I
d-
Roode troepen dringen de
Veluwe binnen
I
Met de Kerk
LUNCH BIJ KEMPINSKI
IDOZAN helpt
Legeroefeningen
afgeloopen
RUPSPANTSERWAGENS
IN ACTIE
Kerkelijk leven
Instantine
VAN WEEK TOT WEEK
Kinderverlamming
H.H. Wijdingen
Twee nieuwe gevallen te Gouda
In het bisdom Haarlem
In Breda
Pater Borromaeus
in Indië
Groote belangstelling vobr zyn reit
Mond- en klauwzeer-
Audiëntie
instituut
MEISJE ERNSTIG GEWOND
lun
CHAMBERLAIN’S POGINGEN
JULIANA-OORD TE LAREN
Steunvergoeding veldboonen
Clearingkoersen
UIT DE STAATSCOURANT
Onderwys
Tegen pijnen
Prijs 70 een)
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1938
OFFICIEEL
PUBL
Schrik én ontsteltenis
bü mensch en dier
Minister Romme zal vierde
paviljoen openen
Verpakt en onverpakt
vet
Nieuwe instelling op de Marine
werf te Amsterdam
Overtuig U zelf
AAN DE GEVOLGEN
OVERLEDEN
Terugvordering van ten onrechte
betaalde heffingen
BURGEMÈESTERSVACATURE
TE ROTTERDAM
AFSCHEID VAN Dr.
H. VAN MANEN
E CRISIS-
ATIE
de
Alle deelnemende troepen naar
hun garnizoenen teruggekeerd
Benoeming van mr. L. Einthoven
te wachten?
Door den Personeelraad van
Nedk Spoorwegen
oorlog is een periode, waarin
van tyd tot tyd ook ge
vochten wordt
Verkeersongeval te Eindhoven
■<s3?
totaal
d. Engh, W. Q. Grimbergen, O.
O.
riem zal a.s.
4
omstreeks
ÖUX
D.
BUS
zal
De uitbreiding, welke bet Instituut
Nu-moet men zich den vollen gang van den
41
zich
uitgegeven
dat Instantine helpt I I A 2
tabletten zijn reed* voldoende
de pijn te verdrijven.
De honderden vitte of bruine kippen zijn
menscheiyker en verstandiger. Ze gedragen
zich als de burgers, die by deze oefeningen
van heinde en ver komen kijken. Ze loopen
den verkeerden kant uit, staan in den weg,
probeeren nog juist voor zoo'n machine te
passeeren, ze maken veel leven, rennen heen
en weer. Het eenige wat ze niet doen te alle
mogelijke domme vragen stellen. Maar ver
der hebben ze het voorbeeld van de burgers,
dames en heeren, zeer goed afgekeken.
polderslooten. Die zijn namelijk te breed
om er overheen te kunnen rijden en niet
breec genoeg om er aan den eenen kant In
en aan den anderen kant weer uit te krul
pen. Ze gaan er met hun neus naar beneden
instaan en dit beteekené het elndj^van het
wagentje en de inzittenden.
c.
in zijn
breek
mrtar.
htbaar
vastgesteld uur moet
bereidingen zijn uren
deme oorlog duurt 1
en China. Het praat}
tellen, dat in geval vq
serwagens met een vl
de
LS.
wapen
gen en
•pje van vijf of zc$ mannen over
loopen de koeien mee in de
ze
BAVER
E
te Rotterdam, mr.
i dit bericht kon-
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale maakt
bekend, dat de steunvergoeding voor veldboonen
van den oogst 1938, welke voldoen aan de kwa-
Uteitsetechen en in het tijdvak 19 t/m. 24 Sep
tember 1938 zijn gedenatureerd door telers of
handelaren, f 1.75 per 100 K G. zal bedragen.
's-Gravenhage, 2B Sept. 1938.
e*
den.
root
rer-
nt’
loer
dul-
jen-
uu>-
Uit
strijd
leden
i be
nnen
1 al
moet
ook
sege-
zljn
•echt
djn
r dit
x>ren
huis
i met
I tooling
nal-t
drn
nop
r »1*
mal*
een-
dat
M
tgo-
nat
i vsn
Ie oi.
k dit
racle*
week
zulk*
Quick
meat
den.
Istrtjd
1 D*
gsten
r in-
m en
uit
mis-
De Nederlandsche R.K. Vredesbond heeft aan
den Engelschen minister-president Chamberlain
een telegram gericht, waarin hy GodS Zegen
afroept over de bewonderenswaardige pogingen
van Engeland en zjjn eersten minister om het
oorlogsgeweld af te wenden.
richten moet neergooien, verpakt in een
die bij het vallen zwaar begint te ronken,
hy gemakkelijk te
den met elkaar vei
Om kwart over een zal Blauw den aanval
wagen. De autootjes staan verdekt opgesteld
achter stallen, schuren of hooimijten, waarop
’t volgens onze eigen waarneming voortref
felijk nisten is na een vtrmoeienden tocht. On
der groot geraas en luid geweld rijden de wagens
uit, recht op Rood aan, met een tusschenrulmte
van zdbwak honderd meter. Plotseling richten
er zich twee naar hetzelfde front, een mitrail-
leumest van Rood, dat even onschadelijk wordt
gemaakt. De verrassing speelt hierbij een groo
te rol, want de tegenpartij heeft nog niet tegen
over dit wapen gestaan. Zjj weet niet, dat als
men den wagen van achteren bespringt, men veel
kans heeft hem volkomen onschadelijk te ma
ken. Daarbij schokken en schudden deze lichte
dingen zoozeer, dat goed richten met den mi
trailleur niet mogelijk is. Maar dezen eersten
keer verspreiden ze schrik en ontsteltenis, rij
den de wellanden door en maken Rood op dit
punt voor eenigen tijd onschadelijk.
Schrik en ontsteltenis niet alleen bjj de man
nen, maar ook bij de dieren. De arme, klagende
koelen kunflen het met de soldaten goed vinden.
Als er een groepje
het weiland Aan,
zelfde formatie. Ze dwen niemand kwaad,
vinden het een mooi spel, ze zijn zoo goedaardig,
dat ze zich zouden ontdoen van haar horens,
als ze zich bewust waren van/haar eigen goe
digheid. Maar dat was niet mooi meer, die rij
dende dingen springen zoo raar en doen zoo lee-
11)k, dat de beesten hard weghollen, zoover mo
gelijk er vandaan. Een klein, onschuldig kalf
zoekt zijn troost bjj de menschen en duwt opeens
zijn snuit onder onzen arm door, kijkt trouw
hartig naar onze oogen om bescherming te vra
gen tegen dit al te groot gevaar.
Benoemd tot leeraar in vasten dienst aan da
Rijks H. B. 8. te Coevorden P. de Leur, wonende
te Zwolle, thans tyd.
TUdelljk benoemd tot leeraar aan de Rijks
H. B. 8. te Venlo P. H. Ch. Kremers, wonende
te 's Hertogenbosch.
Koersen voor stortingen op 24 September 38
tegen verplichtingen, luidende in Relchsmarken
74.30, lires 9.83,
Reeds gerulmen tijd werd gezocht naar een
betere huisvesting van dit instituut, dat tevens
een belangrijke uitbreiding diende te onder
gaan om het ook geschikt te maken voor het
doen varé proefnemingen met grootere dieren.
Het huidige laboratorium maakte het zeer moei
lijk om ziektegevallen waarmede geëxperimen
teerd werd, voldoende te localteeeren en het is
zelfs reeds voorgekomen dat daardoor besmet
tingen werden overgebracht op ander in het
gebouw verzorgd kleinvee.
e Gouda zjjn in de week van 1522 Septem
ber nog twee nieuwe gevallen van kinderver
lamming geconstateerd, waardoor het
aantal patiënten tot 22 te gestegen.*
De scholen voor lager en u.l.o. zijn sinds 21
September wederom alle geopend; de bewaar
scholen en kinderbewaarplaatsen blijven ge
sloten.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer in zake het wetsontwerp, hou
dende voorziening ten aanzien van dl terug
vordering van gelden, gestort of betaald in ver-
>and met artikel 8 der Criste-Zulvelwet 1932,
te het volgende ontleend:
.pit het voorlooplg verslag te den minister
gebleken, dat by vele leden erriktige bedenkin
gen tegen dit wetsontwerp bestaan.
effectieven steun, ons katholiek levensgevoel
onderhouden en beschermen. Vandaar, dat de^
overweging van het aardsche leven der heiligen,
en de herdenklfig van al degenen ,;die ons
voorgingen met het teeken des geloofs” zoo
vruchtbaar te voor het eigen zieleleven. Het is
niet alleen een les in kerkeljjk-goede manieren,
mkar een middel tot inniger vereeniging met
den geest der Kerk. Zooals de schrijver zelf zegt,
te de sensfls cathollcus een orgaan van eenheid
met het geheele Lichaam van Christus. Men
te vroeger in de fout gevallen, dit veel te eng
te zien en den sensus cathollcus te vefeenzel-
(Van onzen jipecialen verslaggever)
De algemeene oorlogstoestand was, dat
de Blauwe strijdkrachten sinds Dinsdag 20
September geacht werden een stelling te
bezetten in de lijn PuttenVoorthuizen
LunterenEde. terwijl de Roode troepen,
die meer in het Westen gelegen zijn, In den
vroegen morgen van Vrijdag tot den aan
val op de Blauwe stelling zijn overgegaan.
Het is Rood zelfs gelukt in de door Blauw
bezette lijn door te dringen. Als om 11 uur
de oorlogstoestand ingaat, dreigt een door
braak bi) Barneveld en te de strijd nog in
vollen gang.
In aansluiting aan het bericht van Zaterdag
17 September j.l„ waarbij werd medegedeeld, dat
de legeroefeningen onder leiding van den Com
mandant van het Veldleger zouden worden v^^
vangen door oefeningen in kleiner verband, deen
men ons van bevoegde zijde mede, dat deze oefe
ningen, waaraan de Lichte Brigade deelnam,
thans worden beëindigd en dat alle deelnemende
troepen op heden nay-frun garnizoenen terug
keeren
Z. H. Exc. de Bisschop van\J
Woensdag geen audiëntie ver'
Bevindt U
moeldheld:
In verband met de vacature van burgemees
ter van Rotterdam, ontstaan door het overlij
den van Mr. Droogleever Fortuyn, worden in
de Maasstad enkele namen genoemd van per
sonen, die voor dit ambt in aanmerking zou
den komen. Zoo hoorden wij o.m. de namen van
den bui$emeester van Batavia, Mr. Voorneman
en van den burgemeester van Enschede, den
heer J. O Rückert. Bevestiging dezer geruch
ten was uiteraard niet te krijgen, doch wij
meenen te mogen aannemen, dat voor de be
noeming ernstig in aanmerking zou komen de
hoofdcommissaris van politta^t
L. Einthoven. Bevestiging van
den wy evenmin verkrijgen.
missie door L. C. O. Malmberg te s-Hertogen-
bcech. Het werkje, dat aan alle katholieken ter
bestudeerlng kan worden aanbevolen, te geti
teld Ben tire cum Ecclesia: leven met de Kerk”.
Eigenlijk te het bestemd voor de leidsters en
leiders van het jeugdwerk, maar het zou jam
mer zjjn, moest de lezerskring beperkt blijven
tot deze overigens niet geringe pa zeker in-
“ch schroomvallig vereenlgt met de Eenheid |toch Julst- Het u zooals een der stafofficieren
s
6611 der kenmerken te van haar waar- afwachten, om dan plotseling bij het eerst»
“«1. Met geheel zijn wezen te willen behooren bevel tot den aanval in het overige deel van
deze Eenheid, haar te Willen doorvoelen den tijd al hun krachten te geven, te werken
als paarden, uren en uren, soms dagen aan
één stuk en in dien tijd al hun krachten in
te spannen.
Dat wachten te vervelend en saai, en in oor
logstijd geweldig enerveerend. De mannen moe
ten attent blijven, want ze moeten voorbereid
zijn op een aanval van den vijand of op een
bevel van hun commandant; zij weten nog niet
wat hun taak zal zijn en hoe lang zy nog op
De gebouwen, waarin deze instelling zal wor
den pndergebracht, maken deel uit van de be
staande gebouwen op de Marinewerf te Am
sterdam en daardoor kannen de kosten van
de verplaatsing dan ook betrekkelijk laag zijn.
Dé" werkzaamheden zullen door het Rijk wordén
uitgevoerd met steun van het werkfonds. De
kosten worden geraamd op f 190.000.
Daar op dezelfde terreinen ook de nieuwe la-
boratoriai van den Rijksstudledienst voor de
luchtvaart zullen komen, zal de Amsterdamsche
Marinewerf een centrum van zeer belangrijke
laboratoria worden.
Zaterdag 1 October J.s. om half elf^ij
groote commissarissenzaal van Hgb. III der
aan het Moreelsepark te Utrecht zal de Perso^
neelraad van de Ned. Spoorwegen afscheid ne
men van Dr. H. van Manen, directeur van de
NB., die met Ingang van dien dag het bedrijf
verlaat.
Tot bijwoning van deze afscheldsplechtigheid
zijn ultgenoodigd de hoofdbesturen van de er
kende organisaties, commissarissen van de NB.,
de directeur prof. dr. ir. Goudriaan, de chefs
van Dienst en eenige hoogere ambtenaren van
de Hgb’s. de E. A. ambtenaren op de lijnen, dq
hoofden van de nevenbedryven van de NB. en
de directeuren van de met de NB. in relatie
staande Tramwegen.
Namens den Personeelraad zal den schelden
den directeur een door 'den kunstschilder Schuh-
macher vervaardigd portret worden aangeboden.
De opening van het vlerdb-^pavil joen
operatiekamer tevens de algehêTNTqpit
van het sanatorium „Juliana-oord" der Ver
eeniging tot behartiging van de belangen van
NederlaiMsche lijders aan been- en gewrichts-
tuberculóse (Begetu) te Laren (N.H> zal Za
terdag 1 October door den minister van Sociale
Zaken worden verricht. Hierbij zal ook het tien
jarig beslaan der vereeniging worden herdacht.
Hoewel Blauw op dit punt met den aanval
succes heeft gehad, moet het door het resultaat
van den strijd over het geheele front zijn troe
pen terugtrekken. Deze partij retireert naar de
Hjn Wagenlngen-Bennekom, waarbij zi) door
Rood wordt achtervolgd. Er blijft contact tus-
schen de twee partijen, maar een aanval kan
niet meer worden gewaagd, daar in verband
met den internationalen toestand de legeroefe-
nlngen worden afgelast.
een voor den rechts-,
i£ de uitspraken van
den rechter ook voor den staat onaantastbaar
zijn. Men zou echter naar zijn meening het
begrip rechtsstaat tot een phrase maken. In
dien men daaraan do consequentie zou verbin
den, dat de wetgever niet bevoegd aou zijn, des
tijds niet beoogde gevolgen met terugwerkende
kracht weg te nemen, indien gewichtige alge
meene belangen zouden worden geschaad en
schromelijke onbillijkheden zouden worden ge
schapen, o. a. hierin bestaande, dat een groep
der bevolking ongemotiveerd verrijkt zou wor
den
De uitspraak van den Hoogen Raad heeft ten
gevolge, dat door verschillende handelaren da
terugbetaling van alle ter zake van niet ver
pakte spijsvetten betaalde bedragen zal worden
beproefd. Het is nu duidelijk, dat de betaling
van deze bedragen, welke economisch als hef
fing werkten, evenals alle andere crisisheffin
gen. in het economisch leven haar rol heeft
gespeeld. Ware de juiste uitwerking daarvan
volkomen bekend en zou terugbetaling er toe
kunnen leiden, dat de te restltueeren bedragen
zouden vloeien naar die personen, die in feite
de heffingen hebben opgebracht, dan zou de
minister wellicht een wetsontwerp als het on-
derhavige niet hebben voorgesteld. Het is ech
ter juist de omstandigheid, dat niet te overzien
is, welke complicaties kunnen ontstaan, indien
zonder meen toegelaten wordt, dat achteraf het
door middel van de Crtete-Zuivelwet 1932 reeds
bereikte economische doel gedeeltelijk wordt te
niet gedaan, welke den minister tot ingrijpen
noopt.
Ten slotte beantwoordt de minister nog de in
het verslag gemaakte opmerking met betrek
king tot de financiering van de eventueele te
rugbetaling van ƒ5 mllUoen. Ook al moge in
het Landbouw-Critisfonds op het oogenblik een
niet onbelangrijke reserve aanwezig zjjn, waar
uit de restituties voorlooplg gefinancierd zou
den kunnen worden, dan zou zulks toch niet
terhipderen, dat uiteindelijk de Nederlandsche
bevolking deze zou moeten opbrengen. Immers
de overschotten, die in het Landbouw-Crtels-
fonds aanwezig zjjn, zjjn óf noodig om toe
komstige tekorten te dekken óf zjj zouden, in
dien zjj niet worden aangetast, aangewend kun
nen worden om de nog bestaande heffingen te
verlagen. In belde gevallen komt het er op neer,
dat de Nederlandsche bevolking ongeveer 5
mitlioen derft, ten einde deze zonder eenig re
delijk motief aan een aantal handelaren te
schenken. De noodzaak, de voor den prijssteun
aan den landbouw benoodigde fondsen bijeen
te brengen, wordt door l?et geheele Nederland
sche volk, hoe zwaar deze heffingen ook soms
vallen, gevoeld. Deze noodzaak zal echter in
geenen deele worden gevoeld. Indien het er om
gaat voor het Landbouw-Crtetefonds gelden te
verkrijgen ten einde daaruit aan een groep der
bevolking bedragen terug te betalen, welke zjj
reeds lang op anderen Hbbben verhaald.
Ook indien het bedrag, dat voor restitutie
benoodlgd zou zijn, op het rjjksbudget moet
worden uitgetrokken, zal de Nederlandsche be
volking dit moeten opbrengen.
ondergaan, zal tevens dienstbaar worden
gemaakt om de laboratoria in te richten
voor het onderzoek naar het zoo gevreesde
mond- en klauwzeer, welke ziekte jaarlijks
talrijke slachtoffers maakt en onder onzen
vaderlandschen veestapel groote schade
veroorzaakt In verband hiermede zal de
naam van het Instituut worden gewijzigd in
Mond- en Klauwzeer-lnstituut.
Naar wy vernemen zal het Veeartsenyi
kundig Instituut, dat gevestigd is in eenige
lokaliteiten van de Ryksseruminrichting
aan de Prof. Poelslaan te Rotterdam, bin
nenkort worden verplaatst naar de terrei
nen van de voormalige Rijks-marinewerf
te Amsterdam.
tot
beleven, haaf te willen bewonderen en dle-
ziedaar, waartoe de sensus cathollcus.
rmlnst geroepen tot een apparaat om kleine
ÏUlle» te beslechten, ons in staat stelt.
N»der gedetailleerd wordt dit uiteengezet in
vlugschrift van prof. H. J. H. M. Fortmann
voor de Interdiocesane Jeugdcom-
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda zal In de
kapel van het Seminariè te Hoeven de volgende
wijdingen toedienen: Het Ostlariaat en het Lec
toraat aan de eerw heeren van het Seminarie
Adr. Aarts. Crlstoffel van Beek, Ed. Btelars.
Wllh. Clement. Hub. Ernst, Herm. van Leem
put, J. Ligtenberg, Corn. Luyckx. Jac. Luyckx.
Leon, van Nispen. Wllh. van der Riet, Ant. Ver-
heyen, Bern. Vroklage. j
De vier kleine orden aan de eerw. fraters van
de paters van de H. Familie te Oudenbosch:
Willibr. Douma, J. Reinders, Franc, van Kessel.
Jac. Slangen, J, Hollak, Matth. Scheerman,
Henr. Sombroek, W. Bogaerts.
Het diakonaat aan de eerw. heeren van het
Seminarie Mich, van den Hout, Hub. de Kort,
Chrtetoffel Kramer. P. Kriellaars. Const, van der
Maade, Corn. Moerbeek. Theoph. Schelfhout, en
aan de eerw. fraters van de paters van de H.
Familie te Oudenbosch: Mich. Gevers, P. Luy-
pen, Henr. Hendriks, Theod. Komen, Barth.
Bartels, J. van Doorn, Ger. Heyne, Leon. Pen-
nings, Henr. Nienhuls, Wilh. Appels, Walt. Huy-
bregts. Mart. Tulen, Com. Tulen, Jac, Bos, P.
Verschuren.
tot tyd ook nog wel eens gevochten wordt. Deze
uitdrukking is natuuriyk wat overdreven, zoo-
- ---•--I als de kolonel baron van Voorst tot Voorst, uit
lelde het zuiverst in de werking van dat wiens mond wy haar hoorden, er meteen oy
“tholieke levensgevoel, waardoor de christen vertelde, maar in het algemeen genomen te zii
schroomvallig vereenlgt met de Eenheid t°ch_JuLst. ^Het^ te aooals
van de Katholieke Kerk, Wier Eenheid
een der kenmerken te van haar waar-
-1 geheel zyn wezen te willen behooren I bevel tot den aanval in het overige deel
De 45-jarige mevr. ScherpDood te Apel
doorn die Donderdagmiddag aldaar by een
«utobotslng werd aangereden, te Vryd^gmiddag
in het ziekenhuis aan de gevolgen daarvan
Overleden.
Onthoudt daarom
Instantine
stilt on voorkoipt pijnen I
Doosjes o 12 tabletten 70 ct., zakjes a 2 tabletten 15 ct.
diezelfde plaats zullen biyven. Ondertusschen
te de commandant van de gevechtsgroep druk
aan het werk, om alles voor te bereiden voor
den aanval, waartoe hy straks het bevel zai
geven. Het terrein moet verkend worden; hy
moet op de hoogte zien te komen van de bewe
ging en de sterkte van den vyand; hy ontvangt
rapporten van patrouilles, van vliegtuigen,
waaruit hy zyn conclusies moet trekken en op
de gegevens waarvan hy zyn aanval moet op
bouwen.
By de commandoposten komen de draden
samen; ordonnansen ryden af en aan, telefoni
sche verbindingen zyn aangelegd; vlak erby te
een open terrein, waarop een seinlap ligt, tot
teeken voor den vlieger, dat hy daar zyn be
ier,
lat
defa te. De gegevens wor-
jeken en langzaam wordt
het plan van den aanbal opgebouwd, die op een
pinnen. Met deze voor-
n uren gemoeid. De mo-
ig; het biykt in Spanje
'dat men wel hoort ver-
oorlog vyandeiyke pant-
rt van 80 km. door ons
land raar de kusten ryden en in een dag tyd
het geheele grondgebied bezetten, komt zelfs
een leek in het oorlogvoeren absurd voor, als
men oe oefeningen van de Lichte Brigade by-
woont, en de zorg en de nauwkeurigheid waar
neemt, waarmede zelfs de kleinste beweging
wordt opgezet. Oorlogvoeren is een zeer inge
wikkelde bezigheid en heel wat anders dan een
snelheidswedstryd van pantserwagens op den
weg.
By een oefening der Lichte Brigade, we heb
ben net reeds gezegd, te het door de geweldige
uitgestrektheid van het front ondoeniyk om
het verloop van den strijd in zyn geheel te
volgen. Soms dwaalt men uren over het tri-reln
zonder iets anders te zien dan hier en daar een
groepje menschen, dat verdekt opgesteld op or
ders ligt te wachten. Maar soms ook kan men
geluk hebben en opwindende momenten mee-,
maken. 4
Er kunnen zich echter gevallen voordoen,
waarin het indienen van een wetsontwerp, dat
beoogt met terugwerkende kracht een wette-
Ihke bepaling te verduldeiyken of ongewensch-
te gevolgen van een rechteriyke uitspraak af te
wenden, of dat op andere wyze het rechtsge
voel dreigt te schaden, niettemin tot een drin
gende noodzaak wordt. Zulk een geval te aan
wezig, Indien, zoo een wettelyke voorziening
rou worden nagelaten, dermate groote algemee
ne belangen kunnen worden geschaad, dat het
itelang der rechtszekerheid (dit woord dan in
formeelen zin genomen) daartegen niet in vol
doende mate opweegt.
De minister vermag niet in te zien, dat, in
dien er sprake te van tegen de bedoeling van
den wetgever in ontstane vorderingen, er een
essentieel verschil zou bestaan, Indien de wet
gever deze vorderingen teniet doet voor- of
nadat deze by den rechter aanhangig waren
gemaakt. Dat in casu inderdaad gesproken mag
worden van tegen de bedoeling van den wet
gever eventueel ontstane vorderingen, wordt in
de in het verslag voorkomepde woorden „on
juist redlgeeren en hanteeren van wettelyke
bepalingen”, toegegeven.
Evenzeer als op de rechteriyke macht de taak
rust de belangen der individueele burgers te
beschermen, qok tegen den staat, zoo rust, naar
de meenjng van den minister, op den wetgever
de taak het algemeen belang te beschermer,
tegen 'de gevolgSki van een rechteriyke uit
spraak, Indien het algemeen belang daardoor
ernstig en bovendien op in wezen onredelyke
witze dreigt te worden geschaad.
Om de beteekente van de terugwerkende
kracht van het wetsontwerp tot haar jutsten
omvang terug *te brengen, dient men zich van
oe volgende twee factoren rekenschap te geveo:
In de eerste plaats worden by dit ontwerp geen
rechten ontnomen, die reeds sedert gerulmen
tyd zouden hebben bstaan.
Van een onderscheid ten aanzien van de be
lastbaarheid tusschen verpakt en onverpakt vet
was gfen sprake. Slechts de wyze van betaling
saui datgene, wat in economlschen zin een hef-
fihg was, wend noodgedwongen verschillend ge
regeld.
In de tweede plaats dient by de beoordeeling
van de terugwerkende kracht van het ontwerp
niet te worden voorby gezien, dat, wil'men met
het wetsontwerp het beoogde doel: het afwen
den van de eventueele consequenties van de
uitspraak van den Hoogen Raad, bereiken, een
bepaling als in artikel 2 van het ontwerp is
vervat, niet k«A ontbreken.
Dat, wanneer over dit wetsontwerp beslist
wordt, vorderingen in hoogste Instantie zouden
zyn toegewezen, en dus in kracht van gewysde
gegane uitspraken zouden bestaan, te onaan-
nemeiyk. Zou door het opnemen in het ont
werp van een bepaald tydstip slechts “en
uiteraard willekeurig deel der vorderingen
worden getroffen, dan zou zulks uiteraard tot
grove onbiliykheid leiden
Ook de minister acht het r
staat voornaam beginsel, dal
BATAVIA, 23 September. (Aneta). Voorde
microfoon van de Bataviaasche Radio Vereeni
ging is de bekende pater Borromaeus de Gree-
ve O.F.M., die thans een reis maakt door Ne-
derlandsch-Indië, door den heer Kerstens g»-
intervlewd. -
Pater Borromaeus zette hierin het doel van
zyn reis uiteen, waarby hy zich ook beschik
baar stelt voor het spreken in niet-katholieke
kringen. Hierdoor te de reeds groote belangstel
ling voor deze tournée nog vergroot.
in die dagen den sensus cathollcus niet,
neer hy Aet Instemming ,J)e Nieuwe 1
Mtel Dit soort enghartigheid moet natuuriyk
vermeden wqrden, want anders krijgt men weer
den ouden toestand, waarin het „tot capita, tot
sensus” („zooveel hoofden, zooveel zinnen") den
sensus cathollcus tot een parodie maakte.
Aanleiding tot het schrijven van dit leerrijke
vlugschrift was het feit, dat de katholieke
jeugdactie voor dit jaar op haar jaarprogram
heeft: het ontwikkelen van den „sensus catho
llcus” by de jeugd. Een ^eerlijk programma
punt, als men daarby de fouten van het verle
den vermydt ed zich houdt aan de breede,
scherp-ulteengezette zlenswyze van prof. Fort-
mann, voor wlen de Kerk een groote moederiyke
Eenheid te! die ontwikkelingskansen biedt aar.
iedere vurige ziel. Zoo te het inderdaad, en daar
om te het voor allen, van welken aanleg zy ook
rija een voorrecht, de Kerk te mogen bemin
nen.
vloedryke groep van geloovigen.
De schrijver te professor in de leerstellige
godgeleerdheid en behandelt de stof strikt theo
logisch, doch maakte zich, naar het mooie
woord van den Apostel, tot een „dienaar der
onwetenden”. Hy schrijft een zeer eenvoudige,
makkelyk verstaanbare taal, die zich hoofd-
zakeiyk tot het verstand van den lezer richt,
maar die soms een oogenblik bewogen wordt
door de vurigheid, waarmede de auteur zyn
onderwerp liefheeft en die dan vooral* de die
pere helderheid bereikt van het onmiddeliyk
treffende woord. Veel redeneerlngen zyn over
bodig voor wie b.v. het volgende goed begrijpt:
„Zooals in een gelukkig huwelyk man en vrouw
samengroeien tot een eenheid van denken en
willen, zoo moet ook elk lidmaat van de Chrte-
tusgemeenschap samengroeien met het„geheele
Lichaam tot een eenheid van denken en wil
len".
De schrijver bepaalt den sensus cathollcus tot
een leven met de Chrtetusgemeenschap hier op
aarde, dus tot een innige vereeniging met de
strydende Kerk. In zich te date juist, maar gaar
ne zagen wy toch iets me& nadruk gelegd op
de noodzakeiykheldjafi het besef, dat ook de
leden van de lydende en van de zegepralende
Kerk innig met ons vereenlgd zyn en dat zij.
de eersten minstens door de herinnering aan
C. O. Kroon. G. A. v. Leeuwen, J. O. Loerakke#,'
n. m. rtoiei, m. m.. wuv, u. n. m. rvrep,
M. Roeestraten, A. H. Schrama, H. A. C.
Snelders, J. P. J. Solleveld, H. M. J. Stoeünga,
P. J. v. Stralen, P. A. Tweehuysen, J. L. H. v.
Vliet, A. A. v. d. Voort, J. H. Warmerdam, M.
L. M. WeUing.
Alsmede de Kleine Wydingen, vandaag en
morgen, aan de Eerw. Heeren P. J. v. Bakel, H.
Beek, J. dë Bouvère. H. J. A. v. Dyk. N. J. Don
kers, H. J. Th. v. Duin,. E. A. 8. M. Duym, H.
C. de Graaf, C. J. Hageman. P. H. L. v. Ingen,
J. Koning, J. M. de Konlng, G. H. Lagerberg,
M. W. Melman. H. L. Nederstigt, L. L. Pas, P.
L. M. Plouvler, P. Jlemyn, J, A. M. Rohde, Hl,
C. Rosier, W. J. v. Schle, A J. M. Spronk, A.
Strooband. C. J. v. Teylingen, H. A. Thys, C.
H. Vrlezekoop, W, C. Vroom, J. W. v. Went.
Donderdagavond omstreeks zeven uur reed
de twaalfjarige Z. Overhof, wonende aan de
Plataanlaan te Eindhoven, per flets door de
Paradyslaan in de richting van de Elzentlaan
aldaar. Uit deze laan kwam haar een
auto van de firma Van L. tegemoet. Het
verzuimde voor de vry smalle Dommelbrug te
wachten, met het gevolg, dat zy geiyk met den
vrachtwagen op de brug kwam. Een botsing
was niet «per te vermyden. Het meisje viel en
bleed bewXteloos liggen. In zorgwekkenden toe
stand werd zy naar het Binnengasthuis over
gebracht. Men vreest voor haar leven.
n zeker opzicht te het maar goed, dat er
gedurende de laatste jaren onder ons niet
meer zoo vaak als vroeger werd gesproken
jyer den zoogenaamden „sensus cathbücus”.
Want deze woorden hebben dlkwyis dienst ge-
^>n voor een doel, dat met hun schoonen in-
boud allerminst overeenkwam. Viel er op
Iemands rechtgeloovigheid als katholiek niets af
te dingen én wilde men in onze kringen toch
dien man gevoelig treffen, ja verdacht maken,
(jan verweet men hem, dat hy den sensus ca-
tholicus miste. Zelden hoorde men iemand pry-
mn. omdat hü den sensus cathollcus bezat, maar
bet «as heelemaal niet ongewoon, iemand te
booren laken, omdat hy volgens de opvatting
van dengene, die hem kapittelde den sensus
cathollcus niet bezat! Gelukkig ligt de tyd
achter ons, waarin het begrip van den sensus
cathollcus regelmatig op die wyze werd aange
wend als een wapen tegen oorspronkelijke of
atouimoedige menschen, die zich misschien wei
sens vergisten, omdat zy, naar het bekende ge
legde, den moed hadden, zich aan een gis^jng
te *Ugen, maar die toch by de verdediging hun
ner inzichten altyd bereid bleven en bleken,
nch naar de uitspraken en den geest van de
gatholieke Kerk te richten.
„Sensus cathollcus” kan men vertalen door
^katholiek levensgevoel” en het te zeker geen
dogma, dat deze zeer waardeebare hoedanig-
heid hét byzonder geesteiyk eigendom zou moe- dn deugden- de anderen zeer zeker door hun
ten zyn van menschen, die overigens zoo wel- e fectleven steun, ons katholiek levensgevoel
nig,mogeiyk gevoel aan den dag leggen. Maar
In die verwarde dagen, toen allerhande natuur
lijke tegenstellingen v^n inzicht, temperament
Of karakter werden scherpgeslepen, was het ge
noeg, te worden uitgemaakt voor een gevoels-
uensch om reeds in verdenking te komen, dat
«r aan uw „sensus cathollcus” wel iets haperen
mu. Zelfs toen de felste stryd geluwd was, bleef
dit lichtvaardige verwyt nog lang aan de orde
en wy herinneren ons uit de tydschriften en
dagbladen van het begin der twintiger jaren,
hoe katholieke figuren uit het openbare leven, 1
die vandaag door iedereen worden beschouwd met er» Ueto «edee,te' Iemand had
ais onmisbare krachten, ja, wier handboeken op sensus ca“us niet, wan-
onze seminaria gebruikt Worden als leidraad I rteer *et „De Nieuwe Eeuw"
voor toekomstige priesters, zich naar het hoofd
geworpen zagen, dat zy het weliswaar goed be
doelen konden, wanneer zy optraden, maar dat
ajj.den „sensus cathollcus" misten.
Nog jonge schyvers, de wy waren in die
dagen, zagen wy aan dit verwyt gewend
den „sensus cathollcus” voor ons opryzen als
een groot zwart spookbeeld, bereid om alles neer
te drukken, dat niet onmiddeliyk in den styi
der toenmalige massa-betoogingen paste of dat
op een katholiekendag niet eenstemmig zou zyn
toegejuicht. Lazen wy de officieele organen van
bet katholieke volk in Nederland, dan kregen
wjj rondweg het land aan hetgeen daarin de
.sensus cathollcus” heette, wy beschouwden dit
begrip als een Procrustesbed, waarop de maat
van alle menschen domweg moest wbrden genl- j
velleerd: wie met zyn hoofd boven de anderen
uitstak, zoo meenden wy, stond voor de keuze, I
geen sensus cathollcus te hebben, of geen hoofd. I
Wij zwoeren elkander een duren eed, dat wij
in een, dcr~bladen, door ons geredigeerd, nooit
een bedrage zouden opnemen, waarin aan een
ot verweten werd, dat hy den „sen-
:us” miste. Wy beschouwen het van
daag nog als zuivere winst, dat dit hateiyke
de hand der gebruikers werd gesla-
men op gepaste wyze vrymoedig kan
*ijn zonder op ongepaste wyze te worden ver
dacht gemaakt. Met geen begrip is in de twin-
tiger jaren zoo schandelijk gehuicheld en zoo
partijdig gekonkeld als met den sensus catho-
lir.iiR_
Dit ligt achter ons als een weggedreven be
zoeking en God geve, dat ze niet wederkeert,
nu wederom heel eenvoudige en natuuriyke
tegenstellingen tusschen onverdachte "’geloovigen I
óch dreigen toe te spitsen en de meeningen te
beheerschen.
Want de ware „sensus cathollcus” is een heer- I
lijk en onmisbaar bezit van den katholiek. Het I
I* een gevoelig orgaan voor de inneriyke levens
beweging vari de Katholieke Kerk, voor den
hartslag zelf/\an het Mystieke Lichaam van I
Christus. Door dit verheven levensgevoel ont-
beft de katholiek zich aan de eenzaamheid der
dwalenden om vry en zonder angst in de ge-
meensebap der waarheid te wandelen en, hoe
onwaardig ook, te verkeeren in de gemeen- I
•chap der heiligen. De sensus cathollcus geeft I
aan onze eigen geestelijke bewegingen een vry- I
held over ruimte en tyd, een vast contact met
de rijkste overleveringen der Kerk en een onbe-
grensden moed tot getuigenis en wederspraak. I
De hateiykheid van het „ik" wórdt verzwakt
en sterft af, zonder dat de persooniykheid wordt
geschonden van den mensch, die met zyn eigen
lichaam en zyn eigen ziel, onvervangbare be-
«ittingen, hem door den hemel geschonken,
htoaat te van de eeuwige gemeenschap. Door
ëen sensus cathollcus krijgt het leven een ver-
heeeding en een diepte, die het van geen aard- I
•che wetenschap, van geen berelsdheid of bestu- I
«leerdheid, van geep individueele ervaring of
collectieve streving in dezelfde mate mag of
hto 'verwachten. Het particuliere leven wordt,
Mj behoud van al het persooniyke, opgenomen
hi de groote heils-dynatniek van den Verlos-
*r, het onthecht zich aan alle belangzucht en
*°ekt, door de liefde gedreven, zyn plaats in
de geschiedenis vap alle leven. Vele deugden
neren den waarachtlgen christen, maar van
*Ue deugden te. de liefde tegeiyk de hoogste stryd niet verkeerd voorstellen. De moderne
de nederigste, want terwyi zy alle andere oorlog te een soort toestand, waarby Van tyd
overtreft, verbindt ze hen tot een organisch-
•evende eenheid. Welnu: die nederigheid toont
de liefde het zuiverst in de werking van dat I wiens mond wy haar hoorden, er meteen ny
Ten Oosten van Veenendaal naby het
Pakhuis lag een afdeeling van Blauw, die
een aanval moest ondernemen op de Roode
Infanterie, welke angstwekkend dicht ge
naderd was en in het voorterrein eenige
mitrailleumesten had Ingericht. Blauw
had hier de beschikking over vyf rupspant
serwagens, kleine autootjes voor twee men
schen en een mitrailleur. Deze wagentjes
doen van alles en gaan over alle hindernis
sen heen, behalve over onze Hollandsche
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
hedenmorgen in de kapel van het Theologicum
te Warmond de Diakénwydlng tqpgediend aan o—"
de Eerw. Heeren: J. A. J. Adank, J. W. Bruin,
A. J. H. Drost, J. Th. J. Drost, C. J. M. Bleken,
J. P. A. M.
J. M. Groot, P. W. A. Hlllebrand, J. C. A. Hul-
bers, W. G. H. Kamerbeek, J. L.
in een periode van ver-
Kesteren,
d. Kley, M. C. Klyn, 3. B. A. Konyn,
J.
C. H. M. Nolet, M. M. Out, P. J. N. M. Riep^
M. 1
