Roode troepen dringen de.
Veluwe binnen
LUNCH BIJ KEMPINSKI
1D0ZAN helpt
Legeroefeningen
afgeloopen
Met de Kerk
RUPSPANTSERWAGENS
IN ACTIE
3
Kerkelijk leven
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1938
Kinderverlamming
Instantine
Twee nieuwe gevallen te Gouda
In het bisdom Haarlem
In Breda
Pater Borromaeus
in Indië
Groote belangstelling voor zyn rei»
Mond- en klauwzeer-
instituut
MEISJE ERNSTIG GEWOND
Verkeersongeval te Eindhoven
un
CHAMBERLAIN’S POGINGEN
JULIANA-OORD TE LAREN
Schrik en ontsteltenis
bij mensch en dier
Clearingkoersen
UIT DE STAATSCOURANT
Onderwys
“tgegeven
Tegen pijnen
Minister Romme zal vierde
paviljoen openen
Verpakt en onverpakt
vet
Nieuwe instelling op de Marine
werf te Amsterdam
Terugvordering van ten onrechte
betaalde heffingen
Overtuig U zelf
AAN DE GEVOLGEN
OVERLEDEN
H.H. Wijdingen
a
Audiëntie
BURGEMEESTERSVACATURE
TE ROTTERDAM
OFFICIEELE CRISIS
PUBLICATIE
AFSCHEID VAN Dr.
H. VAN MANEN
VAN WEEK TOT WEEK
---L-
Benoeming van mr. L. Einthoven
te wachten?
Alle deelnemende troepen naar
hun garnizoenen teruggekeerd
Steunvergoeding veldboonen
Door den Personeelraad van de
Ned. Spoorwegen
De oorlog is een periode, waarin
van tyd tot tyd ook ge
vochten wordt
Went.
ge-
zal
De uitbreiding, welke het instituut
a
rijd
(Van onzen speclalen verslaggever)
hem
c>
Nu moet men zich den vollen gang van den
Prijs 70 cent
t
n zijn
iracK.
niter,
tbesr
dat Instantine 'helpt I 1 2
tabletten zijn reeds voldoende
de pijn te verdrijven.
polderslooten. Die zijn namelijk te breed
om er overheen te kunnen rijden en niet
breec genoeg om er aan den eenen kant in
en aan den anderen kant weer uit te krui
pen. Ze gaan er met hun neus naar beneden
instaan en dit beteekent het einde van het
wagentje en de inzittenden.
is het volgende ontleend:
Uit het voorloopig verslag is den minister
gebleken, dat bij vele leden ernstige bedenkin
gen tegen dit wetsontwerp bestaan.
dat ze zich zouden ontdoen van haar horens,
als ze zich bewust waren van haar eigen goe
digheid. Maar dat was niet mooi meer, die rij
dende dingen springen zoo raar en doen zoo lee-
Ujk, dat de beesten hard weghollen, zoover mo
gelijk er vandaan. Een klein, onschuldig kalf
zoekt zijn troost bij de menschen en duwt opeens
zijn snuit onder onzen arm door,'kijkt trouw
hartig naar onze oogen om bescherming te vra
gen tegen dit al te groot gevaar.
van
ol
dit
teles
reek
ults
uick
eem
den,
trtjd
Dt
sten
to
en
uit-
nis.
De Nederlandsche R.K. Vredesbond heeft aan
den Engelschen minister-president Chamberlain
een telegram gericht, waarin hij Gods Zegen
afroept over de bewonderenswaardlge pogingen
van Engeland en zijn eersten minister om het
oorlogsgeweld af te wenden.
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale maakt
bekend, dat de steunvergoeding voor veldboonen
san den oogst 1038, welke voldoen aan de kwa-
llteitsetochen en in het tijdvak 19 t/m. 24 Sep
tember 1938 zijn gedenatureerd door telers of
handelaren, f 1.75 per 100 K.O. zal bedragen.
’s-Oravenhage, 28 Sept. 1938.
Kester en.
d. Kley, M. C. Klijn, H. F. A. Konijn,
v. Leeuwen, J. C. Loerakker,
nea
tol
toet
ook
ge-
djn
cht
■ito
dit
ren
mis
al
len
er
op
als
als
m-
lat
ta
m-
isk
ot
r-
g-
or
ii-
3-
0»
r
Z. H. SBB. de Bisschop van Haarlem zal ax
Woensdag geen audiëntie verleenen.
BAYER.
E
R
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer in zake het wetsontwerp, hou
dende voorziening ten aanzien van de terug
vordering van gelden, gestort of betaald in ver
is nd met artikel 8 der Crisis-Zuivel wet 1833.
De honderden witte of bruine kippen zijn
menschelijker en verstandiger. Ze gedragen
zich als de burgers, die bij deze oefeningen
van heinde en ver komen kijken. Ze loopen
den verkeerden kant uit, staan in den weg,
probeeren nog juist voor zoo n machine te
passeeren, ze maken veel leven, rennen heen
en weer. Het eenige wat ze niet doen is alle
mogelijke domme vragen stellen. Maar ver
der hebben ze het voorbeeld van de burgers,
dames en heeren, zeer goed afgekeken.
Reeds geruimen tijd werd gezocht naar een
betere huisvesting van dit instituut, dat tevens
een belangrijke uitbreiding diende te onder
gaan om het ook geschikt te maken voor het
doen van proefnemingen met grootere dieren.
Het huidige laboratorium maakte het zeer moei
lijk om ziektegevallen waarmede geëxperimen
teerd werd, voldoende te localiseeren en het is
zelfs reeds voorgekomen dat daardoor besmet
tingen werden overgebracht op ander in het
gebouw verzorgd kleinvee.
Benoemd tot leeraar in vasten dienst aan de
Rijks H. B. S. te Coevorden F. de Leur, wonende
te Zwolle, thans tijd.
Tijdelijk benoemd tot leeraar aan de Rijks
H. B. 8. te Venlo P. H. Cp. Kremers, wonende
te ’s Hertogenbosch.
Koersen voor stortingen op 24 September 38
tegen verplichtingen, luidende in Relchsmarken
74.30, lires 9.63.
■na
tv
Zaterdag 1 October as. om half elf In de
groote commissarissenzaal van Hgb. III der N.S.
aan het Moreelsepark te Utrecht zal de Perso-
neelraad van de Ned. Spoorwegen afscheid ne
men van Dr. H. van Manen, directeur van de
NB., die met Ingang van dien dag het bedrijf
verlaat.
Tot bijwoning van deze afscheidsplechtigheid
zijn uitgenoodlgd de hoofdbesturen van de er
kende organisaties, commissarissen van de NS.,
de directeur prof. dr. ir. Goudriaan, de chefs
van Dienst en eenige hoogere ambtenaren van
de Hgb’s, de E. A. ambtenaren op de lijnen, de
hoofden van de nevenbedrijven van de NS. en
de directeuren van de met de NS. in relatie
staande Tramwegen.
Namens den Personeel raad zal den scheiden
den directeur een door den kunstschilder Schuh-
macher vervaardigd portret worden aangeboden.
De algemeene oorlogstoestand was, dat
de Blauwe strijdkrachten sinds Dinsdag 20
September geacht werden een stelling te
bezetten In de lijn PuttenVoorthuizen
LunterenEde, terwijl de Roode troepen,
die meer In het Westen gelegen zijn, In den
vroegen morgen van Vrijdag tot den aan
val op de Blauwe stelling zijn overgegaan.
Het is Rood zelfs gelukt in de door Blauw
bezette lijn door te dringen. Als om 11 uur
de oorlogstoestand Ingaat, dreigt een door
braak bij Barneveld en is de strijd nog in
vollen gang.
tot
beleven, haaf te willen bewonderen en die- P^en- ,urel?..en
ben, ziedaar, waartoe de sensus cathollcus,
•Uerminst geroepen tot een apparaat om kleine
ruzies te beslechten, ons In staat, stelt.
Nader gedetailleerd wordt dit uiteengezet in
«en vlugschrift van prof. H. J. H. M. Fortmanr.
voor de Interdiocesane Jeugdcom-
De 45-jarige mevr. Scherp—Dood te Apel
doorn die Donderdagmiddag aldaar bij een
autobotsing werd aangereden, is Vrijdagmiddag
in het ziekenhuis aan de gevolgen daarvan
overleden.
Hoewel Blauw op dit punt met den aanval
succes heeft gehad, moet het door het resultaat
van den strijd over het geheele front zijn troe
pen terugtrekken. Deze partij retireert naar de
Hjn Wagenlngen-Bennekom, waarbij zij door
Rood wordt achtervolgd. Er blijft contact tus
schen de twee partijen, maar een aanval kan
niet meer worden gewaagd, daar in verband
met den internationalen toestand de legeroefe-
nlngen worden af gelast.
De opening van het vierde paviljoen met
operatiekamer tevens de algeheele voltooiing
van het sanatorium „Juliana-oord" der Ver
eenlglng tot behartiging van de belangen van
Nederlandsche lijders aan been- en gewrichts-
tuberculose (Begetu) te Laren (N.H) zal Za
terdag 1 October door den minister van Social*
Zaken worden verricht. Hierbij zal ook het tien
jarig bestaan der vereenlglng worden herdacht.
Om kwart over een zal Blauw den aanval
wagen. De autootjes staan verdekt opgesteld
achter stallen, schuren of hooimijten, waarop
’t volgens onze eigen waarneming voortref
felijk rusten is na een vermoeienden tocht. On
der groot geraas en luid geweld rijden de wagens
uit, recht op Rood aan, met een tusschenrulmte
van zoowat honderd meter. Plotseling richten
er zich twee naar hetzelfde front, een mltrail-
leumest van Rood, dat even onschstdelijk wordt
gemaakt. De verrassing speelt hierbij.een groo
te rol, want de tegenpartij heeft nog niet tegen
over dit wapen gestaan. Zij weet niet, dat als
men den wagen van achteren bespringt, men veel
kans heeft hem volkomen onschadelijk té ma
ken. Daarbij schokken en schudden deze lichte
In verband met de vacature van burgemees*
ter van Rotterdam, ontstaan door het overlij
den van Mr. Droogleever Fortuyn, worden in
de Maasstad enkele namen genoemd van per
sonen, die voor dit ambt in aanmerking zou
den komen. Zoo hoorden wij o.m. de namen van
den burgemeester van Batavia. Mr. Voomeman
en van den burgemeester van Enschede, den
heer J. G. Rückert. Bevestiging dezer geruch
ten was uiteraard niet te krijgen, doch wij
meenen te mogen aannemen, dat voor de be
noeming ernstig in aanmerking zou komen de
hoofdcommissaris van politie te Rotterdam, mr.
L. Elnthoven. Bevestiging van dit bericht kon
den wij evenmin verkrijgen.
ondergaan, zal teven* dienstbaar worden
gemaakt om de laboratoria in te richten
voor het onderzoek naar het zoo gevreesde
mond- en klauwzeer, welke ziekte jaarlijks
talrijke slachtoffer* maakt en onder onzen
vaderlandschen veestapel groote schade
veroorzaakt In verband hiermede zal de
naam van het instituut worden gewijzigd in
Mond- en Klauwzeer-lnstltuut.
Bevindt U
moeldheld
In aansluiting aan het bericht van Zaterdag
17 September jj., waarbij werd medegedeeld, dat
de legeroefeningen onder leiding van den Com
mandant van het Veldleger zouden worden ver
vangen door oefeningen in kleiner verband, deelt
men ons van bevoegde zijde mede, dat deze oefe
ningen, waaraan de Lichte Brigade deelnam,
thans worden beëindigd en dat alle deelnemende
troepen op heden naar hun garnizoenen terug
keeren
De gebouwen, waarin deze instelling zal wor
den ondergebracht, maken deel uit van de be
staande gebouwen op de Marinewerf te Am
sterdam en daardoor kunnen de kosten van
de verplaatsing dan ook betrekkelijk laag zijn.
De werkzaamheden zullen door het Rijk worden
uitgevoerd met steun van het werkfonds. De
kosten worden geraamd op f 190.000.
Daar op dezelfde terreinen ook de nieuwe la-
boratorla van den Rjjksstudledlenst voor de
luchtvaart zullen komen, zal de Amsterdamsche
Marinewerf een centrum van zeer belangrijke
laboratoria worden.
Naar wij vernemen zal het VeeartsenU-
kundlg Instituut, dat gevestigd is in eenige
lokaliteiten van de Rijksserumlnrlchting
aan de Prof. Poelslaan te Rotterdam, bin
nenkort worden verplaatst naar de terrei
nen van de voormalige Rljks-marlnewerf
te Amsterdam.
trailleur niet mogelijk is. Maar dezen eersten
keer verspreiden ze schrik en ontsteltenis, rij
den de weilanden door en maken Rood op dit
punt voor eenigen tijd onschadelijk.
Schrik en ontsteltenis niet alleen bij de man
nen, maar ook bij de dieren. De arme, klagende
koeien kunnen het met de soldaten goed vinden.
Als er een groepje van vijf of zes mannen over
het weiland gaan, loopen de koeien mee In de
selfde formatie. Ze doen niemand kwaad, ze
diezelfde plaats zullen blijven. Ondertusschen
Is de commandant van de gevechtsgroep druk
ean het werk, om alles voor te bereiden voor
den aanval, waartoe hij straks het bevel zal
geven. Het terrein moet verkend worden; hij
moet op de hoogte zien te komen van de bewe
ging en de sterkte van den vijand; hij ontvangt
rapporten van patrouilles, van vliegtuigen,
waaruit hjj zjjn conclusies moet trekken en op
de gegevens waarvan hij zijn aanval moet op
bouwen.
Bij de commandoposten komen de draden
samen; ordonnansen rijden af en aan, telefoni
sche verbindingen zijn aangelegd; vlak erbij
een open terrein, waarop een selnlap ligt, tot
teeken voor den vlieger, dat hij daar zijn be-
rlchten moet neergooien, verpakt in een koker,
die bij; het vallen zwaar begint te ronken, zoodat
hij gemakkelijk te vinden is. De gegevens wor
den met elkaar vergeleken en langzaam wordt
het plan van den aanval opgebouwd, die op een
vastgesteld uur moet beginnen. Met deze voor
bereidingen zijn uren en uren gemoeid. De mo
derne oorlog duurt lang; het blijkt in Spanje
en China. Het praatje, dat men wel hoort ver
tellen. dat in geval van oorlog vijandelijke pant
serwagens met een vaart van 80 km. door ons
land naar de kusten rijden en In een dag tijd
het geheele grondgebied bezetten, komt zelf*
een leek in het oorlogvoeren absurd voor, als
men ae oefeningen van de Lichte Brigade bij
woont en de zorg en de nauwkeurigheid waar
neemt, waarmede zelfs de kleinste beweging
wordt opgezet. Oorlogvoeren is een zeer inge
wikkelde bezigheid en heel wat anders dan een
snelheidswedstrijd van pantserwagens op den
weg.
Bij een oefening der Lichte Brigade, we heb
ben het reeds gezegd, is het door de geweldige
uitgestrektheid van het front ondoenlijk om
het verloop van den strijd in *Un geheel te
volgen. Soms dwaalt men uren over het terrein
zonder let* anders te zien dan hier en daar een
groepje menschen, dat verdekt opgesteld op or
ders ligt te wachten. Maar soms ook kan men
geluk hebben en opwindende momenten mee-
maken
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda zal in de
kapel van het Seminarie te Hoeven de volgende
wijdingen toedienen: Het Ostlariaat en het Lec
toraat aan de eerw. heeren van het Seminarie
Adr. Aarts, Crlstoffel van Beek, Ed. Bielars,
Wllh. Clement. Hub. Ernst, Herm. van Leem
put, J. Llgtenberg, Corn. LuUckx. Jac. Lujjckx,
Leon, van Nispen. Wllh. van der Riet, Ant. Ver
heden, Bern. Vroklage.
De vier kleine orden aan de eerw. fraters van
de paters van de H. Familie te Oudenbosch:
Willibr. Douma, J. Reinders, Franc, van Kessel,
Jac. Slangen, J. Hollak, Matth. Scheerman,
Henr. Sombroek, W. Bogaerts.
Het diakonaat aan He eerw. heeren van het
Seminarie Mich, van den Hout, Hub. de Kort,
Chrlstoffel Kramer, P. Kriellaars. Const van der
Maade, Corn. Moerbeek, Theoph. Schelfhout, en
aan de eerw. fraters van de paters van de H.
Faipilie te Oudenbosch: Mich. Gevers, P. Luy-
pen, Hanr. Hendriks, Theod. Komen, Barth.
Bartels. J. van Doom, Ger. Heyne, Leon. Pen
ning», Henr. Nienhuis. Wllh. Appels, Walt. Huy-
bregts, Mart. Tulen, Oom. Tulen, Jac. Bos, P.
Verschuren.
n zeker opzicht la 1
e Gouda zjjn in de week van 1522 Septem
ber nog twee nieuwe gevallen van kinderver
lamming geconstateerd, waardoor het totaal
aantal patiënten tot 22 is gestegen.
De scholen voor lager en uJ.o. zijn sinds 21
September wederom alle geopend; de bewaar
scholen en kinderbewaarplaatsen blijven ge
sloten.
Onthoudt daarom
Instantine
stilt on voorkomt pijnen f
Doosjes o 12 tabletten 70 ct., zakjes 2 tabletten 15 ct.
missie door L. C. O. Malmberg te 's-Hertogen-
bcech. Het werkje, dat aan alle katholieken ter
bestudeering kan worden aanbevolen, to geti
teld „Senttre cum Ecclesia: leven met de Kerk".
Eigenlijk to het bestemd, voor de leidsters en
leiders van'het Jeugdwerk, maar het zou jam
mer zijn, moest de lezerskring beperkt blijven
tot deze overigens niet geringe en zeker in
vloedrijke groep van geloovigen.
De schrijver Is professor in de leerstellige
godgeleerdheid en behandelt de stof strikt theo-
I logisch, doch maakte zich, naar het mooie
1 woord van den Apostel, tot een „dienaar der
I onwetenden". Hij schrijft een zeer eenvoudige,
makkelijk verstaanbare taal, die zich hoofd
zakelijk tot het verstand van den lezer richt,
maar die soms een oogenblik bewogen wordt
door de vurigheid, waarmede de auteur zijn
onderwerp liefheeft en die dan vooral de die
pere helderheid bereikt van het onmiddellijk
treffende woord. Veel redeneeringen zijn over
bodig voor wie b.v. bet volgende goed begrijpt:
..Zooals in een gelukkig huwelijk man en vrouw
samengroeien tot een eenheid van denken en
willen, zoo moet ook elk lidmaat van de Chris-
tusgemeenschap samengroeien met het geheele
Lichaam tot een eenheid van denken en wil
len".
De schrijver bepaalt den sensus cathollcus tot
een leven met de Chrtotusgemeenschap hier op
aarde, dus tot een Innige vereenlglng met de
I strijdende Kerk. In zich is dat Juist, maar gaar
ne zagen wjj toch iets meer nadrpk gelegd op
de noodzakelijkheid van het besef, dat ook de
leden van de lijdende en van de zegepralende
Kerk innig met ons vereenigd zijn en dat zij.
de eersten minstens door de herinnering aan
hun deugden, de anderen zeer zeker door hun
effectieven steun, ons katholiek levensgevoel
onderhouden en beschermen. Vandaar, dat de
overweging van het aardsche leven der heiligen
en de herdenkifïg van al degenen „die ons
voorgingen met het teeken des geloofs" zoo
vruchtbaar is voor het eigen zieleleven. Het to
niet alleen een les in kerkelijk-goede manieren,
miar een middel tot inniger vereenlglng met
den geest der Kerk. Zooals de schrijver zelf zegt
Is de sensus cathollcus een orgaan van eenheid
met het geheele Lichaam van Christus. Men
is vroeger in de fout gevallen, dit veel te eng
te zien en den sensus cathollcus te vereenzel
vigen met een erg klein gedeelte. Iemand had
in die dagen den sensus cathollcus niet, wan
neer hij met Instemming ,De Nieuwe Eeuw”
As! Dit soort enghartlgheid moet natuurlijk
vermeden worden, want anders krijgt men weer
den ouden toestand, waarin het „tot capita, tot
sensus” (..zooveel hoofden, zooveel zinnen”) den
sensus cathollcus tot een parodie maakte.
Aanleiding tot het schrijven van dit leerrijke
vlugschrift was het feit, dat de katholieke
jeugdactie voor dit jaar op baar Jaarprogram
heeft: het ontwikkelen van den „sensus catho-
Bcus” bij de jeugd. Een heerlijk programma
punt, als men daarbij de fouten van het verle
den vermijdt en zich houdt aan de breede,
scherp-ulteengezette zienswijze van prof. Fort-
mann, voor wlen de Kerk een groote moederlijke
Eenheid is. die ontwikkelingskansen biedt aan
iedere vurige ziel. Zoo is het inderdaad, en daar
om is het voor allen, van welken aanleg zij ook
zijn, een voorrecht, de Kerk te mogen bemin-,
n«n.
BATAVIA, 23 September. (Aneta). Voorde
microfoon van de Batavlaasche Radio Vereenl
glng is de bekende pater Borromaeus de Oree-
ve O.F.M., die thans een reis maakt door Ne-
derlandsch-Indlë, door den heer Kerstens
intervlewd.
Pater Borromaeus zette hierin het doel van
zijn reis uiteen, waarbij hij zich ook beschik
baar stelt voor het spreken In niet-kathcüleke
kringen. Hierdoor is de reeds groote belangstel
ling voor deze toumée nog vergroot.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
hedenmorgen in de kapel van het Theologicum
te Warmond de Diakenwijding toegediend aan
de Eerw. Heeren: J.‘A. J. Adank, J. W. Bruin,
A. J. H. Drost, J. Th. J., Drost, C. J. M. Weken,
J. P. A. M. v. d. Engh, W. Q. Grimbergen. O.
J. M. Groot, P. W. A. Hilkbrand, J. C. A. Hul-
bers, W. G. H. Kamerbeek. J. L.
J. O.
C. C. Kroon. G. A. v. Leeuwen, J. C. Loerakker,
C. H. M. Kblet, M. M. Out, P. J. N. M. Riep,
M. M. Roaestraten, A. H. Schrama, H. A. C.
Snelders, J. P. J. Solleveld, H. M. J. Stoelinga,
P. J. v. Stralen. P. A. Tweehuysen, J. L. H. v.
Vliet. A. A. v. d. Voort. J. H, Warmerdam. M.
U M. Welling.
Alsmede de Kleine Wijdingen, vandaag en
morgen, aan de Eerw. Heeren P. J. v. Bakel, H.
Beek. J. de Bouvère. H. J. A. v. Dijk, N. J. Don
kers. H. J. Th. v. Duin, E. A. 8. M. Duym, H.
C. de Graaf. C. J. Hageman, P. H. L. v. Ingen.
J. Konlng, J. M. de Koning, G. H. Lagerberg,
M. W. Melman, H. L. Nederstigt, L. L. Pas, P.
L. M. Plouvier. P. Rem IJ n, J. A. M. Rohde, Th.
C. Rosier. W. J. v. Schle. A J. M. Spronk, A.
Strooband, C. J. v. Teyllngen, H. A. Thijs, O.
H. Vriezekoop, W. C. Vroom, J. W.
Er kunnen zich echter gevallen voordoen,
waarin het Indienen van een wetsontwerp, dat
beoogt met terugwerkende kracht een wette-
llike bepaling te verduidelijken of ongewensch-
te gevolgen van een rechterlijke uitspraak af te
wenden, of dat op andere wijze het rechtsge
voel dreigt te schaden, niettemin tot een drin
gende noodzaak wordt. Zulk een geval is aan
wezig, Indien, zoo een wettelijke voorziening
rou worden nagelaten, dermate groote algemee
ne belangen kunnen worden geschaad, dat het
belang der rechtszekerheid (dit woord dan in
(ormeelen zin genomen) daartegen niet in vol
doende mate opweegt.
De minister vermag niet in te zien, dat, in
dien er sprake to van tegen de bedoeling van
den wetgever in ontstane vorderingen, er een
essentieel verschil zou bestaan. Indien de wet
gever deze vorderingen teniet doet voor- of
nadat deze bij den rechter aanhangig waren
gemaakt. Dat in casu inderdaad gesproken mag
worden van tegen de bedoeling van den wet
gever eventueel ontstane vorderingen, wordt in
de in het verslag voorkomende woorden „on
juist redigeeren en hanteeren van wettelijke
bepalingen”, toegegeven.
Evenzeer als op de rechterlijke macht de taak
rust de belangen der individueele burgers te
beschermen, ook tegen den staat, zoo rust, naar
de meening van den minister, op den wetgever
de taak het algemeen belang te beschermer,
tegen de gevolgen van een rechterlijke uit
spraak, indien het algemeen belang daardoor
ernstig en bovendien op in wezen onredeljjke
wiize drekgt te worden geschaad.
Om de beteekenis' van de terugwerkende
kracht van het wetsontwerp tot haar julsten
omvang terug te brengen, dient men zich van
ce volgende twee factoren rekenschap te geven'
In de eerste plaats worden bij dit ontwerp geen
rechten ontnomen, die reeds sedert geruimen
tijd zouden hebben bstaan.
Van een onderscheid ten aanzien van de be
lastbaarheid tusschen verpakt en onverpakt vet
was geen sprake. Slechts de wijze van betaling
van datgene, wat in economtochen zin een hef
fing was. werd noodgedwongen verschillend ge
regeld.
In de tweede plaats dient bij de beoordeellng
van de terugwerkende kracht van het ontwerp
niet te worden voorbij gezien, dat, wil pien met
het wetsontwerp het beoogde doel: het afwen
den van de eventueele consequenties van de
uitspraak van den Hoogen Raad, bereiken, een
bepaling als in artikel 2 van het ontwerp 1*
vervat, niet kan ontbreken.
Dat, wanneer over dit wetsontwerp beslist
wordt, vorderingen in hoogste instantie zouden
zijn toegewezen, en du* in kracht van gewijsde
gegane uitspraken zouden bestaan, to onaan
nemelijk. Zou door het opnemen in het ont
werp van een bepaald tijdstip slechts »en
uiteraard willekeurig deel der vorderingen
worden getroffen, dan zou zulks uiteraard tol
grove onbillijkheid leiden
Ook de minister acht het een voor den rechts
staat voornaam oegfnsel, dat de uitspraken van
den rechter ook voor den staat onaantastbaar
zijn. Men zou echter naar zijn meening het
1 begrip rechtsstaat tot een phrase maken, in-
dien men daaraan de consequentie zou verbin
den, dat de wetgever niet bevoegd zou zijn, des
tijds niet beoogde gevolgen met terugwerkende
kracht weg te nemen. Indien gewichtige alge
meene belangen zouden worden geschaad en
schromelijke onbillijkheden zouden worden ge
schapen, o. a. hierin bestaande, dat een groep
der bevolking ongemotiveerd verrijkt zou wor
den
De uitspraak vun den Hoogen Raad heeft ten
gevolge, dat door verschillende handelaren d*
terugbetaling van alle ter zake van niet ver
pakte spijsvetten betaalde bedragen zal worden
beproefd. Het is nu duidelijk, dat de betaling
van deze bedragen, welke economisch als hef
fing werkten, evenals alle andere crisisheffin
gen, in het economisch leven haar rol heeft
dingen zoozeer, dat goed richten met den ml-'- ^gespeeld. Ware de juiste uitwerking daarvan
ztz". ~zzz'“'z tZ- *'--- J -- - 1 'volkomen bekend en zou terugbetaling er toe
kunnen leiden, dat de te restltueeren bedragen
zouden vloeien naar die personen, die in feite
de heffingen hebben opgebracht, dan zou de
minister wellicht een wetsontwerp als het on
derhavige niet hebben voorgesteld. Het is ech
ter juist de omstandigheid, dat niet te overzien
is welke complicaties kunnen ontstaan, indien
zonder meer toegelaten wordt, dat achteraf het
boor middel van de Crisis-^ulvelwet 1932 reeds
vinden het een mooi spel ze zijn zoo goedaardig, tereil[te economische doel gedeeltelijk wordt te
Haf eniiHon nntiinon van hoor hnronq
T" T~.--- --niet gedaan, welke den minister tot ingrijpen
noopt.
Ten slotte beantwoordt de minister nog de in
het verslag gemaakte opmerking met betrek
king tot de fihanciering van de eventueele te
rugbetaling van ƒ5 millloen. Ook al moge in
het Landbouw-Crlsisfonds op het oogenblik een
niet onbelangrijke reserve aanwezig zijn, waar
uit de restituties voorloopig gefinancierd zou
den kunnen worden, dan zou zulks toch niet
verhinderen, dat uiteindelijk de Nederlandsche
bevolking deze zeu moeten opbrengen. Immers
de overschotten, die in het Landbouw-Crisis-
fonds aanwezig zijn, zjjn óf noodig om toe
komstige tekorten te dekken óf zij zouden, in
ti len zjj niet worden aangetast, aangewend kun
nen worden om de nog bestaande heffingen te
verlagen. In beide gevallen komt het er op neer,
dat de Nederlandsche bftoalklng ongeveer 5
millioen derft, ten einde deze zonder eenig re
delijk motief aan een aantal handelaren te
schenken. De noodzaak, de voor den prijssteun
aan den landbouw benoodigde fondsen bijeen
te brengen, wordt door het geheele Nederland
sche volk, hoe zwaar deze heffingen ook soms
vallen, gevoeld. Deze noodzaak zal echter in
geenen deele worden gevoeld, indien bet er om
gaat voor het Landbouw-Crisisfonds gelden te
verkrijgen ten einde daaruit aan een groep der
bevolking bedragen terug te betalen, welke zj)
reeds lang op anderen hebben verhaald.
Ook indien het bedrag, dat voor restitutie
benoodlgd zou zijn, op het rjjksbudget moet
worden uitgetrokken, zal de Nederlandsche be
volking dit moeten opbrengen.
Donderdagavond omstreeks zeven uur reed
de twaalfjarige Z. Overhof. wonende aan de
Plataanlaan te Eindhoven, per fiets door de
Paradijslaan in de richting van de Elreptlaan
aldaar. Uit deze laan kwam haar een vracht
auto van de firma Van L. tegemoet. Het meisje
verzuimde voor de vrjj smalle Dommelbrug te
wachten, met het gevolg, dat zjj gelijk met den
vrachtwagen op de brug kwam. Een botsing
was niet meer te vermijden. Het meisje viel en
bleef bewusteloos liggen. In zorgwekkendsn toe
stand werd zfj naar het Binnengasthuis over
gebracht. Men vreest voor haar leven.
Ékt maar goed, dat er
gedurende de laatste jaren onder ons niet
meer zoo vaak als vroeger werd gesproker»
„ver den zoogenaamden „sensus cathollcus
Want deze woorden hebben dikwijls dienst
dwn voor een doel, dat met hun schoenen üi-
jmud allerminst overeenkwam. Viel er op
Iemands rechtgeloovigheid als katholiek niets af
te dingen en wilde men in onze kringen toch
dien m"1 gevoelig treffen, ja verdacht maken,
dan verweet men hem, dat hij den sensus ca-
tholicus miste. Zelden hoorde men iemand prij-
aen, omdat hij den sensus cathollcus bezat, maar
het was heelemaal niet ongewoon, iemand te
hooren laken, omdat hij volgens de opvatting
van dengene, die hem kapittelde den sensuè
cathollcus niet bezat! Gelukkig ligt de tijd
achter ons. waarin het begrip van den sensus
cathollcus regelmatig op die wijze werd Aange
wend als een wapen tegen oorspronkelijke of
stoutmoedige menschen, die zich misschien we!
sens vergisten, omdat zjj, naar het bekende ge-
segde, den moed hadden, zich aan een gissing
te wagen, maar die toch bij de verdediging hun
ner inzichten altijd bereid bleven en bleken,
óch naar de uitspraken en den geest van de
Katholieke Kerk te richten.
„Sensus cathollcus” kan men vertalen door
vetboliek levensgevoel” en het is zeker geen
dogma, dat deze zeer waardeebare hoedanig
heid het bijzonder geestelijk eigendom zou moe
ten zijn van menschen. die overigens zoo wei
nig mogelijk gevoel aan den dag leggen. Maar
In die verwarde dagen, toen allerhande natuur-
Ujke tegenstellingen van inzicht, temperament
ot karakter werden scherpgeslepen, was het ge
noeg, te worden uitgemaakt voor een gevoels
mensen om reeds in verdenking te komen, dat
er aan uw „sensus cathollcus” wel iets haperen
sou. Zelfs toen de felste strijd geluwd was, bleef
dit lichtvaardige verwijt nog lang aan de orde
en wij herinneren ons uit de tijdschriften en
legbladen van het begin der twintiger jaren,
hoe katholieke figuren uit het openbare leven,
die vandaag door iedereen worden beschouwd
als onmisbare krachten, ja, wier handboeken op
onze seminaria gebruikt «"orden als leidraao
voor toekomstige priesters, zich naar het hoofd
geworpen zagen, dat zjj het weliswaar goed be
doelen konden, wanneer zij optraden, maar dat
Zjj den „sensus cathollcus'' misten.
Nog jonge schjjvers, de wjj waren in die I
dagen, Zagen wij aan dit verwijt gewend I
den „sensus cathollcus” voor ons oprijzen als
een groot zwart spookbeeld, bereid om alles neer
te drukken, dat niet onmiddellijk in den stijl
der toenmalige massa-betooglngen paste of dat
op een katholiekendag niet eenstemmig zou zijn
toegejuicht. Lazen wjj de officieele organen van
bet katholieke volk in Nederland, dan kregen
wjj rondweg het land aan hetgeen daarin de
„sensus cathollcus’ heette. Wjj beschouwden dit
begrip als een Procrustesbed, waarop de maat
van alle menschen domweg moest wtorden geni
velleerd: wie met zjjn hoofd boven de anderen
uitstak, zoo meenden wjj. stond voor de keuze I
geen sensus cathollcus te hebben, of geen hoofd
Wij zwoeren elkander een duren eed. dat wi" I
in een der bladen, door ons geredigeerd, nooit
een bijdrage zouden opnemen, waarin aan eer. I
geloofsgenoot verweten werd, dat hij den „sen
sus cathollcus” miste. Wjj beschouwen het van
daag nog als zuivere winst, dat dit hatelijke
wapen uit de hand der gebruikers werd gesla
gen en dat men op gepaste wijze vrijmoedig kan
zijn zonder op ongepaste wijze te worden ver
dacht gemaakt. Met geen begrip is in de twin
tiger jaren zoo schandelijk gehuicheld en zoo I
partijdig gekonkeld als met den sensus catho-
licus.
Dit ligt achter ons als een weggedreven be
zoeking en God geve, dat ze niet wederkeert,
nu wederom heel eenvoudige en natuurlijke
tegenstellingen tusschen onverdachte geloovigen
zich drëigen toe te spitsen en de meenlngen te
beheerschen.
Want de ware „sensus cathollcus” is een heer
lijk en onmisbaar bezit van den katholiek. Het I
is een gevoelig orgaan voor de innerlijke levens
beweging van de Katholieke Kerk, voor den
hartslag zelf van het Mystieke Lichaam van I
Christus. Door dit verheven levensgevoel ont
heft de katholiek zich aan de eenzaamheid de
dwalenden om vrfj en zonder angst in de ge-
meenschap der waarheid te wandelen en, hoe
onwaardig ook, te verkeeren in de gemeen
schap der heiligen. De sensus cathollcus geeft
aan onze eigen geestelijke bewegingen een vrij.- I
held over ruimte en tijd, een vast contact met I
de rijkste overleveringen der Kerk en een onbe-
grensden moed tot getuigenis en «"ederspraak
De hatelijkheid van het „ik” wordt verzwakt
en sterft af, zonder dat de persoonlijkheid wordt
geschonden van den mensch, die met zijn eigen
hchaam en zijn eigen ziel, onvervangbare be
zittingen, hem door den hemel geschonken,
lidmaat is van de eeuwige gemeenschap. Dool
den sensus cathollcus krijgt het leven een ver-
hreeding en een diepte, die het van geen aard-
*he wetenschap, van geen beretodheid of bestu- I
deerdheid, van geen individueele ervaring of
collectieve streving in dezelfde mate mag of
kan verwachten. Het particuliere leven wordt,
bjj behoud van al het persoonlijke, opgenomen I
in de groote heils-dynamiek van den Verlos-
•er, het onthecht zich aan alle belangzucht en
zoekt, door de liefde gedreven, zijn plaats ir. I
de geschiedenis van alle leven. Vele deugden
«leren den waarachtlgen christen, maar van
«He deugden is de liefde tegelijk de hoogste strijd niet verkeerd voorstellen. De moderne
de nederigste, want terwijl zij alle andere oorlog is een soort toestand, waarbij van tijd
•Wreft, verbindt ze ben tot een organisch- ook nog wel een. gevochten wordt Deze
uitdrukking is natuurlijk wat overdreven, zoo
mende eenheid. Welnu: die nederigheid toont I de kolonel van Voo„t tot Voorst
«e liefde het zuiverst in de werking van dat I wiens mond wjj haar hoorden, er meteen bij
katholieke levensgevoel, waardoor de christen vertelde, maar in het algemeen genomen is zil
•kb schroomvallig vereenigt met de Eenheiti toch Julst- Het zooals een der stafofficieren
“If van de Katholieke Kerk wier Eenheid 2Pmer^’ 2“ mannen "ee'n ll?"de deel van
I hun tyd doorbrengen met afwachten en nog
m^rs een der kenmerken is van haar waar- afwachten. om dan plotseling bij het eerste
™io. Met geheel zijn wezen te willen behooren bevel tot den aanval in het overige deel van
deze Eenheid, haar te willen doorvoelen den tijd al hun krachten te geven, te werken
.J uren, soms dagen aan
één stuk en in dien tijd al hun krachten in
te spannen.
Dat wachten is vervelend en saai, en in oor
logstijd geweldig enerverend. De mannen moe
ten attent blijven, wawt ze moeten voorbereid
zijn op een aanval van den vijand of op een
bevel van hun commandant; zij weten nog niet
wat hun taak zal zijn en hoe lang zij nog op
Ten oosten van Veenendaal nabij het
Pakhuis lag een afdeellng van Blauw, die
een aanval moest ondernemen op de Roode
infanterie, welke angstwekkend dicht ge
naderd was en In het voorterrein eenige
mltrailleumesten had ingericht. Blauw
had hier de beschikking over vijf rupspant
serwagens. kleine autootjes voof^twee men
schen en een mitrailleur. Deze wagentjes
doen van alles en gaan over alle hindernis
sen heen, behalve over onze Hollandse he
ik-h In een periode van ver-
