Hitler’s eischen
Praag
aan
Het Fransch-Britsche
beraad
Hedenavond spreekt
Hitler
Praag verdedigt het bevel tot
mobilisatie
VI
Generaal Gamelin
naar Londen
Mussolini houdt
rede
Heden worden de discussies tusschen de
Fransche en Britsche ministers in
Downingstreet voortgezet
BELANGRIJKE RADIO-
MEDEDEELING
Het nieuws van heden
TEKST VAN DUITSCHE
MEMORANDUM
een
VERKEER WARSCHAU-
PRAAG VERBROKEN
MEER RESERVISTEN
ONDER DE WARENEN?
Roosevelt doet een
beroep
MAANDAG 26 SEPTEMBER 1938
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Lgfreote
Preciuering van Britsche zyda
Konrad Henlein op bezoek in een kamp van een der Sudeten-Duitsche vrijkorpsen
1
Engelsche vloot-
manoeuvres
- Nabf) 4e TsJec*o.Slowaa**ch« grens worden met 3flped loopgraven aangelegd
V’
Z. Exc. Mgr. Giobbe bij
Z. H. den Paus
Nog geen bevel tot
opmarsch
De Duce weigert in een Europee-
schen oorlog te gelooven
Londen en Parüs waren
in kennis gesteld
Oproep van *t Fransche ministerie
van Oorlog
DIT NUMMER BESTAAT UIT
12 BLADZIJDEN
r«n de
ns
w
De bewoners aan de Tsjecho-Slowaaksche grens slaan met spanning de troepen
bewegingen in Tsjecho-Slowdkije gaande
0
OV.
5. De Duitsche regeering ia bereid
toe te staan, dat voor 25. November
N V. VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
„SINT PETRUS”
Om 8.20 uur zal hy een rede hou
den, die door alle Duitsche
tenders wordt uit
gezonden
Telefoon- en telegraafverbindin
gen af gesneden, trein
verkeer gestaakt
Chamberlain wilde de eischen
van het memorandum
van Godesberg niet
aanbevelen
Prof. mr. B. M. Telders is tot voorzitter
der Liberale Staatsparty gekozen.
o o o
EEN EN DERTIGSTE JAARGANG No 303
DE PRDS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 et o r.
812 CONTRACT AANMERKELIJKE REOUCIIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaame door onze
Administratie verstrekt.
Joh. Lauwer», Payglop 3
ALKMAAR
7
O
2
I
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
echiBcte
uur
memoran-
over-
iyn
5*
3^»
De Britsch-Fransche discussies te Londen
werden vandaag voortgezet.
persbureau
tusschen
Fransche regeering heeft eenige lichtin
gen reservisten opgeroepen.
Praag verdedigt het bevel tot mobilisa-
tie; Chamberlain wilde de nieuwe Duit-
ach* voorstellen niet aanbevelen.
Het agentschap Ceteka wenscht op deze wij-
ze de feiten in een duidelijk licht te stellen als
antwoord op de leugenachtige beweringen van
een vijandige propaganda.
snlng
leden
ft
Te Godesberg legden de Duitschers Cham
berlain nieuwe voorstellen voor, welke veel
verder gaan dan de regeering van Tsjecho-
Slowakije had Ingewilllgd.
Geen der besluiten werd genomen tegen
den raad der groote mogendheden in, noch
bulten haar medeweten.
de hoogte gesteld werd, toen
lult al genomen was.
ntvin^
het te-
Men af-
ens nfe
1 geheel
en mu-
LONDEN, 34 Sept. (Havas) De thuisvloot
is vertrokken naar Invergordon, waar manoeu
vre# werden gehouden.
9%
MAIJKBAAN m utrecht
De organen aan de grens van Tsjecho-
Slowakije hadden order In geen geval ge
bruik te maken van hun vuurwapenen en
onder geen beding naar Duitsch grondge
bied over te gaan.
De tekst van het Duitsche
dum aan Praag gepubliceerd.
Ten aanzien van de Tsjechische bewering, dat
met voorkennis van de Britsche regeering gemo
biliseerd is, wordt nog opgemerkt, dat laatst
genoemde eerst op
het definitieve besli
DIENST AANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan-
geboden, geplaatst onder de Omroeper-
rubriek 18 et. per regel.
Het verkeer Warschau-Praag is verbro
ken: nog geen Poolsch bevel tot op
marsch tegen Tsjecho-Slowakjje.
TB8CHEN, 34 Sept. (Havas). —Ongeveer 300
Poolsche vluchtelingen uit Tsjecho-Slowakije,
v*n den leeftijd van 19 tot 35 jaar, zijn in een
«Pedaal kamp te HermanowltsJ, op 30 KM. van
Teschen, ondergebracht.
Over de geheele wereld wordt thans erkend,
dat in de vredesverdragen fouten zijn begaan.
Doch wat doet men Ingeval van een fout?
Haar herstellen.
Zoo „errare humanum est”, volharden in de
fout is duivelsch.
Thans wil men niet slechts de fout, die men
gemaakt heeft door Tsjecho-Slowakije overma
tig op te blazen, niet herstellen, doch men wil
deze fout handhaven en de volken van Europa
zouden daarom tegen elkaar ten strijde moeten
trekken.
De Duitsche regeering gaat ermede accoord,
dat een gevolmachtigde vertegenwoordiger
de Tsjecho-Slowaaksche regeering en
Em.-pastoor J. Hafkenscheidt
leden.
Evenwel, zoolang ik geen bewife heb ge
zien van het tegendeel, geloof ik niet, dat
zooiets sou kunnen gebeuren, hetgeen een
der meest tragische paradoxen in de ge
schiedenis d^r menschheid zou zjjn.
De rede, die Hitler zal houden, zal, naar de
Duitsche radio verklaart, „een historische ma
nifestatie op een „historisch uur” zijn. Goeb
bels mobiliseert alle partijorganlsaties, opdat
iedereen naar Hitler kan luisteren. Op straat
zullen luidsprekers worden opgesteld, waardoor
het publiek de rede zal kunnen volgen.
3300#
f im-
«0-130,
10-350;
bloem-
1600 Kg.
000 Kg.
ramme-
3-13.4»,
t. WilU-
*nt par
1 enkele
nen S—
en JS-
Ivle OM
per boa.
cent p.
«00 kg.
1-1JÏ.
ten 1.40
Bomb
10-230,
werden
oudsche
ort met
d Weet-
0. au-
lampion
jboonen
l. Pens
Moer.
Peen
erie 7».
per 100;
Ihln. L
mnanaj
Peru-
—63, B
en O".
Bleu*
ol 4.M
Waecb-
0. Gele
de *00
110-
.00-18,
3.00—
nkhou-
ac. Le-
eunerin
llcante
:en 4—
21.00—
s 13.00
Mérode
Ideman
roneeb
8.00—
00—21.
loeeche
Bloc-
dubb.
boonen
op deze gebeurtenissen, welke zich aan de grens
voordeden, was de regeering van Tsjecho-Slo
wakije er van overtuigd, dat nog langer po—irf
te blijven het gevaar zou opleveren tot een
conflict te leiden. Zfj besloot tot mobilisatie.
<^ize Romelnsche correspondent seint ons d.d
w* September;
de P*”8 heeft heden 111 particuliere
Voor dit memorandum werd overhandigd
hebben de gezanten van Frankrijk en
Groot-Brittannië de regeering van Tsjecho-
Slowakije er Vrijdagavond van in kennis
gesteld, dat dit memorandum haaf sou
worden overitandlgd. mot de mededeeltng,
dat aangezien de voorwaarden, welke in dit
memorandum worden gesteld, veel verder
gaan dan de voorwaarden, welke vroeger
waren aanvaard, Chamberlain voor zijn
vertrek uit Godesberg namens de beide re-
geerlngen aan Hitler heeft doen weten, dat
hij aan de regeering van Tsjecho-Slowakije
de aanvaarding dezer nieuwe voorwaarden
niet s»u kunnen aanbevelen.
Onafgebroken was er reeds den geheden
Zondag in Londen beraadslaagd over de si
tuatie, ontstaan door de rifWize- eischen van
Duitschland. Zondagmorgen kwam het Brit-
acbe kabinet bijeen tot 1 uur; er volgde een
pauze voor de lunch, gedurende welke de pre
mier op Buckingham Palace den koning op de
hoogte bracht.
•s Middags vergaderde het kabinet opnieuw
totdat in den avond de Franache ministers
aankwamen.
■Bloem.
0-2 pm
O» p«
I- Room
Per 100
>er beef
<X>. C-
Naar verlui8t zou het Frarwebe mintete-
de van Oorlog en Luchtvaart besloten zijn
nog andere categorieën reservisten op te
roepen, nJ. de houders van de witte mobi-
lisatie-boekjes, genummerd drie, vier en
vijf.
Officieel te hiervan neg geen bevestiging
Deze nieuwe voorstellen- zijn vervat in een
memorandum, dat Chamberlain slechts als be
middelaar aan de regeering van Tsjecho-Slo-
wagjje heeft doen toekomen.
(k Memorandum werd Zondagavond aan
de wregeerlng van Tsjecho Slowakije overhan
digd.
Hedenavond om 8.20 uur houdt Hitler
een radiorede, die door alle Puitor fry
zenders wordt uitgezonden.
De begrooting 1939 van Rotterdam
sluit met een tekort van f 3.100.000.
Te Rotterdam is het 100-jarig bestaan
der R. V. S. herdacht.
uiterlijk een volksstemming wordt
gehouden in nog nader vast te stel
len gebieden.
Onder deze omstandigheden, na dezen stap
der belde gezanten bij de regeering van Tsje-
cho-SlowakUe is de regeering Vrijdagavond om
acht uur bijeengekomen en heeft zij besloten
tot een algemeene mobilisatie.
Dit ernstige besluit, aldus de mededeellng,
werd gerechtvaardigd door het feit, dat gewa
pende benden, komende van Duitsch grondge
bied. zonder uitdaging op verscheiden punten
aanvallen hadden gedaan op Tsjecho-Slowaak
sche grensposten.
Na dezen stap van de beide gezanten van
Frankrijk en Groot-Brittannlë en met het oog
Te Rotterdam is een comité opgericht
voor behoud van een eigen vliegveld.
De zomerresidentie Apeldoorn .huldigt
H. M. de Koningin.
Benoemingen in het bisdom Haarlem.
Een bekendmaking van officieele Brit
sche zijde verklaarde dat het radiobericht uit
Praag, volgens hetwelk de Tsjecho-Slowaaksche
mobilisatie op raad en met goedkeuring van de
Britsche regeering afgekondigd Is. niet geheel
overeenkomt met de feiten. De Britsche regee
ring heeft de Tsjechische regeering medege
deeld, dat zij niet de verantwoordelijkheid wilde
blijven dragen voor den raad aan Praag, niet tot
moblllseering ovfr te gaan, doch anderzijds wees.
Downingstreet er op. dat de Tsjechische regee
ring voldoende aandacht moest besteden aan de
overweging, dat de aankondiging van de Tsje
cho-Slowaaksche mobilisatie zeer wel bet hand-
delend optreden van andere landen zou kun
nen verhaasten.
België versterkt de bescherming van zijn
grondgebied; Spaak by den Koning.
Onze Parijsche correspondent seinde ons Za
terdagavond:
Voor het vertrek van Daladier en Bonnet naar
Londen, kwam het Fransche kabinet nog bijeen.
Deze kabinetsraad eindigde om 16.50 uur,
waarna Sarraut het volgende communiqué heeft
Voorgelezen:
„De kabinetsraad heeft kennis genomen van
de uiteenzettingen van Daladier en Bonnet over
het memorandum, dat Hitler aan Chamberlain
ter hand gesteld heeft. De raad heeft eenstem
mig de verklaringen goedgekeurd, die Daladier
en Bonnet aan de Britsche regeering zullen gaan
overbrengen
Van de zitting vpn den kabinetsraad hebben
Daladier en Bonnet zich onmiddellijk naar la
■ourget begeven, vanwaar zU om 1T.40 per
Vliegtuig naar Londen zijn vertrokken.
Bjj zijn aankomst op Croydon verklaarde Da
ladier op vragen der journalisten glimlachend:
Jn Europa moeten wij altijd blijven hopen".
De Franache ambassade te Londen ver
klaart, dat ook generaal Gamelin, de chef
van den Franschen generalen staf, zich van
daag per vliegtuig naar Londen begeeft om
zich bjj de Franache delegatie te voegen.
BERLIJN, 36 Sept. (D. N. B.) Minister
Goebbels heeft bekend gemaakt, dat heden
avond In het Sportpaleis te Berlijn een groo
te volksbijeenkomst zal worden gehouden,
die door alle Duitsche zenders ml worden
uitgezonden.
Op deze bijeenkomst, die om acht nor
Duitachen tijd (SJS uur Nederl. tijd) aan
vangt, zal Hitler het woord voeren.
Rede van Mussolini te Vicenza.
Veranderingen in de nieuwe grens, voort
vloeiende uit de volksstemming, moeten door
een Duitsch-Tsjechlsche of een internationale
commissie worden geregeld.
De volksstemming zalf moet geschieden onder
toezicht van een internationale commissie.
Gedurende de volksstemming moeten beide
partijen haar militaire strijdkrachten uit de ge
bieden terugtrekken.
Duitschland stelt voor, dat een gezagheb
bende Duitsch-Tsjechlsche commissie wordt in
gesteld, voor de regeling van alle verdere de
tails.
VICENZA 26 Sept. (Havas). Mussolini
heeft gisteren te Vicenza een korte toespraak
gehouden, waarin hij o. m. zeide: „Sedert
gisteren is voor Europa een week van af
wachten en hartstocht aangebroken.
Begrafenis van ir. A. Heldring, in leven
directeur-hoofdredacteur van het Alge
meen Handelsblad.
LONDEN, 26 Sept. De tekst van
het Duitsche memorandum aan Praag,
waarin de Duitsche eischen tot in
bijzonderheden zijn vastgelegd, is
gisteren bekend geworden.
Naar Reuter van betrouwbare zijde
verneemt zijn de hoofdpunten van
Hitler’s eischen, zooals deze door be
middeling van Chamberlain aan de
Tsjecho-Slowaaksche regeering
voorgelegd, de volgende:
Volgens een per radio verspreid csmma-
“Mné werd „nog geen bevel gegeven op te
msreheeren tegen Tsjecho-Slowakije. De
"«willigere, die op eigen initiatief de grens
vun Tsjecho-Slowakije overschrijden, kun-
»en ernstige moeilijkheden ondervinden.1*
De telefoon- en telegraafverbindingen tus-
•chen Teschen en Tsjecho-Slowakije zijn ver
broken. Belangrijke- politie- en gendarmerie-
wrsterkingen zijn vanmiddag in Teschen aan-
gekomen.
Wegens de sluiting der Poolsch-Tsjechlsche
•«ens van Tsjecho-Slowaaksche zijde sullen
treinen uit Warschau naar Praag, Boedapest
on Weenen vandaag niet rijden.
P8 trein, die gisteravond van Warschau naar
Vrtag vertrokken was, is vanmorgen daar te-
rt<8ekeerd. Evenwel zullen de internationale
««Inen tot aan het grensstation gaan en ver
volgens gereden worden naar Berlijn of Bres-
“u. Eveneens zijn de particuliere telefoonver
bindingen tusschen Warschau en Praag ver
broken.
WASHINGTON. 26 Sept. (Havas).
President Roosevelt heeft hedenmor-
gen telegrammen gestuurd aan Hitler,
Benesj, Frankrijk en Engeland, waar
in hjj een beroep op hen doet, om
den vrede te bewaren.
Brillen - Brllétui's - Brilmonturen Olazen
Zelssglazen - Brllreparatles Electrische SlUpery
Zakscharen - Nagelscharen Verbandacharen
Zakmeaaen - Scheermessen - Ollette-apparaten
SUjpapparaten - Gehoorapparaten Canules
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
De beteekenis van het Duitsche memorandum
blijkt pas uit de kaart, die eraan toegevoegd is.
Deze kaart bewijst namelijk, dat de nieuwe
Duitsche eischen oneindig ver uitgaan boven
eisch tot inlijving b« Duitschland van alle ge
bieden met een Duitsche meerderheid, die Hit
ler te Berchtesgaden had gesteld. Hitler verlangt
thans ook een volksstemming voor de gebieden,
waar het Duitsche element niet noemenswaardig
vertegenwoordigd is. Dit is bijvoorbeeld het ge
val met de gebieden tusschen Opau en Ostrau in
Moravië, het geheele gebied rond Olmutz, de
grenzen aan de Sudeten-Dultsche gebieden ten
Noorden van de Elbe en die rond Brno (Bruenn).
De gevolgen van annexatie dezer nieuwe gebie
den zou beteekenen, dat practlsch een Duitsche
muur wordt opgericht tusschen Moravië en Bo-
hemen, die slechts met elkaar in verbinding zou
den staan door een corridor van 25 tot 30 K.M.
zonder spoorweg.
Zondag heeft de Tsjechische gezant te Lon
den, Jan Masaryk, een antwoord van Praag te
Londen overhandigd.
Naar het Tsjecho-Slowaaksche
meldt, doet dit antwoord de tusschen de
Fransch-Engelsche voorstellen en het Hitler
memorandum bestaande verschillen uitkomen.
1. De Fransch-Engelsche voorstellen bevatten
slechts een idee, waarvan de modaliteiten door
een neutrale commissie moeten worden vastge
steld.
Hither wenscht zijn plan zelf te verwezenlijken,
op de wijze, zooals hy dat wenscht en dit op de
kaart aangeeft en preciseert.
2. De Fransch-Engelsche voorstellen voorza
gen slechts dat de Tsjechen geen enkel gebied
zouden ontruimen, zoolang de internationale
commissie geen besluit zou hebben genooien.
Hitler daarentegen eischt dat de Tsjechen, die
het gebied, dat hij voor den eersten October zou
willen, bezetten, zouden willen verlaten, al hun
goederen en bezittingen zouden achterlaten.
Het antwoord legt er verder den nadruk op,
dat Rat Hitler eischt in werkelijkheid niet een
regeling van het vraagstuk der Sudeten-Duit-
schers is, doch de bezetting van militaire
strategische punten in Tsjecho-Slowakije.
Minister Patjjn ia uit Genève naar Ne
derland teruggekeerd.
LONDEN, 26 Sept. De Fransche ministers Daladier en Bonnet, die Zaterdag
de Britsche uitnoodiging hebben aanvaa rd om naar Londen te komen tot een
verdere bespreking van den intemation alen toestand, zijn Zondagavond om
18.S2 uur te Croydon per vliegtuig gearriveerd. Om 21.21 uur kwamen zij in
Downingstreet asm.
Deze besprekingen duurden voort tot middernacht en toen begaven de Brit
sche ministers zich in conferentie. Hierna werd opnieuw met de Fransche mi
nisters overlegd, doch om 1 uur werd besloten de discussies tot hedenmorgen
tien uur te verdagen.
van
regeering en het
Tsjecho-Slowaaksche leger wordt toegevoegd
aan het hoofdkwartier van de Duitsche mili
taire strijdkrachten, om de bijzonderheden van
de wijze van uitvoering der evacuatie te re
gelen.
3. De Tsjecho-Slowaaksche regeering moet
onmiddellijk alle Sudeten-Duitschers die waar
dan ook op het gebied van den Tsjecho-Slo-
waakschen staat dienst doen bij de militaire
strijdkrachten of bij de politie, ontslaan en toe
staan. huiswaarts te keeren.
4. De Tsjecho-Slowaaksche regeering moet
alle politieke gevangenen van Duitsch ras vrij
laten.
1. Terugtrekking van alle Tsjechi
sche strijdkrachten, politie, gendar
merie; douanebeambten en grens
wachten uit de te ontruimen .gebie
den, zooals deze uiteengezet zjjn op
de bjj het memorandum gevoegde
landkaart.
Dit gebied moet op I October aan
Duitschland worden overgedragen.
2. Het ontruimde gebied moet in
zjjn tegenwoordigen toestand worden
overgedragen, d.w.z. zonder dat de
militaire, economische of verkeersin-
richtingen. met inbegrip van de
grondorganisatie van den luchtdienst
en alle radiostations, vernield of on
bruikbaar gemaakt zjjn. Het rollend
materieel van het spoorwegnet in het
gebied moet in onbeschadigden staat
worden overgedragen.
Tot dusver, zoo vervolgde Mussolini, heeft
Italië geen militaire maatregelen genomen. Doch
als de anderen doorgaan met reservisten onder
de wapenen te roepen en naar de grenzen te
zenden, en als er vlootconoentraties zullen zijn,
zal niemand er zich over kunnen verwonderen,
hls Italië eveneens maatregelen neemt.
BELGRADO, 36 Sept. (Havas). De Tsje-
cho-Slowaaksche radio heeft om half een Zon
dagmiddag een belangrijke mededeellng van het
Tsjechische persbureau Ceteka verspreid.
Deze mededeellng was tevoren den luiste
raars aangekondlgd.
In deze mededeellng van het Tsjechische
persbureau werd herinnerd aan de omstandig
heden, welke Tsjecho-Slowakije er toe hadden
gebracht de cessie van zekere gebieden aan het
rijk In te wütigen.
Vervolgens werd er aan herinnerd, dat de
regeering van Tsjecho-Slowakije tegen haar zin
en om den vrede te redden had toegestemd en
dat Chamberlain zich naar Godesberg heeft
begeven.
1
