vereenigde katholieke PERS
ZATERDAG 1 OCTOBER 1938
Vredesvogels strijken
neer
Chamberlain bij den
Koning
Gevaarlijke spanning tusschen
Polen en Praag
Het nieuws van heden
Vreeselijk ongeluk
bij Zwolle
Chamberlain bij
Hitler
CHAMBERLAIN LANDT OP
HESTON
DE BAROMETER
POOLSCHE NOTA OVER
HANDIGD
ZUIG ELIN GEN VOEDSEL
voor eiken leeftijd zoowel voor den
gezonden als zieken zuigeling
VRAAGT PROSPECTUS AAN
NUTRICIA” - ZOETERMEER
alle plaatsen vertegenwoordigd
i
4
z
Daladier’s intocht in
Parijs
NEV1LLE CHAMBERLAIN.
Een ware triomftocht
naar Downingstreet
Algemeene dankbaarheid
De wintertijd begint
Betoogingen te
Warschau
De vredesboodschap
van Z. H. den Paus
Hij toont aan de juichende
menigte het gewichtige
document
Zy zullen helpen by de hand
having der orde
Onderhoud duurde ongeveer
vyf kwartier
KABINETSWISSELING IN
LITHAUEN
De botsingen in
Palestina
Een verklaring van Hitler
en Chamberlain
Pooleche minderheden in Tejecho-
Slowakye komen in opstand
Een Egyptische filmmaatschappij heeft toestemming gekregen om in Mekka, de
heilige stad der Mohammedanen, opnamen te maken
Jon. LauwerPayglop 3
ALKMAAR
Onder luide toejuichingen van
het publiek geeft de Koning
hem de eereplaate op
het balcori
Britsche troepen naar
T s jecho-Slowakjje
ZEER GESPANNEN VERHOUDING
TUSSCHEN POLEN EN TSJECHO-
SLOWAK1JE. OPSTAND IN POOLSCH
SlLEZlë?
DIT NUMMER BESTAAT UIT
12 BLADZIJDEN
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 1
ADOLF HITLER,
WARSCHAU, 30 Sept. (DNB) In
de straten en op de pleinen van
Warschau zjjn hedenavond groote
betoogingen gehouden. De toespra
ken, die door luidsprekers gevolgd
konden worden, zjjn in ondubbel
zinnige taal gesteld. Gezegd wordt,
dat het Poolsche geduld ten einde
is. Slechts enkele dagen, of zelfs
uren mag het nog duren tot de vlag
gen waaien boven Poolsche steden
en dorpen in het Olsagebied. De
Praagsche regeering moet begrijpen,
dat het Poolsche gebied of wel vrij
willig aan Polen moet worden terug
gegeven, of wel dat Polen zich, zoo-
als in het Poolsche volkslied gezegd
wordt, datgene met geweld terug
halen zal wat het door geweld is
ontrukt.
Onbeechryfelyke geestdrift
Pooleche nota aan Praag
4
ut
"l f ij
•;.W
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
•J
i
door
ver
van Lord
vergeseld
en
naar
der
van
J
zevén^i^u. een kabinets-
9 Het Ujk van het slachtoffer en de mitrall-
«7
m
Polen volgde het Duitsche voorbeeld en richtte ook vrijcorpsen op. Eenige leiders
op inspectie te Cieszyn.
gen, welke steun dat voor mU geweest la Ik
wil het Fritsche volk dank seggen voor wat het
heeft gedaan.
Dertien-jarig meisje te Zalk bij Zwolle
door schot uit mitrailleur doodeljjk ge
troffen.
Zet dus voor het naar bed gaan aw
klok een uur terug.
stand begint vandaag. Hy zal den
weg voor den zegevierenden intocht
der Poolsche troepen voorbereiden.
Vanmorgen heb ik nog een bespreking ge
voerd met den Dultschen RUkskanseller Hitler
en hier is een papier, dat zün naam draagt,
zoowel als den mijnen. Sommige:*-uwer hebben
misschien reeds gehoord wat het behelst, maar
Ik zou het toch nog willen voorlezen".
JERUSALEM, 30 Sept. (Reuter) Volgens
de „Palestina Post” zijn In de maand September
359 menschen in Palestina gedood, onder wie
346 bandieten. Verder zjjn er 174 gewonden.
Aan Britsche zijde zijn 8 soldaten en politie
agenten gesneuveld en 36 gewond.
MUENCHEN, 30 Sept. <D. N B.) De Fuehrer
en RUkskanseller en de Britsche minister-pre
sident hébben na hun onderhoud van vandaag
de vqlgenda gemeenschappelüke verklaring ge
publiceerd.
I
Ben ernstig ongeluk heeft Vrijdagmiddag
onder de bewonen van Zalk by Zwolle en
de daar gestationneerde militairen schrik
en ontsteltenis gebracht. De dertienjarige
Jentje Bultman werd door egn schot uit
een mitrailleur In hei hart getroffen en
was op sldg dood.
In de tweede plaats wil ik verklaren, dat
de regeling van het Tsjecho-Slowaaksche
probleem, die thans tot stand is gebracht,
naar mj)n opvatting slechts een voorspel
is voor een breedere regeling, waarin ge
heel Europa den vrede sou kunnen vinden.
V
leur zUn in beslag genomen.
Het gebeurde heeft later op den dag nog een
ongeval ten gevolge gehad. Twee auto's. In een
aarvan een militaire arts was genote:., die naar
de plaats van het ongeluk ging, kwamen op
oen dUk met elkaar in botsing Beide auto’s
werden zwaar beschadigd.
van het ga
den Hoogen
LONDEN, 1 Oct. (Reuter). Vernomen wordt,
dat zes bataljons Britsche soldaten naar Tsje-
cho-Slowaküe gezonden zullen worden om. daar
ingevolge het accoord van München te helpen
bU het handhaven van de orde.
De troepen zullen waarschUnlUk een dezer
dagen vertrekken.
Films Fotopapieren- Ontwikkelaars -
Fotopieten Albums Fotoboekjes - Fotooplegsls
Pototasschon - ProjecUe-apparaten Projoctlo-
fllma GeelfUtera
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
Het bezoek was om tien voor een geëindigd.
Den Brltschen minister-president werden door
de op het plein wachtende menschenmenigte,
zoowel bU zUn vertrek als bü rijn aankomst,
vriendelUke ovaties gebracht.
Ook voor het Regina Palast hotel en overal
op straat, waar de Britsche staatsman werd
herkend, heeft de bevolking van München uit
drukking gegeven aan haar vriendschappelijke
gevoelens.
De voor zün hotel opgestelde menigte heeft
■net zoo lang om Chamberlain geroepen totdat
deze op het balkon verscheen om een hartelUke
ovatie in ontvangst te nemen.
VATICAANSTAD, 30 Sept. (Havas). Uit aUe
aeelen der wereld zUn op het Vaticaan tele
grammen en brieven ontvangen, waarin Z. H.
de Paus wordt gedankt voor de vredesboodschap,
welke HU gisteren heeft uitgesproken en
waarin wordt gezegd, dat de afzenders zich
vereenigen met het gebed van den Heiligen
Vader.
Uit het feit, dat de stem van Z. H. tijdens de
radio-uitzending dikwUls moeiluk te verstaan
was, heeft men opgemaakt, dat de gezond
heidstoestand van den Heiligen Vader plotse
ling achteruitgaande was. In werkelUkheid
was het evenwel de groote smart, welke de Hei
lige Vader ondervonden heeft in de laatste da
gen van het groeiend oorlogsgevaar.
KAUNAS. 30 Sept (Havas). De ministers
Tubelis en Masiulis, respectievelijk minister van
Landbouw en van Justitie, alsmede de gouver
neur van de bank van Lithauen, Stasinskis, ztyn
af getreden.
Stasinskis sal minister van Justitie worden,
terwül minister-president Mlronas ad interim
het ministerie van Landbouw zal waarnemen.
Deze onverwachte reactie van de
Tsjechische regeering heeft de Pool
sche regeering doen besluiten onmid-
delljjk vandaag te antwoorden en op
duidelijke nauwkeurige wijze de uit
voering te eischen van de gewettigde
en gefundeerde Poolsche eischen ten
aanzien van Silezisch Teschen. De
▼ersu^fWoordelqkheid voor het uit
blijven eener regeling zal uitsluitend
bjj de Praagsche regeering berusten.
De Poolsche nota is met een spe
ciaal vliegtuig verzonden, dat ora 22
uur 07 te Praag is aangekomen. De
nota zal terstond aai» de Tsjechische
regeering worden overhandigd.
BUREAUX:
BtKMAAR, Hof 6, Telefoon 4330 en 4220
PEN HELDER. Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN, Koppoortsweg 94, Telefoon 41J
SCHAGEN, Molenstraat 52. Telefoon tl.
ABONNEMENTSPRIJS:
Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar ƒ2.per kwartaal of
15 cents per week, voor bulten Alkmaar
2.50 per kwartaal of 20 cents per week.
Ultg. N. V. Drukk. De Spaamestad - Haarlem.
DE PRIJS OER ADVERTENTIE bedraagt 2D ct. p,
regel; Ingezonden Madedeellngen 40 ct p. r.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gasma door onze
Administratie verstrekt
DIENST AANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan-
geboden, geplaatst onder do Omroeper-
rubriek 10 ct por regel
Het meisje, dat uit Zalk afkomstig was
fietste met twee vriendinnen over den IJseldMk
tl Zwolle. ZU sagen daar een soldaat, den
iwlntigjarigen dienstplichtige B. 3. uit Kam
pen, behoorend tot het tweede bataljon van
het twintigste regiment infanterie te Zwolle
bezig met het schoonmaken van een mitrail
leur. De meisjes gingen vóór den loop^van den
mif
ministerraad
president Albert
Duizenden Londenaren hadden uitdrukking
gegeven aan hun gevoel van opluchting over
de vermUding van oorlog, door Chamberlain
een grootscheTintVangst te bereiden. In groote
stgoomen begaven de belangstellenden zich
naar het vliegveld Heston, om bü de eersten
te behooren, die Chamberlain zouden toe
juichen. Langs den weg, die naar het vliegveld
leidt, stonden tweehonderd knapen van het
Eton College opgesteld, die spontaan hadden
aangeboden den premier, die oud-leerling van
Eton Is, op deze wüze in te halen.
Ook in Downingstreet stond een groote me
nigte opgesteld, evenals voor het Buckingham
Palace, waar men getuige wilde zUn van de
aankomst van den premier voor zün eerste be
zoek aan den Koning.
Onder de aanwezigen op het vliegveld be
vonden zich o.m. de Italiaansche ambassadeur,
graaf Grandi, de Duitsche zaakgelastigde, dr.
Kordt en vertegenwoordigers uit de Dominions,
benevens de Lord Mayor van Londen.
Na te zUn verwelkomd door de ministers,
legde Chamberlain een verklaring af, waarin
hü o m. seide:
„Er rijn slechts twee dingen, die ik wil seg
gen. In de eerste plaats Wil ik verklaren, dat
ik, evenals mün vrouw, gedurende al deze ge
spannen dagen, een onnoemelUk aantal brie
ven heb ontvangen, brieven ^’an steun, goed
keuring en dankbaarheid. Ik kan u niet zeg-
Daladier en Mussolini werden te Parjjs
en te Rome eveneens door een geest
driftige menigte ingehaaid.
Hedennacht zou de bezetting van Sude-
tenland door de Duitschers beginnen.
:ur in het gras zitten en zagen toe,
8. de doos van den mitrailleur openmaakte,
olie uit den bak haalde en bet wapen smeer
de
Op een bepaald oogenblik echgnt 8. alleen
nog maar gedacht te hebben, dat hij om de
veer te spannen het wapen moest afschieten.
DaarbU vergewiste hü zich niet, of het onge
laden was. HU haalde den trekker over, een
■schot ging af, dat Jentje Bultman doodelUk
m het hart trof. Vol ontzetting holden de
belde andere meisjes weg.
8., die hevig ontsteld was, dekte bet stoffe-
lUk overschot van het meisje toe en meldde
rich vervolgens, geheel van streek, by rijn
commandant HU werd terstond gearresteerd
en na verhoor door den bataljonscommandant
in de marechausseekazerne te Wezep Ingeslo
ten.
„Wü hebben vandaag een verdere
bespreking gehad en zjjn het met
elkaar eens, dat de kwestie
Duitsch-Engelsche betrekkingen
de allereerste beteekenis ie voor bei
de landen en voor Europa.
Wjj beschouwen het gisteravond
onderteekende verdrag en het
Duitsch-Engelsche vlootverdrag als
symbolisch voor den wensch van onze
beide volken nooit weer oorlog tegen
elkander te voeren. Wjj zün vastbe
sloten ook andere vragen, die onze
beide landen aangaan, te behandelen
volgens de methode van overleg en
er verder naar te streven eventueele
oorzaken van meeningsverachillen uit
den weg te ruimen, teneinde op deze
wjj ze bjj te dragen tot de verzekering
van den vrede van Europa.
De laatste berichten uit Teschen
melden, dat er thans niet meer af
zonderlijke gevechten in het Olsa
gebied gevoerd worden, maar dat
men thans te doen heeft met een op-
stand van de geheele Poolsche volks-
igroep in Tsjecho-Slowakjje. Deze op-.
LONDEN, 30 Sept (Reuter). Ciuun-
is om 18 uur 50 op Buckingham
aangekomen. Zün vrouw was reeds
•m 18 uur 15 gearriveerd. Precies om 1*
uor verschenen de Koning, do Koningin,
Chamberlain en mevr. Chamberlain op het
balkon van het paleis, waar gedurende
vier minuten bleven staan. De Koning be
duidde Chamberlain naar voren te treden,
en gedurende enkele oogenblikken stond de
Eerste Minister vooraan op het balkon, ter
wijl de geestdrift van bet publiek tot een
nieuw hoogtepunt steeg.
De ontvangst, die Chamberlain bereid werd
teen hü het paleis was binnengetreden, was
WelU-.ht de harteiykste, die ooit een bezoeker
aldaar ten deel is gevallen, zelfs net huis-
houdelUk personeel van het paleis rende naar
bulten, toen zün auto het hek binnen reed en de
bedienden juichten den Eersten Minister teza
men met de steeds toenemende menigte voor
het paleis toe, terwül honderden auto’s hun
elaxons lieten loeien.
Chamberlain en zUn vrouw vertrokken om 19
■ur 13 van Buckingham Palace en ook dit
maal werd de auto weer omringd door de jube
lende menigte, zoodat bereden politie een weg
moest banen. De Koning heeft Chamberlain
*mm gelukgewenscht.
Om 19 uur 15 arriveerde Chamberlain in
Downingstreet. Ook hier gas de ontvangst on-
beschrütelUk geestdriftig. Reeds twee uur voor
rijn aankomst hier waren groote menigten
•ameugestroomd. in hoofdzaak bestaande uit
vrouwen, die onverdroten bleven wacnten, on
danks den regen. Een der vrouwen telde: Jk.
■ou oen geheelen nacht In den stroomenden
regen biüven staan wachten, alleen om Cham
berlain te zien aankomen.”
Zoo dicht werd tenslotte de opeengepakte
menschenmassa. dat slechte een geul ter breed
te van een auto tusschen de rijen overbleef,
ondanks het feit, dat bereden poUUe berhaal-
®«ük pogingen in het werk had gesteld <xn
•wat ruimer baan te maken.
Nadat Chamberlain den inhoud van de reeds
bekende verklaring had voorgelaaen, barstte oen
wüd gejuich les; waarbü kreten ala: „Goed see.
Neville, God segene U", konden worden onder
scheiden. Chamberlain wuifde de menigte tM
en stapte vervolgens In zUn auto, die echter
nog geen honderd meter opgereden was. toen
de menigte reeds door de afzetting heen brak
en den wagen zoo dicht omringde, dat er geen
doorkomen aan was. Men klopte op de ruiten
van den auto en zong uit volle borst, terwijl
de aanwezige ministers, diplomaten en belang
stellenden mee instemden, het lied; ,,For he ia
a jolly good fellow”. Minstens tienduizend per
sonen stonden voorts nog buiten het vliegveld
te juichen en met vlaggen te zwaaien. Cham
berlain leek büna overstelpt door de hartelUk-
heid van deze ontvangst.
Ten slotte baande de politie een weg voor
den premier door de menigte, zoodat hu ver
trekken kon naar Buckingham Palace. Na rijn
bezoek aldaar zou om zeVét^yMA een kabinets-
zittlng büeenkomen.
Omtrent de aankomst van Daladier meldt
Havas:
Vanavond te tien minuten voor vUf Is de
/*Fransche minister-president op het vlieg
veld Le Bourgei aangekomen. Een groote
menigte was aanwezig om hem toe te
juichen en de menschen braken door de
afaetting heen en omringden den auto, waar
in de minister-president naar Parijs te-
rugkeerde. Voortdurend hoorde men kreten:
„Leve de vrede”. ,X^ve Frankrük”, .JLeve
Chamberlain” en werd de „Marseillaise” ge
zongen.
van Syrovy. Rouwstemming
De resultaten van München hebben alom
opluchting gebracht
Een Poolache nota werd gisteravond per
vliegtuig naar Praag gebracht.
Chamberlain met gejubel te Londen
ontvangen; huldiging op Buckingham
Palace.
Toeo Chamberlains wagen verscheen, ont
stonden onbeschrijfelijke tooneelen van geestdrift
OnmiddellUk achter den wagen stroomde de
nauwe geul dicht en het publiek trachtte den
Eersten Minister te volgen. Tenslotte kroop de
auto nog slechts voorwaarts. Het gejuich was
oorverdoovend. De mannen en vrouwen klop
ten op de ruiten van den wagen, terwül Cham
berlain. glimlachende en blü, met rijn hoed
naar ben wuifde.
Enkele seconden na zün ambtswoning te züz
binnengegaan, verscheen Chamberlain met rijn
vrouw voor een van de vensters, waarop een
nieuwe uitbarsting van jubelende geestdrift
volgde.
Kort na de aankomst van Chamberlain nl
Downingstreet, kwam het kabinet In vergadering
byeen.
Verder wordt uit Warschau officieel
medegedeeld: het Tsjechische antwoord op
de Poolsche nota van 27 dezer is, in
strüd met officieele mededeellngen, die
herhaalde malen gedaan zün en afkomstig
waren van de hoogste Tsjechische autoritei
ten, niet overhandigd in den avond van
29 September, noch vanmorgen.
Eerst vanmiddag om 1 uur heeft men
den Poolschen gezant te Praag een nota
overhandigd, die onmiddellük per vliegtuig
naar Warschau Is verzonden. Het
bazingwekkende en met het oog op den
ernst van den toestand van heden onver
wachte feit doet zich voor, dat de nota
helaas beperkt is tot algemeenheden,
waarmede de Tsjechische regeering klaar -
blUkelUk tracht de dingen sleepende te
houden en een uitvoering der voorafgaande
verklaringen te ontwUken. Het is betreu-
renswaardlg, dat bU een probleem van zoo
wjjde strekking de kalme actie der Pool-
sche regeering zichtbaar uitgebuit is door
Praag om de duidelUke en categorisch ge
stelde Poolsche eischen te bagatelliseeren.
MÜNCHEN, 30 Sept. Chamberlain heeft
vanochtend om half twaalf een bezoek ge
bracht aan Hitler «i diens particuliere
woning In de Prinz Regentenstrasse. Hitler
had Chamberlain per auto laten halen De
auto werd bestuurd door den chauffeur
van den Fuehrer.
Chamberlain was
Douglas.
Alleen dr. Schmidt, de tolk, was by het
onderhoud tegenwoordig.
Twaalf inlanders in Ned.-Indië na het
gebruik van inheemsche lekkernij **n
vergiftiging overleden.
O
Radiorede
te Praag.
De internationale Commissie te Berlijn
bijeen.
Demobilisatie in Frankrijk. België
Engeland.
H.M. de Koningin uit Den Haag 1
Soestdjjk vertrokken.
Officieele ingebruikneming van het
restaureerde gebouw van
Raad te Den Haag.
Nederlandsche hulde aan Chamberlain.
Zoodra Daladler op Le Bourget uit het
vliegtuig steeg, verklaard* hy: „Ik kom terug
uit Duitschland. De onderhandellngen zün zeer
zeker moelUJk geweest, doch ik ben heilig
overtuigd, dat de gesloten overeenkomst nood-
zakeiyk was voor het handhaven van den
vrede In Europa. Ook ben ik overtuigd, dat
dank zy den wederkeerigen concessies en dank
zü den geest van samenwerking, welke de vier
groote mogendheden bezielde, de vrede Is ge
red.” Op het vliegveld werden den minister
president bloemen aangeboden.
Vanmiddag te half aes is de
onder voorzitterschap van
Lebrun büeengekomen.
LONDEN, 30 Sept. (Reuter). Minister
president Chamberlain is vanmiddag te Uen
minuten over half see op hef vliegveld
Heston gsland-
De minister van Buttenlandsche Zaken,
Lord Halifax, kwam op het vliegveld aan,
even voordat Chamberlain als eerste alt
het vliegtuig stipte. Halifax overhandigde
hem een schrijven van den Koning. De
Eerste Minister werd door de aanwezige
ministers omringd, terwül een minutenlang
aanhoudend gejuich loobarz'.te. Chamberlain
bleef toen een oogenbljk voor de menigte
staan en toonde den juichenden menschen
het document met «tjn handteekentng en
die van Hitler.
