ONSBLAD
Na de Weensche schandalen
„Vandaag is de bitterste dag
van ons bestaan”
si
F-
F
1
Mr. Oud benoemd
Het verbod van
Kard. Innitzer
Palestina blijft de
aandacht vragen
Sabena-toestel
verongelukt
GEESTELIJKE HERBEWAPENING
Het nieuws van heden
IS
DE BAROMETER
DE LAA TSTE ZONE VAN
SUDETENLAND BEZET
Italianen keeren
uit Spanje terug
Ontmoet U iemand
- TACK's
DUITSCHE NUNTIUS BIJ
DEN KARDINAAL
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 11 OCTOBER 1938
Nieuwe incidenten
■i
-
Aanslag te Sofia
In
Commentaar door de
Osservatore Romano
De Residentie en het
centrale vliegveld
Nwwwwuum witunr/wf/^i
De onderhandelingen
te Komaron
De passagiert waren allen
Duitschers
DIT NUMMER BESTAAT UIT
8 BLADZIJDEN
Chef van den Bulgaarschen
generalen staf gedood
Joh. Lauwer», Payglop 3
ALJPMAR
Vaticaansche kringen was men
niet bijzonder verrast over
de voorvallen
Waarom de „Arbeitsgemeinschaft
fiir den religiösen Frieden”
werd opgeheven
-
Minister Steenberghe bezoekt de
families der slachtoffers
De ramp ih de haven
van Scheveningen
»-
te-
us-
m-
en
Duitschers en Polen toonen zich
niet altijd even bescheiden
en bezetten Tsjechische
gemeenten
4
-
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 9
De eerste afdeeling reeds
vertrokken
De symbolische bezetting**
door de Hongaren
Er zouden „historische en drama
tische veranderingen** te ver
wachten zyn
I
NOORDHOLLANDSGH DAGBLAD
de
der vrij willigere uit
in
geen
Ik
k
O
5!
9.
SS
to
k
9
B
ondubbelzinnig verbod van den kardinaal
wm du» een natuurlek gevolg.
n
h
to
r
r
0
Te Patna in Britsch-Indië zal 'n bronzen
standbeeld van Koning Qeorge V worden
opgericht v
BI) CONTRACT
Uil
en
un
e-
ie
n.
in
A
Deze belofte hebben zy verbroken On
langs publiceerden zy een manifest, waarin
allerlei ketterijen verkondigd werden. Ben
x»
de
10-
list
ich
Stand op Dinsdag oor vj».: 740.4
Vorige stand; 755J
*to t e r d
EN /N *z. I .J IM
u
L
d
MO
u
n-
re-
ib-
let
en
en
o
die hoofdpUn heeft? Denk dan aan
ï)r J R Wink's H«x>fdniinnrM*fipr«*
5 et. p. poeder. VerkrUgb. btj apoth’^n drogisten.
«kolven - Ijsblasen - Injectie-
Jectlenaalden - Wlndkuwens
Buikbanden Elastieken Kousen
Koortsthermometers - Kamer-
Barometers Fototoestellen
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
BRUSSEL, 1# Oct. (Belga). Een vlieg
tuig der Sabena is bU Soest (Westphalen)
verongelukt.
Er «Un twintig personen om het leven
gekomen, n.L sestlen passagiers en de vier
leden der bemanning.
BRUSSEL, 10 Oct. (Belga). Het nabij Soest,
ten zuiden van Dortmund, verongelukte Bel
gische vliegtuig, de „O.O.-A.G.T.” van de lijn
Brussel—Dusseldorp—Berlijn, was hedenoch
tend om half elf van het vliegveld Haren ver
trokken.
De eerste berichten doen veronderstellen, dat
alle twintig Inzittenden om het leven gekomen
zyn.
De bemanning bestond uit den gezagvoerder
van den Eynde, den tweeden bestuurder Mou
lin, den marconist Baus en den werktuigkun
dige Delleuse.
De zestien passagiers zouden allen van Dult-
sche nationaliteit zijn.
PRAAG, 10 Oct. (Reuter). „Vandaag te het
de bitterste dag van ons bestaan.” „Wij drinken
de laatste droppels uit den beker der vernede-
tlng."
Aldus leveren de Tsjechische bladen com
mentaar op de bezetting van de laatste zone,
die vandaag plaats vindt.
Gemeld wordt, dat de Duitochc troepen
de grenslijn op meer dan een punt hebben
overschreden, oju te Braunau, waar twee
gemeenten te veel werden bezet. Tever
geefs werd bjj den Duitechen bevelhebber
geprotesteerd. Hjj antwoordde, dat een de
putatie der inwoners hem had verzocht, het
gebied te bezetten, daar het voomameiyt
door Sudeten-Duitscherz bewoond werd.
Verder meldt Havas: de Poolsche troepen zijn
hedenmiddag Orlova in het gebied van Mo
ra wska Ostrawa binnengerukt. De bevolking van
Orlova bestaat uit ongeveer 1000 Polen en 7000
Tsjechen. De Poolsche troepen werden vooraf
gegaan door een particulieren auto, voorzien
van een witte vlag, waarin zich een Tsjecho-
Slpwaaksche officier en een Poolsche officier
bevonden, een witten band om de pet. De me
nigte juichte den Tsjechischen officier geest
driftig toe en sloeg in stilte het voorbijtrekken
van de gemotoriseerde voorhoede der Poolsche
troepen gade. Slechts de Polen wierpen den
soldaten bloemen toe. Terwijl tachtig vliegtui
gen over Orlova vlogen, trok de voorhoede door
de stad om halt te maken bij de grens van de
neutrale zone. Intusschen waren voor het stad
huis tien auto’s aangekomen, waarin geyaptn-
de Poolsche politie-agenten en gendarmes za
ten. Het gebouw werd bezet en de Poolsche
agenten en gendarmes gingen vervolgens met
tweeën door de stad patrouilleeren. Het gros
van het Poolsche leger werd anderhalf uur later
verwacht.
4
Voorts verklaart de correspondent van
Universe, dat de ware katholieken in Oostenrijk
nooit zoo sterk hebben gestaan In hun geloof
als thans. Duizenden» hebben hun toekomst
plannen vaarwel moeten zeggen, hun middelen
van bestaan moeten afstaan, velen zijn gevan
gen genomen, omdat zij hun geloof niet wilden
vaarwel zeggen.
Dit wil niet zeggen, dat er een splitsing, een
schisma is gevolgd, zooals door een neutraal
Londensch blad gemeld werd. Ongeveer 50 pries
ters mogen hun priesterlijke bediening niet meer
uitoefenen en verschillende leeken hebben de
verordening van den kardinaal niet willen er
kennen. Het is inderdaad waar, dat velen uit de
Kerk zijn getreden, maar in Oostenrijk waren
er nog al veel ..zoogenaamde” katholieken, die
wel gedoopt waren, misschien ook nog godsdien
stig wuren opgevoed, maar in het geheel niet
practlseerden. Deze personen, die meenden dat
hun positie gevaar zou loopen, door nog langer
bij de Kerk te blijven, hebben onmlddeliyk hun
uittrede verklaard.”
I-
a-
et
ns
m
Hl
1-
m
or
De officieels woordvoerder te Weenen heeft
doen uitkomen, dat de detentie van Kardinaal
Innitzer een maatregel is, welke uitsluitend
is genomen ter bescherming van den Kar
dinaal.
Irrlgatoren - 3
spuiten - 1
Breukbanden -
Maatglazen -
thermometers
De Oostenrijksche priesters waren ten zeerste
verwonderd op een goeden dag een vragenlijst
van de „Arbeitsgemeinschaft für den religiösen
Frieden” te vinden, waarin zij hun houding
tegenover de nazi’s moesten uiteenzetten. Men
ontdekte, dat deze vragenlijst gezonden was
zonder toestemming en zelfs zonder medeweten
van kardinaal Innitzer of de bisschoppen. Het
was duidelijk, dat de bond in de gunst van de
nazi's wilde komen.
De meeste priesters gaven geenantwoord op
de ”ragenlijst. Toen zij later in een nieuw schrij
ven niet dreigende termen hieraan herinnerd
werden, schreven enkele priesters vooral van
het platteland en uit de-bergstreken, die meen
den dat dit schrijven van de hiërehie afkom
stig was dat zij voorstanders waren van de
nationaal-socialistische regeerlng.
Een dergeiyk antwoord werd door ongeveei
350 geestelijken gegeven en zonder dat zjj er
verder iets vanaf wisten, werden zi) ingeschre
ven als „aanhangers van de arbeidsgemeen
schap voor den godsdienstvrede”. Toen zfj dit
vernamen, waren de meesten zeer verontwaar
digd. Toen zulks in Mei van dit Jaar geschied
was, ontbood kardinaal Innitzer de leiders var
de beweging bij zich. HU wees hen op het on
rechtmatige van hun daad en zy beloofden
hem, voortaan geen documenten meer uit te
geven zonder zijn goedkeuring.
Nader wordt bericht, dat de stoomschepen
Piemonte, Calabria, Liguria en Sardegna uit
Napels zijn vertrokken naar Cadiz, waar de
10.000 Itallaansche vrijwilligers aan boord
zullen worden genomen.
Uit Gibraltar meldt Havas nog, dat de giste
ren uit Cadiz naar Napels verscheepte legiona-
rlssen 400 in getal waren.
Uit Genève: De regeerlng der Spaansche re
publiek heeft het secretariaat van den Volken
bond er van in kennis gesteld, dat tij bereid is
een neutrale commissie te ontvangen ter con-
trtle op de terugtrekking der buitenlandsche
strijders.
Bjj Koninklijk Besluit van 7 October is, met
Ingang van 15 October IBM benoemd tot burge
meester der gemeente Rotterdam: mr. P. J. Oud.
De installatie zal geschieden in een 30 Octo
ber te houden openbare raadsvergadering.
SOFIA, 10 Oct. (Havas). Generaal
Pfeef, de chef van den Bulgaarschen gene
ralen staf, is bü een revolveraanslag, ge
pleegd door een burger, cm het leven ga-
komen.
BUREAUX:
ALKMAAR, Hof 5. Telefoon 4330 an 4220
DEN HELDER. Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN. Koepoortsweg 94, Telefoon 412
SCHAGEN, Molenstraat 52. Telefoon 81.
ABONNEMENTSPRIJS:
Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar /lper kwartaal of
15 cents per week, voor bulten Alkmaar
2.50 per kwartaal of 20 cents per week.
Ultg. N. V. Drukk. De Spaarnestad - Haarlem.
instemming nam Ik kennis ook van hei ver
volg van den oproep voor moreele en geestelijke herbewa
pening.
Nu de beklemmende dhgen achter ons liggen, waarin
het dreigend gevaar ons zoo duidelijk voor oogen stond,
nu voor het oogenblik de mogelijkheid van de algeheele
vernietiging onzer beschaving is afgewend, is het een ver
heffende gedachte, ons allen vervuld te weien van Hen
zelf den wensch: den zegen van den vrede ie bewaren.
Die begeerte naar vrede vormt een band iusschen alle
volken. Toch is deze, gepaard aan de versteviging onzer
weermacht, nog niet genoeg wil die vrqjie duurzaam
zijn, zoo moet hij gedragen worden door de gedachte, ge
grondvest in den oproep.
Allen zonder onderscheid kunnen wij persoonlijk bij
dragen tot den groei en de ontplooiing van die gedachte,
door van heeler harte mede te werken tot de moreele en
geestelijke herbewapening: dien innerlijken drang, welke
ook uiiwendigen ommekeer te weeg brengt en tot gevolg
heeft, dat eerlijkheid, vertrouwen en liefde richtsnoer wor
den iusschen personen en volken.
Behoef Ik u ie verzekeren, dat, hoe dieper onze over
tuiging is en hoe meer ons eigen leven zelf die uiidraagi
en verder geeft in eigen kring en daarbuiten, des ie grooter
de kans wordt op het verwezenlijken van een betere toe
komst?
Wie de teekenen des tijds begrijpt, weet, dat thans van
ons gevraagd wordt eene daad van vertrouwen, van zelf
opoffering en zedelijken moed en van geloof.
(w.g.) WILHELMINA."
SOFIA, 10 Oct. (Reuter). Kiroff, die gene
raal Peeff heeft doodgeschoten, ia vanavond m
het ziekenhuis tot bewustzijn gekomen. Hij werd
terstond ondervraagd en, naar verluidt, been
hy verklaard, dat hy 20.000 levas gekregen heets
om de misdaad te plegen. Op de vraag, boe de
mannen van wie hij zijn bevelen had gekregen
neetten, wilde hy slechte antwoorden, dat het
twee mannen waren die een Macedonisch dialect
spraken en toen men hem vroeg of hy wist wien
hy gedood had antwoordde hy: „Ja. ik heb den
chef van den generalen staf gedood.” Men
meent, dat de toestand van Kiroff hopeloos is.
Naar aanleiding van het reeds door ons
gemelde feit, dat de Oostenrijksche Ar
beidsgemeenschap voor den Godsdienst
vrede” door kardinaal Innitzer voor pries
ters verboden is, meldt het katholieke En-
geischc weekblad „The Universe” uit Lon
den de volgende bijzonderheden: „De Ar
beidsgemeenschap bestond’ grootendeels uit
leeken en ook een vyftlgtal priesters waren
er lid van. De vereenlging wordt geleld door
een priester en door een leeken-professor.
DE PRDS DER ADVERTENTIEN bwebaagt 20 ct p.
rsgel; Ingezonden Mededeellngen 40 St. O. L
AANMERKELIJKE REDI
tarief voor advwrteeren bij i
Mdt op aanvrage gaarne doof
Administratie vervtrefct.
In de vergadering van den Haagschen ge
meenteraad is Maandagmiddag het voorstel
vzn B. en W. om een adres aan de regeerlng
te zenden nopens den aanleg van een centraal
vliegveld by Leiderdorp aangehouden op voor
stel van den heer Vliegen (S.D.), die van mee-
nlng waa, dat het voorstel van B. en W onvol
doende was voorbereid voor een princlpleele
beeltagfcig,
van H. M. de
en geestelijke
Aan de nieuwe grenzen van Tsjecho-SlowaJciJe worden in allerijl provisorische
versterkingen opgericht. Op den achtergr ond het door de Duitschers bezette gebied
De Osservatore Romano publiceert op de eer
ste pagina een bericht over de ongeregeld
heden te Weenen en voegt hieraan toe;
„Wij publlceeren dit bericht met een gevoel
van verwarring en zullen er op terug komen,
wanneer wy onmiddeliyke Inlichtingen over de
reden en bijzonderheden over zulke ernstige
uitspattingen zullen hebben ontvangen.
Op dit oogenblik voelen wy ons evenwel
broederiyk verbonden met de Oostenrijksche
katholieken, alsmede met de katholieken van
alle landen, wy protesteeren op Christelyke
wyze en bieden zyne Hoogw. Exc. den Aarts
bisschop van Weenen onze oprechte gevoelens
van deelneming aan by de aanvallen op zyn
persoon, den godsdienst en de Kerk.”
NAPELS, 10 Oct. (Reuter). Op 30 dezer
warden hier 10.000 uit Spanje gerepatrieerde
Itallaansche legioensoldaten verwacht, zy zullen
door Koning Victor Emmanuel worden verwel
komd. Uit Napels zyn vier booten naar Cadiz
vertrokken om de legioensoldaten terug te
brengen.
Officieel wordt vernomen, dat de volgende
week te Weenen een groot e betooglng der
NSDAP zal "worden gehouden. Een hooge nazi-
autoritelt, waarschljniyk gouwleider BUrckel,
zal het woord voeren en daarbij het geheele
vraagstuk der betrekkingen met den staat en
de NSDAP in Oostenrijk bespreken.
Op het Vatlcaan zyn nog geen gedetailleerde
berichten ontvangen over de jongste betoogin-
gen tegen Kardinaal Innitzer, aangezien te
Weenen geen pauseiyke Nuntius aanwezig was.
In de kringen van het Vatlcaan verklaart
men echter, dat hoe pynlyk het nieuws ook zy,
het niet bijzonder verrassend was, daar in
Dultschland geweld tegen de Kerk en haar
vertegenwoordiger^ den laatsten tyd weer met
opmerkeiyke veelvuldigheid is voorgekomen.
Een persoonlijk woord
Koningin in zake moreele
herbewapening.
De Nuntius te Berlijn stelde in Weenen
een onderzoek naar de opstootjea in.
Met het Sabenatoestel verongelukten te
Soest ip Westfalen de vierkoppige Bel
gische bemanning en 16 Duitache pas
sagiers.-
Opnieuw is een Weeaper ambtenaar ge-
geechorst in verband met gepleegde on
regelmatigheden.
De industrieel M. v. Z. uit Oss ia in
hooger beroep wegens het plegen van
zedenmisdrijven tot 1 jaar gevangenis
straf veroordeeld met aftrek der preven
tieve hechtenis.
JERUZALEM, 10 Oct. (Reuter) De te
verwachten troepenversterkingen voor Pa
lestina en de besprekingen, welke te Londen
worden gevoerd door MacDonald. MacMichael
en Gort, hebben hier tot de opvatting geleid,
dat Palestina voor historische en dramati
sche veranderingen staat.
Men gelooft, dat vooraanstaande Palestynsche
Arabieren, die aanhangers zyn van den Moefti,
van plan zyn, direct na het Arabische congres,
dat nu te Cairo wordt gehouden, naar Londen te
vertrekken.
Het verluidt, dat de Arabische leiders er by
de opstandelingen op zouden willen aandringen,
een wapenstilstand in acht te nemen gedurende
de te Londen te houden besprekingen.
Een bende Arabieren heeft op klaarlichten
dag een stoutmoedigen aanval ondernomen op
een omheinde nederzetting by Belsan. Zy wer
den echter door hulppolitie, grensbewakers en
vliegers verdreven. Elf Arabieren werden gedood,
drie gevangen genomen; een Britsche officier
werd gewond.
Uit LondenHet Britsche minister!» van Oor
log heeft, na de namen van twee bataljons te
hebben genoemd, welke binnenkort van Egypte
naar Palestina zullen worden gezonden, ver
klaard, dat ook het elfde regiment huzaren een
escadron pantserwagens naar Palestina zal zen
den.
20 October installatie in Rotter
dams gemeenteraad
De Dultsche bladen maken vandaag
melding van de jongste anti-katholieke be-
toogingen.
De president der Poolsche republiek
heeft een decreet geteekend, waarbij het
door het Poolsche leger bezette Teschen
definitief by den Poolschen staat wordt
ingeiyfd. De Poolsche wetten zyn voor
Teschen geldend verklaard. Het gebied
wordt aan de provincie Kattowitz gehecht.
Gezaghebbende kringen te Praag deelen mede,
dat op 11 October te middernacht het station
Novemesto en de stad Cahy aan Hongarije
zeilen woéden afgestaan.
Vandaag zyn te Komaron de Tsjecho-Slo-
waaksch-Hongaarsche besprekingen hervat.
Vanochtend heeft de Tsjecho-Slowaaksche de
legatie de Hongaarsche elschen besproken.
Omtrent de vorderingen oer onderhandelin
gen tusschen de Slowaken en de Hongaren
wordt In het communiqué vap Komaron niets
medegedeeld, evenmin als over den juisten aard
Tan de Hongaarsche elschen Het is echter be
kend, dat de Hongaren voor den dag zyn ge-
DIENSTAANBIEDINGEN. Gevraagd of Aan
geboden, geplaatst onder de Omroeper-
mbrlek 10 cL per regel.
De minister van Economische Zaken, mr.
Steenberghe, onder wiens departement de vls-
scherljen ressorteeren. heeft Maandagmiddag
een bezoek gebracht aan de nagelaten betrek
kingen der slachtoffers van de ramp, welke
Zondagmiddag aan de Sch. 102 voor de Sche-
veningsche haven is overkomen.
SOFIA. 10 Oct. (Havas). KoL Stoyanotf,
die tegeiyk met generaal Peeff, was gewond, ia
aan de gevolgen van zyn verwonding over
leden.
De moordenaar heeft tydens zyn verhoor In
het ziekenhuis verklaard tot geen enkele poli
tieke organisatie te behooren. De politie leidt
het onderzoek in verschillende richtingen. Een
aantal individuen, die in contact stonden met
den dader, is in arrest gesteld.
Ernstige terreurdaden in Palestina; de
Britsche regeering zendt versterkingen.
De terugtrekking
Spanje.
De besprekingen tusschen de Slowaken
en de Hongaren te Komaron. 6
Pater lector J. Dito O. P. benoemd tot
voorzitter van het Internationaal Katho
liek Radio Bureau.
besproken door een
rlement. Hoewel de
grondwet voorachryft, dat binnen 14 dagen een
nieuwe president gekoaen moet worden, zal de
commissie, naar men verneemt, beslissen, dat
de verkiezing moet worden uitgesteld in ver
band met het dringende karakter van andere
aangelegenheden.
komen met hun maximum-elschen, die Slo-
wakye van al zyn vruchtbare vlakten zouden
berooven en slechts de ruwe bergstreken voor
het voorgestelde plebisciet zouden overlaten
Het verlies van alle graangebleden zou deze
stemming natuuriyk beïnvloeden-
Het feit echter, dat de onderhandelingen
voortduren, zou er op kunnen wijzen, dat de
mogeiykheid eener regeling niet uitgesloten is
Veel zal afhangen van het advies, dat gegeven
wordt door bepaalde groote mogendheden, die
direct by de kwestie betrokken zyn. Het schynt
overigens dat de onderhandelingen in een
atmosfeer van sympathie verloopen.
Minister Parkana is benoemd tot gouver
neur van Subkarpatisch Rusland (Roe-
tbenië). Hy zal het bestuur over dat ge
bied moeten organiseeren en lid van het
Ttajecho-Slowaaksche kabiqft biyven.
De kwestie, wie Benesj als president zal op
volgen, wordt vand
commissie van het
'3
WEENEN, 10 Oet. (Reuter). Gemeld wordt
dat de Pauseiyke Nuntius te Berlijn, Mgr.
Orsenigo vandaag te Weenen is aangekomen
om er de jongste gebeurtenisaen te onder
hoeken,
zyn aankomst wordt niet officieel bevestigd.
In het paleis van Kardinaal Innitzer is van
middag een conferentie begonnen. Aan Kar
dinaal Innitzer was toegestaan aan de bespre
king deel te nemen, doch hy mag nog niet zyn
woning verlaten of telefoneeren.
toto
