op
De Rijksmiddelen in September
Het derde lustrum van de
R.K. Universiteit
De zaak-Vrij man besproken
het A.R.K.A.-congres
PLECHTIGE HERDENKING
INLEIDING VAN Mt.
H. P. MARCHANT
EEN GUNSTIGE MAAND
I
DINSDAG 18 OCTOBER 1938
Italië antwoordt
Washington
Benesj naar Chicago
Het lot der Amerikaansche Joden
Plechtige academische zitting
Motie
Rede van den Aartsbisschop
i
Fronsen, het nieuwe politieke
phenomeen met 21.000 stemmen
Verkiezingsuitslag in
Brussel en Antwerpen
Zaak van algemeen
belang
Receptie in het aulagebouw;
feestelijke academische zitting
Rede van den minister
van Onderwijs
Uitnoodiging van universiteit
aanvaard
Katholieke ambtenaren verzoeken
de Regeering alsnog het
onrecht te herstellen
Aartsbisschop en
minister spraken
ons
I
i
ven alle aanwezigen het Unlversiteitslled
2.
tooid
Universiteit is:
Sa
L-ës.
j
i
i
i
1
l
ft
Ook ik ben van meening, dat een universiteit
niet moet worden genivelleerd tot een soort
van vakschool, waar slechts wordt gelet op het
mln of meer geschikt maken voor een of andere
sociale baan, maar waar de wetenschappelijke
scholing wordt vergeten.
Wfj willen nog even terugkomen op de Sep-
tember-ontvangsten. Naarstig hebben wij ge
zocht, of daarin ook sporen te ontdekken waren
van den Bespannen internationalen toestand.
De begrafenis te Sofia van,den chef van den Generalen Staf van het Bulgaarsche
leger, Peef. die aan een revolveraanslag ten offer viel
i
i
r
i
i
r
i
i
i
1
i
i
i
ROME. 18 Oct. (Havas). De Itallaansche re
geering heeft door middel van den ambassa
deur der Vereenigde Staten te Rome geant
woord op dé^nota, welke de regeering te Was
hington haar onlangs had doen toekomen in
zake de Amerikaansche Joden in Italië.
Hoewel men omtrent dit antwoord de groot
ste geheimhouding in acht neemt, gelooft men
in welingelichte kringen, dat dit antwoord zoo
bevredigend is als onder de huidige omstandg-
heden mogelijk.
d
Hetzelfde artikel van de H. O.-wet geeft mij
aanleiding tot het formuleeren van de derde
en voornaamste reden, waarom ik hier voor u
het woord voer. Uw universiteit leidt, volgens
dit artikel, haar studenten tot een zelfstandige
beoefening van de wetenschap. Dit is nauw
verbonden met het bekleeden van een passende
maatschappelijke betrekking.
CHICAGO, 17 Oct. (Havas). De president der
universiteit van Chicago heeft vandaag bekend
gemaakt, dat BenesJ de uitnoodiging tot Jiet
geven van een aantal lezingen aan de univer
siteit heeft aanvaard. De datum, waarop Be-
nesj zal aankomen, is nog niet vastgesteld.
nister -
pen.
man". 1
In hè
mr. Ma
spr. rita
te balei
kwestie
dat hs
als ten
De directe belastingen gaan hoe lang nog?
op den goeden weg voort. Er was op 30 Sep
tember 11S millioen meer op kohier gebracht
dan op dien datum van vorig jaar. Dit komt
zoo goed als geheel op het credit van de In
komstenbelasting (9.8 mllUoen).
Ook de Gemeentefondsbelasting geeft zoo
als begrijpelijk is een verhooging te zien, die
3.8 millioen groot is.
Ten slotte het Verkeersfonds. De Motorrijtui
genbelasting is al een millioen boven der
raming gekomen. Dit lijkt ons wel noodlg, om
per saldo het verwachte bedrag op te leveren,
want heel wat wagens gaan, om de wegenbelas
ting uit te sparen, in den winter op stat
De ton, die er nog aan de RU wlelbe lasting te
kort komt, zal in het vierde kwartaal wel ruim
schoots binnenkomen. Al zouden het alleen maar
de plaatjesdleven zijn, die daarvoor zorgen I
De Algemeene R. K Ambtenarenvereeniging
(AB.K.A.) in jaarlUksche algemeene vergade
ring bijeen in den Dierentuin te Den Haag,
gehoord de in deze vergadering door den heer
mr. H. F. Marchant, oud-mlnlster van Onder
wijs. Kunsten en Wetenschappen, gegeven uit
eenzetting over het verloop der ..Zaak-Vrijman”,
constateert, dat ook na de daartoe strekken
de vota der Eerste en Tweede Kamer der Sta»
ttel-Oeneraal, de Regeering in gebreke is ge
bleven, den oud-riJksbouwmeester J. A W.
Vrijman te rehablliteeren,
spreekt als haar oordeel uit:
1. dat dientengevolge het aan den heer
Vrijman aangedane onrecht Wederom
-> is vergroot:
dat van de Regeering mag worden ver
wacht, dat zij de gevolgen van dit on
recht ten aanzien van den heer Vrij
man, zooveel ais in haar vermogen is.
aal herstellen;
dat de zaak-Vrjjman is een mak van
algemeen belang, als rakende niet al
leen de rechtspositie van den ambte
naar, doch feitelijk van eiken staats
burger;
dat de Regeering bet onmisbare ver
trouwen in de Overheid slechts aal
kunnen herstellen, nadat zij den heer
Vrijman zal hebben gerehabiliteerd.
besluit, deze motie ter kennis te brengen
van de Regeering en van de leden der Sta
ten Generaal en van de pen;
an gaat over tot de orde van den dag.
king der plaatselijke A. R. K.
pen.
Onder het uitspreken van de hoop, dat Hoo-
ger Hand de A R. K A. ep haar leden daarbij
sou lelden, verklaarde spreker het 21e A. R. K.
A.-congres voor geopend.
De voorzitter deed vervolgens voorlezing van
telegrammen namens de aanwezigen te versen
den aan H. M. de Koningin en Z. H. Exc. den
Blsschop van Haarlem.
Het jaarverslag van den algemeen secretaris
over 1937 werd goedgekeurd, waarna de reke
ning van baten en lasten over 1937, de balans
per 1 Januari 1938 en de begrootlng voor 1939
werden vastgesteld.
In den namiddag werd een openbare bijeen
komst gehouden, waarin op uitnoodiging van t
hoofdbestuur mr. H. F. de Marchant. oud-ml-
Vooral een Katholieke Universiteit b
geroepen, tegen zulke dwalingen het eeawig-
geldende recht van de waarheid te herstel
len. Zij richt onze gedachten opnieuw naar
een geestelijke concentratie waardoor alleen
onze beschaving gewaarborgd is.
de een meer rechtvaardige
itlngdruk te verkrijgen.
De bezorgdheid, waarmee sommigen de stich
ting der Kath. Universiteit begroetten, is onge
grond gebleken. Wetenschappelijk doen wij niet
onder voor andere universiteiten.
Een katholiek isolement zou noodlottig kun
nen worden, doch dit gevaar is niet zoo dreigend
als sommigen meenen. De isoleering hebben wjj
niet zelf gekozen; zij is ons opgedrongen. Van
uit de concentratie en de volledige ontplooiing
van ons beginsel kunnen wij met meer succes
en vollediger vertrouwen werken aan het welzijn
van ons vaderland. Daarom danken wij in de
eerste plaats God voor zijn hulp, ons geschonken
en verder al degenen, die aan de stichting en
instandhouding onzer Universiteit hebben mee
gewerkt. Al is het ideaal nog niet bereikt, wij
werken dóór, tot heil van de Kerk èn tot heil van
het geliefde Nederlandsche volk.
Op deze rede volgde een enthousiast applaus.
Hierna deelde de rector magnificus mede, dat
Z.Exc. de minister van Onderwijl Kunsten en
Wetenschappen, evenals zijn voorganger bij het
tweede lustrum, zich bereid had verklaard eenl-
ge woorden te richten tot de vergadering.
Nadat een ontvangstconunissie, bestaande uit
verschillende professoren en studenten den mi
nister onder applaus de zaal had binnengeleid,
sprak deze het auditorium toe.
Laat ons er met alle kracht naar blijven
streven, dat de universiteiten een opleiding
geven, in overeenstemming met het verheven
wetenschappelijke doel, haar gesteld.
Gelukkig kunnen wij constateeren, dat de
laatste decennia in bijna alle kringen het be
sef gerijpt is, dat een cultuur, die zich niet
stoort aan eeuwige waarheden, het volksleven
ondermijnt. Achter techniek en materie, wijs
begeerte en humaniteit moet een dieper be
ginsel erkend worden. GD, aan uw universiteit,
werkt daaraan mee vanuit uw heiligste overtui
ging.
Op deze woorden zong de zaal spontaan het
„Wilhelmus”.
Vervolgens dankte de rector-magnlficus den
minister voor zijn sympathieke woorden.
Daarna sprak hij het slotwoord. Hij bracht
hulde aan H. M. de Koningin en de leden van
het Koninklijk Huis. In het bijzonder wenschte
hij Prinses Juliana een spoedig herstel toe.
De beste wenschen sprak hij uit voor ons
aller geliefde prinsesje Beatrix.
Na melding te hebben gemaakt van huldi-
glngstelegrammen aan z. H. den Paus en H. M.
de Koningin, sloot hij de vergadering met het
academisch gebed.
*s Avonds trokken de Njjmeegsche studenten,
de baretten op het hoofd en flambouwen in de
hand, langs de singels van de Keizer-Karel-
stad.
De minister heeft bet oneervol, ontslag gege
ven vóór de rechterlijke uitspraak was gedaan.
Deze maatregel moet wel bijzonder onrecht
vaardig worden geacht, aldus spr., te meer daar
voor het ontslag als motief werd aangeroerd
onregelmatigheden, gepleegd te Medembllk.
welke later niet bleken te zijn geschied.
In de Brusselsche agglomeratie zijn de uit
slagen voor de katholieken vrij gunstig, met
uitzondering van de dichtbevolkte voorstad An-
derlecht, waar de socialisten de- volstrekte
meerderheid behaalden.
Zoo juist werd de offlcleele uitslag afgekon-
dlgd voor Antwerpen. De katholieken behaal
den 13 zetels (vroeger 15), de socialisten 13
(14 in 1932), de liberalen 8 zetels (12 in 1932),
de Vlaamsch nationalisten behaalden In plaats
van hun vroegere 2 zetels er 1. Rex 2 zetels en
de lijst Frensen 8 zetels. Geen enkele com
munist werd gekozen.
Over den eigenaardigen candidaat Frensen,
den grapjas, die te Antwerpen tot algemeene
verbazing 21.000 stemmen en daarmede 8 ze
tels veroverde, kan ik nog het volgende mede-
deelen;
Frensen is koffiehandelaar met een
Frensen is koffiehandelaar met een rossen
baard, die pakjes koffie verkoopt in een winkel
en op straat. Hij is achtereenvolgens geweest
socialist, communist. Stalinist, later Trotskilst.
en Kamlel Huysmans, burgemeester van Ant
werpen beweerde, dat Frensen een asceet en
Tolstoiist is geworden. Huysmans beweert, dat
malcontenten en dames op Frensen hebben
gestemd.
Maandag begaf hij zich naar het stadhuis
om burgemeester Huysmans te spreken over
een eventueel wethouderschap. Frensen elsohte
in ruil voor zijn medewerking den zetel op voor
wethouder van Onderwijs.
welke September kenmerkten. Het resultaat van
dien speurtocht is niet bijzonder groot.
Misschien duidt het cijfer der Invoerrechten
(8.7 millioen) op een Iets geforceerd inkoopen
in het buitenland, terwijl in de 7 millioen Om
zetbelasting (7S ton boven» de maandramlng)
wel een klein fiscaal offer van de hamsteraars
zal zitten.
Overigens geven de maandcijfers weinig re
den tot commentaar. De Accijnsen schommelden
als gewoonlijk: een paar ton meer bij de eene,
enkele duizenden minder bij de andere. In to
taal zit er echter nog maar heel weinig vooruit
gang in, wat trouwens niemand, die de ver
arming der massa kent, anders zou verwacht
hebben. De stijging, die hier en daar nog te
constateeren valt, komt eerder op rekening van
het bevolkingsacc^ès, dan op een meerder ge
bruik per persoon.'
Bijzonder droevig ziet deze maand de op
brengst der ..Zegelrechten" eruit. Nog niet eens
1% millioen konden deze opbrengen.
Hoever ligt de tijd nu al weer achter ons, dat
het dubbele van dit bedrag geen uitzondering
was?
Toch leert dit lage cijfer nog iets anders en
wel dit, dat de spanning der laatste September
dagen zich op de beurs niet ontladen heeft in
een stroom angstverkoopen. De belegger heeft
sinds Augustus 1914 toch wèl iets geleerd.
Herinnerend aan het proces voor de Recht
bank, citeerde mr. Marchant de woorden van
den verdediger: ..Dit proces is geen proces, bet
is een paskwil." Het Hof daarentegen nam een
méér bevredigende houding aan, en gaf toe,
dat het voor den beschuldigde moeilijk was an- -
ders te handelen. (Het Hof verwierp bovendien
de motieven van de Rechtbank). Spr. wil dit
sterker zeggen en beweren, dat t voor den heer
Vrijman onmogelijk was anders te handelen.
Daarom moet de schuld, die op den heer Vrij
man is komen te rusten, worden toegeschreven
aan de leiders van de departementen.
Aanvankelijk hebben deze leiden hun schuld
verzwaard door de Staten-Generaal onvoldoen
de inlichtingen te geven, maar toen zij bij her
haald aandringen langzaam moesten terug
krabbelen. hebben zij die schuld slechts ten
deele ingelost. Derhalve rust naar spreken
meening op de Regeering nog steeds de plicht
den heer Vrijman volledig te rehablliteeren
door hem alsnog eervol ontslag te verleenen.
Zooals de zaak nu staat schijnt het een kwee
tie van prestige te zijn geworden. Welnu, da
betrokkene kan hier alleen zijn prestige redden
door te bekennen: „Ik heb mij vergist."
Spr. wil de Regeering niet dwarsboomen,
maar hl) wil zich toch ook niet neerleggen btj
een onrecht, dat nog voor herstel vatbaar is.
Doodzwijgen en wegmoffelen is in ons vrije
land een groot kwaad: wjj hebben hier te doen
met een algemeen belang, hetwelk in de zaak-
Vrijman geconcretiseerd is.
Bovendien is hiermede een christelijk en ka
tholiek belang gemoeid. Arka is katholiek en
daarom verlangt zij van een christelijke Regee
ring de goeds werken, waartoe Christus om
heeft geroepen.
Bij de op deze inleiding volgende gedachten
wisseling konden meerdere ambtenaren uit hun
practijk voorbeelden aanhalen, waarin de
comptablliteitsvoorschrlften worden. Ja moeten
worden overschreden.
Dit was voor het bestuur van ARKA een
reden te besluiten aan de Regeering over deae
voorschriften te adresseeren.
Om de kwestie-Vrjjman niet in het vergeet
boek terecht te laten komen en teneinde tevens
te trachten voor dezen ambtenaar alsnog recht
te verkrijgen en aldus het algemeen rechtsge
voel te doen bevredigen, nam de vergadering
eenstemmig de volgende motie aan.
en daardoor komen tot verheerlijking van den
hemelschen Vader.
Indien ooit, dan is het nu. in dézen tijd,
noodlg, de waarheid te doen uitstralen in de
wereld. De moderne geestesverwarring is voor
al het gevolg van een universitaire opleiding
in verkeerden geest. Wat nu vrijdenkers, god-
loozen en nieuw-heidenen verkondigen aan het
volk, werd vroeger geleerd op de .katheders der
universiteiten. Het staatsabsolutisme was een
theorie van de universiteit. Het materialisme
werd gedoceerd door professoren, die beweerden*
dat alle waarheid veranderlijk was.
Het jaarlijksche congres der ARKA., oor
spronkelijk vkstgesteld op 26 en 27 September
J.1', doch in verband met de internationale si
tuatie op die dagen niet doorgegaan, is Maan
dag in de saai van den Dierentuin te Dan Haag
bétonnen.
Een groot aantal afgevaardigden van de ver
schillende ARKA-afdeelingen uit het land
alsmede van da landelijke vakgroepen bij
eengekomen onder leiding van den voorzitter,
den heer B. J. M. van Elk. referendaris ter ge
meentesecretarie te Eindhoven, die omstreeks
elf uur het congres opende met een openings
rede, aanaan wij het volgende ontleenen
Spreker acht het een bijzonder voorrecht, na
in het vorig congres met het presidium te sjjn
belast, de aanwezigen als vertegenwoordigers
van de afdeelingen en groepen van de A.R.K.A.
te mogen begroete:
Hij noemt dit ee
Onze Brusselsche correspondent seint
d.d. 17 October:
Maandagavond omstreeks elf uur konden
eindelijk ook de resultaten der gemeentever
kiezingen voor de Belgische hoofdstad bekend
worden gemaakt. De katholieken hebben te
Brussel thans 12 zetels, vroeger hadden zij er'
13, de liberalen hebben thans 13, vroeger 15,
de socialisten behaalden slechts 9 zetels tegen
vroeger 12. De winst is voor Rex. dat 4 zetels
verkreeg en de communisten die in den ge
meenteraad drie zetels zullen bezitten tegen
1 bij de vorige verkiezingen.
Om drie uur in den namiddag vereenigde
*lch de universitaire gemeenschap tot het hou
den van de feestelijke academische zitting in
de groote zaal van het Concertgebouw „De
Vereeniging".
Onder de aanwezigen merkten wij,
8t Radboudstichting het woord te richten tot
<>e vergadering.
Als christenen een degelijke opvoeding
moeten hebben, dan geldt dit vooral voor
ben, die geroepen zijn, de leiders te wor-
van hun volk. De wetenschap vraagt
P<* definitie naar den dieperen zin van het
*e»en en kin daarom niet neutraal zijn.
®et doel van een R. K. Universiteit Is:
Wetenschap in christelijken geest èn bekroning
<mzer emancipatie. Dit is van verstrekkende
weekenis. Niet zoozeer negatief dan wel po
sitief. Christus heeft ons gezegd, dat wij
bet licht niet moesten plaatsen onder de koren-
y**:, integendeel het moet schijnen voor de
■mziliuu, opdat deaen de goede werken teen
er van Onderwijs, Kunsten en Wetenecbap-
eén inleiding hield over „de zaak VriJ-
begin van zijn „na-pleidooi" zooals
chant zijn rede noemde verdedigde
goed recht, deze oude zaak weder op
Uit de houding der Regeering In deze
immers blijkt naar sprekers meening,
)r rechtsbesef nog even onvoldoende Is
tijd? van het ontslag van den Rijks-
Louwmeerter. Het motief, waarom de Regeering
weigert haar houding te herzien, acht spr. niet
steekhoudend. Immers, door den neer Vrijman
eervol ontslag te verleenen, sanctlonneert zU
niet de formeels overtredingen van de compta-
billteits-voorschriften, op grond waarvan des
tijds veroordeeling volgde.
Van een Nederlandsche Regeering, welke
dan ook, hoeft niet verwacht of gevreesd te
worden, dat zjj een leus sou overnemen:
„Godsdienst, goed of misschien geduld
mits opgesloten!”
onder de aanwezigen merkten wij, behalve
Vele belangstellenden van de receptie, onder
meer op: de vier katholieke Ministers en Dr.
J. Poels.
Bjj het binnenkomen van den stoet der bis
schoppen, rector magnificus en professoren hie
ven alle aanwezigen het Üniversiteitslled aan
De dividendbelasting profiteert dit Jaar wel
bijzonder van de goede zaken, welke in dat tijd
vak door een groot aantal ondernemingen (cul
tuur- en industrieele) zijn gemaakt. De terug
gang is wel gekomen hoe erg, zal volgend
jaar eerst blijken maar van de meerdere
winsten moet evengoed een behoorlijk deel aan
den fiscus geofferd worden. Hierdoor is nu. na
pas 9 maanden, de totale Jaarramlng reeds over
schreden.
Ook de verhoogde successierechten zien wij
als een uitvloeisel van de kortstondige opleving
vorig jaar. Het is immers een niet tegen te
spreken feit, dat de devaluatie de bezitters méér
bevoordeeld heeft dan de bezltlooze massa. Zij
deed de groote vermogens en dat zijn toch
de beste klanten van deze heffing plotseling
aangroeien en nu enkele van deze komen open
vallen. plukt de schatkist er de welkome vruch
ten van.
De middelen, die het minder goed deden, zijn
8 in getal, met een totaal décrès van 5% mil
lioen. Hierbij zijn echter niet zulke geweldige
sprongen als bij de vorige groep. De ergste boos
doener heet „Zegelrechten", die bijna 3 millioen
beneden de verwachting bleven. Nog schriller
wordt het beeld, wanneer wij er naast zetten,
dat het nadeelig verschil met hetzelfde tijdvak
van vorig Jaar maar liefst 9S millioen bedraagt.
Waar een goed deel van dit décrès op reke
ning komt van de s.g. Beursbelasting, demon
streert dit meer dan iets anders de bedrijfs-
slapte op het Damrak.
Ook de Invoerrechten zijn nog een millioen
ten achter. Eigenlijk valt dat nog erg mee. De
stilistieken van den Invoer waren in de afgeloo-
pen maanden niet bepaald gunstig en het moet
te danken zijn aan het feit, dat hierbij veel
artikelen waren met specifieke heffingen (o.a.
benzine) dat de achterstand nog niet grooter is.
De verhouding van den minister van Onderwijs
tot uw Universiteit, aldus spr., is wel geheel
anders dan zijn verhouding tot de Rijksuniversi
teiten. Behalve enkele formeele en administra
tieve banden heeft de minister van Ondêrwijs
weinig of geen zeggingsmacht over de regeling
van het onderwijs aan uw hoogeschool. Op de
benoeming van uw hoogieeraren bijvoorbeeld
heeft de minister, behoudens "n enkele uitzon
dering, geen enkelen invloed. Ik heb het ver
moeden, dat, indien bij mij de gedachte rijpte
om in deze situatie zekere wijzingen voor te
bereiden, zulks door u van mij niet in dank zou
worden aangenomen. (Goedkeurend gelach).
Gelukkig, dat de verhouding van den minis
ter tot uw Universiteit niet zuiver ambtelijk
is. Er zijn diepere redenen, waarom ik bij deze
gelegenheid van mijn; belangstelling blijk geef.
Van deze redenen wil ik er drie noemen.
In de eerste plaats genieten de overheid van
Rijk, provincie en gemeente en menige organi
satie de adviezen van hoogieeraren en hun re
gelmatige medewerking. Meer dan één lid van
uw Senaat neemt in dit opzicht een zeer eer
volle plaats in onder de Nederlandsche univer-
siteits-professoren. Ten tweede formuleert het
eerste artikel van de H. O.-wet, dat abituriën
ten van uw universiteit maatschappelijke be
trekkingen kunnen bekleeden, in overeenstem
ming met het wettelijk erkende einddiploma,
hun door u uitgereikt. Voor uw Hoogeschool
wil dit zeggen, dat dezulken, gewapend met een
innerlijke overtuiging, hun talenten in dienst
zullen stellen van de maatschappij.
Ook ik ben van meening, dat de godsdienst
meer rechten heeft dan om opgesloten te wor
sen binnen het kerkgebouw of dienst te doen
in de sterfkamer.
Aan de rede van den Aartsbisschop ontlee-
ten we het volgende:
De Stichting der R. K. Universiteit stuitte
®P verschillende moeilijkheden. Sommigen
weesden, dat zij financieel niet voldoende ge-
™1deerd Wtts; anderen meenden, dat er niet
zou-
weer
Het was de algemeene opinie, dat
de plechtigheden van 's morgens, ter
viering van het derde lustrum der
Katholieke Universiteit te Nijmegen,
een indrukwekkende betooging vorm
den van den groei van de academische
gemeenschap. De feestelijkheden van
den middag bevestigden dezen in
druk.
Na de Pontificale Hoogmis volgde
om 12.30 uur een officieele receptie
in het aula-gebouw der R. K. Uni
versiteit
Voldoende onderwijskrachten beschikbaar i
<»n zjjn om haar in stand te houden; 1
anderen vreesden een katholiek isolement.
De moedigen nochtans zagen in deze stich-
™8 de noodzakelijke voltooiing van de vrij
heid van het bijzonder onderwijs. Dit werk, met
•®®*tel offers begonnen, moest worden vol-
Onder de talrijke personen, die hun geluk-
wenschen aan den Rector en Professoren der
r K. Universiteit kwamen aanbieden, merk
ten wjj op: mr. H. W. de Jong, secretaris van
het bestuur der St. Radboudstichting en mr
P. W. H. Truyen, lid van het bestuur. Van het
College van Curatoren waren aanwezig: de
president-curator dr. W. A. Boekelman, de
voorzitter der Tweede Kamer mr. J. van
Schaik, dr. J. P. A. Hoefnagels, mr. dr. L. F.
K Regout, alsook de nieuwe secretaris der cu
ratoren, mr. dr. F. Haan. Ook de oud-secr. van
Curatoren mr. C. Prinzen en echtgenoote.
Verder Mgr. J. L. van Mulukom, Deken van
Nijmegen. WU merkten op den Garnizoens
commandant van Nijmegen, overste Reeser, den
commandant van de Koloniale Kazerne over
ste Slagter, het bijna voltallige college van
B. en W. der gemeente Nijmegen; Burgemees
ter J. A. H. Stein weg met de wethouders mr
P. v. d. Velden, J. Frisser en A. v. Westreenen
en den gem.-secretaris mr. Miessen. Den vol-
talligen Senaat van t Njjmeegsche Studenten
corps met den zeereerw. pater mr. R. Regout
8. J. Moderator aan de R. K. Universiteit; jhr.
A P. J. van den Brandeler uit 's Gravenhage,
lid van de commissie van toékicht op het FtJ-
zonder Hooger Onderwijs. De vertegenwoordi
gers v. d. redacties van „de Maasbode’’, „de Tijd”
en meerdere bladen in den lande. Jhr.' van de
Poll, burgemeester van Groesbeek, mr. Sassen,
burgemeester van Ubbergen en M. Mulders,
burgemeester van Wychen. Prof. dr. E. J. de
Quay, rector magnificus der Kath. Econ. Hoo
geschool te Tilburg. Het bestuur der Univer-
siteitsvereenlging. Een afgevaardigde van den
Provinciaal der Witte Paters, den Provinciaal
der Dominicanen Pater B. Schaab O. P., den
Prior van het Albertinum Pater J. Hillen O. P.,
J. Keyzers S. J. Rector van het Berchmania-
num. Pater van Drlel C. ss. R. Prior van het
Klooster ,Nebo”. Den provinciaal der Redempto
risten Pater L. Saut C. ss. R. Namens de Allian
ce Francaise A. de Bruyn, r.amens de Katho
lieke Wetenschappelijke Vereeniging prof.
Keesom; den voorz. van de Unie van R. K.
Studenten in Nederland; Mg:, dr. J. van Gils.
Inspecteur van het Middelbaar Onderwijs; dr
Gorris S. J. Het Tweede Kamerlid dr. Beau
fort O.F.M. en den heer Rchling, voorz. van
het diocesaan Comité tot inzameling van gel
den voor de R. K. Universiteit in Groningen,
Friesland en Drente, dr. L. A. Veeger, inspec
teur der Volksgezondheid in Gelderland en
Limburg, dr. Ten Horn, dr. Enneking. De «ere
leden van het N. 8. C.: mr. F. Meylink en L.
A J. Terwindt, den directeur der R. K. Jon-
genskweekschool L. G. J. Bol, mevr. Steen-
bergheEngerlng en mr. Steenberghe Den dlr.
der Gemeentelijke H. B. S. te Nijmegen dr.
J. Moormann, tevens als voorzitter van den
Academischen kring met den secretaris mr. C
Bijvoet. Verder afgevaardigden van alle stu-
dentengroepen en onderafdelingen van het
N. 8. C„ zooals Sociëteit Roland, Meisjesclub,
de redactie van de „Vox Carolina”, Juridische
en litterarische Faculteit, Club van Prot. Stu
denten en alle Disputen.
u de Septemberstaat der rijksmiddelen
l^kl de cijfers van herfstmaand heeft gepu-
■A v bliceerd, kan een tusschenbalans over
de eerste drie kwartalen worden opgemaakt. De
conclusie daaruit kan, dunkt ons, geen andere
zijn dan deze: het valt, alle omstandigheden in
aanmerking genomen, nog niet tegen. Tegenover
een raming van bijna 322 millioen, staat een
werkelijke ontvangst van 330'i millioen. Een
saldo dus van 6% millioen.
Wanneer men even in z’n herinnering terug-
roept de tamelijk pessimistische uitlatingen van
minister de Wilde, die bij behandeling der be
grootlng 1938 zijn eigen cijfers eigenlijk wan
trouwde; wanneer men vervolgens bedenkt, dat
de ontvangsten der eerste maanden van dit Jaar,
de zwartkijkers in het gelijk schenen te stellen,
dan is een overschot na 9 maanden van een
goede 8 millioen nog zoo kwaad niet. Voorspel
len in dezen tijd is wel wat riskant, maar men
mag de ervaring van een aantal voorafgaande
Jaren toch wel eenigszins als basis nemen, en
daarop bouwende is het niet al te gewaagd om
aan te nemen, dat per saldo op den oudejaars
dag het accrès nog een paar millioentjes hooger
zal zijn.
Wellicht, dat deze overweging b(J de as. be-
grootingsdebatten nog wél een rol zal spelen,
en dat het optimistisch geluid, hetwelk mr.
Teullngs in het Jongste orgaan der R. K. Staats
partij Het hooren, nu door de cijfers gestaafd,
bij andere Kamerleden en vooral bij de Re
geering weerklank zal vinden.
Van de 17 Kg. „Overige” middelen, ztjn er 9,
die in totaal 14 millioen boven de raming kwa
men. De drie, welke het meest .roden aan den
dijk” zetten, zijn Dividend- en Tantièmebelas-
ting (5.7 millioen), Sncessiereehten (4.3 millioen)
«jn de Tabaksaccijns (IS millioen). Op te merken
valt hierbij, dat de twee eerste en voornaamste
hiervan, meer tyjUsch betrekking hebben op de
verbeterde conjunctuur van October 1938/aotne.'
19K.
Ingewijden weten zeer goed, dat sinds 1923 de
comptabillteits-voorschriften niet zijn veran
derd. en dat dezelfde overtredingen nu nog
moeten worden begaan. Bovendien en dit
lichtte spr. toe met voorbeelden uit bet verslag
van de Rekenkamer over 1937 worden de
zelfde soort overtredingen nu ook niet gestraft,
als zij al eens worden opgemerkt.
Mr. Marchant refereerde daarop aan zijn
brochure, die den titel draagt: „Het algemeen
belang in de zaak-VrUman”, welk boekje on
langs is verschenen en de geheele kwestie in
het kort en zooveel mogelijk gedocumenteerd
behandelt. Den inhoud daarvan meende hij in
20 punten te kunnen samenvatten, welke naar
den loop der gebeurtenissen, deae volgorde heb-
ben.
De heer Vrijman werd b(j ministerieel besluit
uit den Rüksdlenst ontslagen als Rjjksbouw-
meester voor de Onderwijsgebouwen. De mo
tieven,neergelegd in het schorsingsbesluit, zijn
reeds na een jaar onhoudbaar gebleken.
De heer Vrijman kreeg, terwijl hl) een nota
had ingediend bij het departement van Finan
ciën, waarmede andere hoofdambtenaren, alsook
de minister van Blnnenlandsche Zaken, accoord
gingen, geen gelegenheid zich te verantwoorden,
toen die nota valsch werd geacht. Ook de mi
nister van Financiën liet de zaak buiten zien
omgaan, toen de Justitie Ingreep.
De sigaren en cigswetten, welke in de lade
van den heer Vrijman werden gevonden, zijn
hem tenslotte noodlottig geworden. Toen de heer
Vrijman, sprekend over die rookwaren, zeide,
dat hij tusschen staatseigendom en privé bezit
geen verschil maakte, werd zijn antwoord ge
heel verkeerd begrepen, ofschoon de bouwmees
ter alles uit eigen zak had betaald.
voorrecht, omdat met aller
medewerking dit congres wederom niet alleen
het volle licht zal werpen op de levensvatbaar
heid en het bestaansrecht van de A.R.K.A.,
maar voorts zal blijken te zijn een hoopvolle
uiting voor een succesvolle toekomst.
Wetend te spreken namens de geheele Ver
eeniging van R. K Nederlandsche Ambtenaren,
brengt spreker voorts een woord van eerbiedige
dankbare hulde aan H. M. de Koningin by
Haar 40-Jarig Regeeringsjubileum, terwijl hij
de hoop uitspreekt dat het Haar gegeven moge
zijn nog lange jaren werkzaam te zijn in het
belang van de toekomst van de Nederlandsche
Volksgemeenschap en van een werkelijke volks
eenheid.
Hierna memoreert spreker het afgeloopen ver-
eenigingsjaar. Hjj constateert met voldoening
een grooteren bloei van A.R.K.A. Handhaving
van de innterlljke kracht et) geslotenheid van
o. m. de plaatselijke en centrale organisaUe-
leldlng had het gevolg, dat het vertrouwen van
de leden in de AR.K.A ongeschokt bleef.
Spreker wijst voorts op de voortreffelijke sa
menwerking tusschen de organisaties vereenlgd
in de R. K. Centrale Burgerlijk Overheidsper
soneel.
Hjj roept in de herinnering op hoe nog laat
stelijk opnieuw stelling is genomen tegen de
bezulniglngs- en gelUkschakelingsprocédé's, die
door of namens de Regeering op het Overheids
personeel werden toegepast.
TalrUk waren de kortingen, even talrijk wa
ren de beloften van herstel. In verband met het
beloofde redres wUst hU op de laatste troon
rede en mlllloenennota en betreurt, dat de Re
geering nog geen middelen heeft kunnen vin
den om tenminste de minst draagkrachtigen
tegemoet te komen.
Voortgaande vestigt de heer van Elk de aan
dacht op het speciaal voor het Zuiden des lands
onrechtvaardige classificatiesysteem, Ingevolge
het RUksbezoldigingsbesluit.
HU geeft hlerbU cijfers, waaruit blUkt dat in
het Zuiden des lands de gewUzlgde economische
omstandigheden nog zwaarder drukken op het
budget der ingezetenen dan in de hoofdstad
des RUks. Daarom teméér is het classificatie
systeem onhoudbaar en is het redelUk, dat hier
in spoedig verandering worde gebracht.
Zeer tot zUn leedwezen acht spreker zich ver
plicht om te wijzen op de vanwege het Depar
tement van Blnnenlandsche Zaken, naar alge
meene meening, voor en na onjuiste toetsing
van de salarissen enz. der provinciale en voor
al gemeente-ambtenaren.
Een aangelegenheid, welke reeds mede de
ernstige aandacht van de A. R. K. A. had. is
het onlangs verschenen rapport vanwege het
hoofdbestuur van de Nederlandsche Maatschap
pij voor Handel en NUverheid. uitgebracht over
de fondsvorming door de overheid voor de So
ciale Verzekeringen en Pensioenen.
Spr. verwUst hlerbU naar de in het A R.
K. A.-weekblad verschenen reeks artikelen,
waarbij de conclusie van het rapport aan een
vernietigende critiek werd onderworpen. In deze
voor het geheele Overheidspersoneel zoo belang-
rljke zaak zal de AR KA. bU voortduring de
groost mogelUke dillgentie betrachten.
Ook hetgeen op fiscaal terrein voor de groote
gezinnen kan en zal moeten worden gedaan
heeft de volle belangstelling van de daarvoor
in aanmerking komende A.R.K.A.-organen, ge
tuige de reeks van artikelen, welke hiervan in
het Weekblad zUn verschenen. Spreker uit de
hoop, dat de regeering spoedig met de aan-
gekondigde voorstellen tot belastingherziening
moge komen, teneindi
verdeeling van belast'
De aandacht wordt weder gevraagd voor de
actie tegen de achterstelling van Katholieke
Nederlanders bU de vervulling van overheids
ambten. Ook hier zal de A R. K. A de plaats
innemen welke haar past.
Na nog gewezen te hebben op de zeer beden
kelijke gevolgen, welke moeten voortvloeien uit
de requlreering van het rUkspersoneel uit de
capltulanten, uit de reserve-offlcleren en werk-
looze onderwUzers, die vla het capitulanten-
bureau aanspraak kunnen doen gelden op plaat
sing in rijksdlensten, vaak zonder in achtne
ming van den krachtens het capitulantenbesluit
toekomenden voorrang voor het overheidsperso
neel, hetwelk vóór de inwerkingtreding van het
capitulantenbesluit reeds op burgerrechterlijke
arbeidsovereenkomst in dienst was, en na stil
gestaan te hebben bU de mogelUke gevolgen,
welke het In Mei J.l. afgekondigde Kon. besluit
inzake de personeelsformatie bü de Departe
menten ook voor het overige overheidspersoneel
zal kunnen hebben, wekt de voorzitter de aan
wezigen op mede te werken aan de stuwing
naar nog hooger organisatieniveau, een nog in
tensiever activiteit en een voortgaande verster-
-gemeenschap-
Jaeta flores”. Na het openingsgebed door den
Rector Magnificus, Prof. Dr. D. Franses O.F.M
»ong het NUmeegsch a cappellakoor het „Hbi
laus” van Orlando dl Lasso. Daarna sprak de
rector magnificus de rede uit, welke wü rgpds
Publiceerden. Na het zingen van „O, Rex Glo-
riae" van Luca Marenzio, wendde de rector
magnificus zich tot Z. H. Exc. Mgr. Dr. J. de
«Jong, wien hU verzocht, als Voorzitter van de
