Het „servituut” opgeheven
DE^
DOUWE EGBERTS
Missie-Zondag
r
Naar Oostinjen
naar de West.
Het drama in de
residentie
Oub-KolL JPyptabaK
De Geer en Schouten
Kerkelijk lenen
SATERDAG 22 OCTOBER 1938
Ordening en landbouw
Bankbedrijf benadeeld
t
Elect riciteitsvoor*
ziening
Vrjjdag te Tallin geparafeerd
Sabotage gestraft
Clearingkoersen
OVERZICHT TWEEDE KAMER
te
n.
Procuratiehouder naar Amerika
gevlucht?
Onderzoek inzake den dood van
Greta Groen vrywel doodgeloopen
Vicariu» van het St Willibrordus-
college te Katwijk a.d. Rijn
Eerete Kamer heeft het betreffende
ontwerp aangenomen
Handelsverdrag
Nederland-Estland
PRINS EN PRINSES OP
HET LOO
ot
do
te
at
en
r-
sr
en
De heer H. D. Louwe»
voorzitter
PATER JOSAPHAT HULSHOF
O.F.M. t
Arbeiderswenschen in
het mijnbedrijf
r-
by
VAN WEEK TOT WEEK
t ---
r
•longarts, dat ging opperbest! Vooral ais de zeeman zijn
pijp stopte met geurige Oud-Hollandsche tabak, Verschaf
U wolken van genot met dezelfde geurige melange van
De vyf milicien-matrozen van
„Soerabaja” veroordeeld
Restaurant DORRIUS
M. Z. Voorburgwal te. te Spel. Aaastordaaa.
PLATS ou JOU* IN te LA CARTS
Vergadering van het Kon. Ned.
Landbouw-comité
Nationale Lloyd”
failliet
D.
I
I
knno
K M
woning.
De Eerste Kamer heeft Vrijdagmiddag
met
te
(Van onzen parlementairen redacteur)
te
at
ca,
il
B-
u»
I»
ft
>k
Na de overdracht van het voorzitterschap
deelde mr. dr. A. A. van Rhün. secretarte-gene-
raal van het departement van Economische
Zaken, die een gedeelte der vergadering beeft
bü gewoond. mede, dat het H. M. de Koningin
behaagd heeft den aftredenden voorzitter te
bevorderen tot commandeur in de orde van
Oranje-Nassau.
re
en
tiu
let
u
SOERABAJA 31 October (Aneta). De vüf
mlllcien-matroaen, die schuldig zün bevon
den aan de sabotage op het opleidingsschip
Hr. Ms. ..Soerabaja" zijn door den krijgsraad
veroordeeld tot 14. 14, 15, 13 en 13 maanden
gevangenisstraf, met ontslag uit den krijgs
dienst en ontzetting uit het recht om bü de
gewapende macht te dienen
Koersen voor stortingen op 23 October 1938
tegen verplichtingen, luidende In Reichsmar-
ken 73.66, lires 9 63.
zake de electridteltsvoorzlenlng.
Tegen stemden de heeren Brulneman, Btom-
jous en Schoenmaker (allen RKSP), van Citters
(AR) en de voorzitter (CH).
9
a-
«1
te
i-
n.
te
t,
Ik
Van de directies der Staats- en particuliere
mijnen ontvingen de mUnwerkersbonden, die in
de Contact-commlssie voor het mijnbedrijf ver
tegenwoordigd zUn, de Kath. MUnwerkersbond,
de Algemeen Ned. (socialistische) en de Protest
Christelijke MUnwerkersbond onderstaand schrij
ven:
Met betrekking tot de brieven van den R. K.
MUnwerkersbond van 3» Aug. en van den Ned.
MUnwerkersbond van 3 ei- 30 September be
richten wü. dat wü ook bU nadere overweging
geen aanleiding hebben kunnen vinden, wijziging
.te brengen in ons standpunt to.v. het vraag
stuk van den arbeidsduur in het algemeen, de
verkorting van den arbeidstijd der continu-
arbelders en de verlenging van den duur der
loonovereenkomst tot één jaar, zooals het stand
punt door ons werd uiteengezet ter vergadering
van de Contact-commlssie op 36 Augustus jl
Z. K. H. Prins Bernhard, die Donderdag en
VrUdag heeft deelgenomen aan een JachtpartU
op het eiland Schiermonnikoog is Vrijdagavond
om zeven uur met de douaneboot „Slnnlghe
Damsté" naar Oostmahom vertrokken. Vandaar
heeft de Prins zich per auto naar het Loo be
geven.
De voorzitter, de heer J. L Nystngh, her
dacht in zün openingsrede allereerst wUlen
dr. H. J. Lovlnk, oud-directeur-generaal van
den landbouw, en wUdde daarna eenlge woor
den aan de herdenking van het Regeerings-
Jubileum van de Koningin.
ren abott^.ln^Cl
huiswaarts, gekleed
In de afgeloopen dagen zUn tal van per
sonen door de Haagsche politie verhoord In
verband met het drama in de Molenslootstraat,
maar het onderzoek heeft geen enkel positief
resultaat opgeleverd.
Vanzelfsprekend nam men aan, dat er in
het huis van de familie Groen een misdrüf was
gepleegd, zgmt anders sou men zeker niet met
een onderzoek naar den dader zUn begonnen.
Ook nu nog houdt de politie weliswaar aan een
misdrUf vast, maar zU ontkent niet, dat er ge
gevens rijn. welke op zelfmoord wijzen, terwijl
men zelfs een ongeluk niet uitgesloten acht.
M
Ld
“y
i-
Het Kon. Ned. Landbouw Comité heeft Vrij
dagmiddag in Hotel Wlttebrug te Den Haag zün
acht en twintigste algemeene vergadering ge
houden.
De toestand te er helaas nog niet naar om
in majeur-toon te spreken. Van de tUdelUke
opleving heeft de landbouw weinig gemerkt.
De hoogere prijzen van de producten zün niet
aan den landbouw ten goede gekomen, daar de
regeering de toeslagen uit het landbouwcrisis
fonds proportioneel meende te moeten vermin
deren. Deze gedragslUn is niet tegenover de in
dustrie gevolgd, aangezien contlngenteering
daar gehandhaafd is om als onderhandelings-
object te kunnen gebruiken.
Naar het Bstlandsch Telegraaf Agentschap 4
meldt is VrUdag te Tallin een handelsverdrag
tusschen Estland en Nederland geparafeerd.
Spr. onderscheidde drie groepen van bedrij
ven:
De tweede kamer van de rechtbank te Am
sterdam /heeft VrUdag in staat van faillisse
ment verklaard de N V. Verzekeringsmaatschap-
pU ,,Nationale Lloyd”, kantoor houdende Kei
zersgracht 267. Tot curator is benoemd mr. D.
Giltay Veth en tot rechter-commlssarls mr. J.
Sprey.
De directeuren van deze N.V. waren de ban
kiers Wiegerinck en Muschter, die onlangs, ver
dacht van ernstige, fraudes, door de justitie zün
gearresteerd.
de beschutte bedrijven, als bouwbedrü-
ven en bakkersbedrUven enz.;
3e. de half-beschutte bedrUven, waartoe de
groot-lndustrle behoort;
3e. de groep van geen beschutting genie
tende boeren- en landarbeiders.
De wanverhouding, welke er thans bestaat
tusschen de beloonlng van den arbeid in den
landbouw en in verschillende beschutte bedrU
ven, zou nog veel erger zUn als de landbouw
volledig onbeschermd was gebleven.
De algemeene vergadering heeft Vrijdagmid
dag bü acclamatie tot voorzitter van het comité
benoemd den heer H. D. Louwes. voorzitter van
de Gronlngsche Maatschappij voor Landbouw,,
oud-lld der Tweede Kamer.
De heer Louwes volgt den heer J. L. NUsingh
als voorzitter op.
Uitstel, uitstel, zong de linkerzijde in alle toon
aarden. De heer V. d. TEMPEL (SD^P.) had
van de Regeering verwacht, dat zü zélf met een
voorstel tot uitstel van de beslissing sou komen.
De heer JOEKES (VD.) probeerde het amen-
dement-De Geer naar de afdeelingen te verwij
zen, dat hield óók weer eenlgen tüd op. HU
kreeg zUn zin niet. De Kamer vond, dat. al had
zU gisteren niet de beschikking over den tekst
van dit amendement, de materieele Inhoud er
van de opheffing van het „servituut” op de
Tariefmachtigingswet wel zóózeer onderwerp
van de besprekingen had uitgemaakt, dat zü
aan een schrifteUJke behandeling geen behoefte
meer had.
Met 47 tegen 36 stemmen werd het voorstel
van den heer Joekes verworpen.
Toen de spanning om de wUziging van de
Tariefmachtigingswet eindeUjk weete werkte de
Kamer in een rustig tempo haar agenda verder
af. Voor de tweede maal deze week kreeg zü te
oordeelen over de figuur van een interpretatle-
achteraf eener wetsbepaling, die, ditmaal door
den gewonen rechter, tot in hoogste instantie
was uitgelegd in strijd met de bedoelingen van
den wetgever. Diunaal gold het een heffing door
de Crlsls-Zuivelwet op spUsvetten gelegd. De
rechterhjke macht had in de bepalingen van de
wet gelezen, dat alleen verpakte spUsvetten aan
deze heffing waren onderworpen en dientenge
volge werden enkele vorderingen van groote
fabrikanten, die alleen Onverpakte spUsvetten
hadden gebruikt, tot terugbetaling van de vol
dane heffingen, toegewezen. Zou daar niets aan
worden gedaan, dan stond de minister voor de
consequentie, dat hü vUf-millloen uit het Land
bouw-crisisfonds moest terugbetalen, meeren-
deels aan groot-bedrijven, die deze vüf mlllioen
reeds lang op den consument hadden verhaald.
De consument sou de heffing dus tweemaal moe
ten opbrengen.
Het was geen fraaie figuur, dat gaf ook deze
minister graag toe; het te in zekeren zin een
aantasting van de rechtszekerheid. En met den
steun, hem gegeven door den heer DE MAR
CHANT ET D'ANSEMBOURO (N3BJ, die
hierin een toenadering van het Nederlandsche
recht tot het nationaal-soclallsUsche meende te
onderkennen, verklaarde de heer STEEN
BERG HE zich heelemaal niet ingenomen. Slechts
noode. ter bescherming van de kleine luiden,
zooals de heer POSTHUMA (CD.U.) bet uit
drukte, heeft hU deze wet ingediend. En on
danks de beswaren, os. door de heeren VAN
DIJKEN (AJW en KORTENHORST (RJL),
die het voor de biscult-fabrikanten opnam, te
gen het ontwerp ingébracht, haalde het met
glans een meerderheid van 45 tegen 18.
Een groot aantal hamerstukjes deden de deur
dicht.... tot 8 November. Dan begint de groote
trek tot Kerstmis.
Sedert de vorige vergadering zUn de graan-.
prUzen op de internationale markt aanzienlUk
I gedaald. Voor onzen landbouw te dat van zeer
I groote beteekenis, omdat 3/3 van ons bouw-
I land met granen wordt beteeld.
Ook van regeeringswege werd verklaard, dat
de gang van zaken onbevredigend was en dat
voor oogst 1938 andere maatregelen zouden wor
den getroffen. Dit is inderdaad geschied: na
dat eenlge verhooglngen der Monopollehefflng
niet tot een behoorlük resultaat hebben geleid,
is sedert 11 September voor rogge de denatu-
ratie wederom Ingevoerd. Spr. hoopt, dat een
gemiddelde prijs van f8 per 100 Kg. zal wor
den bereikt.
Met de prijsontwikkeling der producten is
het niet naar wensch gegaan. De boterprUs
heeft het pell van October 1937, toen deze voor
het eerst na jaren boven f 1 per 100 Kg. kwam,
niet kunnen handhaven. Al zeer spoedig trad
weder een daling in tot ongeveer f0,85, om
voorts om dat peil te blUven schommelen.
De boterpositle was dit voorjaar gunstiger,
doordat iets minder boter behoefde te worden
uitgevoerd, daar de blnnenlandsche markt meer
opnam. De exportprUs stak hierdoor gunstig af
bU dien van 1937 (circa 20 pet. hooger).
De kaasuitvoer nam zoowel naar gewicht als
naar de waarde toe, die van melkproducten
vertoonde echter een gevoeligen achteruitgang.
Wat de vooruitzichten voor onzen export van
landbouwproducten naar Engeland echter be
treft, lUken die niet gunstig, nu dit land steeds
meer in een toestand van depressie dreigt te
verzinken en de scherpe concurrentie het prijs
peil drukt.
Sedert eenlgen tUd is het verschil tusschen
de Nederlandsche en Deensche boternoteeiing
te onzen nadeele weer aanzienlUk vergroot. Met
Duitschland is de handel geheel aan banden
gelegd en de blüvende betallngsmoeilUkheden
oefenen voor en na een belemmerenden Invloed
uit.
Ook in andere belangrijke afzetgebieden van
onze zuivel, met name België en Frankrijk,
lUkt de toestand niet rooskleurig.
VrUdagmiddag omstreeks drie uur verscheen
Prinses Juliana met Prinses Beatrix in den
kinderwagen voor het paleis Het Loo, waar zU.
ten aanschouwe van talrijke belangstellenden,
in een zonnig hoekje op den cour Haar baby
aan het verzamelde paleispersoneel toonde. On
geveer een kwartier onderhield de Prinses zich
ongedwongen met hen.
Daarna nam jkvr. Féith den kinderzegen over
en reed met het Prinsesje vla de Konlngslaan
het koninklUke park in. Een vrU talrijk publiek
had het Prinsesje goed kunnen zien.
Prinses Juliana begaf zich na het afscheid op
den cour in het paleis.
deelt. De Kamer kan snel een tariefwet aan
nemen, verzekerde de "heer v. d. TEMPEL
ooch de minister repliceerde, dat de handel
sltUd sneller is, dan de snelste Kamer. Maar
Kunt ge dan niet navorderen, vroeg de heer
SCHOUTEN (A. R.) gisteren reeds en vandaag
kwam hU daar bU herhaling op terug. Neen,
antwoordde zUn partUgenoot DE WILDE van
ce mlnlsterstafel, dat is veel te omslachtig, dat
schept veel te groote moellükheden zoowel
voor de administratie als voor het bedrUfs-
leven. WerkelUk; het meest eenvoudige en
meest economische middel om ongewenschten
vóórinvoer bü wUziging van de tariefwet te
voorkomen is het gebruik maken van de ta
riefmachtigingswet. Met andere middelen gaat
bet óók, maar vraag niet hoe Als ge aldus
dc zeer duMelüke beeldspraak van minister de
Wilde van het Binnenhof naar het Buiten
hof wilt, kimt ge over den VUverberg gaan en
door de Hofstraat, ge kunt zelfs over het dak
van den Raad van State klimmen, dat alle»
leidt óók tot het doel, maar vraagt ge naai
den meest eenvoudigen weg, dan vindt ge, dat
die door de Stadhouderspoort voert een paar
passen en ge/ züt, waar ge wilt wezen.
Minister Steenberghe ging vandaag nog ver
der. Toen er maar steeds op werd voortgebor
duurd, dat de Regeering een servituut-looze
tariefmachtigingswet niet van noode had, voel
de hü zich verplicht de Kamer te verklaren
dat Indien zü hem in dezen de vrUe hand niet
liet, hü zich afvroeg of er ueberhaupt iets kon
gebeuren op het gebied der Invoerrechten
dat wil zeggen op een zéér belangrük punt in
de werkloosheidspolitiek der Regeering.
Bü een door een der leden van de hoofd
directie dezer dagen ingestelde boekencontróle
zou gebleken zün, dat de procuratiehouder zich
aan diverse malversaties had schuldig gemaakt,
waardoor de bank voor een belangrük bedrag
werd benadeeld.
Intusschen is uit het onderzoek gebleken.dat
N. waarschünlük Woensdag uit een der Euro-
peesche havens is vertrokken naar New York.
De commissaris van politie te Maastricht stelde
zich bereids in verbinding met de autoriteiten
in verschillende landen, teneinde de aanhou
ding van N. te bewerkstelligen.
Het onderzoek wordt intusschen met kracht
voortgezet. Hoe groot het bedrag der geleden
schade is, valt-bU benadering nog niet te zeg
gen.
VrUdag is te KatwUk aan den Rün in don
ouderdom van 57 jaar overleden de zeereerw. jw-
tcr Josaphat Hulshof OJPM vlcarius van het
missiecollege St. Willibrordus aldaar.
De overledene werd geboren In 1891 te
Lichtenvoorde. HU maakte zün voorbereidende
studies te Venray, trad in de orde in 1906 in
«13™* en W*rd te.Weert Priester gewüd in
Pater Hulshof is langen tüd werkzaam ge
weest in de münstreek en was meermalen gar
diaan van verschillende kloosters
De plechtige Metten sün Zondagavond 7 uur;
de Lauden Maandag half 10, waarna de plechtige
Requiemmis. Daarna is de begrafenis op hot
aan don RQn. MtaJecoUe** u
De opnieuw toegestane Invoer van Deensch
vleesch begint ons boe langer hoe meer in den
wqg te sfttén.
DEN HAAG,* 21 October 1938.
Lang zal deze Regeering het Fransche ge
zegde heugen: Ne dis pas; fontaine, je ne
boir&l pas de ton eau! Vier jaren geleden
heeft de toenmalige minister van Financiën,
mr. Oud, verklaard, dat de Regeering nooit
zou drinken uit de bron der bevoegdheden,
haar bü de Tariefmachtigingswet verleend om
een eventueel opkomenden dorst naar een be
schermend tarief te lesschen. Slechts met de
grootste moeite en maar net op het kantje
heeft zü deze belofte van minister Oud, dit
„ervltuut”, zooals minister de Wilde het gis
teren, deze „appendix”, zooals de heer De Geei
het vandaag noemde, deze belemmering op
haren weg kwUt kunnen raken.
Zü had de bevoegdheden van de Tarief
machtigingswet beslist noodig om haar wUzi
ging van het tarief in beschermenden zin
voor te bereiden. Het eenige mddel immers om
te voorkomen, dat zoodra de plannen der Re
geering tot tariefsverhooging bekend worden,
een overmatige vóórinvoer plaats heeft is:
het tegelUk met de indiening der tarlefwets-
wüzlglng, afkondigen van de nieuwe tarieven
bü Konlnklük Besluit krachtens de Tarief
machtigingswet Reeds gisteren wees minister
STEENBERGHE er op, dat alle andere, uit
de Kamer aanbevolen middelen ernstige admi
nistratieve bezwaren ontmoeten. De Regeering
kan den invoer van de goederen, waarop een
tariefsverhooging owrdt voorgesteld contingen-
Ueren, doch in de eerste plaats is zü In het
gebruik van dit middel niet geheel vrij, daar
in verschillende handelsverdragen bepalingen
nopens de contlngenteering- vastliggen; vervol
gens eischt het gebruik maken van dit middel
een zéér grooten legislatieve^ omslag, daar de
contlngenteering van alléén de voornaamste
producten zeker honderd desbetreffende be
sluiten en dus achteraf even zooveel bekrach-
tigingswetten vergt en ten slotte ondervindt
niet het bedrüfsleven, dat van de tarief-ver-
hooging zal proflteeren. de cadeelen van de»
contingenteeringen. doch de handel, die in de
niet
In een spannende zitting heeft de Kamei
over de opheffing van het «ervltuut” beslist
Reeds het uiterlüke beeld van de vergade
ring getuigt op zulke momenten van spanning
De tribunes, vooral die, waar senatoren, oud-
minlsters en hooge ambtenaren den gang der
parlementaire debatten plegen te volgen, zün
druk bezet De fractieleiders spreken en dicht
om hen of om de minsterstafel heen staan
zitten of leunen zeker vüftlg, zestig van de
talrijk aanwezige leden, die met meer dan ge
wone aandacht het gesprokene beluisteren. De
voorzitter van den ministerraad, dr. Colün. had
ditmaal bovendien de heeren Steenberghe er
de Wilde vergezeld.
Bü de politie te Maastricht is Donderdag
middag door de directie van het hoofdkantoor
der Nederlandsche Middenstandsbank te Am
sterdam aangifte gedaan, dat de procuratiehou
der van het bükantoor te Maastricht, P. N..
u oud 31 Jaar, zich had schuldig gemaakt aan
valschheid in geschrifte, c.q. verduistering in
dienstbetrekking, terwül voorts is medegedeeld,
dat N. vermoedelük voortvluchtig is.
WU mogen bekend veronderstellen op welke
gronden wordt aangenomen, dat Greta Groen
vermoord is. De familie van het meisje houdt
vast aan de» meenlng en de oudere zuster
van Greta verklaarde, toen zü den dood van
haar zusje vernam, „dat het haar niets ver
wonderde." Verwonderde het haar niet, omdat
Greta tweemaal hlnderlük gevolgd was door
een man?
Of had Greta sterke aanvallen van melan
cholie, waaruit zelfmoord zou kunnen volgen’
Van dit laatste is evenwel niets gebleken tij
dens het leven van het meisje. Er is geen enkel
motief voor zelfmoord aanwezig in dit mysterie
dat om opheldering roept.
Dan blüft nog over de hypothese van het
ongeluk. Greta Groen zou van de trap zün ge
vallen en zoo ongelukkig terecht zün gekomen,
dat de dood zou zün Ingetreden. Maar op welke
wüze is dan de deksel onder de deur naar den
zolder gezet, zoodat deze niet kon worden ge
opend en niet open kon .vallen en waarom had
zü een beddelaken om haar hals? Waarom ook
heerschte er wanorde in de woning, welke
steeds keurig is opgeruimd?
De politie heeft van»lfsprekend haar onder
zoek nog niet gestaakt, maar toch is de tüd
aangebroken, waarop men geen nieuwe paden
meer kan betreden, waarop alle draden tot het
einde toe zUn nagezochtzonder positieve
resultaten. Want men kan niet eens met zeker
heid Zeggen hoe de verstikking, geconstateerd
door den politiedeskundige Dr. Rochat, is In
getreden.
De kans bestaat natuurlUk. dat nog nieu
we aanwUzingen bü de politie binnen
komen. Zooals de zaken nu staan, is het
onderzoek in deze zaak vrijwel doodge
loopen.
Een merkwaardige tegenstelling ontwikkelde
zich in den loop der debatten tusschen de hee
ren De Geer en Schouten, leiders respectlevehjk
van de Christelük-Hlstorische en de Antl-Revo-
lutionnaire fractie.
De heer DE GEER, die zélf óók eenmaal als
minister van Financiën een tariefwetsherziening
doorvoerde, toonde zich bereid de Regeering
loyaal de gevraagde opheffing van het „servi
tuut” te verleenen. Loyaal en vooral duldelUk.
De uitspraak van de Kamer mocht aan geen
twüfel onderhevig zün. Daarom had hü een
amendement op het voorstel van de Regeering
ingediend, waardoor in art. 1 der Tariefmach
tigingswet zélf zou worden uitgedrukt, dat de
maatregelen, krachtens de» wet door de Regee
ring te nemen mochten strekken „hetzü'tot ver-
fheerdering of vermindering van de inkomsten
van het Rük, hetzü tot matige bescherming van
bepaalde Nederlandsche bedrijven.” Dus geen
.servituut” meer, in welken vorm dan ook; in de
wet zelf zou staan, waarvoor zü.,.al dan niet
mocht worden gebruikt.
De heer SCHOUTEN daarentegen wilde de
gevraagde opheffing heelemaal niet verleenen.
Gebruikt de regeering de bevoegdheid van de
Tariefmachtigingswet tot bü KB. afkondigen
van beschermende rechten, dan staat de Kamer,
wanneer zü achteraf over de» rechten moet
oordeelen. niet meer gehéél vrij. Dan kan zü
slechts moeilük die tarieven afwimpelen, want
het bedrüfsleven is er dan eenmaal aan gewend.
Als u er zoo over denkt, repliceerde de heer
De Geer, dan had u de Tariefmachtigingswet
zélf nooit mogen aannemen, want uw beswaar
geldt niet alleen voor d 11 gebruik van de» wet,
maar voor ieder. De heer De Geer achtte zich
bovendien heelemaal niet in zün vrijheid beknot,
wanneer de tarief-wUziging reeds te voren bü
Konlnklük Besluit geldig zou zün verklaard. Zou
hü het met de wUziging van de Tariefwet in
zün geheel of ten deele niet eens zün, zonder
pardon zou hü afstemmen. En dat zou de
linkerzüde óók, verzekerde de heer v. d. Tempel
(S.DAB.).
Nóch de» argumenten echter, nóch de ver
zekering van de Regeering, dat het niet anders
ging, dat een belangrük onderdeel van haar
werkloosheidspolitiek ernstig zou worden gwemd.
misschien zelfs onmogelük te verwe»nlüke£ zou
blüken, mochten den heer Schouten bejegen
zün oordeel te herzien. HU bleef op zün puur
formalistisch standpunt staan: geen tittel, geen
jota mocht er »lfs van den schUn der vrijheid
van de Staten-Generaal af!
Aan die houding hoofdzgkelük viel het toe te
schrijven, dat de Regeering tenslotte de ge
vraagde opheffing van het .«ervltuut" door mid
del van het amendement-De Geer slechts met
een zóó kleine meerderheid van 44 tegen 41
stemmen verkreeg.
seben voortuitgang. dien de heele wereld aan
het vernuft der Europeeilche uitvinders en
pioniers heeft te danken.
De propaganda van het geestelüke bleef bü
de propaganda van het stoffelüke ver ten ach
ter, werd bovendien verdrongen door de
materialistische propaganda, die een "Wereld
opvatting verspreidt, waardoor het geestelük-
geluk vereen»lvlgd wordt met de stofflüke
welvaart. Sneller dan de godsdienst verbreidde
zich en verbreidt zich nog heden het
communisme in zün verschillende vormen. De
Ideale leer, die onthechting aan het aardsche,
zuivere broederliefde, overwinning van den
rassenhaat predikt, blüft ten achter. Waardoor?
Omdat de belüders de»r leer onvoldoende over
tuigd zün in de practük althans van de
waarde, die gebed en offer hebben voor het i
geluk onzer broeders. Hier moet de oorzaak
liggen en de Missie-Zondag biedt een passende i
gelegenheid aan lederen geloovlge afzonderlük, i
om zich de vraag te stellen, in hoeverre hü zich
van sün eigen verantwoordelUkheid ten dezen i
bewust is.
Om de positie van den landbouw te hand
haven is noodig: grootere eenheid van onsen
boerenstand.
Dr. J. OortwUn Botjes te Ooetwold (Oldambt)
hield vervolgens een inleiding over: énkele
grepen uit het rapport „Ordening en land
bouw" van het Kon. Ned. Landbouw-comité.”
SU de verovering van Abessinië door de Ita-
Ujgnscbe troepen zün er in Europeesche bladen
Dertiaaldelük spotprenten verschenen, die een
icHerp-satyrische voorstelling gaven van de
yyae, waarop de blanke Westerlingen door mid-
gg van hun bommen en granaten hun bescha-
verspreidden onder de zoogenaamde „wil
gen”. Het waren zoo insinueerden de» pren-
len zeker de offlcleele cultuurdragers, die
pch het meest als wildemannen gedroegen. Zij
brachten door hun bombardementen de ^uro-
peesche cultuur leelük in discrediet. Hun parool,
dst zü de voordeelen van de christelüke be-
^having wenschten op te leggen aan arme,
neerlooze negers, die door wreedaardige stam
hoofden werden onderdrukt en uitgebuit, klonk
inderdaad wel buitengewoon schril, nu het bege
leid werd door het ronken van vliegtuigmotoren
en het ontploffen van brandbommen. Dit parool,
op deze wüze uitgebracht, was vfeinig in over
eenstemming met de stem van de Internationale
jerechtigheid. Als de beschaving komen moet
door middel van de gasverstikking, dan kan de»
beschaving met haar vaste waschtafels, haar
etofzulgers, haar radiotoestellen en haar hy-
penlsch-bereide limonade maar beter wegblü-
ven! Zoo dacht menigeen hierover en het zou
ons waarlük moeite kosten, te beweren, dat wü
bier anders over denken, al zien wü wel in, dat
bet vraagstuk der kolonisatie ingewikkelder is
du een leuke spotprent het kan voorstellen.
Zeker beeft de Itallaansche veroveringsoorlog in
Siriks geen goed gedaan aan het prestige van
de Westersche beschaving, die wü. Westerlingen,
trouwens in sterke mate overschatten.
De verhouding tusschen de volkeren van de
geblete wereld is zich in on» eeuw aanzienlijk
aan bet wijzigen. De verkeers- en vervoermid
delen maken het mogelük, dat menschen en
producten van de verst afgelegen landen binnen
tetr korten tüd verplaatst worden, ons eigen
Oost-Indlë is door de aviatiek vlakbü gebracht.
Denken WÜ terug aan den tyd. waarin de Hol
landers den weg naar de Oost zochten en von
den, dan is het, alsof on» geest een andere
wereld binnentreedt, die voor ons voor altüd ge-
doten ia Welk een mogelijkheden zün sedert
dien geschapen, welk een moellükheden over
wonnen!
Vit die vroegere-wereld, waarin nog eilanden
te ontdekken waren, klinkt ons als een oude
legende de faam tegemoet van de missionaris-
aen. die de ontdekkingsreizigers vergezelden en
die bet kruis predikten aan de „uiteinden” dei
aarde. On» hedendaagsche aarde heeft geen
uiteinden meer. Het filmjournaal toont ons ach
tereenvolgens een straat met moderne flatwo
ningen in Rio de Janeiro, een goedgeplaveidc
buitenwük in Tokio met een geasfalteerden
hoofdweg, die auto’s naar de binnenstad voert,
een farm in Australië, waar de schapenscheer
ders betaelfde soort broeken en overhemden
dragen als de textielarbeiders in Engeland. Uit
Chicago gaan de werklieden
in nette colbertjes, met
I goedgestropte dassen, passende deukhoedjes en
I gepoetste schoenen. De zon schijnt over een
I woestijnweg in Texas Vn daar komt een autobus
I aanrijden, die benzine inneemt aan een tank.
I precies zooals er tusschen Amsterdam en
I Utrecht staan. Door Turkestan rijdt een snel-
I trein naar Siberië, in Bagdad is een vlieghaven
I en de binnenstad van Jeruzalem wordt bewteakt
I met mitrailleurs. Wanneer wü vandaag over
I Hebron hooren gewagen, dan is het om te ver-
I nemen, dat de Arabieren daar den verkeersweg
I hebben gebarricadeerd en de fantastische Nia-
I Jhra-waterval is het eindpunt van touringcar-
I excursies, speciaal voor huwelüksrelzigers.
I Leest, met de» filmbeelden voor oogen, nog
I eens de oude reisverhalen, niet eens de heel
I oude, maar de mooiste uit de romantische
I school van de vorige eeuw, zooals ,Le Voyage
I en Amérique”, van Chateaubriand, „Voyage er. I
I Orient an Théophile Gautief, de wereldreis
I »»n A^elbert van Chtunisso, de zeereis van
I Darwin, de reis door Thibet van pater Hue, om
I slechts enkele van de meest meesleepende te
I noemen, dan ontwaart men een even groote
I tegenstelling als tusschen een middeleeuwschen
I ridderburcht en een Amerikaansche flatwoning.
I Het „aanschün der wereld” is veranderd.
I Wie dit waarneemt, denkt onwillekeurig aan
I het oude gebed: „Zend uwen Geest uit en wü
I rillen herschapen worden, en G zult het aan-
I Khün der aarde veranderen".
Een verandering van het aanschün der aarde
heeft zich voltrokken, maar zün wü „herscha-
I pen"? Was het de Geest Gods, die dit aanschün
’ersnderde? Wat het niet de baatzuchtige
I mercantiele geest van den mensch? In Cairo
I en in Hammerfest, in Auburn en in Wladiwo-
stock hangen reclameborden, die een tandpasta
een soort benzine, en hoofdpün-tabletten aan
bevelen, ongetwüfeld bruikbare dingen, die
hun ontstaan danken aan de edele Godsgave
van het menschelüke vernuft, maar het feit,
dat overal de»lfde autobanden en de»lfde
slappe boordjes aanbevolen worden, is een ty-
Wach zinnebeeld van de wü», waarop de Wes-
tó«che cultuur de wereld beheerscht. Men kan
daar tevreden mee zün, maar wie de onbevre
digdheid over de vooruitgegane beschaving bü
Westerllngen-zelf beluistert, komt al spoe-
I ®8 tot de pünlüke gevolgtrekking, dat de»
ftüifonneerde wereldcultuur hongert van een
‘Uendig gemis aan werkelüken geest.
Jk vaar naar Ornuer niet om schatten daar
halen!” laat pater Poirters in een vurig
stelsgebed den heiligen Franciscus Xaverius ult-
'ddpen. Geen anderen schat begeert de missio-
aari* dan den schat van de ziel.
w»t hebben de Westersche cultuurdragers
®et de ziel van hunnen broeder gedaan? Kan
hdn geweten daar een ander antwoord op ge-
dan de Cainsvraag: .Ben ik dan de be-
van mün broeder?”
Door de wet der naastenliefde zün wü de
**rters v«n on»n broeder geworden. De»
batuurwet van de geestelüke zwaartekracht is 1
somber geschonden en wanneer wü op den I
*«sie-Zondag wbrden ultgenoodigd. on» be- 1
"hSstelling en onzen steun te geven aan het
*erk der geloofsverkondigers in de verre lan- 1
dan is het nuttig, het vraagstuk der mis- 1
*ionn«ering ook eens te bezien in verband met
hst vraagstuk van den zoogenaamden technl- voordeeten van een beschermend tarief
