J
ONS BLAD
I
I
I
r
1
I
i
heden
Het nieuws
van
DE H. VADER OVER DE
KERKVERVOLGING
16 Franciscanen
het gerecht
voor
De hoofdstad
verduisterd
Poging tot moord?
VERBETERDE TOESTAND
TE JERUZALEM
DE BAROMETER
Praag werkt steeds
rustig door
Japan wint het
bloedige spel
V
IK
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
is».
op
Varfer, wiena drie dochtertje! by
gearresteerd
m
Nóorsche officier
gearresteerd
nw
Rede van Hore Belisha
Aardbeving op Timor
Tragische tijger jacht
t
Volmachten voor den
Hongaarschen premier?
De bespoediging der
bewapening
De nietinmengingswaarnemer door
Duitache politie gevangen genomen
In het overige deel van Palestina
gaat de terreur onvermoeid door
Opzettelijke ver
nieling van meubelen”
Fransch-Belgische
overeenkomst
Telefoonverkeer voor particulieren
met het buitenland ia hervat
Kalmte in de buitenlandsche
conpeaaie te Kanton tydens
de bezetting
ZATERDAG 22 OCTOBER 1938
Chineezen trekken zich
op Hankau terug
Jw
ak
>mt
)0
sn
N
Het Duitache Nieuwsbureau somt
hun „misdaden”
Een heldere aterrenhemel maakte
nochtans oriëntatie mogelijk
„Onze politiek ia louter en alleen
die van het algemeen welzyn”
Radioboodschap van
MgrCostantini
Heruitzending door den K. R. O.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
14 BLADZIJDEN
Betreffende de uitwijzing van
ongewenschte vreemdelingen
Joh. Lauwere - Opticien
In Hongarije worden talrijke bijeenkomsten gehouden, waarop de vervulling der
Hongaarsche eischen van Tsjecho-Slowakije wordt geëischt. Ken meeting te
i Boedapest
Syrovy over zyn taak
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 1»
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 cl P-
ragal; Ingwzondan Madwdawlingwn 40 ct. o. t.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Ultvowrig tarief voo» advartaaran bl| abon-
namant wordt op aanvrage gaarne door onie
Administratie verstrekt.
VOOR SUIKERZIEKEN
VOLLEDIGE VOEDING
Volgende week nieuwe
beaprekingen met de
Hongaren?
^XWWWWUIIH llj//f////////Z4C
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
IW.
«9
•he,
nd
3M
be-
bul
ur
LD-
ut
waaksch grondgebied
worden
En deze éëne plek was.
de Dam.
om
k
H8.
BRUSSEL,
een
Stand op Zaterdag lt mur vjb.: TO4.t
Vorige stand; 7TO.1
isr.
ht-
Japansche infanterie, begeleid door tanks, in actie aan het Jangtse-front, ten
Westen van Kioekiang
het
het
„Onze politiek”, aMua de B. Vader, Ja
louter en alleen het algemeen welzijn".
Wat betreft de buitenlandache politiek moet
SC.
idcr
Ha
MO
I
res
*r-
506
Naar wij vernemen, heeft de justi
tie te Alkmaar Donderdag den va-
dcr gearresteerd, verdacht van poging
tot moord.
Voor de rechtbank zal nu moeten
blijken, in hoeverre hier van misdadi-
gen opzet sprake is.
De verdachte houdt ten sterkste
zjjn onschuld vol.
KOEPANG, 31 October. (Aneta). De aardbe
ving, waarvan gisteren reeds melding is ge
maakt, is op geheel Timor, Roti en op de Alor-
ellanden gevoeld. De bevolking in het gebied,
waar deze aardbeving heerschte, os. te Koe
pang. was enkele minuten door een paniek be
vangen. Van bulten Koepang wordt slechts ge
ringe schade gemeld.
HONGKONG. 21 Oct. (Reuter)
Heden (Vrijdag) om 14.30 uur zijn
volgens een telegram uit Kanton de
Japanbche gemotoriseerde afdeelin-
- gen Kanton binnengetrokken.
KANTON, 21 Oct. (Reuter). Te Kanton werd
de voorhoede der Japansche troepen gevolgd door
tanks en andere gemechaniseerde eenheden. Te
gen het einde van den middag bezette een be
langrijke Japansche troepenmacht de Oostelijk*
Wijken der stad.
Vanochtend was de brug over de Paarlrivier
opgeblazen. De ontploffing gaf den bultenland-
schen bewoners der stad de eerste aanwijzing,
dat de toestand des nachts ernstiger was gewor
den. Gisteravond was een groep buitenlandsche
Journalisten, die probeerden naar het front te
gaan, op 20 mijlen ten Oosten van Kanton door
terugtrekkende Chineesche troepen teruggezon
den. Er waren hardnekkige geruchten in om
loop, dat de Chineesche militairen de stad prijs
zouden geven. Deze geruchten werden bevestigd
door de aankomst van Japansche troepen.
Intusschen blijft het in de buitenlandsche con
cessie van Sjamien betrekkelijk kalm.
SALZBURG, 31 Oct. (D.N.B.). Voor de sche
penrechtbank, alhier, hebben zich zestien Fran
ciscanen, voor het meerendeel nog theologan
ten, te verantwoorden gehad over „opzettelijke
beschadiging van eens anders eigendom en
minachting voor bevelen der overheid.”
115t*eld thans verzekerd. Binnenkort zal
l tot normale mo
on derhandelingen
de
van de bezet
en het tot stand
twee
Naar „Bohemia" meldt, zal ook in Praag een
staatssecretariaat voor Dultschers, naar Slo-
waaksch en Roetheensch model, worden inge
richt. Het ambt zal waarschijnlijk den Sudeten-
Duitschen afgevaardigde, Kundt, worden aan
geboden.
Het telefoonverkeer voor particulieren met
bet buitenland, dat sedert het afkondigen van
de mobilisatie was gesperd, is hersteld,
halve voor gesprekken met Hongarije.
Ook in de stations was alles verduisterd.
Donkere treinen reden af en aan. Het blauw
licht van de lantarens, spaarzaam op de per
rons en in de tunnels verspreid, wees den rei
zigers den weg. De heldere lucht speelde ook
hier de verduistering parten, want bet beloop
der rails, die blanken met den matten glans,
wezen den weg naar de statlonscomplexen.
waar bovendien de roode en groene seinlichten
een duidelijke plaatsbepaling mogelijk maak
ten.
Milicien-matrozen van de
wegens sabotage gestraft.
Het onderzoek inzake het drama in de
Molenslootstraat te Den Haag ie vrijwel
doodgeloopen.
Het Chineesche Persbureau deelt mede, dat
hevig wordt gestreden aan beide zijden van den
Jangtse. Wangsjikang is door Japansche oor
logsbodem*. welke de rivier opgestoomd zjjn, ge
bombardeerd, terwijl de stad tegelijkertijd van
de landzijde werd aangevallen door de Japansche
infanterie. Op den Noordelijken oever zijn de
Japanners dichter bij Hankau dan op den Zui
delijken oever. Tegenover Wangsjikang zijn op
den Noordelijken oever Japansche mariniers aan
land gezet.
Ten slotte verklaarde hij, dat TSjecho-Slowa-
kjje dat groote offers heeft gebracht voor het
behoud van den vrede, vertrouwen mag, dat
zijn houding door de buurstaten zal worden
gewaardeerd.
Tegen dezen lichtenden hemel staken de
silhouetten van de huizenrijen, de groote ge
bouwen en de torens, duidelijk af. Op de
breedere straten kon men zich nog vrij goed
oriënteer en. terwijl het water het meest ver
raderlijke element vormde en breede lichtende
voren trok door het stadsbeeld. De meeste
menschen hadden gehoor gegeven aan den op-
roep, om zooveel mogelijk thuis te blijven, alleen
in de binnenstad was het wat drukker. Het
auto- en rijwiel verkeer was betrekkelijk ge
ring. Fantastisch was het effect der rijdende
trams, waarvan alle licht was afgeschermd
Het tramverkeer vond, zfj het in matig tempo
regelmatig voortgang.
Voor hedenmiddag is een groote levensmld-
delenultdeeling georganiseerd.
De gezondheidsautoriteiten hebben vandaag
10.000 brooden uitgereikt onder de bewoners
van de nog niet bevrijde wijk.
In een speciaal blad is het bevel gepubli
ceerd van luitenant-generaal Haining, den op
perbevelhebber. waarbij militaire gouverneurs
worden aangesteld, die zullen staan boven de
districtscommissarissen, in het geheele land.
Op grond van deze overeenkomst zullen de
mijnen en hoogovens in dal gebied kunnen
voortgaan met leverlngen naar Tsjecho-Slo-
Intusschen gaan de terroristen in het ove
rige deel van het land hun gang. Bjj een ge
vecht tusschen Brltsche troepen en politie aan
den eenen en een troep terroristen aan den
anderen kant, welk gevecht volgde op een aan
val op een Joodschen autobus nabij Jaffa, is
een rebel gedood en een gewond, terwijl vijf
rebellen gevangen werden genomen.
PRAAG, 21 Oct. (Ceteka). Offi
cieel wordt medegedeeld, dat met
het oog op den buitengewonen toe
stand de 28ste October op grond van
een regeeringsdecreet beschouwd
zal worden als ’n werkdag. Deze be
paling geldt slechts voor dit jaar.
Deze dag wordt anders als natio
nale feestdag gevierd ter herinnering
aan de uitroeping der onafhankelijk
heid van Tsjecho-Slowakjje, welke
op 28 October 1918 geschied is.
BUREAUX:
ALKMAAR, Hof 6, Telefoon 4330 en 4230
DEN HELDER. Statlsntstrgat 4, Telefoon 771
HOORN, Koepoortswag 94, Telefoon 412
gCHAQEN, Molenstraat S3, Telefoon 01.
ABONNEMENTSPRIJS:
l^tet Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar fl— per kwartaal of
15 cents per week, voor bulten Alkmaar
y 2.50 per kwartaal of 20 cents per week.
Uttg. N. V. Drukk. De Spaarnestad - Haarlem.
Het Prager Tageblatt meent te weten, dat
*en voorloopige oeconomlsche overeenkomst is
gesloten tusschen Tsjecho-Slowakye en Polen
over het gebied Tesjen.
BENKOELEN, 21 October (Aneta). Te Saroe-
langoen in Djambl heeft de kapitein der in
fanterie, de heer E. van M., bij een aanval op
een tijger oen Ambonneeschen soldaat dood
geschoten.
Rebellen hebben thans een begin er mee ge
maakt om, niet geëscorteerde tankwagens te
gelasten hun benzinevoorraad aan te vullen. Te
Gaza zijn gewapende Arabieren het regeerlngs-
siekenhuls binnengedrongen. Zij doodden er een
DIENST AANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan
geboden, geplaatst onder de Omroepar-
rubriek 10 ct. oer regel.
Onder Koedijk is In het begin van dit jaar
op een donkeren avond een auto te water ge
raakt, waarin de heer B., uit Bergen (N.
met zijn gezin was gezeten. De heer B. kon
spoedig gered worden, maar men slaagde er
met moeite in zijn vrouw, een baby van enkele
maanden en drie kleine meisjes op het droge
te brengen. Bij deze reddingspogingen ging veel
tijd verloren en men moest helaas den rade-
looeen vader mededeelen. dat de meisjes, kin
deren van vijf, vier en drie jaar. reeds bleken
te zijn overleden.
Isndsche vertaling te beluisteren zijn om 18.35
kur Mederlandschen tijd op golflengte 4B.7S m.
O. 8.030) Vaticaansche zender.
K. R o. zal deze boodschap
Binnenkort zullen besprekingen begin
nen ter zake handelsverkeer met Sude-
tenland.
JERUZALEM, 33 Oct. (Havas). In verband
met de verbetering van den toestand te Je
ruzalem hebben de autoriteiten besloten
om, indien geen nieuwe verergering In
treedt, vanaf heden het verbod om zich
buitenshuis te begeven te doen gelden van
4 uur ’s middags tot 10 uur 's ochtends.
De toegangen tot de oude stad zullen streng
bewaakt worden. Slechts twee poorten, de
Damascuspoort en de Jaffapoort, zullen
voor het verkeer opengesteld zijn.
Z. H. de Paus sprak zich scherp uit te
gen Duitache regeerders.
Japansche troepen zjjn Kanton binnen
getrokken.
Te Jeruzalem keert de rust weer.
Het telefoonverkeer tusschen Praag en
het buitenland is hersteld.
OSLO, 22 Oct. (Norsch Tel. Ag.) Volgens
een rapport van het Noorsch consulaat-gene-
raal te Hamburg heeft de controleur van de
non-lnterventlecommlssie Jacobsen ruzie ge
had met de Duitsche beambten, die eischten,
dat hij zou bijbetalen om in een hoogere klasse
te kunnen reizen, dan op zyn reisbiljet stond
aangegeven. De openbare aanklager te Osna-
brück heeft een maand gevangenisstraf tegen
hem geëischt wegens verzet tegen de petitie.
Het Noorsche consulaat-generaal tracht thans
zijn invrijheidstelling te verkrijgen.
D® radioboodschap, welke Z. Exc. Mgr. Celso
Costantini, secretaris van de „Propaganda Flde”
en voorzitter van het U’auseiyk genootschap
*04 voortplanting des gelools”, hedenavond
Handelsverdrag Nederland-Estland ge
parafeerd.
PAYGLQF 3 - ALKMAAR TU. ZMW
Papschultjez Neuadouches - Oogbadjes
SputumfIscons - Oorspuiten - clysmaspuiten
Ondersteken - Urinalen - Leesplanken Kamar-
cloeeta Glycerlnespuiten
ZIEK EN FONDSLEVER ANCIE*
Ook de hoofdstad beeft Vrijdagavond
haar eerste grootscheepsche verduisterings
proef gehad. Om half tien doofden de
straatlantaarns over de stad, ter waar
schuwing, dat alle Uchtultstrallng moest
verdwijnen en alle lampen van auto’s, fiet
sen. trams en schepen behoorlijk moesten
zijn afgeschermd. Om kwart voor tien
was Amsterdam Inderdaad een naar de
regels der kunst verduisterde stad, maar
het effect was, althans op den grond be
oordeeld, niet zoo volkomen, doordat een
prachtige heldere sterrenhemel zich over
de stad koepelde.
CASTEL GANDOLFO, 21 Oct. (Havas)
Zooals wij reeds in ons blad berichtten, heeft
de H. Vader gisteren de leden van het Con
gres voor Archeologie ontvangen.. Hierbij
heeft de H. Vader een rede gehouden. waar
van echter geen offlcieeie of officieuze tekst
is uitgegeven.
Niettemin heeft deze rede in Vaticaansche
kringen diepen indruk gemaakt. Volgens een der
aanwezigen zou de H. Vader zijn diepe droefheid
te kennen hebben gegeven over dlf gebeurtenis
sen, waarvan de Kerk in Oostenrijk en Duitsch-
land het slachtoffer Is.
De H. Vader verklaarde, volgens Havas, dat de
vervolgingen In Oostenrijk en Duitschland met
een groote onbeschaamdheid worden voortgezet
en steeds ernstiger worden.
De Paus betoogde voorts, dat deze vervolging
hem veel verdriet berokkent en hem ten zeerste
treft, „niet alleen in zijn hoedanigheid van
vader der geloovigen, maar ook als mensch,
nu de menscheljjke waardigheid zoozeer ver
raden wordt, evenals Julianus de Afvallige en
Judas Iscariot haar verraden hebben.”
De Paus protesteerde vervolgens tegen de
valsche beschuldigingen, geult tegen het „pur
per der kardinalen”.
De H. Vader vroeg: „Wat moeten wjj doen?”
Datgene, wat de Paus doet: altijd optimistisch
blijven, wy kunnen optimistisch zijn voor de
toekomst. Het heden is zooals God dit toelaat
en zooals Hij toestaat, dat de menschen dit
maken. Maar de toekomst ligt in Gods handen
en dus In goede handen, vooral wat de groote
gebeurtenissen betreft.
Wat Ons troost, aldus de H. Vader, is dat in
ons leven van 80 jaren wy Ons hiervan vol
doende rekenschap hebben kunnen geven, wy
hebben steeds gezien, dat de groote feiten in *t
wereldgebeuren-niet liggen in de handen der
menschen, maar in die van God”.
Het betreft hier de Franciscanen, die. aldus
het D.N.B., de meubelstukken van hun neder
zetting te Salzburg uit het raam hebben ge
gooid, toen deze nederzetting moest worden
ontruimd.
De beschuldigden verklaarden, dat de meu
bels reeds lang In gebruik waren geweest en
daarom geen bijzondere waarde hadden, zy
verklaarden voorts, aldus het D.NR., dat zy
de meubelstukken slechte uit het raam hadden
gegooid omdat de termijn vooa een behooriyke
ontruiming te kort was geweest.
Daar stond echter tegenover, aldus besluit
het DJIJ9., dat vastgesteld was, dat de nood-
zakeiykheld van de ontruiming reeds vele we
ken van tevoren was aangekondlgd.
Eén beschuldigde werd veroordeeld tot een
maand, negen tot leder drie weken, vijf tot
leder veertien dagen en een tot tien dagen ar
rest.
zy ztfn geen van allen in beroep gegaan.
betalre toestanden. De onderhandelingen te
J^tnancleele hulp bieden een gun-
taak, welke is aanvaard, kan even-
t een goed einde worden gevoerd,
PRAAG, 23 Oct. (Havas). Minister
president Syrovy heeft een vertegenwoordi
ger van Ceteka een overzicht gegeven van
hetgeen de regeering reeds tot stand beeft
1 gebracht en hetgeen haar nog wacbt.
Hy herinnerde er aan, dat gedurende
drie ewken sedert het begin
ting door Duitsche troepen
komen van het autonoom bewind van
provincies een normale toestand is gehand
haafd Veel werk is ook verricht by de eva
cuatie uit het bezette gebied en tot hulp der
vluchtelingen.
De Paus zag in opkomst en in verval de he
gemonie van Napoleon HI, die van Bismarck
en van Wilhelm II.
wy zien deze nieuwe gebeurtenissen zich
meer en meer accentueeren en deze nieuwe he
gemonie, die zich mln of meer over de wereld
tracht te verbreiden en Wij vragen oris af, wat
de Voorzienigheid ons nog zal brengen.
Tenslotte wees de H. Vader er met den groot
ster! nadruk op, dat het een leugen is te zeg
gen, dat de Kerk aan politiek doet
vrouw, die verpleegd werd, omdat sli met dolk
steken was gewond. In den loop van den nacht
zl|n de rails op de spooriyn Lydda—Jeruzalem
over een afstand van een derde myi opgebro
ken. Een brug werd met ontplofbare stoffen
beschadigd. Te Nabloes wordt ongeregeld door
bandieten geschoten. Schildwachten van
hoofdkwartier der brigade beantwoorden
vuur.
zoo snel mogelijk een volkomen overeenstem
ming met de nabuurstaten worden bereikt. De
voornaamste taak is thans het regelen van de
grenzen, overeenkomstig de overeenkomst van
München. De minister-president wees er op,
dat de garanties van Engeland, Frankrijk,
Duitschland en Italië krachtiger zullen zjjn,
naarmate de betrekkingen met alle buurstaten
beter zijn.
Algemeene beschouwingen der Tweede
Kamer over de Rijksbegrooting 1939.
De Eerste Kamer heeft met 32—5
stemmen aangenomen het wetsontwerp
in zake electriciteitsvoorziening.
Algemeene vergadering van het Kon.
Ned. Landbouw-comitétot voorzitter
ia gekozen de heer H. D. Louwea; ko
ninklijke onderscheiding voor den afge
treden voorzitter.
De inkoopsprijs voor melk wordt met
een halven cent verhoogd.
Verduisteringsproef in de hoofdstad.
Inwoner van Bergen (N.-H.) gearrea-
teerd, verdacht van poging tot moord.
Soera baja”
kunnen worden teruggekeerd
Londen
»Ug voo
De gr<
welniei
■onder een moreele hernieuwing.
Ook de industrie, landboow en handel moe
ten hervormd worden. In de organisatie van
oen arbeid zal een groote wijziging worden ge
bracht, in plaats van steun aan werkloozen
■uilen arbeidskampen worden Ingericht, het
geen beantwoordt aan den wil des volks.
LONDEN, 22 Oct. (Reuter) Minister Hore
Belisha heeft gisteravond te Cardiff een rede
voering uitgesproken over de kwestie der be
spoediging der bewapening.
Hij zeid torn., dat om een merkbare bespoedi-
dlging of een merkbare uitbreiding te'verkrij
gen, binnen een bepaalden tyd, van het Engel-
sche bewapeningsprogram, het noodlg zou zyn
de oorlogsmethode te doen herleven, waarbij
iedere andere overweging aan deze onderge
schikt werd gemaakt. Hora Belisha voegde hier
aan toe, dat om doeltreffend te zyn een minis
terie van Munitles volmachten moest hebben
voor het toewyzen van opdrachten, het toeken
nen van voorkeuren, de controle over de leve
ring van materialen en het treffen van rege
lingen voor de verplaatsing van geschoolde ar
beidskrachten; dit zouden fundamenteele wyzi-
gingen zijn.
De eerste Indruk was, dat de bevolking der
stad sportief heeft medegewerkt, otn deze eer
ste groote verduisteringsproef te doen slagen.
Een enkel vergeten gang- of bovenlicht mag
daarbij aan gedachteloosheid worden toege
schreven
Menschenwerk is ten slotte nooit volmaakt.
Door een mUverstand in de organisatie bleef
één plek van Amsterdam gedurende de halve
verdulsterlngsperiode in vollen lichtglans stra
len.
PRAAG, 21 October. (Havas).
Over het algemeen goedingelichte
kringen verklaren, dat begin volgen
de week de HongaarschTsjecho-
Slowaaksche besprekingen zullen
worden hervat en wel op neutraal ter
rein, naar men zegt te Weenen.
Von Ribbentrop zou te München
dit voorstel hebben gedaan en van de
ministers Tisso, Durcansky en Ba-
cingky een goedkeurend antwoord
hebben ontyangen. Vap Hongaarsche
zjjde zou men evenmin bezwaar ma
ken tegen een hervatting der onder
handelingen op onzijdig terrein.
In welingelichte kringen te Boedapest wordt
verklaard, dat de nieuwe Tsjecho-Slowaak-
sche voorstellen, die vandapg ontvangen zijn,
nog onbevredigend zijn, hoewel zy een belang
rijke vooruitgang in de onderhandelingen ge
noemd worden.
Volgens niet bevestigde inlichtingen zou
Imredy, de Hongaarsche minister-president,
besloten hebben zeer binnenkort het parlement
bijeen te roepen om voor een beperkten tyd
uigebreide volmachten te vragen.
Als Glutenbrood Beschuit Meel. Havervlokken -B.scuits,
Suikerarme melk Room. iams. etc Vraagt prosp. aan
„NUTRICIA” ZOETERMEER
In alle plaatsen veiiegenwoordigd
33 Oct. (Belga). Vrijdag la te
Brussel een Fransch-Belgische overeenkomst
geteekend Inzake het uitwijsen van ongewensch-
te vreemdelingen. De bedoeling van deze over
eenkomst Is Incidenten, welke aan de Fransch-
Belgische grens zouden kunnen ontstaan by het
over de grens zetten van ongewenschte vreem
delingen. wien het vertjlyf in beide landen la
ontzegd.
In het vervolg zullen ongewenschte vreemde
lingen. wlen het verblijf In België zoowel als In
Frankrijk is ontzegd, niet meer over de Fransch-
Belgische grens worden gezet, tenzij de vreem
deling slechts het land moet passeeren. Voor dit
geval zijn de voorwaarden nauwkeurig otnachre-
ven.
Zoowel de Britsche als de Fransche autoritei
ten hebben met vlaggen de grenzen der conces
sies aangegeven, terwyi strategische punten be
zet zijn door mariniers, die over machinegeweren
beschikken om een mogelyken trek der Chinee
sche menigte naar SJamien-eiland tegen te
gaan.
De evacuatie door de Chineesche bevolking
vindt op ordeiyke wyze voortgang en tot nu
toe heeft zich in de buurt van Sjamien nog geen
enkel Incident voorgedaan.
In een te Tokio uitgegeven communiqué van
het feoofdkwartier van het leger wordt beweerd,
dat de Chineesche strijdkrachten, die Hankau
moesten verdedigen, op alle fronten terugtrek
ken.
