Bezoek van onze Landsvrouwe
Groningen
aan
DE
H
DOUWE EGBERTS
van zaken
DWANG, DRANG
OF VRIJHEID
De toekomst
den N.O.-polder
van
GEDENKSTEEN ONTHULD
Totale maansverduistering
jptqbufcj.
WERK VOOR 5600 MAN
3
3
len
L
Nachts hoesten
MAANDAG 7 NOVEMBER 1938
De stem van Indië’s
Landvoogd
A® 17JT3
H. M. by <f« Ootfertluit
Naar Zuid horn
Ontroerend moment
H. M. tpreekt
is
Groote order voor
Beijnes
MONTEUR GEDOOD
Onder ketel terecht gekomen
1
COOPVAERT 10 c»
SCHOUT 15 cl.
Kleine bedrijven in de
Wieringermeer
Regeering antwoordde
niet volledig
In den loop der jaren zullen 1500
a 2000 boerderyen worden
gebouwd
LANDINGSVERGUNNING
GEWEIGERD
I
l
I
I
De onthulling
Het Starkenborgh-kanaal vormt
een belangrijke tchakel in de
verbinding tutte hen Eem
en IJtelmeer
De Tweede Kamer wenecht nu
althant mondeling inlichtingen
HET „MILDE GEVERS PLAN”
J.
bu
A
De beteekenis van het nieuwe kanaal ia in
1
i
K
In dat Jaar ook zal de directie van de
Wieringermeer ophouden te bestaan; zü
aan
teer
i
i
dan noodig zal zijn, dat tevoren reeds met het
bouwen van boerderijen een aanvang wordt
gemaakt.
De granieten steen werd zichtbaar, waarop
met bronzen reliefletters het volgende Inschrift
is aangebracht:
dé en
Je als
:el fl
irten;
rhoek
urkje
h dit
ruisje
ieders
seer
et ligt In het voornemen In den Noord-
Oostpolder de normale verkaveling van
de Wieringermeer toe te passen, waar-
Toen H. M. had uitgesproken drukte zij op
een knop, die in haar loge was aangebracht en
het doek, dat den gedenksteen verborgen hield,
schoof weg
s-Wait
A’d.-C.
zenden
r een:
Legren»
rhalen
naam
mijner
vin
Hare Majesteit trad naar voren oen den
steen in oogenschouw te nemen en den
tekst van den steen te lezen, waarna mevr.
Haersma BumsTjarda van Starkenborgh
haar zoon en diens verloofde aan de Ko
ningin voorstelde.
Is vtug te verhelpen door keel, bont en rug flink
met deze aangename zalf ia te wrijven. Behan-
deling voor het naar bed gaan voorkomt bijna
akiid nachtelijke hoeataanvallen.
l
Zü meent de verwachting te mogen uitspro
ken, dat de regeering bü de openbare beraad
slaging, vooraoover daartoe van de »t>de der
Kamer aanleiding zal worden gegeven, alsnog
de noodlge inlichtingen zal willen verstrekken
op die punten, welke wel in het Voorioopig
Verslag, doch niet of niet volledig in de Me
morie van Antwoord werden behandeld.
BATAVIA, S Nov. (Aneta). Naar Aneta ver
neemt is aan elf Duitsch-Joodsche reizigers,
die zich aan boord bevonden van de .Johan
van Oldenbamevelt”, en die verklaarden voor
touristlsche doeleinden naar Nederlandsch-
Indl* te komen, vergunning tot landing gewei
gerd. e
De betrokkenen rullen verder met dit schip
de kustrels meemaken, doch gedwongen zijn aan
boord te blijven. Zij zullen met hetzelfde schip
weer naar Europa worden teruggezonden.
zal uit Alkmaar vertrekken en zich vesti
gen nabij den nieuwen polder, waarvan zij
dan ook weer de directie voor den socia
len en economiscben opbouw zal zijn. Zü
krijgt daar de beschikking over een groote,
onafzienbare vlakte, doorsneden met en
kele kanalen. En vfcn déze vlakte, die er
uit moet zien als het nieuwe land na den
grooten zondvloed, moet zij bouwland en
akkers en weiden maken, die een nieuwe
welvaart moeten brengen, grooter dan de
zee vermocht te geven.
door men dus kavels verkrijgt van ongeveer
24 H A. Het is nu nog niet te zeggen, hoeveel
boerderijen er komen, doch men rekent op een
aantal, dat zal varieeren van 1500 tot 3000.
Er zullen wellicht enkele bedrijven komen, die
grooter zijn, bjjv. 48 H.A.; er zullen ook klei
nere bedrijven komen van bijv. 13 H A. De
vraag, wat het beste is, groote of kleine bedrij
ven, is moeilijk te beantwoorden. Beziet men
de zaak zuiver economisch, en wenscht men
een landbouw, die zoo sterk mogelijk is, dan
zal men wellicht de voorkeur geven aan groo
te bedrijven; beziet men de zaak meer sociaal
en is men van oordeel, dat zooveel mogelijk
menschen werk moeten vinden in den land
bouw. dan zal men van oordeel zijn, dat kleine
bedrijven meer noodzakelijk zijn.
De Staten van Groningen hebben goedgevon
den te besluiten dezen vaarweg den naam te
geven, waaronder in den loop der tijden ver-
scheidenen dit gewest hebben gediend en mee
bestuurd, dien mjjn vader met eere voerde ‘in
een leven aan de Gronlngsche gemeenschap ge
wijd en die ook de mijne is.
Dankbaar ben ik mij bewust dat dit besluit
het gebruik van dezen naam in Groningerland
zal doen bestendigd blijven, lang nadat hij reeds
niet meer door personen zal gedragen worden.
Voor allen, die aan de totstandkoming hebben
meegewerkt, is het voorzeker een innige vol
doening dat uwer majesteits wijde belangstel
ling voor wat in haar uitgestrekt gebied ge
schiedt. zich in het bijzonder ook op het ge
reedkomen van dezen vaarweg richt en de Hooge
Landsvrouwe in persoon de ingebruikneming zal
verrichten.
Hoewel men nog niet definitief weet, hoe en
waar men zal aanvangen, staat het toch reeds
vast, dat men in groote lijnen op dezelfde wijze
te werk zal gaan als bü de Wieringermeer. Het
systeem heeft daar immers zijn deugdelijkheid
bewezen. Het volgend jaar gaat men bü Ka-
doelen op een bekleid stuk dijk cultuur-proe-
ven nemen om nadere gegevens te verkrijgen.
In 1941 gaat men de lichtere gronden in
zaaien op dezelfde wijze als dit geschied' is in
de Wieringermeer.
De eerste jaren houdt men de gronden Ir.
eigen exploitatie om het risico en de tegen
vallers op te vangen en in 1944 hoopt men mit
de uitgifte te kunnen beginnen, waarvoor het
y n de reeks der groote werken die Neder-
I land onderneemt is de droogmaking van
de voormalige Zuiderzee een der voor
naamste. Het werk aan den Noord-Oost
polder vordert gestAag en het is te begrij
pen. dat men nu al, ofschoon het nog
eenige jaren duren zal voor deze polder
droog ia, nieuwsgierig wordt naar de be
stemming ervan en naar de wijze, waar
op hu verkavelden in exploitatie geno
men zal worden.
De Koningin had het voornemen te kennen
gegeven, een der steeds meer de Europeesche
zeeën bevarende Groninger motorkustschepen
bij deze gelegenheid te bezoeken. Aan de sluis
lagen er toevallig twee, feestelijk gepavolseerd,
die bjj de aankomst van Hare Majesteit met hun
sirenes *n welkom hadden geloeid. Voorafgegaan
door den inspecteur van de scheepvaart, den
heer Korstanje en vergezeld door den Commis
saris der Koningin en de leden van Haar gevolg,
Het is nog wel wat vroeg om daarover nu
reeds gedetailleerde en definitieve mededee
llngen te verwachten, doch de verkaveling en
exploitatie vormen bet sluitstuk van het werk
en zoo vormen ook de mededeellngen hierover
het sluitstuk van de reportages en beschou
wingen, die wjj in den loop van dit Jaar ge
geven hebben over dit omvangrijke werk.
Nieuwsgierig wordt men ook, omdat hier 'een
groote oppervlakte cultuurgrond vrijkomt, die
eenigszins en in zeer geringe mate den land-
honger van de boeren zal kunnen bevredigen
Om deze op goede gronden rustende nieuws
gierigheid te bevredigen, een nieuwsgierigheid,
die velen uit landbouwkrlngen met ons zul
len deelen, hebben wtf een onderhoud gehad
met den secretaris van de Wieringermeer-
directle, den heer C. L. de Brujjn te Alkmaar,
die ons voorlooplge mededeellngen heeft ver
strekt.
In haar eindverslag in zake de algemeene
beschouwingen over de rüksbegrootlng zegt de
commissie van rapporteurs uit de Tweede Ka
mer. dat in de Memorie van Antwoord de re
geering verklaart, dat op opmerkingen van
bjjzonderen aard en op bepaalde vragen aal
worden ingegaan, „voorzoover deze onderwerpen
althans niet behandeld zijn in de Voorloopige
Verslagen der afzonderlijke begrootingshoofd-
stukken of geacht moeten worden in de afzon
derlijke antwoordmemories een degelijker be
antwoording te kunnen vinden dan bjj de al
gemeene beschouwingen mogelijk is”.
In overeenstemming met deze verklaring zijn
verschillende in het Voorloopig Verslag gestelde
vragen en gemaakte opmerkingen geheel onbe
antwoord gebleven of onvolledig beantwoord,
alhoewel uit de opneming daarvan in het ver
slag blijkt, dat beantwoording van die vragen
en opmerkingen van belang werd geacht voor
een juiste beoordeeling van het regeeringsbeleid.
De commissie wil er in dit stadium van behan
deling niet op aandringen, dat de bedoelde vra
gen en opmerkingen alsnog alle schriftelijk tul
len worden beantwoord, aangezien dit hoogst
waarschijnlijk ten gevolge zou hebben, dat het
begrootlngsdebat niet op hei daarvoor vastge
stelde tijdstip zou kunnen aanvangen en dus
de werkzaamheden van de Kamer een onge-
wenschte vertraging zouden ondervinden.
Voorloopige mededeellngen, want hoewel op
de kamer van den secretaris reeds kaarten
hangen, waarop de verkaveling van den Noord
Oostpolder staat aangegeven, is deze indee-
llng nog niet definitief, omdat men eerst over
meer uitgebeelde en nauwkeurige gegevens
moet beschikken om de plannen te kunnen
opmaken. Het zal nog ruim twee jaren duren
voor de polder droog is, zoodat men in de
eerste helft van 1941 kan beginnen met de
gedetailleerde ontwatering. Wel worden nu
reeds onder water kanalen gebaggerd, maar
dit is nog slechts de allereerste voorbereiding
Voor het in cultuur brengen en ontwa
teren vali de gronden sal men gedurende
negen Jaren voor 4400 arbeiders werk
kunnen vinden. Daarnaast zal nog een
aantal arbeiders werk kunnen vinden, het
zij direct, hetzij indirect door de verkave
ling der gronden, door het bouwen van
boerderijen en door tal van andere, werk
zaamheden. In totaal rekent men, dat er
ongeveer voor 5600 arbeiders gedurende
vljftién Jaren werk zal zijn aan het vol
ledig In cultuur brengen van dese 4800
HA. grond.
Aan de rede van den landvoogd, die was
opgenomen op gramofoonplaten en was over
gebracht door de NIROM. ontleenen wij het
volgende:
De stem, die spreekt, komt van ver. Opge
vangen en bewaard door de middelen, die de
hedendaagsche menschheld ter beschikking
staan, klinkt zij opnieuw na een lange lucht
reis boven land en zee. Zij brengt aan Gronin
gen een warmen groet, den groet van een
wien ondanks afstand in tijd en ruimte
bloei en welzijn ter harte gaan.
Vanzelfsprekend was ook in Zuidhom en
langs den weg er heen de belangstelling van
het publiek zeer groot. Herhaaldelijk werd
de Koningin hartelljk toegejuicht, evenals
trouwens in de straten van da stad Gronin
gen. toen zij tegen half één voor het gou
vernementshuis t< lughssnte, om daar de
lunch te gebruiken.
Tegen twee uur reed de Koningin mor ds
laatste maal tijdens dit bezoek uit voor een be
zoek aan de Friesch-Gronlngsche beetwortel-
suikerfabrlek.
Ten gevolge van den vrijen Zaterdagmiddag
van velen was de belangstelling langs den ge-
heelen weg zoo mogelijk nog grooter dan tij
dens de vorige ritten.
Vervolgens reed de Koninklijke stoet naar
Zuidhom. om eer) deel van het nieuwe kanaal
in oogenschouw te nemen. Te Zuidhom werd
halt gehouden voor de boerderij van den heer
E. J. Aukema, die H. M. verwelkomde en Haar
de boerderij toonde. Tevens was hier aanwezig
de inspecteur van den veeartsenljkundlgen dienst,
die de Koningin op Haar verzoek uitvoerige in
lichtingen gaf over het heerschende mond- en
klauwzeer en zijn gevolgen voor de veehouderij.
Zaterdag, den tweeden dag van haar be
zoek aan Groningen, is H. M. de Koningin
reeds 's morgens te 10 uur van ’t Gouverne
mentshuis, waar zjj als gast van den com
missaris der koningin vertoeft, uitgereden
om door de onthulling van een gedenksteen
bjj de Oostersluls in het nieuwe Van Star
kenborghkanaal, tevens de doopplechtig
heid te verrichten en het kanaal, dat voor
de binnenscheepvaartverbindlngen der
Noordelijke provinciën een zoo groote ver
betering beteekent, den naam te geven van
het geslacht, waaruit na elkaar twee com
missarissen der Koningin de provincie Gro
ningen hebben bestuurd.
Nadat de woorden uit den luidspreker waren
verklonken, sprak H. M. de Koningin.
Nu het groote werk voltooid en in ge
bruik genomen is en Groningen daarmede
een nieuwen uitweg verkregen heeft naar
het Uselmeer en het Westen van ons land,
voldoe ik gaarne aan het verzoek van U,
mijnheer de commissaris, om aan dit kanaal
tot in lengte van dagen den verkregen
naam te verbinden door den steen te ont
hullen, die het nageslacht daarvan blijvend
kond zal doen.
De naam Van starkenborgh Is den Gro
ningers niet alleen' vertrouwd, maar ook
terecht by hen geëerd.
De stem van den tegenwoordigen drager
daarvan, die thans In ons Nederland van
overzee den meest vertrouwen)ken poet be
kleedt, heeft daareven slechts gezegd, dat
zijn voorvaderen en hij dit gewest gediend
en mede bestuurd hebben. Op deze plaats
behoef ik daar zeker wel niet aan toe te
voegen, dat zjjn vader en hij, in de eerste
plaats, dat deden op een wijze, die hun
recht geeft op duurzame erkentelijkheid
van stad en provincie.
Moge daarom het Van Starkenborgh-
kanaal zijn naam eer aandoen en niet
alleen bijdragen tot den voorspoed van de
provincie, die het doorkruist, maar tevens
voor haar nijvere en ondernemende bewo
ners een nieuwe schakel vormen met het
overige vaderland.
„Heden den 5 November 1938 heeft Hare
Majesteit de Koningin, na het aanhooren van
een door middelen van moderne techniek over
gebrachte rede van den Gouverneur-Generaal
In Nederlandsch-Indlë, oud-commissaris der
Koningin in de provincie Groningen, jhr. mr.
A W. L. Tjarda van Starkenborgh Steehouwer,
dezen gedenksteen ter herinnering aan de in-
gebrulkstelllng van dit Van Starkenborghkanaal
onthuld".
De firma Beijnes te Haarlem heeft van de
Bed. Spoorwegen een order ontvangen voor bet
touwen van 36 derde klas-rljtuigen.
boord van het Groninger kustscheepje „Wegro”.
waar de schipper en eigenaar. J. Wester, de
Koningin het schip, de motoren en de woon-
accomodatie toonde, waarna Hare Majesteit hem
verschillende vragen stelde.
Hiermee was de plechtigheid ten einde. Nadat
de Koningin van verschillends aanwezigen af
scheid had genomen, vertrok zjj in geselschap
van den commissaris der Koningin en van haar
gevolg, terwijl de genoodlgden naar de stad
terugkeerden.
Hierbij drukken wij een afbeelding af van de
totale maansverduistering, die zich in den
nacht van heden zal voordoerf. Deze eclips is
hier te lande buitengewoon goed waarneembaar
en belooft een der meest Interessante hemel
verschijnselen van de laatste jaren te zullen
worden.
De figuur behoeft weinig toelichting. De
kroftune lijn geeft de baan aan, welke de maan
beschrijft door de kemschaduw van de aarde;
door middel van de op onderlinge afstanden
van 10 minuten geplaatste d warsstreepjes is de
plaats van de maan voor elk oogenblik af te
lezen. De stand van de maan is aangegeven voor
de volgende tijdstippen op de maanbaan door
Pijltjes aangewezen):
le begin
2e begin
Het was een verrassend en voor velen
een ontroerend moment toen uit de bij de
tribune aangebrachte luidsprekers plotse
ling de stem klonk van den vorigen com
missaris dezer provincie, j h r. m r. A. W.
L. Tjarda van Starkenborgh, die
Groningen verliet om als gezant Harer
Majesteits regeering te vertegenwoordigen
in Brussel en die thans als gouvemeur-
generaal van Nederlandsch-Indlë in het
Op de brug voor de Oostersluls sou de plech
tigheid geschieden der onthulling van den ge
denksteen. die was aangebracht In den muur
van het bovenhoofd van de sluis.
Tegenover de plaats, waar de nog door een
zwart doek verborgen steen is Ingemetseld, was
een tribune opgeslagen, in het midden waarvan
zich een loge bevond, met zetels voor. H M. de
Koningin en haar gevolg en voor verschillende
andere genoodlgden
Deze verzamelden zich tegen 10 uur op de
tribune bij de Oostersluls. Onder hen bevonden
zich os. de Commissaris der Koningin In de
provincie Friesland, verscheidene leden van
Gedeputeerde Staten en de Griffier der Staten
van Groningen en Friesland, vele leden van de
Provinciale Staten van Groningen, het college
van B. en W. van Groningen, hoofdingenieurs
van den Provincialen Waterstaat van Gronin
gen en Friesland en het hoofd van den Frie-
schen kanalendienst, alsmede de ingenieurs, die
aan de uitvoering van het kanaal hadden mede
gewerkt.
De familie Tjarda van Starkenborgh was ver
tegenwoordigd door de eenige hier te lande ver
toevende dochter van den eersten commissaris
der Koningin van dien naam. Voorts waren
verschillende militaire en burgerlijke autori
teiten tegenwoordig.
Toen te kwart over tien de Koninklijke stoet
gearriveerd was en de Koningin de voor haai
bestemde loge had betreden, werden verschei
dene aanwezigen aan haar voorgesteld.
De commissaris der Koningin, mr. J. Lint
horst Homan, heette namens de provincie Gro
ningen H. M. welkom en zei haar dank voor
Hare bereidverklaring, dit werk, dit kanaal, wel
te willen sieren met een naam, die voor Gro
ningen zeer veel beteekent.
gwnoot dw Oud Hollandsch* Kruydwndoctor van het gheurig
kruyt tabak. Met evenveel genot rookt de moderne pijp-
rooker, de volgens hetzelfde recept gemeleerde Oud
Hollandsche Pijptabak van
Maar eerst moet het water uit den bodem,
er moeten tochtslooten, kavelslooten en grep
pels worden gegraven en daarna kan men be
ginnen aan het in cultuur brengen van dit
48.000 H.A. groot terrein. Het wordt verdeeld
in zes complexen, zoodat in zes Jaren tijd het
geheele werk voltooid kan zijn. Over tien Ja
ren is Nederland een nieuw landbouwgebied
rijker. Met de gedetailleerde ontwatering hoopt
men intusschen reeds in 1943 gereed te zijn.
In 1941 komt een leger van arbeiders in den
polder, dat aan den rand zal beginnen met het
aanleggen van wegen voor het lichtere ver
keer en dat met het vorderen van de wegen
dieper den polder zal Intrekken. Een deel van
deze arbeiders zal In de verre omgeving kun
nen worden gehaald en gebracht; voor een
ander onderdeel zullen In den polder kampen
moeten worden opgericht.
Evenals Vrijdag begeleidde de commissaris
der Komngln, mr. J. Linthorst Homan, de
Koningin, toen deze te ruim 10 uur. in gezel
schap van de leden van haar gevolg, uitreed
Met deze laatste gaat men thans ook
beginnen In de Wieringermeer want het
ligt in de bedoeling In de komende twee
jaren In dien polder een belangrijk aantal
kleine bedrijven uit te geven, gedeeltelijk
bestemd voor akkerbouw, gedeeltelijk voor
gemengd bedrijf. Het resultaat van deze
bedrijven In den Wieringermeer zal uiter
aard ook zijn Invloed uitoefenen op de
grootte der perceelen, welke men later in
den Noord-Oostpolder zal uitgeven.
In laatstgenoemden polder zal men zoo spoe
dig mogelUk overgaan tot het vormen van
dorpskernen. Er wordt een hoofddorp opge
richt en daarnaast zullen zes secundaire dor
pen tot stand komen. Het ligt voor de hand
dat de dorpen op de voormalige Zuiderzee-
ellanden Vrk en Schokland niet veel betee
kenis zullen hebben voor den nieuwen poldér,
die een sociale en economische eenheid zal
worden. Het streven van de kolonisten Is er
ook op gericht, hun eigen milieu zoo sterk en
groot mogelijk te maken en hierdoor wordt de
kans zeer groot, dat er voor Urk heelemaal
geen bestemming te vinden la. Het kan hoog
stens zijn, dat dit dorp In de eerste jaren,
waarin'het overgroot gedeelte van den polder
nog een barre woestenij is, de menschen aan
trekt, maar wanneer het gansche nieuwe land
in cultuur gebracht zal zijn, zal men in den
Noord-Oostpolder hetzelfde verschijnsel waar
nemen als in de Wieringermeer; de boeren zul
len zich oriënteeren op hun nieuwe dorpen en
niet het oude verkiezen boten het nieuwe. Het
is misschien goed deze waarschuwing te laten
hoe.en, opdat zich geen illusies vormen en
m m niet meene, dat Urk een betere toekomst
tr«emoet gaat Het is nu eenmaal zoo, dat hier
let nieuwe welvaart zal brengen aan velen,
loch dat dit nieuwe dan ook zijn eigen vor
men zoekt en niet tevreden kan zjjn met het
oude, dat gansch anders Is Ingesteld en zich
slechts met de uiterste moeite zal kunnen
aanpassen. De geheele structuur zou veranderd
moeten worden en dat is iets, waartoe UTk
niet in staat aal sljn.
gr is uitvoerig gediscussieerd over de vraag,
of bjj de bestrijding van de zoo fatale jeugd-
werkloosheid een systeem van dwang, drang
dan wel volledige vrijheid zou moeten worden
toegepast. Voor- en tegenstanders van elk
dezer drie methoden zijn in tijdschrift en
dagblad, op congressen en vergaderingen aan
bet woord geweest om met kracht van argu
menten hun zienswijze te verdedigen en te
propageeren. Wfj voor ons hebben steeds op
het standpunt gestaan, dat het invoeren van
een verplichten arbeidsdienst voor de niet
mxr leerplichtige, wvrklooee jeugd de meest
radicale en doeltreffende oplossing zou heb
ben gebracht, al moeten ook wij erkennen,
dat het uitoefenen van dwang beswaren met
zich meebrengt en niet geheel in de lijn ligt
van onzen seer vrijheldlleveijden volksaard.
Het bezwaar, dat onze vrijheidlievende volks
aard zich tegen lederen dwang op dit gebied
zou verzetten, behoeven wjj echter niet zwaar
te tellen. Voor vele tegenstanders van een
verplichten arbeidsdienst is dit louter een
gevoelskwestie van weinig principleelen aard,
ook al wordt het vaak als een beginselkwestie
voorgesteld en geëxploiteerd. Uit reactie op
de onsympathieke, het individu onthechtende
dwangmethmoden, die in andere landen wor
den aangewend, heeft men bü ons de vrij
heidsliefde al te veel tot een onaanraakbare
fetlsch verheven, waarnaar men zelfs niet
één enkelen vinger kan uitsteken zonder on-
middellük van zekere züde uitgemaakt te
worden voor een „vullen faksist". Degenen,
aten deze beschuldiging in den mond bestor
ven ligt, vatten het recht op de meest vol
strekte individueele vrüheid niet zelden zóó
principieel op, dat zü allen, die het niet
hartroerend met hen eens zün, het liefst
tegen den muur zouden zetten, Indien zü er
de* kans voor zouden krügen. Zü zün au fond
geen haar beter of redelüker dan de dictap-
tuurpropagandisten, die met hooge borst
en op niet minder hoogen toon voor zich vol
ledige vrüheid van handelen, spreken en
schrüven opelschen, om te bewerken dat ons
land ter eeniger tijd en liefst zoo spoedig
mogelük een groot concentratiekamp worde,
waar één man de individueele vrüheid gela
ten zal worden met de zweep de Individueele
vrüheldsdrlft uit onzen echt-Nederlandschen
volksaard te ranselen.
Juist terwllle van de waarborging en hand
having van een zoo groot mogelüke peraoon-
Ujke vrüheid voor lederen staatsburger dienen
aan die vrüheid grenzen te worden gesteld.
Volstrekte individueele vrüheid beteekent
anarchie. Deze noodzakelüke gebondenheid
en beperking van ieders individueele vrüheid
op grond van het algemeen belang en van
lederen indlvidueelen staatsburger worden
ook in onzen democratischen staat principieel
erkend. Deze erkenning vormt grondslag en
uitgangspunt van b.v. ons strafrecht, van
den leerplicht en den militairen dienstplicht.
Zü zou ook zeer goed de principieel verant
woorde basis kunnen vormen van een verplich
ten arbeidsdienst voor niet meer leerplichtige
Jeugdige werkloozen. Uit de practük is ge
bleken, dat alleen de minst gedemoraliseerde
jeugdige werklooeen uit eigen vrüe beweging
deelnemen aan het kamp- en cursuswerk,
terw'ül zü, die innerlük het meest ontredderd
zün en dus het meest den invloed van het
kamp- en cursuswerk noodig hebben, er zich
verre van houden.
Hieruit blükt, dat het systeem van volledige
vrüheid als niet toereikend moet worden
verworpen. Het departement van Sociale
Zaken is dan ook van plan met dit systeem,
te breken, maar tot de Invoering van een
algemeenen arbeidsdienstpllcht voor leer-
plichtvrüe, Jeugdige werkloozen heeft het
toch niet durven overgaan. Het heeft zich
uitgesproken voor het uitoefenen van een
tnoreelen drang op de jeugdige werklooeen
om ze te doen deelnemen aan de cultureele
zorg van kampwerk, cursussen, centrale Werk
plaatsen enz. en wel door middel van de
Invoering van een staat-van-dienstboekje
voor eiken minderjarigen leerpllchtvrüen
jongen, waarin aangeteekend zal worden aan
welke voorziening hü heeft deelgenomen,
respectievelük waarom hü aan bepaalde
voorzieningen niet heeft deelgenomen.
Indien, zooals de minister van Sociale Zaken
hoopt en verwacht, dit zakboekje van den
Jeugdige werUoooe een doorslaggevende
beteekenis zal gaan spelen bü de beslissing
over eventueele indienstneming van den
houder, dan zal het voor lederen Jeugdigen
werklooee zaak zün te zorgen, dat zün staat-
van-dienst er zoo gunstig mogelük uitziet.
Plaatselük zün hier en daar reeds proeven
met zulk een staat-van-dienst genomen, en
de resultaten daarvan hebben den minister
thans toe gebracht een veralgemeenlng voor
té stellen. Tusschen dwang en vrüheid heeft
hü dus drang als den meest gewenschten
middenweg gekozen, moge deze middenweg
de gulden blüken.
Het „Tien Milde Gevers-Plan” ter versterking
»an de kasmiddelen van het Nederlandsche
Roode Kruis is in het zicht van de veilige ha
ten gekomen en staat Op het punt behouden
binnen te k»pen. Wanneer er nog slechts twee
milde gevers van leder 1000 gevonden kunnen
worden en wel binnen een week, dan is het-5>lan
tan den Hagenaar, die 100 schonk, die hü tot
f 1000 wilde aanvullen, indien er nog 10 milde
levers van elk 1000 gevonden werden, op schit
terende wüse geslaagd. Dat beteekent dan dat
binnen luttele weken tüds een som van 11.000
m de kas van het Koode Kruis zal zün gevloeid,
nog afgezien van kleinere giften (waaronder tal
rijke büdragen van ƒ100 enz.), die in de laat-
maanden ook eenige duizenden guldens op-
d. verduistering T Nov. 31 u. 1 min.
d. totaliteit 7 Nov. 33 u. 5 mln.
3e midden v. d. verduistering 7 Nov. 33 u. 46 mln.
4e einde v, d. totaliteit 7 Nov. 33 u.27 mln
5e einde v. d. verduistering 8 Nov. 0 u. 33 min
Bü het demonteeren van een ketel van de
N V. De Wit’s Dekenindustrie uit Helmond la
Zaterdag de circa veertigjarige monteur Van
Dam uit Amersfoort onder den wegrollenden
ketel terecht gekomen en op slag gedood.
In verband met de uitbreiding, welke de
spinnerij der N.V. ondergaat, moet een oud ke
telhuis verdwijnen. Hierin bevonden zich twee
ketels, elk wegende dertigduiaend kilogram.
Een dezer ketels werd thans verwijderd door
personeel van de firma Kuiper uit Amersfoort
Op een gegeven oogenblik rolde de ketel van
de slede, tengevolge waarvan de monteur Van
Dam tusschen den ketel en den muur bekneld
geraakte. Men slaagde er spoedig in den ketel
op te vüzelen, doch de man wa< reeds eem
de eerste plaats, dat het, in een halven cirkel,
Noordelük om de stad Groningen loopend, een
breeden verbindingsweg vormt tusschen het
ruime Eemskanaal en het Hoendiep, dat tot de
Frlesche grens, bü Stroobos, toe, is verbetera.
zoodat dc drie aaneensluitende kanalen van
Delfzül af toegankelijk zün voor schepen tot
1000 ton. Ook dt aansluitende Frlesche kanalen
zullen verbeterd worden, zoodat het nieuwe Van
Starkenborghkanaal een belangrüke schakel is
in dezen vaarweg tusschen Eem en Ijsselmeer.
Het kanaal loopt ♦an het Boendiep Mi Noord-
hornerga Noordelük van Zuidhom. langs
Aduard en de stad Groningen, voorbü ReUdlep
en Damsterdlep tot het Eemskanaal, en heeft
een lengte van 16 K M. Het zal nog over een
lengte van 4 K.M. worden verlengd tot aan
het Winschoterdiep, welk werk echter nog niet
in uitvoering is.
De aanleg heeft geduurd van 1939 tot 1938
en is gedurende de laatste jaren in werkver
schaffing geschied. Het kanaal is 3 M. diep en
heeft een bodembreedte van 30 M. In het
kanaal bevinden zich vier sluizen. Het is aan
gelegd door den Provincialen Waterstaat, onder
leiding van den hoofdingenieur van den Prov.
Waterstaat.
21“
22“
23^
“"/’I
