ONS BLAD
van
IO1
I
Chamberlain zet beteekenis
München uiteen
Engelands nieuwe voorstellen
inzake Palestina
r
ST.WIHIBRORDUS
è»-
r-
^MOOR
Von Rath overleden
L
bE barometer
Kemal Ataturk
overleden
CT
Het nieuws van heden
VERDEELINGSPLAN NIET
UITVOERBAAR
TIJDPERK VAN BETER
BEGRIJPEN INGEZET
DE VERKIEZINGEN IN DE
VER. STATEN
ALJECHIN REMISE MET
CAPABLANCA
I
in!
s
ft
DONDERDAG 10 NOVEMBER 1938
^EKEENIGDE KATHOLIEKE PERS
niet
9H
I.Ï.
LU
-
,'X
Pr'
J
SfeiL.
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 34
Hef accoord van Rome
van
De neutraliteit van
K.O.V.
Stryd tegen de rebellen
s
1
Banden met Frankrijk niet
verslapt
Regeering wil te Londen een ronde
tafelconferentie der betrokken
partyen beleggen
Mochten daarom de besprekingen te Lon
den binnen een redelijke periode niet tot een
Laatste rustplaats
in Duitschland
Koning Leopold naar
Amersfoort
Nationalisten willen onafhankelijk
blüven pan de Britsche politiek
Derde ronde wordt hedenavond te
Rotterdam gespeeld
Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft met zijn echtgenoote bV de nadering der Ja-
pansche troepen Hankau ver laten. Een foto van het vertrek
-w
KEMAL ATATURK IS HEDENMOR
GEN OVERLEDEN.
Tijdbom aan boord yan
de Vancouver
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
De Tsjechische kwestie
J /M Amerika is een pantserwagen ontworpen, die tevens voorzien is van luchtafweer
geschut. De wagen kan een snelheid van ruim 180 kilometer bereiken
w.
os-
ler-
dsl
wei
itsl
al-
N.V HEDERL.VERZ.MU.
CATHARIJNESINGEL48 UTRECHT
^ook in Noord-
„Nog steeds prefereer ik ons staat
kundig systeem, dat de vrijheid
van het individu hooghoudt”
„Ik twijfel niet of wat ik
deed was juist”
o o
Voor geestelijke en morele her
bewapening van ons volk is t
degelijke Opvoeding en ontwik
kelend Onderwijs onontbeerlijk.
Verbetering der leerUngenschaal
is noodzakeUJk.
GRACIETTA
Joh. Lauwers - Opticien
Volledige uitslag der Senaats
verkiezingen bekend
Ook-president Lebrun deed van
zyn deelneming betuigen
De bewapening
Wft
VULPENHOUDERS’^00'
Bezoek aan het Belgische
monument
Zuid-Afrika
,^en blijde Kerstmis”
Joden en Arabieren teleur
gesteld
Algemeene rouw
Sabo
Ttansjordanië
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
fFNCPOa O.9LAZEP I METZ N.M WpAfcT|
1
Sts
van
i
•C;
en
de beteekenis
over
Volgens
volgende
daaraan
Steeds te
BO-
ar
ise
I
I
_'a\
E-
I
Chamberlain vervolgde: „GÜ zoudt een groo
ve fout maken, indien gtf zoudt denken, dat
Volgens mijn meenlng zijn de staatkundige
verhoudingen in Europa na de onrustige dagen
van September op weg naar rustiger tijden."
Thans wordt bevestigd, dat Konlng Leo
pold vati België, vergezeld van H. M. de
Koningin, op 22 dezer des namiddags een
bezoek zal brengen aan het Belgische monu
ment te Amersfoort.
De partij tusschen Capablanca en Aljechin,
welke Dinsdag te 'sOravenhage na 44 zetten
werd afgebroken, is Woensdagavond te Amster
dam voortgezet.
Na 48 zetten werd de partij remise gegeven.
De stand luidt:
Chamberlain
München.
ider
oen
Dit
d*
he
isa
ke-
reer
wO
ook
b.r.
Ttfl
oen,
in
-den
■den
doet
men
voi-
Ujdt
ChamberlallT gaf hierna een overzicht van de
Tsjecho-Slowaaksche kwestie en bracht in her
innering de stappen, die gedaan ‘zijn om deze
kwestie te regglen.
Waar ik vooral den nadruk op wil leggen, al
dus Chamberlain, is, dat de vrede niet gered is
door woorden, zelfs niet door nota’s, maar dat
de vrede gered is door actie, door handelend
op te treden.
Stand op Donderdag 9 war VJ».: 7844
Vorige stand: 7844
ver
en
dan
van
rd*
de
ten
oop
nog
MET
GARANTIE
licb-
geKt
na
mn
rden
por-’
ook
i er
slist
laar
PPen
ik
eert
oert
aan
b.r.
»r-
>nee
lien
bot
eo-
ge-
or*
ids
een
de
en.
nig
rfc-
K
aan,
Ucto-
n ar
ver-
n ds
Hts*
lier-
erige
ver
eerd.
Ilch-
i ta
dat
t, de
men,
ober,
t de
Door
nde-
hen-
vol-
lt te
vol
bet
flink
ortle
den.
dag,
p te
ui-
90,
Volledige uitslag der Senaatsverkiezin
gen in de Ver. Staten.
Nieuwe plannen der Britsche regeering
inzake Palestina.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamnet
over het Landbouwcrisisfonds,
HET LUCHTKUSSEN-BItEUKAFPARAAT
•onder veeren. «onder onnoodlgen druk of pun.
Geeft gemak, rust en veiligheid. LAGS PRIJS
PAYGLOF 3 ALKMAAR TEL ÏSOS
ZIEKEN FONDSLEVERANCIER
nationalisten wil-
van Engelands
Onze betrekkingen met Frankrijk zijn te lang
durig, te intiem, te hoog door ons beide ge-
oogenbltk te koesteren. Met zeer groot genoe-
aaardeerd, om een dergeltfke verdenking een
gen, alsdus de minister-president, zien Lord
Halifax en ik het bezoek tegemoet, dat wij tan-
nenkort, vergezeld van onze dames, op uitno
diging der Fransche regeering aan Frankrijk
zullen brengen.
De vroegere hooge commissaris. Louw,
die de resolutie steunde, zetde, dat de tijd
gekomen is voor Zuid-Afrlka oen het ver
band met de kroon te verbreken. Hl) stelde
voor, dat de nationalisten zouden gaan
werken voor een grondwet gelijk aan die
van Eire (Ierland).
accoord leiden, dan zal de Britache regee
ring zelf een besluit nemen op grond van
haar bestudeertng van het probleem en van
de te Londen gevoerde besprekingen en ver
volgens haar politiek bekend maken.
1. Fine 3 punten; 3. Euwe 1\4 punt; 3. 4. en
5. Aljechin. Keres en Capablanca 1 punt; 8.. 7.
en 8. Flohr, Reshevsky en Botwinnik, leder W
punt. De derde ronde wordt hedenavond te
Rotterdam gespeeld.
Bij de bestudeertng en vaststelling van haar
politiek zal de Britsche regeering steeds het
oog houden op het internationale karakter van
het mandaat, dat haar is toevertrouwd en de
verplichtingen, die daaruit voortvloeien.
De uitslag der Senaatsverkiezingen een
derde deel der zetels moest hier vernieuwd wor
den is th.ns volledig bekend. Er zyn 31 de
mocraten en 11 republikeinen gekozen.
Voor den post van gouverneur zijn 17 repu
blikeinen en 15 democraten gekozen. In toissl
zijn er thans dertig democratische en 18 repu-
blikeinsche gouverneurs.
LONDEN, 8 Nov. (Reuter). Chamber
lain heeft vanavond het woord gevoerd aan
bet jaarljjksche banket van den Lord
Mayor van Londen. In ijjn rede herinner-
4t”~minister-president er aan, dat hij
duizenden brieven heeft ontvangen, waarin
dank wordt uitgesproken, met het resultaat
van München.
ISTANBOEL, 10 Nov. (Reuter).
De president van Turkije Kemal
Ataturk is hedenmorgen overleden.
PARUS, 8 Nov. (DK.B.I. De dood Van
gezantschapsraad Von Rath heeft vooral
in de Dultsche kolonie innige deelneming
gewekt. Het bericht van het overlijden ver
spreidde zich als een loopend vuur.
President Lebrun heeft door zijn adjudant
den Duitschen ambassadeur van zijn deel
neming doen betuigen.
De chef van den generalen staf, generaal
Consol, heeft reeds zijn condoleantiebeaoek
aan de Dultsche ambassade gebracht.
Het stoffelijk overschot van gezantschaps
raad Von Rath zal van het ziekenhuis naar
de Dultsche ambassade worden overgebracht
en daar op een baar worden gelegd.
Leden van het ambassadepersoneel
van de N.S.D.A.P. zullen de eerewacht be
trekken.
De Dultsche kolonie zal een rouwplech-
tigheid organlseeren. Waarschijnlijk zal de
doode naar Duitschland worden overge
bracht.
„En nu nog een laatste woord: Het Kerstfeest
is in aantocht en ik zie werkelijk niet in,
waarom wij ons niet zouden voorbereiden om
dit feest te vieren in een geest van opgewekt
heid en vertrouwen.
LONDEN, 9 Nov. De voornaamste punten
van de voorstellen der Britsche regeering
na ontvangst van het rapport der Pales-
tina-conunlssle zijn, zooals wjj reeds in een
deel der vorige oplage van ons blad be
richtten, dat het plan tot verdeeling van
Palestina wordt opgegeven en dat te Londen
een rondetafel-conferentie zal worden ge
houden.
De conclusie van het rapport is, dat de
commissie niet in staat was, grenzen voor
de voorgestelde gebieden aan te geven welke
kans bieden op de eventueele vestiging van
een Arabischen en een Joodschen staat,
welke in ^iun eigen behoeften kunnen voor
zien.
Hoewel men van meening is, dat het re
sultaat der verkiezingen een ernstigen slag
voor de Deal” beteekent, zulleh de
aanhangers van president Roosevelt toch in
beide Ruisen een ruime meerderheid heb
ben.
De resolutie werd ingediend Malan. Om
wordt er in gezegd, dat de imperialistische
politiek van Smuts en van de regeering Zuid-
Afrika tot den satelliet van de Britsche bul-
fenlandsche politiek maakt.
Na er den nadruk op te hebben gelegd, dat
de onderdanen der unie in de meerderheid
waren in Zuldwest-Afrlka, verklaarde Malan
dat de nationalisten dat gebied bekeken in het
zelfde licht als Duitschland het Sudetenland
bekeken had.
Malan voegde hier echter aan toe, dat
Duitschland koloniën terug moet krijgen, selfs
in Afrika.
De Britsche regeering hoopt, dat deze bespre
kingen te Londen er toe uilen bijdragen een
overeenkomst te verkrijgen betreffende de toe
komstige politiek in Palestina. ZU hecht er
echter groot belang aan. dat beslissingen spoe
dig worden bereikt.
VfRIUfUNGIM TOT flH BfDPAG
VertegpRwoord qe<trs»gd
De Duitsche legatie-secretaris te Parijs,
vor» Rath, aan zijn verwondingen be
zweken.
-mT
Indien de regeling van Müncheh Tsjecho-
Slowakije een let heeft opgelegd, dat onze
natuurlijke sympathie met den kleinen
staat en den trots van bet dappere volk
opwekt, kunnen wij in stilte toch niet van
ons afsetten, wat het alternatief sou zijn
geweest voor de volken, niet alleen van
Tsjecho- Slowakije, doch van alle naties,
die er by betrokken souden zijn geweest.
Ik heb niet de minste schaduw van twijfel,
dat wat wij deden Juist w«a.~ (luide toe*
Jufchingen).
BLOEMFONTEIN, 9 Nov. (Reuter) Een
resolutie, waarin wordt aangedrongen op
handhaving der neutraliteit van Znld-
Afrika In geval van een Europeeochon
oorlog, ia met algemeene stemmen aange-
nomen tijdens het nationalistische partij
congres te Bloemfontein.
Sprekende over net Britsch-Itallaanscbe ac
coord, zelde Chamberlain: ,^1 trad dit accoord
niet onmiddellijk in werking, het werd toch aan
stonds gevolgd door een herleving van het gevoel
van hartelijkheid en vriendschap, die tusschen
onze beide volken bestonden en bijgevolg had deze
verbetering in de verhoudingen tot resultaat de
machtige hulp van Signor Mussolini tot een
vreedzame regeling der Tsjechische kwestie.”
Chamberlain is er van overtuigd, dat de
Britsch-Italiaansche overeenkomst, die weldra
van kracht zal worden, een belangrijken stap
verder beteekent naar een algemeene verbete
ring van den Europeeschen toestand.
SAN FRANCISCO. 9 Nov. (DNB) Kb een
tweede onderzoek in het ruim van het au. Van
couver” zijn de deskundigen eenstemmig tot de
overtuiging gekomen, dat de ontploffing ver
oorzaakt is door een belsche machine, die aan
oe buitenzijde van het schip moet zijn aan
gebracht en mogelijk aan een touw uit een der
spuigaten heeft gehangen.
De districts-avtorney en het meerendeel der
autoriteiten zijn van meaning, dat de machine
met buskruit was gevuld en dat zij voorzien
moet zijn geweest van een lijdinrlchting. Du
mogelijkheid, dat van den wal af een torpedo
gelanceerd zou zijn, werd dooi den opsporings
ambtenaar van de hand gewezen. In leder ge
val moet degene, die den aanslag heeft ge
pleegd, precies van den vertrektijd van het
schip op de hoogte zijn geweest. Zou de .Van
couver” slechts een kwartier vertraging heb
ben gehad hetgeen b.v. door een onwillig
anker gemakkeiyk had kunnen gebeuren
dan sou ds ontploffing in bet midden van de
baal hebben plaats gehad, waarbij zware ver
liezen aan menschenlevens niet hadden kunnen
uitblijven.
dr(jj
De Zuid-Afrikaansche
len onafhankelijk bljjven
buitenlandsche politiek.
Algemeene beschouwingen ovei de Rjjka-
begrooting in de Tweede Kamer voort
gezet.
Bepaalde kwaliteit rundvee wordt uit de
markt genomen, om den prijs op peil te
houden.
München begon en eindigde met de regeling
der Tsjecho-Slowaaksche kwestie. München is
slechts een begin.' Spreker bracht vervolgen*
de te München door hem en Hitler ondertee
kende verklaring ter sprake. Hjj vroeg, of wel
iemand deze verklaring zou willen veroórdeelen
En toch bestaan er geesten, die zoo vervuld
zijn van achterdocht, dat zü zelfs in een derge-
)ijk smetteloos document een losmaking zien
van onze banden met Frankrijk, zy gaan uit
van de verkeerde veronderstelling, dat Europa
voor altijd uit twee tegengestelde blokken moet
bestaan en dat het ónmogelijk is vriendschap te
sluiten met den Sftn, zonder de vijand van een
ander te worden
kabinetschefs den Duitschen ambassadeur hun
leedwezen betuigd met het overlijden van ge
zantschapsraad Von Rath.
Ook de secretaris-generaal van den Quai
d’Onay, Leger, heeft de Dultsche ambassade
zyn deelneming betuigd^
Nadat de lijkschouwing aan het stoffelijk
overschot van den vermoorden ambassade-
secretaris Von Rath was verricht, hebben tal
rijke leden van de Duitsche kolonie te Parijs
den overledene een laatste bezoek gebracht. In
de protestantsche kerk werd een korte dienst
gehouden, tijdens welken de ambassadeur een
lykrede hield en den overledene als een ge
waardeerd medewerker en trouw vriend hul
digde.
Het stoffelijk overschot werd te kwart over
tien des avonds overgebracht naar de Dultsche
ambassade. De kist was gedekt met de haken
kruisvlag.
Nadat de laatste bezoekers van de ambas
sade waren vertrokken, betrokken de leden .van
de ambassade de doodenwacht bij net stoffe-
iyk overschot van hun medewerker.
De Fransche zaakgelastigde te Berlijn, graaf
de Montbas, heeft Woensdag den staatssecre
taris van Buitenlandsche Zaken. Von Weisz-
aecker, namens de Fransche regeering, den mi
nister-president en den minister van Buiten
landsche Zaken deelneming betuigd met het
overlijden van Von Rath.
I
De Fuehrer heeft den ouders van gezant
schapsraad Von Rath het volgende telegram van
deelneming gezonden:
„Aanvaardt mijn oprechte deelneming met het
smartelijk verlies dat u heeft getroffen door den
taffen sluipmoord op uw zoon.”
Minister-president Daladier en minister van
Buitenlandsche Zaken Bonnet hebben door hun
Hitler had den legatie-secrelaris nog (oor
zijn dood voor zijn trouwe plichtsbetrachting
benoemd tot gezantschapsraad eerste klasse.
In het door de Duiusche geneesheeren dr.
Magnus en dr.. Brandt onderieekende bulletin
over den dood van den puitsenen gezantschaps
raad Von Rath wordt ten slotte vas gesteld,
dat de dood alleen veroorzaakt is door de
hevige schotwonden.
De operatie, zoomede de wondbehandellng
door den behandelenden Franschen chirurg dr
Baumgartner, is op de meest zorgvuldige wijzs
geschied» Evenzeer heeft het Fransche verple
gend personeel al zyn krachten aangewend.
Ik voor mi), aldus de Eerste Minister,
geef nog steeds de voorkeur aan ons Brit
sche staatkundige systeem met de groote
mate van vrijheid die dit laat aan het
individu, boven die welke alle autoriteit
toekent aan den staat.
PARIJS. 9 Nov. (Havas). De bij den
aanslag in de Dultsche ambassade te Parijs
gewonde legatieëtecretaris, Von Rath, is
Woensdagmiddag om half vijf overleden.
Men had den milt moeten verwijderen,
doch de gewonde had bovendien nog twee
wonden in de maag. Het lijdt geen twy-
fel of ds ontwikkeling van deze belde„won-
dien heeft den dood veroorzaakt. Von
Rath is dertig jaar geworoen.
i
Deze politiek van verzoening is niet in strijd
met de politiek van voltooiing en versnelde uit
voering van ons bewapeningsprogram. Wanneer
wij werkelijk alle achterdocht uit den weg kun
nen ruimen en een nieuw tijdperk kunnen in
gaan van wederzljdsch vertrouwen, dan zullen
wU allen klaar staan om gezamenlijk te ont
wapenen. Hoe vlugger deze tijd aanbreekt, hoe
beter. Maar intusschen dienen wij de zaak van
den vrede niet door een eenzijdige ontwapening.
Integendeel moeten wij onze krachten hand
haven op een peil, dat in overeenstemming is
met onze verantwoordelijkheden en met het
aandeel, dat wij wenschen te hebben in dé
handhaving van den vrede, moeten wij bereid
zijn ons deel te nemen in de bescherming van
het Britsche gemeenebest van naties. - Wan
neer wU spreken van onze verdedlgingskrachten
en zeggen, dat zij „adequate” (voldoende) moe
ten zijn, leggen wij den nadruk op het woord
verdediging.
Chamberlain wilde het
toevoegen:
De man, die zich bewust is van zfjn eigen
zwakheid, kan zich he<. minst permitteeren edel
moedig te zyn jegens anderen, omdat hij steeds
er voor zal terugdeinzen toe te geven aan
elschen van rechtvaardigheid, opdat zijn actie
niet zal worden toegeschreven aan vrees voor
de gevolgen van tegenstand.
Onze taak, aldus besloot de premier, is nu
verbetering te brengen in de tekortkomingen,
welke zyn aangetroffen in ons verdedigingsstel-
seL Het opvoeren van onze bewapening is voor
spreker in een woord onaangenaam, doch hjj
acht dit voor het oogenblik - onvermijdelijk.
Spreker noodigde alle naties uit deel te nemen
aan een politiek van goed wederzljdsch begrip
en goeden wil, een politiek, welke door alle vol
ken gewenscht wordt. De door spreker ge
schetste bedoelingen zullen niet in enkele maan
den bereikt zijn, zij vereischen geduld en lang
durige krachtsinspanningen met het oog op
verkeerd begrip, critlek en teleurstelling.
Naar sprekers meenlng zijn de politieke om
standigheden in Europa na de gebeurtenissen in
September bezig zich te stabiliseeren en den weg
voor te bereiden tot betere tijden.
Volgens berichten uit Jeruzalem is een soldaat
gedood en zijn er twee ernstig gewond, toen
Britsche troepen een dorp nabi, Toelkarem om
singelden en daar een bende opstandelingen ver
rasten.
De activiteit der Palestljnsche rebellen begint
zich, volgens berichten uit Amman, ook uit te
breiden tot het Noordelijk deel van Transjor-
danië. Benden terroristen molesteeren de arbei
ders. die zy in hun werk belemmeren en wier
materiaal zij vernielen. Ook plunderen zij de
winkels. De opsporing der schuldigen wordt be
moeilijkt doordat de telefonische en telegrafi
sche verbindingen tusschen Transjordanië en
Palestina reeds sedert een week verbroken zijn.
Het witboek heeft als eerste reactie groote te
leurstelling gewekt in Arabische en Joodsche
kringen te Jeruzalem, omdat Groot-Brlttannië
naar het schijnt het bepalen van een welom
schreven politiek ontwykt, in het bijzonder ten
opzichte van de immigratie.
Arabische kringen hebben tegenover een ver
tegenwoordiger van Reuter verklaard, dat het
niet waarschijnlijk is, dat zij zullen aanvaarden
wat practlsch neerkomt op een rondetafel-confe
rentie. aangezien dit zou gelijkstaan met een er
kenning van de Joodsche rechten in Palestina,
die de Arabieren nooit toegegeven hebbeit De
Joden op hun beurt keuren de deelneming van
vertegenwoordigen uit naburige Arabische sta
ten af.
NEW YORK, 9 Nov. (Reuter) Volgens de
laatste berichten hebben de democraten 243 ze
tels in het Huls van Afgevaardigden verworven,
de repubUkelnen 159 setels en de vooruitstre-
venden 2. Nog 31 uitslagen worden verwacht.
Woensdagmiddag is het te Dessau, wegens
de algemeene opwinding over den moord op den
Duitschen gezantschapsraad Von Rath te Parijs,
eveneens tot demonstraties der bevolking tegen
de joden gekomen. De politie moest optreden
ter bescherming van de Joden.
In de eerste redevoering, door my ais minis
ter-president gehouden, heb' ik de volgende
vier oogmerken der regeering opgesomd:
1) Handhaving van den vrede. 3. Het land
zoo sterk te maken, dat het overal met eerbied
zou worden behandeld. 3) De welvaart der
industrie te bevorderen en op die wijze werk
gelegenheid te verschaffen én 4)
werken aan de verbetering der levensvoorwaar
den van bet volk.
Dit blijven nog steeds de richtlijnen der
regeering. De politiek der regeering moet ech
ter van tijd tot tijd worden aangepast aan deze
bestaande voorwaazden ten einde deze te ver
volmaken.
Chamberlain zelde te wenschen, dat men de
gedachte uit het hoofd zou zetten, aat er te
München een botsing was geweest tusschen de
verschillende regeeringsstelsels en dat het re
sultaat een overwinning voor een van belde
partijen was. Te München was geen botsing en
er was geen spMke van een overwinning ol
nederlaag. Vier groote mogendheden, met ver
schillende regeeringsstelsels. konden er aan een
tafel zitten zonder te twisten over ie hoofd
lijnen van een regeling van een der meest
netelige internationale vraagstukken van onzen
tyd
In verband met den aanslag in de Duitsche
ambassade, te Parijs, zyn te Hersteld anti-
Joodache betoogingen gehouden, waarbij een
aanval werd ondernomen op de synagoge. Het
gebedshuis werd in brand gestoken en geheel
in de asch gelegd.
Na verklaard te hebben, dat het thans
ónmogelijk is. als land afgezonderd te leven
reide Chamberlain: ..Tenzij wjj nu leeren
met onze buren te leven en eenig oegrip te
vinden van hun wjjzen van denken, zullen wu
nooit werkelijken voortgang maken of stabili
teit voor onszei ven verzekeren.
