De verdediging van ons land
De Jodenhetze gaat voort
Voortgezette viering van het
Unielustrum
De pogrom in de
grensgebieden
MINISTER ANTWOORDT
DE TWEEDE KAMER
JODEN WORDEN VAN DE
BEURS UITGESLOTEN
JAARVERGADERING EN
BESTUURSOVERDRACHT
DINSDAG 15 NOVEMBER 1938
Verdedigingsvoorbereiding
Economische weer
baarheid
Mater ieel-landmacht
Nederlandsch fabrikaat
Dr. J. van Heugten 3. J.
Dienstplicht
Lezing mr. L. Schlichting
Oud-gepensionneerd en
Grensbewaking
Luchtverded iging
De jaarvergadering
Materiaal-zeemacht
Defensiebegrooting
De „Angriff’ over het vraagstuk
De
Beklagenswaardige toestanden
KALVERT EELT-BEPERKING
Duitschland
Vluchtelingen verhalen
hun leed
Treffende huldiging
moderator van Heugten
De onmenschelyke maatregelen
deden reeds veel nood
ontstaan
Bet aanleggen van Maginot- of
Siegfried-linie zou tot on
aanvaardbare financieele
consequenties leiden
Hoe de nazi's In de naby de
Nederlandsche grens gelegen
streken huishielden
Mr. Schlichting spreekt over de
sociale zyde der Katholieke
Actie
Commissie uit boeren-organisaties
heeft audiëntie aangevraagd
Kustverdediging
Geestelyke verzorging
D» teertsaamheden van de legerpredlkanten
z Communistische party
Haven van Nieuwediep
„Angriff” speelt de
rol van edelmoedige
Kamp voor dienstweigeraars
<8
I
t
(Van onsen redacteur)
(Van onzen eigen correspondent)
te
vol-
1.368
plechtig
commando
ib
een
gevoerd
in
t
yig lysprejf i nyftn Uissciwn
den
van
na
den
en in
De verhooging van den gewonen dienst
met 24,5 mlllloen is voor 19,7 mlllloen
een gevolg van factoren, bulten de exploi
tatiekosten gelegen. Voor verhooging dezer
laatste blijft dus een bedrag van ƒ4,8 mil-
Boen
BERLIJN, 14 Nov. (Reuter). Den Joden is
voorloopig verboden, beurszaken te doen. De
bedoeling van dezen maatregel Is, een koers
daling te voorkomen, welke onvermijdelijk
is, als de Joden hun aandeelen en obliga
ties op de markt werpen teneinde de van
hen geëischte bijdragen te kunnen netalen.
Thaas ia opdracht verstrekt, behalve het
vltegveH btj Bergen, neg twee atewwe vlieg
velden aan te leggen. Het beschikken over
vier vliegvelden moet uit een oogpunt van
doélmatige dislocatie als een minimum wer
den beeehouwd.
De versterking van de weermacht, eenmaal
aanvaard zijnde, brengt In haar consequentie
onvermijdelijk stijging van de defensie-uitgaven
mede, ook al worden deze tot het strikt nood-
mkelijke beperkt.
Voor zoover zulks mogelijk is en met het de-
fensiebelang in overeenstemming Is te brengen,
wordt het benoodlgde materieel in eigen land
aangeschaft.
73.733
26893
1.018
1889
zijn zoodanig verdeeld, dat In de garnizoenen
van het Westelijk deel des lands een rechtzin
nig en een vrijzinnig legerpredikant werken en
evenzoo in de garnizoenen in bet Oosten des
lands gelegen.
Waar de wijziging in de plannen voor
krulserbouw geen verandering meebrengt
de vlootsterkte, die de regeering als doel
streeft, is dit ten aanzien van het kleine ma
teriaal zjj het in geringe mate wel het
geval.
sche delegatie heeft gedaan. Zjj
verlaten en beeft der Duitsche
weten, dat zjj te Warschau op
haar voorstellen zou wachten.
De minister wenscht, mede gelet op de zeer
aanzienlijke kosten, welke de aanschaffing
van vechtwagens met zich zou brengen, zjjn
aanvankelijk voornemen om tot aankoop van
een aantel van dergelijke wagens over
gaan, voorshands in beraad te houden.
dienstplichtigen 42.765
Van laatstbedoelde sterkte gaan vóór de inlij
ving en gedurende de eerste oefening nog eenige
duizenden af ten gevolge van vrijstelling wegens
kostwinnerschap of wegens afkeuring.
De krulsersterkte is en blijft vastgesteld op
drie eenheden.
Hoe overigens de vervroegde vervanging een
bewijs zou vormen voor het streven van de ma-
rineleiding om tot een grooter aantal kruivers
te komen, vermag de minister niet in te zien.
Hij meent te mogen volstaan met er zij het
ten overvloede op te wijzen, dat de regeering,
en zij alleen, ten deze de plannen en richtlijnen
vaststelt en dat hierbij noch van een eigen poli
tiek van een onder haar staande instantie noch
van eenigen 'invloed van een orgaan van
particuliere vereeniging sprake kan zijn
Samenvattend gewaagt spr. met een woord
van Vico van een ultademingsperiode der cul
tuur, terugzinking der expansie, samentrekking
der weefsels, armere maar hardere en dichtere
vormen.
Ook in deze veranderde wereld heeft de Kerk
de taak om het bovennatuurlijke licht te bren
gen aan alle menschen.’De natuurlijke middelen,
welke haar in andere perioden hebben gesteund,
staatsgezag, cultuur, liefdadigheid, zijn heden
soms afwezig, soms vijandig, of hebben ’n groot
deel van hun prestige of hun werkingsmogelljk-
heid verloren. Ook de Kerk ademt uit, wat geen
inzinking, maar samentrekking is; zjj concen
treert haar leven in het essentleele apostolaat
en versterkt dit door de leeken te organlseeren
tot een bijzondere zending.
Met een uiteraard hinkende vergelijking zou
men kunnen zeggen: Evenals sommige nationale
bonden in democratische en de sgn. partijen in
totalitaire staten het staatswezen sterken, door
dat de leden zichzelf sterker met het besef der
politieks waarden en beginselen doordringen en
dat besef mededeelen aan hun omgeving, zoo is
de,K.A. in de bovennatuurlijke gemeenschap der
Kerk een uitgelezen schaar, die Haar leven in
zichzelf versterkt en het aan anderen meedeelt,
eenerzijds doelend in de apostolische teak der
Ten aanzien van de lichting 1939 kunnen de
volgende getallen worden vermeld:
Ingeschreven
Af gekeurd
Vrijgesteld: geestelijken
Vrijgesteld: broederdienst
In vrjjwilllgen dienst, uitgesloten,
overleden, enz.
Nominale sterkte aan gewone
dienstplichtigen
Het verheugt den minister, dat zeer vele
leden hulde brachten aan de weermacht
voor de wijze, waarop deze zich In de dagen
van oorlogsspanning van haar taak heeft ge
kweten.
Met de eerder genoemde le<jen is de mi
nister van oordeel, dat de mobilisatie van
de troepen, welke betrokken zijn geweest bij
de grensbevelliging, dan wel bij de lucht
verdediging en de kustverdediging, Inder
daad een uitstekende proef is geweest.
De voedselvoorzieningen in tijden van buiten
gewone spanning of oorlog behoort in eerste in
stantie tot de bemoeiingen van den minister van
Economische Zaken, onder wien ressorteert het
rijksbureau „Voorbereiding voedselvoorziening in
oorlogstijd”. De voedselvoorziening van de weer
macht is een onderdeel van de voedselvoorziening
van de geheele bevolking, zoodat de voorberei
ding ten deze in vredestijd geschiedt in nauw
overleg met de organen van het departement van
Defensie.
Een wet, die zou beoogen reeds in vredestijd de
bodemproductie te regelen, ten einde te komen
tot de verbouwing van meer graan, stuit op
groote economische en sociale bezwaren en ligt
dan ook niet in het voornemen van de regee
ring.
Omtrent de uiteindelijke raming van de uitga
ven ten behoeve van den kazernebouw ten laste
van den kapitaaldlenst kan worden medegedeeld,
dat deze uitgaven de thans aangevraagde be
dragen naar alle waarschijnlijkheid niet te bo
ven zullen gaan.
De uitgaven ten behoeve van den aanleg van
vliegvelden, de Inrichting van magazijnen en den
aankoop van oefeningsterreinen, enz., kunnen
thans nog niet in hun geheel worden overzien.
Het bestelde infanteriegeschut komt geleidelijk
en regelmatig beschikbaar.
Er bestaan geen plannen om den houwitser
van 15 c.M. door geschut van lichter kaliber te
vervangen.
Een schema, weergevende het doel en de
organisatie van de economische en tedns-
trieele verdedigingsvoorbereiding bjj het
departement van Defeneie is gereed en Is ter
griffie van de Kamer gedeponeerd.
Te dezen aanzien zijn door de gewijzigde ver
houdingen op internationaal gebied sinds het
vorige jaar enkele vraagstukken opgekomen of
klemmender geworden, welke voorzieningen ver-
eischen, waaraan niet valt te ontkomen. Het
betreft in de eerste plaats de noodzaak om in
bepaalde omstandigheden een redelijke bescher
ming aan onzen invoer overzee te verleenen, in
de tweede plaats den eisch van verhoogde waak
zaamheid in sommige deelen van den Oost-Indi-
Het Handelsblad verneemt, dat de Regeerings-
commlssaris voor Akkerbouw en Veehouderij, de
heer S. L. Louwes, aan de commissie uit de be
trokken boerenorganisaties heeft geantwoord,
dat hij de uitnoodlglng tot een openbare gedach
tenwisseling met dr. Ir. M. D. Dijt over de kal-
verteeltbeperking van de hand wijst „omdat da
ultnoodigende vereenigingen reeds duidelijk
stelling hebben genomen tegen de huidige teelt -
regeling."
De commissie betreurt, dat in tegenstelling
tot andere gevallen de Regeeringscommis-
saris In principe blijkbaar niet bereid is, om In
eigen persoon voor de veehouders de maatrege
len te verdedigen, welker mede in verband met
het mond- en klauwzeer het bedrijfsleven zoo
rulneeren. Zij heeft thans op korten termijn een
audiëntie aangevraagd bij minister Steenberghe.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer betreffende het achtste
hoofdstuk (Defensie) der Rjjksbegrooting
voor 1939 is het volgende ontleend:
Begonnen wordt met een H. Mis, opgedragen
door den Unlemoderator, Dr. van Heugten, met
assistentie van de moderatoren van Utrecht en
Wageningen. Daarna volgt een geanimeerde
ontbijtlunch, waarna men zich tegen half twee
naar de „Wagenlngsche Berg” begeeft, waar
mr. L. Schlichting, hoofdredacteur van „de Tijd",
zijn rede over de sociale zijde van de Katho
lieke Actie houdt.
De minister meent, dat er geen voldoende
grond is voor het oordeel van verscheidene le
den, dat het door de regeering aanvaarde stel
sel van grensbevelliging niet aan het doel
beantwoordt: niettemin is in onderzoek in hoe
ver, op grond van de opgedane ervaring, daarin
wijzigingen dienen te worden aangebracht.
Wel wordt nagegaan op welke wijze door uit
breiding van het aantal der reeds bestaande
verdedigingsmiddelen de defensieve kracht in
het grensgebied war te verhoogen.
De praeses van de M.S.I., mej. Annie Haan
biedt dan als lustrumgeschenk een prachtigen
voorzittershamer aan.
Ook de praeses van de Missie Inter Acade-
miale, Eddy Geelen. feliciteert het Unlebestuur
en beveelt de gebedsactie aan.
Vervolgens heeft de ceremonie van de be-
stuursoverdracht plaats. Het nieuwe Unlebe
stuur is als volgt samengesteld: Jacq. Gooden
(Delft)praeses; mej. Luus Bartels (A’dam)
praeses MJ3.I.; Toon Knüppe (Rotterdam)
quaestor; Dré Trammers (Tilburg) abactis.
De 'nieuwe praeses ontvouwt dan het pro
gramma voor het vólgend jaar.
Hierna wordt de vergadering besloten.
Een zeer genoeglijke borrel en een luisterrijk
(of misschien beter „lustrum"-rUk) diner, waar
veel gespeecht en veel gezongen wordt en waar
het ongeloofelijk gezellig is, besluit dan dear
prachtige lustrumviering, die vooral dank zij de
voortreffelijke organisatie door de Wagenlng
sche vereeniging een grandioos succes werd.
Het gesprek in Duitschland vormden overal
de groote vernielingen van Joodsche eigendom
men; in tram en café sprak iedereen over het
gebeurde. Den geheelen dag schoolden groote
groepen nieuwsgierigen voor de vernielde hul
zen. In bijna elk dorp en in elke stad in West
falen ziet men winkels, welke met planken zijn
dichtgespijkerd. In vele gevallen blijken de
eigenaars die moeite niet eens genomen te heb
ben.
Het publiek is over het algemeen van oordeel,
dat het jammer is, (jat er voor zoo groote
waarde verloren is gegaan, maar woorden van
afkeuring vernamen we niet.
Omtrent pogingen tot rascistlsche beïnvloe
ding van onze marine kan de minister mededee
lt, dat hij, zoo deze mochten voorkomen, daar
tegen met kracht zal optreden.
Een andere maatregel ts de ontbinding van
de Joodsche automobieldub.
De „Danzlger Vorposten” schrijft, dat bet
besluit van het Duitsche volk met het Joden
dom algemeen af te rekenen, ook het Duitsche
Danzig insluit.
Deze algemeene afrekening moet er volgens
het blad echter niet uit bestaan, dat synagoges
branden en vensters rinkelen. Veeleer zullen
de te nemen maatregelen worden bepaald door
de politieke leiding van Danzig. In geen geval
zal Danzig een toevlucht zijn voor Joodsche
vluchtelingen, die te Berlijn. Praag of Warschau
verdreven slin.
De Joodsche Perscommissie deelt mede:
„Volgens een vandaag uit Frankfort a. d.
Main ontvangen bericht bestaat gevaar voor
hongersnood onder de duizenden Joodsche kin
deren en vrouwen, wier mannen bijna allen
zlji. gearresteerd. Reeds thans wordt in een
groot aantal gevallen voor de zuigelingen noch
voor de zoogende moeders melk verstrekt. Daar
om is dringend hulp direct noodig.
In verband met de excessen dér laatste dagen
wordt thans melding gemaakt van een groot
aantal ernstige mishandelingen, om. uit Ber
lijn, Dusseldorp en Neurenberg. Deze berichten
zjjn van de meest betrouwbare zjjde ontvangen
Te Polzin (Pommem) is dr. Leo Levy, eige
naar van een meelfabriek, des nachts bij ex
cessen doodgeschoten.
HU was vader van drie kinderen.
Uit Frankfort a. d. Main worden nieuwe ge
vallen van zelfmoord gemeld.”
De Beritjnsche Correspondent van de Daily
Telegraph and Morning Poet meldt aan zijn
schen Archipel en in de derde plaats een verbe
tering van de brandstofvoorzlenlng voor de va
rende vloot aldaar.
Het mogelijk maken van den bouw van vlieg
tuigen in Indlë zou schatten gelds kosten en
zou ons. In de periode van snellen vooruitgang
waarin de vliegtechniek nog verkeert, toch niet
anders dan tweede-rangs-vliegtuigen leveren.
Het aantel zeeverkenners, tevens bommen
werpers, wordt vermeerderd in het snelste tem
po. dat bij de fabricatie in de moederfabriek en
in licentie-bouw H. T. L., te bereiken is.
Voor dienstneming beneden den rang van of
ficier werden aangenomen In 1937 974 personen,
In 1938 sullen in totaal ongeveer 1075 personen
worden aangenomen.
Het vraagstuk van een doelmatige verbetering
van de haven van het Nieuwediep is in onder
zoek. Aan de opruiming van het fort Harssens
kan om financieele redenen niet worden gedacht.
De minister blijft van meening. dat geen
verandering dient te worden gebracht in het
beginsel, hetwelk aan de bestaande, aan rede
lijke wenschen tegemoetkomende, regeling ten
grondslag ligt, namelijk dat alleen dan een
bjjslag op pensioen aan oud-gepenslonneerden
zal worden verleend voor zoover aan een uit-
keering boven het verleend pensioen bepaalde
lijk behoefte bestaat.
Dat de offers ten behoeve der defensie thans
grooter zijn dan het geval zou geweest zjjn als
die defensie, door allerlei oorzaken, fn het ver
leden niet onvoldoende was verzorgd, kan aan
de leden, die een opmerking in dezen geest
maakten, gereedeUJk worden toegegeven.
Het .moblliseeren” in eigenlijken zin van het
geheele volk in geval van oorlog, zooals door
eenige leden als noodzakelijk wordt gesteld, ligt
niet In de bedoeling.
w
Buiten beschouwing latende in hoeverre de
Nederlandsche Industrie in staat zou zjjn vlieg
tuigmotoren te leveren, zou het geven van op
drachten tot aanmaak van dergelijke motoren
aan genoemde Industrie niet raadzaam zijn,
aangezien alsdan niet over de nieuwste typen
vliegtuigmotoren zou kunnen worden beschikt.
De permanente versterking alleen van de
oostgrens doer sommige leden voorgestaan,
zon, zooals ook door andere leden wordt
opgemerkt, in strijd zjjn met de door ons
land gevoerde zelfstandigheidspoUtiek. Met
de hier aan het woord zijnde andere leden
ts"de minister overtuigd, dat het naar alle
Zijden aanleggen van permanente verster
kingen in den trant van de Fransche Magi
not-linie of de Duitsche Siegfried-linie tot
onaanvaardbare financieele consequenties
sou leiden. Hetzelfde zou gelden voor een
breed defensief kanaal langs onze grenzen,
alsmede voor een centraal fort in Zuid-
Limburg, dat ook overigens niet te het
kader van de landsverdediging Zou passen.
Inderdaad heeft de minister nog geen detl-
™tteve beslissing genomen omtrent de vraag in
hoever wijzigingen dienen te worden gebracht
ln het thans gevolgde stelsel der geestelijke
verzorging
Wel reods thans verklaren, dat de ter
i ver-
Zeer fel heeft men ook huisgehouden in het
stadje Inslaken, In de buurt van Wesel. Inslaken
heeft de grootste veemarkt van West-Duitsch-
land en er wonen vele Joden. Talrijke gebou
wen zijn daar verbrand. In het Joodsche wees
huis aldaar zjjn alle ruiten Ingeslagen en ook
een deel van den Inventaris vernield. De wee-
zen stonden angstig bijeen tijdens de vernie
ling op de binnenplaats van het gebouw.
Bij ons bezoek aan Essen begaven we ons
naar de Steelerstrasze in de .Btadtmitte”,
waar de grootste en schoonste synagoge van
Europa is. In dit gebouw zijn tientallen Hol
landse!)-Duitsche huwelijken voltrokken. Vlak
vóór den oorlog kwam dit monumentale bouw
werk, dat mlllioenen marken heeft gekost, ge
reed. Deze synagoge werd In brand gestoken.
Het van graniet opgetrokken gebouw, hetwelk
een geweldigen groenen koepel bezit, kon ech
ter niet vernietigd worden. Nog legt hetgeen
overgebleven Is getuigenis af van tie genialiteit
van den bouwmeester. Van het interieur Is ech
ter niets meer overgebleven. Nadat alles kort
en klein was geslagen is het in brand gesto
ken en alles wat door het vuur kon worden
verteerd is verloren gegaan. Het zal thans ge
heel worden afgebroken
take gevoerde besprekingen hem hebben ver
sterkt in zijn overtuiging, dat de ambtelijke
geestelijke verzorging der militairen niet be-
boort tot de taak van de legerprediKanten en
•almoezenlers, maar deel uitmaakt van de roe-
l»ng der kerken.
De legerpredlkanten en aalmoezeniers heb
ben een bemiddelende functie en aan ben is
geen zielszorg in ambtelljken zin toevertrouwd.
Polen over den status der Poolsche Joden zjjn
onderbroken.
De delegatie heeft nog geen antwoord ont
vangen op de voorstellen, welke zjj aan de Dult-
heeft Berlijn
legatie laten
antwoord op
De door de communistische partij gehuldigde
beginselen zijn oorzaak, dat de regeering er
toe kan overgaan het voor ambtenaren
bestaande verbod, om medewerking of steun
te verleenen aan bedoelde partij, bulten wer
king te stellen
Wageningen, 13 November
Vond gisteren het officieele gedeelte
plaats van de viering van het Zesde
Lustrum van de Unie van Katholieke
Studentenvereenigingen. vandaag is
de meer interne viering aan de beurt.
Wederom bestaat er overeenstem
ming tusschen het weer, de stemming
en de plaats, waar het feest voor het
grootste deel gepleegd zal worden.
Het weer kan niet stralender, de
stemming niet beter, de 'berg niet
hooger.
Het is den minister niet duidelijk, welke
gelegenheden de leden op het oog hadden, die
betoogden, dat aan het Nationaal Jongeren
Verbond b(j gelegenheid van vlootrevues her
baaldelijk de regeling van de ontvangst der
gasten wordt overgelaten. Hem is slechts één
vlootrevue bekend en wel die van 3 Septem-
b®r JJ. De regeling van de ontvangst der gas
ten was overgelaten aan een commits)*» waarin
behalve het Nationaal Jongeren Verbond ook
vertegenwoordigers van de katholieke jeugd-
centrale. den gereformeerden jeugdraad en de
°ranje-garde zitting hadden.
Voor de geheele weermacht zijn thans
doende gasmaskers aanwezig. De aanmaak daar
van geschiedt In Nederland.
De minister rekent er op, dat In ongeveer drie
tot vier jaren op afdoende wijze kan worden
voorzien in de aanvulling van het korps beroeps
officieren.
Het is niet uitgesloten, dat in 1939 aan een
aantal capitulanten vergund zal worden bij het
beroepspersoneel over te gaan.
Bjj den staf der genie zjjn, ten einde zooveel
mogelijk te voorzien in een niet aan te vullen
tekort aan officieren, vele burger-ingenleurs en
-architecten te werk gesteld, die onder de leiding
van genie-officieren mede kazernementen ca.
hebben ontworpen.
In verband met het vorenstaande heeft geen
behoefte bestaan aan het verstrekken van op
drachten aan particuliere bouwkundigen.
Te Washington heeft Huil vanmiddag op de
persconferentie gezegd, dat de regeering de
jongste maatregelen tegen de Duitsehe Joden
met groote belangstelling gade slaat. Hij voegde
hieraan toe, dat het gesprek, dat hl) Zaterdag
met den Duitschen ambassadeur heeft gevoerd
over een minder belangrijke kwestie was.
Het op 1 November opgerichte
luchtverdediging omvat:
den staf van het commando luchtverdediging,
de luchtvaartbrigade,
de brigade luchtdoelartillerle,
het derde regiment genietroepen,
het vrijwillig landstormkorps luchtwachtdienst,
terwijl voorts de commandanten van de lucht-
verdedigingskringen eveneens onder de bevelen
van den commandant van de luchtverdediging
zijn gesteld.
Bet is juist, dat het voornemen bestaat om
bet kamp voor dienstweigeraars niet op het
eiland Rozenburg te vestigen, maar m de pro
vincie Drente boschwacbterljen Gieten-Bor-
Ser) en om de leiding van dat kamp :n handen
te stellen van den minister van Sociale Zak^n.
Het overleg tusschen de ministers van So
ciale Zaken en van Defensie deswege gepleegd,
beeft bereids tot overeenstemming geleid.
De kosten, aan de Inrichting van dit kamp
Verbonden, worden geraamd op ƒ29.000, terwijl
de exploitatiekosten per man en per jaar zullen
bedragen Z625 -
In de grensplaats Bocholt heeft men
Joodschen koster uit zijn bed gelicht
nachtgewaad naar de synagoge gesleept. De man
werd gedwongen de deur te openen, waarop
men hem alle Joodsche spreuken, welke op de
wanden stonden, heeft laten voorlezen. Vervol-
gens is alles op de meest intensieve wijze ver
nield. Een Jood is van schrik en ontroering
overlede-
Vervolgens huldigt de praeses den sym-
pathleken Unlemoderator Pater Dr. van
Heugte< die dit jaar zijn eerste lustrum
viert.
Een groote krans van laurierbladen en
lijsterbessen wordt hem om de schouders
gelegd. Pater van Heugten, bescheiden als
steeds, weert af, maar hij ontkomt er niet
aan.
Geroerd bedankt hjj voor deze hulde,
maar hoopt van verdere omkranslngen ver
schoond te zullen blijven 1
Naar aanleiding van de opmerking van
eenige leden, dat de maatregelen ter ver
dediging van onze grens aan de zeezijde
onvoldoende moeten worden geacht, kan de
minister mededeelen, dat een systeem is
ontworpen waardoor een redelijke waarborg
voor veiligheid wordt verkregen.
Als ongewenschte vreemdelingen moesten ze
1 met denzelfden trein weer naar hun .Heimat"
terug. „Al ons hebben en houden is verwoest
en in brand gestoken,” zeide ons een vluchte-
ling, „en met niet anders bU ons dan de klee-
ding, die we aan hebben, hebben we de vlucht
genomen.” Toen ze weer in den trein werden
gezet, speelden zich dramatische tooneelen af.
Drie Joden zagen kans de grens langs een
z.g. .smokkelpaadje" te passeeren. Op hun
tocht naar Winterswijk werdqn ze door de
grenswacht naar men weet wordt er langs
de* grens door marechaussees, bijgestaan door
soldaten, dag en nacht gepatrouilleerd aan
gehouden. Voorloopig zjjn ze in het politie
bureau ondergebracht om heden vla 'Zevenaar
te worden uitgeleid. -r-
Zaterdagmiddag hebben we een tocht door
Westfalen gemaakt, waar we ons konden over-
tuigen dat ook hier de Jodenvervolging in haar
ergeten vorm woeKHr.
Het ligt te het voornemen de nienwe
militaire vliegvelden uitsluitend binnen de
vesting Holland aan te leggen.
Met den eigenaar van het vliegveld Ypen-
burg werden onderhandellngen gevoerd over
den aankoop van dat veld.
Hangende de onderhandellngen heeft echter
de eigenaar 29 Juni 1938 medegedeeld het ter
zake gedane aanbod In te trekken.
Het eenige civiele vliegveld, waaromtrent
overigens met het oog op overname door het
departement van Defensie onderhandellngen zijn
gevoerd, was Waalhaven. De minister geeft een
uiteenzetting van de onderhandellngen met. de
gemeente Rotterdam, welke ten slotte werden
afgebroken.
Een besparing van eenige mlllioenen guldens
zou door aankoop? van de bovengenoemde vlieg
velden geenszins zijn verkregen. Deze bespa
ring zou slechts eenige tonnen guldens hebben
bedragen. Hierbij worde aangeteekend, dat het
vliegveld Waalhaven, hetwelk van te geringe af
metingen is om als militair vliegveld in alle
opzichten te kunnen voldoen, slechts met
groote kosten zou kunnen worden uitgebreid.
Spr. zal de K. A. trachten te schetsen niet In
haar wezen, maar als verschijnsel in de huidige
samenleving en wel als een „waarnemer”, die
geen gezag heeft en wlen een zekere oppervlak
kigheid niet ongeoorloofd is.
Het verschijnsel der K.A. bestaat hierin, dat
in onzen tijd het leekenapostolaat, dat altijd
heeft bestaan, een nieuwe gestalte aanneemt,
doordat het wordt opgeheven in het hierarchisch
bestel der Kerk en met een officieele zending
wordt belast. Dit verschijnsel werd door prof. 8.
Tromp S.J. vergeleken met de (geleidelijke) in
voeging der kloosterorden in het organisme der
Kerk. De stroom van het bovennatuurlijk leven
der Kerk door de historie wijzigt als het ware
haar bedding.
Drie dingen treffen terstond bet oog. Ten
eerste de versterking en verheffing van de plaats
der leeken In de Kerk en de opheffing van
een zekeren afstand die clerus en leeken méér
dan in vroeger eeuwen was gaan schelden. Ten
tweede: het samenvallen van de Instelling der
K A. met een tijd van groote omwentelingen
waarachter de opkomst der totalitaire regimes.
Ten derde: de rustelooze insisten tie. waarmee
Paus Plus KI de instelling der K.A. in alle l*n-
-|en heeft gevorderd en gepropageerd.
op de vraag, waarom ueze vernieuwing juist
in onze dagen tot stand komt, trachtte spr. te
antwoorden door in korte trekken de omwen
teling te schetsen, die zich In de huidige wereld
voltrekt Men kan die omwenteling zien als de
doorbraak van het proletariaat naar het eerste
plan der samenleving, zooals de Fransche revo
lutie die van den derden- stand was. Maar de
huidige revolutie lijkt eerAr een volksverhuizing
In verticale richting, omdat bet nieuwe volk
gröotendeels vreemd staat tegenover de be
staande cultuur. Als men echter van barbaren of
horden spreekt, moet men zich rekenschap ge
ven, dat het de schuld der cultuurdragers is,
wanneer de bewoners van hetzelfde huls barba
ren gebleven of geworden zjjn.
Noch als leiders, noch als weerhouders van de
„volksverhuizing" spelen de intellectueelen een
rol van beteekenls. Verachting van de intellec
tueelen kenmerkt de revolutie.
Een nieuw verschijnsel is ook het leidersbe
ginsel, dat de politieke orde der democratie, wel
ke op den burgerlijken levensstijl gebouwd was,
doorbreekt. Wordt het volk tot massa, dan bar
sten de vormen der democratie. Omvattender
dan de verandering van politieke vormen Is het
verschijnsel, dat de politiek de overhand krijgt
over de economie. De staatkunde scheen weini
ge jaren geleden nog slechts een functie van de.
economie te zijn; nu ziet men in en tusschen de
landen een herleving der zuiver politieke stellin
gen en hartstochten, dwars over de economische
belangen heen. De staatkunde en de staten zelf
krijgen ’n zelfstandiger en hartstochtelijker ka
rakter, dat tot heftige conflicten met de Kerk
aanleiding geeft. Dieper zoekend komt men op *n
verandering in de harten der menschen. Nega
tief zou men die zoo kunnen otnschrljven, dat
de hebzucht verdrongen wordt door hoovaardlj.
Dc verheerlijking van het trotsche leven boven
't bezit en het genot der dingen en ook boven
den geest, uit zich os. in de verachting van het
intellect, de verwerping van de heerschappij der
rede, de afschaffing van het mededoogen, de
vergoddelijking van wil en macht, de cultuur
van den haat. Maar ook positieve waarden ver
dringen die der negentiende eeuw, waaraan het
najagen en het genieten van het bezit haar ka
rakter gaf en waarin ook de intellectueelen de
waarden van den geest in een exclusief raffine
ment als een bezit hebben genoten en niet ge
deeld. Deze positieve waarden als moed, offer
vaardigheid, tucht, zijn grootendeels ontstaan
uit wat spr; noemt de „ascese" van den oorlog,
de oefening in moreele kracht, die mlllioenen
eenvoudige menschen toen vier jaar lang hebben
gepresteerd.
Als gevolg van de gebeurtenissen in Duitsch
land is de grenswacht te Winterswijk voortdu
rend waakzaam. De laatste dagen kwamep met
den Duitschen trein uit Boeken aan het sta
tion Winterswijk een 10-tal Joodsche gezinnen
aan, die de vlucht naar ons land hadden ge
nomen.
Na de opening geeft de praeses een. versla'
van de Jalts et gestes” in het afgelooper-
Unlejaar.
Het afgeloopen jaar heeft gestaan in het
teeker. der Ka th. Actie: Dr. Thljssen hield een
reeks voordrachten; in Rhljnauwen werd hier
aan een weekendconferentie gewijd; terwijl op
initiatief van Mr. Paulussen S.J. de encyclie-
ken-actie werd opgezet, die hopelijk groote re
sultaten zal boeken.
Meer dan andere jaren was de Unie dit jaar
een centrale van inlichtingen voor het studen
tenleven.
Vervolgens worden de Kath. Stud. Dag, de
Missiecursus, het Kamp der Meisjes Inter Aca-
demiale, het Pax Romana-congres, het inter
nationale contact, het contact met anders
denkende cultureele en sociale organisaties, de
retraites, de Unlepubllcatles gereleveerd. De
praeses spreekt tenslotte de hoop uit dat het
volgende bestuur op het in de afgeloopen der
tig jaren gelegde fundament zal kunnen voort
bouwen.
Vervolgens brengt de abactis verslag uit over
het zeer omvangrijke secretariaatswerk, waar
aan de bureausecretaresse, mej. Peetere, een
overgroot aandeel had.
De quaestor vermeldt in zijn verslag triom
fantelijk het batig saldo van f 4.87.
Onder het opschrift „Hoe leven de Joden in
Duitschland” houdt de „Angriff” zich bezig met
de maatregelen tegen de Joodsche bevolking, en
schrijft onder meer:
„Het bedrag der boete, die den Joden is op
gelegd, maakt op het eerste gezicht den indruk
een groot bedrag te' zijn. Daarbij moet echter
worden opgemerkt, dat in Duitschland onge
veer 700.000 Joden in den zin van de wetten
van Neurenberg leven. Daarbij komen nog an
derhalf mlllloen menschen van gemengd ras
Als men het vermogen dezer personen op acht
milliard mark begroot, is dat niet te hoog ge
schat.
Sedert 1933 zijn ongeveer 180.000 Joden ge
ëmigreerd. In de groote steden is het percen
tage Joden echter nauwelijks veranderd. Wee
nen staat aan de spits met 10 procent, dan
volgen Frankfort a d. Main met 4,7 en Berlijn
met 3,7 procent.
De natlonaal-soclallstlsche staat beeft de
voorwaarden voor een eigen cultureel leven der
Joden geschapen. In drie steden bezitten de
Joden een eigen symphonie orkest.”
Voor het gevoel van het Duitsche volk, aldus
vervolgt bet blad, is natuurlijk slechte één op
lossing van bet Joodsche vraagstuk mogelijk:
de Emigratie. Het is waar, dat de emigratlemo-
geljjkheden aanzienlijk verminderd zijn, door
dat de andere staten de Joden niet wenschen
op te nemen. De Joden kunnen ongestoord m
Duitschland leven, als hun rasgenooten in het
buitenland geen Duitsche vergeldingsmaatrege
len noodig maken."
blad, dat tengevolge van de arrestatie van
practisch alle Joodsche artsen te Berlijn er
voor het grootste Joodsche ziekenhuis drie of
vier dokters zijn overgebleven voor verscheide
ne honderden patiënten. Twee Joodsche klinie
ken met in bet geheel 100 bedden, hebben hee-
letnaal geen dokters. Te Boden, nabij Frank
fort a. d. Main, is een Joodsch ziekenhuis voor
teringlijders ontruimd. De patiënten zijn er uit
gezet, en moeten maar voor zich zelf zorgen.
Voorts meldt dezelfde correspondent, dat hij
van betrouwbare zijde vernomen heeft, dat 146
Joden dood geslagen zijn in het concentratie
kamp van Buchenwald, tusschen de massa-ar
restaties van Juni en half Augustus.
hiërarchie, anderzijds overal doordringend met
haar bezieling. 4
Spr. besprak daarna in het kort de verhouding
der K A tot andere organisaties, wier godsdien
stig doel met tijdelijke doeleinden gemengd is.
Zij kunnen mét de K.A. samenwerken en van
haar nieuwe kracht ontvangen; beider verhou
ding volgt echter de bovennatuurlijke wet die
luidt: „Zoekt eerst het RUk Gods en al het
overige zal u toegeworpen worden.” Alle men-
schelljke vraagstukken kunnen slechts vanuit de
bovennatuurlijke bestemming hun oplossing vin
den en die oplossing is alleen een bijkomstig
gevolg, geen doel, van het zoeken naar Gods
Rijk.
Tenslotte ultte spr. de verwachting, dat vele
studenten, die door hun leeftijd en hun studie
tegelijk idealistisch en sceptisch zjjn, juist in de
katholieke actie dat absoluut goede vinden,
waaraan zl) zich willen wijden. De K.A. is geen
minimum en haar organisatie berust niet op het
beginsel van de meeste leden en de minste las
ten. ZIJ beteekent een stelle weg. maar het is
de eenige.
Door een zandachtig luisterend gehoor, waar
onder wjj o.*. Dr. Ir. Bruineman en Dr. Thljs
sen opmerken, wordt deze rede hartelijk toege
juicht.
Na een uitgebreide thé complet verlokt dan
het prachtige herfstweer velen tot onderzoe
kingstochten langs de Rijnoevers en op den
Wagenlngschen Berg. Anderen ondernemen een
tocht op 'n minder groot terrein, nj. den dans
vloer
Cnca kwart over vier .vangt de
jaarvergadering aan.
