Ju u
Op gemene kosten.
-
'SiA
Holland streeft weer
Met zijn af gelegde vlag
Naar de boorden
Van het Noorden
Naar den ongeboren dag.
Holland groeit weer!
Holland bloeit weer!
Hollands naam is weer her
steld!
Holland uit zijn stof verrezen,
Zal opnieuw óns Holland
De Bondgenooten trekken op
Utrecht,
De Engelschen worden geroe
pen,
De Franschen vlugten aan
alle kanten,
De zee is open,
De koophandel herleeft.
Het volk krijgt een vrolijken
dag
Ach de dagen
Onzer plagen,
Lieve broeders, gaan voorbij.
Uit dit duister
Rijst de luister
Van een nieuwe heerschappij.
Vi'ZTs
weren;
Stervend heb ik 't u gemeld.
handeling.
Elk dankt God.
De oude tijden komen weer
om,
v -
-,.v
EEN VOLK MAAKT ZICH WEER VRIJ
Toen Van Hogendorp Holland van den Franschen druk bevrijdde, woonden Willem
Li
•F
*en plaatje uit ’t stadsche Amsterdam.
Huurkoetsje, of „Brommertje”Het
was een vrij gebrekkig vervoermiddel.
De burger zelf maakte er gewoonlijk
weinig gebruik van
Deze mode ia hier in Holland spoe
dig nagevolgd, temeer omdat zij onze
vrouwen van vlakby getoond werd
door de dames van de vele Fran-
sche ambtenaren, die zich hier in den
lande gevestigd hadden.
Amsterdam was de eerste stad, waar de opstand tijdens de Novemberdagen
begonnen. Deze prent laat zien, hoe in den nacht van IS op 16 November
Amsterdammers op de Nieuwe Brug het douane-huisje der Fransche ambtenaren
in brand hebben gestoken. De Fransche douaniers waren Mer bijzonder gehaat,
daar zij waren aangesteld voor de heffing van een belasting op koloniale goederen,
bedragende 40 pet. Wie hieraan niet voldeed kon er op rekenen, dat zijn waren
in beslag werden genomen. (Naar n teeke ring van G. Lamberts. Rijksprentenkabtnet
te Amsterdam)
Nationale Garden. Zij werden gevormd uit Nederlandsche jongemannen van 20 tot
26 jaar, die niet tot de actieve krijgsmacht waren geroepen. Oorspronkelijk staande
onder Fransch bevel, kozen zü, bij het uitroepen der .bevrijding onmiddellijk de
partij van den opstand. De hier afgebeelde prent geeft de Hoofdwacht weer te
Muijderbergh, gelegerd voor de blokkade van de vesting Naarden, die langen tijd
in de macht der Franschen bleef. De levendige voorstelling vormt een van de
aardigste prentjes, die het Rijkskabinet uit de Novemberdagen van 1613 heeft
verzameld
lands KOLONIALE LEGER. Toen
in de jaren 17931795 de Repu
bliek der Nederlanden in een oorlog
was gewikkeld met Frankrijk, liet
Willem V de koloniën overgeven
aam Engelsch bestuur. Wy verloren
zoodoende de Kaap, Ceylon, Coro
mandel, Malabar, Sumatra, West-
Indië en ook tenslotte Java. Na de
bevryding in 1813 kregen wy de
helft terug.
De hier afgebeelde soldaat ia in ge
sprek met een verkoopster van
reukwater. (De prent is gemaakt door
Joh. Bemme, en gedrukt te 's Gra-
venhage by F. J. Weygand Vgl. Prof.
Brugmans, Gedenkboek 1813)
Prins van Oranje-Nassau en zijn gemalin Frederika Louisa Wilhelmina in Engeland
Met zijn vader, stadhouder Willem V, was hij in 1795, bij de komst der Franschen,
daarheen uitgeweken. Vanuit Engeland volgde hij de gebeurtenissen in Europa.
Op 19 November zond Gijsbert Karei twee gezanten naar Londen; dezen meldden
hem den opstand. De Prins landde op 30 November in Scheveningen en werd op
2 December 1613 in de Nieuwe Kerk te Amsterdam ingehuldigd als souverein
vorst, Willem I, koning van Nederland. Hij is de eerste koning uit het Huis der
Oranjes, grootvader van Willem Hl, die de vader is van Wilhehnina, onze
regeerende vorstin
Eenmaal souverein vorst schreed Willem I op gezette tijden naar de Vergaderingen
der Aanzienlijken. Hoewel door de Grondwettelijke bepalingen zijn macht
aanmerkelijk was besnoeid, genoot hij het voorrecht van een Persoonlijk
Gouvernement in den vorm van een erfelijk koningschap. Critiek is hem niet
gespaard. Zijn werkkracht ontaardde meerdere malen ‘in bemoeizucht en
gelijkhebber!)maar hij bezat een diep verantwoordelijkheidsgevoel, een groot
zelfvertrouwen en een veelzijdige kennis van zaken. Al was hij geen geniale
Persoonlijkheid, met zijn onmisbare talenten heeft hij energiek gewoekerd
japon dateert nog uit den tijd van
het ..Directoire". De lange, recht
naar beneden «vallende rok is
„Empire".
gMHIlUIIIHIIIIIIIIIIIIIHIIflIillllimillllllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllllllliaMMMMNMNMMNMMNMW
£1/
De „grand seigneur" en helper van Van
Hogendorp, graaf Van der Duyn van
Maasdam, die met Gijsbert Karei vanuit
Den Haag den opstand bestuurde. Het
was geen persoonlijke eerzucht, die hem
dreef, deel te nemen aan de leiding,
maar een zuiver gevoel van liefde tot
het vaderland. Met Van Hogendorp
onderteekende hij de proclamatie. Ruim
van blik, trouw, moedig en bescheiden,
heeft hij zijn krachten in dienst gesteld
van het volk, in welks bevrijding hij den
weg zag open liggen naar een betere
toekomst
Het Fransche Staatsbestuur had ons
land verdeeld in departementen. Ziehier
de gouverneur, Charles Frangois Lebrun.
Hij resideerde in de hoofdstad en
woonde in het Paleis. Toen in den nacht
van 15 op 16 November de Amsterdam
mers de huisjes in brand staken van de
Fransche douaniers, werd Lebrun van
schrik bevangen. Des anderen daags
verliet hij ijlings het paleis aan de
achterzijde, om naar Frankrijk te
vluchten. Een vrouw uit het volk zag
hem vertrekken en zei: „Die oude sukkel
heeft het ons niet gedaan!”
De MODE van 1813'stond, even
zeer als nu. sterk onder den invloed
van de politieke gebeurtenissen. De
hier afgebeelde dame draagt een
kleed in empire-stijl, zooals Napoleon
dien in Frankrijk had ingevoerd. Be
wonderaar van het oude Romeinsche
keizerrijk, richtte Napoleon zich
voornamelijk naar den styl der
De vreugde bij de komst der
Franschen in ons land in 1795
was gelijk aan de blijdschap
der Trojanen bij het inhalen
van het verraderlijke paard.
Hier ziet men de stadsbe
woners in argeloozen kout
bijeen, sprekend* mei elkan
der over Vrijheid, Gelijkheid
en Broederschap. Men con
verseert met drukke gebaren,
babbelt over de berichten,
dobbelt, drinkt en debatteert.,
alles héél gezellig onder het
loerend oog van het Jacobijn-
sche terrorisme.
De bevrijder van het Nederlandsche volk, GIJSBERT KAREL
VAN HOGENDORP. Hy was het, die op 17 November 1813.
toen Napoleon verloor by Leipzig, te Den Haag de nationale vlag
deed hyschen. Hy vormde een algemeen bestuur tot aan de komst
van een nieuwe regeering.
Met Van der Duyn van Maasdam richtte hij de beroemde
proclamatie tot het Nederlandsche volk: ,,God helpt degenen,
die zich zelven helpen."
Hij riep den Prins van Oranje uit Engeland en maakte hem tot
souverein van de nieuwe, vrye natie.
Zoo vreugdevol men in 1795
danste om den Franschen
„vrijheidsboom”, zoo blij ver
nam men in 1813 de neder
laag van Bonaparte. Hier ziet
men den keizer, teruggekeerd
uit Rusland. In plaats van een
triomfteeken houdt hij een
verdorden tak in de rechter
hand. Alarmblazers, fluit
spelers en muzikanten maken
vroolijk misbaar om zijn treu-
rigen aftocht. Reptielen ver
gezellen den imperator, wien
eens de heele wereld aan de
voeten lag.
Vreugdeboodschap uit naam van den
Prins aan het volk bekend gemaakt door
van Limburg SUrum. gouverneur van Den
Haag en atgedrukt op een strooibiljet van
de Haagsche Courant op 19 November 1S13).
Op 20 November was, ondanks den opstand, ons land nog voor een groot
deel in de macht der Franschen. Hun legers handhaafden zich nog binnen
Utrecht, Qorkum en vele andere plaatsen. Hier ziet men een schermutseling bij
Dordrecht op 24 November. Daar sloegen zij voor de gezamenlijke legers der
bondgenooten op de vlucht. (Naar een teekening van J. C. "Schotel, berustend in
het Rijksprentenkdbinet
