Arbeidsdienst in dertien landen
I
De avonturen van een verkeersagentje
ZWITSERSCH
VOORBEELD
<Kctwbfiaal vonden dag
h
1
H
De man van Iracema
Fj
«8
I
ALLE ABONNÉ’S F 750- F 750- F 250-
r
I
I
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1938
Pogrom'en voetbal
£en algemeene grondidee
Het liefdeslied
a
Overbevolking op Java
*•1
Nieuwe Letten
Er
West
Kromo zegt:
DOOR OTFRID VON HANSTEIN
Vryheid, blijheid en de W ester sche
arbeidsd iecipline
Nel
fili
FLI
NE
ai
dan
E
Al
N
Strafvervolging wegen* anti-
semietische publicatie
l
ook
bg J
m 1
„tabeh”
s
B
«a
in
der!
huil
mes
naa
ome
Utt<
AANGIFTE MOET. OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
Uit Oost en
1
u
ailHIWHHHil
0
i
PH
K*
Bl«
gebundeld
liet
R.B
(Nadruk verboden)
iniiiiiiiiiimb
Over struiken en heggen ging bet, tot opeens de boechgod
den konin» Het werd een echte Jacht.
ölllllllllllllllHlllllltllllll|lllll
▼ru
s.
•1
(Wordt vervolgd)
heeft my toegestaan myn
men
De achtervolging begon opnieuw. Alsof hy aevenmyi» laar
zen aan had, zoo liep de Jongen, gevolgd door den boschgod.
die zijn staartje opnieuw liet wiebelen, door Keesle en door
had-
i aan
bei
be
do
de
niemand
tevn
aerpi
«e
duet
Cent
door
«rtll
dien
in
Oe
Pr
oe
en
vr
Ch
knl
bes
f i
van
boye
won]
te i
Haal
J
OU
ro
in
18
aanj
Cart.
lette
Tors
E
OM
ebe
ecu
AC
VOO)
ble»
•ten
bun
bh
Wil
ond
voor
hela
onk.
l—l
Oen
FL
in 8
Br i
lette
SPA
Plaai
lei
.J ta .tebtwa- nog zonder
Oe”-platen thuis J
aan dm storm te wijten,
de llefdes-platen, ook de .Angel" vernielde.
cu
H
roe
nel
I I
(Ut
PU
Gen
inru
▼oor
den.
kelii
Men
Mevr
I
Dece
De nieuwe letters zijn er weer,
Hebt u het ook gelezen?
Dat nu die Libra-letter er
Juist in deez? tijd moest wezen!
Maar schoon dat nieuwe lettertype
Uitvoerig is beschreven,
Om
In ver-
inplaat
Aloha-Oe. soms eigen, afwijkende Ideeën heb
ben. Maar allah. hij moest toch eerst dezen
brief lesen. voor hij zelf zijn ervaringen behoef
de neer te pennen en Suzy de platen-mlsëre
moest openbaren.
In een hoekje van de brug, vanwaar hij een
wakend oog moest houden op het laden en los-
uren beschikbaar
[old zich met den
De officier van justitie te Batavia heeft,
meldt Aneta, tegen Th. A. R. A. f 200 boete
geëlacht wegens publicatie van een artikel,
waarin uiting wordt gegeven aan gevoelens vant
vijandschap en haat en minachting jegens de
Joodsche bevolkingsgroep In Ned.-Indië. Dit
artikel is gepubliceerd in het maandblad We
deropbouw en was getiteld Schandaal in Oss.
Het was overgenomen Ut het weekblad Zwart
Front.
1) Arbeltadienst in 13 Staaten. Schweiz.
Zentralstelle für freiwllllgen Arbeltadienst In
ternational Student Service. Orell Fiïssll Ver
lag. ZürichLeipzig.
et was een romantische gramofoonplaat,
die den naam „Aloha-Oe" droeg. Want
niet alleen speelde ze In teere tonen een
Hawalïsch liefdeslied, dat eindigde met de teere
woorden „vaarwel, tot weerziens," zij vormde
ook een vaste, zij het dan ook draadlooze ver
binding tusschen twee jonge echtelieden, die
elkaar altijd na maandenlange scheiding slechts
korten tild zagen en dan weer door wereldzeeën
gescheiden werden.
De jonge mevrouw 8uzy Mangold was op de
groote hoeve van haar vader, die bij zijn pen-
slonneerlng het oude famlllegoed teruggekocht
had en nu landbouwer was geworden. Den hee-
len dag had de Jonge vrouw in den tuin, op
het erf en in de stallen volop werk, maar
's avonds om zeven uur legde ze allen arbeid
neer en ging naar haar kamer, waar de kleine
gramofoon haar het liefdeslied van Hawaii
speelde. Dan dacht Suzy aan haar John, die nu
ook Sat te luisteren naar eenzelfde plaat en
zond hem alle lieve verlangens en gedachten,
die haar hart vervulden.
Deze tweespraak door de verten ging langen
tijd goed. Maar op een kwaden dag werd het
schip, waarop John Mangold als eerste stuur
man voer, geteisterd door een hevigen storm,
die zoo verrassend snel opkwam, dat niemand
meer tijd had, losse voorwerpen vast te sjorren
of andere voorzorgsmaatregelen te nemen. Wal
niet spijkervaat was, werd vernield. Toen na en
kele heel moeilijke uren John Mangold eindelijk
In zijn hut kwam, stond zijn zwarte bediende
Joema angstig starend bij een hoop scherven
en sprak onderdanig: „Banna, alle platen kapot!”
„Dat zie ik! Ruim op dien rommel!” Afgemat
liet John Mangold zich op z*n bed neervallen en
wist spoedig van storm en gebroken platen niets
meer af.
Maar toen de „Angel" eenige dagen later
Kaapstad aandeed, lag daar voor den stuurman
een brief van Suze. Meteen kwamen John Man
gold de gebroken platen weer in herinnering en
realiseerde hij zich, dat vrouwen over hielde en
wat naar hun meening daar zoo al met h
band staat, in dit geval dus de gramofooi
MMMHINH
I
.p
5 Ik zou de voorkeur nu toch heusch
Aan andere letters geven,
Ook nieuwe letters, frisch en versch,
„Dat klopt helaas, geen van beide."
„Klopt wel! Willen we er om wedden?
„Je wil Vny voor den mal houden!”
el afme-
i kleine
si narig-
t"Wat dat be
treft, mogen de Duftsefie pers-reactles op
het „incident” bij den voetbalwedstrijd tus
schen Den Haag en Ljppe Detmold ter ge
legenheid van het prinseiyk huwelijk een
voorbeeld zijn.
Al met al schijnen er ons voldoende mo
tieven aanwezig óm den voetbalwedstrijd
Nederland—Dultschland voorlooplg maar
even uit te stellen.
Een novum zóu dit niet zijn. Na de ver-’
werping van het Belgische verdrag werd
een wedstrijd België—Nederland ook eenige
maanden uitgesteld.
En onze Oosterburen, die van het Insti
tuut der beschermende hechtenis zoo veel
vuldig gebruik maken, zullen een uitstel,
dat tot doel heeft zelfs de kleinste onaan
genaamheden tusschen de wederzijdschc
.supporters” te voorkomen, zeker billijken
als een daad van beleid.
op den rug van den vluchteling sprong en hem zoo deed stil
staan. Ook Keesle had den sprong gewaagd, maar was onge
lukkig op den onderkant van sUn rug terecht gekomen. De
konlng moest onwillekeurig er om lachen.
„Beter dan ik. Je moet zelf voor ons beiden
betalen."
„Ik heb nog maar één dollar!”
„Waarom zou een man, die honderdduizend
pond heeft, ook dollars hebben!”
„Je bent gek!”
.Nog niet heelemaalLaat ons eerst maar eens
in een restauratiewagen lekker gaan eten. Ik
ben er bang voor, dat Je, 'nadat je In Londen
alles gehoord zult hebben heelemaal niet meer
rriat mij zult willen eten!”
Robert voelde zich wat onbehaaglijk. Thom
son leek heelemaal niet dronken. Hij kende hem,
als een nuchteren zakelijken kerel en toch.
Ze stapten uit aan t Holbomstation.
„Auto! Strand, Imperial Hotel.”
Ze gingen het kleine behaaglijke hotel tegen
over het Galty-theater binnen. Thomson nam
voor Robert de duurste kamer en ging toen met
hem In de hal aan een tafeltje zitten.
„Zul Je nu eindelijk eens....”
„Wanneer Je belooft heel kalm te blijven. Zeg,
heb je nog ooit Je nichtje Iracema, dat knappe
ding, dat ons In het ziekenhuis verpleegde, weer
gezien?
„Voor een paar dagen in New-York. Ze was
Juist kampioene geworden.”
„Mag Je haar nog wel?”
„Maar Dlck!"
.Heb Je haar gesproken?”
Maar een oogenbllkje."
„Heeft ze je niets gezegd?”
„Wat zou ze mij gezegd hebben?”
„Ook niet dat ze hedenmorgen met de ,j8us-
nZeg, ik kan toch geen eerste klas reizen!" quehannah", die Jullie Ingehaald heeft, te
passage aan boord te verdienen, ik werk In de
I pantry.”
De kapitein, die zich met dergelijke dingen
natuurlijk niet bezig hield, maar aan zijn
eersten officier al de personeelsaangelegenheden
overliet, keek Robert scherp aan, herkende den
man van opvoeding en lachte.
„Ja warme aardappelmeier zal wel weer een
van die titels zijn, zooals onze brave pantry-
steward Martens ze zoo geestig uit vindt. Maar
wat is nu eigenlijk uw verzoek?"
„U bent een zeer bekwaam gezagvoerder kapl-
i teln Winter. Denkt u, dat u de „Lützow” naar
Bremen zou kunnen brengen, ook dan wanneet
mijn vriend Severing hier afmohsterde?”
Robert viel hem In de rede:
i .Maar
„Hou je mond, straks hoor je alles. Dus
kapitein, u moet weten met mijn vriend Seve-
ring zijn zeer wonderlijke dingen gebeurd waar-
i van hij blijkbaar zelf nog niets weet. Zoudt u
hem van zijn oogenschyniyk zeer gewichtige
bezigheden kunnen ontheffen en hem hier
achterlaten, dan zou zulks voor zijn toekomst
voor buitengewone beteekenis zijn.”
.Komt u even mee, ik aal met den eersten
officier spreken en met den pantry-steward.
i Maar zoolets kan alleen.
.Kapitein, mag Ik u even wat zeggen, dat mijn
vriend, die nog niets vermoedt pas later te
hooren zal krijgen?”
„Maar u moet voort maken over een kwar
tier vertrekken wij weer."
Robert begreep niet veel van het geval maar
volgde belde heeren aan boord. Leden van de
Southampton zou binnenkomen en direct naar
het Westmlnsterhotel te Londen door zou
gaan?”
„Geen woord!”
„Ook niet, dat ze voor jou gekomen is?”
„Je spreekt werkelijk in raadsels voor mijl”
,Ja, natuurlijk om met je te trouwen!”
Robert sprong op.
„Ik verzoek je met dien onzin op te houden!”
„Heb ik je niet gezegd, dat Je kalm moest
blijven? Is het nu beslist noodlg, dat de menschen
naar ons gaan kijken?
.Maar....”
„Laat me nu toch, uitpraten. Ik heb Je toch
al gezegd, dat ik vertegenwoordiger van notaris
Benjamin Parker ben,"
„Wat heeft dat er nu mee te maken?”
.Dat zal je direct hooren. Ik zal je eens laten
zien, wat voor soort vriend je aan mij hebt.
Je weet, hoop Ik, dat een notaris niet aan
een derden over ambtelyke kwesties spreken
mag."
„Maar...”
,Jk zal voor dezen keer die belofte van stil
zwijgen maar eens niet houden, omdat wij ge-
looven dat de belangen van onzen cliënt daar
mee gediend zullen zijn en dit vermoedeUjk de
laatste dagen van een zieke zal verlichten.
„Wie te die cliënt?"
,De gewezen consul-generaal Emmerich Seve
ring, die Immers een oom van je is.”
.Mijn oom Severing?”
.juist en let nu op! Ik ben namelijk pas
voor een paar dagen met de „Southampton"
uit Madeira terug gekomen waar ik als vsr-
natuurlijke welvaartsbronnen der V. S. Er
zijn niet minder dan drieduizend van die
kampen en er kunnen zes maal honderd
duizend menschen In.
Engeland en Nederland tenslotte kennen
geen eigenlijken arbeidsdienst. Een soort
van arbeidsdienst Is in Engeland alleen de
.International Voluntary Service for Peace
*n Great-Brltaln”, die deelnemers uit alle
volksklassen in werkkampen, samenbrengt
en door handenarbeid en kameraadschap
de vredesidee wil bevorderen.
Wat in Nederland, waar de gedachte van
een arbeidsdienst slechts langzaam terrein
wint, a^n zorg voor jeugdige werkloozen
wordt gedaan, mogen wij hier min of meer
bekend voorstellen. Op het Congres werd
o.a. gewezen op het Studentenwerk, op de
Volkshoogeschool „Al^rdsoog” in Bakke-
veeh.
In de Studentenwerkkampen komt o.L
het eigenlijke principe van een arbeids
dienst het best tot uiting. Wij zien dat
vooral In Zwitserland, waar de organisatie
en resultaten dier Studentenkampen dui
delijk spreken.
De Zwitsersche StudentenkOlonien be
doelen te zijn een hulpdienst der studenten
voor het Zwitsersche bergvolk. Daarnaast
beoogen zij den handenarbeid als comfien-
satle bij het gewone hoofdwerk, en goede
samenwerking tusschen academici en boe
ren te bevorderen. Sinds 1925 bestaan er
dertig studentenkolonles, waaraan door
bijna vierduizend studenten is deelgeno
men. Daar werken de studenten In op
dracht van arme gemeenten aan wegen
aanleg, opruimingsarbeid na onweer en
brand, verleggen van beken en grondont-
glnnlng.
De koloniën duren minstens drie weken
en er wordt veertig uur .per week gewerkt.
De deelnemers krijgen reiskosten heen en
terug vergoed, genieten vrije huisvesting
en voeding, doch ontvangen verder niets.
De onkosten worden gedekt door subsidie
van Regeerlng en diverse Kantons, dona-
bles en bijdragen der studenten.
Deze arbeidsdienst bedoelt precies te zijn
Wwt het woord zegt: .Arbeiden en dienen”.
De arbeid wordt er gewaardeerd als een
onontbeerlijk element van persoonlijk-
heidscultuur, en het dienen beoogt niet
alleen het materieel belang van hen aan
wien de art>eid ten goede komt, maar min
stens evenzeer het paedagogisch en psy
chologisch belang van hen, die den arbeid
verrichten. De deelnemers stellen hun jeug
dige arbeidskracht ter beschikking en
brengen daarmede een offer, om ten min
ste eenmaal in het leven de gemeenschap
te dienen mei inzet der geheele persoon
lijkheid. Beter dan door het geven van een
anonieme som gelds gevoelt en betuigt
men zijn verbondenheid met de gemeen
schap, wanneer haar dienst beslag legt op
dén geheelen mensch en men aan haar
belangeloos het offer brengt van zijn tijd
en. het zweet zijns aanschijns.
„Och laat maar, mijnheer Bulder».
Die kerel was veel te bot om fco'n boodschap
te doen. Doch daar kwam de ietwat nerven»»
kleine doktersvrouw uit Bfira, die overal, waa
rnaar een hut aan wal stond, inkoopen deed en
daarbij beweerde, dat zü alleen naar Europa
reisde, om zich van kop tot teen van nieuwe
kleeren te voorzien. Ook haar deed John zyn
verzoek.
„Als u toch in zooveel winkels komt, zou u
misschien kunnen vragen of ze de plaat Aloha-
rVa”
s Ze liggen al te prijken,
Zoo’n fijne letter van banket
Zal wel den meesten lijken.
Ze zijn er ook van chocola,
1 ’tZV kleine of ’t zij groote,
2 Zr wordt wat, tegen Sinterklaas,
Van letterkunst genoten!
2 Je boft niet als je Isaac heet
5 Dat zal men nu wel weten!
Dan zou ’k nog liever Manuel
Of Bart of Willem heeten.
Zoo’n letter, die drie pooten heeft,
Dat is toch pas een fijne!
De kapitale letters ook,
Die mogen niet verdwijnen.
Klaag nu niet meer dat door ons volk
2 Te weinig wordt gelezen,
Want wie zou er in dezen tijd
2 Niet letter-Uevend wezen?
HBRMAN KRAMBR f
s
1111111111111=
komt eenvoudig niet; evenmin al» er feest Is
in de kampong. Hij vindt het best als zijn
loon „gepottongd” (gekort) wordt, maar daar
mee U het bedrijf we!nlj gebaat.
Het Boer. Hbld. schpeef over de textiel In
Oost--Java en wees op „de aloude ervaring”,
dat de plattelands-Kromo werkt voor zijn da
ge lljksch brood:
Als zijn verdiensten zoo ruim zijn, dat hij op
een goeden dag bemerkt, dat hij meer dan
fijn dageiyksch brood heeft verdiend, dan
neemt hij een paar «dagen vacantle. De weverij
Is een arbeids-lntenslef bedrijf en daar heeft
men somwijlen gevoelig te lijden van deze
mentaliteit. Wij kunnen ons best de wanhoop
verklaren van een fabrikant, die bij een trou
werij In de kampong bemerkt, dat plotseling
zijn halve fabriek ontvplkt is. Penningen,
contröleklokken, boetesystemen helpen tegen
deze eenvoudige opvatting van het leven wei
nig en als men teveel gaat rationaliseerden, het
geen onvermijdelijk pottongan beteeker.t. dan
•egt de wever „tabeh" en wordt huisjongen of
waronghouder.
Inderdaad, dan zegt Kromo tabehvoegt
de Locomotief er aan toe. Vrijheid, blijheid, en
gelukkig wie zich geen zorgen maakt voor den
dag van morgen. Daar zal wel een generatlv
overheen gaan, voordat de Westersche arbeids
discipline heeft doprgewerkt, al doen fabrieken
elders goede ervanngen op. Niettemin: er zal
ook bij de opvoering van de volkswelvaart reke
ning mee moeten worden gehouden dat Kro
mo een levensfilosoof is penningen en con
tröleklokken passen in zijn filosofie vaak niet...
sen, waarvoor slechts enkele
waren, nestelde John Mang<
brief. Eensklaps trok er een grijns over zijn ge
bruind gelaat
„....en stel je voor, liefste, dien avond, toen
ik zoo liefdevol aan jou dacht, als misschien
nooit tevoren want het was immers de dag,
waarop ik jou voor het eerst gezien heb!
dien avond is de plaat gesprongen! Je kunt je
misschien wel indenken, hoe ongelukkig Ik was.
Maar het ergste is, dat ik de plaat nergens
meer kan krijgen. Ik ben direct naar de stad
gereden en heb alle winkels afgeloopen: overal
zeggen ze, dat de plaat in Europa niet meer ge
maakt wordt. En nu vertrouw Ik heelemaal op
Jou: Jij moet de plaat ergens in Afrika of zoo
4koopen of misschien ergens in Europa. Ik zou
anders doodongelukkig zijn.”
John Mangold keek op z'n horloge: er was
geen denken aan, dat hij nog den wal op kon
gaan! Nu ja*dan maar zonder Aloha-Oe.
Suzy zou dat wel begrijpen. Hij stak den brief
in den zak en liep de trap af. Den eersten
mensch, dien hl) ontmoette, was een dikke far
mer, die na vele moeilijke jaren zijn vaderland
weer eens wilde bezoeken.
„Mijnheer Bulders," riep John Mangold. „Gaat
u nog aan land? Ja? Wilt, u me dag een ge- zeeën ^onflgBgvorxep
noegen doen en een of twee platen Aloha-Oe" „Aloha-Oe”-platen th
meebrengen?" mn 1 -
„Wat voor dingen, stuurman?”
Hemel nog toe, veel tijd om te verklaren had
hij werkelijk niet.
De Inlander wordt geprezen als een goede
werkkracht, ook in de industrie. Maar hjj kan
nimmer met den Europeaan werknemer verge
leken worden, omdat nij een eigen en ook wel
eenigszlns eigenaardige opvatting van plicht
heeft.
Bij de krant in Indlë kan mén dat ervaren:
in de zetterij werken naast Imandsche, Chl-
neeeche typografen. Als sfj werken zijn het uit
stekende werklieden -r- maar zij werken dik
wijls niet. BIJ heftigen regen in der regentijd
verschijnt de' Chlriees wel. maar de inlander
Internationale voetbalwedstrijd is
echter in den loop der jaren tot méér dan
een partij voetbad uitgegroeidIn ’t bijzon
der in de dictatuur-landen zijn ’t geworden
semi-nationale gebeurtenissen. Een over
winning wordt als een verhooging van het
prestige in het buitenland beschouwd. En
de groote massa,, die dergelijke wedstrijden
bijwoont of, gezeten aan de radio, naar het
gesproken verslag luistert, voelt het even-
zoo. Ook. helaas, in ons eigen land
Wanneer men nu, om bij den Rotter-
damschen wedstrijd te blijven, bedenkt
dat daarbij rond 50 000 toeschouwers aan
wezig zullen zijn, waaronder naar ver
wacht wordt 10.000 Duitschers, dan 1»
het duidelijk, dat hier meer aan de orde
is dan een spelletje voetbal.
En daarom ook schijnt ons althans over
weging van de vraag of het gewenscht is
dezen wedstrijd doorgang te doen vinden,
noodzakelijk. Hoe immers is de situatie?
De Duitsche pogrom heeft de openbare
meening in ons vaderland zeer sterk ge
troffen. Vrijwel unaniem wordt de vervol
ging der Joden afgekeurd als *n terugval tot
het barbarisme der middeleeuwen.
Is t nu, vragen wij, verstandig onder deze
omstandigheden ’n tienduizend Duitschers,
waaronder er naar alle waarschijnlijkheid
zyn. die ook dien dag niet over politiek
kunnen zwijgen, in contact te brengen met
tallooze Nederlanders, waaronder er al
evenzeer zullen zijn, die hun mond niet
wenschen te houden?
Het behoeft geen betoog, dat er onder
op het
waar
„Voorop sta, dat wy de stelling, dat „an
sich” de politiek buiten de sport behoort te
blijven geheel onderschrijven.
Zou het dan ook zóó zijn, dat ergens op
een welland twee en twintig jonge men
schen (elf Duitschers en elf Nederlanders)
verzameld waren, die een party wenschten
te voetballen geen oogenbllk zou de ge
dachte aan uitstel van dat vermaak by ons
rijzen.
Een
bemanning zagen tot hun verbazing hoe vrien-
deiyk de kapitein den werkenden passagier
toeknikte. De eerste officier werd geroepen,
wisselde een paar woorden met den gezagvoer
der en zei kort:
„Wat my aangaat, goed, maar dan moet je
haast maken met Je bullen te pakken. Binnen
tien minuten moet je van boord zyn. Martens,
de man monstert af!”
.Heeft hy wat uitgehaald?"
.Keen hy schijnt uit de lotery te hebben
getrokken. De hoofdprys!”
De eerste officier begaf zich met den kapitein
naar de brug de sirene gaf het tweede
signaal. Robert, dien het duizelde rende naar
beneden. Toen de sirene voor de derde maal
loeide, kwam hy buiten adem aan den valreep,
die Juist omhoog zou gaan. Thomson stond al
op den tender het stoombootje dat de verbin
ding van het op stroom liggende schip met den
wal onderhield.
„Vlug, vlug!"
„Vaarwel Martens!”
„Gefeliciteerd reuzenbofferd!”
De tender hield af, de schroeven van de
„Lützow” begonnen te malen. Het was Robert
alsof hy droomde.
„Leg me nu alles eens eindeiyk uit!”
„Nog niet direct. Je kan toch wel even wach
ten tot we in Londen zyn."
Het werd hem bijna onprettig te moede toen
hy in t lachend gezicht van z'n vriend keek,
die zich met hem naar t station spoedde.
„Twee Londen eerste!”
tegenwoordiger van myn chef heen geweest ben.
Je oom Severing heeft zyn testament gemaakt.
Je oom is ernstig ziek en wenscht niet minder
dan Je in zyn zaak als firmant op te nemen en
dat Je zyn dochter Iracema trouwt. Hy zei me
zelfs, dat hy Je getelegrafeerd had om direct
naar Madeira tê komen.”
„Onmogeiykl Hy kent me nauwelijks-en weet
Ze!tDat”kUnktrn,iet1erg waarschyniyk ik heb
alles, wat ik zei uit zyn eigen mond verno
men."
,Hoe is dat mogeiyk?"
,Dat weet ik ook niet. Wel. dat hy zich ge
durende zijn ziekte zyn Duitsche afkomst en
familie heeft herinnerd.”
.Daar heeft hy zich nooit om bekommerd.”
„Waarschyniyk heeft hy naar Je laten infor-
meeren. Detectives zyn er overal wzar-
schyniyk heeft hy een telegram aan Jou naar
een Dultsch adres gezonden.”
Robert beefde van opwinding.
,Js dat allemaal waar?”
„Zou Je nu denken, dat ik met zulke ernstige
zaken grapjes sou maken? Je als asslstent-ste-
ward van boord halen, wanneer het niet waar
was? Je kan my gerust gelooven!”
„Het eerste wat ik te doen heb, is naar het
Westminster Hotel gaan en Iracema een bezoek
brengen.”
„Heelemaal niet! Op myn eerewoord. Weet Je
heusch nög niets?”
3k begryp Je niet eens!"
„Weet Je niets van Madeira?"
„Tir aou niet weten wat ik van Madeira weten
moest!”
„Goedenmiddag commandant.”
Kapitein Winter van de „Lützow” ging Juist
voorby om weer aan boord te gaan, en groette
den Enge lachman, die Robert staande had ge
houden en dien hy biykbaar kende.
^oe maakt u het?”
„Uitstekend, maar mag ik u met een verzoek
lastig vallen?”
„Graag!”
,Myn vriend Robert Severing is by u san
boord. Ik geloof als assistent-steward. Welke
plaats hy inneemt, weet ik niet precies, zoo
lets van warmen aardappelenmeier als ik bet
goed begrepen heb."
Winter lachte harteiyk en Robert kreeg een
kleur.
Kapitein
Naar aanleiding van een Interview van de
.Dell Crt." met den heer Kuneman over de Ja-
vanen-kolonlsatles in de buitengewesten, in
verband met de overbevolking op Java, schryft
het .Alg. Ind. Dagblad" dat de tijdens dit pers
gesprek geproduceerde cyfers byzonder in
drukwekkend zyn. Het blad meent, dat de groo
te beteekenis-van dit kolonisatiewerk nog veel
te weinig bekend is of wordt onderschat.
Men spreekt en schryft over de overbevol
king van Japan en andere landen, maar
overbevolking van Java, daar rept
over, noch over de machtige wijze, waarop dit
vraagstuk thans wordt opgelost door de ber-
bevolking der ledige gebieden in de buitenge
westen.
Het A.I.D. is van oordeel, dat het in het be
lang van ons aanzien in de wereld zal zyn, in
dien aan dergelyken arbeid meer bekendheid
in het buitenland wordt gegeven. Men maakt
in het buitenland veel propaganda voor wer
ken als de drooglegging der Zuiderzee, maax.de
„verovering van vruchtbaar akkerland op' het
oerbosch staat niet ten achter by een dergely-
ke drooglegging”.
Het A. I. D. merkt tenslotte op: .Aandacht,
internationale aandacht, voor dezen arbeid ge
vraagd, moet op den duur lelden tot waardee-
ting voor hetgeen hier is ingezet met de zorg
vuldigheid en den ernst, die zooveel belangry-
ken arbeid kenmerkt, welken ons volk op zich
neemt.
Maar niet alleen de uiteriyke waardeering
moeten wy zoeken, doch het daaruit voort
vloeiende besef, dat het een wereldbelang is,
dat deze arbeid wordt voortgezet”.
Oe” hebben....-
.Als het me eenigszlns mogeiyk is, stuurman!
Maar u weet wel, dat ik nog allerlei wanne din
gen moet koopen, voor we in die ontzettend»
„Golf van Blscaye of op de nog akeliger Noord
zee komen.... brr!l” Ze huiverde. Klets dan
mist en.
John Mangold viel haar ongeduldig in de
rede. Hy zou er weinig mee opschieten; deze
vrouw dacht alleen aan zich zelf, aan haar
eigen zorgen. Een duistere trek viel over zyn
voorhoofd Ja,
zoo zyn de men
schen nu een-
maal. c
„Waarom zoo
somber? En dat
met zoo’n weer?
Lachen maar!”
adviseerde een Engelsche, die plotseling naast
hem opdook. „U bent nu spoedig van on» af!”
John lachte eens ep vertelde haar, dat de
vriendelykheid der menschen direct tekort
schoot, als je ze maar een kleinen dienst vroeg.. -
„En dat is?”
Onderzoekend keek hy haar aan en toen
vroeg hy haar, of zy voor hem de plaat Aloha-
Oe" wilde» meebrengen.
Katuuriyk! Als ik nog tyd heb! Maar ik moet
eerst naar den kapper om myn haar wat te
laten verzorgen."
„Is onze scheepsfigaro niet goed genoeg?" kon
John niet nalaten schamper op te merken; dan
draaide hy zich om en ging npar de brug teiug.
De Engelsche liep woedend van boord.
Nog voor de .Angel" het anker aou lichten,
vond John Mangold een half uurtje tyd om aan
wal te gaan. In een taxi liet hy zich naar en
kele hem bekende winkels brengen, maar eerst
toen hy zich al met de gedachte vertrouwd had
gemaakt, dat zyn overhaaste speurtocht ver-
geefsch was geweest, kon hy twee exemplaren
van de gezochte plaat bemachtigen.
Met den kostbaren last onder den arm snelde
hy den valreep op en stevende recht op z'n hut
af, waarvoor Joema onderdanig neergehurkt op
hem wachtte Er was iets in den Jongen, dat
John’s aandacht trok.
„Wat is er, Joema?"
.Heeft toean platen gekocht?"
.Ja.... En wat zou dat?”
„Aloha-Oe?"
„Natuuriyk. Als jy beter had opgelet, zou het
niet noodlg zyn geweest!"
Joema boog bet hoofd en maakte dan de deur
open.
Verbaasd bleef John Mangold in de opening
staan, keek dan naar den boy, die onbeweeg
lijk voor zich uitstaarde, dan schaterde hy bet
uit.
Kee maar.... Als Je me nou.... Ik geef eerst
hartgrondig af op de geringe dienstwllligheia
der menschen, rijd dan zelf als een bezetene
door de stad om zoo’n vennaledyde plaat mach
tig te worden.... En nu.... nu heb ik er wel
zeven!!" -■
Dat John Mangold na enkele maanden op alle
kwam, was-Andermaal
i, die ditmaal', behalve
n September van het vorig jaar werd
In Zwitserland het 2e Internationale
Arbeidsdiegstcongres gehouden. Der
tien landen zonden afgevaardigden, de re-
geeringen van de meeste dier landen lieten
Bich officieel vertegenwoordigen. Uit Italië
was er niemand. Dultschland zond slechts
één afgevaardigde, Frankrijk twee en EnX
geland zes. Nederland kwam voor den dag
met elf afgevaardigden, onder wie drie re-
geerlngsgedelegeerden.
Ter orienteering der congressistei
den de verschillende landen tevon
het Congres-Secretariaat een overzRKt
doen toekomen, een „lAnderbericht", waar
in aan de hand van een Vragenlijst de ont
wikkeling en organisatie van den arbeids
dienst in elk land werd geschetst. Op het
Congres zijn door verschillende gedele
geerden de afzonderlijke aspecten der ar
beidsdienst besproken en gedachtenwisse-
llngen gevoerd over prlnclpieele of tech
nische vraagstukken.
Door de zorgen van de Zwitsersche „Zen
tralstelle für freiwllllgen Arbeltsdienst” en
van de „International Student Service”
Mjn nu onlangs deze .JAnderberichte”, de
redevoeringen en ook korte verslagen der
besprekingen gebundeld en gepubli
ceerd. 1)
Waar hier te lande vaak een eenzijdige
opvatting van den arbeidsdienst over-
heerscht, kan een overzicht van den rijken
inhbud van dezen bundel nut hebben om
bet inzicht In wezen en strekking ervan
te verdiepen en wellicht menig vooroordeel
weg te nemen.
Nu zijn de oorsprong en het doel van
den arbeidsdienst echter niet overal de
zelfde. De ontwikkelingsgeschiedenis ervan
was in verschillende landen anders. De
factoren, die zijn ontstaan en opbouw be
paalden, varieerden. Het is dus duidelijk,
dat ook aard en doel niet overal identiek
«Un»
Wanneer we de overzichten en program
ma’s der verschillende landen achtereen
volgens bestudeeren, treden de verschillen
duidelijk aan den dag. Bulgarije bijvoor
beeld verklaart: doel van den arbeidsdienst
is de organisatie en het benutten van
*s lands arbeidskrachten om de productie
én de openbare werken op een hooger ni
veau te brengen. Dultschland loopt plech
tiger van stapel. „De Rijksarbeidsdienst is
•eredienst jegens het Duitsche volk.” De
Rijksarbeidsdienst moet de Duitsche jeugd
in den geest van het nationaal-soclallsme
opvoeden voor de volksgemeenschap. Japan
beoogt een ander doel: daar bleek de boe
ren jeugd om allerlei redenen hoe langer hoe
meer naar de groote steden te trekken tot
groot nadeel van het platteland, en men
richtte werkkampen in met het doel, jonge
boeren tot voorbeelden voor het landvolk cp
te voeden. Daarnaast en onafhankelijk
daarvan Is men echter in Japan ook be
gonnen den arbeidsdienst als middel tot
bestrijding van de ge velgen der werkloos
heid te benutten. De Poolsche naam voor
arbeidsdienst, die onuitsprekelijk is, wordt
gelukkig afgekort tot „Som”. De SOM be
oogt zedeiyke opvoeding der jeugd, hare
voorbereiding tot het beroep van soldaat
en tevens lichamelijke training. Roemenië
beoogt weer iets anders, t.w. de ontwikke
ling van het solidariteitsgevoel naar de ver
schillende volksklassen,-, en eerbied voor
den handenarbeid. In Zweden is de ar
beidsdienst opgezet als werkgelegenheid
voor jonge werkloozen. In Tsjecho-Slowa-
kjje heeft de arbeidsdienst blijkbaar op de
eerste plaats ten doel, huisvesting en on
derhoud te verschaffen aan werklooze jon
gens uit arme gezinnen. In de Vereenigde
Staten zijn de C.C.C.-kampen, „Civilian
Conservation Corps Camps” opgericht om
ongehuwde jonge mannen van 1723 jaar
te laten arbeiden aan het behoud0van de
Hoeseer in bet huidige bestel alle maat
schappelijke gebeurlykheden met elkaar in
verband staan, moge weer een» biyken uit on
derstaande beschouwing van „de Nederlan
der”, die suggereert In'werband met den pogrom
den voetbalwodstry(j_>NederlandDultschland
uit te stellen:
die omstandigheden alle kans is
ontstaan van\ onaangenaamheden,
niemand mede gebaat is.
Nu zal dit allfetsJwel geen
tlngen aannemen. ook
incidenten zyn al v&dpende
heid en gedoe te on!
mogen de
