De stroopman
van
B
De Langendijk, het land
de zuurkoölmakers
Vides behandelingen
Verkoudheden
VlSSfS
hnwst vM
Wrij f deze verdampende
zalf op keel, botst en rug-
HET GENOODIGD
WK
KOSTELIJK EN VOEDZAAM
PRODUCT
retraite kath. studenten
DINSDAG 6 DECEMBER 1938
En ’t hielp niet erg
A
Achtergebleven gida omgekomen
DE MOORD ÓP TETJE HOF
Zuurkool medicijn voor
zwakke magen
Aanvullingsbegrooting
Economische Zaken
Surinaamsche neger
dansen
Het vullen der putten geachiedt
met achoon ritueel
Geen minder t oir bare handelingen
by filmopnamen voorgekomen
gespecialiseerde
behandelingen
Het waa een middel tegen mond
en klauwzeer, maar de knecht
at *t op zyn brood
OFFIC1EELE CRISIS
PUBLICATIE
Drama op den
Gpenoeng Salak
da
•X
en
Zoetwaterviaachera en drijfwant-
visscher»
X
Voorzieningen tegen mond- en
klauwzeer en den Colorado-kever
VlCKS
Va-tro-mol
Prof. AALBERSE VOOR DE
R.K. JOURNALISTEN
a
Oproep van den Unie-praeaea
aMteeefd wordt, doe ook te «#-
V
P
van
er
T-
NI
na
re-
te
i
L 5
en
9»
en
m
et
en
K
eï
□-
r-
ie
s-
L
BS
l*
■n
d.
JAC. Q. GOODEN
h.t. Unlepraeses
aj.
c,
1e-
sr-
fn.
en
ns
n-
let
■Ü1
Te
n-
tiet niet noodig,' naar aanleiding van deze film
opnamen eenlge bijzondere maatregelen te ne
men of den gouverneur van Suriname uit te
noodigen deze te treffen tot bescherming van
de aan onze zorgen toevertrouwde negerbevol-
king.
Het land bü uitnemendheid van de zuur-
koolmakers Is de Langendijk, het land, dat
zijn naam met waardigheid en eere djaagt.
Het water overheerscht hier en dwars
door dat water heen Is een lange, kronke
lende dijk aangelegd, soms breed als eed
heirbaan, soms zoo smal, dat men bang Is,
dat de Autobus klem zal raken tusschen de
huizen aan weerskanten. Achter die huizen
is weer water, waaroverheen hooge brugge
tjes, die men met kippenladdertjes bestijgt.
Ten vervolge op de beantwoording van vra
gen van het Eerste Kamerlid Brulneman be
treffende het maken van filmopnamen in een
boschnegerdorp in Suriname, heeft de minis
ter van Koloniën het volgende medegedeeld:
®ens scherpen toon niet bijzonder waardee-
,eo- Ben klein applaus steeg uit een bepaald
vergadering op bü dit openlijk
van vergevingsgezindheid jegens
aanvaller. Indien deze geest algemeen
Hetgeen natuurlijk nog niet bewijst dat het
stroopje de ziekte bevordert, maar toch wel de
kansen op een onbezorgden ouden dag doet ver
minderen.
De knecht van verd., een aardappelrooier,
beweerde, evenals zijn baas, dat hü geen knecht
was. HU was „zoomaar” in den auto ’stapt en
hu had .zoomaar” stroop, waarvan hü de heil
zame werking niet eens vermoedde, op de bekken
van tientallen koeien 'smeerd.
der
getuigenis
<ten
'eTïnd wordt, zal de K.D.P. het eventueel
“Muitend aan zich zelf hebben te wUten.
“dien zü met recht en reden buiten de nieu-
Wneenschap zou moeten worden geslo-
Een jaar geleden ongeveer werd hU voor de
eerste maal door den Haarlemschen kanton
rechter veroordeeld en sedertdien heeft hU reeds
vele malen dé' paleizen aan de Jansstraat be
treden om veroordeelende vonnissen over zich té
hooren uitspreken. En in hooger beroep heeft
ook de Hooge Raad zün handelingen strafbaar
gesteld.
HU heeft een strooperige substantie ontdekt,
die verleden Jaar volgens zUn zeggen een be-
«trUdingsmlddel was, doch thans reeds is ge
degradeerd tot ,Jielp”mlddel. Koeien, wier bek
ken en pooten goed met zUn stroop worden in
gesmeerd, zouden immuun zün tegen het ge
vreesde mond- en klauwzeer.
In September 1937 de zaak was zoolang
aangehouden, daar men op de uitspraak van den
Hoogen Raad wilde wachten reed hü met een
autolje, een knecht en zün bussen door de
Haarlemmermeer en bezocht er de koeienbezit-
rende boeren.
„Hebben uw beesten mond- en klauwzeer?”
En als de boer dan zei, dat zün beesten, de
hemel zü geprezen, nog niet waren aangetast,
gat de uitvinder den goeden raad: .Zorg dan
maar, dat ze het niet krijgen ook. Als je ze met
mijn middel laat insmeren, kan er zeker niets
gebeuren.”
En dan stapte de knecht uit den auto, om A
raison van n dubbeltje per koe pooten en bek
ken in te smeren. Aan smeer kostte het den boer
drie kwartjes per koe. terwijl hü moest beloven
om als het middel werkelUk succesvol bleek, nog
eens vier gulden voor de behandeling te betalen.
Twee boeren vertelden hoe het hun beesten na
de .smering” was vergaan.
X
Zaterdagmiddag heeft Mr. P. J. M. Aalberse
in hotel „Terminus” te Gravenhage voor de
groep Zuid-Hblland der Nederlandsche RK
Journalistenvereeniglng een voordracht gehou
den over de zedelUke en geestelijke herbewape
ning. HierbU kwam in het bijzonder de taak
van den katholieken journalist ten aanzien van
dit streven ter sprake.
De eerste zei, dat zün beesten vóór de
behandeling geen van alle mond- en
klauwzeer hadden en een week na do be
handeling wel. Een tweede verklaarde, dat
toen verd. bU hem kwam. eest zijner
koeien aangetast was en dat eenlge dagen
na de behandeling er niet een was, die niet
aangetast was.
ken.
Op de begrooting voor 1937 werd een memorie-
poet gebracht voor de bestrijding van den colo
radokever in verband met de omstandigheid,
dat dit Insect in 1936 in België op zeer korten
afstand van onze zuidelijke landsgrens werd
waargenomen en het derhalve noodzakelUk werd
geacht de noodige voorbereidingsmaatregelen te
treffen om bjj eventueele verschijning op Ne-
derlandsch gebied tot onmiddellUke bestrijding
te kunnen overgaan. In den loop van 1937 werd
de kever voor het eerst op enkele plaatsen in het
zuiden van ons land aangetroffen.
De koeten ter bestrijding van de besmettelüke
veeziekten zUn in 1937 ver boven de begrooting
uitgegaan, doordat in dat jaar het mond- en
klauwzeer in zeer hevige mate en op buitenge
woon uitgebreide schaal heeft gewoed. Het be
treffende begrootlngsartikel wordt met 155.000
verhoogd.
Ten gevolge van de voorgestelde wijzigingen
wordt het eindcUfer (gewone dienst) per saldo
verhoogd met ƒ46347, welk bedrag intusschen
door daartegenover staande hüddelenopbrengst
wordt gedekt.
Het is waar: thans eet men overal zuurkool
en den smaak ervan heeft men overal leeren
waardeeren. Deze smaak is dan ook voortreffe-
lUk; een maal met zuurkool kan worden tot
een hoog culinair genot. Vooral in dezen tüd
van het jaar, waarin de hazen zoo overvloedig
zUn, dat het eten ervan geen weelde meer is.
BU wild moet men die groenten eten, die het
dier zelf ook eet. Hetgeen natuurlük niet zeg
gen wil, dat men bij rundvleesch gras moet
eten, temeer ook, omdat koeien zeer weinig in
het wild voorkomen. Maar haas en zuurkool
passen wonderwel bjj elkaar en er is misschien
niets zoo goed om in deze kille* mistige na
jaarsdagen de sombere stemming en de kou
uit de botten te verjaren dan zulk een maal,
waarvan het plezier verhoogd wordt, als men ‘t
laat voorafgaan door een enkel glaasje van dat
nobele vocht, waarvan Schiedam den naam
heeft, maar dat men in Amsterdam toch tpln-
stens evengoed weet te bereidenden dat het
Het is een gemoedelUk en genoeglUk land
hier, waar de bewoners den vreemdeling groe
ten met welhaast Zuidelijke vriendelükheid en
hem bü zUn wandeling door de dorpen een
De officier van Justitie teekende hooger be
roep aan tegen het vonnis waarbij J. F. v. d. W„
koopman, gedetineerd te Almeloo wegens dood
slag op het meisje Tetje Hof in den avond van
35 Mei 193» tot 10 jaren gevangenisstraf met
ter beschikkingstelling der regeering werd ver
oordeeld.
De officier had ten laste gelegd moord met
voorbedachten rade waarvoor hü levenslange
gevangenisstraf vorderde.
den met medicijn. In Amerika is men zelfs
al zoo ver, dat men daar zuurkoolsap
sauerkraut-julce drinkt als tafelwater,
hetgeen ongemeen bevorderlijk moet zijn
voor de spUsvertering. Of het even bevor-
derljjk is voor de levensvreugde weten wü
niet en betwUfelen wij zelfs. En ook, deze
heeft haar zeer groote waarde.
verhemelt* nog wel eens weet te streelen en de
maag wel eens aangenaam wil prikkelen.
Het merkwaardige van deze zuurkool met zün
prettigen smaak is. dat de fabrikant er terecht
trotsch op is. terwUl noch hUzelf noch zUn ar
beiders het voornaamste werk doen. De voor
naamste werkkracht Is de natuur zelf, die men
haar gang moet laten gaan en waarvoor men
hoogstens de omstandigheden zoo gunstig mo-
gelijk kan maken. Zuurkool ontstaat n.l. door
het werken van glstcellen, waardoor een proces
plaats heeft, dat voor den scheikundige uiter-
maar voor een leek nog
den weg. De gids werd echter achtergelaten zon
der eenlge dekking, het noodige voedsel of drink
water, en dat °P een hoogte van ongeveer 3.000
M. (tusschen salak 3 en 3).
Het zoeken door de menschen, met de opspo
ring belast, had elndelUk den volgenden dag
eucces, nadat ongeveer 34 uur onder zeer slechte
weersomstandigheden was gezocht. Omstreeks 12
uur werd de man In zittende houding tegen een
helling der bergtoppen dood gevonden. HU was
enkel gekleed in een baadje en een kort broekje.
Onmiddellük werd geconstateerd, dat de man
nog niet lang gestorven kon zijn en zulks wel
uit het feft, dat waarschUnlük door patjets
i bloedzuigers) veroorzaakte wondjes nog bloed
den. VermoedelUk hebben de doorgestane ontbe
ringen, waarbij In aanmerking moeten worden
genomen de slechte weersomstandigheden en de
felle koude, den dood ten gevolge gehad.
Het stoffelUk overschot werd naar het Roede
Kruisziekenhuls te Buitenzorg vervoerd, waar,
naar vernomen wordt, de behandelende genees
heer als doodsoorzaak hartverlamming heeft ge
constateerd.
BU de Tweede Kamer is ingediend een wets
ontwerp houdende wijziging en verhooging van
het tiende hoofdstuk der Rljksbegrooting (Eco
nomische Zaken) voor het dienstjaar 1937.
De uitgaven, voortvloeiende uit de veelomvat
tende bemoeiingen van het departement van
den minister op economisch gebied, zUn ook. voor
het jaar 1937 weder zoo hoog geweest, dat ver
hooging van het artikel met ƒ75.000 onvermü-
deUJk is gebleken.
Vertiooging van het artikel betreffende kos
ten, voortvloeiende uit de uitvoering van de
crlslsinvoer- en uitvoer-wetten met 30.000 (van
welk artikel de uitgaven niet met eenlge zeker
heid zün te ramen) is wederom noodig geble-
Verd. zelf ontkende de veeartsenUkunde te
hebben uitgeoefend. HU had niet gezegd hoe het
middel aangewend moest worden de gebrulks-
aanwijzing stond er op en hU had ook niet
zelf de beesten behandeld dat had de man
gedaan, die zUn knecht niet was en die af en toe
stilletjes wat stroop voor zün boterham weg
moffelde. HU had alleen de bus vastgehouden,
om er zorgvuldig voor te waken, dat niemand
anders de samenstelling van zün stroop te weten
zou komen.
HU moest toegeven, dat zUn middel niet zoo
vreeselUk veel geholpen haa.
De ambtenaar van het Openbaar Ministerie
wilde nog geen hechtenisstraf eischen. daar
verd. in afwachting van het oordeel van den
Hoogen Raad te goeder trouw kon zün geweest.
HU volstond met 5 geldboeten van f 40.
Op verzoek van verdachte zal de kantonrech
ter den 19en December in deze zaak schrlftelUk
vonnis wUzen, evenals In de volgende, die tegen
den stroopman diende.
Die betrof een soortgelUk geval in Santpoort,
waar 24 koeien besmeerd waren. Ook hier waren
zü, voordat verd. kwam, niet aangetast. ZU wer
den het pas toen het middel op haar was toe
gepast.
Een knecht van den boer had de beesten in
gewreven. Eerst met zün handen, later met een
smerigen lap.
Ook hier elschte de ambtenaar een geldboete
van f 40.
Of de man van den mond- en klauwzeerstroop
zich ooit nog een* in goud aal kunnen baden.
„Maar *t 1* goed spul.” verzekerde hU-
„Hoe weet u dat, als u zelf staat te bewe
ren. dat u niets weet,” wilde de rechter
weten. i
„Ik eet "t op m’n boterham, hè,” aai de
aardappelrooier. U>U ons in de Meer is
brood nogal aan den drogen kant. Met stroop
smaakte het series beter.”
Aangeteekend zü hierbü. dat de genoemde drie
heeren eerst kort In het land zün en een V"
hen slechts een weinig Maleisch kent.
V bet inltlatiefnemend
^rtond 1-
toebt voor een 1
pondsU» van
heetten
jet ^tholieke volk
Van 15 tot 18 December organiseert de Unie
’tn Katholieke Studentenvereenigingen in Ne-
h.?*1?1 we<lerom een studentenretralte. GU
“®t het drukste trimester, wat het studenten-
“ven betreft, achter den rug. De Kerstdagen,
’15in »U de geboorte van onzen Verlosser ju-
lend zullen gedenken, naderen. De liturgie der
nolrfi h”ft on> reeds gebracht In de stemming
dit belangrüke gebeuren, waaraan wü
voorrecht Christenen te zün, danken, op
WU* te vieren.
„y Heilige Vader heeft ons In zün encycliek
r**0* Nestra” gewezen op het groote nut van
verdieping van ons geestelük leven. Onze
v” elscht van ons te zün: mannen, levend uit
geloof; eischt van ons te streven naar „de
j e van Christus In het RUk van Christus”
J^Kt daartoe in de retraite de grondslagen,
herinneringen aan school-retraltes van u
t dat er in een studentenretraite op
■a T u weten wü wel, dat het R. K. Werk-
lledenverbond„evenmin als de R. K.
v Staatspartü reden heeft bijzonder
jechanneerd te zün op de K.D.P. en de
KDF.-en zelfs van het lidmaatschap van
bet R. K. Werkliedenverbond zün uitgesloten,
maar daarin zou o.i. toch geen steekhoudend
motief gevonden kunnen worden om de
KDF.-ers bü voorbaat bü de te ondernemen
propaganda links te laten liggen. Wie een
algehele omwenteling van de geesten in
vetorerWogen en goedgeorganiseerde drie-
jaren-plannen zoowel op ethisch als op cul
tureel, economisch en sociaal terrein wil
verwezenhjken, moet beginnen met door
veel uit het verleden eën streep te halen en
•Is de heer uit het Evangelie, die een brui
loftsmaal had aangericht, allen aan de hoe
ken der straten uit te noodigen. BlUkt dan
achteraf iemand zonder bruiloftskleed te zün
btonengekomen, dan kan deze alsdan nog
bulten geworpen worden ,.ln de uiterste duis
ternis”. Pater dr. Beaufort O Ml, die in het
tijdschrift „Roeping” door Prof. Veraart
onlangs zeer heftig Is ingevallen, gaf een
twallend voorbeeld in den geest van de te
’•r’ezenlUken nieuwe gemeenschap, toen hü
*k «preker op voornoemde luisterrüke bü-
•ritkomat te Amsterdam, zeer nadrukkelük
met name den Delftschen hoogleeraar,
die «ens de promotor van de KJD P. is ge-«
veest, hoogelük prees, al kon hü dan ook
llng Is gebouwd In een plas; een soort paalwo
ning in het groot, een bootenwoning, waar en
kele smalle bruggetjes en loopgangen voor de
menschen vrü zün gemaakt. Hier varen de
schuiten langs de koopers, die aan weerszijden
zün gezeten en door het drukken op een knop
den draaienden pül, die den prüs aanwüst, stil
kunnen doen houden, waarbü een lampje, aan
geeft, wiens knop het eerst wjrd ingedrukt. Zorg
ligt op de gezichten der tuinders, die hier hun
waren komen verkoopen; zorg en vrees, dat hun
producten geen goeden prüs zullen maken, en
dat al hun werk van büna het gansche jaar
slechts een uiterst karige belooning zal ontvan
gen. Hier is die sombere beteekenis van het
woord doordraaien ontstaan, waarvan elke tuin
der maar al te goed weet, wat het beteekent,
omdat het voor hem zeggen wil. dat zün In
komsten zeer miniem zullen blüven. en men
voelt zich als bezoeker min of meer be
schaamd, als men bü het woord doordraaien
meer denkt aan den in sommige opzichten zeer
goeden vrügezellentüd, toen in het begin van
dc maand de stad altüd te klein was en de
avonden niet lang genoeg konden worden, uit
gerekt.
En uit den aard der zaak zün er reeds velen,
Cle meenen dit middel gevonden te hebben.
Een van hen is een 35-jarige koopman uit
Haarlem-Noord, die echter in plaats van bergen
met geld te krügen, er bergen moet betalen. En
wel aan het rük, middels de gerechtelüke col
leges, wegens het onbevoegd uitoefenen der
geneeskunde
Deze heeft een Europeesch hoofdagent en drie
agenten gezonden. Met hen heeft verder nog een
dertig man van de dessapolltle en bevolking aan
de opsporing deelgenomen.
Van het gebeurde moeten de drie heeren de
volgende lezing hebben gegeven:
Op een gegeven oogenblik is de gids over ziekte
gaan klagen, hetgeen door hen werd betwüfeld
en als simulatie werd beschouwd. (Hiertoe be
stond geen reden, omdat men op den terugweg
was.) Toen de man niettemin niet) verder wilde,
werd besloten den man achter te laten. Zün
golok werd hem afgenomen voor hét banen van
Zaterdag 26 November j J.„ na kantoortüd, zün
vier heeren uit Buitenzorg van de theeondeme-
mlng Tjiomas. 10 KM. van Buitenzorg, naar
Tjiapoes vertrokken met het doel, om van hier
uit den Goenoeng Salak te beklimmen, aldus
schrüft Aneta uit Buitenzorg.
Op de onderneming werden vüf inlanders, o.w.
twee gidsen, aangeworven, de nacht werd hal
verwege den berg doorgebracht en den volgenden
ochtend ging men verder naar de toppen. Op
top Salak 2 gekomen, ging de heer De V. met
i gids en drie koelies naar een anderen top,
'daarbü echter niet het gewone pad volgende. De
andere drie heeren gingen met een gids zonder
koelies het bekende pad op.
Een der heeren was Zondagmiddag laat met
de vier inlanders terug op de onderneming zon
der het andere gezelschap mee te hebben terug
gezien. Dit kwam eerst Zondagnacht in Warong-
loa (boven Tjiapoes) aan, echter zonder gids.
Geen van hen heeft noch de veldpolitie of het
B. B. over den achtergebleven gids gerappor
teerd.
Toen den volgenden ochtend de vier inlanders,
die met den heer De V. waren teruggekomen,
merkten, dat him kameraad In den loop van den
dag nog niet terug was, werden zü ongerust en
meldden dit aan den heer Rhemrev, employé
van de onderneming, die hun opdracht gaf
direct weder den berg op te gaan en den be
wuste op te sporen. Hieraan konden zü niet vol
doen in verband met hun pünlüke voeten.
Andere personen werden toen voor de opsporing
aangewezen. Dit geschiedde Maandagmiddag.
Ir.tusschen werd de veldpolitie van Buitenzorg
onmiddellük met een en ander in kennis gesteld.
De uitvinder van het veiligheidsscheer-
mesje heeft zich kunnen baden in goud, wat
hü nochtans niet gedaan heeft natuurlük.
En de mannen, die aan het menschdom het
conservenblikje gaven en de veiligheidsspeld,
het nietmachinetje en de paperclips, de rol
trap en den au torna tischen aardappelschiller,
werden even rük beloond als zü, die Black
and White wisten samen te stellen en haver-
moutkorrels en de vele gepatenteerde nagel
lakken.
Zü hebben het gras voor onze voeten weg
gemaaid. Wie weet of u niet op het idee van
een paperclips was gekomen, om nog te
zwügen van Black and White. ZU waren
ons voor, en het schünt of alles wat maar
uitgevonden en ontdekt kan worden en zün
geld opbrengt, al uitgevonden en ontdekt is.
Toch heeft de menschheid nog een onbezorg
den ouden dag In petto voor hem of haar, die
een middel weet te vinden tegen mond- en
klauwzeer.
De Nederlandsche VisscherUcentrale brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat vlsschers,
-die in aanmerking wenschen te komen voos
steun krachtens de Crisis-Steunbeschikklng 1938
(Zoetwatervlsscherü) en krachtens de Crisis-
Steunbeschikklng 1938 (Drüfwantvisscherü)
over het 2e halfjaar 1938, voor zoover zU dit nog
niet hebben gedaan, thans zoo spoedig mogelük
een desbetreffend verzoek moeten richten tot de
Nederlandsche VisscherUcentrale. In het ver
zoek moeten naam, voornaam, adres en woon
plaats, alsmede de geboortedatum van den
aanvrager volledig worden vermeld. Aanvragen,
welke né 15 Januari 1939 de Nederlandsche Vis
scherUcentrale bereiken, kunnen In geen ge
val meer in behandeling worden genomen.
’s-^ravenhage, 5 December 1938.
goeden morgen of goeden dag toewenschen, al
naar den tüd van den dag. De weg hier, waar
over het autobusje rüds met de snelheid van
een schietspoel in een weefgetouw, komt den
vreemdeling gevaarlüker voor dan de ge
meenste begweg, omdat hier de bochten veel
smaller en scherper zün eta omdat men bang
is terecht te komen In de slqoten. die hier soms
de breedte van kanalen hebben. Dat busje is
even genoegelüri als het land zelfhet heeft le
deren morgen zün zelfde passagiers; ernstige
ambtenaren van secretarieën uit de omgeving
en plichtsgetrouwe onderwüzeresjes. die lederen
dag weer opnieuw wüsheld probeeren bü te
brengen aan de Langendüker kinderen, maar
die vanmorgen merkbaar minder spraakzaam
waren omdat het busje, haar busje, thans ook
een vreemden reiziger bevatte, waardoor het
genoeglüke van het ochtend-onderonsje
wreedaardig werd verstoord.
Dat land is beroemd verre bulten de grenzen
van Nederland om zün tuinbouw en om zün
veilingen, waar al de producten van dezen
vruchtbaren grond worden verhandeld. Hier
zetelt de machtige vierbond, de vier veilingen
van Warmenhulzen, Noord-Scharwoude, Broek,
op Langendük en Obdam. In den drukken tüd
trekken hier lederen morgen opnieuw de schui
ten met kool door de vaarten; in den winter
komen zü vaak den avond te voren al aan de
veiling, waar zü vorstvrü kunnen liggen in de
groote llgkappert In Broek op Langendük Is
plaats voor tweehonderd vaartuigen. En steeds
weer opnieuw bekruipt den bezoeker de gedach
te. dat hier alles water is. met hier en daar
ctandeaUen een «tukje land er tusschen. De Hei
mate Interessant is,
meer onbegrüpelük
ondom de fabriek van Kramer ligt
tuurlük water en langs drie kanten komt
Av de kopl er aan met schuiten. Ze bljjft een
week liggen om te besterven, omdat ze anders
te bros zou zün en geen laage sneden sou ge
ven. Dan worden de buitenste bladen eraf ge
haald. tot de kool overbluft, hard en vast als
een kei en van een gewicht tot tien kilo toe.
De struik wordt met een geraffineerd vernuf
tig mesje versplinterd. Vroeger boorde men den
struik uit met de hand en gooide hem weg, om
dat hü te hard was; thans gebruikt men alles
en op de honderdduizenden kooien maakt dit
weer een aanzlenlük verschil. Dan wordt de
kool op een groote schüf gesneden en met wa
gentjes naar de putten vervoerd. Deze putten
zün groote betonnen bakken, waarvan er som
migen 60.000 kg., andere 45.000 kg. kunnen be
vatten. De wanden zün met planken bekleed,
gedeeltelük om de gassen te kunnen laten ont
snappen, gedeeltelük voor de bescherming van
dc beton, want het melkzuur, het vocht, dat bü
het gistingsproces ontstaat, is zoo scherp, dat
het deze harde materie wegvreet.
Het vullen van deze putten geschiedt met
schoon ritueel. Het is, alsof men een magischen
dans büwoont van een medicünman van een
wilden volksstam; of er een baarlüke duivel be
zworen moet worden met dezen bepaalden ritus.
Men spreidt een gesneden kool uit, bestrooit ze
met zout en dan komt er weer een laag boven
op. Dit alles moet worden aangestampt. Een
arbeider met speciaal daarvoor vervaardigde
klompen aan. gaat door den bak heen en weer,
langzaam met gepaste plechtigheid; hü zet
zün rechtervoet vooruit, trekt de linker bü en
zakt even door de knieën; telkens dezelfde be
weging, steeds het kalme rhythme, één, twee,
drie; één, twee drie; den geheelen bak door met
een volharding, waarmede ook de negers uren
aan eenstuk hetzelfde eentonige rhythme van
muziek of dans kunnen volhouden. Steeds meer
nieuwe lagen er bovenop; steeds weer denzelf-
der. dans, tot de bak hoog opgestapeld vol is.
Dan komt er een doek overheen en koolblade
ren en een planken vloer, en daarop groote en
zware gewichten. Langzaam verloopt het proces
en langzaam zakt de kool, tot hü na enkele we
ken gereed Is voor het gebruik. De gewichten
worden er afgenomen; de klompendanser be
treedt den bak, nu gewapend met een grooten
riek, waarmee hü monsterachtige lappen zuur
kool naar boven brengt, als diende hü een
maaltüd op voor een reus, dien hü enkele we
ken terug heeft bezworen.
De zuurkool wordt verpakt in vaten van 180
kg. of 100 kg., in blikken van 35 kg. en 10 kg.
ZU is gereed voor de verzending langs denzelf-
den waterweg, waarlangs hU gekomen is. De
vaten en blikken komen door heel Nederland,
want in dezen tUd eten we allen zuurkool. Dit
kostelük product zou verzonden kunnen worden
over heel de wereld en overal de concurrentie
kunnen volhouden, want nergens groeit betere
kool en nergens maakt men betere zuurkool.
Maar ook dit product ondervindt de lasten van
dezen tüd. waarin all* landen hun grenzen slui
ten en waarin het uiterst moeilük 1* zelfs voor
producten met een wereldxeputatie een afzet
gebied te vinden.
Verder heeft zuurkool het voordeel, dat zü
zeer goedkoop Is en den ganschen Winter ver-
krügbaar. In dezen tüd, waarin het levenspeil
van allen versoberd Is, zal ook dit wel een van
de oorzaken zün, waarom dit product In steeds
grooter hoeveelheden wordt gegeten. De zuur
kool Is de laatste jaren deftig geworden. Een
der directeuren van de zuurkoolfabriek der fa.
G. Kramer Zonen te Zuid-Scharwoude ver
telde ons bü een bezoek aan deze fabriek: „Als
je vroeger op de kostschool durfde vertellen,
dat Je van zuurkool hield, werd je aangezien
voor Iemand met een zeer minderwaardigen
smaak en hoorde je eigenlük niet In de ge
meenschap thuis. En tegenwoordig! Tegenwoor
dig komt zuurkool op de fünste tafels en er is
geen restaurant meer, waar je het niet krü
gen kunt.”
de groote luisterrüke bijeenkomst
Bellevue te Amsterdam, waarmee
1 R. K. Werklieden
modem georganlseerden kruis
nieuwe gemeenschap op den
„Quadragesimo Anno” heeft
i de vertegenwoordigers van
in al zün geledingen ult-
L Gezien de vele hooge en lagere,
uWke en wereldlüke autoriteiten en de
vertegenwoordigers van het organi-
en vereenigingsleven, die bü deze wel-
'daagde manifestatie aanwezig waren, werd
mdmk bevestigd, dat dit ook werkelUk
wss. in „Onze Vaan”, het weekblad
de Kath. Democratische Partü-Neder-
J^d. dat groote Instemming betuigt met de
jeelstelling van <ie door het R. K.'^JVerklie-
óenverbond ondernomen actie, lezen wü ech-
d,t de Katholiek-Democratische Partü
uitnoodiging voor déze katholieke de-
^gmtratie heeft ontvangen en dat zü zich
daardoor geërgerd en gegriefd voelt. Indien
det inderdaad w*ar Is, wat „Onze Vaan”
en zoowel de Katholiek-Demo-
„atische Partü als haar individueele leden,
die in het openbare leven een rol spelen,
net opzet bü deze gelegenheid werden ge-
kunnen wü ons niet verbazen over
bet gevoel van gekrenktheid, waarvan in de
dringen *r KD.P. thans blUk wordt gege-
«n. üit bet niet ontvangen van een ultnoo-
voor een bepaalde vergadering behoeft
echter nog niet te volgen, dat medewerking
aan het op die vergadering gepropageerde
ook van de züde der nlet-genoodigden
Biet zou worden gewaardeerd. De nlet-katho-
deken immers, waarop het R. K. Werklieden
verbond terecht óók een beroep wil doen om
de beginselen van de Pauselüke Encycliek,
die van algemeene gelding zün, in practük
te hengen en de geesten om te vormen,
rechtvaardigheid en liefde algemeen
müen gaan heerschen. waren óók niet ter
vergadering genoodigd. Indien het echter in
de bedoeling zou liggen, de K.D.P.-ers stel-
■elmatig van de voorbereidende actie voor
een nieuwe gemeenschap uit te sluiten, zou
den «U dit ten zeerste betreuren. Evenmin als
eiders is de geest van rechtvaardigheid en
liefde over de K.D.P., haar leiding en leden,
neds sóó vaardig geworden, dat deze actie
van het R- K. Werkliedenverbond voor haar
overbodig geacht zou moeten worden. Juist,
maneer bet R. K. Werkliedenverbond van
monter zou zün, dat er aan den geest van
liefde en rechtvaardigheid in de K.D.P. méér
dan elders ontbreekt, zou het een büzondere
reden hebben om deze politieke organisatie
erin te betrekken. Eerst, vrtuineer apu blüken,
dat de KDP. en haar In het openbare leven
een /ol spelende leden zouden worden ge
weerd uit de gelederen vdn hen, die naar het
ideaal van een nieuwe geméenschap volgens
de beginselen van „Quadragesimo Anno”
streven, zouden de leden dezer politieke or
ganisatie, welke terwllle van de staatkundige
eenheid der Katholieken ongewenscht wordt
geacht, maar nimmer door de geestelüke
overheid werd verboden, zich als katholieken
fediscrimlneerd en zelfs bü de nlet-katholie-
ken, op wie het R. K. Werkliedenverbond
een beroep doet, achtergesteld mogen voelen.
Luidens door den gouverneur van Suriname
verstrekte inlichtingen is het relaas, dat tn
het dagblad ,JJe Tüd” van 7 September J.l.
onder den «titel Afkoop van beschaving” wordt
gegeven omtrent voorvallen welke zouden heb
ben plaats gehad bü filmopnamen In het bosch
negerdorp Santigron aan de Saramacca, niet
geheel in overeenstemming met de werkelUk-
heid.
Bü de daarin bedoelde filmopnamen door de
Metro-Goldwyn-Mayer filmmaatschappü. wel
ke een weergave bedoelden te geven van het
verhaal omtrent den verdwenen vliegenier Red
fern, die ergens door Indianen zou zün öpge-
nomen en verborgen gehouden, zün geen an-
dere dansen uitgevoerd dan de gewone, die
door de boschnegers steeds worden gedanst aU
zü „mekle presirie” (plezier maken). Dat daar-
bü sprake zou zün geweest van de z.g. „Winti
d.l. heidensch of bezweringsdansen is
uitgesloten te achten, reeds omdat zulke
overigens in Suriname verboden dansen
alleen In het donker worden gehouden. Onge-
bruikelük bü de boschnegers is, dat bü de o>
t.amen gedeeltelük om een vuur is gedans',
doch dit feit op zich zelf bewüst reeds, dat
van een terugval in oude gewoonten geen spraice
is geweest.
Noch kinderen, noch ouderen zün gedwon
gen geworden tot deelneming aan de. dansen.
De uit Paramaribo gedurende twee dagei^.
als figuranten bü de opnamen gebruikte, uit
sluitend mannelüke, negers werden des mor
gens f>er auto en boot naar het dorp vervoeid”
en tegen den avond terug naar de stad. 5
Zü hebben niet aan de eigenlüke dansen
deelgenomen, doch slechts als op de maat u>
de handen klappende toeschouwers om de
dansplaats heen gestaan. Bü die gelegenheid
waren zü tüdelük gekleed als boschnegers. eeu
Inderdaad weinig bedekkende kleeding. doch
In overeenstemming met de ter plaatse gewone
cn daarom onder die omstandigheden niet aan-
stootelüke kleeding.
De opnamen ter plaatse zün gedurende eenl
ge dagen door bestuurs- en politie-ambtena-
ren en -beambten bügewoond. Nimmer is daar
bü ingrüpen noodzakelUk gebleken en evenmin
zün berichten ontvangen, dat op andere dagen
minder olrbare handelingen zouden zün voor
gekomen.
Gezien de ambtsberichten omtrent de feiten
het uitgeoefend toezicht acht de minister
U deze "Veilingen liggen ook de zuur-
koolfabrleken; de vertegenwoordigers
ervan zün zeer geziene koopers. want
hoe langer hoe meer wordt de kool tot zuur
kool verwerkt voor zü onder de menschen
komt. De reden hiervan is moeilük te ach
terhalen. Misschien komt het. omdat wü in
dezen zetiuwsloopenden tüd allemaal mln of
meer lüdende zün aan de maag. Gewone
kool is dan niet altüd aan te bevelen,
terwül zuurkool dan gelük gesteld kan wor-
ven voor studenten. Komt daar om u terug
te trekken In een eenzaamheid, waar gij u kunt
bezinnen over uw verhouding tot God, over uw
eigen leven, over uw leven als katholiek stu-
dent.
Velen weten, welke rüke Initiatieven in die
sfeer enthousiaste volgelingen vonden. Voor
beelden zün er te over. Ik wilde u er slechte
- aan herinneren, dat daar ‘de Unlegedachte rüpte
dat daar de Encycliekenactie haar oorsprong
vond. Mee te helpen om ook deze retraite wetx
te doen slagen 1* voor ons allen een schoone
5°mt «n *ekt uw vrienden op. AU-
Inlichtingen verstrekt het. secretariaat der Unie
Rapenburg 24, Lelden.
