NIET genoodigd
bU
De stroopman
van
B
RETRAITE kath. studenten
De Langendijk, het land
de zuurkoolmakers
Vicks
Verkoudheden
VBB
in
KOSTELIJK EN VOEDZAAM
PRODUCT
2
DINSDAG 6 DECEMBER 1938
m
En ’t hielp niet erg
Achtergebleven gids omgekomen
I
I
DE MOORD OP TETJE HOF
i
Aanvullingsbegrooting
Economische Zaken
Zuurkool medicijn voor
zwakke magen
Surinaamsche neger
dansen
Drama op den
Goenoeng Salak
Het vullen der putten getchiedt
met tchoon ritueel
Geen minder oirbare handelingen
by filmopnamen voorgekomen
teclaliseerde
andelinggn
Het wat een middel tegen mond
en klauwzeer, maar de knecht
at *t op zyn brood
Prof. AALBERSE VOOR DE
R.K. JOURNALISTEN
OFF1CIEELE CRISIS
PUBLICATIE
Vicks
VA'TKO-NOL
<k
r-X
fen
Zoetwatervi»»cher« en drijfwant-
▼isschers
Voorzieningen tegen mond- en
klauwzeer en den Colorado-kever
1
CGKZ)
iZIjURKO?1
Oproep van den Unie-praeee»
■^w
"S
JAC. G. GOODEN
h.t Uniepraeses
i*
9
-■
van
uder-
voor een leek nog
r
f
I
o«
Broek
Vrede
<-
He-
Re*
Du*
rechu-
Et SST*
elfden
ok dB
1. Bet
desen
erklng
ubriek
denen
Hier
nM*
MM
anl
k»
301
I
M
«I
nver*
roble-
- zün.
rorden
is one
.lean
er het
terwijl
indere
,n v
ranke*
lebben
Dese
WWt,
bet l—
jenoodlgd.
peetelljke
uirijke
l. van
w.
lever,
Ier, J.
A a
fasse*
allen
Igende
en en
gekre-
I II.
M
edele
Blen
artini.
Het land bij uitnemendheid van de zuur
koolmakers is de Langendijk. het land, dat
zijn naam met waardigheid en eere draagt.
Het water overheeracht hier en dwars
door dat water heen ia oen lange, kronke
lende dijk aangelegd, soms breed als een
heirbaan, soms zoo smal, dat men bang is,
dat de autobus klem zal raken tusschen de
hulzen aan weerskanten. Achter die huizen
is weer water, waaroverheen hooge brugge
tjes, die men met kippenladdertjes bestijgt.
het niet noodlg, naar aanleiding van deae film
opnamen eenige bijzondere maatregelen te ne
men of den gouverneur van Suriname uit te
noodlgen deze te treffen tot bescherming van
de aan onze zorgen toevertrouwde negerbevol-
king.
deüjk is gebleken.
Verhooging van het artikel betreffende kos
ten, voortvloeiende uit de uitvoering van de
crtotoinvoer- en uitvoer-wetten met 30.000 (van
welk artikel de uitgaven niet met eenige zeker
heid zijn te ramen) is wederom noodlg geble
ken.
Op de begrooting voor 1937 werd een memorie-
poet gebracht voor de bestrijding van den colo
radokever in verband met de omstandigheid,
dat dit insect in 1936 in België op zeer korten
afstand van onze zuidelijke landsgrens werd
waargenomen en het derhalve noodzakelük werd
geacht de noodlge voorbereidingsmaatregelen te
treffen om bü eventueele verschijning op Ne-
derlandsch gebied tot onmiddellijke bestrijding
te kunnen overgaan. In den loop van 1937 werd
de kever voor het eerst op enkele plaatsen in het
zuiden van ons land aangetroffen.
De kosten ter bestrijding van de besmettelijke
veeziekten zijn in 1937 ver boven de begrooting
uitgegaan, doordat in dat jaar het mond- en
klauwzeer in zeer hevige mate en op buitenge
woon uitgebreide schaal heeft gewoed. Het be
treffende begrootlngsartlkel wordt met f 155.000
verhoogd.
Ten gevolge van de voorgestelde wijzigingen
wordt het eindcijfer (gewone dienst) per saldo
verhoogd met ƒ46.347. welk bedrag intusschen
door daartegenover staande middelenopbrengst
wordt gedekt.
Ten vervolge op de beantwoording van vra
gen van het Eerste Kamerlid Brutneman be
treffende het maken van filmopnamen in een
boschnegerdorp in Suriname, heeft de minis
ter van Koloniën het volgende medegedeeld:
inlichtingen verstrekt het secretariaat der Unie
Rapenburg 34, Lelden.
I r-J
De eerste zei, dat zijn beesten véér de
behandeling geen van alle mend- en
klauwzeer hadden en een week na de be
handeling wel. Een tweede verklaarde, dat
toen verd. b(j hem kwam, een sjjner
koeien aangetast was en dat eenige dagen
na de behandeling er niet een was. die niet
aangetast was.
„Maar “t to goed spui.” verzekerde Mj.
-Hoe weet u dat, ato a zelf staat te bewe
ren. dat u niets weet,” wilde de rechter
Uk eet 1 op m’a boterham, tok,** sol de
aardappelrooier. „Bü ene in de Meer Is
brood nogal aan den drogen kant. Mot stroop
smaakte het series beter.”
volhouden, want nergens groeit betere
nergens maakt men betere zuurkool.
verhemelte nog wel eens weet te streelen en de
maag wel eens aangenaam wil prikkelen.
Het merkwaardige van deze zuurkool met zijn
prettlgen smaak is. dat de fabrikant er terecht
trotsch op is, terwijl noch hijzelf noch zijn ar
beiders het voornaamste werk doen. De voor
naamste werkkracht is de natuur zelf, die men
haar gang moet laten gaan en waarvoor men
hoogstens de omstandigheden zoo gunstig mo-
Zaterdag 26 November JJ., na kantoortijd, Zijn
vier heeren uit Buitenzorg van de theeenderne-
mlng TJiomas. 10 KM. van Buitenzorg, naar
TJiapoes vertrokken met het doel, om van hier
uit den Goenoeng Salak te beklimmen, aldus
schrijft Aneta uit Buitenzorg.
Op de onderneming werden vijf inlanders, o.w.
twee gidsen, aangeworven, de nacht werd hal
verwege den berg doorgebracht en den volgenden
ochtend ging men verder naar de toppen. Op
top Salak 2 gekomen, ging de heer De V. met
een gids en drie koelies naar een anderen top,
daarbij echter niet het gewone pad volgende. De
andere drie heeren gingen met een gids zonder
koelies het bekende pad op.
Een der heeren was Zondagmiddag laat met
de vier inlanders terug op de onderneming zon
der het andere gezelschap mee te hebben terug
gezien. Dit kwam eerst Zondagnacht in Warong-
loa (boven TJiapoes) aan, echter zonder gids.
Geen van hen heeft noch de veldpolitie of het
B. B. over den achtergebleven gids gerappor
teerd.
Toen den volgenden ochtend de vier inlanders,
die met den heer De V. waren teruggekomen,
merkten, dat hun kameraad in den loop van den
dag nog niet terug was, werden zü ongerust en
meldden dit aan den heer Rhemrev, employé
van de onderneming, die hun opdracht gaf
direct weder den berg op te gaan en den be
wuste op te sporen. Hieraan konden zU niet vol
doen in verband met hun pijnlijke voeten.
Andere personen werden toen voor de opsporing
aangewezen. Dit geschiedde Maandagmiddag.
Intusschen werd de veldpolitie van Buitenzorg
nnmlddelUjk met een en ander in kennis gesteld.
gattn bij net eerste
I Deze heeft oen Europeesch hoofdagent en drie
agenten gezonden. Met hen heeft verder nog een
dertig man van de dessapolitle en bevolking aan
de opsporing deelgenomen.
Van het gebeurde moeten de drie heeren de
volgende lezing hebben gegeven:
Op een gegeven oogenblik is de gids over ziekte
gaan klagen, hetgeen door hen werd betwijfeld
en als simulatie werd beschouwd. (Hiertoe be
stond geen reden, omdat men op den terugweg
was.) Toen de man niettemin niet verder wilde,
werd besloten den man achter te laten. Zijn
golok werd hem afgenomen voor het banen van
den weg. De gids werd echter achtergelaten Bon
der eenige dekking, het noodlge voedsel of drink
water, en dat °P een hoogte van ongeveer 2.000
M. (tusschen salak 3 en 2).
Het zoeken door de menschen, met de opspo
ring belast, had eindelijk den volgenden (tag
succes, nadat ongeveer 24 uur onder zeer slechte
weersomstandigheden was gezocht. Omstreeks 12
uur werd de man in zittende houding tegen een
helling der bergtoppen dood gevonden Hl) was
enkel gekleed in een baadje en een kort broekje.
Onmlddellljk werd geconstateerd, dat de man
nog niet lang gestorven kon zjjn en zulks wel
uit het feft, dat waarschijnlijk door pat jets
(bloedzuigers) veroorzaakte wondjes nog bloed
den. VermoedellJk hebbende doorgestane ontbe
ringen, waarbij in aanmerking moeten worden
genomen de slechte weersomstandigheden en de
felle koude, den dood ten gevolge gehad.
Het stoffelijk overschot werd naar het Roode
Kruisziekenhuis te Buitenzorg vervoerd, waar,
naar vernomen wordt, de behandelende genees
heer als doodsoorzaak hartverlamming heeft ge
constateerd.
Een Jaar geleden ongeveer werd hij voor de
eerste maal door den Haarlemschen kanton
rechter veroordeeld en sedertdien heeft hü reeds
vele malen de paleizen aan de Jansstraat be
treden om veroordeelende vonnissen over zich te
hooren uitspreken. En in hooger beroep heeft-
ook de Hooge Raad zijn handelingen strafbaar
gesteld.
HU heeft een strooperlge substantie ontdekt,
die verleden jaar volgens zjjn zeggen een be-
■trUdingsmiddel was, doch thans reeds is ge
degradeerd tot .help’mlddel. Koeien, wier bek
ken en pooten goed met zün stroop worden in
gesmeerd, zouden immuun zün tegen het ge
vreesde mond- en klauwzeer.
In September 1937 de zaak was zoolang
aangehouden, daar men op de uitspraak van den
Hoogen Raad wilde vrachten reed hu met een
autotje. een knecht en zün bussen door de
Haarlemmermeer en bezocht er de koelenbezit-
tende boeren.
„Hebben uw beesten mond- en klauwzeer J”
En als de boer dan zei, dat zUn beesten, de
hemel zü geprezen, nog niet waren aangetast,
gal de uitvinder den goeden rasui: ..Zorg dan
maar, dat ze het niet krUgen ook. Als Je ze met
mUn middel laat Insmeren, kan er zeker niets
gebeuren.”
En dan stapte de knecht uit den auto, om i
raison van 'n dubbeltje per koe pooten en bek
ken in te smeren. Aan smeer kostte het den boer
drie kwartjes per koe, terwUl hü moest beloven
om als het middel werkelUk succesvol bleek, nog
eens vier gulden voor de behandeling te betalen.
Twee boeren vertelden hoe het hun beesten na
de ..smering” was vergaan.
U deze veilingen liggen ook de zuur-
koolfabrieken; de vertegenwoordigers
ervan zUn zeer geziene koopers, want
hoe langer hoe meer wordt de kool tot zuur
kool verwerft voor zü onder de menschen
komt. De reden hiervan is moeilUk te ach
terhalen. Misschien komt het. omdat wU in
dezen zenuwsloopenden tijd allemaal min of
meer lUdende zUn aan de maag. Gewone
kool is dan niet altijd aan te bevelen,
terwUl zuurkool dan gelUk gesteld kan wor-
Verder heeft zuurkool het voordeel, dat zü
zeer goedkoop is en den ganschen winter ver
krijgbaar. in dezen tüd, waarin het levenspeil
van allen versoberd is, zal ook dit wel een van
de oorzaken zün, waarom •ttft-product in steeds
grooter hoeveelheden wordt gegeten. De zuur
kool to de laatste Jaren deftig geworden. Een
der directeuren van de zuurkoolfabrlek der fa.
G. Kramer éz Zonen te Zuld-Scharwoude ver
telde ons bü een bezoek aan deze fabriek: „Als
Je vroeger op de kostschool durfde vertellen,
dat je van zuurkool hield, werd Je aangezien
voor iemand met een zeer minderwaardigen
smaak en hoorde Je eigenlük niet in de ge
meenschap thuis. En tegenwoordig! Tegenwoor
dig komt zuurkool op de fijnste tafels en er is
geen restaurant meer, waar Je het niet krU
gen kunt.”
Verd. zelf ontkende de veeartaenUkunde te
hebben uitgeoefend. HU had niet gezegd hoe het
middel aangewend moest worden de gebruiks
aanwijzing stond er op en hü had ook niet
self de beesten behandeld dat had de man
gedaan, die zün knecht niet was en die af en toe
stilletjes wat stroop voor zün boterham weg
moffelde. HU had alleen de bus vastgehouden,
om er zorgvuldig voor te waken, dat niemand
anders de samenstelling van zün stroop te weten
rou komen.
HU moest toegeven, dat zUn middel niet zoo
vreeselUk veel geholpen hao.
De ambtenaar van het Openbaar Ministerie
wilde nog geen hechtentostraf etochen. daar
verd. in afwachting van het oordeel van den
Hoogen Raad te goeder trouw kon zün geweest.
HU volstond met 5 geldboeten van f 40.
Op verzoek van verdachte zal de kantonrech
ter den 19en December in deze zauüc schriftelük
vonnis wüzen, evenals in de volgende, die tegen
den stroopman diende.
Die betrof een soortgelUk geval in Santpoort,
vasr 24 koeien besmeerd waren. Ook hier waren
zU. voordat verd. kwam, niet aangetast. Zü wer
den het pas toen het middel op haar was toe
gepast.
Een knecht van den boer had de beesten in
gewreven. Eerst met zün handen, later mat een
smerigen lap.
Ook hier etochte ds ambtenaar een geldboete
van f 40.
Of de man van den mond- en klauwzeerstroop
zich ooit nog eens in goud aal kunnen baden. ,.t
Hetgeen natuurlijk nog niet bewijst dat het
stroopje de ziekte bevordert, maar toch wel de
kansen op een onbezorgden ouden dag doet ver
minderen.
De knecht van verd., een aardappelrooier,
beweerde, evenals zün baas, dat hü geen knecht
sas. Hü was „zoomaar” in den auto "stapt en
hü had „zoomaar” stroop, waarvan hü de heil
zame werking niet eens vermoedde, op de bekken
van tientallen koeten ’smeerd.
v*n 15 tot 18 December organiseert de Unie
Katholieke Studentenvereeniglngen in Ne-
hnJ'ï1 wederom een studentenretralte.
“t het drukste trimester, wat het studenten-
betreft, achter den rug. De Kerstdagen,
”11 de geboorte van onzen Verlosser Ju-
hillen gedenken, naderen. De liturgie der
heeft ons reeds gebracht in de stemming
r”®* om dit belangrüke gebeuren, waaraan wü
w?.2?0,r6cht Christenen te zün. danken, op
wijze te vieren.
HeUlge Vader heeft ons in zün encycliek
Nestra” gewezen op het groots nut van
verdieping van ons geestelük leven. Onze
getocht van ons te zün: mannen, levend uit
geloof; eischt van ons te streven naar ,4e
—“van Christus in het RUk van Christus”
«JtV daartoe h» <*e retraite de grondslagen,
hsrtaneringen aan school-retraltes van u
dat er in een studentenretraite op
De uitvinder van het velllgheldsscheer-
mesje heeft zich kunnen beden in goud. wat
hü nochtans niet gedaan heeft natuurlijk.
En de mannen, die aan het menschdom het
conservenbllkje gaven en de veiligheidsspeld,
het nietmachlnetje en de paperclips, de rol
trap en den automattochen aardappelschiller,
werden even rijk beloond als zü. die Black
and White wisten samen te stellen en haver-
moutkorrels en de vele gepatenteerde nagel
lakken.
Zü hebben het gras voor onze voeten weg
gemaaid. Wie weet of u niet op het idee van
een paperclips was gekomen, om nog te
zwügen van Black and White. Zü waren
ons voor, en het schünt of alles wat maar
uitgevonden en ontdekt kan worden en zün
geld opbrengt, al uitgevonden en ontdekt is.
Toch heeft de menschheld nog een onbesorg-
den ouden dag in petto voor hem of haar, die
een middel weet te vinden tegen mond- en
klauwzeer.
ling is gebouwd in een plas; een soort paalwo
ning in het groot, een bootenwoning, waar en
kele smalle bruggetjes en loopgangen voor de
menschen vrü zün gemaakt. Hier varen de
schuiten langs de koopers, die aan weerszüden
zün gezeten en door het drukken op een knop
den draaienden pü1. die den prüs aanwüst. stil
kunnen doen houden, waarbü een lampje, aan
geeft, wiens knop het eerst werd Ingedrukt. Zorg
ligt op de gezichten der tuinders, die hier hun
waren komen verkoopen; zorg en vrees, dat hun
producten geen goeden prijs zullen maken, en
dat al hun werk van büna het gansche jaar
slechts een uiterst karige belooning zal ontvan
gen. Hier is die sombere beteekento van het
woord doordraaien ontstaan, waarvan elke tuin
der maar al te goed weet, wat het beteekent,
omdat het voor hem zeggen wil. dat zün in
komsten zeer miniem zullen blüven, en men
voelt zich als bezoeker mln of meer be
schaamd, als men bü het woord doordraaien
4neer denkt aan den in sommige opzichten zeer
goeden vrügezellentüd, toen in het begin van
dc maand de stad altüd te klein was en de
avonden niet lang genoeg konden worden uit
gerekt.
ven voor studenten. Komt daar om u terug,
te trekken in een eenzaamheid, waar gü u kunt
bezinnen over uw verhouding tot Ood. over uw
eigen leven, over uw leven als katholiek stu-
Luldens door den gouverneur van Suriname
verstrekte inlichtingen is het relaas, dat in
het dagblad ,JDe Tüd” van 7 September JJ.
onder den titel Afkoop van beschaving” wordt
gegeven omtrent voorvallen welke zouden heb
ben plaats gehad bü filmopnamen in het bosch-
negerdorp Santlgron aan de Saramacca, niet
geheel in overeenstemming met de werkelük-
heid.
Bü de daarin bedoelde filmopnamen door de
Metro-Ooldwyn-Mayer filmmaatschappü, wel
ke een weergave bedoelden te geven van het
verhaal omtrent den verdwenen vliegenier Red
fern, die ergens door Indianen zou zün opge
nomen en verborgen gehouden, zün geen an
dere dansen uitgevoerd dan de gewone, die
door de boschnegers steeds worden gedanst ato
zü .jnekie preslrie” (plezier maken). Dat daar-
bü sprake zou zün geweest van de z.g. „Winti
d.i. heidensch of bezweringsdansen
uitgesloten te achten, reeds omdat zulke
overigens in Suriname verboden dansen
alleen in het donker worden gehouden. Onge-
brulkelük bü de boschnegers is, dat bü de o»>
i>amen gedeeltelük om een vuur is gedanst,
doch dit feit op zich zelf bewijst reeds, dat
van een terugval In oude gewoonten geen spraKe
Is geweest.
Noch kinderen, noch ouderen zün gedwon
gen geworden tot deelneming aan de dansen
De uit Paramaribo gedurende twee dagen
als figuranten bü de opnamen gebruikte, uit
sluitend mannelüke, negers werden des mor
gens per auto en boot naar het dorp vervóeid
en tegen den avond terug naar de stad.
Zü hebben niet aan de eigenlijke dansen
deelgenomen, doch slechts als op de maat m
de handen klappende toeschouwers om de
dansplaats heen gestaan. Bü die gelegenheid
waren zü tüdelük gekleed als boschnegers, een
inderdaad weinig bedekkende kleeding, doch
in overeenstemming met de ter plaatse gewone
en daarom onder die omstandigheden niet aan-
stootelüke kleeding.
De opnamen ter plaatse zün gedurende eeni
ge dagen door bestuurs- en politle-ambtena-
ren en -beambten bügewoond. Nimmer is daar-
bü ingrüpen noodzakelük gebleken en evenmin
zün berichten ontvangen, dat op andere dagen
minder oirbare handelingen zouden zün voor
gekomen.
Gezien de ambtsberichten omtrent de feiten
er het uitgeoefend toezicht acht de minister
-w y u weten wü wel, dat het R. K. Werk-
lledenverbond evenmin als de R. K.
A 4 Staatspartü reden heeft bijzonder
gecharmeerd te zün op de K.D.P. en de
KDP.-en zelfs van het lidmaatschap van
bet R K. Werkliedenverbond zün uitgesloten,
maar daarin zou oX Uxjh geen steekhoudend
motief gevonden kunnen worden om de
KDP.-ers bü voorbaat bü de te ondernemen
propaganda links te laten liggen. Wie een
algeheeie omwenteling van de geesten in
weloverwogen en goedgeorganiseerde drie-
Jaten-plannen zoowel op ethisch ala op cul
tured, economisch en sociaal terrein wil
verwezenlüken, moet beginnen met door
veel uit het verleden een streep te halen en
als de heer uit het Evangelie, die een brui
loftsmaal had aangericht, allen aan de hoe
ken der straten uit te noodlgen. Blükt dan
•chteraf iemand zonder bruiloftskleed te zün
Mnnengekomen, dan kan deze alsdan nog
bulten geworpen worden „in de uiterste duis
ternis”. Pater dr. Beaufort O.FM., die in het
tijdschrift .Roeping” door Prof. Veraart
onlangs zeer heftig is aangevallen, gaf een
opvallend voorbeeld in den geest van de te
’«rweaenlüken nieuwe gemeenschap, toen hü
«Preker op voornoemde luisterrijke bü-
oenkomst te Amsterdam, zeer nadrukkelük
m met name den Delftschen hoogleeraar,
dfe oens de promotor van de K.D.P. is ge-
ree«t, hoogelük prees, al kon hü dan ook
®ona scherpen toon niet büzonder waardee-
f®. Een klein applaus steeg uit een bepaald
<*eel der vergadering op bü dit openhjk
Wtuigenls van vergevingsgezindheid Jegens
aanvaller. Indien deze geest algemeen
lev«nd wordt, zal de K.D.P. het eventueel
«“sluitend aan zich zelf hebben te wüten,
tndien zü met recht en reden buiten de nieu-
gemeenschap zou moeten worden geslo-
En uit den aard der zaak zün er reeds velen,
Cle meenen dit middel gevgnden te hebben.
Een van hen is een 35-jarige koopman uit
Haarlem-Noord, die echter in plaats van bergen
met geld te krügen, er bergen moet betalen. En
wel aan het rijk, middels de gerechtelüke col
leges. wegens het onbevoegd uitoefenen der
geneeskunde
Het is wur: thans eet men overal zuurkool
en den smaak ervan heeft men overal leeren
waardeeren. Deze smaak to dan ook voortreffe-
lük; een maal met zuurkool kan wórden tot
een hoog culinair genot. Vooral in dezen tüd
van het jaar, waarin de hazen zoo overvloedig
zün, dat het eten ervan geen weelde meer is.
Bü wild moet men die groenten eten, die het
dier zelf ook eet. Hetgeen natuurlük niet zeg
gen wil, dat men bü rundvleesch gras moet
eten, temeer ook, omdat koeten zeer weinig in
het wild voorkomen. Maar haas en zuurkool
passen wonderwel bü elkaar en er is misschien
niets zoo goed om in deze kille, mistige na
jaarsdagen de sombere stemming en de kou
uit de botten te verjaren dan zulk een maal,
waarvan het plezier verhoogd wordt, als men t
laat voorafgaan door een enkel glaasje van dat
nobele vocht, waarvan Schledsun den, naam
heeft, maar dat men in Amsterdam toch min
stens evengoed weet te bereiden, en dat het
Sri
Aangeteekend zü hlerbü. dat de genoemde drie
heeren eerst kort in het land zün en een van
hen slechts een weinig Maletoch kent.
Zaterdagmiddag heeft Mr. P. J. M. Aalberse
in hotel „Terminus” te Gravenhage voor de
groep Zuld-HOUand der Nederlandsche R.K
Journaltotenvereeniglng een voordracht gehou
den over de zedelüke en geestelüke herbewape
ning. Hlerbü kwam in bet büzonder de taak
van den katholieken Journalist ten aanzien van
dit streven ter sprake.
De Nederlandsche Visscherücentrale brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat vtoschers.
die in aanmerking wenschen te komen voor
steun krachtens de Cristo-Steunbeechlkking 1938
(Zoetwatervisscherü) en krachtens de Crtoto-
Bteunbeschlkklng 1938 (DriJfwantvtoscherU)
over het 2e halfjaar 1938, voor zoover zü dit nog
niet hebben gedaan, thans zoo spoedig mogelük
een desbetreffend verzoek moeten richten tot de
Nederlandsche Vtoscherijcentrale. In het ver
zoek moeten naam, voornaam, adres en woon
plaats, alsmede de geboortedatum van den
aanvrager volledig worden vermeld. Aanvragen,
welke nk 15 Januari 1939 de Nederlandsche Vto-
scherücentrale bereiken, kunnen in geen ge
val meer in behandeling worden genomen.
's-Gravenhage, 5 December 1938.
den met medlcün. In Amerika to men zelfs
al zoo ver, dat men daar zuurkoolsap
sauerkraut-juioe drinkt als tafelwater,
hetgeen ongemeen bevorderlük moet zün
voor de spüsvertering. Of het even bevor
derlük is voor de levensvreugde weten wü
niet en betwüfelen wü zelfs. En ook, deze
heeft haar zeer groote waarde.
dent.
Velen weten, welke rüke initiatieven in die
sfeer enthousiaste volgelingen vonden. Voor
beelden zün er te over. Ik wilde u er slechts
aan herinneren, dat daar de Uniegedachte rüpte,
dat daar de Encycliekenactie haar oorsprong
vond Mee te helpen om ook deze retraite weë»
te doen slagen to voor ons allen een schoone
taak. Komt zelf en wekt uw vrienden op. A11-.
Bü de Tweede Kamer is ingediend een wets
ontwerp houdende wüziging en verhooging van
het tiende hoofdstuk der Rüksbegrootlng (Eco
nomische Zaken) voor het dienstjaar 1937.
De uitgaven, voortvloeiende uit de veelomvat
tende bemoeiingen van het departement van
den minister op economisch gebied, zün ook voor
het jaar 1937 weder zoo hoog geweest, dat ver
hooging van het artikel met ƒ75.000 onvennü-
ggt de groote luisterrijke bijeenkomst
Bellevue te Amsterdam, waarmee
V het inltlatiefnemend R. K. Werklieden-
bond zün modern georgantoeerden kruis-
voor een nieuwe gemeenschap op den
van „Quadrageslmo Anno” heeft
wetten de vertegenwoordigers van
tatholieke volk tn al zün geledingen ult-
Gezien de vele hooge en lagere,
en wereldlüke autoriteiten en de
vertegenwoordigers van het organ!-
a» en vereeniglngsleven. die bü deze wel-
-sjaagde manifestatie aanwezig waren, werd
jTtodruk bevestigd, dat dit ook werkelUk
bet geval was. In „Onze Vaan”, het weekblad
de Kath. Democratische Partü-Neder-
and, dat groote instemming betuigt met de
oldening van de door het R. K. Werklie
denverbond ondernomen actie, lezen wü ech-
ter dat de Katholiek-Democratische Partü
„in fiitnoodiging voor deze katholieke de
monstratie heeft ontvangen en dat zü zich
daardoor geërgerd en gegriefd voelt. Indien
bet inderdaad waar is, wat „Onze Vaan”
aoggereert en zoowel de Katholiek-Demo-
eratlscbe Partü ato haar individueele leden,
die in het openbare leven een rol spelen,
met opset bü deze gelegenheid werden ge
passeerd, kunnen wü ons niet verbazen over
bet gevoel van gekrenktheid, waarvan in de
Vrtnren der KJ3.P. thans blük wordt gege
ven Uit het niet ontvangen van een ultnoo-
diging voor een bepaalde vergadering behoeft
echter nog niet te volgen, dat medewerking
san het op die vergadering gepropageerde
streven ook van de züde der niet-genoodlgden
niet zou worden gewaardeerd. De nlet-katho-
Ueken immers, waarop het R. K. Werklieden
verbond terecht óók een beroep wil doen om
de beginselen van de Pauselüke Encycliek,
die van algemeene gelding zün, in practük
te brengen en de geesten om te vormen,
soodat rechtvaardigheid en liefde algemeen
Rillen gaan heerschen, waren óók niet ter
vergadering genoodigd. Indien het echter in
de bedoeling zou liggen, de K.D.P.-ers stel-
eetaatlg van de voorbereidende actie voor
een nieuwe gemeenschap uit te sluiten, zou-
dtn dit ten zeerste betreuren. Evenmin ato
elders is de geest van rechtvaardigheid en
liefde over de K.D.P., haar leiding en leden,
reeds zóó vaardig geworden, dat deze actie
van het R K. Werkliedenverbond voor haar
overbodig geacht zou moeten worden. Juist,
wanneer het R. K. Werkliedenverbond van
meenlng zou zün, dat er aan den geest van
liefde en rechtvaardigheid in de K.D P. méér
dan elders ontbreekt, zou het een büzondere
reden hebben om deze politieke organisatie
erin te betrekken. Eerst, wtonneer zou blüken,
dat de KDP. en haar in het openbare leven
een rol spelende leden zouden worden ge
weerd uit de gelederen van hen, die naar het
Ideaal van een nieuwe gemeenschap volgens
de beginselen van „Quadragesimo Anno”
streven, zouden de leden dezer politieke or
ganisatie, welke terwille van de staatkundige
eenheid der Katholieken ongewenscht wordt
geacht, maar nimmer door de geestelüke
overheid werd verboden, zich als katholieken
gediscrimineerd en zelfs bü de niet-katholie-
ken, op wie het R. K. Werkliedenverbond
een beroep doet, achtergesteld mogen voelen.
Het is een gemoedelük en genoeglük land
hier, waar de bewoners den vreemdeling groe
ten met welhaast ZuldelUke vriendelükheld en
hem bü >ün wandeling door de dorpen een
goeden morgen of goeden dag toewenschen, al
naar den tüd van den dag. De weg hier, waar
over het autobusje rüds met de snelheid van
een schietspoel in een weefgetouw, komt den
vreemdeling gevaarlüker voor dan de ge
meenste begweg, omdat bier de bochten veel
smaller en scherper zün en omdat men bang
to terecht te komen In de slooten, die hier soms
de breedte van kanalen hebben. Dat busje is
even genoegelük ato het land zelf; het heeft le
deren morgen zün zelfde passagiers; ernstige
ambtenaren van secretarieën uit de omgeving
en plichtsgetrouwe onderwüzeresjes. die lederen
dag weer opnieuw wijsheid probeeren bü te
brengen aan de Langendüker kinderen, maar
die vanmorgen merkbaar minder spraakzaam
waren, omdat het busje, haar busje, thans ook
een vreemden reiziger bevatte, waardoor het
genoeglüke van het ochtend-onderonsje
wreedaardig werd verstoord.
Dat land is beroemd verre bulten de grenzen
van Nederland om zün tuinbouw en om zün
veilingen, waar al de producten van
vruchtbaren grond wórden verhandeld,
zetelt de machtige vierbond, de vier veilingen
van Warmenhutoen, Noord-Scharwoude, Broek
op Langendük en Obdam. In den drukken tüd
trekken hier lederen morgen opnieuw de schui
ten met kool door de vaarten; in den winter
komen zü vaak den avond te voren al aan .de
veiling, waar zü vorstvrü kunnen liggen in de
groote llgkappen. In Broek op Langendük is
plaats voor tweehonderd vaartuigen. En steeds
weer opnieuw bekruipt den beeoeker de gedach
te. dat htar alles-water to, met hier en daar
■Mninr-f*4* wsaoban. jeumM
De officier van Justitie teekende hooger be
roep aan tegen bet vonnis waarbü J. F. V. d. W,
koopman, gedetineerd te Almeloo wegens dood
slag op het meisje Tstje Hof in den avond van
28 Mei 1938 Mt 10 Jaren gevangenisstraf met
ter beschlkkin^iMllng der regeering werd ver
oordeeld.
De officier bad ten laste gelegd moord met
voorbedachten rade waarvoor hü levenslange
gevangenisstraf vorderde.
gelük kan maken. Zuurkool ontstaat p.l. door
het werken van gtotcellen, waardoor een proces
plaats heeft, dat voor den scheikundige uiter
mate Interessant is. maar voor een leek nog
meer onbegrüpelük.
■y-x ondom de fabriek van Kramer ligt na-
tuurlük water en langs drie kanten komt
I'-de kool er aan met schuiten. Ze blijft een
week liggen om te besterven, omdat ze anders
te bros zou zün en geen lange sneden zou ge
ven. Dan worden de buitenste bladen eraf ge
haald, tot de kool overbluft, hard en vast ato
een kei en van een gewicht tot tien kilo toe.
De struik wordt met een geraffineerd vernuf
tig mesje versplinterd. Vroeger boorde men den
struik uit met de hand en gooide hem weg, om
dat hü te hard was; thans gebruikt men alles
en op de honderdduizenden kooien maakt dit
weer een aanzlenlük verschil. Dan wordt de
kool op een groote schüf gesneden en met wa
gentjes naar de putten vervoerd. Deze putten
zün groote betonnen bakken, waarvan er som
migen 60 000 kg., andere 45 000 kg. kunnen be
vatten. De wanden zün met planken bekleed,
gedeeltelük om de gassen te kunnen laten ont
snappen, gedeeltelük voor de bescherming van
de beton, want het melkzuur, het vocht, dat bü
het gistingsproces ontstaat, is zoo scherp, dat
het deze harde materie wegvreet.
Het vullen van deze putten geschiedt met
schoon ritueel. Het is, stoof men een magtochen
dans büwoont van een medicünman van een
wilden volksstam; er een_.baarlüke duivel be
zworen moet worden met dézen bepaalden ritus.
Men spreidt een gesneden kool uit, bestrooit ze
met zout en dan komt er weer een laag boven
op. Dit alles moet worden aangestampt. Een
arbeider met speciaal daarvoor vervaardigde
klompen aan, gaat door den bak heen en weer,
langzaam met gepaste plechtigheid; hü zet
zün rechtervoet vooruit, trekt de linker bü en
zakt even door de knieën; telkens dezelfde be
weging. steeds het kalme rhythme, één, twee,
drie; één. twee drie; den geheelen bak door met
een volharding, waarmede ook de negers uren
aan eenstuk hetzelfde eentonige rhythme van
muziek of dans kunnen volhouden. Steeds meer
nieuwe lagen er bovenop; steeds weer denzelf-
den dans, tot de bak hoog opgestapeld vol is.
Dan komt er een doek overheen en koolblade
ren en een planken vloer, en daarop groote en
zware gewichten. Langzaam verloopt het proces
en langzaam zakt de kool, tot hü na enkele we
ken gereed is voor het gebruik. De gewichten
worden er af genomen; de klompendanser be
treedt den bak, nu gewapend met een grooten
riek, waarmee hü monsterachtige lappen zuur
kool naar boven brengt, als diende hü een
maaltüd op voor een reus, dien hü enkele we
ken terug heeft bezworen.
De zuurkool wordt verpakt In vaten van 180
kg. of 100 kg., In blikken van 25 kg. en 10 kg.
Zü Is gereed voor de verzending langs denzelf-
den waterweg, waarlangs hü gekomen is. De
vaten en blikken komen door heel Nederland,
want in dezen tüd eten we allen zuurkool. Dit
kostelük product zou verzonden kunnen worden
over heel de wereld en overal de concurrentie
kunnen v<
kool en i
Maar ook dit product ondervindt de lasten van
dezen tüd. waarin alle landen hun grenzen slui
ten en waarin het uiterst moeilük is zelfs voor
producten met een wereidreputatto een aflet-
Ib Wncteiie
