ONS BLAD
Duitschers bij de betoogingen
te Napels
Spaak nam nog geen
beslissing
Het Lagerhuis bespreekt de
koloniale kwestie
ST.WILUBRORDUS
DE BAROMETER
M TUNIS EN CORSICA
NU OOK DJIBOETI
ENGELAND STAA T GEEN
GEBIED AF
Het nieuws van heden
NATIONALE COLLECTE
VEREENIGDE katholieke pers
DONDERDAG 8 DECEMBER 1938
m*.
De anti-Joodsche
De Dingaanstocht
decreten
er
Stappen te Berlijn
I
f
Vier Duitschers aangehouden
Welvaart voor allen
Een late arrestatie in
Hongarije
f
Zwitserland en het
vluchtelingenvraagstuk
Duitsch-Italiaansche
besprekingen
Nieuwe arrestaties bij
de Ijzeren Garde
Britsche onderdanen worden
door getroffen
Het Belgische Kabinet heeft niet
tot aftreden besloten
De visch voor den
Heer Keizer
Steunt Duitschland de eischen der
Italiaansche irredentisten?
Een verklaring van
MacDonald
s:
wieder kan nu rustig
nadenken**
GRACIETTA
De Noo/dstratea nap Kopenhagen worden in verband met het naderende Kerstfeest
«et OBQCn Hcht versierd V
Ver schillende tegenbetoogingen
--
102-JA.RIGE OVERLEDEN
te
W
te
r
as
Tegenbetooging te Straatsburg
HV.NEDERLVERZ.MU.
CATHARUNESINGEL4Ö UTRECHT
Incidenten in Tunis
Dec. (8teIaul^ O» tetattoB lMMren.
„Wii zifa niet bereid aan aniferM
de zorg over te dragen over
volken, waarvoor wy ver-
antwoordelyk zijn"
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 58
DIT NUMMER BESTAAT UIT
8 BLADZIJDEN
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
cite
e«
De te Danzig verschonende „Vorpoate
welk blad goede betrekkingen met de Wllhel
regeerlng niet Is afgetreéen.
L
stigd.
«te Berlijn naar die
Stand ap Donderdag eer vj».: 7CU
Vorige stand: 756
BOEKAREST, 7 Dec. (Reuter). Opnieuw
zijn 25 leden van de verboden „IJzeren Gar
de” gearresteerd naar aanleiding van den
aanslag op kolonel Christescoe, den presi
dent van de militaire rechtbank te Czer-
nowitz, die door schoten werd gewond.
Vier Roemeensche staatsburgers, behooren-
de tot de Duitsche minderheid, zijn gearres
teerd wegens verdachte actie. Een hunner bleek
iti het bezit te zijn van een code, waarvan hy
het gebruik niet kon verklaren.
De kinderen van Koning Leopold van België tijdens het spel. Boven Kroon
prins Boudewün in zijn mtniatvur-auto; onder: Prinses Josephina Char
lotte, Kroonprins Boudewijn en Prins Albert
«er
*e-
Ün:
9t-
Eenige duizenden Italiaansche studenten
varmden een optocht door de straten der
stad en riepen «Tunis, Corsica en Djiboeti”.
Noel Baker deed uitkomen, dat uQn motie
niet van toepassing was op streken, waar de
bewoners rijp of vrijwel rijp voor zelfbestuur
zijn. Daarom schakelde hij Indlë, Ceylon, West-
Indië en andere streken 'uit. Indien zij échter
zou worden toegepast op alle koloniën, zou
den andere mogendheden hun rol spelen.
Op den leeftijd van 103 jaar is de oudste in
woonster van Apeldoorn, mevrouw de weduwe
J. Gerse-van Voorden, overleden.
De „Reiger” to Woensdagmiddag 1427 wur
(Ned. tijd) te Cairo geland.
dp.
DU
rit,
JO-
rul
hen
tsc-
I, te
tns-
fsc-
ter-
re-
:ten
erd,
rug.
der
nde
nen
Hen
ler-
da-
net
te
Idt:
to
send
*sn
dat
trop
ver
bs-
gen
ben
«er.
ndt
en-
es
sen
or-
cht
Hst
L
t»
ten
tel
en
er-
geen twijfel over hoe het antwoord zou zijn.
Dit land moet bewijzen, dat het ons
«■ernst was, toen wij aetden, dat wij de be
schermers voor de koloniën waren en wy
konden dat doen door het mandaatstelsel
te aanvaarden.
MacDonald, sprekende namens de regie
ring, zeide niet te gelooven. dat er thans
een bevolkingsgroep in Engeland is, welke
bereid to aan eenig ander land de zorg
over te dragen voor gebieden of volken,
waarvoor wjj verantwoordelijk zijn, betafj
als koloniale mogendheid, hetzij als man
dataris (toejuichingen).
De meening to In ieder doei van het
Hui* Uitgesproken en rij wordt gedeeld door
de regeerlng.
NET LUCHTKUSSEN-BREUK APPARAAT
zonder veeren. Bonder onnoodigen druk ot pun.
Geeft gemak, rust en veiligheid LAGE PRIJS,
Joh. Lauwers - Opticien
PAYGLOP 3 - ALKMAAR - TEL. ZOOS
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
Het is ondenkbaar, aldus Noel Baker, dat
aan lieden, die leder gebod van God en
de menschen verscheuren, het lot ’tn zwak
kere volken kan worden toevertrouwd.
Het Britache Lagerhuis heeft zich in de
zitting van Woensdag bezig gehóuden met
het koloniale vraagstuk.
Noel Baker (Labour) diende een motie
in, volgens welke naar de meening van het
Huis geen herverdeeling van koloniaal of
mandaatgebied kan geschieden zonder de
toestemming der bewonen.
MÜNCHEN, 6 Dec. Een vtochhandelaar in
het ^oorden van Duitschland is de trotsche
eigenaar geworden van een brief van den par
ticulieren secretaris van dén Koning van Italië,
zulks door een vergissing van de posterijen.
Hy deed een brief op de post voor een zekeren
heer Keizer te Rome, een plaatsje in Pommeren,
met een offerte van twee kisten haring tegen
een uiterst billijken prjjs. Een beambte van de
Duitsche P.T.T. zond het schrijven echter naar
Italië, waar het terechtkwam bjj den Koning
van Italië en Keizer van Abessinië.
Tot zijn groote verbazing ontving de hande
laar eenigen tijd later een antwoord van den
Italiaanschen vorst, waarin deze hem bedankte
voor het vriendelijk aanbod, doch mededeelde,
dat hy»er geen gebruik van. zou maken.
Vanavond heeft Spaak tegenover de journa
listen een verklaring af gelegd, waarin hjj onder
meer zeide:Iedereen kan nu rustig nadenken.
ET is nog altjjd een regeering, die in de Kamer
een groote meerderheid heeft verworven. Er is
dus geen haast. Het is echter zeker, dat de
regeerlng gewijzigd moet worden. Het is moge
lijk, dat ik nog een liberaal zal ultnoodigen in
het kabinet zitting te nemen. Het parlement
blijft nog veertien dagen biieen.-
MacDonald liet uitkomen, dat het Jjuls de
juiste bewoordingen van de motie moet bezien,
wy moeten .overwegen, welken indruk die motie
op de wereld zal maken, wanneer zij morgen
leest, dat zy door het Huis is aangenomen en
in het bijzonder hoe zij zou worden opgevat
door de volken van onze koloniën, wier toekomst
wjj bespreken.
Ik zeg zonder aarzelen, dat de volken van
deze koloniën de aanneming van de resolutie
met verontrusting zouden bezien. Zij zou niet
een onzekerheid wegnemen, doch onzekerheid
voegen bjj de reeds bestaande.
Vervolgens overgaande tot een bespreking van
den tekst der resolutie, zeide MacDonald: Ik
kan in het tweede deel der resolutie niet om
schreven vinden of de toestemming der bewo
ners wordt verelscht of zelfs, dat met wenschen
der bewoners zal worden rekening gehouden.
Naar onze meening" to het vaststaand, dat
Inheemsche bevolkingen niet moeten worden
uitgeleverd als deel van een diplomatieken koop
door een buitenlandsche mogendheid. Indien
de bevolking in deze koloniale of mandaatge
bieden gevraagd zou worden of zjj zou wil-
1 Jen worden overgegeven aaa Hitler, bestaat er
In de motie wordt nog gezegd, dat het eerste
doel der koloniale politiek moet zijn welvaart te
brengen aan de inheemsche bewoners. Waarom
alleen aan de inheemschen? vroeg MacDonald.
Er zjjn ook andere bewoners: Europeanen, In
diërs, Arabieren en anderen, juister zou zijn ge
weest te zeggen, dat het eerste doel der kolo
niale politiek is welvaart voor alle bewoners
der koloniale gebieden. Groot-Brittannië heeft
tientallen jaren geleden de politiek aanvaard de
belangen van alle volken der koloniën te be
vorderen. v
In sommige koloniën, zooals Ceylon, gaat de
vrijheid reeds zeer ver. Het kan nog geslachten
of zelfs eeuwen duren voor sommige volken in
sommige deelen van het koloniale rijk
tot volkomen zelfbestuur komen, doch het to het
voornaamste doel van onze politiek, zelfs tegen
over de achterlijkste volken van Afrika, hun
steeds te leeren en aan te moedigen in staat te
zijn w»t meer op eigen beenen te staan. Mac
Donald besloot met te zeggen, dat de liefde van
ons voor vrijheid niet alleen voor ons zelf, doch
voor anderen is.
De Labour-motle werd hierop verworpen
met 253 tegen 127 stemmen.
BRUSSEL, 7 Dec. BelgaVanmiddag
gingen in de wandelgangen van het Bel
gische parlement gerechten, volgens welke
de regeerlng-Spaak hedenavond haar ont
slag zou aanbieden. Deze geruchten werden
echter niet bewaarheid.
Volgens United Press trokken te Straatsburg
Woensdag studenten uit den Elzas in op-
toch door de straten der stad, roepende:
„Wjj willen Sardinië, wij willen Sicilië”. De
politie verspreidde de betoogers, zonder dat het
tot incidenten kwam.
Vervolgens zonden de studenten aan Daladier
het volgende telegram: „Studenten van den El
zas beantwoorden de Italiaansche antl-Fran-
sche demonstraties, geven met den meesten na
druk uiting aan hun verontwaardiging en ver
zekeren hun innige gehechtheid aan Frankrijk”.
Ongeveer 2500 Duitschers van de drie Duit
sche schepen „Der Deutsche”, „Ozeana” en
jBierra Cordoba” namen aan de betoogingen
deel
Gezamenlijk trokken zjj naar het Fransche
consulaat, dat door troepen bewaakt werd.
Zingend en schreeuwend trokken zij daarop
naar de prefectuur en het bureau der fascis
tische party, waar sy aich na nieuwe betoogln-
gen eindelijk verspreidden.
HOME, 7 Deo. (Stefani).. Studenten en
leerlingen van- middelbare scholen te
Genua en Palermo hebben eveneens tegen
de betuigingen van trouw aan Frankrijk
in Tunis en Corsica betoogd. Zij drongen
.«men voor de consulaatsgebouwen van
Frankrijk, welke een extra bewaking ge»
noten, riepen „Duoe”, „fascisme" en zongen
de „Gtovlnezza”.
Tegen half zes is te Brussel een kabinets
raad bijeengeroepen. v
Na de bijeenkomst van het kabinet werd het
volgende communiqué gepubliceerd:
„De kabinetsraad heeft den politleken toe
stand bestudeerd en verscheidene adminis
tratieve kwesties behandeld. Het kabinet komt
Vrijdag opnieuw bijeen.”
De regeerlng was dus Riet demissionnalr.
Vóór de bijeenkomst had Spaak een onderhoud
met drie gedelegeerden van het bestuur der
socialistische partij. Deze hadden er bij den
premier op aangedrongen, dat de regeerlng den
toestand opnieuw sou bestudaeren en elk be
sluit zou uitstellen. Dit verklaart, waarom de
baitenlandache
worden
de eiach
BERN. 7 Dec. (Havas) President Baumann
heeft In den Zwitserschen nationalen raad me
degedeeld, dat zich op het oogenblik 10.000 to*
12 000 Joodsche vluchtelingen in Zwitserland be
vinden.
De immigratie is door de laatste gebeurtenis
sen in Duitschland nog versterkt.
Onder deze omstandigheden moet Zwitserland
de bestaande maatregelen handhaven. Joden, die
familie in het land hebben, kunnen binnenkomen
op voorwaarde, dat zij na een kort verblijf naar
een ander land kunnen vertrekken.
In antwoord op een interpellatie over het
verbod van de „Journal des Nations” deelde Bau
mann mede, dat, naar vastgesteld is, het blad
financieel afhankelijk was van het buitenland.
BERLIJN, 7 Dec. (Reuter). Da Britoohe zaak
gelastigde te Berlijn heeft stappen gedaan bil
het Duitsche ministerie van BÜItenlandschè
Zaken inzake het eigendomsrecht van Britscha
Joden In Duitschland.
Het antwoord van de Duitsche regeerlng to
naar Londen gezonden en voor zoover men
weet, kan het bevredigend worden geacht.
Ook de Amerikaansche ambassade heeft ziel*
opnieuw tot de Duitsche regeerlng gewend en
aangedrongen op bescherming van Amerikaan
sche rechten en belangen. zy heeft betoogd,
dat de jongste decreten betreffende den Jood-
schen eigendom niet moeten gelden voor deze
Amerikaansche belangen. Een Duitsch antwoord,
a’ldus meldt het ministerie van Buitenlandsche
Zaken verder, is nog nfet ontvangen.
BOEDAPEST. 7 Dec. (Havas) Op het door
Hongarije terugverworven gebied zyn negen le
den van het roode Hongaarsche leger van Béla
Kun gearresteerd, die er van beschuldigd wor
den, tijdens een gevecht tusschen soldaten en
gendarmen in 1919 twee gendarmen te hebben
gedood. Het onderzoek zal geleid worden door
den gendarmeriepost, waarvan de destijds ge-
doode gendarmen deel uitmaakten.
ten
Kt
Het is in het licht van deae feiten, dat
alle groote kwesties van
politiek opnieuw moeten worden be
schouwd, niet het minst de eiach van
Hitler, dat vroegere Duitsche koloniën moe-
ten worden teruggegeven. Veel kan aan
weerszijden worden gezegd over de uitleg
ging van verdragspunten, doch Hl artikel
119 van het verdrag van Versailles heeft
Duitschland aan de geallieerde en verbon
den mogendheden al ȟn rechten en aan
spraken op zjjn overzeesche bezittingen
afgestaan en dat artikel to absoluut be
slissend (kreten van goedkeuring) en ik
moet hier aan toevoegen, dat het niet aan
de overweldigers van Oostenrijk en de
overwinnaar* van München, die veilig de
moraliteit kunnen tarten, past te bepalen
waarop deze is gebaseerd.
eenstemmig de ernstige anti-Italtaansche inci
denten te Tunis af, die naar hun zeggen blijk
baar met. medeweten der autoriteiten plaats
vonden, en ook werden uitgelokt door een pers
campagne. Vijftig Italianen zouden zijn aan
gevallen en mishandeld, en zjj die zich verzet
ten werden gearresteerd.
Te Florence demonstreerden studenten tegen
de anti-Italiaansche betoogingen en uit sym
pathie voor de Italianen te Tunis, op Corsica
en te Nice.
Te Straatsburg zijn verscheidene honderden,
®>der wie talrijke studenten, in optocht langs
Het Italiaansche consulaat getrokken om te
ytote>teeren tegen de anti-Fransche betoogin-
in Italië. Er heeft zich geen enkel ernstig
«ckfent voorgedaan.
VfZZIZ ,O’ ,l“
LONDEN, 7 Dec. Reuter meldt, dat de
Britsche ambassadeur te Beriyn er het
Foreign Office van in kennis heeft gesteld,
dat zekere goederen, behoorende aan Brit
sche onderdanen, getroffen worden door het
laatste decreet tegen de Joden in Duitech-
land.
van Jassy, die een toonaangevend lid is van
het .Bataljon des doods" der ..Uzeren Garde
welks leden zich „broeders in het kruis” noe
men.' Men zegt dat Stanescoe zich naar Czer-
nowltf heeft begeven en twee studenten van
de hoogeschool heeft trachten over te halen
Christescoe te 'vermoorden.
Te Czemowitz zyn dertien personen gearres
teerd, die er van woéden beschuldigd, aan
de samenzwering tegen Christescou te hebben
deelgenomen n.l. 12 studenten en een leeraar,
en te Cluj nog 11 personen, die, naar men
meent, deel uitmaakten van een groep, welke
zou hebben geloot om dengene aan te wyzen,
die de schoten op den rector van de unlverzi-
teit van Cluj moest lossen.
De te Danzig verschijnende „Vorposten”,
welk blad goede betrekkingen met de Wllhelm-
«trasse onderhoudt, bevat een artikel, dat een
aanwijzing schijnt te vormen, dat Duitschland
de Italiaansche irredentlstische eischen steunt
Het argument van Rome, aldus het blad, is,
dat de waardigheid van het Imperium eischt
dat zjjn eigen landslieden buiten de grenzen
van den Staat en het Italiaansche grondgebied,
indien noodig, onder zjjn bescherming moeten
worden genomen. Deze noodzaak biykt volgens
de Italiaansche argumenten te bestaan. Het
fascistische Italië vertegenwoordigt zoodoende
het standpunt, dat ook de politiek van het
nationaal-socialistische Duitschland is.
Ook te Bologna en Ancona hebben studenten
oetoogingen gehouden.
In Duitsche kringen te Rome geeft men
volgens Reuter toe, dat de Duitsche am^as-*
••deur Maandag een onderhoud met Ciano
heeft gehad, waarby de betooging in ds
Italiaansche Kamer ter sprake is gekomen.
Men verwacht, dat deze week nog verdere
besprekingen zullen worde^ gevoerd.
Men meent te weten, dat Dtntschland voor-
•tander is van een schikking op den grondslag
’an een rechtvaardige regeling der verlangens.
G«zegd wordt, dat Duitschland in overeenste.n-
™ng met de spilpolitiek Italië op alle punten
steunt.. Het vraagstuk-Tunis "Wordt door
Duitschland als een specifiek Itahaansch be-
>*ng beschouwd,
kwestie nog geen officieel onderzoek is inge
steld. Opgemerkt wordt, dat Italië nog geen
oificieelen vorm aan zyn verlangens heeft ge-
feven. Het is dan ook niet onmogeiyk, dat de
Duitsche ambassadeur heeft geïnformeerd, wel-
”5 weg Italië denkt te volgen. Dat hy zich
afkeurend zou hebben uitgelaten over de betoo-
tingen in de Kamer, wordt ontkend.
De Italiaansche pers heeft op het oogenblik
kwestie van territoriale herzieningen laten
vsUen. Het iykt twyfelachtlg, of de belde deelen
*an de spil de logische ontwikkeling zouden
*«nschen te volgen, als territoriale wyzigingen
wchts door oorlog verkregen kunnen worden.
Te Lecce, waar reeds twee straten overge-l
doopt zyn in „Corsica” en „Nlzza" gingen de
betoogers naar het gemeentehuis en eischten,
dat een derde straat „Tunis” genoemd zou
worden.
De burgemeester zegde toe. hieraan te zul
len voldoen.
Reuter meldt uit Rome, dat een groot
aantal Duitsche passagier* van Duitsch*
schepen, welke door de MiiMellandsche Ze*
kruisen, hebben deelgenomen aan de anti»
Fransche betoogingen, welke zich vanmor
gen in Napels hebben afgespeeld.
Tot de gearresteerden behoort Stanescou
een student in de rechten aan de unlversiteit
Te Beriyn geeft men algemeen toe, dat de
Joden, die geschikt zyn voor den arbeid en
door de laatste economische maatregelen voor
rekening van de maatschappeiyke steuninstel-
lingen dreigen te komen, in arbeidskampen te
werk zullen worden gesteld. In kringen der na
tionaal-socialistische party to men van mea
ning, dat deze Joden in geen geval aanspraak
kunnen maken op steun der Duitsche sociale
Instellingen.
Velen zullen tegen het einde van het jaar
zonder onderdak en middelen zyn en derhalve
overweegt men hen in arbeidskampen byeen te
brengen. Intosschen zyn deze vermoedens niet
officieel bevestigd.
^TbtCS, 7 Dec. (Reuter). Vanavond hebben
JP°*wegarbeiders, dïe van hun werk terug-
*««rden, betoogd voor het Italiaansche con-
■daat.
v»<?1IStBren van 6611 nleuw by gebouw van het
"•Jteansche hospitaal de Italiaansche vlag neer-
•tnaald en vervangen door de Fransche. Dit
•m het werk van een kleine groep betoogers.
“ltCT is de Italiaansche vlag op haar plaats
»«ruggebracht. De politie treedt tegen volks-
vritamellngen op.
Omtrent de betooging van de spoorwegar-
oeider* voor de Italiaansche legatie wordt nader
gemeld, dat flesschen roode en blauwe inkt tegen
et gebouw werden geworpen, waardoor in kor-
5*11 tyd het gebouw prijkte met de Fransche
«uren, rood-wlt-blauw. Het wit werd gevormd
°°r de witte steen van het gebouw'. Enkele
*e»schen inkt vlogen door de ruiten. Overal in
«t*d hoort men thans de .Marseillaise” fluf-
door de Arabieren.
*J« politie bewaakt thans de Italiaansche
*“*«ls en offlcieele gebouwen, ten einde nieu
we incidenten te voorkomen.
Studenten te Toulouse hebben Woensdag
avond een tegenbetooalng georganiseerd,- als
antwoord op de aptl-Fransche betoogingen m
Italië. De betoogers waren voornemens haar
het Italf&ansche consulaat te gaan, doch de po
litie verhinderde dit.
Te Tunis heeft de resldent-generaal van
Frankrijk. Labonne, een delegatie van de Jood
sche gemeenschap in Tunis ontvangen, welke
hem een motie overhandigde, waarin wordt
verklaard, dat de Joden zich verlaten op den
vertegenwoordiger- van Frankrijk om hun eer
en waardigheid te waarborgen.
Is het wel denkbaar, vroeg Noel Baker, dat,
terwyi er nog steeds gevaar voor oorlog be
staat, wy een agressieve mogendheid nieuwe
bases geven, van waar uit onze scheepvaart en
grondgebied kunnen worden aangevallen? 't Zou
van Afrika maken, wat Europa thans 1$, n.l.
een vulkaan van vrees, beroering en onrust en
het begin van de vormfirg van groote legers
van kleurlingen, waardoor de geheele ge
schiedenis van het vasteland van Europa kan
worden gewyzigd.
Het belangrijkste feit in de internationale
betrekkingen is thans de algeheele afkeer van
oorlog. Toch hebben in de afgeloopen drie jaren
drie regeerlngen weloverwogen een aanvals
oorlog ingezet tegen hun buren, zy zyn niet
alleen schuldig aan agressie, doch zy hebben
den oorlog verheerlijkt, zooals in geen 1500
jaar is gebeurd, zy hebben het internationale
recht belachelijk gemaakt en de wereld ge
dwongen tot tjen verschrikkelyksten bewape
ningswedloop, welke er ooit is geweest
Het Nederlandsch Jeugdleidersinstituut ont
ving Woensdag wederom een aantal machti
gingen, waarop vermeld het resultaat van de
collecte voor vervolgden om geloof en ras in
eenige tientallen plaatsen. Het totaal bedrag is
daardoor gestegen tot f 966.000. Van nog 200 ge-
In Roemenië werden opnieuw leden der
Ijzeren Garde gearresteerd.
Duitschers namen deel aan de anti-
Fransche Betoogingen te Napels.
Het Belgische kabinet voorloopig nog
niet demissionnair. "V-
Het Britache Lagerhui* bespreekt bet
koloniale vraagstuk.
De Tweede Kamer heeft de begrooting
van Binnenlandsche Zaken z.h.st aan
genomen.
Bijzonderheden over de tentoonstelling
New-York 1939.
Te Sapeh (Bima) zyn 117 inlandsche
woningen afgebrand.
o
ii
