ONS BLAD dingaa nsdag I Het nieuws van heden I van Beslag op autobus opgeheven Goebbels spreekt over koloniën Waarschuwing Chamberlain Ernstige fraude te Elburg I PAUSEUJKE NUNTIUS NAAN LEMBERG VIER AUTOBUS-ZAKEN IN HOOGER BEROEP /838 -16 December - 1938 f de Stoomschip in beslag genomen Prins Bernhard De handelsmethoden te Londen mr. I Donderdagmiddag gast by Koningin Mary WEGWERKER ONDER ZWAREN WAGEN GEDOOD Burgerrechten voor ex-koning Alfonso Britsche vliegtuigen niet meer op Schiphol DIT NUMMER BESTAAT UIT 10 BLADZIJDEN Britsche troepen in hinderlaag gelokt aan ENZ. kRS- Ryksontvanger gearresteerd, verdacht van verduiste ring van f 20.000 Art. 2 R.A.P. mist verbindende kracht „De levensruimte in Duitschland is niet toereikend voor de behoeften van het volk” irtjeg. van De H. Vader spoort de Poolsche Oekraïne aan tot vrede en verzoening By conflict met Duitschland zullen financieele hulpbronnen een voorname rol spelen Joh. Lauwere - Opticien VRIJDAG 16 DECEMBER 1938 Opvarenden verdacht van deviezensmokkelary “ff )p 1*3» t. Ster op 78 mpercr 13-14 >p 185. (-10 18 I. 8-10 ven 14 0. 8-10 13-14 1 cent, Is de Wet Openbare Middelen van vervoer nog van kracht? Het beroep op de wet O.V. is door de Amster damsche rechtbank in September als een „deus ex machina” te voorschijn'gekomen. Thans, nu art, 3 RULP, niet verbindend ia verklaard. tieuw 'iiné'a iding, cheiL TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 66 DE PRDS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct Ou regel; Ingeionden Medodeelingen 40 cl o r. BI) CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE Uitvoerig tarief voet adverteeren bil abon nement wordt op aanvrage oaama door onre Administratie verstrekt VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS t BUREAUX: Be terroristen hebben in Palestina spoorlijnen vernield. Ken groote Arabieren bezig met het herstellen van een beschadigde spoorbaan De Roemeensche patriarch Miron Christea die ook in het politieke leven een groote rol speelt, is zeventig jaar geworden. Vele kerkelijke en wereldlijke autoriteiten boden den patriarch (rechts) hun gelukwenschen aan I in 't kort gezegd de geschiedenis van den UH 11111/ /////ZV77/4 5 I l I een over o o groep -■ 3 iderdaad de aan November 1935 De H. Vader maakt zich zeer ongerust ovei de gespannen verhouding onder de bevolking. Daarom doet de Paus, die eenzelfde liefde koes tert voor alle individuen en alle volken, een be roep op dit volk en verzoekt het haat en wroa neer te leggen op net altaar van het algemeen welzijn, teneinde aldus het middel tot ontspan ning te vinden. De H. Vader rekent op de me dewerking .der geestelijkheid ten gunste van vrede en verzoening. Stand op Vrijdag 1« air vjb.: 78U Vorige stand: 7M.S Olsteren werden voor de civiele kamer van 1 Haagsche gerechtshof de pleidooien gehouden in vier „wilde bus”-zaken, appel-zaken van korte gedingen, welke voor de presidenten van de Haagsche en Rotterdamsche rechtbank' in eerste Instantie zUn behandeld. Men bericht ons uit Londen, dat Prins Bern- hard gisteren met den Konlng en de Koningin op Buckingham-Palace het noenmaal heeft ge bruikt. Hierbij werd overwogen, dat de klacht, dat artikel 3 van het reglement autovervoer perso nen, zooals het thans luidt en op welks over treding blijkens de beschikking de strafvervol ging steunt, ten behoeve waarvan de autobus In beslag is genomen, verbindende kracht mist, gegrond is. Op grond van het zonder vergunning explol- teeren van een autobusdienst was van de Coö peratieve vereenlging tot het vervoer van mijn werkers „Glück Auf” te Maastricht een auto bus in beslag genomen. Nadat de kantonrechter te Maastricht het gelegde beslag had gehandhaafd, kwam mr. L. Vooys te Heerlen namens genoemde vereenl ging van deze beslissing in cassatie. Van de zijde van de Nederlandsche Stoom- bootreederU te Rotterdam, aan welke onder neming de „Koningin Emma" behoort, wordt ons medegedeeld, dat een der opvarenden van boord is gehaald. Het Is een Dultacher boot ovyrgeladen. De ..Koningin Emma" onder houdt een geregelden vracht- en passagierz- dienst tusschen Rotterdam en Mainz. Bjj den wegaanleg wegwerker onder men en gedood. Mr. O. R C. Wijckerheld Bisdom, voor de Ned. Spoorwegen optredende, aelde, dat hei In deze zaken ging om de vraag, of bet oneer de huidige wetgeving een onrechtmatige daao te noemen is, wanneer men, in concurrentie met de spoorwegen, autobusdiensten zonder vergun ning onderhoudt. Nu men op grond van het RAP niet kan ageerea, moet men nagaan of er ook andere wetteljjke bepalingen zijn, die hier van toepassing zijn. Deze vond pleiter Ir. de Wet Openbare Vervoermiddelen. Deze wet is nooit formeel afgeschaft. Te Emmerik is het Nederlandsche stoomschip „Koningin Emma" door de commiezen In be slag genomen. Het personeel van de .Koningin Emma” werd verdacht van deviezen-smokke larij. Het ging hier om de actie van de Ned. Spoor wegen tegen de N.V. Van Zetten's Tour Tax- centrale, tegen de N.V. reisbureau Stoop en tegen de Coöp. Vereenlging Rotterdamsche Reiscentrale en van de Haagsche Tramweg-Mij tegen het reisbureau Stoop. De elsch tot onmiddellijke stopzetting van de autobus-diensten werd in alle gevallen afge wezen. De drie zaken van de Ned. Spoorwegen werden tegelijk behandeld. De president van het Hof, mr. E. Jëlllnghaus, merkte vóór de pleidooien op, dat het thans onnoodig was over de verblndendheid van; art. 2 R.A.P. te debatteeren, daar de Hooge Raao hierover thans een uitspraak heeft gegeven. Naar wjj vernemen hee/t Z. K. H. Prins Bern- hard tijdens zijn verblijf in Londen, Donderdag morgen een bezoek gebracht aan den Neder- landschen gezant bij het Engelsche hof, J. P. graaf van Limburg Stlrum. In den namiddag werd Prins Bernhard ont vangen door Koningin Mary, bjj wie hij de thee gebruikte. LEMBERG, IS Dec. (PAT). De Pau selijke Nuntius te Warschau, mgr. Cortesi. heeft een bezoek gebracht aan Lemberg, de hoofdstad van de Poolsche Oekraïne, en een verklaring aan de pers overhandigd, waarin hij zegt van Z.H. den Paus opdracht te hebben gekregen, diens vaderlijke be zorgdheid te vertolken jegens de geloovlgen van dit gebied. reiscentrale. Pleiter zeide, dat, nu art. 2 RAP onverbindend is verklaard, het zeker niet doel matig is in kort geding een zoo ingrijpenden maatregel als het stopzetten van autobusdien sten te vorderen. Alleen de Amsterdamsche rechtbank en haar president staan op het standpunt, dat de wet O.V. nog geldt. Andere instanties (Haagsche rechtbank, Haagsche pre sident ed.) hebben dit standpunt verworpen. Vooral nu een noodwet in aantocht is en de pleidooien in de hoofdzaak eerstdaags te ver wachten zijn, achtte pleiter het niet opportuun dit principe thans te behandelen. PAYGLOF S ALKMAAR TEL. 8tMM> Brillen - Briietul’s - Brilmonturen - Glaaan Zeissglazen Zakacharen Zakmessen Sljjpapperaten - ZIEKENFONDSLEVERANCIER In tegenstelling' met de opvatUng van den procureur-generaal, die tot verwerping van het ingestelde cassatieberoep had ge concludeerd. heeft de Hooge Raad de be schikking van den kantonrechter vernie tigd en het op den autobus gelegde beslag opgeheven. LONDEN, 15 Dec. (Reuter). Balfour, de on derstaatssecretaris van Luchtvaart, heeft in hei Lagerhuis, nadat hij bevestigd had, dat de Brit ish Airways voor den dienst op Scandinavië niet langer Schiphol zal aandoen, gezegd te verwachten, dat Amsterdam zal worden opge heven als tusschenstatlon voor den voorgeno men dienst van Londen op Oslo. In antwoord op een vraag, waarbij uiteen gezet werd, dat de passagiersdienst der KXM in zes dagen Singapore bereikt, terwijl de Im peria! Airways den zevenden dag aankomt, zeide Balfour, dat de Imperial zwaarder ladin gen vervoert en meer tusschenlandingea maakt dan de K LM. Kingsley Wood was echter niet bereid dit verschil voor altijd te accepteeren en daarom waren stappen ondernomen om den Brttechen dienst te versnellen. NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD BERLIJN, 15 Dec. (D.N.B.) Op ultnoodlging der RUksregeering hebben de arbeiders aan de rijksautowegen, die gedurende drie dagen in Berlijn^ vertoeven, aan een gemeenschappelijk middagmaal aangezeten. Dr. Goebbels hield daarbij een toespraak, waarin hij onder meer het volgende zeide: jp ing vu partUu worden. Ie zieke en alle Het MJ- wertm i, Pool- Sword, onder is oent 0 17 et 1S et IS cent, 8-10 8 It, Bet- p SS CL I 30 et r 14 op M et il 13 op nlging r voor ingrtjk U no- mertc* 13 op AU 14 13 Qf p 11S, 13 op 75- I. su- gle 14 14 op Otast p 133, ppeUn !kl 13 leletor mme- 13 op nburt 13-14 -115. 13 op 13 op tourlk uthall Prin- X> 50. 9-93» 105, hnpo- Vir- 14 OP VhlW ns '1S8* BURGOS, 15 Dec. (Reuter.) Bjj besluit.van den ministerraad, die hedenavond onder lei ding van Franco vergaderde, werden de vol ledige Spaansche burgerrechten opnieuw toege kend aan ex-koning Alfonso. BURGOS, 16 Dec. Krachtens het In oeh gis teren gehouden ministerraad door generaal Franco ingediende wetsontwerp waai bjj ex- Konlng Altons In zijn burgerrechten wordt hersteld, moet den Konlng ook zijn particulier bezit, dat bij het uitroepen van de Spaansche republiek In beslag Is genomen, worden terug gegeven. Voorts wordt den Konlng weder bet verblijf in Spanje toegestaan. ?1SA nabij Ezinge is een een vrachtauto gelto- 14 cenL ent. Dr. 0-13 SS t. Eerty 10-11 13-14 8 cent I. 10-13 Olad. op 136, 8 cent, at. I»- eren 14 1 13 op I, 10-13 14 SS- Mevr. ,7.3 4 out, i, 10-13 Nlm- >-13 37 I. 10-13 3-14 47 -15 rt. 36-30 38-81 r. BrU- ,10-13 13 op Plcerdy 10-13 5—140, 0. 8-10 3 cent, op 50, 13 30— 14 OO 5 cent, 50, 10- 5—146, 8 31- 13-14 Ki '180, Splen- Cam 34 oorten Na een onderzoek zijn de hofmeester en eenlge opvarenden in arrest gesteld. Het bleek, dat ztj tienduizend Rjjksmark hadden gesmok- De lading is vrijgegeven en op een Mblère Op last van den burgemeester van Dburg heeft de rijkspolitie gearresteerd den rtfks- ontvanger der directe belastingen te Elburg, den heer D. 8., wonende te Nunspeet. die er van verdacht wordt fraude te hebben gepleegd tot een bedrag van ongeveer f 20.000. Hjj zal ter beschikking worden gesteld van den officier van justitie te Zwolle. 1 Art. 1. Is dus nog van kracht en hierin wordt het onderhouden van autobus-diensten afhan kelijk gesteld van een vergunning. President: „Is dit ook net standpunt van den president van de Amsterdamsche rechtbank? Mr. Wijckerveld Bisdom: „Grootendeels wel. Pleiter wees er voorts op, dat het RA?, de materie ruimer en precieser regelt dan de wei- O.V„ maar dat pleit niet tegen de verblndend heid van deze wet. Volgens pleiter Is art. 1 culdelijk normatief gesteld en hij meende, dat de Hooge Raad, blijkens een arrest uit 1928, ook op dit standpunt staat.’ Voorts betoogde mr. Wijckerveld Bisdom, dat, nu art. 2, de strafbepaling uit ’t R.A.P. niet ver bindend Is, de desbetreffende bepalingen van de wet-O.V. nog gelden. Tenslotte bestreed pleiter de argumenten van de tegenpartij, als zouden de Spoorwegen geen schade lijden en als zouden de bussen niet op geregelde tijden rijden en dus geen openbaai middel van vervoer zijn. Jhr. mr. W. den Beer Portugael, voor de H.TJd. optredend, sloot zich vrijwel geheel DU het pleidooi van mr. Wijckerheld Bisdom aan. Bij het vervolg der behandeling van vier „wilde bus"-zaken voor de civiele kamer van het Haagsche gerechtshof is mr. G. de Grooth opgetreden voor de Coöp. ver. Rotterdamsche Pleiter toonde aan, dat art. 1 wet O V. door het RAP. terzijde Is gesteld. Mag men nu zeggen, dat dit artikel is her leefd, nu art. 2 R-AJ*. onverbindend is ver klaard? Wat de leer van onsplitsbare wilsverklaring van den wetgever ten aanzien van art. 2 R.A.P. betreft, zeide mr. De Grooth, dat men moet bedenken dat het onverbindende art. 2 niet in de plaats is gekomen van de wet O.V„ maar van een wel verbindend art. 2, dat deze wet O.V. verving. Art. 2 in zijn voorgaande redac tie was wel bindend, doch stelde den directeur der N.V. niet strafbaar. De wet O.V. was dus al afgeschaft, voordat art. 2 onverbindend werd Voorts achtte pleiter het onjuist, dat de rechter een wet doet herleven en aldus op den stoel van den wetgever gaat zitten. De wetgever kan een wet afschaffen, de rechter slechts onverbin dend verklaren. Dit is een principieel verschil Mr. De Grooth meende ten slotte, dat het intuïtief rechtsgevoel zich tegen een der gelijke voorstelling van zaken verzet. Voor het reisbureau Stoop, trad hierna op mr. G. F. J. Jongbloed, die er noe o m op wees, dat de wet O.V. en het R.AJ*. al daarom niet naast elkaar bestaanbaar zijn, omdat sa een geheel ander systeem nastreven en een geheel ander vergunningsstelsel hebben Doordat art. 1 W.O.V. zoo ruim is gesteld, past het toevallig nog op den bestaanden toestand. De spoorwegen zeggen voorts, dat zij zulke schade lijden door de bussen. Nu zooveel bussen verboden zijn, sul len de spoorwegen wel weer hoogere inkomsten hebben gekregen. Dit is door appellant noch gesteld, noch bewezen. Mr. A. J. Roest Crolllus, voor de N.V. van Zetten optredend, sloot slch bij de andere plei ters aan. Na re- en dupliek werd de uitspraak bepaald op 19 Januari. Chamberlain sprak te Londen pver mogeljjk conflict met Duitschland. Dr. Goebbels sprak te Berlijn Duitsche koloniale eischen. JERUZALEM. 15 Dec. (Reuter.) Gistermid dag zijn op den weg van Toelkarem naar Na bloes Britsche soldaten in een hinderlaag ge lokt. Eén werd gedood en twee werden gewond. Versterkingen brachten den Arabieren zware verliezen toe, doch een aantal hunner wist te ontkomen. ALKMAAR. Hof 5. Telefoon 4S50 en 4220 PEN HELDER. Stationsstraat 4, Telefoon 771 uqORN Koepoortsweg 94. Telefoon 412 (CHAGEN, Molenstraat 52 Telefoon 01. ABONNEMENTSPRIJS: Met inbegrip van gratis ongevallenverzeke ring: voor Alkmaar /2.— per kwartaal of 1$ cents per week, voor buiten Alkmaar f 2 50 per kwartaal of 20 cents por week. Ultg. N. v. Drukk. De Spaarnestad - Haarlem. vormt het het hoofdverweer van spoor- en tramwegen. Wat de vonnissen van den Amsterdamschen president betreft, legde pleiter een advies van prof. Scheltema over. Mr. de Grootte ging hierna over tot bespre king van de coördinatie van het verkeer. '5 ALKMAAR Brilêtul’s - Brilmonturen - uiw«> Brllreparaties Klectriscne Slyperu - Nagelscharen - Verbendacnaien Bcbeermesaen Oilette-apparaten Gehoorapparaten Canules Dit artikel, zooals het is vastgesteld bij Kon. besluit van 3 Juni 1938, gaatjpi' den Konlng bij de wet van 29 tot verlaging van de openbare uitgaven verleen de machtiging, om een vergunningsstelsel in te voeren betreffende het exploiteeren van mid delen van vervoer, te bulten. van Dingaan zelf, en de Boeren, geen achter docht willende verwekken, gevolg gaven aan dien wensch. Zij zaten nauwelijks naar de ge bruiken van hét land ongewapend op den grond, zonder aan eenlg gevaar te denken, of Dingaan riep plotseling tegen zijn getrouwen: Grijpt hen! Terstond stormde een menigte Zoeloes op I de weerlooze Boeren toe, sleepten hen naar de gerechtsplaats van Umkungunklovu en sloegen hun de hersenen in met knopkieries. Bij dezen massamoord ontkwam geen enkele „wltmensch", en evenmin de door de Boeren meegebrachte Hottentotten met hun Engelschen tolk uit Port Natal. En deze weerzinwekkende tooneelen her haalden zich In nog vreeselijker vorm, toen de Zoeloes de verraste Boeren, vrouwen en kin deren In de voorste lagers van ossewagens, over vielen. De tweede fout, welke door Retief en de zij nen werd gemaakt, was dat zij niet tijdig heb ben ingezien, dit het door de Zoeloes stelsel matig uitgemoorde en verwoeste gebied voor deze inboorlingen als het ware een essentieel j belang vormde als grensdekking tegen andere Bantoestammen zoowel als tegen de blanken. Dtngaan’s politiek was er op gebaseerd, om Natal leeg en onbewoond te houden; slechts enkele geïsoleerd wonende blanken en zende lingen voor het kustgebied duldde hij er voor zijn handel, geen aanzienlijke macht als die van de klompjes Trekboeren. De na den moord op Retief en de zijnen ge volgde strafexpeditie van Andries Pretorlus en de daaruit voortvloeiende consequenties brach ten Dingaan ten val; zijn opvolger Panda moest de vooywaarden aanvaarden, die het opper commando der Boeren hem stelde. Toen in 1842 Britsche troepen Natal in bezit namen, weken de meeste Trekkers weer verder landwaarts uit. Eerst toen in 1856 Natal tot afzonderlijke kolo nie met beperkt zelfbestuur werd verheven, kwam de Trek der Boeren voor eenigen tijd tot rust. Dingaansdag 1838 bleef een historische datum in de geschiedenis onzer Afrikaansche stam verwanten. A. H. LONDEN, 15 Dec. (Reuter) Minister president Chamberlain heeft hedenmiddag een redevoering uitgesproken tijdens een noenmaal, dat werd aangeboden ter eere van lord Bicester, den vroegeren bankier Hugh Smit, die door zijn verheffing in den adelstand In het Hoogerhuis zitting heeft gekregen. Chamberlain aelde In a(jn redevoering ojb.: „Wfj mogen aannemen, dat, wanneer do Duitsche staatslieden ik wil niet «eggen het Duitsche volk nadenken ever de mogelijke consequenties van een conflict, wanneer er eoM ren conflict mocht ontstaan tumchen onse beide landen, sU niet alleen letten op onae bewape ningen, maar ook op onae groote ünancieelo hulpbronnen, die in een oorlog van langen daar wei eena een beslissente factor zouden kunnen blijken te «On." Chamberlain voegde hieraan toe: „Dit besef la altijd bij ons aanwezig en ik ben er zeker van. dat het zelf een zeer belangrijken Invloed vormt tot behoud van dén wereldvrede.” Zijn redevoering besluitende, zeide de premier, dat de City van Londen een der grootste in vloeden en der grootste hulpbronnen des lands lormt, welke hun gewicht ook in het buitenland aoen gevoelen. Door de thans voorspoedig ten einde gebrach te Dingaansvlucht van de K.L.M., waardoor Nederland ook officieel bij de herdenking van den Orooten Trek vertegenwoordigd zal zijn, wordt de aandacht van het Nederlandsche pu bliek weer eens even opzettelijk gevestigd op een bewogen episode en een bloedige bladzijde uit het historieboek der Zuid-Afrikaansche stamverwanten. Ook op de aangrijpende lotge vallen van de dappere trekkers onder de boe ien, meest van Hollandsche afkomst, die na 1814 met den aanvang van het Engelsche regime allengs naar het Noorden uitweken, om den knevelarijen der Engelsche overheerschers te ontgaan. Daardoor geraakten ze evenwel bjj „Harte word stil en kom tot inkeer O< gaan toe. Laat vandag bedek word met die sluier van die nag. Kijk! in die lig van ons Afrikanerdom Hoe ons helde oor ons velde, oor ons berge kom! Struikelend kom hulle en vallend. Diep is hul spore deurweek van hul bloed...." Johanna van Broekhuizen in „Dingaansfeestnummer van Die Vaderland 1935”. de N. S. en de t. a.- goedkoop worden. Regelingen voor het winkelbedrijf verband met Kerstmis en Nieuwjaar. I 5 Januari zal de overeenkomst tusschen autobusondernemers vervoer van kracht DIENSTAANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan- gabodan, geplaatst onder de Omroao*** rubriek 10 cl por regel. herhaling slaags met de naturellen, die den blanken het nieuw betreden land, hoewel het zoo goed als Niemandsland en uitermate dun bevolkt was, met de kracht van hun primitieve wapenen als knotsen, assegaaien en knopkieries betwistten. De namen Bloedrivier, Weenen, Pre toria enz., die toen ontstonden, werden daar door historische namen, evenals Bred asdor p, Zuidoost van Kaapstad op den 20sten meridi aan O. L. v. Gr. dichtbij de Strulsbaai. uit een vroeger tijdperk der Kaapsche geschiedenis nog aan den trek van Bredasche kolonisten in Zuld-Afrlka herinnert. Voor ditmaal zij echter even de aandacht gevraagd voor den Orooten Trek en den historlschen Dingaansdag op 16 December van het jaar 1838. De naam Dingaansdag zegt reeds wat het groote moment is in de geschiedenis van den Grooten Trek. Door de overwinning van de Trekkers op 16 December is deze datum een historische feestdag geworden voor het Zuld- Afrikaansche volk, thans de honderdste, ter herdenking van het feit, dat de Boerenvoor trekkers toen den geweldigen aanval der Zoeloes afsloegen en, hoewel verre lr\ de minderheid, op deze geduchte vijanden een glorierijke over- I te Warschau de Poolsche Bij de Indiening in tweede lezing vsn het wetsontwerp op de uitvoergaranties heeft staatssecretaris Hudson ouder meer gezegd: „Voortdurend doen zich nieuwe moeilijkheden voor en rijzen nieuwe vraagstukken. Onze me dedingers ontwikkelen hun methoden steeds en het komt mij voor, dat wij, scanneer de gele genheid zich voordoet, een nieuw devies zullen moeten aanvaarden om den moeilijkheden het hoofd te bieden. Dat zijn misschien leuzen en methoden, die wj) in normale omstandigheden niet zouden aanvaarden, het zijn misschien nieuwigheden en zeker zullen zU haar precedent in onze geschiedenis niet hebben, maar ik ben er van overtuigd, dat Regeering en Huls niet zullen aarzelen om aan de Britsche exporteurs de volmachten te geven, die zij noodlg hebben voor de bescherming en de ontwikkeling van den handel." Deze woorden van Hudson werden met ge juich begroet. geduchte vijanden een glorierijke over- ig behaalden. Deze overwinning kreeg I juist daardoor zulk een beteekenls, dat hu de 1 ook onder de inboorlingen gevreesde tyxannle I en bloeddorst van den Zoeloehoofdman Dingaan waren gebroken. Honderden Boeren, hun vrou- B wen en kinderen had hij op de meest verrader- I Hjke en wreedaardige wijze doen ombrengen I en die folteringen riepen om wraak. Duizenden I Zoelys kwamen in het gevecht van man tegen I man om en het water van de rivier, die door I en langs het slagveld liep, was dermate rood gekleurd van het bloed der gesneuvelden, dat I deze stroom voortaan Bloedrivier werd genoemd, I evenals Weenen herinnerde aan de afslachting der Boerenfamilies door de Zoeloes, toen deze I ter plaatse de lagers der niets vermoedende Trekkers omsingelden. I Dingaan nam de vlucht, nadat hij zijn stad in brand had doen steken, en werd eerst in 1840 I bjj de grenzen van Swaziland door een stam- genoot uit wraak gedood. Aan het hoofd der I Boeren stond toen een man met leidersgaven, wiens persoonlijkheid gezag afi”ong, n.l. An- dries Pretorlus, aan wiens flink en dapper op- I treden thans nog de naam Pretoria herinnert, I de hoofdstad van de Unie van Zuid-Afrika en I Ian Transvaal. Hij was het niet alleen, die de I zege op de Zoeloes bevocht, doch die ook zoo- I veel organisatietalent bezat, om de Boeren, wier I ongetemde vrijheidszin hen zoo dikwijls on- I handelbaar jegens elkander maakte, in den ure I des gevaars te verzamelen en onder zün leiding I te brengen. Deze waarlijk vrome man begon zün I onderneming steeds met een plechtige gods- I dienstoefening en toen .de grootste dreiging der I Zoeloes zijn volgelingen benauwde, deed hij al- I len de gelofte afleggen, dat zij den dag, waarop I God hun de overwinning zou geven, tot in I ““Ste van dagen onder hun nakomelingen zou- den bestemmen tot een dankdag „aan Zijns I Naams gedachtenis”. En zoo is 16 December I sindsdien als Dingaansdag de historische ge- I denkdag van het Zuid-Afrikaansche volk ge- I worden en gebleven, dit jaar wel In het bjj- aonder, nu het feit een eeuw 13 geleden. I aan op zich zel^ ongetwijfeld be- langrijke feit is natuurlijk heel wat voorafge- I Grooten Trek. Wat deze bedoelde, zij hier met I enkele woorden toegelicht. Hij kwam niet zoo- I »ls de trekkersbewegingen der Kaapsche kolo- I nisten in de 17de 'en 18de eeuw voort uit eco- I nomische behoeften naar meer land en be- I staansvoorwaarden, doch de Groote Trek was I de uiting van het nationale bewustzijn der Boe- I Ten, het streven naar behoud van een eigen nationaliteit, welke door» het Britsche gezag In de Kaapkolonie na 1814 stelselmatig werd on derdrukt. De voor ruim 52 pCt. van Holland sche, voor 27 pCt. van Duitsche, voor 17 pCt. van Fransche en voor 4 pCt. van gemengde ?^omst ^nde Boeren vonden het bewind van «en nieuwen overheerscher van hun land on nationaal en daaruit ontstemden bij herhaling conflicten. Het gevolg dezer botsingen was, dat de Boeren naar andere woonplaatsen uitzagen, “®rij omstreeks 1836’ meenden gevonden te hebben aan de andere zijde der Drafcenbergen, ’’’oral in Natal. Er waren verschillende groepen van Trekkers, ®e sedert 1835 na den zesden Kafferoorlog de groote reis naar hét Noorden en het Oosten Jeagden. Zoo richtten Hendrik Potgieter en Je zijnen zich op het land In da richting der peiagoabaai en kochten langs de .Vetrivler In tegenwoordige Oranje-Vrijstaat grond van naturellen, terwijl Piet Retief en zijn vol gelingen In 1837 langs den weg van ondèrhan- «ungen met Dingaan zich het bezit meenden rLJLerzekeren van een groot deel van Natal. P°ch hoe goed ook bedoeld en verstandig ge- handeld, Retief beging bjj die onderhandelingen een dubbele fout, die de Indirecte oorzaak werd van de nederlaag, den Boeren In 1838 bij her- toegebracht. de «rste plaats vertrouwde Retief te ge- “Skkelijk op het woord van den hoogst onbe- “Ouwbaren Zoeloehoofdman Dingaan. Het contract was opgemaakt en sou geteekend wor- «n in Umkungunkloyu, de hoofdstad der Zoe- De Boeren gingen hierbij zoo argeloos te toen zü gereed waren om te vertrek- en werden uitgenoodigd, om naar het mid- «n van de Kraal te gaan, ten einde aldaar bier drinken en van het opperhoofd afscheid te pemen, gy hun geweren buiten lieten staan, “d andere lezing van het geval zegt echter, dit geschiedde op uitdrukkelijk verlangen De Apostolische Nuntius brengt een bezoek aan Oekraïne. „In Duitschland leven bijna 140 menschen op een vierkanten kilometer. Niet de Duitschers hebben schuld aan die kleine levensruimte. Hoe wel het land grooter geworden Is, is het niet toereikend voor de levensbehoeften van het Duitsche volk. De buitenlandsche pers betwist den Duitschers het recht om koloniën te be zitten. Zij beweert, dat Engelschen en Fran- schen, Nederlanders, Spanjaarden en Portu- geezen tot kolonisatie in staat zijn, slechts de Duitschers niet. Ten gevolge van de geringe levensruimte heeft het Duitsche volk alle krachten moeten inspan nen. Er bestaat een fundamenteel verschil tus schen het volk van 1932 en dat van 1938. Bij het ovememen van de macht kwam het er voor de leiders van den Staat op aan de economi sche machinerie weer op gang te brengen. Het nationaal-socialistische bewind heeft, om de be zwaren van criticasters en betweters te weer leggen, door groote demonstratieve verrich tingen moeten bewijzen, dat de ingeslagen weg juist was. Een dergelijke groote demonstratieve verrichting la aldus Dr. Goebbels, ook de aan leg der rijksautowegen.” Bi) den aanleg van den nieuwen weg bij Eztnge, welke aansluiting zal geven op de over het Aduarderdlep gebouwde brug geraak te Donderdag de 51-jarige gemeentewegwerker P. Huizinga onder een zwaar beladen aan hangwagen. De dngëlukklge was onmlddellijk dood.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1938 | | pagina 1