ONS BLAD
dingaa nsdag
I
Het nieuws van heden
I
van
Beslag op autobus
opgeheven
Goebbels spreekt
over koloniën
Waarschuwing
Chamberlain
Ernstige fraude te
Elburg
I
PAUSEUJKE NUNTIUS
NAAN LEMBERG
VIER AUTOBUS-ZAKEN IN
HOOGER BEROEP
/838 -16 December - 1938
f
de
Stoomschip in beslag
genomen
Prins Bernhard
De handelsmethoden
te Londen
mr.
I
Donderdagmiddag gast by
Koningin Mary
WEGWERKER ONDER
ZWAREN WAGEN GEDOOD
Burgerrechten voor
ex-koning Alfonso
Britsche vliegtuigen
niet meer op Schiphol
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
Britsche troepen in
hinderlaag gelokt
aan
ENZ.
kRS-
Ryksontvanger gearresteerd,
verdacht van verduiste
ring van f 20.000
Art. 2 R.A.P. mist verbindende
kracht
„De levensruimte in Duitschland
is niet toereikend voor de
behoeften van het
volk”
irtjeg.
van
De H. Vader spoort de Poolsche
Oekraïne aan tot vrede en
verzoening
By conflict met Duitschland zullen
financieele hulpbronnen een
voorname rol spelen
Joh. Lauwere - Opticien
VRIJDAG 16 DECEMBER 1938
Opvarenden verdacht van
deviezensmokkelary
“ff
)p 1*3»
t. Ster
op 78
mpercr
13-14
>p 185.
(-10 18
I. 8-10
ven 14
0. 8-10
13-14
1 cent,
Is de Wet Openbare Middelen van
vervoer nog van kracht?
Het beroep op de wet O.V. is door de Amster
damsche rechtbank in September als een „deus
ex machina” te voorschijn'gekomen. Thans, nu
art, 3 RULP, niet verbindend ia verklaard.
tieuw
'iiné'a
iding,
cheiL
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 66
DE PRDS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct Ou
regel; Ingeionden Medodeelingen 40 cl o r.
BI) CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voet adverteeren bil abon
nement wordt op aanvrage oaama door onre
Administratie verstrekt
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
t BUREAUX:
Be terroristen hebben in Palestina spoorlijnen vernield. Ken groote
Arabieren bezig met het herstellen van een beschadigde spoorbaan
De Roemeensche patriarch Miron Christea die ook in het politieke leven een groote
rol speelt, is zeventig jaar geworden. Vele kerkelijke en wereldlijke autoriteiten
boden den patriarch (rechts) hun gelukwenschen aan
I in 't kort gezegd de geschiedenis van den
UH 11111/ /////ZV77/4
5 I
l
I
een
over
o o
groep
-■
3
iderdaad de aan
November 1935
De H. Vader maakt zich zeer ongerust ovei
de gespannen verhouding onder de bevolking.
Daarom doet de Paus, die eenzelfde liefde koes
tert voor alle individuen en alle volken, een be
roep op dit volk en verzoekt het haat en wroa
neer te leggen op net altaar van het algemeen
welzijn, teneinde aldus het middel tot ontspan
ning te vinden. De H. Vader rekent op de me
dewerking .der geestelijkheid ten gunste van
vrede en verzoening.
Stand op Vrijdag 1« air vjb.: 78U
Vorige stand: 7M.S
Olsteren werden voor de civiele kamer van 1
Haagsche gerechtshof de pleidooien gehouden
in vier „wilde bus”-zaken, appel-zaken van korte
gedingen, welke voor de presidenten van de
Haagsche en Rotterdamsche rechtbank' in eerste
Instantie zUn behandeld.
Men bericht ons uit Londen, dat Prins Bern-
hard gisteren met den Konlng en de Koningin
op Buckingham-Palace het noenmaal heeft ge
bruikt.
Hierbij werd overwogen, dat de klacht, dat
artikel 3 van het reglement autovervoer perso
nen, zooals het thans luidt en op welks over
treding blijkens de beschikking de strafvervol
ging steunt, ten behoeve waarvan de autobus
In beslag is genomen, verbindende kracht mist,
gegrond is.
Op grond van het zonder vergunning explol-
teeren van een autobusdienst was van de Coö
peratieve vereenlging tot het vervoer van mijn
werkers „Glück Auf” te Maastricht een auto
bus in beslag genomen.
Nadat de kantonrechter te Maastricht het
gelegde beslag had gehandhaafd, kwam mr. L.
Vooys te Heerlen namens genoemde vereenl
ging van deze beslissing in cassatie.
Van de zijde van de Nederlandsche Stoom-
bootreederU te Rotterdam, aan welke onder
neming de „Koningin Emma" behoort, wordt
ons medegedeeld, dat een der opvarenden van
boord is gehaald. Het Is een Dultacher
boot ovyrgeladen. De ..Koningin Emma" onder
houdt een geregelden vracht- en passagierz-
dienst tusschen Rotterdam en Mainz.
Bjj den wegaanleg
wegwerker onder
men en gedood.
Mr. O. R C. Wijckerheld Bisdom, voor de
Ned. Spoorwegen optredende, aelde, dat hei
In deze zaken ging om de vraag, of bet oneer
de huidige wetgeving een onrechtmatige daao
te noemen is, wanneer men, in concurrentie met
de spoorwegen, autobusdiensten zonder vergun
ning onderhoudt. Nu men op grond van het
RAP niet kan ageerea, moet men nagaan of
er ook andere wetteljjke bepalingen zijn, die
hier van toepassing zijn. Deze vond pleiter Ir.
de Wet Openbare Vervoermiddelen. Deze wet
is nooit formeel afgeschaft.
Te Emmerik is het Nederlandsche stoomschip
„Koningin Emma" door de commiezen In be
slag genomen. Het personeel van de .Koningin
Emma” werd verdacht van deviezen-smokke
larij.
Het ging hier om de actie van de Ned. Spoor
wegen tegen de N.V. Van Zetten's Tour Tax-
centrale, tegen de N.V. reisbureau Stoop en
tegen de Coöp. Vereenlging Rotterdamsche
Reiscentrale en van de Haagsche Tramweg-Mij
tegen het reisbureau Stoop.
De elsch tot onmiddellijke stopzetting van de
autobus-diensten werd in alle gevallen afge
wezen. De drie zaken van de Ned. Spoorwegen
werden tegelijk behandeld.
De president van het Hof, mr. E. Jëlllnghaus,
merkte vóór de pleidooien op, dat het thans
onnoodig was over de verblndendheid van; art.
2 R.A.P. te debatteeren, daar de Hooge Raao
hierover thans een uitspraak heeft gegeven.
Naar wjj vernemen hee/t Z. K. H. Prins Bern-
hard tijdens zijn verblijf in Londen, Donderdag
morgen een bezoek gebracht aan den Neder-
landschen gezant bij het Engelsche hof,
J. P. graaf van Limburg Stlrum.
In den namiddag werd Prins Bernhard ont
vangen door Koningin Mary, bjj wie hij de thee
gebruikte.
LEMBERG, IS Dec. (PAT). De Pau
selijke Nuntius te Warschau, mgr. Cortesi.
heeft een bezoek gebracht aan Lemberg,
de hoofdstad van de Poolsche Oekraïne, en
een verklaring aan de pers overhandigd,
waarin hij zegt van Z.H. den Paus opdracht
te hebben gekregen, diens vaderlijke be
zorgdheid te vertolken jegens de geloovlgen
van dit gebied.
reiscentrale. Pleiter zeide, dat, nu art. 2 RAP
onverbindend is verklaard, het zeker niet doel
matig is in kort geding een zoo ingrijpenden
maatregel als het stopzetten van autobusdien
sten te vorderen. Alleen de Amsterdamsche
rechtbank en haar president staan op het
standpunt, dat de wet O.V. nog geldt. Andere
instanties (Haagsche rechtbank, Haagsche pre
sident ed.) hebben dit standpunt verworpen.
Vooral nu een noodwet in aantocht is en de
pleidooien in de hoofdzaak eerstdaags te ver
wachten zijn, achtte pleiter het niet opportuun
dit principe thans te behandelen.
PAYGLOF S ALKMAAR TEL. 8tMM>
Brillen - Briietul’s - Brilmonturen - Glaaan
Zeissglazen
Zakacharen
Zakmessen
Sljjpapperaten -
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
In tegenstelling' met de opvatUng van
den procureur-generaal, die tot verwerping
van het ingestelde cassatieberoep had ge
concludeerd. heeft de Hooge Raad de be
schikking van den kantonrechter vernie
tigd en het op den autobus gelegde beslag
opgeheven.
LONDEN, 15 Dec. (Reuter). Balfour, de on
derstaatssecretaris van Luchtvaart, heeft in hei
Lagerhuis, nadat hij bevestigd had, dat de Brit
ish Airways voor den dienst op Scandinavië
niet langer Schiphol zal aandoen, gezegd te
verwachten, dat Amsterdam zal worden opge
heven als tusschenstatlon voor den voorgeno
men dienst van Londen op Oslo.
In antwoord op een vraag, waarbij uiteen
gezet werd, dat de passagiersdienst der KXM
in zes dagen Singapore bereikt, terwijl de Im
peria! Airways den zevenden dag aankomt,
zeide Balfour, dat de Imperial zwaarder ladin
gen vervoert en meer tusschenlandingea maakt
dan de K LM. Kingsley Wood was echter niet
bereid dit verschil voor altijd te accepteeren
en daarom waren stappen ondernomen om den
Brttechen dienst te versnellen.
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
BERLIJN, 15 Dec. (D.N.B.) Op ultnoodlging
der RUksregeering hebben de arbeiders aan de
rijksautowegen, die gedurende drie dagen in
Berlijn^ vertoeven, aan een gemeenschappelijk
middagmaal aangezeten. Dr. Goebbels hield
daarbij een toespraak, waarin hij onder meer
het volgende zeide:
jp
ing vu
partUu
worden.
Ie zieke
en alle
Het MJ-
wertm
i, Pool-
Sword,
onder
is oent
0 17 et
1S et
IS cent,
8-10 8
It, Bet-
p SS CL
I 30 et
r 14 op
M et
il 13 op
nlging
r voor
ingrtjk
U no-
mertc*
13 op
AU 14
13 Qf
p 11S,
13 op
75-
I. su-
gle 14
14 op
Otast
p 133,
ppeUn
!kl 13
leletor
mme-
13 op
nburt
13-14
-115.
13 op
13 op
tourlk
uthall
Prin-
X> 50.
9-93»
105,
hnpo-
Vir-
14 OP
VhlW
ns
'1S8*
BURGOS, 15 Dec. (Reuter.) Bjj besluit.van
den ministerraad, die hedenavond onder lei
ding van Franco vergaderde, werden de vol
ledige Spaansche burgerrechten opnieuw toege
kend aan ex-koning Alfonso.
BURGOS, 16 Dec. Krachtens het In oeh gis
teren gehouden ministerraad door generaal
Franco ingediende wetsontwerp waai bjj ex-
Konlng Altons In zijn burgerrechten wordt
hersteld, moet den Konlng ook zijn particulier
bezit, dat bij het uitroepen van de Spaansche
republiek In beslag Is genomen, worden terug
gegeven. Voorts wordt den Konlng weder bet
verblijf in Spanje toegestaan.
?1SA
nabij Ezinge is een
een vrachtauto gelto-
14 cenL
ent. Dr.
0-13 SS
t. Eerty
10-11
13-14
8 cent
I. 10-13
Olad.
op 136,
8 cent,
at. I»-
eren 14
1 13 op
I, 10-13
14 SS-
Mevr.
,7.3
4 out,
i, 10-13
Nlm-
>-13 37
I. 10-13
3-14 47
-15 rt.
36-30
38-81
r. BrU-
,10-13
13 op
Plcerdy
10-13
5—140,
0. 8-10
3 cent,
op 50,
13 30—
14 OO
5 cent,
50, 10-
5—146,
8 31-
13-14
Ki '180,
Splen-
Cam
34
oorten
Na een onderzoek zijn de hofmeester en
eenlge opvarenden in arrest gesteld. Het bleek,
dat ztj tienduizend Rjjksmark hadden gesmok-
De lading is vrijgegeven en op een Mblère
Op last van den burgemeester van Dburg
heeft de rijkspolitie gearresteerd den rtfks-
ontvanger der directe belastingen te Elburg,
den heer D. 8., wonende te Nunspeet. die
er van verdacht wordt fraude te hebben
gepleegd tot een bedrag van ongeveer
f 20.000.
Hjj zal ter beschikking worden gesteld
van den officier van justitie te Zwolle.
1
Art. 1. Is dus nog van kracht en hierin wordt
het onderhouden van autobus-diensten afhan
kelijk gesteld van een vergunning.
President: „Is dit ook net standpunt van den
president van de Amsterdamsche rechtbank?
Mr. Wijckerveld Bisdom: „Grootendeels wel.
Pleiter wees er voorts op, dat het RA?, de
materie ruimer en precieser regelt dan de wei-
O.V„ maar dat pleit niet tegen de verblndend
heid van deze wet. Volgens pleiter Is art. 1
culdelijk normatief gesteld en hij meende, dat
de Hooge Raad, blijkens een arrest uit 1928, ook
op dit standpunt staat.’
Voorts betoogde mr. Wijckerveld Bisdom, dat,
nu art. 2, de strafbepaling uit ’t R.A.P. niet ver
bindend Is, de desbetreffende bepalingen van de
wet-O.V. nog gelden.
Tenslotte bestreed pleiter de argumenten van
de tegenpartij, als zouden de Spoorwegen geen
schade lijden en als zouden de bussen niet op
geregelde tijden rijden en dus geen openbaai
middel van vervoer zijn.
Jhr. mr. W. den Beer Portugael, voor de
H.TJd. optredend, sloot zich vrijwel geheel DU
het pleidooi van mr. Wijckerheld Bisdom aan.
Bij het vervolg der behandeling van vier
„wilde bus"-zaken voor de civiele kamer van
het Haagsche gerechtshof is mr. G. de Grooth
opgetreden voor de Coöp. ver. Rotterdamsche
Pleiter toonde aan, dat art. 1 wet O V. door
het RAP. terzijde Is gesteld.
Mag men nu zeggen, dat dit artikel is her
leefd, nu art. 2 R-AJ*. onverbindend is ver
klaard?
Wat de leer van onsplitsbare wilsverklaring
van den wetgever ten aanzien van art. 2 R.A.P.
betreft, zeide mr. De Grooth, dat men moet
bedenken dat het onverbindende art. 2 niet in
de plaats is gekomen van de wet O.V„ maar
van een wel verbindend art. 2, dat deze wet
O.V. verving. Art. 2 in zijn voorgaande redac
tie was wel bindend, doch stelde den directeur
der N.V. niet strafbaar. De wet O.V. was dus al
afgeschaft, voordat art. 2 onverbindend werd
Voorts achtte pleiter het onjuist, dat de rechter
een wet doet herleven en aldus op den stoel van
den wetgever gaat zitten. De wetgever kan een
wet afschaffen, de rechter slechts onverbin
dend verklaren. Dit is een principieel verschil
Mr. De Grooth meende ten slotte, dat het
intuïtief rechtsgevoel zich tegen een der gelijke
voorstelling van zaken verzet.
Voor het reisbureau Stoop, trad hierna op
mr. G. F. J. Jongbloed, die er noe o m op wees,
dat de wet O.V. en het R.AJ*. al daarom niet
naast elkaar bestaanbaar zijn, omdat sa een
geheel ander systeem nastreven en een geheel
ander vergunningsstelsel hebben Doordat art.
1 W.O.V. zoo ruim is gesteld, past het toevallig
nog op den bestaanden toestand. De spoorwegen
zeggen voorts, dat zij zulke schade lijden door
de bussen. Nu zooveel bussen verboden zijn, sul
len de spoorwegen wel weer hoogere inkomsten
hebben gekregen. Dit is door appellant noch
gesteld, noch bewezen.
Mr. A. J. Roest Crolllus, voor de N.V. van
Zetten optredend, sloot slch bij de andere plei
ters aan.
Na re- en dupliek werd de uitspraak bepaald
op 19 Januari.
Chamberlain sprak te Londen pver
mogeljjk conflict met Duitschland.
Dr. Goebbels sprak te Berlijn
Duitsche koloniale eischen.
JERUZALEM. 15 Dec. (Reuter.) Gistermid
dag zijn op den weg van Toelkarem naar Na
bloes Britsche soldaten in een hinderlaag ge
lokt. Eén werd gedood en twee werden gewond.
Versterkingen brachten den Arabieren zware
verliezen toe, doch een aantal hunner wist te
ontkomen.
ALKMAAR. Hof 5. Telefoon 4S50 en 4220
PEN HELDER. Stationsstraat 4, Telefoon 771
uqORN Koepoortsweg 94. Telefoon 412
(CHAGEN, Molenstraat 52 Telefoon 01.
ABONNEMENTSPRIJS:
Met inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar /2.— per kwartaal of
1$ cents per week, voor buiten Alkmaar
f 2 50 per kwartaal of 20 cents por week.
Ultg. N. v. Drukk. De Spaarnestad - Haarlem.
vormt het het hoofdverweer van spoor- en
tramwegen.
Wat de vonnissen van den Amsterdamschen
president betreft, legde pleiter een advies van
prof. Scheltema over.
Mr. de Grootte ging hierna over tot bespre
king van de coördinatie van het verkeer. '5
ALKMAAR
Brilêtul’s - Brilmonturen - uiw«>
Brllreparaties Klectriscne Slyperu
- Nagelscharen - Verbendacnaien
Bcbeermesaen Oilette-apparaten
Gehoorapparaten Canules
Dit artikel, zooals het is vastgesteld bij Kon.
besluit van 3 Juni 1938, gaatjpi'
den Konlng bij de wet van 29
tot verlaging van de openbare uitgaven verleen
de machtiging, om een vergunningsstelsel in te
voeren betreffende het exploiteeren van mid
delen van vervoer, te bulten.
van Dingaan zelf, en de Boeren, geen achter
docht willende verwekken, gevolg gaven aan
dien wensch. Zij zaten nauwelijks naar de ge
bruiken van hét land ongewapend op den grond,
zonder aan eenlg gevaar te denken, of Dingaan
riep plotseling tegen zijn getrouwen: Grijpt
hen! Terstond stormde een menigte Zoeloes op
I de weerlooze Boeren toe, sleepten hen naar de
gerechtsplaats van Umkungunklovu en sloegen
hun de hersenen in met knopkieries. Bij dezen
massamoord ontkwam geen enkele „wltmensch",
en evenmin de door de Boeren meegebrachte
Hottentotten met hun Engelschen tolk uit Port
Natal. En deze weerzinwekkende tooneelen her
haalden zich In nog vreeselijker vorm, toen de
Zoeloes de verraste Boeren, vrouwen en kin
deren In de voorste lagers van ossewagens, over
vielen.
De tweede fout, welke door Retief en de zij
nen werd gemaakt, was dat zij niet tijdig heb
ben ingezien, dit het door de Zoeloes stelsel
matig uitgemoorde en verwoeste gebied voor
deze inboorlingen als het ware een essentieel
j belang vormde als grensdekking tegen andere
Bantoestammen zoowel als tegen de blanken.
Dtngaan’s politiek was er op gebaseerd, om
Natal leeg en onbewoond te houden; slechts
enkele geïsoleerd wonende blanken en zende
lingen voor het kustgebied duldde hij er voor
zijn handel, geen aanzienlijke macht als die
van de klompjes Trekboeren.
De na den moord op Retief en de zijnen ge
volgde strafexpeditie van Andries Pretorlus en
de daaruit voortvloeiende consequenties brach
ten Dingaan ten val; zijn opvolger Panda moest
de vooywaarden aanvaarden, die het opper
commando der Boeren hem stelde. Toen in 1842
Britsche troepen Natal in bezit namen, weken
de meeste Trekkers weer verder landwaarts uit.
Eerst toen in 1856 Natal tot afzonderlijke kolo
nie met beperkt zelfbestuur werd verheven,
kwam de Trek der Boeren voor eenigen tijd tot
rust.
Dingaansdag 1838 bleef een historische datum
in de geschiedenis onzer Afrikaansche stam
verwanten. A. H.
LONDEN, 15 Dec. (Reuter) Minister
president Chamberlain heeft hedenmiddag
een redevoering uitgesproken tijdens een
noenmaal, dat werd aangeboden ter eere
van lord Bicester, den vroegeren bankier
Hugh Smit, die door zijn verheffing in den
adelstand In het Hoogerhuis zitting heeft
gekregen.
Chamberlain aelde In a(jn redevoering ojb.:
„Wfj mogen aannemen, dat, wanneer do
Duitsche staatslieden ik wil niet «eggen het
Duitsche volk nadenken ever de mogelijke
consequenties van een conflict, wanneer er eoM
ren conflict mocht ontstaan tumchen onse beide
landen, sU niet alleen letten op onae bewape
ningen, maar ook op onae groote ünancieelo
hulpbronnen, die in een oorlog van langen daar
wei eena een beslissente factor zouden kunnen
blijken te «On."
Chamberlain voegde hieraan toe: „Dit besef la
altijd bij ons aanwezig en ik ben er zeker van.
dat het zelf een zeer belangrijken Invloed vormt
tot behoud van dén wereldvrede.”
Zijn redevoering besluitende, zeide de premier,
dat de City van Londen een der grootste in
vloeden en der grootste hulpbronnen des lands
lormt, welke hun gewicht ook in het buitenland
aoen gevoelen.
Door de thans voorspoedig ten einde gebrach
te Dingaansvlucht van de K.L.M., waardoor
Nederland ook officieel bij de herdenking van
den Orooten Trek vertegenwoordigd zal zijn,
wordt de aandacht van het Nederlandsche pu
bliek weer eens even opzettelijk gevestigd op
een bewogen episode en een bloedige bladzijde
uit het historieboek der Zuid-Afrikaansche
stamverwanten. Ook op de aangrijpende lotge
vallen van de dappere trekkers onder de boe
ien, meest van Hollandsche afkomst, die na
1814 met den aanvang van het Engelsche regime
allengs naar het Noorden uitweken, om den
knevelarijen der Engelsche overheerschers te
ontgaan. Daardoor geraakten ze evenwel bjj
„Harte word stil en kom tot inkeer
O< gaan toe.
Laat vandag bedek word met die sluier van
die nag.
Kijk! in die lig van ons Afrikanerdom
Hoe ons helde oor ons velde, oor ons berge
kom!
Struikelend kom hulle en vallend.
Diep is hul spore deurweek van hul bloed...."
Johanna van Broekhuizen in
„Dingaansfeestnummer van Die
Vaderland 1935”.
de N. S. en de
t. a.- goedkoop
worden.
Regelingen voor het winkelbedrijf
verband met Kerstmis en Nieuwjaar.
I 5 Januari zal de overeenkomst tusschen
autobusondernemers
vervoer van kracht
DIENSTAANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan-
gabodan, geplaatst onder de Omroao***
rubriek 10 cl por regel.
herhaling slaags met de naturellen, die den
blanken het nieuw betreden land, hoewel het
zoo goed als Niemandsland en uitermate dun
bevolkt was, met de kracht van hun primitieve
wapenen als knotsen, assegaaien en knopkieries
betwistten.
De namen Bloedrivier, Weenen, Pre
toria enz., die toen ontstonden, werden daar
door historische namen, evenals Bred asdor p,
Zuidoost van Kaapstad op den 20sten meridi
aan O. L. v. Gr. dichtbij de Strulsbaai. uit een
vroeger tijdperk der Kaapsche geschiedenis nog
aan den trek van Bredasche kolonisten in
Zuld-Afrlka herinnert. Voor ditmaal zij echter
even de aandacht gevraagd voor den Orooten
Trek en den historlschen Dingaansdag op 16
December van het jaar 1838.
De naam Dingaansdag zegt reeds wat het
groote moment is in de geschiedenis van den
Grooten Trek. Door de overwinning van de
Trekkers op 16 December is deze datum een
historische feestdag geworden voor het Zuld-
Afrikaansche volk, thans de honderdste, ter
herdenking van het feit, dat de Boerenvoor
trekkers toen den geweldigen aanval der Zoeloes
afsloegen en, hoewel verre lr\ de minderheid,
op deze geduchte vijanden een glorierijke over- I
te Warschau
de Poolsche
Bij de Indiening in tweede lezing vsn het
wetsontwerp op de uitvoergaranties heeft
staatssecretaris Hudson ouder meer gezegd:
„Voortdurend doen zich nieuwe moeilijkheden
voor en rijzen nieuwe vraagstukken. Onze me
dedingers ontwikkelen hun methoden steeds en
het komt mij voor, dat wij, scanneer de gele
genheid zich voordoet, een nieuw devies zullen
moeten aanvaarden om den moeilijkheden het
hoofd te bieden. Dat zijn misschien leuzen en
methoden, die wj) in normale omstandigheden
niet zouden aanvaarden, het zijn misschien
nieuwigheden en zeker zullen zU haar precedent
in onze geschiedenis niet hebben, maar ik ben
er van overtuigd, dat Regeering en Huls niet
zullen aarzelen om aan de Britsche exporteurs
de volmachten te geven, die zij noodlg hebben
voor de bescherming en de ontwikkeling van
den handel."
Deze woorden van Hudson werden met ge
juich begroet.
geduchte vijanden een glorierijke over-
ig behaalden. Deze overwinning kreeg
I juist daardoor zulk een beteekenls, dat hu de
1 ook onder de inboorlingen gevreesde tyxannle
I en bloeddorst van den Zoeloehoofdman Dingaan
waren gebroken. Honderden Boeren, hun vrou-
B wen en kinderen had hij op de meest verrader-
I Hjke en wreedaardige wijze doen ombrengen
I en die folteringen riepen om wraak. Duizenden
I Zoelys kwamen in het gevecht van man tegen
I man om en het water van de rivier, die door
I en langs het slagveld liep, was dermate rood
gekleurd van het bloed der gesneuvelden, dat
I deze stroom voortaan Bloedrivier werd genoemd,
I evenals Weenen herinnerde aan de afslachting
der Boerenfamilies door de Zoeloes, toen deze
I ter plaatse de lagers der niets vermoedende
Trekkers omsingelden.
I Dingaan nam de vlucht, nadat hij zijn stad
in brand had doen steken, en werd eerst in 1840
I bjj de grenzen van Swaziland door een stam-
genoot uit wraak gedood. Aan het hoofd der
I Boeren stond toen een man met leidersgaven,
wiens persoonlijkheid gezag afi”ong, n.l. An-
dries Pretorlus, aan wiens flink en dapper op-
I treden thans nog de naam Pretoria herinnert,
I de hoofdstad van de Unie van Zuid-Afrika en
I Ian Transvaal. Hij was het niet alleen, die de
I zege op de Zoeloes bevocht, doch die ook zoo-
I veel organisatietalent bezat, om de Boeren, wier
I ongetemde vrijheidszin hen zoo dikwijls on-
I handelbaar jegens elkander maakte, in den ure
I des gevaars te verzamelen en onder zün leiding
I te brengen. Deze waarlijk vrome man begon zün
I onderneming steeds met een plechtige gods-
I dienstoefening en toen .de grootste dreiging der
I Zoeloes zijn volgelingen benauwde, deed hij al-
I len de gelofte afleggen, dat zij den dag, waarop
I God hun de overwinning zou geven, tot in
I ““Ste van dagen onder hun nakomelingen zou-
den bestemmen tot een dankdag „aan Zijns
I Naams gedachtenis”. En zoo is 16 December
I sindsdien als Dingaansdag de historische ge-
I denkdag van het Zuid-Afrikaansche volk ge-
I worden en gebleven, dit jaar wel In het bjj-
aonder, nu het feit een eeuw 13 geleden.
I aan op zich zel^ ongetwijfeld be-
langrijke feit is natuurlijk heel wat voorafge-
I Grooten Trek. Wat deze bedoelde, zij hier met
I enkele woorden toegelicht. Hij kwam niet zoo-
I »ls de trekkersbewegingen der Kaapsche kolo-
I nisten in de 17de 'en 18de eeuw voort uit eco-
I nomische behoeften naar meer land en be-
I staansvoorwaarden, doch de Groote Trek was
I de uiting van het nationale bewustzijn der Boe-
I Ten, het streven naar behoud van een eigen
nationaliteit, welke door» het Britsche gezag In
de Kaapkolonie na 1814 stelselmatig werd on
derdrukt. De voor ruim 52 pCt. van Holland
sche, voor 27 pCt. van Duitsche, voor 17 pCt.
van Fransche en voor 4 pCt. van gemengde
?^omst ^nde Boeren vonden het bewind van
«en nieuwen overheerscher van hun land on
nationaal en daaruit ontstemden bij herhaling
conflicten. Het gevolg dezer botsingen was, dat
de Boeren naar andere woonplaatsen uitzagen,
“®rij omstreeks 1836’ meenden gevonden te
hebben aan de andere zijde der Drafcenbergen,
’’’oral in Natal.
Er waren verschillende groepen van Trekkers,
®e sedert 1835 na den zesden Kafferoorlog de
groote reis naar hét Noorden en het Oosten
Jeagden. Zoo richtten Hendrik Potgieter en
Je zijnen zich op het land In da richting der
peiagoabaai en kochten langs de .Vetrivler In
tegenwoordige Oranje-Vrijstaat grond van
naturellen, terwijl Piet Retief en zijn vol
gelingen In 1837 langs den weg van ondèrhan-
«ungen met Dingaan zich het bezit meenden
rLJLerzekeren van een groot deel van Natal.
P°ch hoe goed ook bedoeld en verstandig ge-
handeld, Retief beging bjj die onderhandelingen
een dubbele fout, die de Indirecte oorzaak werd
van de nederlaag, den Boeren In 1838 bij her-
toegebracht.
de «rste plaats vertrouwde Retief te ge-
“Skkelijk op het woord van den hoogst onbe-
“Ouwbaren Zoeloehoofdman Dingaan. Het
contract was opgemaakt en sou geteekend wor-
«n in Umkungunkloyu, de hoofdstad der Zoe-
De Boeren gingen hierbij zoo argeloos te
toen zü gereed waren om te vertrek-
en werden uitgenoodigd, om naar het mid-
«n van de Kraal te gaan, ten einde aldaar bier
drinken en van het opperhoofd afscheid te
pemen, gy hun geweren buiten lieten staan,
“d andere lezing van het geval zegt echter,
dit geschiedde op uitdrukkelijk verlangen
De Apostolische Nuntius
brengt een bezoek aan
Oekraïne.
„In Duitschland leven bijna 140 menschen op
een vierkanten kilometer. Niet de Duitschers
hebben schuld aan die kleine levensruimte. Hoe
wel het land grooter geworden Is, is het niet
toereikend voor de levensbehoeften van het
Duitsche volk. De buitenlandsche pers betwist
den Duitschers het recht om koloniën te be
zitten. Zij beweert, dat Engelschen en Fran-
schen, Nederlanders, Spanjaarden en Portu-
geezen tot kolonisatie in staat zijn, slechts de
Duitschers niet.
Ten gevolge van de geringe levensruimte heeft
het Duitsche volk alle krachten moeten inspan
nen. Er bestaat een fundamenteel verschil tus
schen het volk van 1932 en dat van 1938. Bij
het ovememen van de macht kwam het er voor
de leiders van den Staat op aan de economi
sche machinerie weer op gang te brengen. Het
nationaal-socialistische bewind heeft, om de be
zwaren van criticasters en betweters te weer
leggen, door groote demonstratieve verrich
tingen moeten bewijzen, dat de ingeslagen weg
juist was. Een dergelijke groote demonstratieve
verrichting la aldus Dr. Goebbels, ook de aan
leg der rijksautowegen.”
Bi) den aanleg van den nieuwen weg bij
Eztnge, welke aansluiting zal geven op de
over het Aduarderdlep gebouwde brug geraak
te Donderdag de 51-jarige gemeentewegwerker
P. Huizinga onder een zwaar beladen aan
hangwagen.
De dngëlukklge was onmlddellijk dood.