GC De avonturen van een verkeersagentje p Herderlijk schrijven van het Amerikaansche Episcopaat I Vi ^fCctw^aal i/ah den daf Uit andere bladen i De man van Iracema ALLEABONNÉ’S r -F 750.-XZZTX: F 250.- De beteekenis en taak der kath. universiteit O ZATERDAG 17 DECEMBER 1938 ir De laatste gang Het spel van St. Evermarus Nederland» defensiepolitiek De groote trek dat tttd zeqqen? DOOR OTFÊID VON HANSTEIN AANGIFTE MOET. OP STRAFFE VAN VERUES VAN ALLE RECHTEJi. GESCHIEDEN UIT ERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL Nl ft is. van meer a I <n IT $-■ 9 o f KCBTCtfre HOOFDSTUK waarschünlük zooals Ben- Zü (Wordt vervol D* Fransche boot, waarmee Iracema naar Ao niet OP HET GAS. MAAR OP üt REM leidde tot een ontworsl ▼an dfe Compagnie, maar ala kan Na alles wat zü den loatsten tijd had moe ten tijden had zü voor het eerst weer het ge voel, dat zü een thuis" had gevonden. Nederland van het accoord yan bracht „Onze Vloot” tot de vdgen- condusie voor Nederlands’ Defensiepolitiek: IN taal licht I I stelling. zelf- Een .3kar- macht ZONDA Vendel er en UJdelü dermis, 8. Ml gelegei uur voor MAAND nysis Ligt Henricus roor overl voor Corn DINSD/ u Burger lid van de nn bet B Oldenburg Melenbnnl W0EN81 neda Koi Blsnkenda Gertruida Punt ea J DONDEJ overt fam Joanna U Anna Aghl en overl. f VRUDAI Koanso—c tra Or»s Guurtje O Z*rw. De ZATERD 5V! wreerl ra vs» d ZONDAG voor het g parochie, 2 huisgezin. en Zotnerd boer-Eggei Groot, 7.30 Groot, l m funllie Del teL Hoo Homing en ibggetegen burcht, I, heiden- aanrader»'] en,ze den Een der :ld. waar na Hacco de pelgrims achtervolgde en een wreeden dood deed sterven. Tater zou telt by^iet handhaven Hjk erfgoed van den gn bovennatuur! Uk opzicht ZONDAG Umtelen nerdui Pek Hl gelegenh nede voor Wen van Uiero-Mee maanda v» voor Wrianus vs •4 voor Ni Bonen—de DINSDAG voor dt fcved. Ju Wda Weel „Het Alg. Handelsblad” schrijft naar aanlei ding van den vliegtocht van de „Reiger” naar Zuld-Afrika waarvoor een der onsen, opperkoopman Jan van Rlebeeek ook een van zün schepen heette „De Reyger” In 1652 de grond slagen legde. Van een ververschingsstatioD aan de Kaap de Goede Hoop, bestemd voor de schepen der Oost-Indische Compagnie op hun reizen naar en van Indlë. Is hier allengs een volk geworden waarop de oude Nederlanders hun stempel hebben gedrukt Een volk. waarin ten zeer Nederlandsche In het schrijven, dat de H. Vader bQ gele genheid van het jubileum der universiteit heeft uitgevaardigd, legtde Paus den bijzonderen nadruk_ op de verheven zending der universl- van bet maatschqape- ensch In natuurUJWên Het wan bandieten, die heel Moorden, l dat ze alleen nog maar naar rust en vrede ver langde. Ze keek juffrouw Turner aan. „Ik zal erover nadenken, misschien hebt u gelijk." i Ze L - Gasten waren er niet In t huls. Gerulschloos droegen de twee bedienden, negen wier zwart gezicht en handen afteekenden tegen hun smet teloos witte bleeding, den maaltijd op. Juffrouw Turner bediende Iracema moederlijk an vulde haar bord met de beste hapjes, terwijl ze haar glas volschonk met den gouden pare lenden Granjo. De palmen avpndbrles. Een reek$ beschouwlngepffn een artikelen reeks over ,JDe politieke strategischs consequen ties voor Nederland van München" da A Paus Plus XI weet beter dan wie onder de menschen, hoezeer dit erfgoed op huldigen dag in gevaar Is. „DÓ wereld, zoo HU, verkeert tn een periode van onrust, kerheid en stuurloosheid, die zeer zeur een keerpunt in de geschiedenis beschouwd worden. De chrlstelUke leer en de aedelUkheld worden van verschuil aangevochten; gevaarlijke theorie#! onze "a ««er’d, ^^•fdagmc uur De vliegtocht van de „Reiger” naar Zuld- Afrika, die Dinsdag jl. is aangevangen ter geladenheid van de herdenking van den .groeten trek" der Boeren honderdjaar ge leden uit de onder Brltseh bestuur geko men Kaapkolonie naar wild en woest maar VÜ land voor een vrjj volk, getuigt van de onvergankelijke aandacht waarmede wü Nederlanders den ontwikkelingsgang volgen van het stamverwante volk In Zuld-Afrika, de wereld, nJ.: dat onze eenlge politiek kanj. - zjjn zorg te dragen, dat wjj tusschen deze beide machtsgroepen een volkomen ,i en neutrale positie Innemen. conclusie ohmlddellUk daaraan bonden is dat wU met belde machtsgr vriendschappelijke betrekkingen moeten onderhouden, doch dat dit slechts mogelük zal kunnen zUn op de basis van een sterke weermacht. Immers in deze tüden kunnen slechts sterke naties vrienden zijn. De ver breking van het machtsevenwicht in Oost- gulschten hun zangen In de een .Portugees zong ergens een a weemoedig lied, in de verte gleed met tallooze lichten aan. een groote boot over zee. In de diepte, en overal langs de baai schitterden de lichten van Funchal en der bul ten verblijven. Iracema at met smaak, de natuur eischte haar rechten op. Hoe goed deed alles haar. Deze maaltijd, de stilte, de vrede om haar heen, die vriéndelijke itellng, aan het gezag laar Naderhand zich ook verzetten zou tegen een Brltseh bej wipd^dat aanvankelijk het goed recht dezer vrije pioniers niet naar behooren wilde er» kennen. Liever dan te bukken met nlerrugge en papbroeks" voor de der overheerschers, trokken de boeren Paul Kruger, die toen een 13-jarige jongen was, trok mee met hun bijbels, hun ge weren en hun ossenwagens en hun kordate pionlersvrouwen de wildernis in, noord waarts, waar «U naderhand de republieken Oranje-Vrijstaat en Transvaal zouden stich ten, nadat zU eerst him nieuwen levensbo- dem, met een herinnering aan hun stam land ver weg In Europa, de „VrUe Provincie van Nleuw-Holland In Zuid Oost Afrika” genoemd hadden. „Hlerdle gebeurtenis is werkllk die ge boorte van ons volk, wat gepaar gegaan het met die smartlikste barenswee wat *n volk kon ondergaan en deurworstel”. schreef de gezant van Zuid Afrika, dr. H. D. van Broekhuizen In het jongste December-num- mer van ,De Gids.” En bij de herdenking van die geboorte-periode tin. m A g, Ne derland niet ontbreken. De vertegenwoor diger der Nederlandsche regeering, de vice- president vatf*Üen Raad van State, jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland, die als bUzon- der afgezant met de .Reiger” naar Zuld- Afrika vliegt, kan zich de drager weten der warmste gevoelens van heel ons volk jëgens onze stamgenooten daarginds, en datgene dat zU wisten te scheppen en dat na vele jaren, ook dank stj een wUze ontwikkeling van het Brltsche beleid, dat enkele zeer zwarte pagina’s had om te slaan, ten slotte In deze 20ste eeuw tot eigen en vrijen bloei kon geraken. In dep grooten trek der Boeren toonden deze nazaten der oude Hollanders hun beste eigenschappen: moed, geloof, seUvertrou- je blijft het. de andere wil Sluit een com zorgd leven Madeira. Je zal hier wennen, je zal je er thuis gaan gevoelen, zooals ik het gedaan heb. Je zal van goede, kinderlijke menschen hier gaan houden, zooals ik dat ben gaan doen en je zal de wereld vergeten. Laat den man,' wat je hem toch niet weer af kunt nemen en leef zelf in vrede. Denk er eens rustig over na, kindjellef, en ge loof, dat Ik het oprecht en goed met je mgen. Iracema had zwijgend geluisterd. ZU antwoordde ook nu nog niet Wanneer Iemand haar eergisteren zoo had toegesproken, dan had ze hem verontwaardigd van zich af- gestooten. Doctor Almeida, die de bestesvriend van haar vader geweest was, had ze daarom als een kwajongen de deur gewezen. Juffrouw Turner zei haar hetzelfde als hjj. maar ze was nu zoo murw, eltendlg en afgemat, zoo onder de bekoring van de btljte en vrede om zich heen. twaseen -benam :kenU tot hem door van l%ar voor hem sfspeelde geveld over num. grM ttenar Godt i un» beiww zirt» iooret sort- wmt,< toch 6 MorM Bctr. in tt tas ht «er ho tas te aarde A wen, ondernemingsgeest, wilskracht. „Vrewt God, en houdt uw krult droog.” Zooals Piet Retief, de leider van den grooten trek na 1837, die naderhand door het Zoeloe-bootd Dlngaan vermoord werd, destijds sprak: „Ons vertrek nou uit ons vrugbare geboorte land, waar ons enorme skade gely bet en voortdurend bloot gestaan het aan ergernis - mn ons te gaan vestig In een woeste en |»- - vaartlk gebied. Maar ons gaan met "nvaste vertrou. op *n Alslende, Regverdlge en Ge nadige God, wlen ons altijd sal vrees in alle nederigheid zal probeer gehoor- aaam.” Piet Retief werd op 16 December 1838 in den slag van Bloedrivier door Andries Pré- torius en zUn mannen gewroken. Bi op de zen „Dlngaansdag” zal straks, 16 December 1038, de eerste steen gelegd worden van esa groot Voortrekkers-gedenkteeken in Pte- torla, honderd jaar na de overwinning die het begin werd van een fier en vrij volks bestaan. Nadien is er veel gebeurd. De in vloed van een vreemd Imperialisme, ge- scherpt door de lokklng van goud e* <te- mant, he^ft de Boerenrepublieken een wijle als onafhaAkelUke, vrije volksgroepen utt- geschakeld, Maa? beter en. ruimer inzicht heeft hun die^rrlJhad ten slotte terugge- geverf. Vandaag berust -de imperiale baad op den vrijen wil deg Unie van Zuid Afrika Trekkers-zkarfti de Boeren. Trekkers sjgL ook de oude Hollanders geweest. Naar Ate, naar de Amerikaansche continenten, naar Zuld-Afrika. Overal hebben zjj hun sporen achtergelaten, in het Amerikaansche Nieuw Nederland, in Oost- en West-Indlè, w»ar zU vandaag nog steeds hun 'ontwtkkellngs- taak onder de bude driekleur verrichten, en ook in dat Zuld-Afrika, dat nadien een eigen weg gegaan Is, op eigen kracht, met eigen verdiensten en offers, maar I waarmede wjj ons verbonden voelen doos» een innerlijke verwantschap die door gsm geographlsche grenzen kan warden uttgs- wlscht. ^le hebt den man herkend?” ,Js als Benjamin Huxley.” „Kan je dat bezweren?” ,Ja kapitein I Toen kon zij weer aan haar werk gaan. Daaraan dacht zjj nu telkens weer. Ze had ech ter niet behoeven te getuigen, wel.' omdat zij varende was. .-„Stewardess!” .Als X u blieft!” Ze schrok op uit haar dzoo- merlj. Voor den spiegel streek ze vlug haar haar in orde, en spoedde zich naar de dame, die om haar geroepen had. Kardinaal Dougherty, Aartsbisschop van Philadelphia, heeft in naam van alle Ameri kaansche Aartsbisschoppen Al Bisschoppen een Herderljjk schrijven uitgevaardigd, waarin de taak en de beteekenis van de katholieke uni versiteit worden uiteengezet. WU laten hieronder de belangrijkste passages van dit schrUVen volgen Axlé noodzaakt ons aldaar een rol te spelen die meer gelijkenis heeft met die van een grootere dan met die van een kleinere mo gendheid. En meer in het bijzonder geldt dit de martnepolitiek en wel hierom: ten eerste dat ons imperium en vooral Neder- landsch-Indie een sterk uitgesproken mari tiem karakter draagt en ten tweede dat voor ons de rol van grootere mogendheid ook technisch-mllltair het beste te verwef- kelljken is in een marinepolitiek, want wV bezitten nu eenmaal niet voldoende bevol- klngssterkte voor de vorming van millloe- nenlegers doch de mankracht voor een ver- ke vloot is wel te vinden. Dit wil niet zeg gen. dat daarom de landstrijdkrachten moe ten worden veronachtzaamd, geenszins, maar dat voor de verdediging van den Ne- derlandschen belangendriehoek Amster damBataviaCuracao de marine „de eer ste lUn” vormt, d w.z dat door de werking van de zeemacht- ook de landstrUdkrachten hun volle effectieve waarde verkrUgen, en dat zonder die zeemacht de beteekenis van de beide legers Thet Nederlandsche en het Indische, maar vooral het laatste), groot gezien, zuiver statisch wordt en beperkt tol. eenlge punten. Het is thans de hoogste tüd om tot de ▼erbreeding van de basis van onze defen sie-politiek over te gaan, speciaal voor wat Oost-Azlë betreft. Geschiedt zulks niet zeer spoedig, dan, laat ons ar geen doekjes om winden, zal in -een niet te verre toekomst een Nederlandsch parlement zeer waar- schUnlUk niet meer over Indische begroe tingen behoeven te beslissen •t 11 gMn beval, maar aan beroep op ów medewerking pm de men schen, die daar ook voor d aan den weg werken, niet noode- loos In gevaar te brengen! Boven dien bevordgrt zoodoende een vlotteren wegenbouw. Dus... bij het zien van dat bord Toen de Bisschoppen van Amerika 50 jaar teleden met breeden blik en groote voortva rendheid aan Paus Leo XIII vroegen om een katholieke universiteit volgens de pauselUke bepalingen op te richten In de hoofdstad het land, wilden sU deze hoogeschool maken tot een burcht der waarhfeid en van de chris- telUke cultuur, waar zoekende geesten naar de waarheid zouden streven en de dwaling, hoe fUngesponnen en gevaarlijk zU ook steeds moge «Un, zouden kunnen weerleggen. De geschiedenis van de katholieke universiteit gedurende de eerste halve eeuw van haar be staan getuigt van de groote moeite en offers, gebracht door de bisschoppen, rectoren, profes soren, priesters en religieuzen en van de"edel- moedige vrUgevigheid van de ver vooruitziende teekma.' WU moeten de katholieke universiteit be schouwen als een wezenlUk element ter vol tooiing van ons onderwijs en opvoedingssys teem, dat onzen nooit versagenden en steeds edelmoedigen steun opeischt. WU mogen de katholieke universiteit niet als een geïsoleerde, opzichzelfstaande eenheid be schouwen. De ontwikkeling dezer universiteit sal ons allen ten voordeel strekken. De activiteit vaagde universiteit zelf heeft «ich in de laatste 5ö\aar zoo snel ontwikkeld als de beschikbare middelen haar toelieten. In het besef van onze groote verantwoorde- lUkheid verzogken-wU derhalve onzen geloovlgen om de dringende behoeften van onze katho lieke universiteit indachtig te willen zUp ep overeenkomstig het verlangen van den H. Va der de herdenking van het gouden jubileum niet alleen een gelegenheid te laten zUn om een terugblik te werpen en een herdenking te vieren, maar ook en vooral een aanleiding te laten zUn voor dieper inzicht en toewUding. In dit opzicht moeten wU als herders der zielen erkennen, dat wU In deze oesllssende .periode een groote behoefte hebben aan voor aanstaande leiders onder geestelUken en leeken. Onze seminaries en colleges verrichten uitstekend werk, doordat zu de hechte grondslagen leggen voor deze toekomstige leaders. Op deze grond vesten wil de katholieke universiteit met le vende steenen de stad*der waarheid en der chrlstelUke cultuur opbouwen. In kleine landen, die. wat geldmiddelen betreft, nog armer zUn dam wU, heeft men met katholieke unlversltel- ten zeer belangrUke successen behaald. Zouden wU, in een groot land, dat over grootere hulp middelen beschikt en waar nog vrUheld heerscht, ons tevreden stellen met geringeld standige offers te brengen voor onze universiteit? 'H' «liteeitee rust had. en haar echtgenoot, den eenigen man, op wlen zU ooft werkêlUk verliefd geweest was, en die haar zoo duldelUk had laten merken, dat hU niet* van haar moest hebben. Ze zag de courant liggen, en hoe Iracema die verfrommeld had. Ze ontvouwde ze weer en moest lachen de pagina met het artikel en Teneinde deze opvatting omtrent de plichten van den Christen als staatsburger meer en meer te verbreiden, hebben de bisschoppen op hun JaarlUksche conferentie besloten aan de katholieke universiteit opdracht te geven, om een uitgebreide reeks van rlchtlünen uit, te werken voor alle takken van onderwijs. Steu nende op het godsdienstonderricht, waardoor onze inrichtingen van onderwUs van alle an dere te onderscheiden zUn, zullen deze richt- lUnen de opvoeding van een goed voorgelichte, gewetensvolle, Amerikaansche burgerU helpen bevorderen. In „De Nedermaas”, Limburgs Geïllustreerd Maandblad, vonden wU een overzicht van wat in „onze Maaslanden" op letterkundig ge bied ontstond. Daarom werd de aandacht ge vestigd op het „Spel van St. Evérmarus". gram van sociale actie uit te werken, dat tot in de kleinste bUzonderheden aangepast is aan de plaatselUke behoeften en omstandigheden en daardoor de bewondering zal afdwtngen van alle oprecht weldenkende menschen, door wie het ook aanvaard zal worden. Door de opdracht van deze taak wordt goed keuring gegeven aan de traditioneele onver- brekelUke trouw en aanhankelUkheid van het Amerikaansche Episcopaat en aan onze vrUe Amerikaansche Instellingen. Om dit bevel van den H. Vader in praktijk te brengen is het noodlg, dat ons volk, van jong tot oud, steeds beter worde voorgelicht over het waarachtig wezen der ChrlstelUke Democratie. Men moet hun een juiste om schrijving geven van de democratie in het licht der katholieke waarheid en traditie en over de, plichten die de menschen als burgers te vervuilen hebben in de democratie, zooals die in onze staatsinstellingen belichaamd is. ZU moeten er van overtuigd worden, dat vader landsliefde een deugd, en ontrouw Jegens het vaderland een misdaad is. Den volgepden dag. Verbaasd werd iracema wakker. Helder scheen de zon in haar kamer. Voor het eerst sedert vele dagen had zU een nacht zonder angstdroomen geslapen, kleedde zich aan, en ontbeet in de hal. Sedert ze hier waf. had zU het gevoel, alsof al dat verschrikkelUke van haar was afgevallen. De gemoedelUke oude Mathilde had haar zelf bediend. t- .Juffrouw Turner wacht u in baar kamer." Zo ging er heen en werd met open armen ont vangen. „Ga nu eens naast mU zitten, en luister eens naar mU- Ik heb urenlang nagedacht over alles wat JU mU gisteren verteld hebt. Geloof mü ook aan mU is het leven niet zonder strijd voorbU gegaan. MaAr het heeft geen doel tegen wlndmolerfk te vechteh. Je vader is dood; de man,.wlen JU je liefde Madeira gekomen was, gleed langzaam de haven uit en vervolgde zUn koers naar het Zuiden. Het was een toeristenboot, die een veertlen- daagsche rondvaart maakte e& Iracema had slechts een hut kunnen krUgen. omdat het schip niet volgeboekt was. In deze hut stond nu Eliza Merrem. 3e had de deur achter zldh gesloten en liet haar woede nu den vrijen loop. ZU wierp het .bed wild door eftaar als qpi daarop haar woede gingen de trap op naar dq groote hal. "te koelen. ZU haatte het vrouwtje, dat daar ge- lepe nacnt, met zooals steeds een I sombere huiveringwekkende stilte. De een- a-»' tonlge dag verdween, om plaats te maken voor den onzekeren nacht. Op dezen tUd begint rlpmlHk het ware leven in den politteken isola tor van de Gepoe in KIe», 't „huis van lUden” Achter alle vensters van de zes verdiepingen van het groote gebouw brandden de lichten, de beden van de Gepoe doen hun vreeselUk, weer zinwekkend werk. OnmiddellUk na het lichtsignaal slapen’ had ook Iwan S. zich op zün bed geworpen en was spoedig in slaap gevallen. ZUn slaap was on rustig. telkens weer was hU wakker. Toen hU weer wakker schrok, hoorde Ivan zachte, ge dempte geluiden van enkele stemmen, niet ver van zUn cel. Verbaasd luisterde hU toe; gewoon- lUk heerschte in deze gevangenis doodsche stilte. Den gevangenbewaarders was het ten strengste verboden tUdens hun dienst in de kazematten van den Isolator met elkakr te spreken. Schrik en angst joegen Iwan van zUn brits omhoog HU legde zün oor tegen het „wolfs oog”. een klein rond gat in de deur van de cel en luisterde. In de slechts spaarzame hal van de afdeellng der zoogenaamde „doodscandidaten" groepten enkele mannen samen. Iwan herkende daaronder den adjunct van den commandant van den isolator, den dienstdoenden Gepoe- hoofdofflcier, drie bewakers en den adjunct- offider van gezondheid in zün witte doktersjas. Deze büeenkomst van Gepoe-mannen In liet holst van den nacht leek Iwan eerst onver- klaarbaar. „Wat willen die kerels! Wat is er gebeurd?" Slechts nu en dan, ving zün oor enkele losse woorden op. „Wie heeft de peer.„vlug aan- grüpen....”, „geen woord....", „hoofdcipier De losse woorden verrieden geen verband. Iwan kon de beteekenis niet begrüpen. Maar een angstwekkend voorgevoel deed hem zün ze nuwen tot het uiterste inspannen. Nu eens drong hü zün oorschelp zoo dicht mogeUjk tegen het kükgat, dan weer loerde hü naar de nal, waar oe mannen nog steeds bijeen stonden. Dan maakte de hoofdcipier zich eensklaps van het groepje los, ging met de sleutels in de hand naar een eenmanscel. een zg. „doodkist” en deed onhoorbaar de deur open. Zwügend volgden hem de drie groote, sterke bewakers. De dokter, bleek als zün jas; en een man in bur ger bleven in de hal voor de cel staan. De deur stond wüd open. De cel werd, evenals alle an deren, met een zwak gloeilampje aan het pla fond, schaars verlicht. Op een laag, smal bedstel sliep een man, rus tig en vast HÜ had blükbaar de mannen niet hooren binnenkomen. Stil slopen twee bewakers naar den slapenden man. De derde hield iets in de hand, wat dat was, kon Iwan niet alen. Hü zag hoe de twee eersten zich over den sla pende heen bogen. Nu grepen zü hem aan en drukten hem stevig op t bedstel. Een verschrik- kelüke onmenschelüke schreeuw doorsneed de angstwekkende stille, doch werd door een bhk- ■nsnellen greep in het gezlqht van den gevan gene gesmoord. Even later stond het slachtoffer overeind. Een Ujkbleek jongensgelaat, blond ver ward haar, ongeschoren "gezicht, een pron j.’ den wüdgeopenden mond de „peer" wül oogen vol schrik en doodsangst hal keken, waar de hoofdcipier en de andero mannen rustig bU elkaar stonden ■- x tooneeltje, dat Iwan bükans den adem Ineens drong de bM het drama, dat zich De Gepoe had bet doodvbi mer zooveel van de lange Bqodenlüst, de dorst van deze beroepsmisdadigers, d.» „ZT zooveel onschuldigen den dood had Inge 1^7 stond op het punt opnieuw bevredigd te worten' met het bloed van deaen jongen kerel. Irnnwr7 hoe talrüker de doodvonnissen, des te betaTte kansen op promotie. De bewakers begonnen het „toilet” van den doodscandidaat te voltooien. Ze kleedden hm fvnlf aan urmniron iHn aaaa*A.-_* nen. iegcen ae versleten jas over zün schouders en drukten hem een muts op bet hoofd. De man bood geen tegen stand. De handen waren naar achteren gedraaid. Nu ging de dokter binnen en plaatste zich zonder den doodscandidaat te hebben asiwe- zien, achter zün rug, blükbaar om den pols van den gevangene te onderzoeken. Dan kwam hij weer naar bulten. Even betraden nog de adjunct van den commandant en de man in burger de cel, dan werd de deur weer wüd geopend en kwamen de bewakers naar buiten, den jonge man tusschen zich voerend. Verstikkende doods angst vlamde uit de opengesperde oogen, die alle omstanders aanloerden als verwachtten dj tegen alle hoop in. toch nog redding. In een wankelenden pas ging het naar de lift, die even later omlaag ging.... toen was het in de af- deeling der doodscandidaten weer zoo rustig als kort tevoren. Rillend over zün geheele lichaam, zocht Iwan zün brits op. Toen tot zün cel vaag het ron kende geluld van een motor doordrong, stopte hü zün vingers In de oorholten Maar al te goed wist hü wat dit beteekende; een gesloten auto, de s«. „zwarte raaf” snorde nu over de verlaten wegen naar een plek, ergens ver in het woud. Daar wachtte het vuurpeloton, een stel onbe houwen, door drank bedwelmde kerels, voor wie zoo’n schietpartUtje een herhaaldelük terug komend festün was, immers dan vloeide er rij. kelük alcohol en nou Ja, ook bloed.... Om en om woelde Iwan op zün brits telken, weer kwam bet gebeurde in de cel hem voor den geest; dan waren de beelden züner fantari» reeds veel verder en zag hü het met kogels doorboorde Jongenslichaam in een kuil ploffen. Schreeuwend en waanzinnig lachend voerden twee bewakers, nog vóór de ochtend was aan gebroken. ook Iwan in de richting van de lift. De andere bewoners van de* afdeelb< der „doodscandidaten" sagen ook hem nooit weer. Rekening houdende met het feit dat in de wereld wederom, evenals voor 1914, twee machtsgroepen tegenover elkander zün ko men te staan in sfhejperen vorm dan ooit hefc geval was en met veel ingrijpender consequenties voor het geheele wereldleven dan bU vroegere antithesen, valt er aller eerst een algemeene conclusie te trekken betreffende de houding van Nederland tn Een Fransch schip voer langs de kust van Madeira. Het was een kruiser der Fransche Marine, die een oefeningsreis naar Zuld- Amerika numkto-éh tevens een aantel paasa giers asm boord had. Maar géén vroolüke toe risten de mannen, die op het voorschip bfl elkaar hokten, of over de railing geleund in het water staarden, waren een hondertal strafge- vangenen. Ze waren allen gekleed in gevange- nlskleeding, en soldaten, wier geweren met scherp geladen waren, zagen onafgebroken, nauwlettend op hen toe. De kruiser bracht een aantal veroordeelden uit de gevangenis van Toulon over naar de strafkolonie Guyana. De mees ten hadden bleeke gezichten, waarop de vertwüfeling te lezen stond. Het warêA;. allen zonder uitzondering kat op hun geweten hadden, en andere ernstige misdaden tegen het leven en den eigendom. Geheel alleen zat Robert Severing, die nu Benjamin Huxley geworden was. Hü zag er bleek qn ellendig uit. HU zei haast nooit een woord. Met wlen had hü ook moeten spreken? Afwisselend had hü wel In Dultschland en Amerika geleefd, maar het Fransch was hü zeer slecht machtig. Hü begreep altüd nog niet, hoe alles zoo mot hem had kunnen gebeuren. Büzondere aandacht meenen Xre te mo gen vragen voor een openluchtspel, dat ieder Jaar op den eersten Mei te Rutten bü Tongeren door eenvemdige menschen van het land wordt opgevoerd. Aan dit spel, de naïeve dramatiseering van het leven van den vromen Fries St Everma- rus, wordt ol. te weinig^ aandacht besteed. Toegegeven, het is een moellük geval. Hetgeen men te Rutten opvoert is een herdichting door het Kempisch pastoor- ke Cuppens, noodzakelük omdat de oudere tekst onverstaanbaar geworden was. Vol gens de traditie zou dit spel reeds in de tiende eeuw opgevoerd zün in deze om geving. Uit dezelfde periode bezitten we zes spelen der non Hroswitha van het Saksische klooster Gandershelm. Deze dichtte evenwel niet in de volkstaal; ze schreef in het Latün en Inspireerde zich oók siaar den vorm op de klassieken. Een aanmerkelijk verschil met wat we in Rut- te» aanschouwen. Het spel van St. Ever- marus moet in de volkstaal zün ontstaan en blükt ook nu, na de bewerking door Cuppens, nog primitiever van conceptie en uitwerking dan Hroswitha’s schep pingen. Het spel van St. Evermarus laat ons bet levenseinde van dezen vromen pel- grim aanschouwen. Hdt stuk speelt in de dagen van konlng Pepün. Terugkomende van een pelgrimstocht naar het graf van den H. apostel Jacobus tn -Galliclë, .op weg naar de tombe van St. Servaas, ver dwaalde Evermarus ten Zuiden yan Ton geren met zün. zeven gezellen in een groot woud. Tegqn den nacht vonden ae onderkorqpn 4n een nabügetegeq het arenasnest van deh—woésten, schen roofridder Hacco. Op, u van diens vrome vronw ontvluchtten, burcht reeds voor- zoriéopgang. 1 knechten verried hun aanwezigheid. de foto ontbrak. Die had %U meegenomen. Eliza Merrem ging op den rand van de kool zitten-en vergat haar werk. Het was nu ongeveer twee weken geleden. Op deselfde boot, maan op de thuisreis van Ma deira naar Havret Het schip zou Funchal niet aanloopen, ver anderde plotseling van koers en stopte in volle zee, vlak bü een Engelsch schip, ’n Motorbarkas van den Engelschman kwam langszü. Daaruit werd een geboeide man aan boord gebracht dezelfde «nan, die zü had liefgehad, en die Iracema had weten te winnen' „Goeden avond. Benjamin „HuxleyV’ Dat had ze hem luidkeels .toegeschreeuwd en daarna had de kapitein haar bü zich laten komen. geschonken hebt, ta de» niet waard.'Bigf kalm. Die plotselinge arrestatie tüdens zün f?”* gaan van de Engelsche op de Fransche boot. Waarom had hü den oudfn pas op naam vm Benjamin Huxley al niet lang verscheurd verbrand? 0 Waarom had hy hem uit gevoeleovcrwepoj als oorlogssouvenir bewaard en bü zich ge- houden? Wat kon hü er aan doen, dat indertijd nog niet van eiken misdadiger vingerafdrukMB werden genomen, waardoor anders zün on schuld wel zou kunnen worden bewezen, ws» kon hü er aan doen, dat een Belgische koge: precies door zün kult was gegaan, zooals Ben jamin Huxley eens door de politie gewond Natuurtijk had de foto op den pas wel een«« gelUkenis met hem. Anders had hü dien P** ook nooit gekocht, om er mee te kunnen vlucn- ten. Die EUza Merrwmi "Dom haar uitroep toen men hem van het Fransche schip bracht, had zü het hare tot zün veroordeellng bijgedragen was er nog die Gould, die vent met dat nu»- dadigersgezeht, dien men als kroongetuige^^ Amerika had laten komen, wlen men een vnr gelelde had gegeven en die zich als medepuen tlge aan den bankoverval bekend had ge maakt. het moest to^i eens gezegd worden en je moet je aan de gedachte wennen, dat alles voorbü la Wat wil je nu beginnen? Een hopeloos proces voeren. Ben je tegen die mannen opgewassen. Geloof je werkelük, dat je het tegen hen allen winnen kunt} Wat zou je ermee bereiken? Je zou je zenuwen er maar mee kapot maken en er niets mee winnen. Als ik Je een goeden raad mag geven strük de vlagJe bent, mevrouw Robert Severing, en e/eene man is voor je verloren. Iets dan de firma. Laat hem die! romis met hem, dat je een onbe- waarborgt en blüf bü mü, op de kanten .die enkele jaren geleden nog slechts gefluisterd werden in de geheime büeenkomsten van ontevreden lieden, worden thans van de daken gepredikt en Worden zelfs In daden omgezet WU, bisschoppen, herders der zielen. Wier plicht het is de schapen van Christus te hoe den en die schapen op te zoeken, die niet tot zün kudde behooren, zün ten zeerste, veront rust en geschrokken door de verbreiding van revolutlonnalre theorieën, en de brutaliteit waarmede de revolutlonnalre acties In ons land worden gevoerd. Op den dag van heden zün wü getuigen van proclamaties en programma's, die, wanneer zU In werkelükheld worden om gezet. een einde zouden maken aan alles wat rechtvaardig en edel Is In het vrijheidlievende Amerika. Wanneer Paus Pins XI in dit geval zegt, dat de Katholieke Universiteit in verband met de elsehen van dan triodernA» tü<T een büzondere nanttecht moet besteden aap de politieke, so ciale en economische wetenschappen, dan roept de H. Vader ons op om onzen democratlschen regeéringsvorm te verdedigen, zooals die is neergelegd In de grondwet, welke de onver vreemdbare rechten va* den mensch waar-> borgt. De Paus' draagt de katholieke universl- telt ultdrukkelük op, om een opbouwend pro- koning Pepün de lüken der martelaren hebben gevonden, doch dat laat het spel ons niet meer zien. De bewüzen van den zeer hoogen ouderdom van het spel zullen wel niet ruim wezen. De stem der overlevering is onvoldoende, doch mag ook niet onder schat worden. Aandacht verdient evenwel het volgende: de levensbeschrüvlng. voorkomende in het Lulksche Proprium, kenmerkt zich door een zekere vertrou wenwekkende, vroeg-Romaansche sober- heid. Het spel zelf volgt deze lezing, fan taseert niets erbü. geeft ook, naar den geest dier harde tijden, de ongestrafte misdaad van den heiden Hacco te zien. Nog iets anders kan op den hoogen ouder dom van het spel wüzen: het erin bezon gen. uiterst eenvoudige leven van St. 8er- vaaS, dat merkwaardige overeenkomst vertoont met het sobere verhaal van Gre gorius van Tours en dat sterk contras teert met de Gothische fantasterüen van Jocundus en Henric van Veldeken. We vermelden de traditie omtrent den aanvang van het sjjel te Rutten, zonder ons aan eenlge uitspraak te wagen. In leder geval hebben we hier te maken met iets dat eenlg is in onze kunst- en cul tuurhistorie en dat niet de aandacht en bestudeering vond die het verdient. WOKNSD. Igna overt far -Gontm; 8. me »wr. donderi leden Gmw Eng: deus Vaam Pdrozella d vrijdag voor c< Winter ^hannes M ■"Beekman; ZATERDA UadnaD—e •“■delen va "•d armen Moovige de ”n da Derd „zondag 10* voor pai de W1 Oeslna Antonte ““a-Upm z’*rver, den ^«er Hal van oi *»dr»as Dirl »hdt. derd< Ml» voor **d« H. Ml: van ten half aan, wrongen zün bloote voeten in aeboe- aa»stteetae»stats>ta»aSaaa...sa.,M,— Nu moest Keeoie zorgen, dat de Prinses gewaar werd, dat zün vriend en hü er waren om haar te redden. Ekr toen het middagmaal gereed was, wist hü in de schaal een brief te amokkeldh, wftarin hü de prinses schreef, dat hü haar lil den nacht zou redden en dat aü dus klaar moest zün, om dadelük met hem mee te gaan. Als gü bet signaal van 12 uur hebt ge hoord en de wacht trekt op. dan zullgn wü om half een bü U zün. Vrees niets. Toen de prinses den deksel van de schaal oplichtte, zag zü den brief en zü las hem herhaaldelük. „O, die goede man,’’ zeide zü verheugd, „die zal mü redden. OndelUk zal ik bevrijd wor den uit de macht van den boozen sultan." En zü besloot ge reed te zün, cm haar redders niet te laten wachten. Het eten smaakte haar beter dan ooit te voren. kerk is ®biddlng vi

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1938 | | pagina 10