het De avonturen van een verkeersagent je Herderlijk schrijven van Amerikaansche Episcopaat aan den daj Uit andere bladen i De man van Iracema P- ALLE ABONNÉ’S F 750.- F 750.-F 250- Gai De beteekenis en taak der kath. universiteit mie - w ZATERDAG 17 DECEMBER 1938 w Sang Nederland» defensiepolitiek De groote trek F-* a DX l DOOR OTFRID VON HANSTEIN atat dat aüt uqqttii Zyn c< Het spel van St. Evermarus J*»ed «taanh Kitten zou bebb neme AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UTTERLUK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL k van I is. conclusie voor Nederlands’ DefensiepoliUetet =3 ACHTSTE HOOFDSTUK 21 vlucb- (Wordt vervolgd had De Fransche boot, waarmee Iracema naar RAP NIET OP HET GAS MAAR OP DE REM D« wdta van Toen de prinses den deksel van de schaal oplichtte, zag zü den brief en zij las hem herhaaldelijk. „O, die goede man,” zelde zü verheugd, „die zal mü redden. Eindelijk zal ik bevrijd wor den uit de macht van den boosen sultan.” En zü besloot ge reed te zijn, om haar redders niet te laten wacliten. Het eten smaakte haar beter dan ooit te voren. het moest toch eens gezegd worden en je moet je aan de gedachte wennen, dat alles voorbij la Wat wl voeren. Geloof j winnen -1 waarvoor een der onzen, opperkoopman Jan van Rlebeeck ook een van zijn schepen heette „De Reyger" in 1652 de grond slagen legde. Van een ververschlngsstatlon aan de Kaap de Goede Hoop, bestemd voor de schepen der Oost-Indische Compagnie op hun reizen naar en van'lndlë, Is hier allengs een volk geworden waarop de oude Nederlanders hun stempel hebben gedrukt. Een volk waarin een zeer Nederlandsche in We® Gaelic aitmoe Cp een laag, s tig en vast. Hij hooren binnenkc naar den slapenden man. De derde hield iets in de hand, wat dat was, kon Iwan niet zien. HU zag boe de twee eersten zich over den sla pende heen bogen. Nu grepen zü hem aan en drukten hem stevig op 1 bedstel. Een verschrik- keljjke onmenscbelüke schreeuw doorsneed de angstwekkende stilte, doch werd door een bllk- r'msnellen greep in het gezicht van den gevan gene gesmoord. Even later stond het slachtoffer op de Hier be die zoo bot een Dot 1 ten lo i ol TOOT. Om nt nd gaa lectoren oen rol Wel s de besu laten dit bet nreenlg test ged h Ia i Huts in Twee van detif cntt •mtgena ■1 toegas «ker Act! PU nog 01 ook i ’owdeb gssthe ■en. BM1 mi kans ■k wel nl «tegen k ■Sten, a Phateje g> «emakkeljj •*i te I •«t waan «*t bij ■moet. W I voetbi geooi HU ran t‘ bedrie VW Zeevoi boven.' door 1 een Jam hierdo •ordei daar strijde nog m Als lüe Jd'wi Bet petKie 1 Km we gevalle achter «ggen weg te fataal- Wij i rboth worden De» door b waard wijl Het r te ook n: te op ey H) zelf Daar kn BÜP ook Zou h WAV. 1 vooral al verloren de thuis. L&V.j been gei kratje te zelf- Een oog”, een klein rond gat In de deur van de cel en luisterde. In de slechte spaarzame hal van de afdeellng der zoogenaamde „doodscandldaten" groepten enkele mannen samen. Iwan herkende daaronder den adjunct van den commandant van den Isolator, den dienstdoenden Gepoe- hoofdofflcler, drie bewakers en den adjunct- offlder van gezondheid in zijn witte doktersjas. Deze bUeenkomst j van Gepoe-mannen in bet holst van den nacht leek Iwan eerst onver- klaarbaar. „Wat willen die kerelsl Wat is er gebeurd?” Slechte nu en dan ving zün oor enkele losse woorden op. „Wie beeft de peer„vlug aan- grUpen....”, ..geen woord....", „hoofdctpler....” De losse woorden verrieden geen verband. Iwan kon de beteekenis niet begrijpen. Maar een angstwekkend voorgevoél deed hem zUn ze nuwen tot het uiterste inspannen. Nu eens drong hü zUn oorschelp zoo dicht mogeUjk tegen het kijkgat, dan weer loerde hü naar de bal, waar oe mannen nog steeds bijeen stonden. Dan maakte de hoofdcipier zich eensklaps van bet groepje los, ging met de sleutels In de hand naar een eenmanscel, een zg. „doodkist” en deed onhoorbaar de deur open. ZwUgend volgden hem de drie groote, sterke bewakers. De dokter, bleek als zUn jas, en een man In bur ger bleven in de hal voor de cel staan. De deur stond wijd open. De cel werd, evenals alle an deren, met een zwak gloeilampje aan het pla fond, schaars verlicht. bedstel sliep een man, rus- I blijkbaar de mannen niet Stil slopen twee bewakers De vliegtocht van de „Reiger” naar Zuid- Afrlka, die Dinsdag Jl. is aangevangen ter gelegenheid van de herdenking van den „grooten trek” der Boeren honderd jaar ge leden uit de onder Britsch bestuur geko men Kaapkolonie naar wild en woest maar vrjj land voor een vrU Kolk, getuigt van de onvergankelijke aandacht waarmede wü Nederlanders den ontwikkelingsgang volgen van het stamverwante volk in Zuid-Afrlka, licht brengt geluk, genot, teleur- I stelling. „Het Alg. Handelsblad” schrijft naar aanlei ding van den vliegtocht van de „Reiger” naar Zuid-Afrlka: In het schrüven, dat de H. Vader bü gele genheid van het jubileum der universiteit heeft uitgevaardigd, legt de Paus den bUzonderen nadruk op de verheven zending der universi teit bü het handhaven van het maatschappe* Bjk erfgoed van den mensch In natuurlUk en bovennatuurlUk opzicht. lichtsignaal „slapen” had iWn bed geworpen en was Iftn. ZUn slaap was on rad hü wakker. Toen hij héorde Ivan zachte, ge- enkele stemmen, niet ver teisterde hü toe: gewoon- jevangenis doodsche stilte. ■rs was het ten strengste dienst In de kazematten H _:lkaar te spreken. Schrik en angst joegen Iwan van zün brits omhoog. HU legde zün oor tegen het wolfs- tor van de Gepoe/in Klew, 1 „huls van lüden”. Achter alle venlter van het groote geiou beulen van de Gejwe zinwekkend werk. OnmlfldellUk na Ml ook Iwan S. zich op spoedig in slaap gev rustig, telkens weer weer wakker schrok, dempte geluiden van van zUn cel. Verbaasd UJk heerschte Inffisal Den gevangenbelyaard verboden tUdens BWj van den isolator met\ Trekkers waren de Boeren. Trekkers rijn ook de oude Hollanders geweest. Naar Allé, naar de Amerikaansche continenten, nssr Zuid -Afrlka. Overal hebben zü hun sporen achtergelaten, In het Amerikaansche Nleov Nederland, in Oost- en West-Indië, waar zU vandaag nog steeds hun ontwikkelings taak onder de oüde driekleur verrichten, en ook In dat Zuid-Afrlka, dat nadien een eigen weg gegaan is, op eigen kracht, met eigen verdiensten en offers, maar waarmede wü ons verbonden voelen <fa* een InnerlUke verwants^ap>dle door geen geographlsche grenzen kan wordenultje- wlschk Een reeks beschouwingen in een artikelen reeks over „De politieke strategische consequen ties voor Nederland van het accoord van München” bracht „Onze Vloot” tot de volgen de Nu moest Keesie zorgen, dat de Prinses gewaar werd, dat zUn vriend en hü er waren om haar te redden. En toen het middagmaal gereed was, wist hü In de schaal een brief te smokkelen, waarin hü de prinses schreef, dat hü haar In den nacht zou redden en dat zü dus klaar moest zün, om dadelük met hem mee te gaan. Als gü het signaal van 12 uur hebt ge hoord en de wacht trekt op. dan zullen wü om half een bü U zün. Vrees niets. In „De Nedermaas”, Limburgs Geïllustreerd Maandblad, vonden wü een overzicht van wat In „onze Maaslanden" op letterkundig ge bied ontstond. Daarom werd de aandacht ge vestigd op het „Spel van St. Evermarus”. je nu beginnen? Een hopeloos proces en je tegen die mannen opgewassen, werkelük, dat je het tegen hen allen ^Pmt? Wat zou je ermee bereiken? Je zou je zenuwen er maar mee kapot maken en er niets mee winnen. Als Ik je een goeden raad mag geven strük de vlag! Je bent mevrouw Robert Severing, en je blüft het. De eene man Is voor je verloren, de andere wil niets dan de firma. Laat hem die! Sluit een compromis met hem, dat je een oube- zorgd leven waarborgt en blüf bü mU. op Madeira. Je zal hier wennen, je zal je er thuis gaan gevoelen, zooals ik het gedaan heb. Je zal van goede, kinderlüke menschen hier gaan houden, zooals Ik dat ben gaan doen en je zal de wereld vergeten. Laat den man, wat je hem toch niet weer af kunt nemen en leef zelf in vrede. Denk er eens rustig over na, klndjellef, en ge loof, dat Ik het oprecht en goed met je meen.” Iracema had zwügend geluisterd. Zü antwoordde ook nu nog niet Wanneer iemand haar eergisteren zoo had toegesproken, dan had ze hem verontwaardigd van zich af- gestooten. Doctor Almeida, die de beste vriend van haar vader geweest was, had ze daarom als een kwajongen de deur gewezen. Juffrouw Turner zei haar hetzelfde als hü, maar ze was nu zoo murw, ellendig en afgemat, zoo onder de bekoring van de stilte en vrede om zich heen, Azië noodzaakt ons aldaar een rol te spelen die meer gelükenls heeft met die van een grootere dan met die van een kleinere mo gendheid. En meer In het büzonder geldt dit de marinepolitiek en wel hierom: ten eerste dat ons imperium en vooral Neder- landsch-Indlë een sterk uitgesproken mari tiem karakter draagt en ten tweede dat voor ons de rol van grootere mogendheia ook technlsch-mllltalr het beste te verwer kelijken Is In een marinepolitiek, want wij bezitten nu eenmaal niet voldoende bevol- klngssterkte voor de vorming van millioe- nenlegers doch de mankracht voor een ver- ke vloot is wel te vinden. Dit wil niet zeg gen, dat daarom de landstrUdkrachten moe ten - worden veronachtzaamd, geeny^lns, maar dat voor de verdediging van den Ne- derlandschen belangendriehoek Amster damBataviaCuracao de marine „de eer ste lün" vormt, d wx dat door de werking van de zeemacht ook de landstrUdkrachten hun volle effectieve waarde verkrügen, en dat zonder die zeemacht de beteekenis van de beide legers (het Nederlandsche en het Indische, maar vooral het laatste), groot gezien, zuiver statisch wordt en beperkt tol eenlge punten. Het Is thans de hoogste tfjd om tot de verbreedlng van de basis van onze defen sie-politiek over te gaan, speciaal voor wat Oost-Azië betreft. Geschiedt zulks niet zeer spoedig, dan, laat ons er geen doekjes om winden, zal In een niet te verre toekomst een Nederlandsch parlement zeer waar- schünlük niet meer over Indische begroe tingen behoeven te beslissen.... In het besef van onze groote verantwoorde- lUkheld Verzoeken wü derhalve onzen geloovlgen om de dringende behoeften van onze katho lieke universiteit indachtig te willen zün en overeenkomstig het verlangen van den H. Va der de herdenking van het gouden jubileum niet alleen een 'gelegenheid te laten zün om een terugblik te werpen en een herdenking te vieren, maar ook en vooral een aanleiding te laten zün voor dieper inzicht en toewijding. In dit opzicht moeten wü als herders der zielen erkennen, dat wü in deze beslissende periode een groote behoefte hebben aan voor aanstaande leiders onder geestelijken en leeken. Onze seminaries en colleges verrichten uitstekend werk, doordat zü de hechte grondslagen leggen voor deze toekomstige leiders. Op deze grond vesten wil de katholieke universiteit met le vende steenen de stad der waarheid en der christelüke cultuur opbouwen. In kleine landen, die, wat geldmiddelen betreft, nog armer zün dan wü. heeft men met katholieke unlversitel- ten zeer belangrüke successen behaald. Zouden wü, in een groot land, dat over grootere hulp middelen beschikt en waar nog vrüheld heerscht, ons tevreden stellen met geringere offers te brengen voor onze universiteit? •t Is géén beval, maar een beroep op üw medewerking om de men- schen, die daar ook voor aan den weg werken, niet noode- loos In gevaar Ce brengen! Boven dien bevordert u zoodoende een vlotteren wegenbouw. Dus... bij het zien van dat bord: wen, ondernemingsgeest, wilskracht. „Vreest God, en houdt uw krult droog.” Zooals Piet Retief, de leider van den grooten trek vu 1837, die naderhand door het Zoeloe-hoofd Dlngaan vermoord werd, destüds sprak: „Ons vertrek nou uit ons vrugbare geboorte land, waar ons enorme skade gely hst, en voortdurend bloot gestaan het aan ergernis, nm ons te gaan vestig in een woeste en ge- .vaarlik gebied. Maar -ons-gaan met jte vaste vertrou op- Ti Alsiende, Regverdige en Ge nadige God, wien ons altüd sal vrees en in alle nederigheid zal probeer gehoor zaam.” Piet Retief werd op 16 December 1838 in den slag van Bloedrivier door Andries Pis torius en zün mannen gewroken. Eü op de zen .Dlngaansdag" sal straks, 16 December 1938, de eerste steen gelegd worden vaneen groot Voortrekkers-gedenkteeken In Pre toria, honderd jaar na de overwinning <tte het begin weid van een fier en vrü volks bestaan. Nadien is er veel gebeurd. De in vloed van een vreemd imperialisme, ge scherpt door de lokklng van goud en dia mant. heeft de Boerenrepublieken een wijle als onafhankelüke, vrüe volksgroepen uit geschakeld. Maar beter en ruimer Inzicht heeft hun die vrüheld ten slotte terugge geven. Vandaag berust de Imperiale band op den vrDen wil der Unie van Zuid Afrika. In Ib B Rekening houdende met het feit dat In de wereld wederom, evenals voor 1914, twee machtsgroepen tegenover elkander zün ko men te staan in scherperen vorm dan ooit het geval was en met veel Ingrüpender consequenties voor het geheele wereldleven dan bü vroegere antithesen, valt er aller eerst een algemeene conclusie te trekken betreffende de houding van Nederland in de wereld, n.1.: dat onze eenlge politiek kan zün zorg te dragen, dat wü tusschen deze belde machtsgroepen een volkomen standige en neutrale positie Innemen, tweede conclusie onmlddellük daaraan ver bonden Is dat wij met belde machtsgroepen vriendschappelüke betrekkingen moeten onderhouden, doch dat dit slechte mogelük zal kunnen zün op de basis van een sterke weermacht. Immers in deze tüden kunnen slechts sterke naties vrienden zün. De ver breking van het machtsevenwicht In Oost- dat ze alleen nog maar naar rust en vrede ver langde. Ze keek juffrouw Turner aan. ,Jk zal erover nadenken, misschien hebt u gelük.” wül oogen vol schrik en doodsangst r hal keken, waar de hoofdpinter en de mannen rustig bü elkaar stongèn t tooneeltje, dat Iwan bükans den adem Ineens drong de beteekenis tot hem door het drama, dat zich daar voor hem afsDe-wD De Gepoe had het doodvonnis geveld ovwnU~' nier zooveel van de lange doodenlüst de btaM dorst van deze beroepsmisdadigers dat zooveel onschuldlgen den dood had lngelaZ7 stond op het punt opnieuw bevredigd te met het bloed van dezen jongen kerel. hoe talrüker de doodvonnissen, des te hS»? kansen op promotie. w De bewakers begonnen het „toilet” vu doodscandldaat te voltooien. Ze kleedden iZ half aan, wrongen zün bloote voeten In s*S geeeeesieM»ee»eM»see»s»»M»»aeeee9gsggBlt<W(i((lj|^ De laatste Madeira gekomen was. gleed langzaam de haven uit en vervolgde zün koers naar het Zuiden. Het was een toeristenboot, die een veertien- daagsche rondvaart maakte en Iracema had slechts een hut kunnen krügen, omdat het schip niet volgeboekt was. In deze hut stond nu Eliza Merrem. 3e had de deur achter zich gesloten en liet haar woede nu den vrüen loop. Zü wierp het bed wild door elkaar als om daarop haar woede te koelen. Zü haatte het vrouwtje, dat daar* ge rust had. en haar echtgenoot, den eenigen num, op wien zü ooit werkelük verliefd geweest was. en die haar zoo duidelük had laten merken, dat hü niets van haar moest hebben. Ze zag de courant liggen, en hoe Iracema die verfrommeld had. Ze ontvouwde ze weer en moest lachen de pagina met het artikel en de foto ontbrak. Die had zü meegenomen. Eliza Merrem ging op den rand van de kooi zitten en vergat haar werk. Het was nu ongeveer twee weken geleden. Op dezelfde boot, maar op de thuisreis van Ma deira naar Havre. Het schip zou Funchal niet aanloópen, ver anderde plotseling van koers en stopte In volle zee, vlak bü een Engelsch schip, “n Motorbarkas van den Engelschman kwam langszü. Daaruit werd een geboeide man aan boord gebracht dezelfde man, die zü had liefgehad, en die Iracema had weten te winnen. „Goeden avond. Benjamin Huxley I” Dat had ze hem luidkeels toegeschreeuwd en daarna had de kapitein haar bü zich laten komen, i Den volgenden dag. Verbaasd werd Iracema wakker. Helder scheen de zon In haar kamer. Voor het eerst sedert vele dagen had zü een nacht zonder angstdroomen geslapen. Zü kleedde zich aan, en ontbeet in de hal. Sedert ze hier was. had zü het gevoel, alsof al dat verschrikkelüke van haar was afgevallen. De gemoedelüke oude Mathilde had haar zelf bediend. „Juffrouw Turner wacht u in haar kamer.” Ze ging er heen en werd met open armen ont vangen. „Ga nu eens naast mü zitten, en luister eens naar mü- Ik heb urenlang nagedacht over alles wat JU mü gisteren verteld hebt. Geloof mü ook aan mü is het leven nlat-zöhder strüd voorbü gegaan. Maar het heeft geen doel tegen windmolens te vechten. Je vader is dood: de num, wien jü Je liefde geschonken hebt, la deae niet waard. Blüf kalm. nen. legden de versleten jas over zün schouders en drukten hem een muts op bet hoofd. De man bood geen tegen stand. De handen waren naar achteren gedraaid. Nu ging de dokter binnen en plaatste reh zonder den doodscandldaat te hebben sanee zien, achter zün rug, blükbaar om den pote van den gevangene te onderzoeken. Dan kwam hll weer naar buiten. Even betraden nog de adjurrt van den commandant en de man in burger de cel. dan werd de deur weer wüd geopend en kwamen de bewakers naar bulten, den jonge man tusschen zich voerend. Verstikkende doodsl angst vlamde uit de opengesperde ooeen gu alle omstanders aanloerden, als verwachtte tegen alle hoop in, toch nog redding, in een wankelenden pas ging het naar de lift die even tater omlaag ging.... toen was het tn de af. deellng der doodscandldaten weer zoo rustte ah kort tevoren. Rillend over zün geheele lichaam, zocht Iwan zün brits op. Toen tot zün cel vaag bet ron kende geluid van een motor doordrong, stopte hü zün vingers In de oorholten. Maar al te goed wist hü wat dit beteekende; een gesloten auto, de zg. „zwarte raaf’ snorde nu over de verlat^ wegen naar een plek, ergens ver in het woud Daar wachtte het vuurpeloton, een stel onbêl houwen, door drank bedwelmde kerels, voor wie zoo’n schietpartütje een herhaaldelük ten», komend festün was, immers dan vloeide er rij ke üjk alcohol en nou ja, ook bloed.... Om en om woelde Iwan op sün brits, wv-n, weer kwam het gebeurde In de cel bon voor den geest; dan waren de beelden züner fantasie reeds veel verder en zag hü het met kogels doorboorde jongenslichaam in een kuil ploffen Schreeuwend en waanzinnig lachend voerden twee bewakers, nog vóór de ochtend was aan gebroken. ook Iwan in de richting van de lift De andere bewoners van de afdeellng der „doodscandldaten" sagen ook hem nooit weer lepe nacht, met zooals steeds een 1 sombere huiveringwekkende stilte. De een- tanige dag verdween, om plaats te maken voor den onzekeren nacht. Op dezen tüd begint eigenlük het ware/leven in den polltleken isota- S.-1- z-v—VIaw, lasaém «rmm ■s van de zes verdiepingen iw brandden de lichten: de doen hun vreeselük, weer- ,4e hebt den man herkend?” ,4a als Benjamin Huxley.” „Kan je dat bezweren?” ,4a kapitein! Toen kon zü weer aan haar Werk gaan. Daaraan dacht zü nu telkens weer. Ze had ech ter niet behoeven te getuigen, waarschünlük wel, omdat zü varende was. .stewardess!" ,^ls t u blieft!" Ze schrok op uit haar droo- merü. Voor den spiegel streek ze vlug haar haar In orde, en spoedde zich naar de dame, die om haar geroepen had. Kardinaal Dougherty, Aartsbisschop van Philadelphia, heeft in naam van alle Ameri kaansche Aartsbisschoppen en Bisschoppen een Herderlük schrüven uitgevaardigd, waarin de taak en de beteekenis van de katholieke unl- rertitelt worden uiteengezet. WU laten hieronder de belangrükste passages van dit schrüven volgen Ze gingen de trap op naar de groote hal. Gasten waren er niet In t huis. Gerulschloos droegen de twee bedienden, negers wier zwart gezicht en handen afteekenden tegen hun smet teloos witte kleedlng, den maaltüd op. Juffrouw Turner bediende Iracema moederlük en vulde haar bord met de beate hapjes, terwül ze haar glas volschonk met den gouden pare lenden Granjo. De palmen rulschten hun zangen in de avondbrles, een Portugees zong ergens een weemoedig lied, in de verte gleed met tallooze lichten aan. een groote boot over zee, in de diepte, en overal tangs (je baal schitterden de lichten van Funchal en der bultenverblüven. Iracema at met smaak, de natuur elschte haar rechten op. Hoe goed deed alles haar. Deze maaltüd, de Stilte, de vrede om haar heen, die vriendelüke vrouw. Na alles wat zü den laatsten tüd had moe ten lüden had zü voor het eerst weer het ge woel. dat een „thuis” had gevonden. ^*leea soort dan h< JtenüUB. T o< kunner Initaht «e looj J«t, moet dat voorga ■Mrtadei VVB 1 krü toch Rental i J* *»t ac °°k m ta Hee 2. D ““«fade Büzondere aandacht meenen we te mo gen vragen voor een openluchtspel, dat leder jaar op den eersten Mei te Rutten bü Tongeren door eenvoudige menschen van het land wordt opgevoerd. Aan dit spel, de naïeve dramatlseering van het leven van den Vromen Fries St. Everma rus. wordt ol. te weinig aandacht besteed. Toegegeven, het Is een moellük geval. Hetgeen mfcn te Rutten opvoert is een herdichting door het Kempisch pastoor- ke Cuppens, noodzakelük omdat de oudere tekst onverstaanbaar geworden was. Vol gens de traditie zou dit spel reeds In de tiende eeuw opgevoerd zün in deze om geving. Uit dezelfde periode bezitten we zes spelen der non Hroswltha van het Saksische klooster Gandersheim. Deze dichtte evenwel niet In de volkstaal; ze schreef In het Latün en Inspireerde zich ook naar den vorm op de klassieken. Een aanmerkelük verschil met wat we in Rut ten aanschouwen. Het spel' van St. Ever marus moet in de volkstaal zün ontstaan en blükt ook nu, na de bewerking door Cuppens, nog primitiever van conceptie en uitwerking dan Hroswitha's schep pingen. Het spel van St. Evermarus laat ons het levenseinde van dezen vromen pel grim aanschouwen. Het stuk speelt In de dagen van konlng Pepün. Terugkomende van een pelgrimstocht naar het graf van den H. apostel Jacobus In Galllcië, op weg naar de tombe van St. Servaas, ver dwaalde Evermarus ten Zuiden van Ton geren met zün zeven gezellen In een groot woud. Tegen den nacht vonden ze onderkomen In een nabügelegen burcht, het arendsnest v»n den w*esten, heiden- schen roofridder Hacco. Op aanraden van diens vrome vronw ontvluchtten ze den burcht reeds voor zonsopgang. Een der knechten verried hun aanwezigheid, waar na Hacco de pelgrims achtervolgde en een wreeden dood deed sterven. Later zou Die plotselinge arrestatie tüdens zijn o»« gaan van de Engelsche op de Fransche boot Waarom had hü den ouden pas op naam vso Benjamin Huxley al niet tang verscheurd verbrand? Waarom had hü 1W» als oorlogssouvenir bewaard en bü fv houden? «w Wat kon hü er aan doen, dat indertijd nm niet van eiken misdadiger vingerafdruk*® werden genomen, waardoor anders zün schuld wel zou kunnen worden bewezen, w kon hü er aan doen, dat een Belgische w* precies door zün kuit was gegaan, zooals jamin Huxley eens door de politie gewondi NatuurlUk had de foto op den pas weieem»» gelükenls met hem. Anders had hü dieni ook nooit gekocht, om er mee. te kunnen vut ten. Die Eliza Merrem! -.«a Door haar uitroep toen men hem aan van het Fransche schip bracht, had zu het hare tot zün veroordeeling bügedragen. was er nog die Gould, die vent met da dadigersgezeht, dien men als kroongetmg®^ Amerika had laten komen, wien men gelelde had gegeven en die zich als men P tige aan den bankoverval bekend n maakt. Teneinde deze opvatting omtrent de plichten van den Christen als staatsburger meer en meer te verbreiden, hebben de bisschoppen op hun jaarlüksche conferentie besloten aan de katholieke universiteit opdracht te geven, om een uitgebreide reeks van rlchtlünen uit te werken voor alle takken van onderwüs. Steu nende op het godsdienstonderricht, waardoor onze inrichtingen van onderwüs van alle an dere te onderscheiden zün. zullen deze rlcht lünen de opvoeding van een goed voorgelichte, gewetensvolle, Amerikaansche burgerü helpen bevorderen. Een Fransch schip voer langs de kust van Madeira. Het was een kruiser der Fransche Marine, die een oefenlngsrels naar Zuld- Amerika maakte en tevens een aantal passa giers aan boord had. Maar geen vrooUjke toe risten de mannen, die op het voorschip bü elkaar hokten, of over de railing geleund in het water staarden, waren een hondertal strafge- vangenen. Ze waren allen gekleed in gevange- niskleedlng, en soldaten, wier geweren met scherp geladen waren, zagen onafgebroken, nauwlettend op hen toe. De kruiser bracht een asmtal veroordeelden uit de gevangenis van Toulon over naar de strafkolonie Guyana. De meesten hadden bleeke gezichten, waarop de vertwüfeling te lezen stond. Het waren allen zonder uitzondering bandieten, die heel wat op hun geweten hadden. Moorden, en andere ernstige misdaden tegen het leven en den eigendom. Geheel alleen zat Robert Severing, die nu Benjamin Huxley geworden was. Hü zag er bleek en ellendig uit. Hü zei haast nooit een woord. Met wien had hü ook moeten spreken? Afwisselend had hü wel in Dultschland en Amerika geleefd, maar het Fransch was hü «eer slecht machtig. Hü begreep altijd nog niet, hoe alles aoo met hem had kunnen gebeuren. Toen de Bisschoppen van Amerika 50 jaar gereden met breeden blik en groote voortva rendheid aan Paus Leo XIII vroegen om een katholieke universiteit volgens de peuselüke ..bepalingen op te richten in de hoofdstad van het 15nd, wilden zij deze hoogeschool maken tot een burcht der waarheid en van de chris telüke. cultuur, waar zoekende geesten naar de waarheid zouden streven en de dwaling, hoe füngesponnen en gevaarlük zü ook steeds moge zün, zouden kunnen weerleggen. De geschiedenis van de katholieke universiteit gedurende de eerste halve eeuw van haar be staan getuigt van de groote moeite en offers, gebracht door de bisschoppen, rectoren, profes soren, priesters en religieuzen en van de edel moedige vrügevigheld van de ver vooruitziende leeken. Wü moeten de katholieke universiteit be schouwen sds een wezenlük element ter vol tooiing van ons onderwüs en opvoedingssys teem, dat onzen nooit versagenden en steeds edelmoedigen steun opeischt. Wü mogen de katholieke universiteit niet als een geïsoleerde, opzichzelfstaande eenheid be schouwen. De ontwikkeling dezer universiteit «al ons allen ten voordeel strekken. De activiteit van de universiteit «elf heeft zich In de laatste 50 jaar zoo snel ontwikkeld als de beschikbare middelen haar toeUefèn. overeind. Een üjkbleek jongensgetaat, blond v ward haar, ongeschoren gezicht, een proo den wüdgeopenden mond de „peer’Cj^J1’ - naar 1 «Mera een Paus Pius XI weet beter dan wie ook onder de menschen, hoezeer dit erfgoed op den huldigen dag in gevaar is. „De wereld, zoo zegt Hü, verkeert in een periode van onrust, onze kerheid en stuurloosheid, die zeer zeker als een keerpunt in de geschiedenis beschouwd kan wopden. De christelüke leer en de christelüke cedelükheid worden van verschillende kanten asmgevochten; gevaarlüke theorieën, die enkele jaren geleden nog slechts gefluisterd werden In de geheime büeenkomsten van ontevreden lieden, worden thans van de daken gepredikt en worden zelfs in daden omgezet.” Wü, bisschoppen, herders der zielen, wier plicht het is de schapen van Christus te hoe den en die schapen op te zoeken, die niet tot ■ün kudde behooren, zün ten zeerste veront rust en geschrokken door de verbreiding van revolutlonnaire theorieën, en de brutaliteit waarmede de revolutlonnaire acties In ons land worden gevoerd. Op den dag van heden zün wü getuigen van proclamaties en programma's, die, wanneer zü In werkelükheld worden om gezet, een einde zouden maken aan alles wat rechtvaardig en edel Is in het vrüheldlievende Amerika. Wanneer Paus Plus XI in dit geval zegt, dat de Katholieke Universiteit in verband met de eischen van den modernen tüd een büzondere aandacht moet besteden «mn de politieke, so ciale en economische wetenschappen, dan roept de H. Vader ons op om onzen democratlschen regeerlngsvonn te verdedigen, zooals die is neergelegd In de grondwet, welke de onver vreemdbare rechten van den mensch waar borgt. De Paus draagt de katholieke universi teit ultdrukkelük op, om een opbouwend pro- konlng Pepün de lüken der martelaren hebben gevonden, doch dat laat het spel ons niet meer zien. De bewüzen van den zeer hoogen ouderdom van het spel zullen wel niet ruim wezen. De stem der overlevering Is onvoldoende, doch mag ook niet onder schat worden. Aandacht verdient evenwel het volgende: de levensbeschrüving. voorkomende in het Luiksche Proprium, kenmerkt zich door een zekeré vertrou wenwekkende, vroeg-Romaansche sober heid. Het spel zelf volgt deze lezing, fan taseert niets erbü. geeft ook, naar den geest dier harde tüden, de ongestrafte misdaad van dén heiden Hacco te zien. Nog Iets anders kan op den hoogen ouder dom van het spel wüzen: het erin bezon gen, uiterst eenvoudige leven van St. Ser vaas, dat merkwaardige overeenkomst vertoont met het sobere verhaal van Gre gorius van Tours en dat sterk contras teert met de Gothlsche fantasterüen van Jocundus en Henric van Veldeken. We vermelden de traditie omtrent den aanvang van het spel te Rutten, zonder ons aan eenlge uitspraak te wagen. In leder geval hebben we hier te maken met iets dat eenig is in onze kunst- en cul tuurhistorie en dat niet de aandacht en bestudeerlng vond die het verdient. leidde tot een ontworsteling aan het gezag van de Compagnie, maar naderhand zich ook verzetten zou tegen een Britsch be wind, dat aanvankelük het goed recht dezer vrüe pioniers niet naar behooren wilde er kennen. Liever dan te bukken met ,xkar- nierrugge en papbroeks” voor de macht der overheerschers, trokken de boeren Paul Kroger, die toen een 12-jarige jongen was, trok mee met hun bübels, hun ge weren en hun ossenwagens en hun kordate pioniersvrouwen de wildernis In, noord waarts, waar zü naderhand de republieken Oranje-Vrijstaat en Transvaal zouden stich ten, nadat zü eerst hun nieuwen levensbo- dem, met een herinnering aan hun stam land ver weg in Europa, de „Vrüe Provincie, van Nleuw-Holland In Zuid Oost Afrika” genoemd hadden. .Hlerdie gebeurtenis is werkllk die ge boorte van ons volk, wat gepaar gegasui het met die smartlikste barenswet wat 'n volk kon ondergaan en deurwen-stei”. schreef de gezant van Zuid Afrika, dr. H. D. van Broekhuizen in het jongste December-num- mer van „De Gids." En bü de herdenking van die geboorte-periode kin, mk|, Ne derland niet ontbreken. De vertegenwoor diger der Nederlandsche regeerlng, de vice- president van den Raad van State, jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland, die als büzon der afgezant met de „Reiger” naar Zuid- Afrlka vliegt, kan zich de drager weten der warmste gevoelens van heel ons volk jegens onze stómgenooten daarginds, en datgene dat zü wisten te scheppen en dat na vele jaren, ook dank zü een wü«e ontwikkeling van het Britsche beleid, dat enkele zeer zwarte pagina’s had om te slaan, ten slotte In deze 20ste eeuw tot eigen en vrüen bloei kon geraken. In den grooten trek der Boeren toonden deze nazaten der oude Hollanders hun beste eigenschappen: moed, geloof, zelfvertrou- gram van sociale actie uit te werken, dat tot In de kleinste büsonderheden aangepast is aan de plaatselütoe behoeften en omstandigheden en daardoor (te bewondering zal afdwingen van alle oprecht weldenkende menschen, door wie het ook aanvaard zal worden. Door de opdracht van deze taak wordt goed keuring gegeven aan de tradltioneele onver- brekelüke trouw en aanhankelükheld van het Amerikaansche Episcopaat en aan onze vrüe Amerikaansche Instellingen. Om dit bevel van den H. Vader in praktük te brengen is het noodig. dat ons volk, van jong tot oud, steeds beter worde voorgelicht over het waarachtig wezen der Christelüke Democratie. Men moet hun een juiste om schrijving geven van de democratie In het licht der katholieke waarheid en traditie en over de plichten die de menschen als burgers te vervullen hebben in de democratie, zooals die in onze staatsinstellingen belichaamd is. Zü moeten er van overtuigd worden, dat^ vader landsliefde een deugd, en ontrouw jegens het vaderland een misdaad Is.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1938 | | pagina 26