Auto
De avonturen van een verkeersagentje
/i i
K
"AKKERTJES"
.3
w^Aaal uan den
fiscus
Dr. Ernst Neumann
en
Onjuiste verhouding
Kath. Economische
Hoogeschool
^ukhiitoê
Het raadsel
I
L
1
i
fe...
L»
ALLEABONNÉ’S F 750.-F 750-ZZZTJ: F 250-
ELFDE JAARBOEK
HOM IQ's KEUKENSTROOPaZ &/XW.
van Kronstein
Br
Sr-
VRIJDAG 30 DECEMBER 1938
de vrachtrijder
Uil: Quadragesima Anno
De Japansche handelsbalans
f
ROMAN VAN A. HRUSCHKA
S'
n.
-
Mr
r
ms*
4,
g
■Sfrjr-;
25 eis?
,4.
AANGIFTE MO ET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERL1JK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
Dorus,
I
*i»s*«***«zse*i
g-
te turen door de
sneeuwvlokken
drogitfen.
^IMP. H. TEN HERKElHILVERSUM
ide,
dochter he*
3
Het verkeersagentje en het matroosje vonden een eilandje
in de rivier en daar brachten zy den sultan, die, het spreekt
vanzelf, zich niets op rijn gemak voelde. Toen hy over de
rivier werd gedragen, was hy bang, dat zy hem los zouden
laten, maar zoo wreed weren ae niet.
Bij apothekers
en
Onder de bijlagen van het zeer gedocumen
teerde jaarboek treffen wy o.a. nog een enthou
siast geschreven artikel over het Tilburgsch
studentencorps Sint Olaf aan, waarin vooral
het succesvolle lustrum besproken wordt.
Tenslotte zijn de redevoeringen die door den
Rector Magnificus, Prof. Dr M. J. H. Cobben-
hagen by de rectoraatsoverdracht en ter gele
genheid van den tienden Dies der Hoogeschool
gehouden werden, In extenso afgedrukt
Het onverwacht verschijnen van den opper
houtvester had een zeer natuurlijke verklaring,
GEEN BUSMM1A
I 5O0X ZOETEQ
DAN SUIkEQEN..\
VEELVOCWEELIGEe'
De Japonsche buitenlandsche handelsbalans
vertoonde tot 5 December een uitvoer-overschot
van 50 millioen yen. De Invoer bedroeg in de
periode 1 Januari tot 25 December 2.598.053.000
yen’ en de uitvoer 2.011.162.000 yen. Tezamen
met den bultenlandschen handel van Korea en
Formosa bedraagt het Japansche uitvoerover-
schot 58.5*2.000 yen, tegen een nadeellg saldo
van 6*8.483.000 yen in dezelfde periode van het
vorige jaar.
„Ilse" zegt plotseling een streng
bitter verwijtende stem achter het Jonge paar.
„Ilse! Wat moet dat beMëkenen?"
Het is de stem van Ilse vader, de als opge
doemd uit den grond aan den uitgang van het
poortgewelf staat. Onder zijn borstelige wenk
brauwen flikkeren zijn oogen toornig In de rich
ting van zyn kind, terwijl hy Graaf Kronstein
niet eens schijnt te zien....
Mare, liefste, vergeet wat je bedrukt, denkt
alleen aan onze liefde....
(Wordt vervolgdJ
het ge-
geheele
Sociale
De besta stuurlui stoon
oon wol, maar de zui
nige huisvrouw weet,
dot Sukristol een uit-,
komst is. Enorme be-
sporing op de suiker-
rekening. Onmisboar
voor corpulenten, dia-(_
betici en maaglijders. C
Suiker maakt dik, Su
kristol niet. 500 x zoe
ter dan suiker. Handi
ge, platte droaidoosjes
*25 ct. Z.g. goedkoopere
merken hebben
een bijsmaak,
Sukristol niet.
specteur Holder, die eveneens in Bruck moest
zijn, naar het station reed, kreeg een klein de
fect aan den motor, de reparatie vorderde ruim
een half uur, zoodat de heeren den trein misten.
Zy hadden daarom de reis tot den volgenden
dag uitgesteld en waren teruggekeerd naar Kran-
nebitten, waar zij afscheid namen.
Enkel aan zjjn zaken denkende, schreed hij
door het poortgewelf toen hl) plotseling bleef
staan en scherp luisterde; bij den Ingang van
het gewelf hoorde hij stemmen en onmiddellijk
herkende hij die van zijn dochter.
Verscheidene minuten beluisterde hij het ge
sprek van het verliefde paar en zijn altyd streng
gezicht nam een uitdrukking van toorn en ver
ontwaardiging aan.
Maar de houtvester, een braad, reohtachapen,
Verschenen is het elfde jaarboek der Katho
lieke Economische Hoogeschool te Tilburg,
waarin verslag wordt uitgebracht betreffende
den toestand der Hoogeschool in. het studiejaar
1837/1938.
Nog steeds mag de Tilburgsche Alma Mater
rich verheugen in een stijgend aantal studen
ten. In 1937 bedroeg hét aantal volledig inge
schrevenen 220 (vorig jaar 202).
Bijzonder vruchtbaar heeft het plaatslngs-
bureau gewerkt, want zoo goed als alle doc
torandi vonden in de meest ulteenloopende
richting een werkkring. Ook de werkzaamheden
van het aan de Hoogeschool verbonden Econo
misch Technologisch Instituut blijven zich flink
ontwikkelen.
Het docentencorps verloor een aeer gewaar-
De grootvizier, die den sultan naar de torenkamer was ge
volgd, maar wel de prinses en niet den sultan zag, keek vol
verbazing het venster uit en zag tot zijn grooten schrik, den
sultan in de lucht zweven. Ook de prinses keek en zag haar
kwelgeest weggevoerd door twee Beden, orrier wie de kok. Wat
had zij een pret.
maar daar ónder, onder die armen en onder
die jas, daar zat iets; daar zat aan beide kanten
iets. Ja, dat wist Dorus heel goed en Juist daar
om hield hij zjjn armen zoo stijf tegen z’n lijf
Mpar onder z'n Jas kwam een klein stukje van
een jachtgeweer uit, en dèt wist Dorus niet.
t Was op een avond in December, toen heel
de koude aarde wit lag toegedekt, de landen
en de huizen, de wegen en de slooten, alles
hard en wit en krakend onder eiken yoetstap.
De menschen, die van hun werk waren gekomen,
zaten thuis, in de warmte. Alleen de politie
agent en de postbode, de vrachtrijder en de
boodschappenloopers waren nog op pad.
De lucht zat propvol met koude sneeuw en uit
den donkeren hemel warrelden ze neer, de groote
vlokken; ze doken plotseling weer omhoog en
speelden rond den kerktoren en om de toppen
van de kale, zwarte boomen, ze vlogen langs de
donkere huizenrijen, langs de verlichte etalages,
stoven elkander achterna om de hoeken van de
straten, draaiden rond de hoofden van een paar
menschen, die zich op straat waagden en zwerm
den als groote vlinders om het licht van den lan
taarnpaal. Enkelen waagden het zich vast te
klampen op den gllmmenden helm van den
politieagent, of kropen, tusschen de brieven door,
in de hand van den postbode; maar verreweg de
meeste kwamen tenslotte, zachtjes maar zeker,
neer op de koude aarde, en bleven daar meteen
doodstil liggen, dood en stijf, naast en op elkaar;
en vormden zóó alle tezamen dat groote, witte
sneeuwtapyt over de wereld.
Kronstein antwoordde niet. Met gefronst voor
hoofd staarde hij somber in de verte.
Ook je stiefmoeder stierf plotseling niet
waar? vroeg Use..
Ja.... zij overleed plotseling.
Maar je vader, Mare? Hield hij dan niet
wan je? Mij dunkt, dat hij zich na die twee
gmarteiyke verliezen met verdubbelde liefde aan
■Un zoon moest hechten.
- U atalu 11 >tairaH 1 ttuka 1 ihdrM
Lal op hal AKKZR-mark I
Ruige Dorus, de vrachtrijder, was nog op pad.
Z’n ouderwetsche. sterke wagen stond op stalen
z'n paard er naast; dat was eerst extra tegen
de koude verzorgd en toegedekt.
Ruige Dorus. was op weg naar z’n huls. Z’n
hoofd in den kraag gedoken, z’n jas leek dicht
geknoopt om z’n kin, z’n pet over hoofd en ooren
getrokken, zoodat de klep vlak boven z'n oogen
veel grooter leek dan die in werkelijkheid was.
HU was dóór en dóór koud, die Dorus. Plakken
sneeuw op z’n pet en op z’n jas; z'n hangsnor
dik en stijf om z'n mond, z'n wangen van mar
mer, z'n Üjf als een kachel die uit is. daaronder
een paar beenen die hingen te bengelen in hun
gewrichten en z'n voeten zonder gevoel, als liep
hij op kussens in z’n schoenen.
Dorus had z'n handen diep in de jaszakken
1) Hierin is niet begrepen het gedeelte van
de afschrijving, dat op rekening van de invoer
rechten op automobielen komt.
die gril voorgoed uit Je hoofd te zullen zetten
en verder iedere gelegenheid om dien meneer te
ontmoeten te zullen vermijden. Voorts....
Dat kan ik niet, vader, viel Ilse den stren
gen man in de rede. Z*j had het hoofd opge
richt, haar oogen bliksemden, alle vrees was van
haar geweken, zij begreep dat reeds nu het
oogenbllk was gekomen, om haar liefde tot het
uiterste te verdedigen.
Hoe zou ik, ging zij voort, u een belofte
kunnen doen? Ik bemin Maro meer dan mijn
leven en ik zal nooit een anderen man toebe-
hooren. Ik mag, noch wil mijn vader beliegen.
Gekheid, kinderpraat! Dat alles komt wel
in orde.
Mijnheer Hartlieb, zegt nu Kronstein, die
bleek van smart en verontwaardiging zwygend
alles heeft aangehoord, mynheer Hartlieb, laat
ook my nu een woord in het midden brengen.
Ik begryp dat ik verkeerd heb gedaan zonder
dat u het wist kennis met uw dochter aan te
knoopen, maar ik was van plan u morgen een
bezoek te brengen en u om de hand van Use
te vragen....
Bespaar u die moeite, Graaf Kronstein, want
ik zou ze u niet geven. Van een huwelijk tus
schen u en myn dochter kan In geen geval
sprake zijn, antwoordde Hartlieb koel.
En.... waarom?
Moet ik u dat zeggen, Graaf Kronstein?
Welke vader zou den moed heoben u zijn kind
tot vrouw te geven zoolang het raadsel van
Kronstein niet te opgélost?
Mare Kronstein is bleek als een doode ge
worden. Zwijgend staart hg den spreker aan.
Marc's gezicht werd nog donkerder, nam een
harde uitdrukking aan.
Mijn vader, zei hy, is een koel, trotsch man.
Contact hebben we nooit gehad en sinds eenlge
maanden zyn we om zoo te zeggen vreemden
voor elkaar, wy wisselen nauweiyks een woord
meer.
En waarom? Dat te verschrikkeiyk. Marei
Waarom heb Je het zoover laten komen? Vader
en zoon.... onder één dak en zelfs niet Spre
ken met elkaar? Hoe onna tuur! yk!.... Mare,
dat moet een oorzaak hebben. Zeg ze my, ont
last Je gemoed, nu begrijp ik wat my reeds dlk-
wyis te opgevallen, dat je gekweld schynt te
worden door geheim verdriet. Hy knikte zwy
gend en staarde weer een oogenbllk voor zich
uit. Toen zei hy met doffe stem:
Ja, het te zoo, Ilse. Maar stel geen vragen, de auto waarmede hy in het gezelschap van In-
ik mag Je er toch niet over spreken. Myn leven
op Kronstein met myn vader te niets dan el
lende....
Ik was vyftien jaar oud toen ik haar ver
loor. plotselingten gevolge van een hart
verlamming.zonder dat ze ziek geweest was
Sindsdien heb ik geen geluk meer gekend. Van
Jaar tot jaar naar mate myn verstand rypte,
werd het erger. Niets verheugde my, niet*
boeide mg, om my heen was de wereld jammer-
igk en leeg. Rykdom en weelde, betaalde dienst
boden, maar nooit een straaltje van die koes
terende liefde, waaraan ik zoo dringend behoefte
had om gelukkig te kunnen zgn.... Toen kwam
die andere by ons in hul*....
terwyi Ilse de oogen wijd opënspert en een kreet
van schrik slaakt.
De houtvester let niet op haar. Koel en trotsch
kijkt hy Kronstein in de oogen. Dan neemt hy
even den hoed af en beveelt:
Kom nu Ilse.
Zwygend beklimmen vader en
kronkelend pad naar den toren.
Ilse wankelt, zy 1* erg bleek, haar hart klopt
onstuimig.
Naar adem hygend Wyft zy plotseling staan
en vraagt: -•
Vader, wat beteekenen uw laatste woorden?
Wat bedoelt u met „het raadsel van Kronstein
Bestaat er zoo iets?
Ja, dat raadsel bestaat, maar aangezien sfl
die het zouden kunnen oplossen, liever het
zwygen bewaren, doen we beter verder niet over
die zaak te spreken. Het zy Je voldoende te
weten, dat Marcus Kronstein nooit je man kan
worden, omdat hy sd te nauw in die zaak be
trokken en.... een misdadiger 1*.
Vader!
tl* *oo.... al laat de justitie hem cp
vrye voeten hetay omdart hy van hoogen adel
«i rijk is, hetay omdat de omstandigheden
waaronder de jonge gravin Kronstein stierf met
opzet voor haar verborgen werden gehouden-
Maar ik ken die omstandigheden en het lydt
voor my geen zweem van twyfel, dat hy zijn
stiefmoeder heeft vermoord.
Hy? Mare? O vader, dat te waanzin! Hoe
kunt u ook maar....
bij
I
•n den heelen dag reedt? Eigen
schuld. Neem toch 'n "AKKERTJE",
dan bent U er immers zoo van afl
x'-d
PER
DOOS
Plotseling trok hy Itee aan zyn borst en over
dekte haar gelaat met hartstochteiyke kussen.
Laat het my vergeten! smeekte hy. Itee,
mijn liefde, myn licht, myn leven, je reine blik
zal die zware ellende wegvagen, de folterende
herinnering aan verschrikkeiyke dingen doen
verzwakken.... Ilse, heb deernis met my.
Een kille huivering voer Ilse door de leden.
Zfj kreeg een voorgevoel van naderend onheil,
de sombere gewaarwording dat haar geluk in
gevaar verkeerde....
Toch stalde zy geen vragen meer, maar streel
de met schuwe teederheld Marc's bleek gezicht
aldus v. Nell Breunini
mentaar: „Die soziale
maar nog al despotisch aangelegd mam, liet
zich niet zoo gemakkeiyk van streek brengen.
Voor hem had er altyd maar één weg bestaan,
de weg van zyn wil; had hy de overtuiging dat
iet* goed en blliyk was dam baatte geen tegen
stand, buigen of breken.
De ontdekking dat Ilse achter zyn rug liefdes
betrekkingen met den Jongen graaf Kronstein
had aangeknoopt was voor hem een groote en
pyniyke verrassing. Maar het kwam niet tot
een ruwen, driftlgen uitval, en felteiyk nam hy
de zaak niet ernstig op.
Nog altyd zonder op Kronstein te letten,
wendde hy zich tot Ilse en zei hard en streng:
Je voelt dus geen schaamte, meisje? Je
biyft daar steam als aan den grond genageld,
Inplaats van je thans te verontschuldigen en je
dan uit de voeten te maken. Ik had een hooger
denkbeeld van je eergevoel. Nauweiyks heb ik
Je terug laten komen van het pensionaat, of je
begint een amourtje met den eersten den bes
ten.... en nog wel met dezen heer, die zelfs
geen toegang tot het huls van je vader heeft!
Wees niet boos, vader.... Maro en ik....
beminnen elkaar en wel tienmaaü hebben wy op
het punt gestaan het u te zeggen.
Zeer vriendeiyk, maar ik neem liever geen
notitie van zulke kinderachtigheden en wensch
er dus niets van te hooren. Het is al erg genoeg
dat je achter myn rug zulke dwaasheden hebt
kunnen begaan. Je valt me leeiyk tegen, meisje,
t Spreekt van zelf dat die gekheid nu een eind
moet nemen, begrepen? En nu maurzeh! Je
gaat met my namr huls. Geen woord meer over
die aaak. Maar Je suit me eerst plechtig beloven.
cv IM8W8 J<ao ex» 8***8 weer struopeil4
Dit keer scheelde het een sprietje, zooals Do-
schled en ook de Litausche autoriteiten van het
Memelgebied konden niet ander* dan toegeven,
dat alles wetteiyk wa* toegegaan.
Maarde „groote’’ politiek speelde, zooals al
tijd. by het proces de grootste rol. Het proces
eindigde met de terdoodveroordeellng van dr.
Neumann en eenlge zyner metgezellen. De ga-
randeerende mogendheden grepen echter In en
de doodstraf werd veranderd In tuchthuisstraf.
Dr. Neumann zou. wanneer Koene syn wil
had kunnen dóórzetten, levenslang achter de
tuchthuismuren moeten verbiyven. Het oordeel
luidde In ieder geval: levenslang. Dit wa* een
zeer harde slag. Neumann ging niet a'leen ge
bukt onder zyn eigen nood, maar ook onder
dien van zyn Jonge kameraden, die vol- her
trouwen hem waren gevólgd. Maar het tucht
huis kon hem niet breken. Toen hem by gele
genheid rijner vryiatlng uit het tuchtnuis (Juli
van dit Jaar) gevraagd werd, of hy In de toe
komst nog aan politiek zou doen, gaf hy ten
antwoord, dat hij direct weer deel zou nemen
aan het politieke leven, zoodra de poorten van
het tuchthuis zich achter hem zouden hebben
gesloten. Hy heeft zyn woord gehouden. En
met succes. Dit heeft de uitslag bewezen van
de verkiezingen van 11 December 1.1. Hy behield
niet alleen de verpletterende, alles overheer-
schende meerderheid In den Landdag; hy ver
grootte deze nog.
Tydens zyn Jarenlang verbiyf In het tucht
huis, zoo lazen wy In de Frankfurter Zeitung.
is dr. Neumann te werk gesteld geweest In de
smederij. Dit voor hem zoo ongewone llchame-
lyke werk, dat men hem natuuriyk opeetteiyk
Het doen, is Neumann zegt het zelf hem
in den beginne enorm zwaar gevallen. Het ver
vult hem echter thans met groote voldoening,
dat hy de achting zyner tuchthuiskameraden
heeft kunnen verwerven. Onder de dreunende
slagen der hamers op het aambeeld heeft Neu
mann zyn parool gesmeed, dat het motief en
bet ideaal is zyner politieke handelingen: „On
der de werklieden wil ik de eerste werkman
zyn!’’ Hy neemt die leuze zeer ernstig. Ook
tijdens de verkiezingscampagne, tusschen tal-
looze vergaderingen en conferenties, trok hy
als veearts van boerdery naar boerderij, om de
boeren by te staan in den strijd tegen het
mond- en klauwzeer, zyn strijd en offers zyn
niet tevergeefs gebracht.
Een onbaatzuchtige figuur als dr. Ernst Neu
mann. die als een ware held Is opgetreden voor
de volkomen gerechtigde eischen van zyn va
derland, verdient bewondering, óók en niet op
de laatste plaats van de zyde van den politie-
ken tegenstander.
Ruige Dorus was vrachtrijder van beroep, maar
daarnaast, in z’n vrijen tyd een hartstochteHJk
Jager. Hoeveel keer hy daarover al woorden had
gehad met z'n vrouw, ja, dat zou Dorus zich on-
mogeiyk kunnen herinneren.
Marie, z’n vrouw, had het geprobeerd op alle
mogeiyke manieren en met alle middelen welke
God daartoe ten dienste der vrouw heeft ge-
steld; maar hoe ze het ook aanpakte, hoe ze
zelfs ook redeneerde en sprak over het slechte
voorbeeld voor z'n kinderen en dat ze het toch
heelemaal niet noodig hadden en dat zy er nooit
een hand naar uit zou steken, het had tot nu
deerde kracht in den persoon van Prof. Mr.
C. P. M. Romme, in verband met diens benoe
ming tot minister van Sociale Zaken.
Het curatorium besloot ten aanzien van deze
vacature de leeropdracht van Prof. Romme te
splitsen in een buitengewoon hoogleeraarschap
voor Staats- en Admlnistratiefrecht, waarvoor
Mr. A. L. de Block benoemd werd en een lec
toraat voor de Sociale Wetgeving, waarin werd
voorzien door de benoeming van Dr. F. van
de Ven.
Van de 220 studenten behoorden er 213 tot
het mannelyke en 7 tot het vrouweiyke ge
slecht.
In het elfde studiejaar slaagden 22 studen
ten voor het doctoraal examen. 25 voor het
candidaats- en *2 voor het propaedeutisch
examen.
De bibliotheek kon zich gestadig uitbeelden.
Er werd een aanwinst geboekt van 1767 wer
ken, zoodat het gecatalogiseerde boekenbezit
thans 28.536 deelen beloopt.
Het behoort tot de natlonasd-soclallstlsche
revolutie, dat zy in haar verschillende phasen
en verschillende regionen steeds een exponent
naar voren brengt, die als voorbereidend
„Führer” den overgang leidt naar den abso-
luten ,Jrilhrer”-stand. Deze op den vuorgrond
tredende persooniykheden hebben meestal een
zwaren staat van dienst, vol gevaren, achter
den rug. zy deden pionierswerk. Is hun taak
volbracht, is hun gebied of gouw ingeiyfd bü
het Derde Ryk, dan verhuizen ze meestal spoe
dig naar een tweede plan, naar den achter
grond en worden beloond met een representa
tief eere-ambt: stadhouder byvoorbeeld. Zoo 1*
het gebeurd met zeer vele leiders in de vroe
gere vrye landen van Duitschland. Sommigen
hebben zij gesponnen by hun vroeger leider
schap. Klassiek 1* geworden onder dit opzicht
Excellentie dr. Joseph Goebbels. Een ander
voorbeeld Is Bürckel, die van het SaargeMed,
dat hy leidde, kwam en tot schier absoluut
monarch van Oostenrijk werd. Anderen waren
minder fortuiniyk. Van Seiss Inquart, van
Henlein hoort men niet veel meer, zy zyn op
het bruine toonert figuren van het tweede
plan geworden, al ontbreekt het hun niet un
representatieve digniteit.
Nu het Memel-gebled allengs rijp wordt voor
iniyvlng (overigens volkomen met recht, want
Memel Is oud-Duitsch gebied en is dit geble
ven), is ook daar de voorbereidende ..Führer"
sterk op den voorgrond getreden. Het is dr
Ernst Neumann. Al is men het geenszins eens
met 's mans ideeën en wereldbeschouwing, zoo
kan men toch groote bewondering hebben vooi
zyn moed en tot alle offers, tot tuchthuis, tot de
doodstraf toe bereide mentaliteit. Hy is thans
*5 Jaar en behoort dus tot de oorlogsgeneratie
Tot het jaar 1933 bleef zyn naam In bet poli
tieke leven van het Memel-gebled onbekend
Toch heeft hy voortdurend den kamp der Me-
mel-Duitschers tegen de vreemde overheer-
schlng mee gestreden. Hy was- veearts en dit
beroep bracht hem in contact met alle lagen
ten standen der bevolking. In stad en land. Dit
beroep verschafte hem diep Inzicht In alle
nooden, geesteiyke en stoffeiyke. Tien talie»
laren bleef hy vanwege zyn bescheidenheid
vrijwel in het openbaar onbekend. Hem dreef
geen eerzucht op een vooraanstaande plaats te
schitteren. Toen echter ook voor Memel het
uur van hoogsten nood sloeg en allen, die hem
kenden, vol verwachting een beroep op hem
deden, zyn sterke persooniykheid al* ..Führer"
beschikbaar te stellen, heeft Neumann geen
oogenbllk geaarzeld zich geheel aan zyn land
te wyden, zonder zich te storen aan h*t gevaar,
dat onder den staat van beleg, dien Woldêma-
ras had afgekondlgd en Smentona verlengde,
voortvloeien moest uit zyn opkomen voor de
autonomie van het Memel-gebled. By zyn poli
tieke handelingen werd hy geleld door de ge
dachte, dat de strijd niet gevoerd kon worden
met ideeën uit den ouden tyd. Hy stichtte daar
om in 1933 de „Socialistische Volksgemelnschaft
des Memelgebietes". De nieuwe party wilde een
volksgemeenschap stichten, die bewust was van
haar volksche en cultureele taak, op teocialls-
tlschen” grondslag, zy moest het uitgangspunt
worden voor de eenheidsbeweging van heel het
Memelsche volk.
Thans, na vyf jaren, Is het doel bereikt. Maar
in die vyf Jaren liggen de tyden van nood
efi ellende, van maanden en maanden achter
tuchthuismuren. In het Jaar 1934 stond dr.
Neumann met een reeks Jeugdige aanhan
gers voor het gerecht te Kowno, beschuldigd
v*n revolutionnalre daden en propaganda. Hét
was een proces zonder elgeniyken rechtsbodem
In de omlijsting van he» door ingeland. Frank
rijk. Italië en Japan gewaarborgde Memel-sta
tuut, dat autonomie behelsde, had Neumann
niets gedaan, wat niet mocht. De stichting van
zyn party en de proclamatie van haar program
waren In het volle licht der openbaarheid ge-
rus voor zichzelf zei, of ze hadden hem oo
heeterdaad betrapt.
Juist had hy voor den tweeden keer een on
voorzichtig beestje necrgeschocen en opgepakt,
toen zyn scherp oor o.uaad meenae te bespeu
ren, en ruige Dorus moest haastig z’n oiezen
pakken wilde hy zelf niet worden opgepakt.
Er volgde een angstige vlucht door het Jand
over greppels en slooten en hekken, dat zyn hart
ervan omhoog bonsde; hy liep zoo lang tot hy
niet mer kon, en toen plat op z’n buik mn
den kant van een sloot neerviel, snakkend naar
adem.
Daar lag hy nu, te hygen en te ademen op
z’n bevroren vingers, met z'n voeten in de
sneeuw te duwen, lang te luisteren, lang te
wachten en te turen door de warrelende
duisternis.
En Ruige Dorus ging denken aan zyn vrouw,
die thuis zat met de kinderen, en aan meneer
Pastoor, wat die wel zeggen zou, als hjj weer
betrapt was....
En intusschen dansten de sneeuwvlokken
maar oven zyn hoofd heen, zochten een plekje
a»«*i«««**»«zee*ii*e(M(6Me»z««e*«z»m>»M*«iM*e*M
y^yiider de vele lasten die op auto's
I 1 drukken neemt het bUzonder invoer-
recht op benzine een voorname plaats
in. In 1932 Ingevoerd voor een tijdvak van
1 jaar en tusschentljds nog verhoogd, zou
deze belasting per 31 December as. komen
te vervallen. De regeering heeft echter
reeds van den zomer een wetsontwerp In
gediend om den duur van de belasting met
jaar te verlengen. Als eenlg argument
geldt, dat de Regeering de opbrengst k
32 millioen niet kan missen.
Het is moeilijk, in dezen tijd aan de Re
geering de middelen te weigeren, die zy
noodig heeft. Van den anderen kant mo
gen de Staten-Generaal de contröle over
het financieel beleid niet heelemaal uit
handen geven, vooral wanneer zoo duidelijk
blijkt dat de Regeering geen maat weet te
houden in de belasting van een enkel, nut
tig en productief, object. Vad verschillende
lijden ia betoogd dat by verstandige ver
laging van de belasting op automobielen
de opbrengst voor den fiscus niet zou dalen,
maar stygen. Het ware gewenscht om de
▼oerrecht b.V. voor een jaar te halveeren.
eens te zien hoe zich het auto-gebruik en
de opbrengst der daarmee samenhangende
belastingen zou ontwikkelen.
Om te bevestigen, wat Onze Voor
ganger Leo XIII zoo gelukkig begon
nen is, om aan te vullen hetgeen nog
te doen overblitft en opdat nog rijkere
en verblijdender resultaten daaruit
voor het menschelijk geslacht mogen x
voortvloeien, zijn vooral twee dingen
noodzakelijk: hervorming van be
staande inrichtingen en verbetering
der zeden.
En wanneer WU spreken over her
vorming van bestaande inrichtingen,
dan denken WH op de eerste plaats
aan den Staat, niet alsof van zijn be-
- moeiingen alle heil te verwachten zou
zitnf Maar door de kwaal, die Wij „in
dividualisme" noemden, is het zóóver
gekomen, dat het eens zoo rijke en
door de verschillende groepeeringen
harmonisch ontwikkelde sociale leven
totaal is ontwricht, ja zoo goed als
uitgegroeid en er bijna alleen nog
maar losstaande individuen zijn over
gebleven. En het verloren gaan van
dezen vorm van sociaal regiem is een
niet gering nadeel voor den Staat, die
nu met een bijna oneindig aantal
plichten en zorgen overstelpt en over
laden is, daar hij alle lasten op zich
heeft genomen, welke die opgeheven
organisaties eertijds droegen.
Dat wy hier het kerngedeelte van
de geheele encycliek voor ons hebben,
ig in zyn com-
Encyklika”, be
wijst alleen al de omstandigheid, dat
de hier beginnende paragraaf
lyke opschrift draagt, als de
encycliek, nJ. .Herstel der
Orde”.
Byzondere aandacht verdient het
kleine woordje „en” tusschen hervor
ming van bestaande inrichtingen en
verbetering der zeden.
Tegen de redeneeringen van hen,
die ofwel alleen het eerste, ofwel al
leen het tweede noodzakeiyk achten,
geeft de Paus hier dus met nadruk
aan, dat beide noodig zyn.
toe geen zier geholpen, of Ja, eigeniyk hielp het
wel, maar voor niet langer dan hoogstens een
paar weken.
Eens, nu zoowat twee jaar geleden, had ruige
Dorus een bekeuring opgeloopen maar dat had
hy voor z’n vrouw weten te verbergen. Alleen de
Pastoor wist er van en die had ook al meerdere
malen er ernstig met Dorus over gesproken.
Dorus had den Pastoor beterschap beloofd en
zich ruim een jaar aan z'n belofte gehouden.
Toen, zoo maar op een keer, vond Dorus voor
z’n eigen een nieuwe redeneering uit: .Alle ha
zen zyn van Onzen Lieven Heer, en Die heeft
ze gemaakt voor de menschen: en hazen vang
Je nu eenmaal niet met een handje zout...
Zoo had Dorus geredeneerd. Toen pakte hg
zyn. geweer van den muur, bekeek het, stopte
het onder zyn jas en ging weer stroopen...
•pw eeds herhaaldeiyk zyn wy te velde
getrokken tegen het economische
anachronisme dat gelegen is in het
Bwaar belasten gan automobielen. In den
tijd dat een auto al* luxe was te beschou
wen ging dat nog, maar die tyd Is lang
▼<X»rby. De auto 18 een normaal gebruiks
voorwerp wy zouden haast zeggen een
levensbehoefte geworden. Sommigen
hebben er een voor hun gemak voor
velen is hy onmisbaar in het moderne
leven, dat nu eenmaal is ingesteld op een
snelle verplaatsing langs de wegen. De ver
schillende polen, waartusschen zich het
alledagsleven van den doorsnee-burger in
de middenklasse beweegt: woning, kantoor
of werkplaats, klanten, leveranciers, ken
nissen en verpoozlng, liggen niet meer op
•en oppervlak van enkele vierkante kilo
meters by een In een stad of stadswyk: zy
liggen verspreid over meer plaatsen, vaak
ten deele ook op het platteland, en een
kleine automobiel is voor velen een nood-
sakeiyk middel om met hun tyd uit te
komen en die activiteit te ontplooien, die
noodig is om by de moderne „struggle for
life” aan den kost te komen.
Wie dit begrepen mocht hebben: de mi
nisters van financiën die wy in de laatste
decennia hebben zien komen en gaan zeker
niet, en zoo geschiedt het dat zelfs de
kleinste auto wordt belast alsof het gebruik
ervan schadeiyke en schandeiyke verkwis
ting ware.
De KNAC, heeft dezer dagen een ex-
ploltatie-rekenlng voor particuliere auto's
In verschillende prysklassen gemaakt, en
daarbij alle posten, die aan belasting heen-
tot schade van de gemeenschap en tot
schade van den fiscus zelf.
uit op z’n broek,
op z’n Jas, op z’n
gestopt en de armen stijf tegen z’n Ujf gedrukt; P®1 met de groote
klep en dwarrel-
den als elfjes voor
zyn oogen Ruige
Dorus vond dat
alles goed. Hy lag
stil.
Hoe lang hy zoo al lag te wachten en te ple-
keren, over z’n vrouw en over meneer Pastoor,
dat wist hy niet, maar hy voelde dat het tyd
I werd om op te staan, wilde hy niet verkleumen.
Ruige Dorus krabbelt omhoog en prevelt In
tusschen een klein gebedje voor den goeden af
loop, met de heilige belofte dat dit de laatste
keer is geweest....
t Is zoowat half tien als Dorus, met i’n arm
op de kling en z’n been tegen de deur, het ach
terpoortje van z’n huis openstommelt.
Marie zit te wachten. De kinderen liggen al
lang in bed; ze hadden extra voor Vader gebe
den en Moeder had er by gehuild, van kwaad
heid omdat Donu weer weggegaan was, en ran
angst omdat hy nog niet terug was.
Nu is hy er. Dorus kykt zyn vrouw eens aan,
maar vraagt niets over dat hullen van haar,
da^ hy nog kan zien. Marie helpt hem uit **n
latte, koude plunje, maar over zyn tocht vraagt
of zegt ze niets; dat deed ze al een paar maan
den niet meer.
Dan gaat Dorus zich warm eten, en hy voelt
de behaagiykheid van deze warmte weer komen,
In z’n Ujf, In z’n armen en beenen. Maar dan.
snel aan het werk, in de keuken het geweer
schoonmaken en de hazen op een veilige plaats
verbergen., ze kunnen hem achterna zyn ge
gaan
Nauweiyks zit Dorus in s’n leunstoel by de
kachel, met z’n krant en z’n pyp of.... daar
gaat de bel, waarvoor Dorus zoo gevreesd had.
Een lange haal aan zyn pyp. Een angstige blik
van Marie. Dorus gaat openmaken, zal verwon
derd doen, wie die late bezoeker zal zyn.
Even latei* is hy alweer terug, met een brief,
aan de deur afgegéven. Een brief voor Dorus..
Ja, daar staat het: „Aan den Heer Th. Bee-
rends” en op de achterkant staat.... het stem
pel van meneer Pastoor....!
Ruige Dorus denkt aan zyn belofte van voor
twee jaar en aan die van dezen avond in de
sneeuw.
Ruige Dorus kykt ernstig en gaat lezen, eerst
stil, maar dan, biy gerust wordend, gast hy
hardop voor Marie voorlezen:
„Beste Parochianen, Nog enkele dagen en de
Kerstklokken sullen ons weer oproepen om bet
heilig Kerstfeest te vieren. Dit is ook nu weer
voor ons een byzondere gelegenheid, ter eere van
het Christuskind in den stal, om eens extra mild
te zyn voor onze arme medeparochianen. Brengt
ook dit jaar Uw pakket met Uw gaven voor onze
armen weer naar de kribbe in de kerk. Steunt
onze twee-pondsactie. De gelegenheid daartoe
staat open tot Oudejaarsavond. Ik wensch U van
harte een zalig Kerstfeest”.
Dorus geeft den brief aan Marie, die hem dog
eens haarfyn overleest
„Nou Dorus, daar doentwe natuuriyk weer aan
mee”!
,,'s Kyken, wat we zullen geven.... twee pond-
boon en.... een paar worsten.... twee kaasje*
....Nou, wat denk Je ervan.... je zegt maar
niets....”
Nee, Dorus zegt niets, Dorus denkt na. Hy doet
nu twee keer een grooten haal aan zyn pyp. Du
gaat Dorus er by staan. „Goed, Marie, pak maar
in. jy wat. Marlet je wat, Jan wat en ik.... ik
breng twee fyne hazen, die zyn voor de armen
goed besteed en ik ga m’n geweer verkoopen."
h'-iimlHIX ii
