Versterking der grensdekking
De luchtroovers
Hoitika
van
ÏÏCet ucïftaal van den dag
Wat staat den Eeker te gebeuren?
p--
te
Geen Siegfriedlinie
voor ons land
Televisie in Engeland
Tijdschriften
De promotie van
Willem Noske
BRABANTSCHE BRIEVEN
Heeft-ie een klonterke teüeul
harsens meegekregen?
1
I
1
S
2
De aangekondigde methode heeft
bezwaren
I
i Herbert Gardiner
7
hé -
ZATERDAG 4 MAART 1939
u
L
ai
m
si
w
<k
(Van onzen Londenschen correspondent)
den
(Van onzen militairen medewerker)
opent met
aan
niet
en
luitenant
Ulvenhout, 2 Maart 1939
Amico.
daarin ben 1c eigens
DU-
den verspreid, blijkt, dat dit beginsel met
kracht wordt doorgevoerd. Dit geheel moet
worden gesteund door ’n krachtigen lucht
afweer, vernielingen, hindernissen, enz., en
deze verdediging moet zoo dicht mogelijk bij
de grens beginnen, waarbij zonder onze
naburen te wantrouwen op niemand
wordt vertrouwd.
1>
M.
Blijkens een nadere toelichting van
D„ is zulks inderdaad het geval.
Ze kwamen echter veilig bij het vliegtuig aan en de bestuur
der stond al klaar om een handje te helpen. „Zoo, Pieterman,
heb je lekker gezwommen?” Piet wist best, dat pietermannen
een soort visch was, die onverwacht gemeen konden steken en
toen de bestuurder hem aan „boord” hielp, kneep hy hem
eens fijn in zijn vinger. „Au, ai, wat gebeurt daar?”
sens heb meegekregen.” Klske is aan dat klon-
terke-teveul in dor heimwee kapot gegaan ltfk
'nen struik waaronder den eerde wegviel. Nen
struik in de groote, eenzame hei. daar néfien
X bosch. waar t geboomte zoo welig tiert....
„Dré, ik mot mee den Eeker eigens 'ns praten.”
seizoen
waarbij
Hl
D
1
1
19
h(
cii
1
i
1
1
i
1
Reeds den volgenden morgen ontbood luite
nant Herbert Gardiner, sergeant Ernst Weller
en prees hem als een dapper, bekwaam en ijve
rig onderofficier alleen wat te streng om met
jonge soldaten eh recruten om te gaan. HU zou
dus in X vervolg een oogje op hem houden.
De sergeant salueerde, maar toen z’n blik op
de ridderorde van X legioen van eer viel, «He
hem tegenschitterde. verkeerde hU in de stel
lige meenlng, dat hjj een benauwder droom had.
waaruit hy zoo aanstonds wel zou ontwaken.
(Nadruk verboden)
die den tak tot krakens belasten
Klske Plankers zég Ik kraken
,Ja. opa maar X is de volle waarheid,” ver
zekerde mU mXi baaske, diep seerjeus en mee
veul verantwoordelijkheidsgevoel.
„Wit le X eigens?”
„•n Boon, als ik X zekers heb....!'
„Hoezoo?" A
Kom. ik schei er af. Ge hoort er vanelgens
nog wel meer van.
Veul groeten van Trui, Dré Hf, den Eeker en
gin horke minder van oewen
's Avonds, als ik m’n krantje gelezen had.
Trui tocht te knikkebollen zat boven heur brei
werk X voorjaar is zwaar zat den Eeker te
leeren onder de staande olielamp op tafel. Den
Dré was naar de repetitie van d' Harmonie
'k Stak 'n versch pepke aan, beschouwde den
Eeker, die, mee X puntje van z’n tong uit den
mond, te ploeteren zat in X schrift.
.Eeker."
,,'n Bietje-n-absent keek le op. VrlndelUk toch,
lyk X baaske alty is.
„Gaat ie goed?”
„Eh.j-ja. Ja. baas.”
„Ge leert geren?"
„Ikke wel."
„Den Dré vertelde me, dat ie oe niks meer
leeren kan. Ge zijt zoo wijd ais tiD
HU lachte verlegen. En 'n bietje ongetoovlg.
„Ge.... ge zou er dus.... kunnen afschelen.”
X Rattekopke onder die olielamp „veranderde”
zou 'k gezeed hebben. De oogskes staarden in
eens. En den scherpen trek langs den grooten,
dunnen mond wlerd efkes dieper. HU lee z’n
pen neer, frunnikte aan X eelt op z’n vingers.
„Das plazlerjg, ee?" vroeg ik: „da ge die boe
kenrommel kunt opbergen.”
Weifelend keek ie me aan. Dan zee-t-ie, zon
der overtuiging: „ja baas.”
„Ofteleerde geren?”
Groot wierden nou d’oogen. Tien keer knikte
X sproetenkopke op den dunnen nek. „Jé baas!”
„Maar den Dré kan oe niemeer helpen.”
„Gif nie."
„Waarom nle?”
Zenuwachtig knipperden z’n oogen in X lam-
pelicht. „Den Dré hee beloofd, hu zou veur mU
bestellen de boeken die op deus, die "k nou uit
heb. volgen. Ik heb centen, ziede baas! En dan
kan ik eigens nog wel wUer leeren.”
„Hee-t-le ze al besteld?”
„Neeë. geloof ik. We hebben er van den mer-
gen, in den akker pas over gesproken."
„Ha. Zoozoo. Van.... den.... mergen?”
licht brengt geluk, genot, teleyr-
stelling.
„Kek de moeiiykste sommen en algebra-
opgaven tost veul rapper op dan Ik. Maak Ik
fouten, dan schUnt le te denken, da Ir X omspres
doel, om hum op de proef te stellen. X Heele
Alge mee ne Geschiedenisboek kent ie uit z’nen
misschien
ontploffing
Dat zou
ian een pracht-
knal zUn. En Her-
liet' ultda-
z’n zweep
kop. Ik geloof, neeë !k wéét X zekers, opa
als den Eeker Iets langzaam overleest, dat ie X
dan veur z’n heele leven nooit meer vergitl"
„AardrUkskunde?”
„Sjuust als mee de geschiedenis. Drie boeken
werkte-n-ie deur. Eén over Nederland, een over
Europa en een over de Wearelddeelen. Ik eigens
was op Kostschool pas in X midden van X twee
de deel. HU kent ze alle drie uit den kop.”
„Nederlandsche taal?”
„Is ie sjecuurder in, dan ik, opa! De regels,
naamvallen, tUen, geslachten alles zit puik
in z’nen sproetenkop en dat nle alleen: hy past
X ook allegaar sjuust toe, veur zoowUd als Ik X
bekUken kan,” zee-t-le er zachtjes en glim
lachend achteraan.
„Veur zoowUd gU X bekijken kunt tjak..,”
twUfelde-n-lk.
Toen trok den Dré me aan m’n vestje. ,Ja,
opa, dat Is X nou net! Ik kan 'm nle meer wper
helpen en
„En?”
„En X zou zonde zyn den Eeker te laten
steken.”
Ik stond in gepeinzen. In den stal krioelde
’nen diepen avondschemer. Deur 't halfronde
stalraamke zag ik de velden vernevelen in den
kwUnenden dag. De runders. die we hadden af-
gevoeierd. kost ge in deus stille uur X voeler
hóóren vermalen over de harde tongen. Ik
peinsde. Zo'nen Dré III toch! Wat ’nen prach-
tigen patroon stak er in dat jonk. Maar den
Eeker wUer laten leerenTjaTrui was
er ook nog. De tuen wéren broerd. En van dat
ermzallge Eekerske 'nen grooten meneer ma-
„Zeker een pieterman aangeraakt,” zei Piet doodleuk en
stapte de laadruimte binnen om een handje te helpen met
het inbrengen van de zakken. Wat waren die dingen zwaar.
En dat eeuwige gewiebel van het toestel. Afwisselend zag
Piet de boot beneden en dan weer boven op het water. Opeens
zag hU. dat er Iets uit den zak van den bestuurder viel: een
groote brief en een glinsterend doosje.
was doende z’n boeken-en-schriftet^erei op te
bergen In X kistje, dat le er veur getimmerd
hee.
„Eeker, gU en Ik, we gaan mergen samen
naar onzen bovenmeester. Gaat mergen over
den dag belet vragen!”
Den anderen dag, amlco, 's avonds teugen aeu-
ven urén, ben *k mee den Eeker op stap gegaan.
HU was op z’n Zondagsch, de boeken In de tasch
van den Dré onder zUnen arm. zoo kwamen we
prontjes veur den draad. Dré III is ook meege
gaan. Die gaf tekst en uitleg van alles wat ie
den Eeker geleerd had, van de boeken die den
Eeker uit zynen kop kent en als dan de boven
meester allerhande vragen stelde, deur malkaar,
élle vakken, dan.... dan miste X manneke er
gin enkele! Zoo verlegen als le is, zoo rap X den
leerdU betreft, is X 'n ander keareltje. X Is cu
rieus. Dieën val van X peerd, verlejen zomer,
hee-t-’m belange gin kwaad gedaan....!
Curieus!
Den bovenmeester was veul content over 'm.
„Eeriyk gezeed, Dré,” veselde-n-le me in m’n
oor: „ik snap er gin bliksem van! Dat manneke
zal X wUd brengen!"
„Ben ik ook bang veur,” zee ik.
Dré III had er goeien kijk op. in den aan
vink van den winter: den Eeker is mee z’nen
leerdU nou zoowUd gevorderd, dat den Dré 'm
„Vertel me *ns eeriyk, Eeker: wat zoude gU
willen worden?"
„Eh.... kweetnle."
„Ge verstaat toch, jonk, als gU deur biyft
leeren, geraakte vaneigenshier.... weg.”
Rap vlogen z’n oogen deur den huls, zonder
dat z’n kopke bewoog. Dan.’n bietje triest, keek
ie op tafel, wreef mee z’n hand over 't tafelblad.
Dan keek4 ie op. Wat blyer. „Maar dat zou nog
lang duren, baas,” zee-t-le gedempt.
„Lang....? ’n Jaar mlsschlentgU leert
zoo rép. zee den Dré.”
,,'n Jaar is lang, baas!” zee-t-le rap.
,,’t Is nog maar eenen oogst, Eeker.”
Weer boog le z’n kopke. En mompelde dan:
,,en nog ’nen Kerst ook. toch!”
.JDé’s waar. X Was schóón, ee?”
Dikkels knikte X schriele kopke. Dan: „maar
volgende Kerst is nog schoonder!”
Vragend keek ik 'm aan.
„Dan is Moeder er ook bU,” zee-t-ie zachtjes.
„Oja?” vroeg ik te rap, stommeling die *k was!
'n Bietje ongelukkig keek ie me aan.
„GU hebt toch gezeed, baas, vorlgen Kerst,
hierboven op mUn k'amerke: wat ge geren
wenscht bU X Kribbeke, dat gebeurt.
„TuurlUk! TuurUJk! Vanelgens!”
..Nou.... enne....” Z’n kopke wlerd vuurrood.
HU kromp in malkaar. Z’n hand veegde weer
in groote cirkels over de tafel.
„Enne....? Watte. Eeker?"
,,’k Bld-’r-elken-dag-veur," bromde-n-ie rap.
„GU houdt veul van oew Moeder, ee?"
„Ikke wel." Uit z’n oogen builden 'n paar knik
kers van tranen. Toen: „zé zUn zoo erm thuis,
baas. Daarom wil ik.... veul leeren. Ze.... ze
motten dleën woonwagel uit.” Dan smeet le z’n
kopke op z’n armen op tafel en snikte, dat Trui J
er wakker van wlerd.
„Wa....?” Maar mee groote oogen en m’nen
vinger aan m’nen mond wist ik Trui te be-
duién, dat ze zwUgen moest. Dan stond ik op, J
gong X achterhuis in. Troonde Trui mee. Ver
telde heur alles in X kort vroeg op X end:
tot me nou nog heel efkes. twee minuten, mee
X manneke alleen, Toetelperis."
Als ik veromkwam in de kamer was den Eeker
weer den ouwe. Alleen z’n oogen waren nog iete-
kes rood, z’n rosse haren stekken nog spitser
dan anders alle kanten op. Nog sterker deed le
dénken nou, aan 'nen schuwen eekhoorn. HU
ken.Was X wel veur X jonk z’n geluk? Die
z g. „groote weareld.Nonde X is daar
zo’nentroep! Zo'nen afgunst, zo’n hartelabs
gekonkel. Waarvan sjuust de „Eekers" zoo
wreed de dupe worden....
„Nou? Dré I?”
Ik zag van m’n baaske alleen nog X blank van
z’n gezicht. Xi Fonkelske van z’n sterre-oogen.
„Jk peins, Dré Hl, ik.,., eh.... prakizeer,
m’nen kearel.”
HU gong naar zUnen Bles. Streelde den goeien
beest zUnen nek; smoesde mee z’n perdje. En
in den stal wlerd X donkerder. Den Dré stak
’nen lanteern aan. Bruln-gouwen gloei cirkelde
om X olielicht. Glanzings van X peerd schimden
deur den donker. Ik bleef staan, waar "k stond
Hoeveul Jaren waren nog veur me weggeleed?
Vüf? Tien? X Zou goed zyn. X zou deugd zUn
te weten, dat den jongen Dré z’nen Eeker bU
'm hield.... Maar van den anderen kant.... ge
meugt toch jonk gewas in zUnen groeikracht
nle stuiten! Maar dan weer: Klgke Plankers.
Dat tlmmermanneke (Ik heb 'm oe wel ’ns be
schreven g'ad). Klske. deuzen stal had le nog
gebouwd als snotpiek van zeuventien jaren
Klske, die X zoo wUd brocht, dat zyn vrouw
heur eigen schaamde veur Klske zynen trots.
Den trots, dat ie eigens nog aan de schaaf
bank had gestaanI Klske, die veur z’n veer
tigste grUs als X) duif, veur z’n vyftlgste oud
was. Die jonk van jaren als ouwen man stierf,
daar ieverans wyd in Parys. HU was uit zynen
grond gegroeid: zXi wortels kwamen bloot. ,MUn
ongeluk was, Dré,” vertelde-n-le me ’nen keer.'
„da Tl van m’n Moeder 'n ktonterke teveul har-
wy hopen, dat hiermede de Maginot- en
Slegfried-ljnies van de baan zijn, die even
als in hun naam ook in hun opzet niet
Nederlandsch zijn.
ingehaald greep hU het eerste met munitie be
laden dier bU de teugels en leidde het met een
grooten boog weer in de richting van zXi regi
ment.
Inderdaad, hy wist nauweiyks wat hy deed;
hy realiseerde zich zelfs amper, wie hy was,
wat hij was of waar hy was. HU wist alleen, dat
hy voor zUn ontzettenden angst <5fc> de vlucht
was geslagen en een last van zich had afge
worpen. Eindeiyk had hy iets durven doen....
vluchten en.... vry zyn; door het imminente
doodsgevaar had hy zich zelf en z’n zelfbeheer-
schlng gevonden.
De geheele Marokkaansche legerafdeeling
scheen, toen hy in vliegende vaart langs het
front reed, op hem t» schieten.
Maar X kon hem niets meer schelen, hy was
door z’n angst heen. HU gaf niets meer om de
Marokkanen, nóch om X Vreemdeltngen-legioen.
nóch zelfs om sergeant Weiler! HU gaf nergens
meer om! HU zat nu heeriyk op een rennend
paard en als een der muilezels met munitie ge
raakt werd, dan
zou er
een
volgen.
Veurtoopig krUgt ie twee lessen van twee uren
per week. Overdag boert le, ’s avonds studeert ie.
Hu leert in ’n half jaar meer, dan anderen in
vyt jaren. Vla Dré IH en den val van Bles
wordt Xien „opgeschreven Veenhulzenklant”
straks ’n geleerden bolleboos....! Maar ook....
vla Xien gelukkigen Kerst en X manneke «Xi
groote Moedervereertng.
Ja Onzenlievenheer leidt z’n schapen dik
kels langs onbegrypelUke kronkelwegeltjes.
k Hoop alleen maar, dat X keareltje er ook
I eigens wat geluk aan beleven zal. Aan sterke
takken hangen meestal de zwaarste vruchten,
Op den rand van een klein rotsplateau stond
de dlvisie-generaal Durville met z’n staf en keek
onafgebroken door z’n veldkUker.
Morbleu!” riep hU .-Als die kerel daar in’
leven bUjft. maakt hU een prachtpromotie en
speld ik hem m’n eigen legioen van eer op de
borst! Waarachtig! HU brengt het er levend
af; hU heeft het klaar gespeeld! Wat een
prachtkerel!”
Nu schUnt de trefkans op een ruiter, die op
een afstand van 4 i 500 meter in vliegenden ren
langs een front galoppeert, gering te zyn. In
elk geval, Herbert Gardiner scheen het lot gun-
stlg te wezen. Nóch hy nóch z’n paard, nóch
een van z’n muildieren werd getroffen. Met z’n
rüzweep hield hU de beesten In bedwang en
leidde ze in de richting der Fransche divisie.
Met geschreeuw en gejubel werden Herbert en
z’n beesten door z’n kameraden ontvangen.
Nog dienzelfden dag ontbood generaal Dur
ville, den legionnair, die zulk een moed had ge
toond. bU zich.
Mijn zoon.” sprak hy, .JrankrUk en ik zyn
trotsch op je. Met deze ridderorde heeft men
my eens geëerd en op mijn beurt eer ik jou er
mee.”
BU deze woorden haalde hy het legioen van
eer van zUn borst en spelde X op Herbert’s jas.
Vervolgens deed hy een paar stappen achteruit
en salueerde met de woorden:
„Veel geluk in onzen veldtocht,
Gardiner!”
Onze jonge Nederlandsche violist Willem
Noske. die sedert eenige jaren te Londen woont,
zal onder auspiciën van de N.V. Internationale
Ooncertdlrectie Ernst Krauss in Maart in Ne
derland concerteeren. ZUn vlool-recltal in de
hoofdstad is vastgesteld op Maandag 13 Maart,
waar Willem Noske met Geza Frid in de kleine
zaal van het Concertgebouw werken van Bach.
Wieniawski, Suk, De Falla. Dirk SchMer sa
ten gehoore zal brengen.
Wim Noske heeft zUn opleiding genoten bU
Oscar Back en Carl Flesch. Reeds op 11-jarigen
leeftyd speelde hy het a-inoll-concert van Bach
met orkest. Drie jaar later nam hU deel aan het
viool-concours 1932 der stad Weenen. waar hU
onder circa 300 violisten der geheele wereld in de
zoogenaamde „engere Wahl" werd gekozen en een
onderscheiding behaalde. Daarna debuteerde hU
met het Concertgebouw-orkest onder Clemens
Krauss, het Residentle-orkest en andere orkes
ten van Nederland. In het buitenland behaalde
hy reeds groote successen o.a. te Parys met het
Orchestre Pasdeloup en Radio-Paris en te Praag
met het Phllharmonisch Orkest, eerst met een
Tschaikowsky-concert, waarna in het
1938 het tweede engagement volgde.
Noske de gelegenheid aangreep, het concertstuk
van Henriette Bosmans in Praag te introducee-
ren.
nle verder kan onderwyzen! „X Ennigste zou
nog zyn Xi moeleke-vol Fransch,” beweert my-
nen compagnon, „maar daarin ben k eigens
ginnen scherpschutter."
X Was verlejen week dat den Dré me deus
nieuws vertelde in den stal. Rechtop, fier, z’n
zwarte goudoogen vast in mijn oogen. vertelde-
n-ie me dat. En ik voelde hoe X jonk X z’n eigen
als ’nen plicht aanrekende. mU van deus vorde
ringen van den Eeker op de hoogte te brengen
We keken malkaar 'ns lang en zwygend aan.
„Da’s rap gegaan. Dré.” zee ik eindeiyk. mee
veul bewondering.
De televisie-uitzending van den bokswedstrud
BoonDanahar naar twee groote Londensche
bioscopen, waar de ontmoeting geprojecteerd
werd op een doek van 414 bU 314 meter, wordt
algemeen als een succes beschouwd, ofschoon
veel beoordeelaars van meenlng zUn dat de
transmissie nog voor verbetering vatbaar is. De
moellükheden, welke tot voor kort het do^rge
ven van actueele gebeurtenissen naar bioscoop
en schouwburgen in den weg stonden, zUn in
ieder geval overwonnen, nu Balrd, de Schotsche
„vader der televisie", een projector gevonden
hééft waarmede de beelden groot en scherp
genoeg op het scherm weergegeven kunnen
worden om duidelijk zichtbaar te zyn voor de
toeschouwers op de achterste rtjen. zonder dat
die op de voorste ryen zich over vaagheid of
doezeligheid hebben te beklagen.
BU dit ééne succes zal het natuuriyk niet
biyven. Voorloopig zal de televisle-doorzending
voor bioscopen zich wel beperken tot sportieve
gebeurtenissen, die zich hiertoe het best léenen.
maar aangezien de techniek zich in steeds snel
ler tempo ontwikkelen zal, mogen wU aanne
men dat binnen afzienbaren tyd ook andere
evenementen, zooals vorstelijke intochten, mili
taire schouwspelen, volksfeesten, te-water-la-
ting van groote schepen per televisie naar bios
copen doorgezonden zullen worden.
Het is waarsehUniyk dat de Boat Race (Ox
ford-Cambridge) op den eersten Zaterdag van
April, en de Cup Final dus twee gebeurte
nissen, welke steeds de belangstelling van het
heele Engelsche volk in de allerhoogste mate
gaande maken ten behoeve van bioscopen
uitgezonden zullen worden.
De Bairdfabriek te Sydenham (Zuid Londen)
zal een groote uitbreiding ondergaan en van
begin Maart af werken met drie ploegen, ten
einde de televisie-toestellen te vervaardigen,
welke niet minder dan 350 bioscoopschouwbur-
gen in staat zullen stellen uitzendingen te ont
vangen.
In Amerika heeft men met groote belang
stelling kennis genomen van het welslagen van
de uitzending der BoonDanahar-ontmoeting.
Men erkent er dat op het gebied van televisie
Engeland volkomen de leiding heeft en dat
geen ander land practlsche resultaten bereikt
heeft welke vergeleken kunnen worden met die
van Balrd, den grondlegger der televisie
van de Britsche Marconi-maatschappij.
Voorloopig althans zal Amenkf voor open
bare televisie even afhankelijk worden van
Engeland, als het grootste deel der wereld, on
danks alle pogingen om zich aan deze „tiran
nie” te ontrukken, afhankelyk is van Amerika
op het gebied der filmindustrie.
Over eenige weken vertrekt Solomon Sagall.
de stichter en directeur van Scophony, Limi
ted, de Londensche televisie-onderneming te
Londen, naar New York, om de laatste bespre
kingen te houden over de vorming van een
maatschappU welke, met een kapitaal van
2.000.000, Britsche televisie in Amerika zal
Invoeren.
Roeping opent met een In Memoriam
van prof. dr. J. A. Veraart betreffende den Paus:
,.De dood van Plus XI elscht een gewetenson
derzoek by de katholieken. Wat hebben wy ge
daan om dezen reusachtlgen arbeid te steunen?
Was ook ons protest tegen nationaal-socialisme
wezeniyk en inneriyk en van de daad? En
werkten wy aan den opbouw van de nieuwe
sociaal-economlsche orde, door hem bedoeld als
zeer dringend noodzakelUk, met de overgave van
ons heele hart, onzen heelen geest en al onze
lichaamskracht?"
Dezelfde schrUver vond in de eerste gemeen
schappelijke zitting der Vlaamsche Academie
aanleiding tot een beschouwing over volk en we
tenschap. HU meent, „dat veel wetenschaps-be-
oefening in Noord-Nederland volslagen verou
derd is en geheel buiten de werkelijkheid staat”
en pleit voor een hernieuwde éénwording van
volk en wetenschap.
J. Decroos vertaalde Duitsche gedichten. Ka
rei Meeuwesse en Willem ten Berge droegen ver
zen bü- Dr. Jan Brans biedt inleidende beschou-
wlngqp by een studie over het joodsche vraag
stuk en de joodsche immigratie, waarvan hy in
dit nummer een gedeelte «fdrukt onder den ti
tel: „De onmogeiyke versmelting". Hy meent
de oplossing van het Joodsche vraagstuk niet
te moeten zoeken in princiepen, maar in de aan
dachtige observatie vaz* de actualiteit. Dit is
een gevaariyk uitgangspunt.’ Het lUkt ons juis
ter, de princiepen maar vast te houden, en daar
naar de actualiteit te beoordeelen.
Dr. M. van Can schryft: „Vyftlg Jaar na
Thijm’s dood" ThUm stierf 17 Maart 1889
een gewapend artikel, waarin met klem gewezen
wordt op het vele, ,dat nog aan de emancipatie
der katholieken ontbreekt: „onze cultureele
vooruitgang heeft geen geiyken tred gehouden
met. onze staatkundige emancipatie.”
Pater Joh. Heesterbeek S.J. besluit zUn be
schouwing over Leekenspelen met een strenge
crltiek op de bestaande teksten, die grootendeels
weinig beteekenen. Ze zUn te weinig spel, te
veel demonstratie, ze missen spanning, verwik
keling en ontknooping, er is een overmatige
massa planken-rhetoriek te voorschijn gekomen,
de goede mogeiykheden zyn grootendeels ver
knoeid door het reclame-achtlge, het propagan
distische. het opdringerige en getuigende.
Voorts zyn er een proza- en een poëziekro
niek; pater Molenaar behandelt in zyn vaste
rubriek het voorschrift, dat men geen kwaad
met kwaad moet vergelden, en schryft naar
aanleiding van Alexis Carrel over zelfkennis.
Alice Gardiner uit Sunderland in X N. van
Engeland was een verstandige vrouw Daarom
had zü een objectieven kyk op haar zoon Her
bert, van wien zU. hoe knap van uiteriyk hU ook
mocht wezen, geen hoogen dunk had. Ze be
schouwde hem als een lafaard.
Alice’s echtgenoot, die als majoor in x En
gelsche leger was gepensionneerd, was kort na
de geboorte van Herbert overleden, en Alice had
het haar man steeds kwalUk genomen, dat hy
het niet tot generaal gebracht had. Ze dacht,
dat dit kwam, omdat het Pike Gardiner aan
dapperheid ontbrak. Maar van militaire zaken
had Alice, hoe verstandig ook. geen verstand.
Met haar zoon Herbert was het nog erger dan
met haar man. meende zy. Die «ras, toen hy
22 jaar was. niet anders dan een lafaard. HU
was dit, ondanks alles, wat ze gedaan had om
een man uit één stuk van hem te maken. Het
was waar, verwend of vertroeteld had ze hem
niet. Integendeel ze had de roede niet gespaand.
Wat echter niet verstandig van Alice Gardi
ner was? Dat ze haar geringen dunk over haar
zoon niet voor zich hield, maar dien aan ieder
een te kennen gaf die het maar wilde booren
Het gevolg hiervan was, dat Herbert, die even
als zijn vader de militaire loopbaan gekozen
liad, op de krUgsschool reeds als een lafaard be
kend stond en juist toen hU op X punt stond om
luitenantte worden als „ongeschikt” uit den
militairen dienst werd ontslagen.
Herbert Gardiner zag nu geen anderen uit
weg. dan dienst te nemen in X Fransche vreem-
deiingen-legioen in Marokko. Hetgeen hy deed.
Maar ook daar was men er al gauw achter, dat
hy een lafaard was. Had sergeant Ernst Weiler,
een,Zwitser, niet met eigen oogen gezien hoe
die Brit met z’n gezicht plat op een rots was
bluven liggen, toen zyn bataljon onder X ge
weervuur van den vyand. vooruit moest? Nu,
hy zou dien kerel wel mores leeren!
Overste Ralhère, de bevelhebber van het 4de
bataljon van X Vreemdellngen-legioen. keek van
zUn kaart op. Maar, wat was dat? Wat zag hU
daar?
De muildieren, die de munitie droegen sche
nen losgebroken te zUn. Daarvan hing niet al
leen het succes van X gevecht, maar ook X be
houd van het geheele bataljon af. Die vervl....
beesten liepen regelrecht als X ware tot den
vyand over en brachten zoo de munitie, die
hU, de overste, zoo noode had, bü den vyand
in huis.
Met een half gesmoorde verwensching sloeg
overste Rallière driftig op tafel. XWas het laat
ste wat hü doen kon. Direct daarna trof een
vyandeiyke kogel hem recht in X voorhoofd.
Op dat oogenblik kreeg Herbert Gardiner weer
een geduchten aanval van angst. Dat vechten
tegen de Marokkanen was eigenlUk niets anders
dan wachten om doodgeschoten te worden. HU
moest iets doen om te ontvluchten, om weg te
komen uit die. hel, waarin sergeant Ernst Wel
ler een der duivels was. Herbert sprong te
paard, trok aan de teugels en gaf het dier een
slag met z’n rijzweep, waarop het weg galop
peerde achter de voortrennende muilezels aan.
Een kogel floot hem om de ooren. Herbert wierp
z’n kepie af en zette z’n paard tot nog grooteren
spoed aan. HU moest uit het Vreemdelingen
legioen weg en van sergeant Weiler weg! Voor
uit dus!
Eensklaps werd hij zich bewust, dat hy de
vyandelijke stellingen naderde, van waaruit de
Riff-Marokkanen den bergpas tegen de Fran-
schen verdedigden. Toen hy de muilezels had
Is dat mogelijk? Zeer zeker„doch alleen
aa een uitbreiding ofwel van het contingent,
ofwel van den eersten oefeningstUd (tot
twee Jaar). Wij lieten reeds eenige malen
blijken, dat wij de voorkeur geven aan een
uitbreiding van het contingent. De behan
deling van deze vraag voert ons echter ook
op een ander terrein van de legervorming;
wij stellen ons daarom voor, dit vraagstuk
een volgende maal in zijn geheel te bezien.
Thans willen wij nog eens terugkomen op
de organisatie van den grensweerstand. De
reactie op het artikel „Een Maginot-linie
ennoodig" geeft ons aanleiding daartoe.
Er zijn er nog steeds die zich verbeelden,
dat w(j ons achter een „Maginot”- of
,Siegfried”-linie veilig kunnen stellen. La
ten wjj daar eens en vooral een eind
maken.
Eigenlijk komt de wenschelijkheid of
noodzakelijkheid van zulk een linie
eens „in FXage”, om de eenvoudige reden,
dat de organisatie ervan voor ons niet om
technische redenen, maar practisch onmo
gelijk is. Een simpel rekensommetje kan
dit demonstreeren.
De lengte van onze landsgrens (kustlijn
inbegrepen), welke voor zulk een linie in
aanmerking zou komen, bedraagt 115G K.M
Aannemende dat hiervan afhankelijk
van de zijde der bedreiging gemiddeld de
helft steeds bezet moet fcunnen worden, be-
teekent dit een bezetting van plm. 575 K.M.
Nemen we rekening houdende met de
variëteiten van het terrein gemiddeld
per 3 K.ta. één bataljon ^ongeveer 800 man),
dan zou dit neerkomen op een bezettings
leger van 190 bataljons of wel met toe
voeging van eenige reserve en hulp wapens
een sterkte van ongeveer 200.000 man,
waarmee dan nog slechts een zeer slappe
bezetting zou zijn verkregen. Deze troepen
macht nu zou slechts ten koste van het
Veldleger kunnen worden georganiseerd.
Doch dit Veldleger is ook achter de linie
onmisbaar; het moet daar ingrijpen, waar
een schender de linie zou dreigen te for-
ceeren of zou hebben geforceerd. Bij de
toepassing van een enkel passieve grensver-
dediging Immers zou bij een plaatselijke
doorbreking, met veiXiletiglng van wellicht
slechts één tiende deel der totale macht,
het lot beslist zijn.
Dit is duidelijk genoeg, afgezien nog vart
de overweging, dat de constructie en orga
nisatie van zulk een linie voor ons nog heel
wat meer moeilijkheden zou bieden dan die
san Duitsche en Fransche zijde. Niemand
zal er toch aan denken, voor onze grens-
verdediging de mooiste en gemakkelijkste
Ujn te kiezen, en alles wat daarvóór is ge
legen aan zijn lot over te laten. Neen, de
„grensverdediging” moet bij de grens be
ginnen.
Men vergete ook niet, dat de doelstelling
van onze grensverdediging een geheel
andere is dan bij de ons omringende groote
mogendheden. Bij deze is het de verdedi
ging tot het uiterste, om elders met het
gemobiliseerde leger te kunnen optreden.
Bij ons is het de veillg-stelllng der mobili
satie. Is het 'leger gemobiliseerd, dank zij
een krachtige grensverdediging of de pre
ventieve werking daarvan, dan vangt de
taak van het Veldleger aan. Het lijkt ons
overbodig hierop terug te komen.
WU stellen in de preventieve werking van
een goed georganiseerd en geoutilleerd
Veldleger meer vertrouwen dan in een
staal- en betonllnle zonder Veldleger. En
men zal nu wel inzien, dat het vereenigen
van beide systemen in onze verhoudingen
niet mogeUjk is.
Onze grensverdediging moet berusten op
vele krachtige weerstandskemen in staal en
beton, welke elke verrassing en elk snel
operatief optreden van een aanvaller ón
mogelijk maken. Uit de mededeelingen van
den minister van Defensie, dat hiertoe een
„veelvoud van 200” constructies van staal
en beton over de grens- en kustzones wor-
■Y" T it de Memorie van Antwoord inzake
II de defensie-begrooting 1939 heeft
men kunnen vernemen, dat de
troepen voor de grensbeveiliging aanzienlijk
Bullen worden versterkt.
Deze mededeeling liet twUfel mogelijk
t-a.v. de vraag, welke troepen hier zUn bè-
doeld. Indien er sprake was van vermeer
dering der ..steeds aanwezige" grensbatal-
Jons of aanzieniyke uitbreiding daarvan,
dkn zouden wij kunnen juichen. Daardoor
immers zou de preventieve waarde van ons
vredesleger weer belangrUk stijgen en de
kans dat men ons zou willen overvallen
wederom „aanzienluk” worden verminderd.
WU vragen ons echter af, hoe zulks moge-
lijk zou zUn zonder uitbreiding van het
contingent of van den eersten óefeningstUd.
In hun huldigen staat iaat o.l. geen v#m
beide een „aanzieniyke" uitbreiding van
de grenstroepen meer toe. WU komen daar
op hierna nog terug. Met deze aanzienlUke
uitbreiding kon dan ook blUkbaar niet an
ders bedoeld zUn dan een versterking der
troepen welke na eerst onder de wapenen
te zUn geroepen zullen dienen om dê
grensdekking op de volledige sterkte te
brengen. 1)
Ongetwijfeld is voorloopig ook deze .ver
sterking toe te juichen. Het in werking
stellen der volledige grensdekking mag ech
ter niet op een gedeeltelUke mobUisatie
gaan lUken. De doelstelling van de grens
dekking zou daarmede in het gedrang ko
men. Reeds eerder betoogden wij, dat het
in-werking-stellen van de volledige grens
dekking volkomen los moet staan van elk
begrip van mobilisatie, zy moet zeer vroeg
tijdig worden Ingesteld en zoo noodig lang
durig kunnen worden gehandhaafd; zy kan
Wellicht eenige keeren worden ingesteld.
Bonder dat een gevreesd conflict werkeiyk-
heid wordt. De voor de grensdekking be
stemde troepen dienen bovendien door een
i herhaaldeiyk „op uw plaatsen” in hun taak
te zyn ingeleefd.
Wanneer men nu de grensdekking voor-
nameiyk gaat baseeren op oorlogsonderdee-
len. welke nog moeten worden gevormd en
gemobiliseerd. waarbU dan de „steeds
aanwezige” bataljons een onvoldoend sterk
raam gaan vormen dan is men o.i. op den
verkeerden weg. Van een ter-plaatse-inge-
lecfd zUn der troepen is dan geen sprake, en
ho« omvangrUker de bUzondere maatrege
len dus kosten van het instellen der
volledige grensdekking worden, des te groo-
ter wordt het gevaar, dat men uit vrees
voor de plotselinge hooge uitgaven met de
instelling zal talmen en haar afhankelyk
zal maken van een zekere mate van nood-
zakeiykheid. Maar als er een noodzaak
hoe klein ook is, zUn wU al te laat.
De organisatie van de volledige grensdek
king moet uitgaan van haar gebruik inge
val van wenschelijkheid. En daarom moet
zU dus grootendeels rusten op vredeseen-
heden. Dit geeft den eenigen waarborg, dat
zij snel en onafhanKeiyk van het buitenland
kan worden ingesteld.
Dat fh tijden van ernstige spanning oor-
logsonderdeelen op minder belangryke en
minder kwetsbare punten in de vredesdek-
klng worden Ingeschoven is aanvaardbaar,
doch zU mogen niet den grondslag van onze
grensdekking gaangvormen. Die behoort uit
vredesonderdeelen te bestaan; en wanneer
de Regeering vermeent, dat de grensdek
king nog onvoldoende is verzorgd en dit
Is oX uit de Memorie te lezen dan zullen
oe vredeseenheden en niet de ooilogseen-
heden „aanzienUjk” moeten worden ver
sterkt.
bert liet’ ultda-
aend z’n zweep
knallen. terwUl de kogels langs hem en over
tem heen floten.
Goed zoo, schurken!" gilde hU door X dolle
heen, .schiet maar en zie of Jullie Gardiner en
z’n beroemden troep gedresseerde muilezels kunt
rakenl”
st
hi
al
h<
ni
m
M
r
