i
ONS BLAD
De tekst
de
van
Fransche nota
I
Berlijn wijst de Fransch
Britsche protesten af
Drukke politieke besprekingen
Downingstreet
„Duitschen
Washington acht
aanval’’ onwettig
Het nieuws van heden
in
Chamberlain
Henderson naar Londen
vertrokken
FISK
Onzekerheid
over
Roemenië
I
Hitler in Berlijn
teruggekeerd
RYNBENDE'S
ZEER OUDE GENEVER
voor den Man van Oud-Vaderlandach
slag. Ivoorkleurig Pittig maar
toch sacht van smaak.
uur bij den Koning
TURKENBURG
een
MAANDAG 20 MAART 1939
VEREENIGDE katholieke pers
SAFTI-FLIGHT
OOK MOSKOU WIJST DE
ANNEXATIE AF
BOHEMENS ANNEXATIE
NIET ERKEND
DE BAROMETER
HUDSON TE WARSCHAU
AANGEKOMEN
TERUGKOMST VAN HET
PRINSELIJK GEZIN
BODEGRAVEN ZADEN
Eer\ radiorede van Rust
m
ZU
van
VRAAGT PR IJ COU R A NT
r*
V
Vliegtuigbouw vrijwel
op voet van oorlog
Heden bijeenkomst
het kabinet
MEER VEILIGE
KILOMETERS
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
ie.
SiimiHiHUHHiiiiiHiiiiimnniHiiiHiiiiiiiiHHiHiiiiiimHiiimmHiiiirï;
Bij zenuwhoofdpijn
Dr. J. B. MEENK's POEDERS
Von Dircksen naar Berlijn
ontboden om rapport
uit te brengen
j ont
rijt „de Duitsche Rijksregeering niet in staat is
dergelijke protesten te aanvaarden, daar zij ontbloot
zijn van iedere politieke, wettige of moreele basis,”
Vandaag een verklaring in
het Parlement over den
intern, toestand
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 145
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN badraagt 20 ct P
regal; Ingezonden Mededeelingen 40 ct p
BI) CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt
Berlijn, 18 Maart (Reuter). De ambassadeurs van Groot-
Brittannië en F rankrijk, die vandaag protesten hebben
overhandigd met betrekking tot de gebeurtenissen
Tsjecho-Slowakije hebben officieel de mededeeling
vangen,
1 i
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
oe-
door onze
iMJ
DIENST AANBIEDINGEN. Gevraagd
rubriek 10 ct- per regel.
door
protesten
Hitler in Berlijn teruggekeerd.
>ben een triomfantelijken intocht tn Brno gehouden
Hudson te Warschau aangekomen.
en
Benoemingen in het bisdom Haarlem.
van
o o
afgewezen,
0*5
Het bezoek van Lebrun
van
ter.
383
tot overbrenging der voornaamste Tsje-
plan
ilag
houden.
seint
ons
t
Koning Carol heeft gisteren aan de Britsche
regeering zijn vrees kenbaar gemaakt, dat Roe
menië zich in het groote gevaar zou bevinden
*0 een agressie door Duitsehland.
Amerika met een economisch
offensief tegen Duitsehland
begonnen
ten
zouden
Bovendien wist men dat Lord Halifax een
belangrijker rol is gaan spelen, dan hij voor de
Onze Londensche correspondent
Zaterdagavond
De Britsche pers keert zich
tegen *t Duitsche tfptreden
Washington acht den Duitschen aanval
op Tsjecho-Slowakije onwettig.
Madrid bereid met Franco te onderhan
delen.
De Duitsche invloed in het voormalige
Tsjecho-Slowakjje.
Nederlandsch elftal verliest in Antwerpen
verdiend met 5-4.
De Leeuw biljartkampioen 7 1/2
Nederland.
Duitsche optreden een daad
willekeur en agressie
in
te
Jk-
522
»on.
De Britsche ambassadeur Sir Neville Hen-
denon is vanavond uit Berlijn naar Londen
vertrokken.
Sumner
heeft
Zelfs
isolatie
Hitler.
is wellicht van bijzondere beteekenis, daar de
..Observer" tot dusverre steeds de leiding had
bij het bepleiten van de mogelijkheid van „een
redelijke toenadering tot Duitsehland.”
Men meent te weten, dat Koning Carol
te Londen voorstellen gedaan heeft betref
fende een gemeenschappelijk optreden, in
dien Duitsehland *i)n agressieve politiek te
gen Roemenie en Hongarije voeren mocht, en
dat Lord Halifax deae wenschte te. aan
vaarden.
Dinsdag ten paleize Soestdijk
verwacht
Fransche Senaat neemt de volmachten
wet aan.
5.25
3-25
ral
en
F70.
'ül-
»n
als
3 X
Een Zondag van drukke politieke bedrij
vigheid te Londen.
iran
L—
eu-
•rk-
1571
nd.
im-
519
ntf.
era,
500
Tb
van
Fac.
1-50.
toel
ct.
Or-
lm-
op
39.
J640
rr.
nf.
580
per Liierkruik f 3.75
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
In regeerlngsteringen wordt medegedeeld, dat
de vliegtulgproductle en de opleiding van vlleg-
tulgbestuurders vrijwel op voet van oorlog ge
bracht zullen worden. Jaarlijks zullen 20.000
gegadigden hun eerste opleiding voor de lucht
macht kunnen krijgen.
uk.
mie
IS.
Per-
E».
1».
«33
IER
nz.
175.
tin-
>637
DeM warden «nel In bet bleed epfenomea
van
Sir
voor de
Dat Chamberlain eerst sinds gisteren een
krachtiger toon aansloeg, die zijn volgelin
gen van hem verlangden, was niet alleen het
gevolg van de ontwikkeling der gebeurtenis
sen of een gevolg van zijn atwachtende hou
ding aangaande de reactie in Frankrijk en
de Ver. Staten, maar schijnt ook te moeten
worden toegeschreven aan het feit, dat de
berichten, die hij uit verschillende hoofd
steden in Europa kreeg, zeer ernstig waren.
HU verklaarde vastbesloten te z|}n liever
te vechten, dan toe te stemmen in eenigen
(«Medaafstand of in een verlies van de
Wnrtnr insche onafhankelijkheid.
-o* Aan
geboden, goplaatit onder de Omroeper
heeft den Duitschen ambassadeur,
der Schulenburg, die hem in kennis
van de aanhechting van Bohemen
Moravië, medegedeeld, dat de Sovjet-
weigert de aanhechting van
en Slowakije bjj Duitsehland te
Een welkomstrede van
maarschalk Göring
September-crisis van het vorig jaar vervulde.
Men meent te weten, dat hij heeft aangedron
gen op krachtiger optreden en op een open
bare aantijging van Hitler wegens zijn verbre
king van alle beloften. Het lijdt geen twijfel,
of Lord Halifax heeft de groote meerderheid
der conservatieven achter zich. Dit bleek wel
duidelijk uit een hoofdartikel in de Dally Tele
graph. dat dezer dagen verscheen en uit de
meenlngen in verschillende toonaangevende
provinciale bladen.
BERLIJN. 20 Maart. (D.N.B.) Zondag
avond om 19 uur 30 Is Hitler te Berlijn te
ruggekeerd. Groote menschenmassa's juich
ten hem toe op den weg van het station van
Oörlitz naar de rijkskanselarij.
coördinatie van de Defensie voegde
zich bij dit drietal.
Geheime zender van De Aethergeuzen”
te Lisse in beslag genomen. Zeven arres
taties verricht.
De Duitsche troepen h<
Vooral was heden oe aandacht in diploma
tieke kringen geconcentreerd op de volgende
passage van Chamberlain's rede: „Ik twijfel er
niet aan, dat ook anderen, die weten, dat wij
niet gedesinteresseerd zijn in wat zich in
Midden-Europa afspeelt, onzen raad zullen ver
langen.” Hierin zag men in het alg^pieen een
wenk voor de regeeringen in Miodan-Europa
en vooral een ultnoodiging tot Roemenië om in
overleg te treden met Engeland en Frankrijk.
Mr. E. N. van Klef fens gezant te Bern?
BERLIJN. 18 Maart (Reuter). De
Duitsche ambassadeur te Londen, Von
Dirckaen, is naar Berlijn terugge
roepen om er rapport uit te brengen.
LONDEN, 18 Maart (Reuter). De
Evening Standard schrijft, dat Boeka
rest het bevel heeft gegeven voor de
mobilisatie van vjjf legercorpsen.
Deze beslissing ia genomen als resul
taat van de verregaande economische
eiachen van Duitsehland aan Roe
menië.
Noch Hitler, noch het nationaal-sociaüsme.
zoo betoogde de minister, heeft de grondbegin
selen prijsgegeven. Daarentegen heeft Hitler,
aldus deze minister. Duitsehland en de wereld
van een groot gevaar bevrijd. Toen Slowakije
zich onafhankelijk verklaarde, heeft de Führer,
ziende, dat Duitsehland en de wereld opnieuw
bedreigd werden, ingegrepen en aan deze landen
een nieuw politiek statuut gegeven.
marmer voor de
Antoniuskerk
de besprekingen
na één uur ein-
Terwijl Chamberlain met zijn ministers con
fereerde ontving Lord Halifax verscheidene ge
zanten. Des morgens had de Fransche gezant
Corbin reeds een bezoek aan Halifax gebracht.
Intusschen heeft de spanning in Europa geen
invloed op de voorbereidingen, die te Londen
getroffen worden voor een hartelijke ontvangst
van den president der Fransche Republiek op
Dinsdag as.
De straten zijn reeds vroolijk versierd met
de tricolore en de bladen zijn het er over eens,
dat de huidige gebeurtenissen alleen nog maar
meer den nadruk leggen op de bijzondere be
teekenis van het bezoek.
Onder het hoofd „Entente cordiale et active”
schrijft de Observerhet Fransche en het Brit
sche volk staan thans, zooals zij in 1914 ston
den. als leiders van de grootste politieke zaak,
welke de menschheld kent, de verdediging van
de vrijheid. Aan den vooravond van Lebrun's
komst heeft Hitler allen schijn van zich ge
worpen en zich vertoond als het onveranderd
symbool van Duitsche bedreiging van de men-
schelijke vrijheid. Deze week zal te Londen de
entente zoowel haar hartelijkheid als haar be
reidheid om het erfdeel van den vrijen mensch
Hedenmorgen om half elf zou het Britsche
kabinet weer bijeenkomen. In beide huizen van
het parlement zou hedenmiddag resp. door
Chamberlain en Halifax een verklaring over
dan internationalen toestand worden af gelegd.
Een van de resultaten van den Zaterdag ge
houden kabinetsraad was, naar Reuter ver
neemt, het besluit tot onmiddellijke aanzien
lijke versnelling van de uitvoering van het be-
wapeningsprogram. De defensle-ministers zijn
gedurende het week-einde druk bezig geweest
met het uit werken van strategische plannen.
Voorts wordt vernomen, dat het kabinet het
er over eens is geworden, dat onverwijld con
tact tot stand moet worden gebracht tusschen
Engeland en alle landen ter wereld, die den
vrede Uef hebben.
Op het station was h|j ontvangen door Göring.
von Ribbentrop. Gobbels. Funk en de leidende
persoonlijkheden der partij, van de weermacht
en uit regeeringskrlngen. Onder de aanwezigen
bevonden zich ook de Italiaansche en Japansche
ambassadeurs en de militaire attaché’s van Ita
lië en Hongarije.
Göring richtte een korte toespraak tot Hitler
uit naam van het Duitsche volk. Na gewezen te
hebben op den Anschluss en de aanhechting van
het Sudetengebied. zelde Göring: En thans heeft
het lot weer geroepen.
Weer heeft de Führer dezen roep verstaan.
„De beslissingen zijn gekomen uit een ontzag
lijk dapper en geloovig hart. De Führer heeft
thans de veiligheid, den vrede, de heerlijkheid
en de instandhouding van het Duitsche rijk ge
schapen. Het geheele Duitsche volk legt den hei
ligen eed af het geweldige, dat de Führer ge
schapen heeft, nooit los te laten, er kome. wat
komen wil. Wanneer dit groote afgunst en wan
gunst heeft gewekt, wjj staan daarboven.”
In deze zelfde mededeeling werd uiteengezet,
dat Duitsche troepen om zes uur 's morgens de
Tsjechische grens hadden overschreden en dat
de noodt ge maatregelen waren genomen om
lederen tegenstand en alle bloedvergieten te
voorkomen en er in te voorzien, dat de bezet
ting en pacificatie van het grondgebied zou ge
schieden in orde en rust.
De ambassadeur van Frankrijk heeft de eer bij
den rjjksminister van Buitenlandsche Zaken een
formeel protest aanhangig te maken over het
geen door graaf Welczeck is medegedeeld.
De regeering der republiek is inderdaad
van meenlng, dat zij zich door de door de
Rijksregeering tegen Tsjecho-Slowakije gs-
riohte actie geplaatst ziet voor een flagrante
schending naar letter en geest van de op
29 September 1938 te München onderteeken-
de overeenkomsten. De omstandigheden,
waaronder de overeenkomst van 15 Maart
aan de leiders der republiek Tsjecho Slowakije
werd opgelegd, zouden in de oogen van de re-
gesring dar republiek geen rechtsgrond kun
nen geven aan de b|j deze overeenkomst ge
stelde daad. De ambassadeur van Frankrijk
heeft de eer den rjjksminister van Buiten
landsche Zaken mede te deelen, dat de
regeering der republiek onder deze omstan
digheden niet de wettigheid kan erkennen
van den nieuwen in TSjecho-Slowakye door
deze daad van het Rijk geschapen toestand.
MOSKOU, 19 Mrt. (Havas). Litwinof,
de Russische minister van Buitenlandsche
Zaken,
Von
stelde
en
regeering
Tsjechië
erkennen.
Z|J beschouwt het Duitsche optreden als
een daad van willekeur, geweld en agressie
en Is van naeening, dat het besluit van
Hacks en Chvalkowsky geen cunstitntio-
neele waarde heeft.
de Duitsche ambassadeur op order van zijn
regeering aan den minister van Buitenlandsche
Zaken der Fransche republiek den tekst me
degedeeld van een in den nacht van 14 op 15
Maart tusschen den Führer en Rijkskanselier
en Rjjksminister van Buitenlandsche Zaken te
eener zijde en den president en minister van
Buitenlandsche Zaken der republiek Tsjecho-
Slowakije ter andere zijde gesloten overeen
komst.
Moskou weigert de annexatie van Bohe
men en Moravië door Duitsehland te
erkennen.
Hjj gaf te kennen, dat hij als Engeland,
ftankrijk en Sowjet-Rusland hun steun toe
legden, er zeker van kon zijn, dat Polen, Bul-
l»ri)e en de heele Balkan-Entente nJ. Roe
menië, Griekenland, Turkije en Joego-Slavië
•Wi aan zijn zijde zouden scharen.
Na een onderhoud, dat Tatareoeo, de
Slhewrieur van Roemenië te Parijs, gehad
keeft met minister Bonnet, weigerde deze
een verklaring over dit onderhoud af te
•eggen, doch wel wenschte hij in het alge
meen alle berichten, welke gepubliceerd
Vuren, tegen te spreken en wel met name
de beweerde mobilisatie in Roemenië
ever een ultimatum der Rijksregeering
•en de nsgeering te Boekarest.
Bladen als de Times, Dally Mail, Daily
Express en Evening Standard, die vroeger ble
ven volhouden, dat Engeland niet geïnteresseerd
was in de Duitsche politiek in Zuid-Oost
Europa, en die geweigerd nebben te erkennen,
dat de politiek van München op een misluk
king uitliep, hebben zich tegen Duitsehland ge
keerd met 'n felheid, die de meer speciaal antl-
Duitsche bladen overtreft. Het is geen geheim,
dat men in conservatieve kringen zeer onte
vreden was over de door Chamberlain ver
leden Woensdag in het Lagerhuis gehouden
rede en dat achtee de schermen een krachtige
agitatie gevoerd werd, om het kabinet dusdanig
te reconstrueeren, dat de Invloed van mannen
als Eden en Churchill zich knn doen gelden.
Men bericht ons van officieele zijde
dat het prinselijk paar en Prinses
Beatrix Dinsdag a.s. in den loop van
den dag ten paleize Soestdijk worden
terugverwacht van hun vacantiever-
blijf in Zwitserland.
De Duitsche minister van Onderwijs, Rust,
heeft Zondagavond, toen men de aankomst
van Hitler afwachtte, voor de radio nog een
korte uiteenzetting gegeven over het Duitsche
standpunt in zake de bezetting van Tsjecho-
Slowakije.
De beteekenis van de gisteren door Cham
berlain te Birmingham gehouden rede
kwam heden in den loop van den dag meer
en meer tot haar recht. Zeker is, dat de
rede van den premier een overweldigenden
indruk gemaakt heeft en dat het gevolg
hiervan is geweest, dat voor het eerst in
vele jaren geen verschil van inzicht meer
schfjnt te bestaan ten aanzien van de
tegenover Duitsehland te volgen politiek.
Het prinselijk paar en Prinses Beatrix
worden Dinsdag ten paleize Soestdijk te
rug verwacht.
De tekst van de door den Franschen ambas-
Mdeur te Berlijn, Coulondre, aan de Duitsche
lettering overhandigde nota, welke evena's de
Bngelsche nota door Berlijn werd
luidt als volgt:
„Bij schrijven, gedateerd 15 Maart 1939, heeft
In Congreskringen wordt de verklaring van
Welles eenstemmig goedgekeurd. Zoo
de leider der democraten, senator
Barkley, als zijn meening te kennen gegeven,
dat alle volken de Duitsche daden veroordeelen
en dat het noodzakeljjk is, dat Roosevelt zoo
spoedig mogelijk zijn volledige vrijheid van
handelen op het gebied dei buitenlandsche po
litiek terugkrijgt en dat de neutraliteltswet,
die deze vrijheid beperkt, herzien wordt.
de senatoren, die het standpunt der
voorstaan, veroordeelen de daad van
Johnson, republikeinsch senator voor
Califomië, noemde den inval in Tsjecho-Slo
wakije „een daad van banditisme”.
De voorstellen zouoen hierop neerkomen, dat
Engeland en Frankrijk geen verdere agressies
zouden dulden en bereid zouden zijn deze, zoo
noodlg met de wapenen, tegen te gaan, tndlen
ze zich zouden richten tegen gebieden, gelegen
achter een grens, gevormd door Polen. Roe
menië, Oriekenlano en Turkije. Daarentegen
zou volgens berichten in liberale bladen Sir
John Simon aan het hoofd eener fractie staan,
die van oordeel is, dat het niet mogeljjk zal
zijn Hitler iets fn den weg te leggen, vóór zijn
diplomatieke aanvalsplannen zich uitstrekken
tot Klein Azië. Terwijl het hier te Londen ón
mogelijk is de juistheid van het bericht over
een Dultsch ultimatum aan Roemenië en de
verwerping daarvan te controleeren. schijnt het
toch aan geen twijfel onderhevig, oat men te
Boekarest er zeker van is, dat Engeland niel
gedesinteresseerd is.
WAR8CHAÜ, 19 Maart. De Britsche on-
Nw minister voor den Buitenlandschen Handel,
Hudson, is Zondag in de Pöolsche hoofdstad
Mhgekomen. zonder zijn reis onderweg onder
doken te hebben.
Brttsche minister aldus Havas zal
slechts met economische deskundigen
®’orle9 plegen, doch ook met den Poolschen
^Ulster van Buitenlandsche Zaken, kolonel
“*k; hieruit blijkt, (Jat zijn reis niet uitslui-
n<l een economisch, doch ook een politiek
d“*kter draagt. Reuter meldt nog, dat oa.
*~^°ken zal worden over exportcredietga-
en over een regeling, waardoor Polen
■^•kkelUker toegang verkrijgt tot koloniale
■outetoffen.
De Fransch-Britsche
Berlijn afgewezen.
WASHINGTON, 20 Maart. (Havas). Het
antwoord der Amerikaansche regeering op
de Duitsche mededeeling van de bezetting
van Bohemen en Moravië zal dese week
overhandigd worden. Volgens mededeelin-
gen uit officieuze kringen zal het document
een formeele veroordeeling van den „Duit-
schen aan val” s bevatten en verklaren, dat
de regeering der Vereenigde Staten de wet
tigheid daarvan niet erkent.
Mien begint in Amerika reeds economische
maatregelen tegen Berlijn te treffen. Zoo wordt
het besluit tot het heffen van buitengewone
rechten op den Invoer van Duitsche artikelen
in gezaghebbende kringen beschouwd als een
eerste uiting van een economisch offensief te
gen het Duitsche economische stelsel.
Men geeft uiting aan de hoop, dat de andere
democratische staten met de Vereenlgde Sta
ten zullen samenwerken aan een internatio
naal economisch programma ter bestrijding
van de gevolgen van het Duitsche systeem
voor den internationalen handel.
Op een bijeenkomst van industrieelen la een
Zware slag voor de K.L.M. De heeren
Guilonard en von Baumhauer bij vlieg
ramp in Amerika omgekomen.
De republikeinsche afgevaardigde voor Ohio,
George Bender, heeft verklaard, dat hij het
Huis zal voorstellen „onmiddellijk te handelen
en alle economische en politieke betrekkingen
met het Duitsche rijk te verbreken". Hij zal
voorstellen, dat Wilson niet naar Duitsehland
terugkeert, dat het geheele gezantschapeperso-
neel teruggeroepen zal worden en dat de ge
heele invoer uit en de uitvoer naar Duitsch-
land worden stopgezet. „Dit antwoord zal Hit
ler begrijpen," aldus Bender.
Mussolini schenkt
aanbouw zijnde St.
Maastricht.
Stand op Maandag 9 uur v.m.: 1594
Vorige stand; 162.1
LONDEN, 20 Maart. De Zondag
heeft geen bijzondere verrassingen of
ontwikkelingen van politieken aard
gebracht. In Downingstreet heeft den
geheelen dag een buitengewone acti
viteit geheerscht. Het was een komen
en gaan van ministers en gezanten.
Vöor Chamberlain begon de Zon
dag met een ontvangst van minister
Kingsley Wood. Naderhand kwam de
minister van Handel, Oliver Stanley,
eveneens naar Downingstreet 10, de
ambtswoning van den premier. Hali
fax en zijn staatssecretaris Cadogan
namen eveneens aan
deel, die eerst kort
digden
Des middags voerde Chamberlain
besprekingen met den minister
de Dominions, Inskip, en met
Hoare Wilson. Lord Chatfield
VERWACHTING:
VOOR HET GEHEELE LAND:
zwaar bewolkt met opklaringen. nog
plaatselijk lichte regenbuien, zwakke tot
matige. Noordelijke tot Westelijke wind,
temperatuur 2 A 5 graden boven het
vriespunt.
Zon op. 6.06 onder 18.09 Licht op
18.40 Maan op. 5.30 onder 17.55
21 Maart N. M.
chlsche industrieën naar Amerika bestudeerd, te verdedigen nog versterken Deze commentaar
Dl' zou gelden voor Lax’ glas- en juweelenn|j-
verheld, enz. Een commissie heeft overwogen
meer dan 500 Tsjechische technici over te la
kooien, die 7500 Amerikaansche arbeiders
moeten inwijden in de geheimen der
speciale Tsjechische fabricagemethoden.
Jan Masaryk, oud-T^jechisch gezant te
Londen, heeft alle lezingen, die hij in April zou
afgezegd. Hij verklaarde begin April
naar Londen te zullen terugkeeren.
Lord Halifax confereerde des middags ach
tereenvolgens met Maisky, den Russischen ge
zant, en Sir Neville Henderson, Britsch gezant
te leerlijn, die juist vandaag was teruggekeerd
en drie kwartier bij Halifax bleef. Ook Sir
John Simon nam aan de besprekingen in
Downingstreet deel; Sir Samuel Hoare had een
lichte griep
Chamberlain ging later in den middag naar
Buckingham Palace, waar hU door den Koning
in audiëntie werd ontvangen, den Zondag van
zijn buitenverblijf was teruggekeerd.
Déze bespreking duurde ruim een uur.
