lankmoedigheid
m
Simplex rijwielen, even solide als mooi, 4650
Economische verdediging
tijden van gevaar
Dames- en Meisjeshanden
blijven ondanks all*
huishoudelijke arbeid
EN DURF
CENTRAAL TOP ORGAAN
NOOD/G
THEORIE VAN BARTJENS
Vader bij twist
doodgestoken
Vijf kinderen in
brandend huis
O
'BON
j k «AAM-
Dat kan BU doen
I
Kerkelyk leven
I
DINSDAG 21 MAART 1939
b
Het optelsommetje
Man wat op slag dood
4
i:
Storm over ons land
MEER BEWEGINGSVRIJHEID
Clearingkoersen
H. H. WIJDINGEN
Arbeidsdienst
A
r»
I
Raad van defensie bij
vrede en oorlog
Haco-trekkingen
onwettig?
Een vliegveld in de
Betuwe?
Motorrijder tegen
boom gebotst
Een telefoongesprek Hilversum
Amsterdam met mijlpalen
Sterfdag Koningin
Emma herdacht
MILITAIR VLIEGTUIG
OVER DEN KOP
VAN 16 METER HOOGTE
GESTORT
KASTEEL „BERGH” WORDT
HERBOUWD
Pleidooien voor den Hoogen Raad
VERBODEN LOTERIJEN
Haring naar Polen
o*®
y K o
=s
KJ
f
«roe
Purot (0««l
I
zoo
De 28-jarige zoon ie gearresteerd
l
Inzittenden licht gekwetst
In de residentie
ad-
Spreker wees erop, dat in Nederland tijdens
I&.A,
Ze konden nog juist bytyds in
veiligheid worden gebracht
Schilder tegen brugpijler
gevallen en overleden
Bootdienst Schiermonnikoog
Oostmahorn gestaakt
van
voor
maar
voorraad
iren
often en
staande uit ambtenaren, bijgestaan door
viescommissies van belanghebbenden.
na voorzien te
toegestaan
Wat het vraagstuk van den arbeidxllenst-
plicht betreft, achtte spreker een arbeidsdienst
met schop en spade, die voornamelijk is inge-
trekken,
geamortiseerd.
Koersen voor stortingen op 21 Maart tegen
verplichtingen luidende In: Relchsm*ten 75,64,
Lires 8.90.
steld op de politieke opvoeding, voor Nederland
onaanvaardbaar.
Gdy 262. schipper J. Dijkhuizen, die ongeveer
een gelijk kwantum aan boord heeft.
De motorlogger Gdy 268, schipper C.
Graaf, is met een lading van 600 vaten
Scheven!ngen
gen,
heeft weer eens voor de
maal niet zonder duidelijk
verontwaardiging verklaard,
door
en
V -
In het klein auditorium van de rijks-univer-
siteit te Utrecht hield dr. W. K. H. Feullletau
de Bruyn Maandagavond zijn vijfde en laatste
voordracht over de organisatie van de econo
mische verdedlglngsvoorbereldlng.
Deze zoon heeft verkeering met een meisje
uit Leeuwarden, iets, wat niet naar den zin van
den vader was.
Zondag was de zoon naar zijn meisje geweest
en keerde vanochtend om ongeveer half negen
te Hempens terug. Men neemt nu aan, dat
vader en zoon weer ruzie over deze kwestie
hebben gekregen. De vader heeft zich hierbij
zoo opgewonden, dat hij in de slachtplaats alles
kort en klein sloeg. Tjeerd reageerde hier zoo
danig op, dat de mannen slaags zijn geraakt.
Op het erf is de twist zoo hoog geloopen, dat
de zoon zijn vader met een mes te lijf ging. De
laatste zakte bloedend ineen, waarna de dood
na eenige oogenblikken intrad.
De zoon Is In den loop van den dag aan
gehouden. Het lijk is voor gerechtelijke sectie
naar het ziekenhuis te Leeuwarden overgebtacht1.
Maandagmiddag is nabij Utrecht in de buurt
van het fort Ruygenhoek een militair vliegtuig
uit Soesterberg met twee inzittenden over den
kop geslagen.
Het toestel, een D7, was voor een oefenvlucht
te Soesterberg opgestegen en kreeg onderweg
motorpanne. Bij een noodlandingsmanoeuvre
raakte het toestel in een greppel. Het sloeg voor
over en kwam met de cockpit in den grasbodem
terecht om vervolgens over den kop te slaan.
Daar de plaats, waar het vliegtuig was neer
gekomen, slechts langs een omweg te bereiken
was, duurde het nog eenigen tijd, eer hulp kon
komen opdagen. Toen de Geneeskundige Dienst
arriveerde hadden de twee Inzittenden, die de
heele buiteling hadden meegemaakt, zich zelf
weten te bevrijden. Zij waren slechts licht ge
wond. Het toestel was zwaar gehavend.
Nader blijkt, dat bij de noodlanding van het
Maandagmiddag om drie uur is de 23-jarige
B. uit Dordrecht bjj het verrichten van schilder
werk aan de spoorbrug-Baanhoek over de Mer-
wede te Sliedrecht van een hoogte van zestien
meter gestort. De man was bij zjjn val in aan
raking gekomen met een brugpijler.
Zwaar gewand bleef hij op een steenen glooi
ing liggen.
In het plaatselijk ziekenhuis. waarheen hij
werd vervoerd, is hij later op den middag over
leden.
4*
uit
naar Gdynia in Polen vertrok
ken. De Gdy 268 wordt nog gevolgd door de
Spreker Is van meening, dat in de toekomst
productie en distributie moeten geschieden door
commissies van particulieren en ambtenaren,
waarbij aanvankelijk het niet-ambtelijke ele
ment in ruime mate vertegenwoordigd moet
zijn.
Overgaande tot de bespreking van de ver
schillende organisaties, die in vredestijd noodig
zjjn voor de voorbereidingen van de economische
verdediging, wees spr. op het feit, dat overal
de gebiedende noodzakelijkheid wordt erkend,
dat aan den top een defensieraad de algemeene
leiding heeft.
Grooter was de ontsteltenis, toen men om
streeks half elf vernam, dat de hoofdbrandmees
ter Wijman van het dak van het naastgelegen
perceel, van waar hij een straal water op het nog
gedeeltelijk brandende pand wierp, zjjn even
wicht had verloren en naar beneden was gey
stort in het huis. Het duurde gelukkig niet lang; n
of men had den man naar boven gehaald. HU .j
had een val van vijf tot zes meter gemaakt en
aaarbjj flinke anjjwonden aan hoofd en handen
gekregen. De geneeskundige dienst vervoerde
hem naar het St. Elisabeth-ziekenhuis De toe
stand van W is niet levensgevaarlijk.
Na enkele oogenbllkken werd bekend, dat zich
m het brandende huls vijf kinderen bevonden,
ole reeds te bed lagen. De ouders varen afwe
zig en de dienstbode, die zich in de woning be
vond, had klaarblijkelijk nog mets van het drei
gend gevaar gemerkt. Een der toegeschoten bur
gers trapte resoluut het glas van de voordeur in
en met enkele anderen verschafte hij zich toe
ging tot het brandende pand
Op het hulpgeroep van een der kinderen dat
c-oor het geknetter van de vlammen was wak
ker geworden had inmiddels ook de dienstbode
dm brand ontdekt en geholpen door de binnen
gedrongen burgers, slaagde zij er gelukkig in de
kinderen bijtijds in veiligheid te brengen.
De vraag 'of in een toekomstigen wereldoor
log de productie en distributie moeten géschieden
door vereenigingen, commissies of bureaux,
hangt intusschen in zeer sterke mate af van
den geest, die in het bedrijfsleven heerscht.
Dr. W. K. H. Feuilletau de Bruyn
wees op nadeelen van de orga
nisatie in 19141918
militair vliegtuig de F. C. 9 no. 626 te Maar
tensdijk een der inzittenden, de sergeant-vlle-
ger Van Damme ongedeerd is gebleven. De
sergeant-vlieger Van Looyen werd vrij ernstig
gewond en is naar het militair hospitaal pver-
gebracht.
Burgemeester en wethouders van 's-Graven-
hage hebben gisterochtend om 12 uur nament
de burgerij een krans gelegd bij het Koningin
Emma-monument op het Josef Israèlspleln te
Den Haag ter gelegenheid van den sterfdag
van Koningin Emma.
Het dagelijksch bestuur der gemeente Soest
heeft Maandag, den sterfdag van Koningin Em
ma een krans gehecht aan het monument, dat
indertijd voor deze vorstin in de gemeente
Soest werd opgericht. De krans bestond uit
witte seringen en paarse crocussen met een lint,
waarop geschreven stond: Een groet van de
gemeente Soest.
Naar wjj vernemen zal het kasteel ..Bergh”,
dat in den nacht van 14 op 15 Maart door
brand werd verwoest, met den meesten spoed
weer worden opgebouwd. Aan de inwoners van
's-Heerenberg is dank gebracht voor het red
den van een groot aantal kunstschatten.
Maandagochtend heeft de 28-jarige Tjeerd
M. zjjn 58-Jarlgen vader Dirk M., slager en
koopman te Hempens in de gemeente
Leeuwaroeradeel, gelegen onder den rook
van Leeuwarden, bjj een hevlgen twist, met
een mes eenige malen gestoken, tengevolge
waarvan de man is overleden.
I
Spreker vestigde er de aandacht op, dat voor
een land als Nederland, dat niet over onbe
perkte voedsel- en grondstoffenvoorraden zal
beschikken in oorlogstijd, centraliseren van
de productie en distributie van gron<
voedselproducten geboden zal zijn.
Die centrale organen van productie en distri
butie kunnen in de eerste plaats zijn samen
gesteld uit vereenigingen van particulieren, zoo-
als de boter-, )caas-, aardappelen-, vleesch-unies,
enz., die wjj in het begin van den wereldoorlog
hebben gekend en die waren samengesteld uit
producenten, exporteurs en soms importeurs
dier goederen.
Naarmate de voorraden schaarscher werden,
bleek het in alle landen van West-Europa noo
dig te zijn die vereenigingen te vervangen door
commissies van ambtenaren en particulieren,
of door regeeringsbureaux, voornamelijk be-
De
is sinds
gevoerd,
is meer
den wereldoorlog geen eenhoofdige leiding van
de economische verdediging bestond. Zoo wei
gerde vanaf midden 1916 het departement van
Landbouw scheepsruimte beschikbaar te stellen
om grondstoffen voor bewapening en wapens
uit New York over te brengen, ten behoeve van
het ministerie van Oorlog, omdat het vervoer
van graari belangrjjker werd geacht. De minis
ter van Oorlog wilde daarop den blokkadebreker
..Woudrlchem” charteren, waartegen echter de
minister van Buitenlandsche Zaken zich ver
zette. Pas in Me! 1917 werd scheepsruimte be
schikbaar gesteld, echter in onvoldoende mate.
De Hooge Raad heeft verworpen het cassatie
beroep van B. B., die door de Haagsche recht-
”*nk in hooger beroep bij vonnis van 10 Novem
ber 1838 was veroordeeld tot een maand hech
tenis wegens het door middel van certificaten,
benht gevende op de aan een oorspronkelijk aan-
in een loterij verbonden wlnkans bij trek-
•ingen, de deelneming in loterijen openstellen,
<n.L door middel van de Onderlinge Verzeke-
rogsbank Arona").
^Eroneens is verworpen het cassatieberoep van
~iHdie in hooger beroep door de Haag-
•'ne rechtbank bij vonnis van 8 November 1938
- **n maand hechtenis was veroordeeld in een
■bTgelijke loterij (premie leening Holland-Belgié)
<0ot inlichtingen
■n brochure. g
De Hooge Raad heeft Maandag behandeld
het cassatieberoep van den directeur der
B.A.CO. die wegens overtreding van de loterij-
wet door de Haagsche Rechtbank is veroordeeld
tot een geldboete van 3000
Hij acht echter een arbeidsdienst in den
geest van het Fransche stelsel, waarbij de eer
ste oefentijd van de „affectattons speciale»"
gelijk is aan die van de gewone militaire
A ^^^^^aaaf, zocht en blank door
A^PUROL
ru,„, VW—1 belden In doezen ven 3O“ee
60et., tube 45ct.Verkrljgb.bijApoth.en Drogisten.
Omstreeks negen uur ontdekten voorbijgangers
crand in het magazijn toebehoorende aan de
firma DanielsHamers. De vlammen sloegen
toen reeds naar buiten.
Arbeidsdienstplichtigen moeten dan worden
opgeleid tot militair chauffeur, slager, bakker,
kok. werkman bjj een shadow industrie en
voorts zullen hieruit de kaderkernen van de
luchtbescherming moeten worden gevormd, ter
wijl een deel voor de luchiafweergeschutbe-
diening kan worden opgeleid, wat voor de fa-
brieksbeveillging noodig is. Personen, die voor
geen dier diensten in Aanmerking komen wor
den ingedeeld bjj den arbeidsdienst van de
landontginning, aanleg verdedigingswerken,
enz. Alle opleidingen geschieden in militair
verband en beginnen pas als de recrutenschoo)
der Infanterie is doorloopen.
Om dit stelsel door te kunnen voeren is een
goede vooropleiding noodig. Vakarbeiders die
nen opgeleid te worden in de vakscholen, waar
zulks voor kinderen van onbemiddelde ouders
gratis kan geschieden. Geoefende arbeiders die
nen op goedgeorganiseerde centrale werkplaat
sen te worden gevormd, waarvan spreker de
organisatie uitvoerig schetst.
Spreker wees erop, dat alleen om 'n strijdend
leger van 200.000 man van het ncodige te „voor
zien 1.6 mlllioen arbeiders(sters) blijvend aan
Iftt werk moeten worden gehouden. Het zal
dan ook onvermijdelijk zijn om in oorlogstijd
arbeidvdienstplicht voor vrouwen in te voeren
Sinds eenigen tijd is opgericht de stichting
Luchthaven Eist, welke ten doel heeft de op
richting en exploitatie van een vliegveld tus-
schen Nijmegen en Arnhem, onder de gemeen
te Eist De stichting zal, om haar doel te kun
nen bereiken, moeten kunnen beschikken over
een bedrag van ongeveer 300.000 gulden.
De Staten van Gelderland hebben reeds voor
een bedrag van f 125.000 deelgenomen in deze
stichting. Gerekend wordt nu nog op bijdra
gen van de gemeenten Arnhem en Nijmegen
ad f 75.000 en van de gemeente Eist ad f 30.000.
B. en W. van Nijmegen stellen nu aan den
Raad voor om f 75.000 voor dit doel beschik
baar te stellen, mede ook in het belang der ge
meente Nijmegen, welke zeer gebaat zou zijn
met den aanleg van een modem vliegveld,
waarop de toestellen van de K. L. M. zullen
kunnen landen.
Maandagavond is te Tilburg een damesmode-
magazijn, een smal pand van drie verdiepingen
in de Heuvelstraat vrijwel geheel uitgebrand.
De geheele Inboedel met inventaris en voor
raden zijn verloren gegaan, deels door het vuur,
o<els door het bluschwater. Ook de naastgelegen
nuizen kregen waterschade.
De oorzaak van den brand is onbekend.
Van offlcleele zijde bericht men ons,
dat Prinses Juliana de plechtigheid op 31
Maart in Musis Sacrum te Baam ter her
denking van het overlijden van H. M. de
Koningin-Moeder zal bijwonen.
navolgers, die op bet P. T. T.-kantoor zetelen
en hij schrok dusdanig, dat hy oogenbllkkeiyk
dit ondermaansche ontvlood, waardoor wij
stomgeslagen achterbleven. Wellicht zullen de
op komst zijnde tariefsverlagingen ons
spraak teruggeven.
Moge het dan een lofspraak worden.
Mgr Hermann Joseph Strater, titutalr-bis-
schop van Caesaropolis en apostolisch admini
strator van het bisdom Aken, zal op Zaterdag
25 en Zondag 26 Maart m de kapel van het Si.
Ignatius College te Valkenburg (L.) het sub
diaconaat en het diaconaat toedienen aan de
volgende fraters scholastieken van de Orde der
Jezuïeten:
J. Alvarez tcaldas), Jos. Bernal (Medelhn).
Jos. Botor (Altstadt), J. Brand (a-Gravenhage).
A. Campillo (Medellin). A. Dohle (Aken), H.
Eberhard (Keulen), F. Fuhl (Duisburg), H.
Geurtsen «Amsterdam). Jos. Hakkenberg (Frei-
waldau), M v. Hövell tot Westerflier (Cho-
kier), Fra JurAnek (Budeci. Fra Konecny
(Brest), Jos. Köning (Düsseldorf), O. Sevela
(Mutenlce) en H. Thurn (Nears).
Terstond daarop vraten de vlammen naar bo
ven door en een groote vonkenrege.. vulde d»
avondlucht
De brandweer, die met groot materieel was
uitgerukt, tastte het vuur met zeven stralen aan
er sloot het van alle kanten in. Dank zij dit
krachtige optreden kon men na ruim een uur
zeggen, dat het gevaar voor uitbreiding niet
meer bestond
Tijdens het blusschingswerk deden zich enkele
ongevallen voor. De brandmeester van der Meijs
kreeg een omlaag vallena stuk glas op zijn hand,
waardoor een groote vleeschwond ontstond, wel
ke moest worden gehecht
Daar heeft in 1861 ergens een zekere meneer
Philipp Reiss geleefd. Hij leefde overigens lan
ger dan in dat ééne jaar alleen. Maar 1861 is
van belang genoemd te worden, omdat Philipp
Reiss In dat jaar den grondslag legde voor een
groot deel van het tempo, de gejaagdheid en
de onrust van dezen tijd.
Als hjl zich, ondanks dat alles, nu niet meer
,Jn zijn graf omkeert”, dan komt dat onge
twijfeld door den troost, dien hjj gevonden heeft
bij de gedachte, dat. wanneer hjj het niet ge
daan had. zeker een ander het telefoontoestel
zou uitgevonden hebben. En inderdaad, het u>
voor ons niet van zoo heel veel belang of de
man, die de mogelijkheid om langs een draad
te spreken ontdekte, nu Reiss of Bell of hoe
dan ook heette. De telefoon is er en wji zitten,
er maar m<e.
Het is met de telefoon gegaan als met veie
moderne uitvindingen: de mensch heeft ge
zwoegd en geploeterd om de ontdekking te ver
volmaken en nu het eenmaal zoover is en hij
redelijkerwijze zou kunnen verwachten, dat hl)
met zijn pantoffeltjes aan rustig bjj de kachel
van zijn arbeid kan gaan zitten genieten, moet
hij tweemaiQ zoo hard ploeteren en zwoegen
om de onverwachte gevolgen van dit commu
nicatiemiddel onder zijn contrMe te houden.
Het tempo, dat mede door de telefoon gescha
pen werd, loopt iemand, die er nog pantoffels
en een kachel op na houdt, onder den voet.
In een plaats als Hilversum, zelf een gemeen
te met intens en dikwijls gecompliceerd leven,
en bovendien nog gelegen op korten, afstand van
twee groote steden als Amsterdam en Utrecht,
is de telefoon een Instelling geworden, waar
mede iedere zakenman rekening dient te hou
den. gezien de belangrijke plaats, welke de te
lefoon op zijn balans pleegt in te nemen.
Bij het overwegen daarvan kan het
iemand gebeuren, dat de geest van een ander
groot man, van wien men wel hoort beweren,
dat hij de rekenkunst uitgevonden heeft: Bart
jens, over hem vaardig wordt en hij met een
voortvarendheid, een betere zaak waardig, op
telsommetjes aan het maken slaat. En het moet
deze zelfde illustere man zijn geweest, die ons
heimelijk een tip gaf, toen we ons ten opzichte
van de telefoon aan de rekenkunst overgaven.
Het ts ons in een helder oogenblik namelijk
Ingevallen, dat het goedkooper is een telefo
nisch bericht naar Amsterdam via Bussum door
te geven in stede van dit rechtstreeks te doen.
Laten we het sommetje voor U opschrijven:
voor een telefoontje HilversumAmsterdam
rekent P. T. T. ons 30 cent; Hilversum—Bussum
kost 4 cent; BussumAmsterdam 20 cent, wat
totaal 24 cent maakt.
Eenmaal °P het spoor gekomen van een voor
deel lan zes cent, was die ouwe Bartjens niet
meer van zijn stokpaardje af te krijgen en wel
dra had hij gevonden, dat zelfs met een om-
weggetje over Huizen hetzelfde totaal bedrag
van vier en twintig centen wordt bereikt en
de brave baas schudde zijn hoofd over de
rekenaars, die zulke dwaze tarieven hebben sa
mengesteld.
Maar de kranige heer had zijn hartstocht
nog niet botgevierd; wel verre van daar. Met
en
ter
r wordt op het oogenblik een
merkwaardige, uitermate spannen-
de en voor de gansche wereld
hoogstgevaarlijke wedstrijd gespeeld
tasschen lankmoedigheid en durf. Hoe
ver de durf van het expansieve
Dultschland gaan en hoe lang zullen zij,
(jje de Duitsche expansie ongaarne
gien en In strijd met hun belang ach
ten, de „vreedzame” veroveringen van
bet Derde Rijk en zijn Führer in Mld-
den-Europa onder felle, maar daad-
looze protesten over hun kant laten
gaan? Op het oogenblik schijnt Adolf
Hitler de triomfator en Neville Cham
berlain met zijn vergaande lankmoe-
digheidspolitiek de verliezer, maar is
dit geen schijn, waarvan men kan zeg-
dat hij bedriegt? Mr. Chamberlain
zooveelste
merkbare
dat hij
Dultschland pijnlijk verrast was
dat dit de allerlaatste keer zou zijn,
dat Engeland zoo iets zou dulden,
bewapening van Engeland
München zóó sterk omhoog
dat men dit keer geneigd
waarde aan het laatste deel dezer ver
klaring toe te kennen dan vroeger. Maar
was Chamberlain wezenlijk wel zóó
zeer verrast door de jongste ontwikke
ling van de gebeurtenissen in Midden-
Europa als hij voorgaf? Men wordt ge
woonlijk geen eerste-minlster van het
Brltsche Empire, wanneer men al te
naïef is en niet een eenlgermate voor-
Uitxienden blik heeft. Is de sinds Mün
chen enorm versterkte bewapening van
Engeland geen bewijs, dat Chamber-
lain alleen tijd trachtte te winnen door
bet accoord van München, maar in de
duurzaamheid en den veiligheidswaar
borg van dit accoord niet veel vertrou
wen bad? Is het niet merkwaardig, dat
de vervanging van Mr. Anthony Eden
door Lord Halifax eerst werd voorge
meld als een volkomen onderwerping
van het Foreign Office aan Chamber
lain’s toenaderingspolitiek ten opzichte
van de autoritaire staten en vooral van
Dultschland, terwijl thans de pro-
Duitsch geheeten Halifax gedoodverfd
wordt als de motor, die den toegeeflij
ken Chamberlain tot een krachtiger
houding tegenover zijn partner van
München aandrijft? Oogenschijnlijk
Ijeeft Chamberlain door de inlijving
van Bohemen en Moravië door Duitsch-
land een gevoelig échec geleden, maar
men mag vooral niet uit het oog verhe
ien, dat de publieke opinie het Cham-
btrlain thans niet meer kwalijk zou
nemen wanneer Chamberlain op geen
aeeoord met den dictator van Duitsch-
land, die zich niet langer aan zijn af-
ipraken schijnt te willen houden dan
hem zelf alleen goeddunkt, zou willen
ingaan terwille van het behoud van een
needs moeilijker te verdragen vrede,
en dat de wereld het niet meer aan
hem, maar aan Dultschland zou wijten,
wanneer het onverhoopt tot een cata
strophe zou komen.
„affecUttons
de gewone
dienstplichtigen noodig. Dit is bovendien het
eenige afdoende middel om de heele oorlogs-
bestemming van een lichting, hetzij voor dienst
aan het front, dan wel aan het hwnefront, op
efficiënte wijze te regelen in het belang van
den staat..
Maandagmiddag is de motorrijder J. Veene-
mans, kleermaker te Nijverdal op den rijksweg
WlerdenNijverdal in volle vaart tegen een
boom gereden. De man liep een schedelbasis-
tractuur op en was op slag dood.
Het motorrijwiel werd licht beschadigd Hei
stoffelijk overschot is naar zijn -woning ver
voerd.
Het slachtoffer was gehuwa en had geen kin
deren.
Spreker achtte daarom een raad van defen
sie van het rijk in tijd van vrede en oorlog,
waarvan alle by de economische en militaire
verdediging betrokken ministers deel uitmaken
met den premier als voorzitter, waarin <x>k de
chefs der staven van leger en marine zitting
hebben naast andere deskundigen op militair
of economisch gebied, dringend geboden. Voor
zoover de organisatie van de economische ver-
dedigingsvoorbereiding bekend is in verschil
lende landen, staat overal een dergelijk cen
traal coördinoerend orgaan aan den top van
alle organisaties. Bovendien behoort onder lei
ding van den minister-president een „centraal
bureau van coördinatie van de economische ver-
dedigingsvoorberelding” belast te worden met
de eigenlijke uitvoering van de voorbereidingen
van productie en distributie van oorlogsmate
riaal en van verp egingsmiddelen voor de strijd
krachten en de burgerij, waaromtrent de rijks
raad van defensie een beslissing heeft genomen.
Dat centraal bureau zal minstens moeten be
staan uit een bureau voor grondstoffen en half
fabrikaten, een bureau voor industrleele pro
ductie. voor energie en brandstoffen, voor ar
beid en arbeidsdienstpllcht. standaardisatie en
normalisatie, voedselvoorziening, prijscontrölé.
handel en transport, financieele verdedlgings-
voorbereiding en voor propaganda.
Zoo zulks maar eenigszins mogelyk is, moe
ten de productie en distributie aan het be
drijfsleven worden overgelaten en moet men
zich zoo lang mogelijk bepalen tot tegengaan
van prijsstijgingen.
Wat de organisatie van den
t ussche nh andel betreft, kwam spreker
op grond van een beschouwing van het Duit
sche en Fransche aankoop- en distributiestelsel
tijdens den wereldoorlog tot de conclusie, dat
het noodig is dat er in Nederland één centraal
rijksgraanbureau, één centraal rijksaardappe-
lenbureau enz. moet worden opgericht, met half
autonome filialen in de provincie onder een
rijkscommissaris, die den aankoop en distributie
regelt.
doeld de premieleeningen. welke niet in strijd
ziln met de loterij wet.
De Haco was dus verplicht door te gaan met
i, totdat de laatste obligatie zou zijn
Ilse era.
Nu is echter ten laste gelegd, dat andere
trekkingen ziln georganiseerd en wel omdat er
Tenslotte wordt de beteekenis van de eco
nomische verdedigingsvoorber^iding besproken
in het kader van de economische ontwikkeling
van ons land Spreker acht bet geenszins noo
dig op het gebied van den landbouw naar vol
ledige voedselautarkie te streven. Eveneens is
dit onnoodig ten aan zien van de consumptie
goederen industrie, terwijl voor de kapitaal
goederen en -Industrie, de ruggegraat van de
economische verdediging juist naar een ax>
groot mogelijken export moet worden gestreefd.
In deze zaak heeft allereerst gepleit mr. E
Hol ander, die herinnerde aan de beslissing van
den Hoogen Raad, dat de HACO met haar trek
kingen voor de in 1926 uitgegeven premlelee
nlng niet meer mocht enten op de Staatsloterij,
maar voor de keus stond om of eigen trekkin
gen te houden of over te gaan tot conversie
De Haco heeft toen het eerste gekooen en or
ganiseerde eigen trekkingen onder notarieel
toezicht, welke trekkingen volgens de aankon
diging in het prospectus der leening werden in
gericht op den grondslaa der Nederlandsch»
Staatsloterij
De betreifende premieleenuig is uitgegeven
v«5ór de wetswijziging van 1928 en valt dus on
der de overgangsbepaling, waarin worden be-
een heilig vuur bezield voer hij verder
schroomde zelfs niet de telefoonjuffrouw
hulp te roepen en uit deze samenwerking ge
werd een nog voordeeliger resultaat: het ge
bruik maken van de telefoonlijn Hilversum
Weesp brengt tien centen onkosten met zich
mee. WeespAmsterdam idem zooveel, met het
gevolg, dat een bericht van Hilversum vla
Weesp naar Amsterdam doorgegeven, twmug
centen kost een voordeel dus van een heel
dubbeltje.
Op dit punt aangekomen, had Bartjens^péest
een dergelijken staat van vervoering bereikt,
dat het hem niet mogelijk was zich nog langer
aan het begrensd terrein van de practijk ge
bonden te houden en zich ging verliezen in lou
ter theoretische beschouwingen: Amsterdam,
zoo fluisterde de geest ons in. ligt niet verder
dan 30 KM. van Hilversum. Dat is nu. wel ge
rekend. minder dan driemaal tien kilometer.
Welnu, een telefoongesprek over 10 KM. kost
vier cent in drie étappes lerdeeld zou aldus
het doorgeven van een bericht naar Amster
dam twaalf centen kosten, dat is minder dan
de helft der werkelijke kosten....
Toen dacht Bartjens’ geest nogmaals aan zijn
All» tijd om aan lle&ebbertjen t» b»
steden I Mijnheer heeft geld
Btjeengespaard met een tpaarverzeke-
rlng van de Victoria.
Op een weekpremle van een kwartje
(thuis afgehaald) wordt later 300 gulden
uitbetaald.
Vraagt eee» nader» mlithtingaa.
Tengevolge van den hevlgen storm is het wa
ter rond Schiermonnikoog zoo hoog gestegen,
dat de veerbootdlenst, die tusschen Oostmahorn
en Schiermonnikoog wordt onderhouden, ge
staakt is. Men zal moeten wachten, tot de
steiger op het eiland, die geheel onder water
staat, weer is vrij gekomen.
prjjzen beneden 100.zijn uitgekeerd
Pleiter wees er in dit verband op. dat we
hier te doen hebben met twee verschillende za
ken, de trekking en de ultkeeringen.
De trekking is geoorloofd en de uitkeeringen
zijn niet van Invloed op de wijze, waarop deze
trekking geschiedt, en aan het gecorloofde van
de trekking kan geen afbreuk worden gedaan,
wanneer er bovendien prijzen worden uitge
keerd, we ke niet waren uitgeloofd.
Er zijn slechts twee verboaselementen In de
overgangsbepaling. n.l. dat er geen andere of
verdere uitgifte van obligaties mag geschieden
en voorts, dat geen andere trekkingen mogen
worden georganiseerd dan die van te voren zi)n
aangekondigd.
Wanneer de Haco zich hieraan houdt, han
delt zij niet in strijd met de loterijwet.
Welnu, besloot pleiter, de trekkingen geschie
den regelmatig volgens het bi) de uitgifte der
leening vastgestelde p’an, terwijl deze trekkin
gen door het feit dat extru-ultkeeringen zijn
gedaan, niet worden „andere" trekkingen als
Ir. de wet bedoeld.
Vervolgens lichtte mr. S. van Oven een aan
tal cassatiemiddelen toe.
Pleiter wees er op. dat de ten laste legging
er van uit gaat, dat roor de leening van 1937
(de dagvaarding betrof een trekking In dat Jaar>
geen toestemming was verleend. Maar er was
geen sprake van een leening van 1937. De trek
king geschiedde voor de leening van 1926. welke
leening geoorloofd was.
Het geven van cadeaux kan die leening niet
in strijd brengen met de loterijwet.
Verder was ten laste gelegd dat bjj de trek
king ook nummers werden medegetrokken, welke
reeds geamortiseerd hadden moeten zijn. In dit
verband merkte pleiter op. dat men met 21000
moet blijven doortrekken, aangezlen anders de
trekkingen volgens het plan niet mogelijk zijn
en wijziging zou worden gebracht in de kansen
der overblijvende nummers. Het is technisch
ónmogelijk om een scheiding te maken tusschen
ae wel en de niet geamortiseerde ob'Igatles en
dat de wetgever zulks ook heeft ingezien, blijk»
wel uit het voorschrift, dat de trekkingen moe
ten geschieden volgens het bekend gemaakte
plan, zoodat splitsing niet is toegestaan. Aan
gezien de Haco zich in dit opzicht houdt aan
dat voorschrift, is te dezen aanzien evenmin
overtreding van de loterijwet aanwezig.
De procureur-generaal zal 3 April conclu
sie nemen.
Naar we vernemen, is thans aan de vluchte
lingen die verblijf houden op het kamp te Hoek
van Holland, wat meer, bewegingsvrijheid ver
leend.
Aan de betrokkenen wordt,
zjjn van een speciale vergunning,
zich bulten het kamp te begeven.
Dit is een der voornaamste oorzaken, waar
door in den herfst van 1917 per stuk geschut
2400 projectielen beschikbaar waren, een
dus die slechts voor enkele dagen
voldoende was.
oolang Hitler voor Dultschland en
f de Duitschers rechtsherstel eischte
tegenover het onrecht van Ver
sailles, zoolang hij slechts voor ver
drukte of vermeend verdrukte Duitsche
nationale minderheden opkwam en
slechts Duitschers In het Derde Rijk
trachtte op te nemen, kon hij met kans
op succes een beroep doen op het
rechtsgevoel der wereld, maar nu hij
ook nlet-Dultschers annexeert op een
wijze, die van een bij die niet-
Dultschers verbittering wekkende psy
chologische hardhandigheid Is, heeft hij
selfs den schjjn van een rechtsstrijd la
ten varen om eenvoudig een als zooda
nig niet meer te miskennen machts
strijd te voeren. Hij heeft daardoor niet
alleen het verzet tegen zijn expansie
politiek bij de groote democratische mo
gendheden aangewakkerd en de pu
blieke opinie dier mogendheden nog
sterker tegen zich Ingenomen, maar ook
Dultschland met sterk nationalistisch
roeiende minderheden verrijkt, welke
hem vooral bij een Europeesch conflict
bijzonder veel last kunnen bezorgen
Heeft Tsjecho-Slowaklje gedurende den
wereldoorlog niet de kans gekregen om
slch uit de Oostenrljksch-Hongaarsche
dubbelmonarchie los te worstelen? Even
als toen bevindt ook thans Benesj zich
weer In de Vereenigde Staten en men
schrijft hem de bedoeling toe daar weer
eenzelfde activiteit te ontplooien als die,
welke twintig jaar geleden tot de zelf
standigheid van Tsjechië leidde. Naar
mate de durf van het nation.aal-socialis-
tische Dultschland toeneemt, neemt het
geduld der groote democratieën af. Dat
dit niet altijd zoo door kan blijven gaan,
ts duidelijk. De vraag blijft echter wan
neer en op welke wijze er een eind zal
komen aan den adem-benemenden
wedstrijd.