ONS BLAD
van
N
Een gematigde rede
Mussolini
Franco zet offensief bij
Cordova
blijft
ongeschokt
I
I
Kracht der as
■R
L
I
Het nieuws van heden
van
Suezkanaal
en
Zwitsersche
in
voor
a1
Een nieuwe haven
Litauen
grens
wordt beschermd
Polen versterkt
zijn leger
Frankrijk liggen
Eischen ten opzichte
uitgedrukt in de woorden: Tunis,
Djiboeti
Duitsch optreden was
onvermijdelijk
FISK safti flight
DE OPMARSCH VINDT
SNELLEN VOORTGANG
tar
DE BAROMETER
LALPH. ELSEMBURG
NZ
„Een gemeenschappelijke
Verklaring van Duitsch-
land en Italië”
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 27 MAART 1939
afd.
De onderhandel ingen
met Madrid
Frankrijk
Kardinaal Tedeschini
aanvaardt nieuw ambt
EN
De vredesonderhandelingen
Buitenlandsch oordeel
'3
F abriekson t plof f ing
eischt acht dooden
Lawine vraagt vele
dooden en gewonden
BRITSCHE VERKIEZINGEN
IN NOVEMBER?
Wapenstilstand aan
Hongaarsche grens
Maatregelen worden uit
voorzorg getroffen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Bijeenkomst vaiï het parlement
werd voor den tijd van een
maand verdaagd
N.V. VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
„SINT PETRUS”
maliebaan ss utrecht
Geen burger van het Memelgebied
zal om politieke redenen
worden vervolgd
Het Weer HiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiHimiHiiiiiiiiiiiiiimi
Zondag a.s. begint de
kampioenscompetitie
Zijne Eminentie bracht dank
aan den H. Vader
Italië en
Politieke beginzelen
In het stampvolle Olympisch Stadion te Rome heeft de Duce
Zondagochtend zijn met spanning verbeide rede gehouden, ter
gelegenheid van de herdenking der oprichting van de fascistische
strijdhonden in 1919.
Wanneer men in aanmerking neemt dat hier een dictator sprak
voor oud-strijders, blijkt de toon dezer rede niet oorlogszuchtig, en
zal zij zeker er toe bijdragen den gespannen toestand in Europa te
verbeteren. Tot Frankrijk werd de uitnoodiging gericht om het
initiatief te nemen tot onderhandelingen betreffende het koloniale
vraagstuk, dat den naam draagt „Tunis-Djiboeti-Suezkanaal**.
Volgens diplomatieke kringen te Rome zijn de minimale ver
langens van Italië op dit gebied: een algemeen statuut voor de
Italianen in Tunis, afstand van den spoorweg van Djiboeti en een
vrije zone te Djiboeti; verder een herziening, ten gunste van Italië,
van de tarieven der Suezkanaalmaatschappij, benevens toetreding
van Italië tot den raad van bestuur dezer maatschappij.
Het zal aan Rome wel mogelijk blijken omtrent deze punten
met Parijs in nader overleg to treden.
f' rit?
V
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
4
-WHOLESALE ONLY
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 151
I
VOOR HET ZUIDEN:
mu
militaire
voor-
8TORMW AARtKHUWINGHDIENHT
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIHIIIIIHIIIHIIIIHIimilHIIHIIimiHHIIIIIIIIIr-
in
op
Fe-
t
Stand op Maamtac ya*.: 7SA7
Vorice stand: 75A7
Lijfreate
Collectieve PensioeBversekeriag
ttattef m—-ten «ptrsdim. moor steeds da beve
len van Baad ■Mesten velgen.
FOIX. 35 Maart (Havas). BU het lawine-
ongeluk te laourt zijn Tl personen om het
leven gekomen en 33 gewond. De reddings
werkzaamheden worden voortgeaet.
LONDEN, 35 Maart (Reuter). Tengevolge
van een ontploffing in een fabriek valt spring
stoffen voor steengroeven en mijnen te Favers-
ham in Kent is een der gebouwen geheel ver
nield. Drie mannen en vijf vrouwen zijn door
de ontploffing om het leven gekomen.
De ontploffing werd tot op grooten afstand
gehoord, en in aller ijl rijn ambulance-wagens
en brandweer toegesneld.
BURGOS. >7 Maart (Havaa) B*j hei
begin van den Zondag sjjn de treepen van
Franco In den sector van Cordova te* het
offensief overgegaan. Het front werd een
der moeite doorbroken. De troepen rdkken
snel op.
Kroohuge tot matige Neo»d-O~toHjke
wind, bett-okken tot swaar bewolkt, na
en dan eenige nee «vlag, self de tempera-
•nur ais gtatervn.
WARSCHAU. 35 Maart Otautar) In w-
band met de jongste gebeurtenissen in Midden
Europa worden in Polen uitgebreide maatrege
len van militaire voorbereiding getroffen; doch
in welke mate 11 onbekend, aangezien niets ge
publiceerd mag worden over de aantallen reser
visten. die onder de wapenen worden geroepen,
noch over andere maatregelen. Het schijnt, dit
minister Beek, liever de grenzen van Polen «ril
garandeeren door de verklaring, dat Polen be
reid Is te strijden, dan door zich nauwer aan ta
sluiten bU de westelijke mogendheden.
De leiders van de oppositie hebben met de
vertegenwoordigen van de regeerlng geconfe
reerd en vermoedelUk zullen de besprekingen
op ruimer schaal worden voortgezet.
sch-
bü-
b«:
XNS
BERN. U Maart. (D.NJt.j. Het Zwiteer-
eeh» Departement van Oorlog heeft van
middag officieel medegedeeld, dat de Bonda-
regeering als voorsorgmnaatrrgel heeft ge
laat aan alle grenzen de mijnen te laden.
Ter bewaking hiervan ijjn de de—betreffen
de eenheden onder de wapenen geroepen.
▼oer verdere maatregelen bestaat op bet
oogenbllk geen aanleiding.
Bar<|.iwtte. VwUw - RtaMfttaM
Most up to date firm
m .11 TEXTILE GOODS
Y^w*raM ndro« ,r»rta’
L*'
co.
17a
iet
U
Ml
?h
B5
▼an-
de
tj*
ler.
!O
Achilles de nieuwe KNVB-kam-
en Noord.
Hedenmorgen to oar geeeind aan
alle posten: -Atientiroeln neerhalen".
Zon op Ut - onder 1A23 - Urht op 1S.M
Maan op .IS -ndrr AM
SS Maart E. K.
De rechteche regeerlng antwoordde:
„Het ia zeer dringend, dat rU de wapens over
geeft in verband met het ophanden sijn van
on. volgende offensief, dat reeds op eenige
fronten Ie begonnen. Geeft «wen troepen het
bevel de witte vlag te hOchen’".
Joan del RJo deed vervolgens een beroep er
de kalmte der Spanjaarden ia de republikein- I
ache zone, aeggende, dat Ml alot op eigen tal-
voor de
Prinses
Het groote rechteche hoofdkwartier deel
de naderhand mede, dat de Andnlnatache
troepen op verschillende panten door het
front van Cordova heen zijn gebroken en
voorbij de volgende dorpen zijn getrokken:
Hinojosa del Duane, Del Alcazar. Alcarace-
jos, Anoneea. Dos Terms en PoaoManeo.
De opmarsch geschiedde over een diepte
van M kilometer. Tijdens den heeeben
geheele republlkelnache bataljons d- witte
vlag en gaven zich over zonder weerstand
te bieden. Er werden tienduizend krijgsge
vangenen gemaakt.
hoofdzaak voorgesteld als een .gemeenschap
pelijk antwoord van Dultachland en Italië" aan
de democratieën, en als een waarschuwing tegen
de .xxnslngelingspogingen", die door deze mo
gendheden tegen de autoritaire staten zouden
worden ondernomen. In dezen gedachtengang
verklaart men. dat Frankrijk en Engeland zul
len moeten gewennen aan de gedachte, dat de
..tegenwoordige toestand niet veel langer kan
duren". Men is echter van meenlng dat de re
devoering van Mussolini niets oorlogszuchtigs
heeft, en vindt het volkomen natuurlijk, dat
hij gesproken heeft over „bewapeningen”, aan
gezien Roosevelt en Hort Belisha en anderen
dal evenzeer doen.
De „Prinsen Beatrix” is Zaterdag van de werf van ,J)e Schelde” te Vlissin-
gen officieel door Z. K. H. Prins Bernhard te water geladen. Het schip
verlaat de helling
VOOR HET NOORDEN;
Reeds zeer vroeg stroomde de oude garde
der revolutie in twaalf colonnes naar het
Olympisch Stadion. Dit vulde zich onder
een stroomenden regen, doch later werd het
weer beter.
Tot de In het Stadion aanwezigen behoor
den vele fascistische autoriteiten, delega
ties van oudstrijders en verminkten uit den
wereldoorlog, de oorlogen in Abesslnië en
Spanje en van de Itallaansche Lictoren-
jeugd. Verder was er een Duitsche delega
tie ondervlelding van dr. Ley en een Spaan-
sche onder leiding van Cuesta, den secre
taris-genera al van de Phalanx. Belde de
legaties werden lulde toegejuicht.
Verder heeft Franco naar Reuter uit Bur
gos meldt een oproep per radio uitgegeven,
waarin hij er den nadruk op legt dat overgave
dor republikeinen onvermijdelijk is, en waarin
h|j sjjn vorige aanbod herhaalt betreffende
edelmoedig porton voor allen, die geen mis
daden hebben bedreven. Overgave aan het va
derland. aldus gaai de oproep verder, ia eer
baar, maar het zal een misdadige krankzinnig
heid zijn verder bloed te vergieten voor een
verloren zaak en een paar belanghebbende In
dividuen.
In Fransche politieke kringen gelooft men,
volgens Reuter, hoewel dit niet in officieeie
kringen wordt bevestigd, dat Frankrijk van
de door de redevoering van Mussolini ge
boden gelegenheid gebruik zal maken om
langs diplomatleken weg te polsen naar de
mogelijkheid van het openen van onder-
handelingen.
Krachtig van bouw,
soepel van actie,
veilig in moeilijkheden:
In een communiqué, dat door Union Radio
te Madrid werd uitgegeven, wordt medege
deeld. dat Zondagmorgen aan het front van
Estremadura de rechtschen gesteund door een
groote hoeveelheid materiaal, een offensief
hebben ingezet, en dat zU er In geslaagd zijn
verscheidene stellingen te bezetten.
In Vijf ponten zette de dace daarop de
keginselen van zijn politiek uiteen. Hij ver
klaarde M.: „Hoewel het wel bekend Is. dat
wtl een eeuwigdurenden vrede als een ramp
—or it menachelfjke beschaving zouden be
schouwen, zijn wij van oordeel, dat een
•ange periode van vrede noodsakelijk is om
de mensehelUke beschaving zich verder te
laten ontwikkelen.’’
Matige te* zwakke NoordOooteHJke
wind. brteoVen te* zwaar bewolkt, na
en dan eenige neerslag, «elfde tempera
tuur als gisteren.
In mijn rede in Genua, aldus Mussolini, heb
ik gesproken van een barricade, die Italië van
Frankrijk sch_ldt. Deze barricade km als vrijwel
geslecht beschouwd worden en over enkele da
gen. wellicht over enkele uren, zal de infanterie
van het nationale Spanje haar laatsten slag
slaan en dit Madrid, waar de llnkschon den dood
van het Fascisme verwachtten, zal daarentegen
het graf van het Communisme zijn.
autoritaire regeeringen tot stand komen, dan
zouden deze regeeringen den handschoen opne
men om op alle punten der aarde van verde
diging tot den aanval over te gaan
Schündel afdeelingslcampioen
Zuid II van -den IVCB.
DWS en
pioen in West
Verder heeft, naar DJf.B. uit Memel bericht
het Memel-dlrectorlum bekend gemaakt, dat
toestemming voor het overschrijden der grens
tusschen Memel en Litauen slechts wordt ver
leend aan ambtenaren van de vroegere Lltau-
sche autoriteiten en seml-offlcieele instellin
gen. Aan de werkende Litausche bevolking
wordt verzocht aan het werk te blijven. Ieder,
die blijft werken, zal arbeid en loon vinden.
In verbapd met de inschakeling van het
economisch leven van Memel in het Dultscha
Rijk zullen de douanegrenzen van Memel voor-
looplg gehandhaafd blijven.
PRAAG. 35 Maart (Reuter). De bevel
hebber der Slowaaksche strijdkrachten te
Presov heeft vanavond medegedeeld, dat een
wapenstllstandsvereenkomst is gesloten
tusschen de Slowaaksche en Hongaarsche
troepen.
Zooals PAT. meldt hseft de preaident
van de Poolsche republiek de gewone dt-
ting van Kamer en Senaat met Ingang van
37 Maart aa. voor den tijd van dertig dagen
verdaagd
De strijdkrachten van Franco. welke om
■even uur vanochtend bij Oordovn tot den aan
val overgingen, bestaan uitsluitend uit 8paan-
sche troepen en staan onder direct bevel van
Quetpo de Llano. De stadsen, hoofdstad der
provincie van dien naam. bevindt zich op on
geveer *0 kilometer van het uitgangspunt van
den aanval.
Polen treft uitgebreide
zorgsmaatregelen.
Litauen zal een nieuwe heven aanleggen.
Overeenstemming over een nieuw Ne-
derlandach-Duitach handelsverdrag, gel
dig tot 31 Dec. 1940.
Verder is tusschen de regeeringen van
Dultachland en Litauen vastgesteld, dat geen
burger van het Memelgebied wegens zijn poli
tieke houding in verband met de betrekkingen
tusschen Memel en Litauen zal worden ver
volgd.
Resumeerende schijnen de vooruitzichten vopr
den internationalen toestand na de redevoering
van Zondag beter noch slechter. Op de uit
Fransch standpunt bezien belangrijkste vraag,
namelijk ot FranschItallaansche onderhan-
dellngen onder bevredigende omstandigheden
kunnen worsten gehouden, geeft de redevoering
ten slotte geen nauwkeurig antwoord.
Naar wit vernemen aal Zondag as. reeds een
aanvang worden gemaakt met de kampioens
competitie Gespeeld worden dan de wedstrij
den AJaxAchilles en EindhovenDWS.
I.
De Spaanache nationalisten begonnen een
offensief bij Cordova en in Estremadura.
en behaalden vele successen.
Mussolini hield ta Rome een gematigde
rede.
WARSCHAU, 35 Maart (P A.TJ De
Litausche gezant te Warschau. Saulys,
heeft den vertegenwoordiger van de Wiec-
zor Warszawski medegedeeld, dat Litauen
een nieuwe haven zal aanleggen ten noor
den van de stad Palaga
In Duitsche politieke kringen wordt naar
Havas bericht de rede v»n Musaollnl in
Pogingen om de as Rome-Berlün te verbre
ken zijn, volgens Mussolini, kinderachtlg. Wat
•n Midden-Europa gebeurd is moest noodzake-
M)k gebeuren.
Ik kan hieraan toevoegen dat, als het pro-
bitem op het moreele plan wordt gaplnntst, nie
mand ik herhaal, niemand bef recht heeft,
e®n eersten steen te werpen, zooals de oude er
•I* moderne geschiedenis van Europa overvloe
aantoont. Het is duidelijk, dat. wanneer een
"“ik. dat een groot aantal manschappen en
*norme wapenarsenalen had, niet in staat is,
*n gebaar te maken, dat aantoont dat het
riiP. zéér rijp is voor zjjn nieuwe lot. En moent
RMMls men probeert, een ooalitie tegen de
Wjj wenschen niet dat men van broeder-
schapsbanüen spreekt. De betrekkingen tusschen
de staten zjjn betrekkingen van kracht, en dit
zijn de elementen die hun politiek bepalen.
Vervolgens noemde Mussolini de Middelland-
sche Zee. die, naar hij zelde, in geografisch,
historisch, politiek en militair opzicht een vitale
ruimte voor Italië is. Wanneer wU Mlddellan-
sche Zee zeggen, aldus de Duce, rekenen wjj
hiertoe natuurlijk ook de golf, die Adriatische
Zee heet, en waarin de Itallaansche belangen de
voornaamste, doch ten aanzien van de Slaven
niet exclusief zijn en daardoor heerscht er se
dert twee jaar vrede.
Tenslotte legde Mussolini den nadruk op de
noodzakelijkheid van bewapening. Het wacht
woord. zeide hij, Is dit: wij zullen de kanonnen,
schepen en vliegtuigen vermeerderen tot eiken
prijs, zelfs indien wij tabula rasa moesten ma
ken van alles, wat men het burgerlijke leven
noemt. Wanneer men sterk is, is men bij zijn
vrienden geliefd en wordt men door zijn vijan
den gevreesd
De Duce besloot met hulde te brengen aan
den moed, de opofferingsgeindheld en het ge
loof der squadrlstl.
Hr. Ma. Kruiser ..Sumatra'* in de haven
van Nieuwediep teruggekeerd.
Prins Bernhdrd heeft te Vlissingen de
laatste beletselen weggenomen
tewaterlating van het m.a.
Beatrix'*.
De duce wees er op, dat de Italiaan-
sche vraagstukken ten aanzien van
Frankrijk in de nota van 1 7 Decem
ber j.l. duidelijk gesteld zijn. Zij hee-
ten Tunis. Djiboeti en het Suez
kanaal. De Fransche regeering is vol
komen vrij orn te weigeren deze pro
blemen zelfs ook maar te beapreken,
maar zij behoeft er zich dan ook niet
over te beklagen, als de kloof, die
het oogenblik de beide landen
acheidt, zóó diep zal worden dat het
moeilijk of onmogelijk zal worden
haar te overbruggen.
LONDEN, 35 Maart. (Havas). Volgens den
t.plomatieken redacteur van de .Financial
rimes” zou de Engelsciie regeerlng thans be
sloten hebben de algemeene verktekjngen defi
nitief te houden dit jaar November.
Naar Havas uit Madrid bericht heeft Juan
del Rio, de secretaris van den NaUonalen Ver-
drdlgingsraad. Zondagavond voor den zender
van Union Radio een toespraak gehouden,
waarin hij de volgende telegrammen, gericht
tot de rechtsche regeerlng. voorlas:
,X>e Nationale Raad aan de rechtsche regee
rlng: morgen. Maandag, zullen wij onze lucht
strijdkrachten zenden als symbolische overgave
We verzoeken u het tijdstip vast te stellen”
Het tweede telegram luidde:
,JDe Verdedlglngsraad aan de rechtsche re
geering:
..Het is mischien mogelijk, dat wij
daag, zelfs In den loop van den middag,
overgave ten uitvoer kunnen leggen”.
De eerste Indruk In gezaghebbende kringen
te Londen is volgens Reuter, dat Mussolini de
verwachtingen niet heeft gelogenstraft, welke
gewekt waren door de recente rede van den
Itallaanschen Konlng. Men heeft den Indruk,
dat, terwijl de redevoering van Mussolini niet
de gebruikelijke kracht en strijdlustigheid mist,
er weinig Is, dat kan worden opgevat als In
wezen agressief. Niemand verwachtte dat Mus
solini de as zou afvallen, maar stilzwijgend er
kent deze rede de bijzondere behoeften van
Italië, sooals die door den Konlng s^n uitge
sproken en geeft zjj uitdrukking aan de opvat
ting, dat er nog tijd is voor Frankrijk en Italië
om te komen tot onderhandellngen over de op
den voorgrond staande moeilijkheden. In dit ver
band is er niets van den aard van een bedrei
ging of ultimatum of eenlgerlel uitwerking en
uitbreiding van de Itallaansche elschen, die op
de bekende basis blijven.
De duce herdacht allereerst degenen, die voer
<e beweging gevallen zijn, zoowel op de straten
er. pleinen van Italië als in Afrika en Spanje.
H(j herinnerde aan hetgeen in de afgeloopen
twintig jaren tot stand is gebracht en dat, naar
h|j zeide, bestemd is om eeuwen lang voort ts
blijven bestaan. De duce sprak smalend van de
leugens van de democratische landen, die de
aanstaande zekere Ineenstorting van het fas
cistische Italië hadden aangekondlgd. Het had
ta Abessinié en Spanje zijn bloed verloren en
Sou dringend een leenlng noodlg hebben, die
natuurlijk niet anders dan Engelsch zou kun
nen zijn.
„Wat wij gedaan hebben.” aldus Mussolini,
is belangrijk, maar voor ons is nog belangrijke!
wat wjj zullen doen. En wij zullen het doen om-
d*t mijn wil geen hinderpalen kent, en omdat
Uw enthousiasme en uw opofferingsgezindheid
ongeschonden zijn"
Volgens Havas doet sedert enkele dagen te
Warschau het gerucht de ronde, dat de vroe
gere Poolsche minister-president en leider van
de boerenpartij. Vincent Witoa, voornemens is
naar Polen terug ta keeren.
HU werd in het beroemde proces-Brzeac ver
oordeeld tot twee Jaar gevangenisstraf en
vluchtte naar Tsjecho-SlowakUe.
De boerenpartU eischt amnestie voor hem. en
de Poolsche regeerlng stelt zich op het stand
punt. dat amnestie alleen kan worden verleend
wanneer Wltos naar polen terugkeert en een
soort symbolischs dasd van onderwerping
stelt.
Onze Rotneinsche correspondent seinde
Zaterdagavond
Heden heeft Zijne Eminentie kardinaal
derigo Tedeschini, die door Z.H. Paus Plus XH
tot Zijn opvolger benoemd werd ata aartspries
ter van Sint Pieter, op plechtige wijze deze
functie op zich genomen.
Om elf uur hedenmorgen werd Kardinaal
Tedeschini door de kanunniken en den overi
gen clerus van den Sint Pieter bU den Ingang
van de basiliek ontvangen en naar de sacristie
geleld. Nadat de Kardinaal had plaats genomen,
werd voorlezing gedaan van de bulle der be
noeming, waarna de geestelijkheid hem de ver
schuldigde eer bracht.
Zijne anlnentle hiela daarop een rede, waar
in HU den Heiligen Vader voor de hem ten deel
gevallen onderscheiding dank bracht, eenige re
ligieuze en historische data uit de geschiede
nis van de basiliek memoreerde en de nage
dachtenis eeroe van Paus Benedlctus XV en
Paus Pius XI. onder wie HU Zün kerkelijke
carrière maakte.
Vervolgens vond In de basiliek op de gebrui-
kelUke wUze. de inbezitneming plaats van den
Sint Pieter. De Kardinaal schonk aan het ka
pittel twee zilveren kandelaarz.
BU de plechtigheid waren vele hoogwaar-
dlgheidabekleeders uit Vaticaanstao aanwezig.
