ONS BLAD
aan‘Franco
over
Rechtschen behalen
groote successen
Chamberlain
over
Madrid geeft zich
Engelands
handel met Roemenië
u
I
Krijgsraad gevormd
Het drama te
Koedijk
hotel-cafe-restaurant
DIJJERS
Het nieuws van heden
|i
LITAUSCH KABINET
HET HANDELSACCOORD
AFGETREDEN
BERWN-BOEKAREST
ACK>
EXTRA-BIJLAGE
DINSDAG 28 MAART 1939
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
LONDEN, 28 Maart. Reuter
bericht, dat Madrid zich heden
ten heeft overgegeven.
Nazi’s doen onrust te
Eupen ontstaan
I
fe -
4
1
s
De Yankee Clipper te
Horta aangekomen
De anti-agressie-
verklaring
Bisschoppelijk schrijven wordt
bespottelijk gemaakt
Verdachte vrijgesproken; het
ten laste gelegde niet
bewezen geacht
BURGOS, 28
schen hebben in
Madrid demobiliseert
recruten
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Men spreekt ever onze keuken
niets dan goeds
Vele dorpen zijn bezet en dui
zenden krijgsgevangenen
zijn gemaakt
Het Weer
De Britsche minister-president on
derhandelt met de leiders der
oppositie in het Lagerhuis
Overdracht der vloot
te Bizerta
aan de Spaansche nationalis-
MADRIQ GEEFT ZICH OVER AAN
FRANCO.
LENTENUMMER
7» r
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
MAGER MS4U
wees,
successen
eens
oud-
VOOR DE OVERIGE PROVINCIES:
Madrid
met
en
geweer-
een
1
s»
■kss- T
üit Burgos wordt gemeld, dat de recht-
sche troepen aan het front van Cordova
meer dan 15 K.M. gevorderd zijn en Almaden
hebben bezet.
By ontstentenis van den leider der oppositie,
Clement Attlee, die ziek is, heeft Chamberlain
vandaag alleen (Jen plaatsvervangend leider der
labour-party, Arthur Greenwood, in Downing
street ontvangen.
De beschieting van
hoofdstad groote verwoestingen aangericht
naar de Lobbycorrespondent van Reuter meldt,
normaal voort. Het kabinet blijft den minister
president in deze zaak eensgezind steunen. Aan
Frankrijk is geen toezegging gedaan betreffende
dienstplicht in vredestijd en in het kabinet komt
in deze kwestie, welke niet als urgent wordt be
schouwd, geen verschil van meening tot uiting.
Eerst zal het vrijwillige nationale register her
zien worden en er zijn aanwijzingen, dat hieruit
nieuwe ontwikkelingen zullen voortvloeien en dat
een veelomvattend plan inzake verplichte licha
melijke opvoeding van de jeugd tot de mogelijk
heden behoort.
Maart. De recht-
verschillende secto-
behaald,
..krankzinnig"
omstandigheden
eenige regen of motregen, betrokken, iets
«achter, matige, tüdelük krachtige, Ooste-
Hike tot Noord-OostelUke wind.
eenige regen of rootregea, betrokken, iets
«achter, zwakke tot matige, Oosteljjke tot
Noordelijke wind.
RMtenhnf Telefoon 117375 Den Heng
OP VASTENDAGEN
ggCIALE BCpOTELS
Nu Madrid door den Verdedigingsraad aan F-anco u overgegeven is ook een einde
gekomen aan het leed der burgerbevolktn g, welke om veilig te zün tegen bombar
dementen en luchtaanvallen dikwijls ondergronds moest leven
LONDEN, 27 Maart (Havas) ..Met het oog
op de. duidelijke uedoellng der dictatoren Europa
en de wereld door geweld te overheerschen. Is
■het oogenblik voor organisatie van den tegen
stand gekomen”, verklaarde de Britsche
minister Duff Cooper tijdens een rede:
KAUNAS, 27 Maart (Reuter). De Litau
sche regeerlng Is afgetreden. Generaal
Tsjernlus, de chef van den generalen staf,
heeft opdracht gekregen een nieuw kabi
net te vormen.
HÏIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHAlllllllllllllNIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIHIIHlS
Een overzicht van Madrid, dat ruim
twee en een half jaar door de troepen
van Franco werd belegerd
Union Radio heeft een officleele mededee-
ling van den Nationalen Verdedigingsraad uit
gezonden, luidende
Het raadslid voor de defensie heeft bevel ge
geven, dat alle recruten, die zich thans in de
recruteeringscentra, opleidingscentra en mobi
lisatiecentra bevinden en die er op wachten
ingedeeld te worden, gedemobiliseerd moeten
worden. De noodige bevelen zullen worden ge
geven door de legergroepen, opdat deze recru
ten terstond terugkeeren naar hun woon
plaatsen.
Naar men te Kaunas hoort, zijn tusschen de
Litausche regeering en de vroegere oppositie
partijen onderhandellngen gevoerd om te ko
men tot een gemeenschappelijk vaderlandsch
front en een reorganisatie .van het kabinet.
Reeds vroeger op den dag werd verklaard, dat
wellicht aan vertegenwoordigers van de katho
lieke en democratische oppositie, die twaalf
jaar lang tegenover de regeerlng heeft gestaan,
deelname a»n de regeering zou worden «en-
geboden.
In welingelichte kringen wordt verder verno
men. dat er moeilijkheden zijn ontstaan in de
besprekingen tusschen Norkaitls, een hoog
ambtenaar van het Litausche ministerie van
Bultenlandsche Zaken, en Bertuleit, den natio
naal-socialistischen president van het Memel-
dlrectorlum, over bijzonderheden in het afstaan
van Memel, vooral wat betreft het overdragen
van Lltausch bezit.
De houding van Bertuleit wordt opdringerig
genoemd.
De maritieme prefectuur te Bizerte deelt mede,
dat schout-bij-nacht Moreno en burggraaf de
Mamblas, die door de Spaansche regeering er
mede belast zjjn bezit te nemen van de Spaan
sche oorlogsschepen, die thans in Bizerte geïn
terneerd zjjn, vanmorgen zjjn aangekomen. Zij
hebben een bezoek gebracht aan den maritiemen
prefect en hebben met hem de modaliteiten uit
gewerkt voor de overdracht van de geïnterneerde
oorlogsschepen aan de Spaansche regeerlng.
Binnenkort zullen de nieuwe bemanningen in
Bizerte aankomen en zich terstond aan boord
begeven van de geïnterneerde schepen.
VOOR GRONINGEN. FRIESLAND,
DRENTE EN NOORDHOLLAND:
SLAOLIE
MO’STERO
EN AZIJN
Uit Burgos wordt medegedeeld, dat tweehon
derd officieren van het rechterlijk corps aan
gekomen zijn te Arenas de San Pedro, waar zij
wachten op de bezetting van Madrid en de om
liggende plaatsen om een krijgsraad te vormen.
HORTA, 27 Maart (Reuter) De Yan
kee Clipper is vanmiddag 13.S7 nar te
Horta (Azoren) geland.
^Vna dagelijks hebben de troepen van Franco
kanonvuur bestookt
Het groote hoofdkwartier van de troepen van
Franco te Salamanca bericht dat de opmarsch
der rechtscbe troepen in den sector Cordova
wordt voortgezet. De dorpen Guiko, Almaden,
Villanueva Cordova, Venta Carrdena en de
spoorwegstations ten noorden van Belaicazar
«Ün bezet. Ten zuidoosten van Badajoz zijn de
dorpen Zaezacapilla en Penaisordo bezet. Zes
duizend man hebben zich overgegeven.
Bovendien hebben de troepen van Franco in
den sector Toledo de dorpen Polan, Guada-
■ur. Noes, Tolanes en Galvez bezet. Andere
afdeelingen hebben het front doorbroken, zfjn
B® brug van Toledo o vergetrokken en hebben
Wfcel zeventien dorpen bezet, alsmede de spoor
wegstations Algodor en Castillejoo. Zjj maakten
BM# krijgsgevangenen.
Als laatste sprak Casado, die er op
dat de rust in het geheele republikelnsche
land thans volkomen was. Hij voegde hier
aan toe: „Geen minuut heeft de Nationale Ver
dedigingsraad vergeten voor we:k doel hij ge
vormd is. Het Spaansche volk weet dit, en
daarom kunnen w(j u de verzekering geven dat
wjj al het mogelijke zullen doen om een spoe-
digen vrede te verkrijgen voor het welzijn des
vaderlands. Op het oogenblik waarop ik mij
opnieuw met u door de radio in contact stel,
geef ik u beloften van vrede uit naam van
alle Spanjaarden in deze zone. Leve Spanje.”
VALENCIA, 27 Maart. Generaal Miaja, de
voorzitter van de.i Verdedigingsraad, die op het
oogenblik te Valencia is, heeft tegenover een
vertegenwoordiger van Havas verklaard: „Het
afbreken der onderhandellngen kwam op het
oogenblik, waarop wij dachten tot overeenstem
ming te zullen komen. De nationale raad had
slechts aan Spanje en den vrede voor het volk
gedacht. Hij had alles opgeofferd aan de zaak
van het volk om bloedvergieten te vermijden.
Ondanks alles hopen wij, dat de besprekingen
hervat kunnen worden. Indien dat niet het geval
zal zjjn, zal niemand ons daarvoor verantwoor
delijk kunnen stellen, want wjj hebben alles ge
daan om Spanje nieuwe verliezen te besparen."
ren weer groote
zonder dat de republikeinen ernstig
verzet boden. De correspondent van
Havas bericht dat de troepen van
Franco bij Toledo ten zuiden van de
Taag zjjn opgerukt over een breedte
van 90 K.M. en een diepte van 30
K. M. Vijf legercorpsen hebben aan
het offensief deelgenomen onder com
mando van generaal Saliquet.
Het snelle offensief van de recht
schen heeft te Madrid den toestand
in enkele uren gewijzigd. In de on-
middelljjke nabijheid van de hoofd
stad hebben de troepen van den Ver
dedigingsraad zich bij compagnieën
tegelijk overgegeven te Cerro los An
gelos ten Zui&en van Madrid. An
dere groepen, gevolgd door burgers,
gaven zich over in de universiteitswjjk.
LONDEN, 27 Maart. (Reuter) In een ver
klaring in het Lagerhuis betreffende het
Duitsch-Roemeepsche handelsverdrag heeft
Chamberlain gezegd, dat de Roemeensche
regeering de Britsche regeering ervan in
kennis had gesteld, dat het accoord met
Berlijn geen politieke clausule bevatte en dat
Roemenië door het sluiten van het accoord
zjjn economische onafhankelijkheid niet
had prijsgegeven,
o
Chamberlain zeide, dat de uitbreiding van den
Britsch-Roemeenschen handel en de bevordering
van de economische betrekkingen tusschen de
beide landen een zaak is. welke de feritsche re
geering van het grootste belang acht. In dit
verband, aldus de premier, behoef ik slechts te
herinneren aan het onlangs door de Britsche
regeering genomen besluit, een handelsmlssie te
zenden. De Roemeensche regeering hoopt nog
steeds, dat de missie zal komen en dat is na
tuurlijk ook onze bedoeling.
Te dien einde bepleitte hjj de vorming van
een meer beperkt kabinet, waarin alle partijen
vertegenwoordigd zouden zjjn.
„Voor een dergelijke regeering aldus ver
volgde hij zou het gemakkelijker zijn te ko
men tot een maatregel, die uit een oogpunt van
nationale veilighpid van overwegend belang is.
Zij zou er op kunnen staan, dat iedere En-
gelschman de nationale zaak alle diensten be
wijst. waartoe hU in staat is.
Ik zeg niet, dat wij moeten eischen. dat ieder
dienst neemt in het leger, maar ik bedoel, dat
wü het beginsel moeten afkondigen, volgens
hetwelk de staat in buitengewone tijden ’t recht
heeft van lederen strijdbaren man militaire
diensten te verlangen. Dat zou een aanzienlijke
uitwerking hebben op den indruk, dien de we
reld zou hebben van onze houding en onze
vastberadenheid".
Duff Cooper achtte het noodig den kleinen
staten in Europa, „die voor hun leven beven",
liet bewijs te geven, dat zij zoo noodig gehol
pen zouden worden, opdat zij er toe gebracht
worden zichzelf te verdedigen.
Hjj zeide ten slotte, dat het
zou zijn onder de bestaande
Rusland ter zijde te houdeh.
Hj) was er van overtuigd, dat de Vereenigde
Staten in geval van een conflict snel en actief
net de democratische staten zouden samenwer-
•:en.
Voorts zeide Chamberlain nog. dat volgens de
Roemeensche regeering in groote trekken het
resultaat van het accoord met Berlijn is, dat
Roemenië thans in Duitschland een afzetgebied
heeft voor producten, waarvoor het geen andere
(harkten kon vinden en in ruil van Duitschland 1
steun krijgt in den vorm van machinerieën en
technisch advies bij de exploitatie van zijn hulp
bronnen. O.a. zal Duitschland ook wapens aan
Roemenië leveren. Het accoord, zoo verklaarde
Chamberlain ten slotte, heeft het karakter van
een veelomvattend program en de juiste uit
werking er van in de practijk zal afhangen van
de wijze, waarop de bepalingen worden uitge
voerd. Onder deze omstandigheden moeten wij
de ontwikkeling afwachten alvorens een defini
tieve conclusie te trekken.
Chamberlain heeft verder nog verklaard niet
te kunnen zeggen, wanneer de Britsche handels-
missle naar Boekarest zou gaan, doch hij ge
loofde, dat dit spoedig zou zijn.
In aansluiting op de besprekingen van de
vorige week heeft minister-president Cham
berlain de leiders van labour en liberalen
bij zich genoodigd.
Sir Archibald Sinclair, de leider der liberale
oppositie, was eveneens ultgenoodigd, doch daar
hij zich in Schotland bevindt, zal hij later in de
week een bezoek aan den minister-president
brengen.
Het overleg inzake een gemeenschappelijke
anti-agressie verklaring der mogendheden gaat,
De Alkmaarsche Rechtbank heeft heden uit
spraak gedaan in de zaak tegen den Bergenaar
B., die er van werd beschuldigd op 2 Januari van
het vorig jaar te Koedijk met opzet een huur
auto, waarin, behalve hij zelf, zijn vrouw en
vier kinderen waren gezeten, in het Noordhol-
landsch Kanaal te hebben gereden. Drie kin
deren verdronken bij het ongeval.
De officier had bfj de behandeling der zaak,
veertien dagen geleden, levenslange gevangenis
straf tegen B. geëischt, terwijl de verdediger,
Mr. De Groot uit Alkmaar, vrijspraak had be
pleit. f
De rechtbank achtte het wettig be-
wjjs van het ten laste gelegde niet ge
leverd, hoewel zij wel van oordeel
was, dat B. wel eens het voornemen
heeft gehad zijn vrouw van het leve»
te berooven, echter niet op den dag
van het ongeluk.
De rechtbank sprak B. derhalve vrjj
en gelastte onmiddellijke invrijheid
stelling.
EUPEN, 27 Maart. (Belga) Zondagochtend
is in alle kerken en kapellen in de kantons
Eupen en Mahriédy voorlezing gedaan van een
herderlijk schrijven van mgr. Kerkhofs. den
bisschep van Luik. In het bijzonder was dit
schrijven gericht tot de katholieken in de oos
telijke kantons. Er werd met name in gepro
testeerd tegen de bedoelingen van het Natio-
naal-socialisme en tegen de rassenleer.
De voorlezing van dezen brief heeft in eeni
ge parochies aanleiding gegeven tot incidenten.
Verscheidene personen hebben uit profest de
kerkgebouwen verlaten. Ook te St. Vith verlie
ten verscheiden personen het kerkgebouw.
Deze reacties waren echter onbeteekenend
te noemen tegenover hetgeen zich te Eupen
afspeelde.
De eerste H H Missen verliepen er kalm. Doch
om elf uur was het zeer druk. Nauwelijks was
men begonnen met de voorlezing van het her
derlijk schrijven of men hoorde lachen. Er werd
uit een groep personen gefloten. Anderen, die
voor de kerk stonden, floten eveneens. Een
honderdtal bezoekers verliet de kerk.
De heer en mevrouw Henri Michel, uitgever
van de „Grenz-Echo", het eenige In de Duit-
sche taal verschijnende Pelgisch-gezinde dag
blad in bet Kanton, werden uitgejouwd door
nationaaj-socialisten.
In de kerk in de benedenstad heeft men ook
opgemerkt dat de reacties, welke er zich voor
deden eveneens door dezelfde troep werden uit
gelokt. Men zou tusschen hen een groot aantal
Dultschers uit Aken hebben herkend.
Ook uit andere berichten blijkt dat de tegen
stand der linkschen gebroken is.
Maandagavond hebben aldus bericht Ha
vas uit Madrid verscheidene leden van den
Nationalen Verdedigingsraad het woord ge
voerd voor den zender van Union Radio, ten
einde de bevolking der republikelnsche zone te
waarschuwen tegen iedere zenuwachtigheid, en
haar rust en kalmte aan te bevelen en haar
vertrouwen te vragen voor oen verdedigings
raad, die belast is met het nemen van alle noo
dige maatregelen voor het welzijn van het land.
Om 234 uur Zondagmiddag (17.34 uur
M.E.T) startte het vliegtuig te Baltimore met
21 personen aan boord, waaronder 10 passa
giers. Het 42 ton wegende toestel voerde 16000
liter brandstof mede. De kruissnelheid bedraagt
240 kilometer per uur, de maximumsnelheid
300 kilometer.
De geheele overtocht is gunstig veifoopen.
Hedenmorgen om half zes liet de kok aan de
basis te Baltimore per radio vragen, hoe lang
het duurde voor eieren op 2500 meter hoogte
gekookt zijn. Het antwoord kwam dadelijk:
12 minuten
Het vliegtuig zal den nacht op de Asoren
doorbrengen en daarna doorvliegen naar Lis-
j sabon, Southampton en Foynea.
en de IvsMthanvallen op Madrid hebben in de Spaansche
De aandacht van onze lezers
vestigen wij op het bij deze
uitgave gevoegde
De Spaansche nationalisten behaalden
j aanzienlijke successen.
H
Chamberlain verklaart dat Roemenië door
het handelsaccoord met Berlijn zijn eco
nomische onafhankelijkheid niet heeft
prijsgegeven.
Het kabinet in Litauen is afgetreden.
Memorie van antwoord aan de Eerste
Kamer over de wijziging van de motor
rijtuigenbelasting.
Het dreigend conflict op de vier werven
te Rotterdam en Schiedam is opgelost.
O
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 cl- P
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 d p
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abort
nament wordt op aanvrage gaarne door ora'
Administratie verstrekt.
DIENST-AANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan
geboden, geplaatst onder de Omroepe
rubriek 10 et- per regel.