ONS BLAD
Polen wil vrede
maar
niet tot eiken
I
prijs
Het nieuws van heden
Londen antwoordt
Moskou
aan
Toch accoord met
de Kroaten
DE BAROMETER
Dieseltrein grijpt
boerenwagen
I
I
I
I
s
s, Wij laten ons niet üan de Oostzee
ter ugdringen”
Hl I I Ki
i»
.'aóiefan:i£
Restaurant „DEN HOUT”
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 6 MEI 193C
5
De kwestie-Danzig
K
1
Wat wil Berlijn?
Polen» antwoord
Consistorie is in
voorbereiding
Creatie van nieuwe Kardinalen
wordt verwacht
ra
Heidebrand bij Deurne
'3
F
fi
Twintig hectaren verwoest
‘A
HILDE ANNE DE VRIES
^Schimmelpenning
De Opperste Sovjet-
raad bijeengeroepen
Betooging ten gunste
van Beek
Antwoord op voorstellen tot
bondgenootschap wordt
aan Russische regee-
ring overhandigd
dit Nummer bestaat uit
ZESTIEN BLADZIJDEN
De overeenkomst met
Engeland
De betrekkingen met
Duitschland
I
jjK
1
„Buitenlandsche politiek zal het
polk vertrouwen inboezemen**
7
Voerman met den schrik
vrijgekomen
Bezuidenhoirtscheweg 11
n.b. Staatsspoor Den Haag
go
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 185
Hst Eucharistisch Congres te Algiers. Z Pm. Kardinaal Verdier en Mgr. Lepnaud. Aartsbisschop van Algiers, tnspecteeren
de eere wacht bü de aankomst van den Pauselijkcn Legaat
AIIhh Nutricla maakt Chocomel
De Poolsche minister van Buitenlandsche
Zaken, kolonel Beek
Het Weer
In de Poolsche Kamer van Afgevaardigden heeft de minister
van Buitenlandsche Zaken, Beek, Vrijdagmorgen een verklaring af
gelegd, waarin hij o.a. zeide, dat zich zeer ernstige gebeurtenissen
hebben voorgedaanop de eerste plaats de overeenkomst, welke
door Polen met Groot-Brittannië is gesloten.
Minister Beek zeide voorts, dat Polen heeft voorgesteld de
corridor-facihteiten uit te breiden tot het vervoer op den weg, doch
Polen heeft geen reden om zijn souvereine rechten op zijn eigen
gebied te beperken.
Wat Danzig betreft, de bevolking daar is overwegend Duitsch,
doch haar bestaansmogelijkheid en welvaart hangen van Polen af,
We staan op onze rechten ten aanzien van den overzeeschen handel
en de maritieme politiek in Danzig.
Indien Duitschland geleid wordt door -vreedzame bedoelingen
en vreedzame methoden wil volgen, dan zijn alle besprekingen over
de grondbeginselen, welke ik uiteen heb gezet, mogelijk.
„Wij m Polen kennen niet het verlangen naar vrede tot eiken
prijs: onze eer is onbetaalbaar.”
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
-7
VOOR HET NOORD-OOSTEN:
VOOR HET ZUID-WESTEN:
met
MOHAV-f
O o
RurzK\
en
Elbing
DiRSCHAuJ
p
o
SE
Joost PRutsLbLT
De verklaring van Beek luidde als volgt:
Twee voorwaarden moeten
ver*
worden,
te.
on*
Romeinsche correspondent seinde d d.
het Oiomale dTtalia van hedenavond
staat die sichself respecteert, doet
Een
LX -
----takd
worden
feiten
SUnd op Zaterdag li uur rjn.: 75L<
Vorige stand: TO4
Wat ons betreft, moet geconstateerd worden,
dat zich zeer ernstige gebeurtenissen hebben
voorgedaan. Ons contact met sommige landen
is dieper geworden en heeft zich op gemakke-
UJker wijze ontplooid in andere gevallen daar
entegen zijn ernstige moeilijkheden ontstaan.
Wat de eerste en de tweede kwestie betreft
t.w. die der toekomst van Danzig en der verbin
ding door Pommeren, gaat het steeds om een
zijdige concessies welke de Dultsche regeerlng
van ons schijnt op te eischen.
Gedeeltelijk bewolkt, (een regen van be-
teekenis, iwakke tot matige wind uit Zui
delijke richtingen, zelfde temperatuur.
Droog weer, Hebt tot half bewolkt, meest
matige Zuid-Oosteltjke tot Oostelijke wind,
•elfde temperatuur.
noemd De vrede Is
Poolsche diplomatie.
MOSKOU. 5 Mei (Tass). Het presidium
van den Oppersten Raad der Sovjet-ünle
heeft besloten op 25 Mei de derde zitting
van den Oppersten Laad bijeen te roepen.
stand
dieper
<ecn eenzijdige concessies. Waar blijft dus
die wederkeerigheid? In dat opzicht ont
breekt den Duitschen voorstellen elke dui
delijkheid.
F itTori
MAHMIXMKj
LONDEN, 5 Mei (Reuter) Het antwoord
van Engeland op de Russische voorstellen tot
vorming van een bondgenootschap tegen agressie
is definitief goedgekeurd In een vergadering van
de kabinetscommissie voor Buitenlandse he Za
ken, die anderhalf uur geduurd heeft. Het ant
woord zal vrijwel onmiddcllijk naar den Brit-
schen ambassadeur te Moskou worden gezonden
ter overhandiging aan de Russische regeerlng.
A.s. Zondagmiddag om 12 uur Rom. UJd (11.4U
Ned. tijd) zal de H. Vader een toespraak hou
den tot het Nationaal Eucharistisch Congres te
Algiers. Deze rede wordt door Radio Vatican*
uitgezonden.
De minister besprak vervolgens de betrek
kingen met het Duitsche rijk en gaf een histo
risch overzicht van de totstandkoming van het
accoord van 1934. Het verdrag van 1934 was
een poging om aan de geschiedenis der betrek
kingen tusschen twee groote volken een gun
stiger wending te geven. Uit dit oogpunt bo*
IIIIH1IIIIH1tlltllHUIIIlllllllllllllllllllllll|lf=
SS
2
CTL SC^e CORRfDCtf
o DUirsCH SE BED
WARSCHAU. 5 Mel, Havas) Vanavond werd
voor het ministerie van Buitenlandsche Zaken
een groote betooging gehouden ten gunste van
Beek
Duizenden personen juichten den minister toe
Beek verscheen op het balkon eu hield een korte
toespraak. HU verklaarde, dat een vastberaden
buitenlandsche politiek een vastberaden hou
ding van het gcheele volk vereischt.
Werkende aan den opbouw van een dergelUke
politiek, zullen, aldus Beek, zijn medewerkers cn
hu zelf er naar streven een buitenlandsche po
litiek te voeren, welke het volk vertrouwen zal
kunnen inboezemen
,Jk maak van de bUeenkomst van het parle
ment gebruik, om zekere lacunes aan te vullen,
welke de laatste maanden in mün beleid tot
uiting gekomen zün. De loop der internationale
gebeurtenissen zou ongetwUfeld van den kant
van den minister van Buitenlandsche Zaken een
veelvuldiger optreden wettigen, dan inUn enkele
uiteenzetting voor de senaatscommissie voor
Buitenlandsche Zaken. Maar aan den anderen
kant had de zoo snelle loop der gebeurtenissen
■het terecht gebUlükt om een openbare verkla
ring uit te stellen tot het oogenbllk, waarop de
essentieele vraagstukken van onze politiek een
rUperen vorm zouden aannemen.
De gevolgen van die wijzigingen hebben, in
den loop der laatste maanden, de grenzen van
de republiek bereikt. Meer over het algemeen
kan men ten aanzien van die verschijnselen
naar het mU toelijkt, zeggen, dat deze kunnen
worden samengevat in de oonstateerlng, dat de
verhoudingen tusschen de verschillende landen
een meer individueel karakter en aanzien heb
ben aangenomen.
Aanvoerder van
gen» beleediging
deeld.
Onze
5 Mei
Naar
meldt zal binnenkort een consistorie gehouden
worden, waarschUnlUk half Junk In dit consis
torie zouden 5 of 6 nieuwe Kardinalen worden
benoemd en tevens Kardinaal Tedescninl tot
Kardinaal-Bisschop worden verheven in plaats
van den onlangs overleden Kardinaal Sbaretu.
De H. Vader heeft het eere-presidium aan
vaard van de PauselUke Archeologische Aca
demie.
Wilt ge U zelf in Den Haag tracteeren
Ga dan in „DEN HOUT” dineeren.
APARTE ZALEN VOOR DINERS
BELGRADO, 5 Mei (Havaa) Het pers
bureau van het minister-presidium ontkent
formeel het bericht van de „Hrvatskl
Dnevnlk" te Zagreb, volgens hetwelk de
regent de overeenkomst tusschen Tsvetko-
witsj en Matsjek van 27 April xou hebben
verworpen.
Binnenkort ral een communiqué
gepubliceerd, waarin de werkelUke
bekend rallen worden gemaakt.
Het antwoord van
Duitsche eischen.
OC OUTSCH eOOLSCHC SMUMNG
In zijn jongste redevoering sprak de Dultsche
rUkskanseiier van een drievoudig condominium
in Slowakije. Ik oen verplicht te verklaren
dat ik dat voorstel voor het eerst vernomen het
uit de rede van den rUkskanseiier van 28 April
Polen te isoleeren en aan onzen staat een nor
male en vriendschappelUke samenwerking met
de westelUke mogendheden onmogelUk te ma
ken, dan zouden wü altüd zelf die interpretatie
van de hand hebben gewezen.
gesloten, gebaseerd op het beginsel van weder-
keerigen bijstand in geval eener rechtstreeksche
of nlet-rechtstreeksche bedreiging der onafhan-
kelUkheid van een onzer beide landen Gü kent
den tekst van dit accoord, volgens de verklaring
9 van minister-president Chamberlain d.d. 6 April,
omtrent welker bewoording wU het eens zijn
geworden, en welke beschouwd moet worden
als een accoord, dat gesloten is tusschen dc
twee regeeringen. Ik zou wenschen, dat de Pool
sche openbare meening weet, dat ik van ac
zUde der Engelsche staatslieden niet slechts een
diep begrip ontmoet heb voor de algemeene
vraagstukken der Europeesche politiek, doch ook
een zoodanige houding jegens ons land, dat ik
met de grootste openhartigheid en in volkomen
vertrouwen alle essentieele kwesties zonder
eenige reserve en zonder eenlgen twUfel open te
laten, heb kunnen bespreken.
VrUdagmlddag is in het uitgestrekte bosch-
en heidecomplex nabU het kerkdorp Brouwhuis
onder de gemeente Deurne brand ontstaan.
Van verschillende kanten toegesnelde blus-
schers slaagden er na geruimen tijd in de vlam
men te dooven. Circa twintig hectaren heide
en dennenbosch werden vernield. Het geteis
terde gedeelte was eigendom van den heer
Clercx te Helmond en van de gemeente Deurne.
TTians wil ik duidelijkheidshalve nog ’n samen
vatting geven van n>Un uileenzett^g. De be
weegreden voor het sluiten van zulk een accoord
zou zUn ..de vrede". Een woord, dat de Dultsche
rUkskanseiier In zün rede met nadruk heeft ge
on getwijfeld het doel der
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraegi 20 CL p
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 cl p
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTI
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij ebor
nement wordt op aanvrage gaarne door oeir
Administratie verstrekt
Indien het mogelijk geweest is, snel tot een
definitie der beginselen van de Engelsch-Pool-
sche samenwerking te komen, Is dit vooral om
dat wU duidelijk geconstateerd hebben, dat
belde regeeringen. wat betreft de groote Euro
peesche vraagstukken dezelfde inzichten hebben
Het staat vast, dat noch Engeland, noch Polen
eenige agressieve bedoeling hebben jegens wie
ook, doch aan den anderen kant blUven zü zich
stevig bewegen op het gebied van eerbiediging
van bepaalde fundamenteele beginselen in het
internationale leven
De evenwUdig loopende verklaringen der lei
ders van de Pransche politiek toonen aan, dat
ParUs en Warschau het er over eens zün, dat
de doeltreffendheid van ons defensief accoorJ
niet verzwakt kan worden- door wyrigingen in
de internationale conjunctuur, en dat dit accoor.l
in tegendeel een der essentieele elementen moet
vormen voor de structuur van de Europeesche
politiek.
4
zien, is de verbreking van dit accoord iets van
niet geringe beteekenls. Elke overeenkomst is
slechts waard wat haar gevolgen waprd zUn.
Het Poolsch-Duitsche accoord van 1934 was
een overeenkomst van wederzijdsche eerbiedi
ging en van goede nabuurschap, doch het ver
loor zUn werkelUk karakter van het oogenblik
af. waarop de neiging zich openbaarde om het
zoodanig te interpreteeren. dat de vrUheld van
onze politiek beperkt werd, of als motief te ge
bruiken om van ons eenzUdige concessies te
eischen, welke onvereenigbaar zijn met onze
vitale belangen
Overgaande tot den huldigen toestand, zeide
Beek, dat hU met betrekking tot de verschil
lende juridische bezwaren welke van Dultsche
zijde zUn opgeworpen, de juristen verwees naar
den tekst van het Poolsche antwoord op het
Duitsch memorandum, dat vandaag aan de
Dultsche regeerlng zal worden overhandigd.
Zooals blijkt uit den tekst van het Dultsche
memorandum, heeft de Dultsche regeerlng bij
het nemen van haar besluit zich gebaseerd op
persberichten, zonder de meening na te gaan
van de Britsche regeering of van de Poolsche
regeerlng, wat het karakter van de gesloten
overeenkomst betreft. Evenwel bracht dit geen
moeilükheden. omdat ik mü terstond na mUn
terugkeer uit Londen bereid had verklaard, den
Duitschen ambassadeur te ontvangen, die tot
Voorloopig nog geen luchtverkeer
Groningen en Friesland.
DE FIJNSTE CHOCOLADEDRANK
DRINKT HET THUIS EN VRAAGT
HET IN CAFÉS EN SPORT-
GELEGENHEDEN.
\DanZig
D I G
De zaken behandelend in chronologische volg
orde, zal ik in de eerste plaats onze overeen
komst met- Oroot-Brittannië vermelden. Na een
voelingname langs diplomatieken weg, welke
ten doel had het terrein te verkennen en het
doel van onze toekomstige betrekkingen vast te
stellen, hebben wü ter gelegenheid van mijn
bezoek aan Londen ,een rechtstreeksch accoord
Tegen, den hoofddader van den moord
op een oude vrouw ie Amsterdam is
twintig jaar gevangenisstraf geëischt; te
gen den tweeden dader twaalf jaar.
Wat Danzig betreft, zal ik met eenige alge-
meene opmerkingen beginnen. De vrije stao
Danzig is geen uitvinding van het verdrag van
Versailles. Zij is een verschünsel. dat sinas
eeuwen bestaat. Zü is een voortvloeisel van een
positieve mengeling van Poolsche en Duftscne
belangen. De Dultsche kooplieden In Danzie.
hebben de ontwikkeling en den bloei van die
stad verzekerd, dank zü den overzeeschen
handel van Polen.
Het Britsche antwoord op de Russische
voorstellen werd naar Moskou gezonden.
Minister Beek op de
Heden om half Mn is de Staatssecretaris
Kardinaal Maglione naar Pompei vertrokken
om aldaar het vernieuwde heiligdom van de H
Maagd in te wUden.
Wü hebben aan het Dultsche RUk alle facili
teiten in de spoorwegverbindingen verleend, wü
hebben aan de burgers van dien staat toege
staan, om uit het Dultsche RUk naar Oost-
Pruisen te reizen zonder zich te behoeven on
derwerpen aan douane- of pasformaliteiten Wü
hebben voorgesteld analoge faciliteiten te on
derzoeken voor het automobielverkeer en hier
ziet men opnieuw de vraag verschünen: Waar
om gaat het in werkelükheid? Wü hebben e>
geen enkel belang bU de Dultsche burgers te
hinderen in hun verbindingen met hun Oos
telüke provincies.
Wü hebben niet gewild eenigen stelselmati-
gen druk uit te oefenen op de vrüe nationale.
Ideologische en cultureele ontwikkeling der
Dultsche meerderheid in de vrüe stad. Ik ver
neem, dat men de annexatie van Dantig bü
het Dultsche RUk opelscht. Nu ons voorstel van
26 Maart om gemeenschappelük het bestaan en
de rechten van de vrüe stad te waarborgen
zonder antwoord is gebleven en ik integendeel
verneem, dat men in dit voorstel een weigering
ziet om te onderhandelen, ben ik wel verplicht
mü af te vragen, waarom het in werkelükheid
gaat. Gaat het om de vrüheden van de Duit-
sche bevolking van Danzig, die niet bedreigd
om een prestige-kwestle of gaat het
om een voornemen. Polen van de Oostzee terug
te dringen?
^iiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii^
Welnu. Polen zal zich niet van de Oost-
see laten terugdringen. Dezelfde overwe
gingen zjjn van toepassing op de verbindin
gen door onze Provincie Pommeren. Ik leg
den nadruk op die woorden „Provincie
P o m m e r e n” Want de uitdrukking „Cor
ridor" is een kunstmatige uitvinding, om
dat het hier immers een provincie betreft,
welke van alle tjjden Pwolsch is geweest en
slechts een uiterst klein percentage aan
Dultsche kolonisten bezit.
Het bericht orptrent verwerping van het
Servisch-Kroatisch accoord wordt offi
cieel tegengesproken.
De gevolgen voortvloeiende uit de verzwak
king der collectieve internationale instellingen
en uit de diepgaande herziening der methoden
van samenwerking tusschen de landen, welke
Ik overigens meer dan eens aan de Kamers heb
kenbaar gemaakt, hebben in de verschillende
deelen der wereld een reeks nieuwe kwesties
doen ontstaan.
Gistermiddag te ongeveer een uur is te
Koekange een dieseltrein, komende uit de rich
ting Meppel. op een met paarden bespannen
boerenwagen gebotst, welke juist den overweg
in een particulieren landweg wilde pa&seeren
De wagen werd van achteren door den diesel
trein gegrepen. Het voertuig werd vernield,
doch de voerman, de landbouwer H Dolsma
uit Koekange. kwam met den schrik vrU.
Aangezien het uitzicht ter plaatse goed
moet het ongeval aan onoplettendheid worden
toegeschreven.
De trein heeft met enkele minuten vertraging
de reis vervolgd.
op heden gemeend heeft hiervan geen gebruik
te moeten maken. Waarom is dit feit van be
lang? Het is duidelUk. voor iemand die logisch
redeneert, dat het geenszins het karakter, het
doel of de omraming van het Poolsch-Britsche
accoord waren, welke tot dit besluit geleld heb
ben, doch wel het feit zelf, dat de overeen
komst gesloten was. En dat is op zün beurt
van beteekenls om de bedoelingen van de Dult
sche politiek te beoordeelen.
Als namelijk de Dultsche kegeering de non-
agressieverklaring welke tusschen Polen en
Duitschland in 1934 gesloten is, in tegenstelling
tot haar vorige verklaring zoodanig interpre
teert als te zün geïnspireerd door den wensch
De vrede is een kostbaar en begeerens-
waardig iets. Onze generatie welke den oor
log heeft gekend, verdient stellig een tüd-
perk VHP vrede. De vrede, zooals vrüwel alle
dingen op deze wereld, is een hoogen prüs
waard, welke evenwel begrensd is. Voor ons.
Polen, bestaat echter het begrip van een
vrede tot eiken prüs niet.
Er is in het leven der menschen, der vol
keren en der staten slecnts een ding dat geen
prüs kent: Dat ding is de eer.
DIENST AANBIEDINGEN, Gevraagd of Aar
gabodan, geplaatst onder de Omroepe
nibrlek 10 ct oer reoel
de actie-Bouman we-
tot geldboete veroor-
Niet slechts de ontwikkeling maar
de bestaansgrond van die stad
vloeiden voprt uit het feit, dat zü
gelegen is aan de monding van de
eenige groote Poolsche rivier
aan den voornaamsten spoorweg,
welke op het oogenblik onze ver
binding vormt met de Oostzee. De
overwegende meerderheid der be
volking van Danzig is thans
Duitsch, maar haar bestaan en wel
zijn hangen af van het economische
potentieel van Polen.
Wij hipbben ons altyd geplaatst
en plaatsen ons op het oogenblik
vastberaden op het standpunt der
rechten en belangen van onzen zee
handel en van onze maritieme po
litiek te Danzig.
Tüdens zekere voorafgaande besprekingen
had men zich beperkt tot zinspelingen over de
mogelijkheid om de knVstie van Slowaküe te
besprekcar m geval een algemeen accoord tot
zou komen. Wü hebben niet getracht
in te gaan op dit soort besprekingen
daar het niet onze gewoonte is om van de be-
langeji van anderen een voorwerp van onder-
handelingen te maken.
Eveneens is ons het voorstel om het ®>n
agressie-pact met 25 Jaar te verlengen in geen
enkelen concreten vorm tüdens de jongste be
sprekingen voorgelegd. In dit opzicht werden
eveneens nlet-officleele zinspelingen gedaan
zü het ook. dat deze afkomstig waren vat
vooraanstaande vertegenwoordigers der Dult
sche regeerlng. Maar in die besprekingen kwa
men ook andere zinspelingen te voorschün
welke veel verder gingen dan de behandelde
onderwerpen. Ik houd mü het recht voor om
zoonoodig op deze kwestie terug te komen.
In zün rede stelt de Dultsche rUkskanseiier
als een concessie zijnerzijds voor, om de tusschen
Polen en Duitschland bestaande grens te er
kennen en definitief te aanvaarden. Ik moet
vaststellen, dat het er filer om zou gaan ons
onbetwistbaar eigendom de jure en de facto te
erkennen. Hieruit volgt dus, dat dit voorstel
evenmin mijn standpunt kan wüzigen. dat de
Dultsche eischen in de kwestie Danzig en de
autostrada eenzüdig blüven.
In het licht van die overwegingen verwacht
gÜ van mü en terecht 'n antwoord op de laatste
passage van het Dultsche memorandum: „Indien
de Poolsche regeerlng er belang aan hecht, dat
de PoolschDultsche betrekkingen opnieuw bü
verdrag geregeld worden, is de Duitsche regee-
ring daartoe bereid"
Het komt mü voor, dat ik in beginsel onze
houding heb uiteengezet.
vuld worden wil dit woord zijn wer
kelijke waarde hebben. Ten eerste:
vreedzame bedoelingen, ten tweede:
vreedzame methoden van optreden.
Indien de Duitsche regeering zich
in haar betrekkingen met ons land
door twee beginselen laat leiden, is
iedere bespreking mogelijk mits hier
bij natuurlijk de beginselen welke ik
zoo juist heb uiteengezet, in acht
worden genomen.
Wü hebben echter geen enkele beweeg
reden. onze son vereini telt op ons eigen
grondgebied te beperken.
