Celï»2 pE P*JP/ Bellamy-beweging Acht economische oorlogswetten MUSEUM AMSTELKRING GEOPEND MACHTIGING IN TERMIJNEN ZATERDAG 6 MEI 1939 - VAN WEEK TOT WEEK De Nieuwe Gemeen schap in Uit de geschiedenis VOOR ONZE DEFENSIE OVERZICHT TWEEDE KAMER De N.S.B.: één knoop inconsequentie De geweigerde gelden voor een gebouw Montfortaansche Lourdes- bedevaart Aanvrage by suppletoirs begrooting? Dezer dagen nieuw wetsontwerp Eerste nummer van eigen orgaan verschenen Nederlandsch-Duitsche reisovereenkomst D. W. BRAND’S GIDS VOOR INCOURANTE FONDSEN Een illuster gezelschap bijeen het gerestaureerde Amster- damsche schuilkerkje N.V. WILLEM VAN RIJN Tweetonig signaal wordt op groote tochten ols een wodrdevolle hulp beschouwd bij het posseeren von andere motor rijtuigen. Voor een jaar verlengd i I I M van van godsdienst van t zou het Am- (Van onzen parlementairen redacteur) DEN HAAG. 5 Mei 1939. Museum gen wordt bovendien m opgegeven en hoe dit gerestaureerde Katholieke Amsterdamsche wilde bewonen. Museum schuil-. i stagnatie blijkbaar Er dit Als de Romeinen wat deze wetten noemen een ..toestand van oorlog of oorlogsgevaar" aanwezig achtten, benoemden zij een dictator doch voor niet langer dan een half jaar. Deze wetten leg gen In oorlogstijd eveneens dictatoriale macht in handen van de Regeerlng doch voor hoe lang? Een termijn wordt daarvoor niet gesteld. De Regeerlng verklaart bij Koninklijk Besluit wan neer de bevoegdheden, haar in deze wetten ver leend. in werking treden; achteraf moet de Ka mer dat besluit goedkeuren, doch wanneer is dat .achteraf"? In de wet staat „onverwijld" moet een voorstel tot goedkeuring bij het Parlement worden ingediend. Maar wat beteekent dat „on verwijld", vroeg de heer Albarda (SDAF.) zich af. In de wet staat dat het onder de wapenen roe pen van dienstplichtigen „onverwijld" moet wor- en en 1 tos AF I- De NNH.-ers wisten niet goed, wat zij met deze wetten aan moesten. In September durfden zjj zich niet tegen het verleenen van bevoegd heden aan de Regeerlng verzetten thans heb ben zij moed en stemmen zij tegen twee der aanhangige ontwerpen. Zij vertrouwen deze re- geering niet met zulke wapenen! Zij stemmen tegen datgene, waar zij, blijkens hun eigen uit latingen. ook ml weer, herhaaldelijk om hebben gevraagd. En het mooiste van alles: zij stem men vóór een niet aangenomen amende ment van Gelderen. dat de bevoegdheid In één der door hen niet aanvaarde wetten ultbreidde! De Regeerlng maakte In de wet, die haar de «evoegdheid geeft onderzoekingen in te stellen >y de bedrijven, een uitzondering voor de ban ten. Van Gelderen wilde die uitzondering schrap pen. De heer de Marchant et d Ansembourg vond, dat de machtiging van deze wet te ver ging én toen de vraag van Van Gelderen wilt ge haar dan nog verder uitstrekken, óók over de banken, riep hij met zijn Dultsch ac centje „foor!” „Ocherm” zouden ze zeggen in de streek, waar Aan vrijwillige bijdragen voor de versterking van de defensie is tot op heden in totaal ont vangen f 195.269.61. Naar wij vernemen, heeft het Rijk, na de ver werping door de Tweede Kamer van het door den minister van Defensie aangevraagde credlet kei „dat het door Bellamy eigenlijk beoogde, voor den bouw van een nleuw administratie-ge- De Monfortaansche Bedevaart gaat dit jaar naar Lourdes va n312 Augustus en van 514 September. Nadere inlichtingen worden gaarne verstrekt door H. Riga, Monfortaan, H. Land-Stlchting. Nijmegen. nen worden geëlscht, onderzoekingen in de fa brieken en in de boekhouding kunnen worden ingesteld, opdrachten kunnen worden verleend tot het verrichten van bepaalde werkzaamheden, het aanleggen van bepaalde voorraden in vre destijd, het voorbereiden van de overbrenging van heele bedrijven naar een ander deel van het land enzoovoort enzoovoort; alle goederen, die voor de volkshuishou ding, de landsverdediging en de veiligheid der burgerbevolking noodzakelijk zijn, op te elschen; algemeene en bijzondere voorschriften te geven met betrekking tot de bodemproductie en de bestemming van den bodem; een doelmatige distributie van levensmid delen en andere goederen in te richten; maatregelen te treffen ter voorkoming van prijsopdrijven'en hamsteren; zeeschepen op te elschen in het belang van volkshuishouding en defensie; te verbieden, dat Nederlandsche zeeschepen aan andere landen worden verkocht of op reis gaan, zoodat zy niet ter beschikking van de Re- geering kunnen worden gesteld; met Nederlandsche verzekeraars herverze keringen aan te gaan tegen het gevaar, dat zee schepen en vliegtuigen in oorlogstijd bedreigt. Al deze wetten heef^ de Kamer in één langen discussie-middag aangenomen. worden te weer gesteld en zij haren onder» gang nabij schijnt. Hetzij de Kerk moet afdalen onder den grónd zooals in de catacomben hetzij zij moet klimmen tot vlak onder het dak zooals hier „op zolder”, maar met Onzen lieven Heer bij Haar dan zien wy toch het wonder dat haar innerlijk leven groeit meer misschien dan in de dagen van uiterlijken voorspoed. Ls het wonder, dat dit kerkje ons lief is? Een toen van wust bouw voor het staatsbedrijf der artillerie-inrich-1' tingen te Den Haag, zich nog niet tot het ge meentebestuur gewend. Het is dus nog geheel onzeker, wat met het terrein zal gebeuren, of het bouwwerk zal wor den afgebroken of alsnog zal worden afgemaakt Dit laatste is uiteraard zonder meer volstrekt onmogelijk. De gemeente 's-Gravenhage zal echter, naar ons werd verzekerd, in dezen voorloopig geen stappen doen en een afWachtende houding aan nemen. In de spannende Septemberdagen van ver leden jaar diende de Regeerlng bij de Staten- Generaal een aantal wetsontwerpen in, die alle strekten tot het haar verleenen van uitgebrel- de bevoegdheden op economisch terrein in tyd van oorlog of oorlogsgevaar. Deze serie wets ontwerpen passeerde binnen vier-en-twintig uren de beide Kamers, waar zij haastig bekeken en even haastig hier en daar wat bygeschaafd werden zóó haastig alles, dat voor het afdee- llngsonderzoek in de Eerste Kamer maar één uiteindelijke, authentieke tekst ter beschikking stond en dat na afloop van de behandeling velen zich met zorg afvroegen of nu alles wel precies klopte. De Regeerlng heeft de suggestie, destijds uit gesproken in en bulten het Parlement, om deze wetten nog eens kalm te bekijken en ze vóór het verstrijken van den geldigheidstermijn der noodwetten opnieuw in te dienen, opdat de Ka mers ze nog eens k téte reposé kunnen bestu- deeren en ze kunnen aanvaarden als blijvend oorlogsrecht voor ons land, de Regeerlng heeft die suggestie ter harte genomen en een achttal wetsvoorstellen, houdende een permanente re geling van de bevoegdheden der Regeerlng in oorlogstijd, vlak voor Kerstmis bij de volksver tegenwoordiging aanhangig gemaakt. Deze wetsontwerpen verleenen achtereenvol gens de bevoegdheid: van alle personen en lichamen in den lande medewerking te vorderen aan de voorziening in de behoeften van volkshuishouding en landsver dediging in oorlogstijd, zoomede aan de voorbe reiding van de financiering dier voorziening in bondige aan de aan de in het aanbevelenswaardlge samenwerking genten van het Mu- be traden Verkriigboor bij olie Bosch-Diensten, outomobielhondeloren en garage houders in Nederland. AMSTtRDAM (C.) KRIZRRSORACHT IZI T I I I t O O N 3 110* (4 i U H I H| Naar de N. R. Crt. verneemt, zal de afgestem de post uit de begrooting van de Artlllerie-In- richtingen voor de stichting van een gebouw op het Lyceumplein te 's-Gravenhage afzonderlek by suppletoire begrooting opnieuw by de Kamer aanhangig worden gemaakt. Dezer dagen zal het oesbetreffende wetsontwerp het departement van Defensie verlaten. In de toelichting bij den post is wijziging gebracht. ontstond electrlsche licht anachronistische de stoppen in het 2^$^ Alle aanwezigen verhieven zich van hun plaatsen, toen o^vhoogste vertegenwoordi gers van het Kerkdijk en wereldlijk gezag, begeleid door de seum. het kerkje betraden: Z. H. Exc. Mgr. P. J. Huibers, Blsschop van Haarlem, Z. Exc. prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine. Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, de Commissaris der Koningin in Noordholland. mr. dr. A. baron Röell. Mgr. dr. G. C. v Noort. deken van Amsterdam, wethouder drs. E. Poe km an, vertegenwoordiger van het bestuur der ge meente, de garnizoenscommandant, kolonel W. A. Boswijk en de hoofdcommissaris, de heer H. J. Versteeg. Verschenen is het eerste nummer van het orgaan .Naar de nieuwe gemeenschap", d^t be doeld is als een practisch middel om het contact te onderhouden tusschen de verschillende groe- peeringen uit het katholieke volksdeel, die sa menwerken in de actie: .Naar de Nieuwe Ge meenschap". Met de redactie van het orgaan zijn belast mag. dr. S. Stokman OEM en de secretaris der commissie, de heer L. M. G. A. Beumer. Aangezien het comité gaarne de actie Naar de Nieuwe Gemeenschap zoowel in haar ontstaan en verdere ontwikkeling als hetgeen er van den beginne af in de pers over werd geschreven, heeft willen vastleggen, heeft de redactie be sloten één nummer te doen uitgeven, waarin de omvang van copy voor de eerste drie maanden van dit Jaar tot eén gebundeld is. Dit eerste nu verschenen nummer bevat na „een woord ter inleiding" een beschryving van de actie in haar ontstaan en eerste ontwikkeling. In drie hoofdstukken wordt nat uiteengezet: het initiatief; de indrukwekkende bijeenkomst van geheel katholiek Nederland op 30 November 1938 te Amsterdam en de overdracht van dc leiding van dc actie aan een algemeen comité. Na een overzicht van de organisaties en instel lingen. welke zitting hebben in het algemeen comité, volgt dan een uitvoerige documentatie van wat in de katholieke en niet-katholieke pers over de actie gezegd werd, waarbij ook enkele persstemmen uit het buitenland worden geme moreerd. De documentatie is bovendien verrijkt met een beschrijving van den weerk'ank en be geestering welke gewekt is in alle kringen van het katholieke volksdeel, terwijl in een slot artikel enkele misvattingen en misverstanden, welke zich in de niet -katholieke pers openbaar den. aan een zakelijke beschouwing worden on derworpen. Het comité heeft de uitgave van dit contact orgaan opgedragen aan de uitgevers-maatschap- Pii „Urbi et. Orbi" te Utrecht, die voor een typo grafisch goede uitvoering heeft gezorgd. i Dogenblik ontstond eenige het electrlsche licht zich zijn anachronistische aanwezigheid be- werd. de stoppen doorsloegen en een stikkedulsternls in het reeds goeddeels ge vulde kerkje viel, de binnenkomenden op trap pen en gangen zich niet meer dorsten te be wegen. elk oogenblik vreezende, dat de geest van den ouden Amsterdamschen kaperkapitein Heintje Hoek nu in het oude huis kwam spo ken. Het euvel was gelukkig spoedig verholpen socialistische volkspartij, hetgeen zeker niet met zijn bedoeling overeenkwam. „Waarschijnlijk" aldus prof. Niekel „zou alleen de herinnering aan hem zijn overgeble ven als aan één der vele schrijvers van zooge naamde staatsromans, ware niet de groote crisis over de wereld gekomen, die de belangstelling voor zijn Ideeën weer deed herleven.” Maar de economische crisis kwam en bracht een andere crisis voort, die leidde tot de over tuiging, dat de hedendaagsche samenleving rot is en dat er gezocht moet worden naar een maatschappelijke oplossing. Hieruit ontstond de Internationale Vereeni- ging Bellamy. Haar oorsprong ligt betrekkelijk in het duis ter. De Vereenlging werd in 1932 gesticht, in Den Haag, door een vijftal menschen van chris telijke gezindheid. Zy streeft naar het collec tief bezit tan de productiemiddelen en wil de gemeenschap de leiding geven over net produc tieproces, maar dit maatschappeiyke streven, zoo oordeelt zy, moet afgescheiden biyven van de wereld- of levensbeschouwing der medestan ders. Hierin verschilt de Bellamy-beweging dus van de socialisten of de communisten, die den maatschappeiyken stryd ten nauwste verbin den aan een algemeene theorie over wereld en leven. Zuiver economische hervormingen, zoo oordeelt deze Vereenlging, hebben met politiek of godsdienst niets te maken en van haar kant stelt deze beweging dus haar gelederen open voor alle gezindten, zy heeft ei* allerminst be zwaar tegen, dat een katholiek toetreedt tot de Vereenlging en voert dus «ok, op bescheiden wyze, propaganda onder de katholieke bevol king. Een bestuurslid der Vereenlging mag geen lid zyn van eenige politieke party, op de ver gaderingen mag ook niet over godsdienst of over politiek worden gesproken Wat hebben wy hiervan te denken? Zeker is er geen reden om Bellamy te houden voor een bedrieger of een ignobel mensch. Ook zyn vol gelingen zyn eeriyk. Ook hebben wy geen reden om het bestaande economische stelsel als het juiste te beschouwen. Zelfs oordeelt prof. Nie- Bosch hoorns zijn duurzaam, abso luut betrouwbaar en gemakltelijk te monteejen. Zij geven een krachtig vèrdragend signaal, bij gering stroomverbruik. Met innige blijdschap begroeten wy thans zoovele nlet-katholieken waaronder mannen van het hoogste eezag als onze oprechte vrien den en wy danken God voor die geheel veran derde gezindheid van zoo talloozen, die zulk een oprechte waardeerlng toonen voor het ge loof. het streven, het werken der katholieken in ons vaderland, waardoor het ons gegeven is ook naar bulten zooveel goeds te kunnen ver spreiden. In de hoop dat dit gebouw tot in het verre nageslacht de glorie zal verkondigen van de geschiedenis van katholiek Amsterdam ver klaart Mgr. het Museum Amstelkring ander maal geopend De regeeringspersdienst meldt: De tusschen de Nederlandsche en Duitsche re- geering bestaande reisovereenkomst werd dezer dagen voor een Jaar verlengd. Opnieuw werd daarby een bedrag beschikbaar gesteld voor niet-zakeiyke reizen van Dultsch- land naar Nederland. In de bestaande regeling werd geen andere wyziging aangebracht dan die, welke de moge- lykheld opent, reeds gedurende de Pinksterdagen daarvan gebruik te maken Hit geheel gerestaureerde gebouw der stichting .Museum Amstelkring" het voormalig huiskerkie ,,‘t Haantje" aan den O, Z. Voorburgwal te Amsterdam (in den volksmond beter bekend als „Onze Lieve Heer op Solder") is Vrijdagavond plechtig heropend. Tijdens de rede van den nieuwen voorzitter van het college van regenten, den heer W. J. R. Dreesmann. Op de eerste rij zittend v.l.n.r.: Mgr. dr. G. C. van Noort. deken van Amsterdam ;Z. Exc. prof. dl. J. R. Slotemaker de Bruine, minister van Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen; Z H Exc. Mgr. J. P. Huibers, Bisschap van Haarlem; mr. dr. A. baron Röell. commissaris der Koningin in Noordholland en mevrouw Dreesmann duurde dat „onverwyid" ten aanzien van één groep dienstplichtigen negen, ten aanzien van een andere groep twaalf dagen. Dit Jaar werden op 10 April de grensbataljons opgeroepen; het goedkeuringsvoorstel bereikte de Kamer 1 Mei, dat is 21 dagen later. De Landbouwcrisiswet vordert óók „onverwylde” goedkeuring achteraf van sommige maatregelen. Dat duurde wel eens anderhalf Jaar! Het woord „onverwyid" is dus als wetsterm versleten en daarom stelde de heer Albarda vóór aan dezen term toe te voegen: „doch ten minste binnen acht dagen". Op verzoek van den minister verlengde hy dezen termyn tot 14 da gen. Dit werd in alle wetten behalve de eerste, die geen strikte oorlogswet is inge voegd. Evenals een termyn gedurende welken de re geerlng haar bevoegdheden krygt toegestaan en waarna zy opnieuw goedkeuring van de Staten- Generaal behoeft. Aanvankelyk streefde de heer Albarda naar een navolging der Romeinen, door de dictatoriale macht voor telkens een half jaar toe te kennen; op verzoek van den minister ver dubbelde hy ook dezen termyn. In oorlogstyd zullen de Staten-Generaal dus ieder jaar opnieuw moeten uitmaken óf de om standigheden het nog langer noodzakelyk ma ken. dat de Regeering over de bevoegdheid der oorlogswetten beschikt. Aan zyn waardeerlng voor het initiatief en den burgerzin, welke hier zyn betoond, wil het gemeentebestuur uiting geven door den voorzitter van het College van Regen ten, den heer W. J. R. Dreesmann, te eeren met de zilveren medaille der stad sterdam. De heropening van het Museum werd verricht door Z. H. Exc. Mgr. P. J. Hui bers. Blsschop van Haarlem en Fescherm- heer der Stichting. Getuigt, aldus Mgr., dit oude kerkje niet van de „heeriykheld der kerken” ook In haar vervolging, als alle machten tegen Haar Verschenen Is de nieuwe D. W. Brands Gids voor Incourante Fondsen, geheel bygewerkt met de nieuwste gegevens. Van niet minder dan 2500 niet-officieel geno teerde fondsen komen in deze Gids voor de hoogste en laagste koersen vanaf 1937. de divi denden sedert 1935, nummer en datum van het laatst betaalbaar gestelde dividend, kapitalen reserves, grootte der stukken, alsmede voor de vermogens- en ryksinkomstenbelasting de koer sen per 1 Mei 1939 Van 100 Oprichters-Winstbewyzen. Bewijzen van Deelgerechtigheld en Restantbewyzen wor den behalve bovenstaande gegevens ook gepu bliceerd hoeveel van deze b^wyzen uitstaan en voor welk gedeelte zy na het statutaire dividend op de aandeelen in de overwinst deelen. Van 600 Kerkelyke leenl nog de grootte der leenlri de aflossing geregeld is. Zy allen werden welkom geheeten door den voorzitter van het College van Regenten, den heer W. J. R. Dreesmann. Minister Slotemaker betrad vervolgens het spreekgestoelte, en wees er op. hoe hier in dit monument katholieke godsdienst- en kunstzin van vóór en na de Hervorming in inneriyk verband zyn samengebonden. Hier wordt be waard hetgeen vroegere geslachten in reli gieuzen kunstzin en kunstzinnige rellgiebeset hebben voortgebracht. Het is volstrekt niet onmogeiyk dat in deze wereld de dag aanbreekt, dat men niet vragen zal welke religie men belydt, maar of men een religie bezit. Daarom is het tyd elkander de hand te reiken en te sterken. Wethouder Boekman gaf uiting aan de belang stelling en waardeerlng der gemeente voor wat mef deze restauratie werd tot stand gebracht. Door nauwe gangen, langs bochtige •x trapjes, over smalle overloopen is Vrijdagavond een illuster gezelschap, autoriteiten en vdpraanstaanden uit stad en land, vanaf den avondduiste- ren Voorburgwal of de nauwe Heintje Hoeksteeg omhoog geklommen naar O. L. Heer op Solder, naar het huis kerkje in ‘t herboren Museum Amstel kring te Amsterdam. Daar vulden zich het schip, de dubbele galerijen met het voorname zwart der heeren, de lichte toiletten der dames, een uit gelezen schare genoodigden. welka de stemmingsvolle heropening monument historie door allen, die christeiyk, of alleen natuuriyk behooriyk denken en leven willen, moet worden nagestreefd”, n.l. een rechtvaardiger samen leving. Maar hy voegt hier dadeiyk aan toe: „dat hetgeen door Bellamy als middel daartoe ge propageerd werd, diezelfde instemming niet kan hebben, en ons zelfs onaanvaardbaar toe- schynt.” De schrijver ziet als uitgangspunt van deze beweging een „valsch verlosslngsbegrip” en dit ken moet het daarom duideiyk zyp. dat zy in de Internationale Vereenlging Bellamy niet thuis hooren.” Deze conclusie is duidelyk. wy wilden haar echter, nu men herhaalde- lyk over de Bellamy-beweging hoort spreken, en nu deze beweging zich ook onder katholie ken bekendheid verwerft, met nadruk onder- strepen. Temeer, omdat er een commissie van Roomsch Katholieke Bellamyanen bestaat, kort weg de R.K.C. genaamd, die de Vereenlging onder geloofsgenooten propageert. De economische deskundige, drs. E. A. V. Vermaas onderzoekt uitsluitend de economische denkbeeld*! der beweging en wyst die af als onwetenschappeiyk. Daar hy een gebied be treedt, dat voor beschouwingen ^n deze rubriek weinig vruchten oplevert, verwyzen wy belang stellenden gaarne naar de genoemde brochure. Zy is ernstig, waardig en Interessant. Zooals prof. Th. Piket SJ. in de vlugschrif- ten-reeks „Waarheid en Leven" een en overzlchteiyke beschouwing wydde „Oxford-Groep", en rector A. Roozen „Christian Science", zoo gaf thans, nieuwste deeltje van deze reeks prof. dr. J. H. Niekel, in met drs. E. A. V. Vermaas een beknopte uit eenzetting over de zoogenaamde Bellamy-be weging of I.V.B. (Internationale Vereenlging Bellamy), waarover men vooral den laatsten tyd nog al eens hoort spreken. De reeks „Waarheid en Leven", die tot onder titel draagt gPsychosophische Verhandelin gen" hetgeen niet vrooiyk klinkt behoe ven wy aan onze lezers niet meer voor te stel len. Het is een serie handige, niet dure boek jes, opgericht en geredigeerd door den bekenden apologeet, prof. J. P. Verhaar, hoofdredacteur van het apologetische maandblad „Het Schild". De uitgever is Paul Brand te Hilversum. Ieder deeltje behandelt een afgerond onderwerp; er zyn slechts enkele vervolg-deeltjes. die te zamen aan eenzelfde stof gewyd zyn. De medewerkers zyn grootendeels eminente deskundigen. Hun doel is: de katholieke opvatting weer te geven over verscheidene vraagstukken van den dag. Hoewel door vaklieden geschreven, richten de werkjes zich tot het groote publiek, zoodat een normale ontwikkeling voldoende is om de uit eenzetting te volgen. Alles te zamen versche nen er reeds 29 deeltjes, waaronder enkele meesterwerkjes, zooals b.v. de verhandeling van H. Reynen over Erasmus en Luther, en de korte samenvatting van prof. C. Friethoff over „De Goddelyke Praedestinatie”. De internationale Vereenlging Bellamy, waar aan dus het nieuwste deeltje gewyd werd, is eigenlijk geen strikt-religieuze beweging. Wel kan men zeggen, dat zy een beroep doet op die vermogens van de menschenziel, die ook door den godsdienst in beweging worden gebracht. Maar de gróndslag van deze beweging is meer zoclaal-economisch dan religieus. Zy ontleent haar naam aan den persoon van Edward Bellamy, een Amerikaanschen denker der vorige eeuw, die in 1898 op 48-jarigen leef- tyd overleed aan de tering. Hij is dus de peter, maar hy is niet de stichter van de eigeniyke Bellamy-beweging. Deze Bellamy werd, op een reis door Europa, die hy maakte toen hy acht tien jaar was, diep getroffen door de maat- u onoverkomeiyk bezwaar. „Voor katholie- ■chappeiyke ellende, speciaal van den werken den stand. Hy vond de toestanden ergeriyk en onbiliyk. Hy kwam tot de gevolgtrekking, dat de samenleving veranderen moest. Deze gedachte liet hem niet meer los, en al spoedig begon hy haar uit te werken. Hy hield een rede over „De barbaarschheid van de sa menleving” en veroordeelde daarin met groote scherpte de maatschappeiyke toestanden. Dit was echter makkeiyker dan het aanwyzen van middelen, die de maatschappy verbéteren zou den. Hiervoor schrok Bellamy aanvankelyk te rug. Hy kon zich niet voorstellen, dat hy de geroepene zou zyn om de menschheid nieuwe wyshfeden te leeren en hy wydde zich gedu rende eenigen tyd aan de letterkunde en de journalistiek. Inmiddels was hy getrouwd en had een gezin gekregen. Doch wanneer hy met zyn kinderen speelde, kwam by hem weer die pynigende gedachte op aan de maatschappe iyke onrechtvaardigheid in deze wereld, en hy maakte zich bezorgd, dat Ook zyn kinderen hieronder zouden moeten lijden, als zy volwas sen waren. Hij begon hierover te tobben en be vrijdde zich tenslotte door het boek te schrij ven, dat zyn beroemdste werk is gebleven. In het Engelsch heet dit werk „Looking Back ward”. DeNederlandsche vertaling draagt ten titel ,Jn het jaar 2000’ Het is geschreven in verbalenden vorm. Het speelt inderdaad in het jaar 2000 en volgens de fantasie van dén schryver vormt dan de heele Gereld één groote gemeenschap met Bos ton als hoofdstad. Eerst had hy hiervoor ge dacht aan Bern in Zwitserland en het verhaal zou dan in het Jaar 3000 spelen, maar onder het schryven kwam het hem voor, dat de ont wikkeling, die hy droomde, zich sneller voltrekken. Het boek verscheen in 1888 en werd een wereldsucces. In het Nederlandsch werd het vertaald door den bekenden soclalis- tischen schryver Frank van der Goes. Ook in ons land had het werk succes. Een tweede druk verscheen in 1891, de negende druk zag het licht in 1937. In het kort komt de inhoud hierop neer. Een Amerikaan, Julius West, die in 1887 leeft, wordt in een ondëraardsche kamer te Boston op kunstmatige wyze in slaap gebracht en biyft daar, slapende, leven. In het jaar 2000 wordt hy gevonden en gewekt. Hy vindt om zich heen een 4otaal veranderde wereld, zyn ge heugen, dat niet is aangetast, stelt hem in staat, deze nieuwe maatschappy te vergelyken met de oude. Wat is alles veel verbeterd! De menschheid heeft geprofiteerd van allerlei nieuwe vindingen op technisch gebied. De zes- urige arbeidsdag laat volop tyd voor rust en ontspanning; niemand werkt langer dan 25 Jaar van zyn leven. Er is geen tegenstellingof stryd meer tusschen de klassen. De goederenverdee- ling is geregeld op grondslag van gelijkheid. Het geld als ruilmiddel is overbodig geworden. Iedereen krygt alles in natura, volgens vaste regeling. Ieder heeft recht op evenveel. Sparen heeft dus geen zin meer. Erven is onmogelijk. De gemeenschapszin overwint alle egoïstische beigingen. Zulk een wereld is een onbereikbare utopie, «al men zeggen, en de schryver kan dit alles niet ernstig hebben gemeend. Toch wel. De wereld, die hy In zyn roman schilderde, be schouwde hy als het ideaal, dat de menschheid fcoet bereiken, en hy begon aldra de streving naar dit ideaal te organiseeren. De beweging, die dit ideaal moest bevorderen, noemde hy •Nationalisme”, nog onkundig van den klank, dien dit woord in later Jaren krygen zou. Hy wilde zelfs in de practische politiek gaan. Maar de tering sleepte hem weg. voordat hy vyfUg Op Initiatief van wylen Mgr. B. H. Klönne vormde zich in de pastorie van het Amster- damsche Bagynhof December 1883 een ..club” vrienden van oud-Amsterdam. die zich 9 Ja nuari 1884 constitueerden als ..Amstelkring" met het doel „op te sporen en te verzamelen alles wat betref het Katholieke leven van Amsterdam voor en na de Hervorming". Uit dezen kring ontstond in 1887 de stich ting RK. Museum Amstelkring. toen het voormalige schuil-, later huiskerkje „Het Hartgeiyk het in de koopakte van 1887 heet, ofwel „Haantje" ook in den volksmond vroeger .Ons' Lieve Heer op Solder” genaamd aan den eeredienst moest worden onttrok ken door den bouw der nieuwe Sint Nlcolaas- kerk tegenover het Centraal-Statlon. Teneinde dit monument voor het nageslacht te behouden, werden de huizen O. Z. Voor burgwal 40 alsmede Heintje Hoeksteeg 28 van het kerkbestuur aangekocht door bestuurderen van den Amstelkring. 1 Juni 1887 werd by no- tarleele acte de Stichting R.K. Museum Am stelkring opgerl-iit. Het doel dezer stichting is: het verzamelen en bewaren van alles wat betrekking heeft op het katholiek leven van Amsterdam, teneinde door het tentoonstellen daarvan godsdienst en kunstzin te bevorde ren. 24 April 1888 werd dit museum plechtig geopend. Een klein half Jaar is het Museum gesloten geweest om het noodlge herstel te ondergaan. By deze restauratie is nauwlettend zorg gedra-i'r gen alles in den oorspronkeiyken toestand van vyftlg jaar geleden te behouden. Als kost»1** baarst museumbezlt werd het Intieme kerkje zoodanig in orde gebracht, dat ieder oogen blik de priester weer aan het altaar kan ver- schyzen De gewyde stemming mocht niet aan het interieur worden ontnomen door een opeejntasting van curiosa, maar het kerkje zelf diende zoodanig met de voorhanden zynde voorwerpen te worden gestoffeerd, dat heel het karakter ven bedehuis tot zyn volle recht komt. Van deze gedachte is by de herinrichting de conservator, de heer C. W. H. Baard, uitge gaan. Want deze huizlnge met haar unieke zaal, haar prachtige roedenramen aan burgwal en steeg vooral, ontleent haar weaeniyke belang rijkheid niet aan het Museum maar aan het oude kerkje met pastorie zelf. is zóóveel eerbiedwaardige historie aan allermerkwaardigste monument van Roomsch verleden en Amsterdamsen Stede- schoon. dat we ons er over kunnen verheugen, dat de piëteit der stichters het gebouw voor het nageslacht bewaarde. Dit huis heeft de vervolging gekend, het komt voor niet op de eerste lyst van paapsche vergaderplaatsen, die predikanten in 1656 aanbrachten by het ge meentebestuur, doch wel op de tweede van 1683. Zoo heeft dit huis den tyd der verdruk king en heropworsteling van de katholieke levens- en eeuwigheidsgedachte gekend, den tyd van lyden. stryden en overwinnen en het biyft aldus voor ons van eigene historische waarde. Er is veel merkwaardigs in dit oude koop manshuis, waarvan het enorme hyschblok in de steeg nog herinnert aan zyn oorspronke lijke bestemming. U vindt een prachtige* stoepopgang aan den burgwal; u vindt twee kerkingangen in de steeg, alsmede een derde deur van het oude koatershuis. welke woning nog afzonderiyk verhuurd wordt. Wanneer u het huis verlaat, bewondert dan afzonderiyk het voorportaal en den voor gevel en niet minder den unieken zygevel in de steeg met zyn oude roedenramen. Deee roedenramen zyn oorspronkeiyk en verleenen aan heel de architectuur een bekorend aspect.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1939 | | pagina 21