<Kctu&fiaal
van
De luchtroovers
Hoitika
van
I iito
De inwendige organisatie
Bohemen
vonden dag
DE PAUS VOOR
DEN VREDE
Samenwerking met
Duitschland
Het jongste „schandaal
HET KWEEKSCHOOL-
WETSONTWERP
GARANTIES..,.
Indeeling van een
standenstaat
DONDERDAG 11 MEI 1939
c
DE
ZILVEREN/*
Rost Dan Tonningen
als Midas
AANGIFTE MOET. OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
Laurel en Hardy weer samen
Het verzuim van
Jan Beerends
Het ziet er hier en daar gek uit.
in
het
HERMAN KRAMER
(Van onzen parlementairen redacteur)
aanraakt
benoemd
door
den
de
(Van onzen Praagschen correspondent)
1
I
1
dacht
ken....
1
zijn edel
(Wordt vervolgd)
VH
n
van
Eén
was
Toen de dag aanbrak verkenden zij den omtrek, maar er was
geen mensch te bespeuren. Doch toen zij in de woning kwamen,
bleken boog en pijlen verdwenen te zijn. sloop dus iemand
rond, die zich onzichtbaar kon houden. Ieder in een boom en
dan eens afwachten, meende de bestuurd# en even later zat
ieder in een boom.
Burgemeester en Wethouders
van Nistelrode.
Gottfried Kluge gesterkt, een
onderteekenen, waarbij hij af-
1
1
1
1
I
C
I
I
k
z
d
I
h
b
B
ongeloovlg, anderen zetten een verstoord gezicht,
velen keken steelsgewjjze naar UlrichEin-
kwam een vriend vap Ulrich naar hem
Eerst
.daarin
acte
1
i
1
1
i
i
1
door
A. Hruschlca
uur
van
t
1
I
v
I
V
I
1
t
c
h
d
tl
n
b
lllllllllllllll£
en
in-
vrljdde
poogde
Ulrich
’t ware in z'n hoofd. In z'n ontstelde verbeel
ding zag hij alle inbrekersbenden in de stad ge-
van
van
£1111111111111111
HllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIHIIIIIIIIIfn
Dit briefje wordt gepubliceerd met op- en
bijschriften, die den lezer kond doen, dat
de Brabantsche dochters „naar de fabrie
ken van Zwanenberg worden gedreven”,
naar „de hel”, naar „een poel van zeden
bederf”.
delUk
toe:
Zeg, Turnwald, Mallen beweert dat JU zijn
mes hebt gestolen. Breng jjj hem zelf eyen aan
't verstand dat je 't niet hebt.
Ulrich, hoorden wjj later, stond een oogen-
blik als door den bliksem getroffen. Toen Ijlde
hl) naar Mallen, greep hem vast met beide
vuisten, schudde hem eenige malen zoo gewel
dig, dat h(j heen en weer vloog, en siste:
niet voor hem. Och, er waren toen zoovele
dingen, die hjj niet kon at wilde begrijpen, en
dat heeft menigmaal een schaduw op ons tot
dan toe ongestoord huwelijksgeluk geworpen.
van den RUksprotsctor
staatspresident.
De nieuwe regeerlng staat onder leiding van
generaal Eliks, tevens minister van Blnnen-
landsche Zaken. Overigens is er weinig ver
anderd: de nieuwe regeerlng bestaat uit dezelf
de vaklieden die in het vorige kabinet zaten.
Ondanks de vorming nr»^ nieuw kabinet
echter blijft een zekere spanning rfierkbaar. In
verband hiermede beschouwt men de jongste
gebeurtenissen te Pilsen als beangstigend. Zoo-
als men weet kwam het eenige dagen geleden
tot ongeregeldheden in deze stad, die leidden
tot de arrestatie van een niet gering aantal
personen. Zulke gebeurtenissen kunnen natuur
lijk ernstige gevolgen hebben, daar Berlijn
ertoe zou kunnen komen op grond van voor
vallen als dit het zelfbestuur van het protec
toraat belangrijk in te perken.
De president van de ..nationale gemeenschap”.
Anton Hruby, die het dreigende gevaar hiervan
inzag, heeft dan ook in een proclamatie op een
meer correcte houding jegens Duitschland aan
gedrongen. Uit dezelfde proclamatie blijkt, hoe
zeer Bohemen en Moravië reeds in het Derde
Rijk zijn ingeschakeld; Hruby zeide hierin os.,
dat het „exporteeren of sterven", dat Hitler
voor Duitschland heeft uitgesproken, thans ook
voor de Tsjechen geldt.
Zeker is, dat de inwendige constructie van
het protectoraat in alle opzichten moet worden
aangepast aan het Duitsche systeem. Niette
min zjjn de voorbereidende werkzaamheden
van dr. Havelha ter constructie van een stan
denstaat In menig opzicht verschillend van het
Duitsche zoowel als van het Italiaansche cor
poratieve systeem. Kennelijk zoekt hjj naar d»
opstelling van een compromis tusschen beid*
systemen.
Intusschen heeft de propaganda voor de aan
werving van nieuwe leden in verschillende ‘ge
meenten groote successen behaald; hier en daar
sloten zich alle mannen bjj deze eenheidspartij
aan, zoodat men kan rekenen op een organi
satie van 1.700.000 Tsjechische mannen. Tege
lijkertijd heeft de leiding van de NB.DAP. te
Praag haar activiteit verhoogd; alleen in Praag
al rekent men erop 10.000 leden voor de partij
te kunnen winnen. De NSD.A P legt bij haar
streven naar samenwerking met de Tsjechische
organisaties het zwaartepunt in de cultureel»
samenwerking, zoowel in de arbeidersbewegin
gen als aan de unlversltelten, waar een uitwis
seling van hoogleeraren plaats vindt.
Het streven der leidende Tsjechen is er voor
het oogenbllk op gericht, met de Duitschers
samen te werken, teneinde een basis te vinden,
waarop de beide volkeren, die thans in een
„levensrulmte" saamgevoegd zijn, tezamen kun
nen leven.
Hierbij deelen wjj u mede, dat uw zoon,
dochter is aangewezen om te gaan werken bij
de Zwanenberg’s Fabrieken te Oss. waar jon
gens en meisjes van 14, 15 en 16 jaar worden
gevraagd.
Indien uw kind niet wordt aangenomen, moet
een bewijs daarvan worden overgelegd. Heeft
uw kind werk in het vrije bedrijf, dan moet
bedekte. Toen het op stemmen aankwam,
was zij vóór.
Eergisteren heeft de Kamer een wets
ontwerp behandeld, dat de voortreffelijke
strekking heeft, het overladen leerprogram
der kweekscholen over vier Jaren in plaats
van drie te verdeelen, een wijziging, die
niet alleen de vorming der toekomstige on
derwijzers zeer ten goede zal komen, maai
die ook, incidenteel, den toevloed van kwee-
kelingen wat zal afremmen.
Het ontwerp had allerlei
ATT TT* A >C* op dit blad zijn ingevolge de verzekertngsvoorwaarden tegve T“S bfl levenslange geheele ongaschfkthekf tot werken door TT* bfj een ongeval n»s< TJ* OC/T
I tl Vxl V 1N fcj ij ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeeringen OkZo™ verlies van beide annen, beide beenen at beide oogen t OvJe“ doodeUJken afloop
En ‘t kraakt en spant geducht.
Maar tevens vallen des te meer
Garanties uit de lucht.
Garanties hier, garanties daar.
Garanties overal,
Garanties links, garanties rechts,
Garanties zonder tal.
Garanties ver-af en dichtbij,
Garanties aan elk land,
Er is geen Staat meer, of hij staat
Wel ergens voor garant.
Garanties, zuiver en oprecht.
Garanties, groot en klein,
Garanties geeft men nu per stuk
En ook wel per dozijn.
Garanties in beperkten zin
En voor een korten tijd.
Garanties voor elk risico
En voor de eeuwigheid
Wat zijn garanties toch goedkoop,
Nu 't per hoeveelheid gaat,
Als nu dan ook de kwaliteit
Maar niet te wenschen laat!
De scheiding tusschen Stan Laurel en Oliver
Hardy is voorbij. Nadat Hardy met zijn nieu
wen partner. Harry Langdon, één film heeft
gemaakt, die binnenkort zal worden vertoond
onder den titel Elephants Never Forget, heeft
hjj zich weer met Laurel verzoend. Onder de
productielelding van Hal Roach zullen zjj de
hoofdrollen spelen in vier films.
Eén vraagstuk wordt er meestentijds
Maar wijselijk genegeerd:
Wie of er eigenlijk nu die
Garanties.garandeert!
De Kerk bidt voor den vrede, de Paus
werkt voor don vrede. Terwijl voor het
ombloesemde Mei-beeld v#i, Maria de kin
deren hun argelooze smeekbede aanbieden
aan de Koningin des Vredes, stelt de Paus
het apparaat van menschelljke wijsheid an
ervaring, waarover het Vaticaan beschikt,
in dienst van een extreme poging tot ver
zoening der volken.
Menschelljke middelen, met beleid en
met onzelfzuchtigheid aangewend, zijn
kostbaar; maar machtiger is, zoo heeft de
Heilige Vader zelf gezegd, het gebed, dat
Gods zegen en erbarming vraagt.
-w-"w e Tweede Kamer-fractie der R. K.
I 1 Staatspartij is op het stuk van on-
derwijspolitiek met name wat leer-
lingenschaal en kweekelingenlot betreft
totnutoe niet fortuinlijk geweest. Sterke
woorden werden wel eens op den voet ge
volgd door zwakke daden, en ten leste
hulde de fractie zich bij de jongste begroo-
tingsdebatten in den mantel eener som
bere zwijgzaamheid, waarvan ook niemand
precies wist, of zij kracht dan wel zwakte
oorzaak van de smart, die hjj zoo vaak in haar
blik had gelezen.
Doch hij moest nog meer weten; hij stelde
zich de eene vraag na de andere en toen de
ongelukkige moeder een weinig tot bedaren was
gekomen, leidde hij het verder onderzoek zoo
voorzichtig mogelijk in:
En later, mevrouw? Begon na verloop van
jaren uw man de zaak niet in een milder licht
te beschouwen?
Neen, hij bleef verbitterd en kon niet ver
geten, dat de schande, door Ulrich op onzen
naam geworpen, hem had gedwongen, een be
roep, waar hjj hartstochtelijk aan gehecht was,
op te geven.
Maar t was toch zijn eigen kind! En hij
kende Ulrich's temperament en.... zjjn edel
karakter. o
Mijn man heeft van Ulrich ontzettend veel
gehouden, hjj was trotsch op hem. Hjj ver
wachtte voor hem een schitterende toekomst.
Misschien heeft hem juist daarom de slag zoo
onuitsprekelijk zwaar getroffen. Wat ervan zU t
het ongeluk heeft in hem alle vaderlijk ge
voel voor zijn oudsten zoon gedood, 't Is moge
lijk, dat mannen anders voelen dan vrouwen,
vaders anders dan. moeders.Mijn man is
tot aan zijn dood onverzoenlUk gebleven.
op een stoel, ging weer aan tafel zitten, stak
sigaar weer op en trachtte zich zelf tot verstan
dig en rustig nadenken te dwingen. Hoe meer
hij echter nadacht, hoe zenuwachtiger en on
rustiger hU werd. Eindelijk begaf hij zich ter
ruste en probeerde te slapen. Maar hij kon geen
oog dicht doen. Die 30.000 pop rammelden «4
weerhaakjes,
waaraan de Kamer een heele collectie
amendementen heeft opgehangen,
daarvan heeft den draad gebroken. Het
de on-
Van dit oogenbllk af liet de zaak Silas
Hempel heelemaal geep rust meer. HU kende
nu t geheim van .mevrouw Von Turnwald. de
kelljks. Zonder eenig geluid te geven. grUpt
Uliich het voor hem liggende mes, ooet het
openspringen en werpt zich met opgeheven arm
bliksemsnel op Mal ten juister gezegd: hjj
wilde zich op Malten werpen. Want in werke-
Hjkheld treft hU Prof. Benke, die, Ulrich's opzet
Het binnenlandsche politieke leven in Bohe
men staat in het teeken van een intensieve
propaganda, die door de Tsjechische eenheids
partij gevoerd wordt ter inschakeling van het
geheele volk in het organisatie-apparaat. De
termUn van aanmelding is vastgesteld op den
korten tUd van één week; de gemeentehuizen
nemen de functies waar van de jrart ij bureaux.
De organisatorische opbouw van deze partij
is ingesteld op het autoritaire Führer-beginsel,
waarbU president Hécha de plaats van Führer
zal innemen. De werkelijke leiding Intusschen
zal berusten bU den actleven en nog jongen
minister dr. Havelha, den invloedrijksten man in
de nieuwe „beweging”. ZUn initiatief leidt het
politieke leven in Bohemen in practlsch alle
opzichten. Dr. Havelha, die in den vroegeren
staat het ambt bekleedde van particulier se
cretaris van enkele ministers, heeft zich toen
tertijd reeds bezig gehouden n t de inrichting
van een standenstaat, zoodat hU goed beslagen
op het Us komt.
De opbouw van het protectoraat Bohemen
als standenstaat kan voorlooplg niet langs
scherp omlUnde plannen geschieden, daarde
basis ervan, de grondwet, nog volkomen in het
duister ligt en men zich, steunend op de op
vattingen van minder of meer goed geïnfor
meerde personen, er slechts een nevelig beeld
van vermag te vormen. Een der best-ingelich-
ten tracht den toekomstigen staatsrechtelUken
vorm van het protectoraat te construeeren uit
de interpretatie van eenige woorden, die
Hitler in zün proclamatie te Praag op 16 Maart
jj. heeft uitgesproken. Volgens hem zou die
vorm zich kristalliseeren om een parlement,
waarvan de door dr. Hécha benoemde 50 leden
van het centrale comité der nationale gemeen
schap reeds de kern zouden uitmaken. Dit
parlement zou dan de drager worden
van den staatswil. waaruit vertegenwoordigers
de regeerlng zouden vormen, na goedkeuring
De huishoudster nam de tafel af en Jan
Beerends< behaaglijk in z'n leunstoel gezeten,
stak een sigaar op. Maar nauwelUks had hij een
paar trekjes'gedaan, of daar schoot hem eens
klaps te binnen, dat hU vergeten had de 30.000
gulden in de zware, brandvrije safe te sluiten!
Toen hij dien middag met het geld van de
bank op 't kantoor gekomen was en de pakjes
bankpapier had nageteld, had de directeur hem
in z'n privé-kantoor geroepen. Vlug had hU toen
het bankpapier in de lade van %’n bureau ge
borgen en was naar den directeur gegaan. Deze
had hem met meer dan gewone hartelUkheld
ontvangen; hU moest in den fauteuil gaan zit
ten. anders speciaal voor de goede cliënten be
stemd en een fUne havana opsteken. De vol
gende week zou hU. Jan Beerends, 25 jaar bij
de firma in betrekking zUn en nu had de direc
tie besloten, niet slechts z'n salaris te verhoogen,
maar hem ook op dien dag tot procuratie-hou- 1
der te bevorderen. Een en ander zou met eenige 1
feestelijkheid gepaard gaan. 1
Niet weinig in z'n nopjes, was Beerends naar I
z'n bureau terug gegaan. Maar nu scheen net
kantoor eensklaps te klein en te benauwd voor
hem HU kon 't van vreugde niet langer uit-
houden, greep z'n hoed, trok z'n jas aan en ging
weg. En nu, na 't avondeten, thuis, dacht hU er
eensklaps aan. dat hU de 30.000 gulden in de
lade van z'n bureau had laten liggen,' in plaats
van 1 geld in de safe op te bergen!
Jan Beerends was een man van nauwgezette
plichtsbetrachting. Z'n kantoor was zUn wereld
en z'n groote, zware boeken, die hU bUhield. gin
gen hem boven alles ter harte. In zaken was hU
pUnluk nauwgezet en t verzuim waaraan hU
zich nu door overmaat van vreugde, geheel on-
willekéurig, had schuldig gemaakt vond hU een
ongepermitteerd iets!
HU sprong op. wierp z'n sigaar, nUdig op zich
zelf. met een driftig gebaar in den aschbak en
greep naar z'n jas en hoed. HU moes' direct
naar 't kantoor terug. HU zoumaar nu flits
te het door z'n brein, hoe onzinnig dat was. Im
mers, hU had geen sleutel van het gebouw en
vóór den volgenden morgen half negen kon hU
er niet in. Nog elf uren moesten e~ voorbU gaan,
waarin 30.000 gulden aan een eenvoudige, slechts
éénmaal afgesloten lade van z'n bureau waren
toevertrouwd!! Wat een toestand!
De goede Beerends smeet z'n jas en hoed weer 1
Ulrich werd donkerrood, ging een stap
achteruit en antwoordde driftig: „Ik laat mU
niet fouilleeren als een dief.... zelfs niet door
u, professor.
Kom, Turnwald. wees verstandig!
Voor niets ter wereld duld ik een vreemde
hand in mUn zak! v radende, Malten opzU wilde trekken.
De aanwezigen keken elkander met pUnlUke
verwondering aan en de leeraar hernam zeer
ernstig: „Is het zóó gelegen, Turnwald, dan
moet ik in je eigen belang er op aandringen,
dat de inhoud van je zakken hier voor ieders
oog op tafel wordt gelegd. Je houding is zoo
vreemd, dat zU lichtelUk aanleiding tot ver
keerde vermoedens zou kunnen geven. Men zou
kunnen denken, dat Malten gelUk heeft....
Laat je je niet vrUwillig onderzoeken, dan moet
het met geweld gebeuren.
VrUwillig? nooit!
In dat geval....
De leeraar wenkte verscheidene studenten en
in weerwil van Ulrich's wanhopig verzet, werden
zUn armen gegrepen en vastgehouden.
Prof. Benke voelde in den rechterzak van
Ulrich's jasje en het eerste, wat hU daaruit
te voorschUn haalde, was Mal ten's mes.
ZwUgend legde hU het op de tafel. Doodschc
stilte in de zaal.
Ulrich zelf was akelig bleek geworden. HU
stond daar als verlamd. Het eerst van allen nam
Malten weer het woord. „Ik wist -het wel, zei
hU spottend. „Ja. ik wist al lang, wat een han
dige comediant het troetelkind van onze klas
is.”
lies, wat koning Midas van Phrygië
aanraakte, veranderde in goud. Alles,
wat des heeren Rost van Tonningen's
.Nationale Dagblad” aanraakt verandert
in een „schandaal”.
Is er, ook voor de nationaal-socialisten,
vanzelfsprekender sociale waarheid, dan
deze, dat werk in het vrije bedrijfsleven
verre te verkiezen valt boven steuntrekken
en afhankelUkheid van de werkverschaf
fing? Spreekt er iets meer vanzelf, dan dat
de overheid, die een aantal menschen in
den steun of in de werkverschaffing heeft,
deze menschen aanstonds, wanneer zich
geschikte werkgelegenheid voordoet, daar
op attent maakt en hen den plicht oplegt
van die gelegenheid gehVKk te maken?
NauwelUks echter raken de vingers van
den heer Rost van Tonningen aan geval
len, waarin dit vanzelfsprekende, volkomen
logische principe werd toegepast of zij
tasten jen schandaal.
HU heeft ontdekt, dat negen maanden
geleden het gemeentebestuur van het Bra
bantsche dorpje Nistelrode het volgende
briefje aan zUn werkloozen heeft toe ge
zonden:
Nu legge men naast dit krokodillenge-
schrei de feiten:
1. De werkgelegenheid, waarvan in de
geciteerde circulaire werd gesproken, be
stond niet bU de „Organon”, die door
haar zedenschandaal in opspraak is ge-
woest, doch aan de vleeschwarenfabriek
van Zwanenberg. Dat deze een „poel van
zedenbederf” zou zUn heeft zelfs het Na
tionale Dagblad nog niet beweerd.
2. In totaal hebben twee meisjes uit
Nistelrode zich om werk naar Zwanenberg
begeven één uit eigen beweging reeds
vóór dat de circulaire werd 'verzonden, en
één, zegge en schrUve één onder de pressie
van deze circulaire. Het is dus niet zoo, dat
één enkele circulaire een groot aantal
dochters deed „offeren", doch dat een groot
aantal circulaires één meisje enkele maan
den op de fabriek bracht.
3. Hoewel, gelUk gezegd, slechts één
vader gevolg heeft gegeven aan den oproep
van het gemeentebestuur en hoewel zUn
dochter slechts korteri rijd in de fabriek
werkte, is niemand naar aanleiding van
deze circulaire uit de werkverschaffing ge
schorst.
Dat is alles.
Midas van Tonningen heeft echter de
zaak aangeraakt en zU wordt meteen
„schandaal”. Een „schandaal", waarmee
„het Zuiden des lands”, de Brabantsche
geestelUkheid- de Leidsche politie, de de
mocratie, en natuurlUk de Katholieke
StaatspartU in één slag zUn „geleverd”.
Het is voor den heer Rost van Tonningen
ongetwUfeld een groot gemak, deze gave
te bezitten; hU heeft zUn lezers steeds wat
te bieden. Toch schUnt dit getooverde
krachtvoer de rUen van zUn aanhangers
niet te doen groeien. En wij voor ons, die
't ongemak hebben om de schandalen van
den heer van Tonningen tot hun ware pro
porties, dat is tot niets te herleiden, den
verdere lot van Koning Midas.
Dat
herroepen,
dief....
De ander keek hem brutaal in de oogen en
zei:
Ik zou niet weten, wie het anders heeft
weggenomen. JU stond naast mU, toen ik mUn
potlood sleep en toen was het weg....
Ellendeling, schoft! En zoo Iets durf Je mU
vlakaf zeggen?
Een der leeraren kwam tusschenbeiden, be-
Malten uit de vuisten van Ulrich en
hen tot bedaren te brengen. _HU had
altUd zeer goed mogen lUden en zei:
Turnwald. beschuldigingen worden niet door ge
weld weerlegd. Ik weet natuurlUk, dat JU 1
mes niet gestolen hebt, maar de zaak kan op
zeer eenvoudige wUze uit de wereld warden ge
holpen. Laat \nü. om Malten tot kalmte te bren-"
gen en Jou van alle verdenking te'zuiveren, den
inhoud van je zakken onderzoeken en iedereen
zal zien, dat JU *t> mes niet hebt,”
een bewijs van den werkgever worden over
gelegd.
BU weigering het werk te aanvaarden zal
schorsing uit de werkverschaffing onvermUde-
lUk volgen.
•••••••■••ussaas(sa«sssssiisa(S*<ss*is((si«t(MM^
een amendement-Suring, dat aan
derwUzers en vakonderwUzers, die in hun
klas kweekelingen laten oefenen
lesgeven, een toelage wilde verzekeren. De
Minister vreesde de kosten, die hieruit
zouden voortvloeien, en verklaarde, dat
zulk een aanhangsel voor hem het heele
wetsontwerp zou bederven. Toch werd het
amendement door een meerderheid, be
staande uit katholieken, soc.-dem., liberalen
en vrUz. dem. aangenomen. Minister Slote-
maker vroeg schorsing van behandeling
zal nu waarschUnlUk het ontwerp
trekken.
De houding van den Minister was o.i.
on nood ig straf, daar in hét amendement
geen bedrag van den toeslag werd genoemd,
's Ministers eigen becUfering, dat het
amendement 225.000 gld. zou kosten, was
dus willekeurig.
Maar dit neemt niet weg, dat de Kamer
fractie der R. K. StaatspartU naar- onze
meening beter gedaan had, als zU, toen de
Minister zich’eenmaal schrap zette, op d it
punt géén slag zou hebben geleverd. De
in het amendement gevraagde voorziening
is een bUkomstigheid, van veel minder
groot en veel minder dringend belang dan
de verlenging van de onderwUzersopleiding
zelf, maar bovendien nog van veel minder
groot en dringend belang dan de voorzie
ning, die werd voorgesteld in een ander
amendement, dat later aan de beurt zou
zijn gekomen en dat nu niet aan de beurt
gekomen is.
Dit eveneens katholieke amendement
wilde den termUn 31 December 1940 vast
leggen als het einde van het stelselma
tig gebruik der kweekelingen-met-acte voor
de onderwUzerstaak, een misbruik en een
socialen misstand, die in en bulten" de
Kamer in alle toonaarden terecht is ge-
critiseerd.
Dit amendement betrof dus een zeer be
langrijk stuk onderwUspolitiek. Zou het
aanvaard zijn, dan was de ellende der
kweekelingen-met-acte over anderhalf jaar
van de baan geweest. Zou de Minister zich
ook daartegen eventueel schrap gezet heb
ben, dan was dit punt naar de algemeene
overtuiging ernstig genoeg om er slag over
te leveren, ook ten koste van 't wetsont
werp. En een uitspraak van de Kamer op
dit punt ware voor de gansche onderwUs
politiek van wezenlUk belang geweest.
Zooals 't nu gegaan is, heeft
R.K. fractie haar vastbeslotenheid aan een
punt van o.l. te ondergeschikt belang ver
spild, waardoor beslissingen van veel groo-
ter gewicht uithieven en een nuttig ont
werp noodeloos van de baan is geraakt. De
winst weegt niet op tegen 't verlies.
Tot aan het heft dringt het vlUmscherpe mes
den ongelukkigen leeraar in de zUde; hU zinkt
neer in een bloedplas en is eenige minuten
later een lUk. En Ulrich Ulrich is naasthet
lichaam van den armen man bewusteloos tegen
den grond geslagen.
Wat toen volgde, kan ik in eenige woor
den samenvatten. Ulrich, wiens schuld bewezen
was ook de diefstal werd met algemeene
stemmen als bewezen aangenomen, hoewel hij
die fout hardnekkig, loochende jen beweerde,
dat Malten zelf hem'met boos opz# bet mes
in den zak moest hebben gestopt, werd, met
het oog op zUn jeugdigen leeftUd en zUn onbe-
rispelUk verleden, tot een betrekkelUk zachte
straf, vier jaar tuchthuis veroordeeld. Die straf
heeft hU in Stein uitgezeten.
had hU op verlangen van mUn man, tucht, verzachtende^ omstandigheden bestonden
door
moeten
stand deed van al zUn erfrechten en. in zoo
verre dat van hem afhing, van alle betrekkin
gen met onze familie. Alleen onder voorwaarde
dat hU nimmer meer een poging zou aanwen
den om met een lid der familie Von Turnwald
in aanraking te komen, voorts, dat hU naar
Amerika zou vertrekken en daar blUven, ver-
Dan gebeurt er iets onverwachts en verschrik- klaarde num man zich bereid, hem. zoodra hb
Heb JU dat werkelük gezegd, Malten?
ik Jouw mes heb gestolen? OnmiddellUk
begrepen? Een Turnwald is geen
uit het tuchthuis was ontslagen, door bemidde
ling van onzen rechtskundigen raadsman de
middelen te bezorgen, om in de Nieuwe Wereld
een bestaan te vinden.
Ulrich onderteekende bet stuk en Is naar
Amerika vertrokken.
VerschrikkelUk! zei Hempel, die met aan
had geluisterd. VerschrikkelUk niet
alleen het drama op zich zelf, maar ook de
straf. Was die in weerwil van het gebeurde
niet.... te hard? Veronderstel, dat die Malten
inderdaad het mes in Ulrich’s zak had gesto-
Had men het niet bU die vier jaar
tuchthuis kunnen laten? Moest men den onge
lukkigen jongeman ook van zUn tehuis en van
zUn familie beroovenj
Dit alles zei hU eigenlUk meer tot zichzelf,
dan tot mevrouw Von Turnwald, die zacht
snikte.
Toen stond zU op, stak Hempel de hand toe
en zei:
Dank voor dat woord! t Is ook steeds mUn
overtuiging geweest. MUn man was door en door
officier; hü kende niets anders dan strenge
Er was echter niets te zien of te hooren. Ja, toch, een tak
kraakte, maar dat kon van een rondsluipend dier zUn. WU
moeten waken, want hier moet wel iemand wonen, en
die puien. „Ga jU nu maar slapen. Piet.” Gerustgesteld ging
Piet liggen en sliep weldra in. In de deuropening zat de vlie
genier en naast hem snurkte de bestuurder al gauw Weer.
„Kunt gU niet het groote leed van deze Bra
bantsche ouders begrUpen. schrUft het blad,
die hun kinderen weliswaar in armoede, doch
in. groote eer en deugd hebben opgevoed, die
gewaakt hebben voor hun zieleheil, voor hun
gaafheid, doch die al die opvoeding van Jaren
teniet zien gedaan door één enkel schrijven,
neerkomend op: Uw dochters offeren.... of
hongeren."
raffineerde expedities uitrusten, om zich
dat geld, hetwelk onbeschermd in de lade
z'n bureau lag, meester te maken.
Niet later dan half zes in den morgen was
hU al op. Haastig kleedde hU zich aan en liep
naar z'n kantoor. BUna twee en een half
ling moest hU. vol vreeze en bibberend
kou. voor het ge
bouw wachten,
voor de eerste
collega's kwamen
opdagen. Ze ston
den verbaasd den
boekhouder al zoc
vroeg daar te zien.
Op hun belangstellende vragen antwoordde hjj
ontwUkend en kort.
Toen eindelUk de deur geopend werd, rende
Beerends naar binnen en sprong, meer dan hij
liep, naar de plaats waar z'n bureau stond. Z'n
collega's volgden hem en bleven nieuwsgierig
bU de deur staan kUkén. Bleek als een doek en
zwaar adem halend, liet Beerends zich in z’n
stoel vallen, stak z'n sleutel in de bureaulade
en rukte die open. Bovenop lagen, keurig ge
bonden. de bundeltjes bankbiljetten, tot een ge-
zamenlUk bedrag van 30.000 gulden.
Beerends' spanning was geweken HU legde z'n
hoofd op tafel en tranen van vreugde vielen op
het geld.
Daar hoorde hU gemompel van stemmen ach
ter zich. HU hief het hoofd op en zag, dat de
anderen zich om de Zware, brandvrije safe in
den hoek verdrongen.
De jongste bediende, die in een hevig opge
wonden toestand verkeerde, kwam, met een
hoofd als vuur, naar het bureau van den boek
houder geloopen en schreeuwde uit alle macht:
„MUnheer Beerends.... mUnheer - Beerends!
D» Uzeren safedie is opengebroken en leeg
gestolen alles is weg:... d'r zit geen cent
meer in!" (Nadruk verboden»
?r~^e berichten van onzen Romelnschen
I ^correspondent, van andere zUden
nog bevestigd, hebben ons doen we
ten, dat Paus Pius XII op dit oogenblik
een ernstige poging in het werk stelt om
aan den vrede, die reeds van zUn ankers
geslagen is en in den storm der politieke
hartstochten en confligeerende belangen
dreigt te vergaan, weer een vasten koers
en een veiligehaven te geven.
Een veelzUdige bemiddelingspoging, zoo
vernemen wU, is door*den Heiligen Stoel
ondernomen.
Zooals twee-en-twintig jaar geleden, vóór
Het slotbedrijf van den grooten oorlog,
Benedictus XV met den Beicrschen Nun
tius Pacelli als een zUner voornaamste
medewerkers een diepdoordachte en
kloeke poging deed om het lot der volken
te ontrukken aan de beslissing der wape-
jjen,- die steeds de kiem van nieuw geweld
in zich draagt, zoo zou dus nu Pius XII,
die als menschelUke verschUning in vele
opzichten aan Paus Benedictus vrrwant is,
de stem van redelUkheid en overeeg gehoor
willen verschalfen, vóór het wapenrumoer
haar geheel overstemt.
Twee dingen treffen ons In deze, in de
uiterste diplomatieke discretie gevoerde
actie vaa den Heiligen Stoel.
Het eerste is juist die voorzichtige en
bescheidene stilte, waarin het Vaticaan
deze taak tracht te vervullen, zoodat men
het feit zelf, dat er een bemiddelingspoging
In het werk gesteld wordt, slechts uit en
kele teekenen kon vermoeden. Die stilte is
een kenmerk van de onzelfzuchtigheid van
den bemiddelaar, en tevens een der gun
stigste elementen voor het welslagen.
Te dikwUls immers worden verzoenende
Voorstellen niet aangeboden *op de gouden
schaal der discretie, maar toegestoken op
de punt van een bajonet; soms heeft de
manier, waarop een „plan” wordt geop
perd, al te veel weg van het uitspelen van
een troef, en soms wordt bemiddeling aan-
een wUze, die in elk geval het
persoonlijke succes van den bemiddelaar
moet waarborgen.
De eenige weg, die de kloven van geëxal
teerde prestige-gevoelens en psychologische
tegenstellingen kan vermUden, is die van
een volstrekte en niet op succes bedachte
discretie, en het is wellicht zoo, dat alleen
het Vaticaan dien weg nog kan bewande
len.
Het tweede, wat ons treft; is de geest van
onzelfzuchtige naastenliefde, die deze po
ging kenmerkt. Zooals men weet, was het
Juist het bezoek van den BerlUnschen Nun
tius aan Hitler, dat bU de buitenwereld het
eerste vermoeden aangaande een vredes-
actie va* het Vaticaan deed opkomen. Men
kan dan ook zeggen, dat de Paus de ge
dachte aan de Kerkvervolging in Duitsch
land en het eigen conflict, dat den H. Stoel
en het Derde RUk scheidt, achtergesteld
heeft bU het brandend verlangen om aan
de volken, aan ouders en kinderen, aan
christenen en niet-chrlstenen, het mate-
looze menschenleed van een oorlog te be
sparen. -
Kerk
voor
Otto Malten had kort vóór het eindexamen
van zUn oom een groot zakmes ten geschenke
gekregen, dat den vorm van een dolk had en
met een lichten vingerdruk opensprong. Het
heft ervan was fraai en kunstig met zilver
Ingelegd.
Malten was trotsch op dat geschenk, toonde
het zUn medestudenten en zei spottend, dat
zelfs de rUkste der klas Ulrich Turnwald
niet zoo'n prachtstuk bezat.
NauwelUks was het studentenfeest begonnen,
of Malten geraakte in verschrikkelUke opge
wondenheid: zUn kostbaar mes was uit %Un
zak verdwenen!
Men zocht overal, maar het was nergens te
vinden. Toch beweerde Malten het in de zaal
zelf nog te hebben gebruikt om zUn potlood te
slUpcn. Daarna had hij t weer in zUn zak ge
stoken en nu was het weg....
Een half uur later werd er onder de jongelui
geheimzinnig gefluisterd. Sommigen lachten
