ws
LAD
ONS
I
Accoord tusschen Engeland en
Turkije
I
I
Fransche Kamer
steunt Daladier
Het nieuws vairheden
m
Blijvende onrust
Danzig
le
len
Polen staat geen
duimbreed af”
111 WEISSEN ItÖSSL
(De sensatie van NOORD WIJK)
lil
ANKARA HEEFT ZIJN
POSITIE BEPAALD
BRAND IN EEN HOTEL
TE OMMEN
BEGIN ZOMERTIJD
EEN RADIOREDE VAN
PAUL REYNAUD
DE BAROMETER
Restaurant „DEN HOUT
RW
12 MEI HEROPEND
aan
Gr eiser?
1OOO boete opgelegd
Loterywet overtreden
Het Duitsche voorstel
aan Scandinavië
Washington is een generale
Een gelyktydig antwoord der
Noordsche staten?
Het handelsverdrag
met Roemenië
De onderhandelingen met
Boekarest
Britsche pactomanie,
oordeelt Berlyn
In Danzig werd de herdenkings
bijeenkomst voor Pilsoedski
verboden
Polen verbranden Duitsche
kranten
Japansche troepen te
Amoy geland
De brandweer, geholpen door
militairen, wist het vuur tot
bovenverdieping te
beperken
DIT NUMMER BESTAAT UIT
14 BLADZIJDEN
Mist en ijs bedreigen.
Empress of Australia
„Fijne Oude Genever*
Merk „OLIFANT
Confereerde Hess met
Motie van vertrouwen in de
regeering met groote meer
derheid aangenomen
Overleg tusschen beide regeeringen
ter verzekering van de veilig
heid op den Balkan
Frankrijk is eensgezind,
zegt Blum
Turksche parlement juicht het
pact met Lgqiden toe
Bezuideiihoutschewtg 11
n.b. Staatsspoor Den Haag
Nazi’s maken zich schuldig aan
anti-Poolsche excessen
laladier aan het woord
Aansporing om in te schryven op
de leening 1939
zal op dezeljde wijze geschieden
yvt\\\\\u\uiiiiiifif/zz////A^
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
4
GKD.
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 191
4
Anti-Poolsche incidenten in Danzig.
men
over
van
ver-
VERWACHTING:
VOOR HET GEHEELE LAND:
deze
en
Na
In den nacht
het
voor
de
uit.
den
I
Had reeds Donderdag de Deutsche diploma-
1 nazie
in 90
In Danzig gaat ook het gerucht, dat Hess, de
plaatsvervanger van Hitler, Donderdag in de
vrije stad is geweest, waar hij met Greiser heeft
geconfereerd. Hij zou Vrijdagochtend te Berlijn
teruggekeerd zijn.
Naar Domei uit Tokio bericht is daar Don
derdagmiddag een conferentie gehouden waar
in van gedachten werd gewisseld over te nemen
maatregelen ten einde het hoofd te bieden aan
druk der Sovjets in de Japansche concessies
in Noord-Sachalin. De bespreking werd bjjge-
woohd door de ministers Arlta en Hatta en
leiders van in Noord-Sachalin werkende maat
schappijen.
SJANGHAI, 12 Mei. (Havas). Japansche
troepen zijn aan land gezet in de inter
nationale nederzetting Amoy.
ti voer
deie-
lana-
1%
o
3%
9
7
ng
en
In Polen komt steeds meer een anti-Duit-
sche stemming tot uiting. Zoo hebben voorbij
gangers aan den uitgang van het station te
Lodz alle uit Duitschland komende kranten in
de Duitsche taal verbrand.
Het Japansche blad .Asahl SJimboen” be
richt, dat Japan enkele dagen geleden Duitsch
land en Polen zijn goede diensten heeft aan
geboden om te bemiddelen, teneinde verbete
ring te brengen in de gespannen verhouding
tusschen beide mogendheden.
De minister deed een beroep op de vader
landsliefde vin alle Franschen, die, door op de
leenlng in te schrijven. Frankrijk sterker zullen
!k aan
waar-
iervan
De beide regeeringen beseffen verder, dat
het ook noodlg is de veiligheid op *t Balkan-
aehlereiland te verzekeren: zfj plegen met
elkander overleg om dit doel aoo spoedig
mogelijk te bereiken.
betrokken tot zwaar of half bewolkt, koel
weer met kans op enkele regenbuien, ma
tige, aan de kust tödelUk wellicht krach
tige, Noordoosteltyke wind.
Aan-
cent,
II 2
fclen-
!.3O.
KCf”.
5.-0,
5
N.T. DtóBwrtertJ vrn
J. J. Melchers Wzn.
SCHIEDAM
tam-
irne-
issis-
van
het
rorst
hek!
hen-
tKMl-
n de
Rog-
Inter-
x>nen
roene
Ka-
lauw-
s vroe-
wxr-
ehowe
schiedt
Ukheid
princi-
i aan
por den
ti aan
rdedi-
waar-
noo-
•n.
Bnter-
0.00—
115.00
l veren
I, 839
hapen
lam-
0 per
i 7 .00
o taal-
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
i
Maandag zal de inschrijving worden openge
steld op de leenlng 1939, die door twee garan
ties is omgevenin de eerste plaats is de Fran
sche valuta sterk en gerespecteerd, en daaren
boven zijn de Fransche staatsfondsen de laat
ste maanden gemiddeld 13 pCt. in koers ge
stegen, ondanks Praag, Memel én Albanië en
ondanks de bedreiging van Danzig. ZU stegen
terwijl de staatsfondsen van het land in
Europa, dat het oudste en beste credlet heeft,
in koers teruggeloopen zijn. Ziedaar wat de
handteekening van den Franschen staat waard
Omtrent de landing van Japansche troepen
bij Amoy wordt nader gemeld, dat Japansche
mariniers aan land werden gezet te Koelangsoe
de internationale nederzetting tegenover Amoy.
Zooals men weet is Amoy zelf, de voornaamste
haven van de provincie Foekien, reeds meer dan
een jaar door de Japanners bezet.
De Fransche Kamer neemt een motie van
vertrouwen in de regeering aan.
Hij voegde hieraan toe, dat de bezetting ge
rechtvaardigd wordt door de poging den Chl-
neeschen voorzitter van de proJapansche
Kamer van Koophandel te vermoorden en door
de Inlichtingen welke zijn ontvangen over het
feit, dat de concessie diende tot schuilplaats
van Chineesche terroristen.
18—
arber
>f 12
In de vrjje stad Danzig ging de herdenking
van den sterfdag van Pilsoedski met vele moei
lijkheden gepaard.
De Senaat van Danzig had Vrijdagmiddag het
Pooische commissariaat in kennis gesteld van
het verbod van 'n herdenkingsbijeenkomst, wel
ke in den avond in het stadion te Wrzeszcz op
het grondgebied der vrije stad zou worden ge
houden.
WARSCHAU, 12 Mei (Havas). Ter gelegen
heid van den vierden sterfdag van Pilsoedski is
vanavond gedurende drie minuten het verkeer
in geheel Warschau stilgelegd, terwijl kanon
schoten werden gelóst.
Generaal Sosnkowskl heeft voor de radio
een toespraak gehouden, waarin hjj ojn. zel-
de: Polen heeft thana wapens en aal zoo
noodlg tot den laataten soldaat en het laat
ste wapen strijden en als er geen wapens
meer zijn, zullen wy met onze tanden strij
den. Wij zullen geen duimbreed van onzen
grond afstaan.
De regeering te Ankara heeft hiermede dui
delijk de zijde der democratieën gekozen. Men
acht deze verklaring juist thans van belang,
nu Duitschland alle staten heeft gewaarschuwd
voor de gevolgen van het zich aansluiten bij
het niet-aanvals-front. In Londensche diploma
tieke kringen merkt men op dat dit accoord
beteekent, dat Engeland kan rekenen pp de
loyale medewerking van Turkije, dat niet alleen
de sleutelpositie bezet in de Zwarte Zee. doch
ook kan helpen in Palestina en Egypte, Indien
zulks.noodlg zou zijn. Men acht derhalve de
overeenkomst een werkelijke bijdrage tot den
vrede en meent dat do oorlogskansen hierdoor
kleiner worden.
Zon op 4.18 - onder 19.44 - Licht op 20.14
Maan op 1.38 onder 13.25
19 Mei N. M.
Het bezoek van den president van Nicara qua
repetitie geworden voor het bezoek van het
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp
tot wijziging van de belemmeringenwet
privaatrecht verworpen.
Wjj blijven in dezen onrustlgen tijd volkomen
kalm. Met koelbloedigheid, het hoofd om
hoog, wachten wij de gebeurtenissen af Wee
hun, die onze zenuwen willen verzwakken en op
een snelle overwinning rekenen Onze zenuwen
zullen het uithouden. En wij vreezen evenmin
degenen, die meer wapens zouden hebben dan i
wij.
De ballons, welke Londen tegen luchtaanvallen zullen moeten beschermen, z[jn in
groote hangars onder gebracht. Op den luchtvaartdag op 20 Mei zullen zij aan de
demonstraties deelnemen
Men zou zich echter vergissen, wanneer
men daarin een aanwijzing zag voor de ge
dachte, dat er geen eenstemmigheid
heerscht, als de onafhankelijkheid en de
vrijheid van het vaderland in het kader
der collectieve veiligheid op het spel staan.
Er is een wederkeerig accoord tot stand
gekomen tusschen Engeland en Turkije.
LONDEN, 13 Mei (Reutel. De bijzondere
correspondent van Reuter aan boord van de
..Empress of Australia" bericht dat gisteravond
plotseling de mixst rond het schip optrok. Men
kon toen zien dat het schip omringd was door
Ijsvelden en Ijsbergen. E enuur later kwam de
mist weer even plotseling opzetten en het schip
werd wederom stilgelegd.
SJANGHAI. 12 Mei (Havas). De woord
voerder van de Japansche marine te
Sjanghai heeft in antwoord op een vraag
over de bezetting van de Internationale
nederzetting bij Amoy verklaard, dat deze
bezetting tjjdelijk is.
Havas meldt uit Ankara:. In de hedenmid
dag gehouden bijeenkomst van de Turksche
Nationale Vergadering heeft Saradjogloe, de
minister van Buitenlandsche Zaken, onder
levendige toejuichingen een verklaring afgelegd
over de Jongste onderhandelingen met Engeland
en de Sovjet-Unie. Ook herinnerde hjj aan de
besprekingen die met Frankrijk gevoerd worden.
Naar Havas uit Boekarest meldt, reageert de
Rcemeensche pers gunstig op het tusschen
Engeland en Roemenië gesloten handelsver
drag. De bladen wijzen erop, dat ontwikkeling
van het economisch verkeer tusschen beide
landen gaat langs normale wegen, waarbij re
kening wordt gehouden met de natuurlijke be
langen van belde landen. Het verdrag streeft
geen politiek na. noch een kunstmatige ont-
van zekere belangen, teneinde af
doen aan de belangen van anders
wikkeling
breuk te
landen.
De Senaat verklaarde, dat, als de vergadering
ondanks het verbod zou doorgaan, hjj niet de
verantwoordelijkheid voor de veiligheid aer
Pooische bevolking op zich zou kunnen nemen.
De Pooische commissaris-generaal heeft tegen
dit verbod krachtig geprotesteerd.
De totstandkoming van het Britach-
Turksche pact heeft in Duitschland merk
bare ontstemming gewekt.
Maandag begint de Zomertijd.
Zet dus Zondagavond
naar bed gaan de klok een uur voor-
De Tweede Kamer heeft met 49 tegen
31 stemmen besloten tot inrichting van
een centraal kamp voor vluchtelingen.
Verder zeide hij, dat slechts honderd man
aan land zijn gezet, die in de straten zullen
OSLO. 12 Mel (Havas) De Noorsche mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Koht, heeft
tegenover het blad Arbelderbladet verklaard,
dat de Noordsche landen In het begin der vol
gende week waarschijnlijk tegelijkertijd zullen
antwoorden op het Duitsche voorstel tot het
sluiten van niet-^anv»eten
tiseh-polltlsche Korrespondenz zich laatdunkend
uitgelaten over de pogingen van „zekere groote
mogendheden, Turkije in haar merkwaardiger:
„vredesbond” te betrekken,” thans, nu de slui
ting van het verdrag geen twijfel meer openlaat,
tracht men de Britsche antl-agresslepogingen
belachelijk te mt^cen.
De rechtbank te Zutfen heeft uitspraak ge
daan in de zaak tegen een beheerder van het
kantoor voor de staatspremieaandeelen te Apel
doorn. thans verblijf houdende te Soest. De
Apeldoomschen kantonrechter had hem veroor
deeld tot een geldboete van f 600, subsidiair 90
dagen hechtenis.
De rechtbank veroordeelde hem wegens over
treding van de Lotertjwet tot f 1000 boete, sub
sidiair vier maanden hechtenis. De eisch was
t 2000boete, subsidiair vier maanden hechtenis.
Het Is de bedoeling, dat genoemde regelin
gen de beide regeeringen niet verhinderen
overeenkomsten met andere partijen in het al
gemeens belang van den vrede te sluiten.
Nadat Chamberlain deze verklaring had af
gelegd. vroeg de arbeldersleider Attlee, of het
sluiten van een overeenkomst zou worden ge
volgd door stafbespreklngen. Chamberlain ant
woordde, dat dit punt naar zijn tneenlng niet
naar voren zal worden gebracht, alvorens de
definitieve overeenkomst tot stand Is gekomen.
Wilt ge U zelf in Den Haag tracteeren
Ga dan in „DEN HOUT” dineeren.
APARTE ZALEN VOOR DINERS
In welingelichte kringen te Berlijn, aidus Ha
vas, ziet men in dit verdrag een nieuw bewijs
'«n een soort pactomanie, waaraan Engeland
plotseling is gaan lijden. Genoemde kringen
verwijten Chamberlain .uiterst lichtzinnig” te
hebben gesproken van oorlog.
In zijn overhaaste aankondiging van dit nieu
we pact wil men een teeken van zwakheid z‘en.
Men verwijt de Turksche regeering, dat zij
„de zekere en veilige basis van de politiek van
Kemal Ataturk" heeft verlaten en men vraagt
zich af, of Turkije er wel verstandig aan ge
daan heeft te verzaken aan de politiek van
strikte neutraliteit, die door de stichters van
het nieuwe Turkije zoozeer benadrukt werd.
Voorloopig verslag van de Tweede
Kamer over de voorgestelde wijziging
van de Dienstplichtwet.
O O
S
nllllllHHIIIIIIIIIIIHIIIIIIIHItlllltlllHIilllllllllllllllllllllllllllllllltllllltiH
PARIJS, 12 Mei (Havas). In de radio
rede, waarmede Paul Reynaud zich Vrijdag
avond tot het Fransche volk heeft gericht,
heeft hjj oa. het volgende verklakrd:
r
Dank zij u wordt het driejarenplan afge
wikkeld. Toen ik u in November jJ. zeide,
dat de Fransche staat zes maanden lang
geen leenlng meer zal uitgeven, heb ik
woord gehouden.
PARIJS. 12 Mei (Havas). De Fran
sche Kamer heeft met 375 tegen 230
stemmen een motie van vertrouwen in
de regeering aangenomen.
Vrijdagavond om ruim half negen ontdekte
te Ommen een voorbijganger op de brug over
de Vecht een lichtschijnsel in het midden van
de tweede verdieping van hotel Stegeman.
staande aan de Voorbrug 11.
Hij vermoedde onraad en waarschuwde de
brandweer, die In korten tijd aanwezig was
Inmiddels hadden de vlammen zich over de
verdieping verspreid en weldra sloegen zij het
dak uit. Met vier stralen op de waterleiding
tastte de brandweer het vuur aan. Zij werd
hierbij krachtdadig geholpen door de in Om
men gelegerde militairen, voor wie alarm was
geblazen. Deze slaagden er mede in een ge
deelte van den inboedel naar bulten te dragen.
Een inwonende dienstbode, die op de boven
verdieping ziek te bed lag, kon bijtijds In vei
ligheid worden gebracht.
Men heeft den brand kunnen beperken tot
de tweede verdieping. Om tien uur kon met de
nablussching worden begonnen. De tweede ver
dieping is geheel uitgebrand en het dak is
verwoest. Over de oorzaak van den brand is
nog niets bekend. In hotel Stegeman waren
verscheidene officieren in pension.
Hoewel de waterschade groot is, is een aan
tal kamers in goeden, staat gebleven. Hier zul
len zjj zich nu installeeren.
Voorts woonden enkele onderwijzers In het
hotel. Aangezien *s Zaterdags te Ommen geen
school wordt gehouden, waren zij met verlof.
Verschillende van hun eigendommen zijn een
prooi der vlammen geworden, zoodat hun bij
hun terugkomst nog een onaangename verras
sing wacht.
Bij het blusschingswerk kreeg een monteur
van een radiocentrale een vallende dakpan op
het hoofd, waardoor hjj een bloedende hoofd
wond opliep. De brand bracht veel publiek op
de been, dat echter door de politie op een af
stand werd gehouden. Het doorgaande verkeer
werd over het landgoed ..Het Laar” geleid.
De burgemeester van Ommen, de heer
C. E. W. Nering lögel.'was bij het blusschings
werk aanwezig. Verzekering dekt de schade.
GDYNIA, 12 Mei. (Beater). Terwijl de
Pelen te Danzig den dood van pilsoedski
herdachten, heeft een nationaal-socialisti
sche menigte verwoestingen aangericht in
een Poolsch restaurant en de ruiten van de
Pooische krantencentrale ingegooid. Stee
nen werden naar het portret van Pilsoedski
geworpen en verscheidene van rouwfloers
voorziene vlaggen werden van Pooische ge
bouwen neergehaald.
Dit jaar geheel nieuw programma
Nog meer Stimmunglll
Deze motie was ingediend door den radt-
caal-socialist Chlchery. Er was ook een com
munistische motie ingediend, die pleitte voor
een politiek van wederzjjdschen bijstand met
de Sovjet-Unie op den grondslag van gelijk
heid. Bjj den aanvang der vergadering vroeg
Blum schorsing der bijeenkomst, opdat de so
cialistische fractie de moties zou kunnen on
derzoeken. Gedurende deze schorsing besloot
de fractie tegen de door de regeering aan-
i v 'Ci; -en te stemmen, om
dat Daladier geen stemming in gedeelten had
willen toestaan. Dit besluit werd met 48 te
gen 42 stemmen genomen.
de hervatting der vergadering consta
teerde Blum. dat de Fransche politiek geheel
omgeslagen Is. Terwijl men zi^h voorheen
slechts bezig hield met de belangen van het
Fransche rjjk, is daarvoor thans de politiek
van collectieve veiligheid in de plaats gekomen.
Blum zeide te gelooven in de mogelijkheid van
vermijding van den oorlog, maar volgens hem
1» een noodzakelijke voorwaarde voor den vrede,
dat de leiders der totalitaire landen overtuigd
zün van de volledige oprechtheid der Europee-
sche politiek van Engeland en Frankrijk.
Öe socialisten aldus Blum waren bereid
de buitenlandsche politiek der regeering goed
te keuren. Maar Daladier bracht in zijn vet-
klaring kwesties ter sprake, waarover regeering
en socialisten het niet eens zijn. De socialis
ten zullen dus de wetsdecreten niet goed
keuren.
LONDEN. 12 Mei In alle kringen
wan het Britsche Lagerhuis gaf
zijn groote voldoening te kennen
den inhoud van Chamberlains
klaring, waarin deze mededeeling
deed van de volkomen eensgezindheid
tusschen Engeland en Turkije. Vooral
de aankondiging van het op handen
zijnde accoord tusschen Londen
Ankara, waarbij beide regeeringen el
kaar wederzij dsche hulp toezeggen in
geval van een aanval in de Middel-
landsche Zee. werd met groote instem
ming ontvangen.
Intusschen heeft de Senaat den Poolschen
autoriteiten zijn verontschuldiging aangeboden
voor het bomlncldent, dat zich eenlge dagen
geleden heeft voorgedaan en voor den aanval
op den Poolschen stationschef te Marianau, die
in ernstlgen toestand naar een ziekenhuis moest
wordw gebracht.
De Pooische commissaris te Danzlg heeft bjj
den Senaat der vrije stad geprotesteerd naar
aanleiding van deze Incidenten.
Vervolgens nam Daladier het woord. Hjj
zeide, dat de politiek van Frankrijk niet Is om
gedraaid, maar er zjjn veranderingen in Euro
pa gekomen. De premier herinnerde aan de
gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakjje en zeide,
dat een oorlog op dat oogenbllk een dwaasheid
geweest zou zijn Sedertdien heeft Frankrijk
nieuwe verplichtingen op zich genomen. Dala
dier stelde de vraag, of deze nieuwe oriëntec-
ring, niet alleen van Frankrijk, maar ook van
verscheidene andere landen, niet afhankelijk
is van de houding van Frankrijk. Men heeft
naar Frankrijk geluisterd en de regeering ral
zekere verdiensten voor zich kunnen opeischen
als het niet langer gevaarlijk zal zijn daarovei
mededeelingen te doen.
Vanochtend zijn de edities van twintig Pooi
sche bladen in beslag genomen. De Polen, die
in de Pooische school te Langfuhr een her
denkingsbijeenkomst wilden houden, zijn door
de politie gewaarschuwd, dat deze geen be
scherming kon waarborgen.
aan
