2
in
Ernstige onlusten
2
Een Fransch adres
J
ALGEMEENE STAKING DER
PALESTIJNSCHE JODEN
Een Koninklijke intocht
het oude Quebec
Dronken chauffeur rijdt vier
menschen dood
van welkom
De Canadeezen hebben
het Britsche
aan
Het nieuws vairheden
De Koning antwoordt
beide talen
vorstenpaar een schitterende en geest
driftige ontvangst bereid
VEREENIGDE katholieke pers
VRIJDAG 19 MEI 1939
MACHT OVER HET STUUR
VERLOREN
en
in
Z/JN VROUW OP STRAAT
GEDOOD
Te Tel Aviv werd, als antwoord op het Britsche witboek,
het regeeringsgehoaw in brand gestoken
„Gevoelens van vreugde, eer
bied, verknochtheid
toegenegenheid
AD
een
Bestuurder in arrest
TIE
Drama in Amsterdam-
West
Proclamatie van burge
meester Max
DIT NUMMER BESTAAT UIT
14 BLADZIJDEN
HiminuiumiinmmimminmnnimHimimimmmmimmimninï^
Het Weer lllllllllllllllllllllllllUlUniUIIIIIIIHIIIIUIK
VERWACHTING:
H.M. de Koningin naar
broedervolk
De Hooge Commissaris van Palestina heeft een uitvoerig
rapport over den toestand in het land naar den Britschen minister
van Koloniën MacDonald geseind, waarvan deze in het Lagerhuis
melding maakte.
JERUZALEM, 19 Mei. Een algemeene staking van de
Joden, groote protestbetoogingen in geheel Palestina en hier en daar
vrij ernstige incidenten zijn het gevolg geweest van de publicatie
van het Britsche witboek over Palestina.
N00RDH0LLA NDSCH DAGBLAD
ing
DIENSTAANBIEDINGEN. Gevraagd
of
Aan-
«M
r
g van
Adret van welkom
VOOR DE KUSTSTROOK:
VOOR HET BINNENLAND:
•UIMC SORTtUIHG IH <10104 GOUOSMIOSZAKIN
De premier spreekt
F.EB
:Ief-
190»
in
OO
A
DZ
ring.
Zon o» 5.01 onder 20.52. Licht op 21X2.
Mmh op 4.38 onder 20.17. N. M. 4.45.
Een vreeselyk drama heeft zich op
den avond van H emelvaartsdag
te Lonneker af gespeeld
De aankomst van Koning George en Koningin Elisabeth te Juebec in Canada.
Minister-president Mackenzie Hing verwelkomt de hooge bezoekers
(Telegrafisch overgebrachte foto)
Laga wint wederom het hoofdnummer
op de Varsity.
van ee»
■waarde.
bet
73.
173
agenten gewond werd. Middelerwijl waren eenlge
betoogers er in geslaagd, de Britsche vlag van
het gebouw te rukken en de Zionistische vlag te
hyschen.
gemeentelijken geneeskundigen dienst ter plaat
se kwam, kon deze nog slechts het lijk naar 1
Wllhelmlnagasthuis vervoeren.
- Twee voorbijgangers, die de vreeselijke daad
niet meer hadden kunnen voorkomen, grepen
den man vast, die zich, zonder zich te verzetten,
naar het politieposthuis op het Haarlemmer
plein liet overbrengen.
Nog reed de chauffeur door, maar bij het café
Nykamp werd hij door den ryksveldwachter
Smit uit Lonneker gesommeerd te stoppen, aan
«•elk bevel hy voldeed. Hij werd onmiddeUfjk in
arrest gesteld.
hrm.
2624
De burgemeester,
ADOLPHE MAX
Deze was echter geheel versuft en was ge
durende den middag niet in staat een verklaring
af te leggen, zoodat men omtrent de eigenlijke
motieven van den moord nog in het duister ver
keert.
lam.
2440
in-
«el-
da
>tn
1734
ibe-
ite-
irflf
tier
fe
eeren-
Vier
ascht.
Ier nr.
r. iza
33053,
f35-
3AAF,
mond
In den loop van den dag werd ook te Tel
Aviv de staat van beleg afgekondigd. Ook hier
richtten Britsche militairen barrcades in de
straten op, en werd het bevel gegeven dat nie
mand zijn woning mocht verlaten. De Joden
hebben zich echter niet aan dit bevel gehouden
en zetten ook in den middag hun betooglngen
voort.
Z. H. de Paus heeft op Hemelvaartsdag
plechtig bezit genomen van de Sint Jan
van Lateranen.
De landing
Toen het koningspaar aan land stapte Werd
het door een hartstochtelijk gejuich verwel
komd. Gelijk met de kanonschoten van den ci
tadel weerklonk het koninklijk saluut, dat ge
geven werd door de vier escorteerende oorlogs
schepen. Nadat de verschillende vooraanstaan
de personen waren voorgesteld, inspecteerde de
Koning de eerewacht. Ongeveer een kwartier
na hun landing begaven hunne majesteiten zich
door de dichte juichende menigte naar de stad,
ten einde in het parlementsgebouw de offlcleele
welkomstplechtigheid bij te wonen.
Glimlachend wuifde de Koningin naar de en
thousiaste menigte. Bij hun aankómst aan het
parlementsgebouw begaven hunne majesteiten
zich naar de roode zaal, ten einde het adres
van welkom van den premier der provincie
Quebec, Duplessis, te aanhooren.
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 195
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct. p.
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 ct p r.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt
Hlllllllllll II Hill I III 11 llllllllllllllll I lllll - -
In een café maakte hij kennis met een inge
zetene van Winterswijk. Er werden verschillen
de rondjes gegeven, waarna werd overeengeko
men. dat S. den auto eenigen tijd zou mogen
leenen.
Hij nam twee andere personen mee naar Ol-
denzaal. waarna hij op den terugweg tegen
zeven uur het dorp Lonneker passeerde. Ge
tuigen hebben aan de politie verklaard, dat
de auto hun even voor het dorp Lonneker in
razende vaart men zegt van 120 KM. was
Nader vernemen wij, dat in den afge-
loopen nacht de twaalfjarige Stientje Smit
in „Ziekenzorg” aan de gevolgen iz over
leden, zoodat uit één familie twee slacht
offers te betreuren zijn.
en
en lu
t 20.-
Bnuw
Vr gr.
bes
GOOI,
33001
Vandaar werd hij korten tijd later overge
bracht naar het politiebureau Spaamdammer-
straat. waar hij is Ingesloten. De chef van dit
bureau, hoqfdlnspecteur J. van den Berg, was
terstond ter plaatse en leidde het onderzoek,
terwjjl hij tevens trachtte den man een verhoor
af te nemen.
Het stoffelijk overschot van den heer M is
overgebracht naar het R. K. Ziekenhuis te En
schede, terwijl de lijken van de kinderen naar
het ziekenhuis ..Ziekenzorg’’ te Enschede zijn
vervoerd. De verslagenheid in Lonneker is, zoo-
als vanzelf spreekt, zeer groot.
Het onderzoek is in handen van den commis
saris van politie te Enschede, die spoedig op de
plaats van het ongeluk aanwezig was. Ook de
substltuut-offlcier van justitie, mr. v. d. Hoe
ven uit Almelo, heeft persoonlijk een onderzoek
naar het gebeurde ingesteld.
Een menigte van naar schatting vijftigdui
zend personen had zich verzameld om de aan
komst van het Britsche koningspaar bU te
wonen.
Toen Koning George en Koningin Ellsabetn
de loopplank afliepen werden zij begroet door
een fanfare van trompetten, terwijl vanaf den
citadel 21 kanonschoten het koninklijke saluut
brachten.
De 15-jarige Stientje Smit, die in de om
geving woont, reed met een kinderwagen,
waarin zich haar broertje van een half Jaar,
Willem Jan, bevond. De kinderwagen werd
verpletterd en de kleine op sla* gedood.
Het meisje is in hopeloosen toestand naar
het ziekenhuis „Ziekenzorg” vervoerd. On
geveer vijftien meter voor den kinderwagen
liep de 12-jarige Annegje Smink, op nog
geen honderd meter afstand van de ouder
lijke woning. 04 meisje werd door den
auto gegrepen en op slag gedood.
iets koeler dan gisteren, enkele plaatse-
Ifjke regenbuitjes, meest zwaar bewolkt,
natige wind uit richtingen tusschen West
en Noord.
stuurder zelf stilgehouden. Then de veldwach
ter ter plaatse kwam, stond de man, die be
schonken bleek te sijn, midden tusschen tiet
publiek. Hy werd naar het politiebureau te En
schede overgebracht, waar hy is Ingesloten. In
verband met zjjntoestand kon hij nog niet
gehoord worden.
/.'gemeene staking der Joden in Pales
tina en protestbetoogingen tegen het
Britsche Witboek,
Het is hier dat zich de toegang naar Canada
opent, hier waar de Canadeesche natie werd
geboren en hier, dat groote daden zijn tot 'stand
gebracht herinneringen, die Frankrijk en
Engeland voor altijd tot roem zullen strekken
Hier is het ook, dat heden ten dage twee groote
rassen gelukkig naast elkaar leven. De geest
van Quebec is een gelukkige samensmeltirvi van
ondernemingsgeest en oude, trotsch bewaarde
tradities"
Ie Reg.
etineerd,
dientt-
•evange-
geëischt.
□tie.
tot viW
m voor.
t-tltulstr
°ort. ge-
‘s Her.
verschy.
>n Hel.
I 50-
ad weg.
De inspectie van de eerewacht, die was opgesteld bij
koninklijk paar te Quebec. (Telegrafisch overgebrachte foto)
9
„Empress of Australia"
aangekomen. De kade
schilderachtigen aanblik
Weer vijftien meter verder fietste het echt
paar Moddejonge uit Enschede. De man. de
35-jarige A. Moddejonge. arbeider op een melk
fabriek, werd eveneens onmiddellijk gedood.
Een eindje verder, vlak bij de woning van
den rjjksveldwachter Smit, heeft de autobe-
Onlasten te Tel Aviv
Veö feller dan te Jeruzalem was deze actie
der Joden te Tel Aviv. Daar heeft een me-
“iRte van circa 1500 betoogers het regee-
fingsgebouw in brand gestoken. Tal van do
cumenten, die echter van weinig waarde
•ouden zyn. gingen verloren alvorens de
brandweer er in slaagde, het vuur meester
te worden.
Terwijl de politie zich met alle kracht ver
bette en een charge uitvoerde, werd zjj uit de
’uenlgte beschoten, met het gevolg, dat een der
Dr. Hulst uit Leiden zal vandaag de sectie op
da stoffelijke resten der slachtoffers verrichten.
Nader kan worden gemeld, dat de bestuurder
in een bocht van den weg bfj de bakkerij van
Baveld de macht over het stuur kwijt was ge
raakt. Het scheelde een haar of de auto reed
tegen een boom.
De bestuurder wist dit nog te voorkomen,
doch de auto schoot met onverminderde vaart
door, het rijwielpad op, rechts waarvan de béi
de meisjes liepen met den kinderwagen.
De kinderwagen werd geheel versplinterd. De
baby kwam in een langs den weg loopende sloot
terecht. Toegesnelde voorbijgangers hebben het
levenloos uit de modder gehaald. De chauffeur
raasde echter door en kwam enkele tientallen
meters verder in botsing met den heer M„ die
tegen een boom vloog en met verbrijzelden
schedel dood bleef liggen. Zijn vrouw, die met
een kind op den bagagedrager dicht bij haar
men fietste, werd rakelings door den auto gepas
seerd.
Op Hemelvaartsdag is in Amsterdam-
West een vreeselijke moord bedreven. Voor
bijgangers en bewoners van het Barends-
pletn waren getuige van een drama, dat een
zeer kort verloop had en waarbij een 51-
jarige man sjjn 42-jarige vrouw om het lo
ven heeft gebracht.
was reeds door middel van tjjd-
koffers brand gesticht in vier
het gouvernementsgebouw te
QUEBEC, 17 Mei. (Reuter). Om
uur 52 plaatseljjken tijd is de
in Quebec
een
de
en de
politie.
De burgemeester van Brus
sel, Adolphe Max, heeft de
volgende proclamatie doen
aanplakken:
Medeburgers,
De Koningin der Nederlan
den, de uiinoodiging van
den Koning^der Belgen be
antwoordend, zal Dinsdag
23 Mei in onze hoofdstad
aankomen, en zal er tot
den volgenden Vrijdag ver
blijven.
De Brusselsche bevolking
zal de geëerbiedigde Vor
stin van een broedervolk
hartelijk ontvangen. In de
huidige omstandigheden
voelt België, dat het meer
dan ooit mei dit volk ver-
eenigd is door de banden
van een nauwe en oprechte
solidariteit.
Bevlaggen wij de gevels
onzer woningen tijdens die
gelukkige dagen en dat,
overal in de feestvierende
stad, de Belgische en de Ne-
derlandsche kleuren vroo-
lijk wapperen, ter eere van
Koningin Wilhelmina.
Brussel, 17 Mei 1939
juich uitbarstte en hen hartelijk be
groette. De Koning droeg het ad-
miraalsuniform en de Koningin was in
het grijs gekleed.
De dader, die verscheidene Jaren met de
vrouw, een kleurlinge uit Zuid Java, gehuwd
was, leefde gescheiden van deze vrouw op een
kamer in Amsterdam-Zuid.
Zijn vrouw woonde in het tehuis van de ver-
eeniging Hulp voor Onbehulsden. Het echtpaar
heeft vier kinderen. De oudste, een meisje van
dertien jaar, woont by den vader, twee kinderen
worden momenteel in een sanatorium verpleegd,
terwijl de jongste met de moeder is onderge
bracht by Hulp voor Onbehulsden.
Hoe en waar de man haar Donderdagmiddag
heeft ontmoet, is nog niet bekend, maar in ie
der geval bevonden zij zich omstreeks half twee
op het Barendsplein. waar voorbijgangers
merkten, dat er een korte, maar zeer felle
woordenwisseling tusschen hen ontstond.
De man greep toen plotseling een groot pad-
vindersmes dat hjj bij zich droeg en stak de
vrouw eenlge malen in den hals. Een der steken
trof de halsslagader, die werd doorgesneden,
met het gevolg, dat de vrouw hevig bloedend in-
eenzeeg. Nog voordat hulp ter plaatse was, had
zij den geest gegeven en toen een auto van den
tot ne-
m drie
in rang.
Verlovtogs^o^^^iciad-
met HD - goud vaY
loos aesm zuiverheld
allerhoogst
en
oudste dominion van de
In deze boodschap, die in het Fransch was
opgesteld, werd o.m. gezegd:
„Ik ben op dezen onvengetelijken dag ge
lukkig en trotsch jegens Uwe Majesteiten uit
drukking te mogen geven aan mijn gevoelens
van vreugde, eerbied, verknochtheid en toege
negenheid van de geheele provincie Quebec en
in het bijzonder van de Canadeezen van Fran-
sche afkomst.
Eensgezind van gevoelen begroeten wij Uwe
Majesteiten in onze oude hoofdstad. Onze pro
vincie is steeds getrouw geweest aan de kroon
van Groot-Brittannlë, zooals ook aan de tradi
ties, overgeërfd van ons voorgeslacht. Wij zul
len nimmer nalaten den troon te beschouwen
als het bolwerk van onze democratische staats
instellingen en grondwettelijke vrijheden.
„God save our gracious King and Queen.”
voorbij gereden. De wagen slingerde over den
weg. In de bocht b(j het dorp Lonneker reed
de auto reeds over het fietspad en daarna over
een rechts van dat pad liggend verhard ge
deelte.
iets koeler dan gisteren, meest zwaar be
wolkt, enkele plaatseljjke regenbultjea,
zwakke tot matige wind uit richtingen
tusschen West en Noord.
De Canadeesche regeering heeft vervolgens
In hotel Frontenac aan het koningspaar een
lunch aangebeden, waarbij de Canadeesche pre
mier Mackenzie King een welkomstrede hlelo
in het Engelsch en senator Dandurand een in
het Fransch.
In zijn antwoord aan Mackenzie King zelde
de Koning in het Engelsch, zich er van bewust
te zijn, dat dit een lustorizch oogenbllk Is, „want
het is voor het eerst, dat een Britsche Koning
den Atlantlschen Oceaan is overgestoken. Dit
is ook het eerste bezoek van een Brltsch souve-
reln aan zijn overzeesche dominions, en dit
moest wel aan het
kroon zijn.”
De Koning antwoordde Dandurand in hel
Fransch. „Ik wil zoo zelde hj) o.m. deze
prachtige oude stad en provincie Quebec hulde
brengen in dezelfde taal als van hen. die de
beschaving het eerst naar de oevers van den
Sint Laurens brachten.
BUREAUX:
ALKMAAR, Hof 6, Telefoon 4530 en 4220
DEN HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 271
HOORN, Groote Noord 54, rood. Telefoon 412
gCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon 81.
ABONNEMENTSPRIJS
Met Inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: «oor Alkmaar 2.per kwartaal of
15 cents per week, voor buiten Alkmaar
230 per kwartaal of 20 cents per week.
Uitg. N. V. Drukk. De Spaamestad - Haarlem.
De staking van de Joden in Palestina is
algemeen. Te Jeruzalem werden op Hemelvaarts
dag betooglngen gehouden.
Woensdag
bommen in
kamers van
Jeruzalem. In drie kamers werd alleen schade
aan het meubilair aangericht, terwijl in de
vierde kamer documenten werden vernield. Ook
werd een koffer gevonden, waarin geligniet,
dat evenwel niet is ontploft.
Op Hemelvaartsdag bood Jeruzalem een zon
derlingen aanblik: alle Joodsche winkels waren
gesloten, het verkeer was zeer beperkt, want
geen enkele Joodsche autobus reed meer door
de straten. De Joden hadden het door hun
leiders gegeven parool stip opgevolgd en het
werk neergelegd.
Versterkte politie-afdeellngen en tal van mili
tairen patrouilleerden door de straten, gereed
om bjj de minste ordeverstoring op te treden.
Tot den middag bleef het vry rustig. Doch
omstreeks 12 uur trokken duizenden Joden naar
de Jesjoeroen-synagoge, de grootste van de
stad, ten einde deel te nemen aan de protest-
betooging onder leiding van den opperrabbyn
dr. Isaac Herzog.
In dan. stoet werden borden met de volgende
opschriften meegedragen: „Wy willen ons niet
overgeven aan de politiek van de regeering en
„wy willen geen minderheid vormen onder
Arabische heerschappy”.
Reeds vroeg in den ochtend hadden zich groe
pen Joden verzameld, die het Britsche en Ara
bische verkeer uitjouwden.
Op het Joodsche college was de Zionistische
vlag halfstok geheschen. De menigte zong het
Hatikwah-gezang en deelen van den 137sten
psalm.
De Joodsche leiders spoorden de menigte aan
de orde te handhaven. Herzog hield een toe
spraak, waarin hy zelde. dat Engeland ontrouw
is geworden aan de Goddelijke opdracht Israël
te verlossen.
De Joodsche soldaten, die in het Britsche leger
In den grooten oorlog hebben gestreden, hebben
eveneens betoogd.
Toen de stoet ontbonden werd, deden zich de
eerste incidenten voor. Eenlge onverant-
woordeiyke elementen, aldus Reuter, trokken
met een aantal volgelingen naar het bureau van
den districtscommissaris, waar zy zulk een
dreigende houding aannamen, dat de politie
thans het oogenbllk gekomen achtte op te
treden. Zy joeg de menigte uiteen, die echter
san het bevel der politie niet wilde voldoen en
de agenten met steenen bekogelde. De agenten,
die stalen helmen droegen en Oa —van schilden
voorzien waren, wisten echter spoedig het pleit
te winnen en de Joden te verdryven. Drie
personen werden by dit gevecht licht gewond.
Het werd inmiddels steeds onrustiger. Hier en
daar kwam het tot kleine schermutselingen, hoe
wel de Joodsche leiders alles deden, wat in hun
vermogen lag om hun volgelingen tot kalmte
•an te sporen.
Tegen den avond werd het In Jeruzalem steeds
roeriger. Herhaaldelyk raakte de politie slaags
toet betoogende Joden, zoodat de politie weldra
dsn beperkten staat van beleg afkondigde. We
derom trokken de betoogers naar het gebouw
van den districtscommissaris, zy gooiden de rui
ten in en trachtten de Britsche vlag naar be
neden te halen. De politie kreeg weldra verster
king en voerde met den gummistok een charge
uit In totaal werden 35 Joden en twee Britsche
politieagenten gewond.
Eenlge duizenden Joodsche jongemannen, die
niet aan de groote protestbetooging hadden deel
genomen. hielden tegen den loop van den avond
nog eens een afzonderiyke betooging en wierpen
to'et steenen naar de politieposten onder het her
haald geroep van „Engeland heeft ons verraden”.
Joodsche politiemannen en agenten in burger
wisten hen echter te bedwingen en zorgden er'
voor, dat de stoet zonder verdere excessen ont
bonden werd.
De situatie werd ten slotte zoo onrustig, dat
Britsche militairen het bevel kregen den afge-
kondigden staat van beleg met geweld te hand
haven. zy richtten in de straten barricades op
bewaakt door soldaten met de bajonetten op het
geweer. Deze maatregel had tot gevolg dat de
fust terugkeerde en men In den loop van den
•vond den staat van beleg weer kon opheffen.
Kort voordat het koningspaar aan land was
gegaan had de Canadeesche minister-president,
Mackenzie King, zich aan boord begeven, om
de majesteiten te verwelkomen. Alia ifsr ijp rf-
vler liggende schepen waren met vlaggen ge
tooid en het was prachtig helder weer. Op de
kade was een podium opgericht, dat met Bloe
men was versierd en met twee kleine krollen
getooid. Nadat de Koning ën de Koningin door
verschillende hoogwaardlgheidsbekleeders Wa
ren verwelkomd, begaven zy zich naar het tpe-
ciaal voor hen opgerichte podium, waar de le
den van het Canadeesche kabinet en anflere
vooraanstaande Canadeezen met hun echtge-
nooten reeds aanwezig waren.
V. V. A. wint met 32 van
Vosta; Schijndel en Spartaan spelen ge
lijk- D. W. S. bedwingt Achillea.
Joego-Slavië slaat het Engelsche voet
balteam.
bood
door
kleurige militaire uniformen
roode mantels der bereden
Zoodra het schip vanuit den citadel
van Quebec was waargenomen be
gonnen alle kerkklokken der stad bij
wijze - van welkom te beieren. Drie
vliegbooten kruisten boven de „Em-__
press", twee Canadeesche torpedo
jagers voeren er voor en de Britsche
kruisers er achter. Twee met vlaggen
getooide sleepbooten trokken het
schip naar de kade, terwjjl de rivier-
boBten hun scKelTe sirenes lieten
loeien. De Koning en de Koningin
verschenen om 9 uur 55 op het pro
menadedek en wuifden naar de me
nigte aan wal, welke in een luid ge-
Donderdagavond omstreeks half
zeven is op den rijksweg Oldenzaal-
Enschede in het dorp Lonneker een
vreeseljjk ongeluk gebeurd. Een per
sonenauto, waarvan de bestuurder on
der invloed van sterken drank ver
keerde, is van den weg afgeweken en
ingereden op een wielrijder en twee
wandelende meisjes, terwjjl ook een
kinderwagen, waarin zich een baby
bevond, werd getroffen. De wielrijder,
de ongeveer 35-jarige heer Modde
jonge, het twaalf-jarig meisje Smink
en de zuigeling werden op slag ge
dood. Het vijftien-jarige meisje Smit
werd zeer ernstig gewond en is later
in ’t ziekenhuis overleden. De bestuur
der van den auto, een zekere S. uit
Enschede, chauffeur van beroep, werd
gearresteerd. Alle slachtoffers zjjn af
komstig uit Lonneker.
Uit het polltie-onderzoek is gebleken, dat de
bestuurder van den auto, de 34-jarige chauffeur
C. S., die by een Enschedesche expedltlefirma in
dienst is. reeds vroeg in den middag in aange
schoten toestand in de stad is gezien.
de aankomst van hst
