Iraï
f
NOORDWIJK AAN ZEE
I
piTTinTrriT [ini na
Strijd tegen de
werkloosheid
Onder de wapenen blijven van
dienstplichtigen
I
P. J. Savelberg
PINKSTERWEEKEND VANAF f 10-
VOLLEDIG PENSION reeds vanaf f 3.50
VRAAGT INLICHTINGEN BIJ „DE DRIE VAN NOORDWIJK” WIJ KUNNEN OOK U VAN DIENST ZIJN!
I in'll 'im^qiuiliw
HEB
131
Hm
s
I
lii
HET OORDEEL VAN DE
TWEEDE KAMER
311
HOE DE BAGGERMOLEN
TE GRONDE GING
f
ZATERDAG 20 MEI 1939
PALACE HOTEL
4
F
B
"b
I
z
I
VAN WEEK TOT WEEK
spoor
BATTERIJEN
VA.
VOOR DE WERKKAMPEN
De O. 16 te Aden
(itHifr (imii
rïriirirn
GEN. DIR.: L.VAN STERKENBURG
JU
Het vraagstuk der
vervanging
Droevig relaas van kapitein
Kalkman van de „Oostzee"
KORPORAAL ZWAAR
GEWOND
fel
Aansporing van Z. H. Exc. Mgr.
J. P. Huiberg
Slachtoffer door een
grondzee overvallen
LA PERGOLA
Zeer vele leden~~mèenen dat het
aantal aanzienlijk sterker
moet blyven dan een
maand geleden
gmmtimmmwEOME^ TIJD
F*
ORANJE HOTEL
■iTihlïilTM W Hl WUBLW!
n"■“■Ti^lMiiiiiiil 1
Ryhsdienst thans in het
leven geroepen
I
1
III
5
■s>
•li
HERMAN KRAMER
D.
wonen
k*
tf
onder bevel
[uiuiiiiiiiuiir num
11»
Ar ür
i» H»
I «j»
van
van
/den,
rweg
Vlug storten, lange levensduur,
onder alle omstandigheden be
trouwbaar, een BOSCH product.
Wanneer U een werkelijk eco
nomische krachtbron voor de
electrische installatie van Uw
outo wenscht, vraagt dan een
Bosch batterij.
;S REMBRANDT
HOTEL
i toe-
r een
is net
>t het
tam
wes-
i ver-
t een
Bd zal
rad
and
van
TqpIn LUC FtTpÈ STAPPAN
doen omslaan. Eer er tien seconden verstre
ken waren, was de ramp gebeurd en waren
alleeen de pontons van den ongeslagen mo
len nog sichtbaar. Niiemand heeft hierdoor
de ramp zien gebeuren.
'n
belast
werkloosheid.
DANCING J.
der
ge-
van
vaar aan
>n. zoon
tterdam,
huwelijk
span-
litslM
unera,
c van
at ab
peelde
i door
lat de
It ge-
eerste
trend,
slaaft
TB
n te-
over
taan»
esche
voor
staat
e aa
lt
Jmmi
||30
II
Ma
lar*
eef-
l. J.
P.
pot
Ir*
on-
'i. I
r öM
jrgen
jerste
osen.
iheid
d la
ert*
I nu
t
ld*
i oe
ellen
gen
Algemeen werd
Kroon niet^lh
tlkel 193 dS
Van verschillende zijden vestigde men er de
aandacht op. dat de periode van heden tot aan
het tijdstip, waarop de op grond van de gewij
zigde Dienstplichtwet te treffen voorzieningen
N.V. WILLEM VAN RIJN
AMS1MDAM (C.) KCIZEKSóOACHT 171
TCliFOON 11 O (4 1 U N I N|
iHiiiiiiiiiiiiiiiimg
Twee uur later, precies om vjjf uur In <*en
morgen, toen de wachten afgelost werden.,
moet een grondaee, nadat deae eerst een
flinke hoeveelheid water over de brug van
de „Oostzee” had geworpen, wat zelden
voorkomt, den moten hebben opgenomen en
Zeer vele andere leden waren van oor
deel, dat het aantal in werkelijken dienst
Zijnde ^dienstplichtigen aanzienlijk sterker
moet blijven dan het een goede maapd ge
leden nog was. Wordt de huidige sterkte
aanzienlijk verminderd, dan bestaat er kans,
dat de buitengewone oproeping-üitwendige
veiligheid nog eenmaal of meermalen moet
geschieden, hetgeen deze leden met de re-
geerlng hoogst ongewenscht zouden achten.
Vele leden merkten op, dat de voor de
grei^s-, kust- en luchtbeveiliging buitenge
woon opgeroepenen vrijwel uitsluitend oude
ren zjjn: 30- tot 35-jarigen. Waarom juist
zij, bij wie de sociale moeilijkheden zich bü
deze oproeping het meest doen gevoelen?
Uit het relaas, dat wij gistermorgen van
kapitein C. J. Kalkman van de „Oostzee”
te hooren kregen na aankomst van de
sleepboot te Maassluis, omtrent de droeve
reis met den baggermolen .Aden” en den
bak K L K 21 van Leith naar den Waterweg,
waarbij de runners L. de Vos en A. A. Mar
cus om het leven kwamen, bleek dat het dra
ma zich in enkele seconden afgespeeld had.
Het werd hoog gewaardeerd, dat, zooals uil
de op Donderdag 27 April J.l. gehouden pers
conferentie gebleken is, de vervanging van op
geroepen dienstplichtigen nimmer het karak
ter van een persoonlijke vervanging zal mo
gen dragen.
iJï
Verkrijgbaar bij alle Bosch-Diensten.
automobielhandelareft en garage
houders in Nederland.
De Staatscourant van Vrijdagavond be
vatte een beschikking van den minister van
Sociale Zaken, waarin bepaald wordt, dat
een aantal artikelen van het organisatiebe-
isluit Werkloosheidsbestrijding 1939 op 19
Mei 1939 en de overige artikelen op 1 Juni
1939 in werking treden.
Het organisatiebesluit Werkloosheidsbe
strijding 1939 omschrijft taak en werkwijze,
alsmede de samenstelling van een ..Rijks-
dienst tot bestrijding der werkloosheid”.
Door de In werking tredlng van een aantal
artikelen van dit besluit is nu dus ook die
Rljksdienst in het leven geroepen. Tevens
zijn door de ministerieele beschikking de
bepalingen omtrent de samenstelling van
het bestuur van den dienst van kracht ge
worden.
k _IM WEIS5EN-RÖ55L'
De zomertijd kwam ook bij ’t
nagedachtenis
socialen priester,
Hebt u qzzien dat daarmee twee
Figuren zijn verdwenen.
Die na een zóó groot jarental
Welhaast onmisbaar schenen?
Ten eerste die Vestaalsche maagd.
Die zoo ontelb’re keeren
Op ’t spoorwegboekje ijverig placht
Den omslag te stoffeeren.
Maar ook verdween die strenge man.
Die onvefbiddelijk-stipte.
Die, als u naar ’t perron toe ging,
Altijd uw kaartje knipte.
Ziet men ons voor zóó eerlijk aan?
Wel nee, ik heb vernomen
Dat men er zonder knip of kaart
Tóch heusch niet uit kan komen!
't Is net een muizenval-systeem
Men lokt je vriend’lijk binnen.
Maar wil je er dan ook weer uit.
Dan gaat het pas beginnen!
Enfin, dan maar de reis betaald,
Men pleegt je niets te schenken,
Dat hadden we in dezen tijd
Toch ook niet kunnen denken!
De sleep was Dinsdagmorgen om zes uur bij
mooi weer van de Firth of Forth (Schotland)
vertrokken en aMes ging aanvankelijk naar
wensch. Ieder uur werd op den molen en den
bak door de runners de gebruikelijke rpnden ge-
loopen, waarbij alles van binnen werd geïnspec
teerd. Hoewel de sleep toen tien mijl uit de kust
was en een stevige noordnoordoosten wind met
kracht opstak, deden zich geen bijzonderheden
voor. De molen werd op den heelen tros en
de bak op den halven tros gesleept. Dinsdag
avond om elf uur werd met morseteekens var.
de sleepboot af een gesprek gevoerd met de
runners van den sleep, doch alles was volko
men in orde bevonden. Zelfs Woensdagmorgen
om drie uur werden de runners op den molen
gezien en ook toen vielen geen seinen to geven,
omdat de molen nog volkomen zee waardig was
Kapitein Kalkman had Juist tegen den stuur
man de opmerking gemaakt, dat de molen zich
ondanks het ruwe weer uitstekend hield. Toen
hij echter van de eene zijde van den brug naar
de andere was geloopen. moest hjj tot zijn groote
ontsteltenis constateeren, dat de molen een prooi
der golven was geworden. Zelfs de matoos. die
achterop de „Oostzee" stond en terstond opdracht
keeg den tros te kappen, keek verwonderd naar
den kapitein, omdat ook hij enkele seconden te
voren den molen normaal achter de sleepboot
had zien hangen en niets van het onheil-had
gemerkt.
Ook de runners D. Bernhard en J. van Dijk,
die zich op den bak bevonden, hadden niets ge
zien. Zü losten elkander af en In het korte tijds
bestek. dat de een naar het verblijf op den bak
ging om zijn maat den wacht over te geven,
verdween de molen.
Nog nooit aldus kapitein Kalkman heb
ik zooiets meegemaakt. Terstond heb ik eenlg
risico genomen en ben met den bak op de woe
lige zee gedraaid, om nog te redden wat er te
redden viel. Tot ongeveer tien meter is de
„Oostzee” den drljvenden molen toen genaderd,
doch er viel niets van de runners, die alle red
dingsmiddelen zooals zwemvesten tot hun be
schikking hebben, te bespeuren. Zü zün dus ge
heel overvallen.
Slechts eenlg- wrakhout werd aangetroffen en
toen de molen om acht uur in de diepte ver
dween, verliet de .„Oostzee” met de vlag halfstok,
de plaats des onhells en zette met den bak koers
naar den Waterweg. Hier is hü in alle stilte
zonder de gebruikelüke aankondiging op de
stoomfluit aangekomen.
I
Aan het voorloopig verslag der Tweede
mer over de wetsontwerpen betreffende het
der de wapenen blüven van dienstplichtigen en
betreffende het in werkelijken dienst houden
van dienstplichtigen is het volgende ontleend:
H. Ms. onderzeeboot O 16
luitenant ter zee le klasse P A. Mulock
der Vlies Bik, is op 16 Mei te Aden aangeko
men.
De leiding van den dienst is opgedragen aan
een directie van drie personen, in overleg met
en onder toezicht van een regeeringscommis-
saris.
Naar wü vernemen, is de benoeming van deze
vier personen thans op zeer korten termün te
verwachten.
De groep artikelen, welke 1 Juni in werking
treedt, regelt o.m. de werkzaamheid van een
commissie van advies. De regeeringscommissa-
ris, die voorzitter met raadgevende stem zal
zün van de vergaderingen der directie, is te
vens voorzitter van een commissie van advies.
In deze commissie hebben, behalve ambts
halve de regeeringsconunlssaris en de directeu
ren, zitting ten hoogste twee vertegenwoordigen
van de ministers van Algemeene Zaken. Bln-
nenlandsche Zaken, Economische Zaken. Fi
nanciën en Waterstaat en bovendien twee ver
tegenwoordigers van de Vereeniging van Neder-
landsche Gemeenten.
Deze commissie van advies moet worden ge
hoord alvorens de directie of de minister ran
Sociale Zaken een beslissing neemt ten aanzien
van werken, waarbü de te verleenen financieel»
steun meer bedraagt dan f 250.000 of waarbü
koeten, die niet voor subsidie uit het werkloos-
heidssubsidiefonds in aanmerking komen, voor
rekening van een gemeente sullen zün.
De raad van ministers stelt een werkplan vast,
dat voor het begin van elk dienstjaar door de
directie ontworpen wordt. Dit werkplan moet
een uiteenzetting behelzen omtrent de groepen
van werken, welke in het komende dienstjaar
ten uitvoer gelegd zullen worden en van da
daaraan verbonden kosten.
het gewaardeerd, dat de
leen heeft ingediend het door ar-
Orondwet gevorderde ontwerp in
zake het onder de wapenen blüven van de we
gens buitengewone omstandigheden opgeroepen
dienstplichtigen, maar bovendien aan het oor
deel der Staten-Generaal onderwerpt het onder
de wapenen blüven van dienstplichtigen, die pa
volbrachte eerste oefening buitengewoon in
werkelüken dienst zün gehouden. Daardoor
wordt, naar men meende, aan de bedoeling van
genoemd artikel recht gedaan.
-f
Tn 1933 is het Bisschoppelük proces tot de
wHgwrklaring van den Limburgschen priester
Peter Joseph Savelberg te Roermond ingezet
met dr. Eykemans CsaR. als causae postulator.
Komt de kerkelijke rechtbank van het bisdom,
zooals te voorzien is, omtrent de bijzondere
deugdzaamheid van Savelberg tot een gunstig
besluit, dan zal de zaak te Rome worden voor-
gedrigen De kans is dan niet uitgesloten, dat
de galen) der Nederlandsche heiligen zal wor
den uitgebreid met de figuur van dezen pries
ter, die op den Hen Februari van het jaar 1907
te Heerlen overleed. „Limburg verwacht het.
Peter Savelberg verdient het,” zegt pater
Mosmans.
Toch heeft de naam van Savelberg in katho
liek Nederland niet de algemeene bekendheid,
de nagedachtenis van
voor
man, die reeds vóór zün dood de faam van
heiligheid genoot.
Een merkwaardig object voor den psycholoog
is hü niet. „Hü was graag alleen, hü was nauw
keurig, regelmatig, besloten, üverig zonder ge
neigdheid tot overworking, niet hartstochtelük,
noch fantastisch” zegt Pater Molenaar. Hü was
dus niet het type, waarin men van nature be
lang stelt. Ook was hü „volstrekt geen volks
man: tot lyriek Inspireert hü niet, hü mist vol
komen het brilliante, hü is stil, bedachtzaam,
spreekt moeilük en kuchend nauwelijks Neder-
landsch. verschanst zich liefst achter klooster
muren”. Kortom. Savelberg was een erg ge
wone geestelijke, met weinig bijzondere gaven
van de natuur en zelfs weinig aantrekkelüks
in den omgang.
Spüts die natuurlüke „gewoonheid”, behoort
hü „tot de voortrekkers van een hervormde
priesterschap, die den nood van haar tüd ver
staande en haar sacramenteele mèrkteeken
belevende, haar werk- en werfkracht verzamelt
in een allerinnigst contact met God.”
Zün leven laat ons weten, dat God niet
vraagt naar het Interessante, maar naar het
waarachtige. In 'n tüd, die het bijzondere over
schat en het gewone niet aandurft, is dit een
waardevolle les.
Donderdagavond te ongeveer negen uur is de
korporaal Houwens van de hospitaalsoldaten,
woonachtig te Aalten, te Zuidlaren door een
hem achterop rüdenden auto, bestuurd door den
heer B. uit Eelderwolde. aangereden.
Het slachtoffer is zwaar gewond naar het
Academisch Ziekenhuis te Groningen overge-
bracht.
die b.v. eigen Is aan
Alpbons Ariëns, den
wiens zaligverklaring zich verschillenden, die
hem nog goed gekend hebben, vurig beüveren.
Buiten het Limburgsche bisdom hoort men be
trekkelijk zelden over Savelberg spreken.
De aandacht is onlangs op hem gevestigd door
een toespraak, die pater M. Molenaar M.S.C.
over hem hield In het Missiehuis te Steln op de
Mcetische studiedagen voor priesters in Augus
tus van het vorig jaar. Deze toespraak ver
scheen in druk in het verslagboek der genoemde
dagen, dat onder den titel .De Volmaaktheids-
plicht van den priester" het licht zag bü Paul
Brand's Uitgeversbedrüf te Hilversum. De spre
ker hield er rekening mede, dat velen züner
toehoorders hier voor het eerst iets over Savel
berg zouden vernemen, en gaf dus, behalve een
mooie karakteristiek, een uitvoerig levensbe
richt, waaraan de büzonderheden, die hier vol
gen, ontleend zün.
Peter Joseph Savelberg is 10 Februari 1827
geboren te Heerlen en 11 Februari 1827, dus
precies tachtig jaar voor zün dood. In de kerk
nn den heiligen Pancratius aldaar gedoopt.
Heerlen was toen nog niet de snel-opgekomen
stad in de münstreek, maar een liefelük dorpje
la *t aantrekkelüke Limburgsche landschap. Er
was nog maar één kerk, die, waarin Savelberg
gedoopt werd, en er was nog geen station. Men
reed nog door Limburg met de diligence, en
Heerlen was een pleisterplaats, waar men vaak
bleef overnachten en waar gewoonlük de paar
den verwisseld werden. Dit gebeurde in de
stadsherberg, toentertüd een belangrijk huis in
de kleine gemeente, het centrum van alle ver
keer met buiten. Hier kwam de post aan. hier
•tapten de vreemdelingen uit. hier wachtten
de dorpsbewoners op hun bezoekers, hier wist
men het eerst het nieuws, dat reizigers mee-
brzchtan uit Holland. Brabant of Duitschland
België was in die dagen nog met Nederland
rereenigd De vader van Savelberg nu was de
•Mdshertergier van Heerlen. Vroeger had hü
ren boerderijtje gehad te Wellen, maar onder
Napoleon, toen het boerenbedrijf door de crisis
gekweld werd en het vervoer allerwegen toe-
bam. was hü naar Heerlen gekomen en herber-
Pre geworden. Zün zaak bloeide. Na 1838 zou
Alexander Savelberg haar nog uitbrelden met
ren wijnhandel. Zün zoon Peter was toen ruim
jaar. den leeftijd, waarop men destüds zün
®reste H. Communie deed.
In het huwelijk had Alexander maar kort
geluk gekend. Hü trouwde in 1812 met Maria
Catharina a Campo uit Hoensbroek, doch zü
•tiert üi 1813. Zü schonk hem echter een zoon,
Balthasar Savelberg, die later bekend zou wor-
*1en als directeur van de gasfabriek te Brussel.
Tot 1819 bleef de stadsherbergier weduwnaar;
toen trouwde hü voor de tweede maal. Anna
Mertens uit Heerlen werd zün tweede vrouw
Vijf kinderen werden uit dit huwelük geboren.
Tier zoons en een dochter. Het jongste kind.
Theodoor, stierf betrekkelijk kort na de ge-
b°orte; de andere vier zün allen „goed terecht-
Wtrenen” in de maatschappü: het meisje Jose-
Phlna trouwde met Henri Vügen te Heerlen, de
t*rede zoon, Mathieu, werd burgemeester van
Heerlen en vierde In die functie zün zilveren
fet»t De twee andere jongens. Peter en Peter-
Joseph, werden priester. De eerstgenoemde
In 1901 als pastoor van Vülen. de laatst-
««noemde la de man, die ons bezighoudt. Hü
V***1 loeren en ging naar Rokluc, waar hü
tp de handelsschool verschillende prüzen won.
1<aar over zjjn toekomst had hü nog geen vast-
•iaand idee. Zün moeder was in 1838 gestorven
«tadsherbergier, nu tevens wijnhandelaar.
dus weer weduwnaar en kon In gelagkamer
«n kelder best hulp gebruiken. Hü dacht echter
1 P’ter-Joseph méér carrière zou kunnen
•naken in de gasfabriek van Balthasar te Brus-
«n zond hem daarheen. Het werd een mls-
Te Brussel kon Peter-Joseph niet aar-
öen- Hü vond er het leven te wereldsch, of, zoo
Vele leden hadden tot hun leedwezen
moeten vaststellen, dat in geldelük op
zicht de vereischte soberheid en voorzich
tigheid niet in acht worden genomen. Wat
hun uit betrouwbare inlichtingen over het
vorderen van auto’s, schepen, paarden, e.d.
gebleken was, had hen met groote bezorgd
heid vervuld. Zü vroegen, wie in dit op
zicht den lageren militairen autoriteiten
van advies dient en aan wlen het uitoefe
nen van onmiddellük toezicht is opgedragen.
Naast de bestaande legercommissle, die
meer op een normalen gang van zaken 1»
ingesteld, zouden verscheidene leden een
vaste commissie uit de Kamer wenschen,
die, in nauw contact met den minister,
regelmatig nauwlettend nagaat, welke uit
gaven wel, welke niet verantwoord zün.
Verscheidene leden meenden, dat de oproe
pingen van leden van het vrüwilllg landstorm-
korps motordienst onoordeelkundig zün ge
schied.
In dit verband werd als voorbeeld genoemd
een plaats, waar 22 vrijwilligers van dit korps
15 hunner zouden gaarne zün opge
komen, de overigen zouden bü oproeping in
de grootste ongelegenheid komen, daar zü in
hun werkkring vrüwel onmisbaar zün. Toch
werden slechts die zeven opgeroepen en ont
vingen de anderen geen oproep. Zulk een on
oordeelkundige keuze heeft er toe geleid, dat
vele leden van dit nuttige korps ontslag heb
ben genomen en anderen voornemens zün na
afloop van den termün, waarvoor zü zich heb
ben verbonden. te bedanken. Gevraagd
werd, of de minister aan dezen toestand ten
spoedigste een einde wil maken.
tot stand komen, zal moeten worden overbrugd
De minister wil dit doen door de buitengewoon
opgeroepenen onder de wapenen te houden, met
dien verstande, dat hü hen, voor zooveel mo
gelijk, wil doen vervangen door anderen. Men
drong er op aan, dat deze vervanging zoo spoe
dig mogelijk en In zoo groot mogelijke mate zal
geschieden.
Verscheidene leden waren van oordeel, dat
het onbillük is. ter vervanging van dienstplich
tigen, wien om ernstige redenen verlof zal wor
den verleend, uitsluitend werkloozen op te roe
pen voor verplichte opkomst onder de wapenen
Deze werkloozen «uilen daardoor, voor zoo lang
als hun verblüf onder de wapenen duurt, zün
uitgesloten van de mogelijkheid, werkgelegen
heid te vinden. Zü zouden het een rechtvaar
dige oplossing hebben gevonden, indien tussenen
werkloozen en anderen, die in het bedrijfsleven
niet onmisbaar zün, geen onderscheid werd ge
maakt.
Andere leden achtten 's ministers standpunt
juist.
Zonder zich te willen verzetten tegen den
allerzüds geoefenden aandrang tot zoo spoedig
mogelüke vervanging van de daarvoor In aan
merking komende buitengewoon opgeroepen
dienstplichtigen, die daarvoor in aanmerking
komen, vestigden verscheidene leden er de aan
dacht op. dat men in dit opzicht gedurende het
overbruggingstüdvak daarvan geen te hooge
verwachtingen moet koesteren, aangezien het
niet gemakkelük zal zün de moeilijkheden
welke hier rijzen, vlug uit den weg te ruimen
Het vinden en aanwjjzen van plaatsvervangers
zal een tüdroovend onderzoek vorderen.
A
De Rüksdienst tot bestrijding der werkloos
heid zal tot taak hebben het bevorderen
werkloosheidsbestrüding, voorzoover deze
schiedt door middel van de uitvoering
werken.
Deze taak kan op tweeërlei wüze worden ver
vuld. In de eerste plaats door de behandeling
van alle zaken, welke betrekking hebben op het
verleenen van financieelen steun door bet Rük
ten behoeve van werken, welke derden uitvoe
ren. De tweede wüze, waarop de dienst zün taak
zal vervullen, is het geheel of gedeeltelijk voor
rekening van het Rük uitvoeren of doen uit
voeren van werken. Binnen dit kader zal de
dienst voorts alle werkzaamheden verrichten,
waarmede de minister van Sociale Zaken hem
in het belang van de bestrijding der
Zondag 11 Juni zal de Nationale R.K. Com
missie voor Jeugdwerkloozenzorg met goedkeu
ring van het Hoogwaardig Episcopaat een Natio
nale inzameling houden tot instandhouding der
verschillende werkkampen voor onze Katholie
ke jeugdige werkloozen.
Wü verlangen, aldus schrüft ZHExc. Mgr.
J. P Huibers in „St. Bavo”. dat deze inzameling
in alle kerken van ons Bisdom zal worden ge
houden en dat deze wordt aangekondigd en aan
bevolen op Zondag 4 Juni.
De Katholieke werkkampen zün voor de ka
tholieke jeugdige werkloozen én in geestelijk, én
in maatschappelijk opzicht van zeer groote be-
teekenls.
De Inzameling is onmisbaar, omdat de werk
kampen niet geheel door de Regeerlng worden
bekostigd en dus de Nationale Commissie het
ontbrekende zal moeten kunnen aanvullen.
Wü vertrouwen, aldus ZJI.Exc.. dat de Na
tionale Commissie door deze Inzameling, die wü
büzonder in ieders milddadigheid aanbevelen,
daartoe royaal in staat zal worden gesteld.
men wil, te grootsteedsch. Hü had er heimwee
naar Umburg. Hü hield het er niet vol. Terug
gekomen naar Heerlen, hielp hü nu zün vader
in de herberg. Hü was tegen de twintig jaar
en bleef tot zün twee-en-twintigste thuis. Maar
ook dit leven beviel hem niet. Hü voelde zich on
voldaan en onzeker, nergens geheel op zün plaats,
zooals velen In hun jeugd zich voelen, die later
een vaste lün zullen trekken in het leven. Uit
deze jaren schünt weinig büzonders bekend,
maar pater Molenaar, die in zün uitstekende
karakteristiek van Savelbergs geestelük leven
de opmerking plaatst, dat de ontwikkeling van
Savelberg zeer geleidelük was en dat we bü
hem niets merken van spanningen of een crisis,
houdt misschien wat weinig rekening met de
mogelükheid, dat juist In deze jaren tusschen
Rolduc en Roermond het gemoed van Peter-
Joseph Savelberg beproefd werd door de onge
durigheid des harten en de Innerlüke onrust,
die vaak de geboorte van groote toekomstplan
nen begeleiden.
Het Is in leder geval opmerkelük, dat de
herbergierszoon. die toch werk genoeg zal heb
ben gevonden in de uitgebreide zaak van zün
vader, zün vrüen tüd besteedde om Latün te
leeren. „Of het toen pas bü hem kwam vast
te staan, priester te worden, is niet met zeker
heid te zeggen.” Deze eenvoudige volzin wijst
op een belangrijke lacune In de levensbeschrü-
ving van Savelberg en juist, omdat hü op het
Groot Seminarie te Roermond de aandacht
züner leermeesters zal trekken door zün scherpe
intelligentie, veronderstellen wü. dat hü in die
jaren van onzekerheid en weifeling méér zal
hebben doorworsteld dan tot heden toe bekend
is. Zoolang er geen beslissende getuigenissen
bestaan, is men hieromtrent op gissingen aan
gewezen. doch het jaar te Brussel en de vol
gende periode te Heerlen, dus van 1844 tot
1849, moeten voor de vorming van Savelberg
als belangrüke jaren worden beschouwd. AfTWat
hierover te vinden of na te speuren is, zal
winst zün voor een juister inzicht.
In 1854 wordt Savelberg priester gewijd, na
dat hü aan het Bisschoppelijk college te Roer
mond al twee jaar professor is geweest in de
geschiedenis, de meetkunde en de Duitsche
taal, drie vakken, die niet veel met elkaar te
maken hebben, maar die men toentertüd nog
heel gerust aan één enkelen leermeester toe
vertrouwde. want het studleprogram was niet
zoo veeleischend als vandaag, het Latün was
veruit het hoofdvak en er bestond minder ver
strooiing in de studie. Tegenwoordig lacht men
om die arme professors, die meer uit gehoor
zaamheid dan utt deskundigheid doceerden,
maar het waren dikwüls beste paedagogen,
minder uit vakmanschap dan uit offervaar
digheid.
Nu wordt Savelberg rector by de nonnen op
<het Liebfrauen-eiland naby Bonn, in Duitsch-
land dus. Hü bleef er tot 1863. toen hü kapelaan
te Schaesberg werd, het dorpje, waar in 1857
Frans Erens geboren was. Het dorpje vindt
men aardig beschreven in diens Mémoires (Ver
vlogen Jaren), maar over kapelaan Savelberg,
van wien hü misschien nog catechismus-les
heeft gehad, spreekt hü niet. Savelberg werd
in 1865 overgeplaatst naar Heerlen, waar hü
een Maria-Congregatie oprichtte en waar-
schjjnlük ook een Derde Orde. Hij stichtte er
een armenhuisje. Toen het uitgebreid moest
worden, kocht hü een kloostertje van de Fran
ciscanessen en betrok daarin zelf twee „uiterst
eenvoudige en ongezellige kamers”, waarin hü
veertig jaar lang tot zün dood In waar-
lyk religieuze soberheid leefde.
In 1871 stichtte Savelberg een Zuster-Congre-
gatie, die hü met de zorg voor arme ouden van
dagen belastte; op 21 Juni 1872 werden de
eerste zeven zusters ingekleed. In 1874 volgde
een Broeder-Congregatie Biet hetzelfde doel.
Na zün ontslag als kapelaan in 1879 wijdde hü
zich gehéel aan dit liefdewerk. Hü stichtte
huizen te Heel, Lanaeken, Waubach. Buggenum,
Rothem, Gellick en Stockheim. Ook werdén zün
zusters belast met de huishoudelüke bezig
heden in de Colleges te Rolduc en Roermond,
het klein seminarie van 's Hertogenbosch
Beekvliet te Sint Michielsgestel en bet groot
seminarie van Roermond. Teneinde de ver
pleegden In zün huizen, onder wie vele zwak
zinnigen waren, beter te helpen, bestudeerde
hü de methoden van Kneipp In Wörishofen en
voerde te Heerlen de waterkuur in. Het Mar ia-
bad. het Sanatorium, het hospitaal te Heerlen,
danken hun ontstaan aan zün initiatief. Zün
laatste zorg was voor een doorgangshuis te Den
Haag. Hü stierf voordat dit tot stand kwam.
Dit is het beeld van een werkzaam en offer
vaardig priesterleven, waarin men echter niet
op het eerste gezicht de trekken eener büzon-
dere uitverkiezing herkent.
Savelberg was een verborgen heilige, naar
eigen gedachte „een nul”, zegt P. Geurts, die
lang geleden in .JOe Tyd” over hém schreef
Eerst een onderzoek naar zün gebedsleven, zün
diepen eenvoud, zün onwankelbaar Godsver
trouwen, toooen de bijzonderheid van desen
We gaan weer naar den zomer toe,
De dagen gaan weer lengen.
Veranderingen brengen:
Uphi h sint slnnre
illlllllllllllUIIIHIHIIinilWlimHHmiHmMMiMlimiINHIlUo
