ONS BLAD
Kardinaal F u mas on i Biondi
-te Wittem aangekomen
Ernstige Duitsch-Poolsche
incidenten bij Danzig
3
I
I
J. W. A. Be ij nes t
Het nieuws van'heden
Minister de Wilde
afgetreden
HARTELIJKE BEGROETING
DE BAROMETER
■^■1
KONING GEORGE VIERT
ZIJN VERJAARDAG
DOUANEPOST VERNIELD;
ÉÉN D00DE GEVALLEN
5
O
8 ALPH. ELSEMBURG
MAANDAG 22 MEI 1939
ERE
i.5e
a
<A
A-
-
Most up to date firm
m «a TEXTILE GOODS
Portefeuille tijdelijk
bij dr. Colijn
Echt Limburgsche
gemoedelijkheid
Wat Napoleon niet lukte,
lukt niemand
PRINS PAUL OP 1 JUNI
NAAR BERLIJN
Krachtige protesten
van beide zijden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
12 BLADZIJDEN
N v VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
„SINT PETRUS"
eeelritKAAN M UTRECHT
iR
ll
- Sl,
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
i
Nieuw incident te Piekel
Heer of
Duitache lezing pan *t gebeurde
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 197
cultuurmaat-
3346?
was
iten.
Wederzydzche proteaten
e
4^
^4
AakanaUfs Katar» fabrtehaa. Dweatsr
In 1936 Is hij lid en voorzitter geworden van
de staatscommissie voor de Jongste grondwets
herziening, welke hy verdedigd heeft bij de eerste
lezing in de Staten-Generaal. Minister De Wilde
stond bekend als een minister die weet wat hl)
wil en in de Staten-Generaal heeft hl) om zl)«
vurigen en toch gemoedelijken betoogtrant steeds
het oor der kamerleden. Zijn reputatie als solide
behoeder der overheidsfinanciën heeft hij ook
in zijn tegenwoordige functie niet verloochend.
In den voormiddag heeft de Kardinaal een
officieel bezoek gebracht aan Maastricht, waar
hij de St. Servaaskerk en de O L. Vrouwekerk
bezichtigde. Vervolgens begaf Z. Em. zich weer
naar het klooster der paters Redemptoristen te
Wittem, waar hij om half één heeft aangezeten
aan een maaltijd, welken pater Rector aan een
aantal autoriteiten heeft aangeboden.
Des middags om half drie begon de plechtig
heid der onthulling van het monument, het
eigenlijke doel van de komst van Kardinaal
Fumasoni Biondi.
VERWACHTING:
VOOR HET GEHEELE LAND:
De internationale Watertentoonstelling te Luik is Zaterdag door Koning Leopold van België in geselschap van zijn
kinderen officieel geopend. De aankomst van de vorstelijk^ personen bij de tentoonstelling
Tenslotte verklaarde spreker zeer tevreden te
zijn over de rede van den r mister-president
gistermiddag in het Lagerhuis.
Het persbureau van den Senaat van de vrije
stad Danzig deelde officieel mede:
In den nacht van 30 op 21 Mei is een onder
daan van Danzig. Gruebner geheeten. door een
Poolsch onderdaan, den chauffeur Murawski,
zonder eenige aanleiding doodgeschoten.
Voor ieder type wagen
maakt FISK de juiste band
U vindt de FISK-v^rkoopers
in ieder degl van 't land.
Een maximum aan ry-comfort
met minimum slijtage
dat is wat FISK U garandeert;
vraagt FISK in Uw garage.
autü-
RJjlu-
rt
arlen»
33473
■den
t>ü
Nationale feestdag in geheel
Canada
De Poolsche commissaris-gencraal te Danzig
heeft den president van den Senaat twee nota's
gezonden betreffende de Incidenten van Kalt-
hof. In de eerste nota geeft hij een relaas van
het gebeurde en wijst hij op het gebrek aan
veiligheid voor de Poolsche bevolking van de
vrije stad.
Verder constateert de Poolsche regeering, dat
de autoriteiten te Danzig de volledige verant
woordelijkheid moeten dragen voor de te Kalt
hof voorgevallen incidenten. De autoriteiten der
vrije stad zijn te meer verantwoordelijk voor
den daarop gevolgden aanval op den auto, waar
mede de vice-commissaris-generaal. Perkowskl
zich naar Kalthof had begeven, om zich op de
hoogte te stellen van het lot der Poolsche in
specteurs.
Na in kennis gesteld te zijn van den aanval
op den post der Poolsche douane-inspecteurs
heeft de Poolsche commlssarls-genegaal te Dan
zig op categorische wijze stappen ondernomen
bij den Senaat der vrije stad, wiens aandacht
hij vestigde op het feit, dat dit reeds het tweede
24 uur. waarbij op
e aanslag gepleegd
Stand op Maandag uur 760
Vorige stand: 760.4
verstrekte.
Perkowskl
Chauffeur vaft zandauto gedood op on be
waakten overweg te Heiloo.
O O
RK
water
ur. var
m. bale
tnd. oij
vermin;.
M 33352
?en Inw.
gel. tty
no. SM.
rr. Tem-
M 33372
te teg-
luiden
33371
13436
RXH.
4
5
Ttenrr’
33377
760
I
N Z Voorburgw.1165 167,1.1 32087 49313, A <tem
FaaeAaa.— Slik» Laarae CroteaMs CblatsM
WHOLESALE ONLY-
Het WeeriiiiiiitifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiii!=
Bekend induatrieel en zeer gezien
Haarlemmer overleden
Kalthof
de beide
personen.
LONDEN. 20 Mei. (Reuter). De vroegere
Britsche minister-president, lord Baldwin,
hseft een rede gehouden tot zijn vroegere
kiezers te Bewdley in Worcestershire. Hij
zelde.
tiek v
Engelaiid is bereid met iedereen te spréken,
doch het is vastbesloten iedereen, die zijn buren
wil onderdrukken, te weerstaan. Deze politiek
is gemakkélijk te begrijpen en ligt in de lijn
van het grootste deel van het Britsche volk.
Verder waarschuwde lord Baldwin tegen de
opvatting, dat hetgeen goed is voor Engeland,
ook goed Is voor een ander.
Hij wees er vervolgens op, dat overal de ge
wone man vrede wenscht en hij acht de neiging
van de Jeugdige Britsche studenten om inter
nationale betrekkingen aan te knoopen een
hoopvol teeken voor de ontwikkeling van den
geest van broederschap in de wereld.
„Dat Hitler iets dergelijks heeft gedaan,
was een verrassing voor mU zeide lord
Baldwin. „Niet omdat ik hem tot iets der
gelijks niet in staat achtte, doch omdat ik
weet, dat hij een opmerkelijk handig man
is en het scheen mij derhalve bijna onge
looflijk, dat hij een dergelijke fout maakte."
OTTAWA. 20 Mei. (Reuter). Voor het eerst
in de geschiedenis viert de Engelsche Koning
zijn verjaardag in een van de Dominions. In
geheel Canada is deze dag een nationale feest
dag. De Koning heeft het défilé van de „Cana
dian Guards" bijgewoond en was daarna aan
wezig bij de „Garden Party” in het regeerings-
huis. De regeeringsgebouwen en de meeste win
kels in de hoofdstad waren vandaag gesloten.
Een groote menigte sloeg het troependéfilé gade.
De aankomst van Z. Em Kard. Fumasoni Biondi te Wittem, waar hij begroet werd
door den Pauselijken Internuntius Z. Exc. Mgr. P. Giobbe, Z. H. Exc. Mgr. Dr. J. H.
G. Lemmens en de Commu nitwit der Redemptoristen
Eer medische hulp kon worden verkregen,
hadden de inzittenden van den Poolschen auto
het station Kalthof per locomotief verlaten in
de richting van Dirschau. Bij de in-beslag-ne-
ming van den Poolschen auto werden een ge
laden pistool, dat echter niet gebruikt was, en
het ledige foudraal van een Mauserpistool ge
vonden. De doodelijke schoten zijn volgens de
politie gelost uit een by het Poolsche leger ge
bruikt pistool. De doodgeschoten Gruebner was
evenals «yn chauffeur volkomen ongewapend
geweest.
Moeilijkheden bij de aamenatelling
der begrooting voor 1940
de reden
Hedenmorgen heeft Z. Em. om acht uur een
stille H. Mis gelezen in de kloosterkerk te Wit
tem.
De regeeringspersdienst deelt mede,
r-dat bij Koninklijk Besluit van 19 Mei
1939 no. 1
Ten aanzien van de bezetting van Tsjecho-
Slowakye en Albanië zeide spreker, dat dit de
grootste politieke misstap is geweest van de
dictatoren, aangezien deze daden meer dan iets
anders hebben bygedragen tot het vormen van
een hechte eenheid in Engeland en elders. Zelfs
Napoleon heeft hieraan geen weerstand kun
nen bieden en wat Napoleon niet heeft gekund,
kan niemand.
Daartegenover heeft volgen» D.N.B. de presi
dent Van den Senaat der vrije stad Danzig,
Greiser, Zondag den diplomatieken vertegen
woordiger der Poolache republiek te Danzig, mi
nister Chodacki, verzocht bij hem te komen en
hem bij deze ontvangst een nota overhandigd,
waarin namena de regeering van de vrije stad
Danzig ten scherpste wordt geprotesteerd tegen
het optreden van exterritoriale Poolsche staats
beambten op het gebied van Danzlg. en dien
overeenkomstig van Poolsche zyde stappen wor
den geeischt tot vergelding en opklaring van
de aangelegenheid.
de Kamer Van 1919 tot 1923 was hy te 's-Gra-
venhage wethouder van Financiën en van 1923
tot 1931 wethouder van Financiën en bedrijven,
van 1926 tot 1933 was hy voorzitter van den
raad van beheer van het gemengd bedryf der
Haagsche Tramweg Maatschappij.
By zijn aftreden als wethouder heeft burge-
jneester Bosch Ridder van Rosenthal zeer waar-
deerende woorden aan den scheidenden wet
houder gewyd, waarbij de burgemeester liet uit
komen, dat mri De Wilde steeds het beginsel
„«een uitgaven zonder dekking” heeft hoogge
houden. Groote belangstelling had mr. De Wilde
ook vooi de semi-gemeenteiyke bedrijven en in
stellingen. Geestverwant en tegenstander heb
ben mr. De Wilde’s groots bekwaamheid als fi
nancier en stadsbestuurder eenstemmig erkend
De heer De Wilde was vice-voorzitter van het
centraal comité der Anti Revolutionnaire Party
en voorzitter van de rijkscommissie van advies
voor werkverruiming
Mr. de Wilde, die in dit ministerie de porte
feuille van financiën beheerde, was in het ka
binet Col On van 1933 minister van Binnenland-
sche zaken.
Zondagavond om ongeveer zeven uur
t. Em. Kardinaal Fumasoni Biondi te Wit
tem in het klooster der Paters Redempto
risten aangekomen, om het monument van
zijn voorganger als Prefect der Congregatie
de Propaganda Fide, Kardinaal van Ros-
sum z.g„ te onthullen.
Om half zes was Z. Em. te Aken aangeko
men. waar hy werd verwelkomd door den rec
tor van het klooster. Per auto begaf de Kar
dinaal zich naar de Nederlandsche grens, Wkar
de Internuntius, Z. Exc. Mgr. P. Giobbe ter
begroeting aanwezig was. Aan de grens der ge
meente werd Z. Em ontvangen door den bur
gemeester van Wittem, mr. W. Merckelbach.
Enkele korte begroetingswoorden werden ge
wisseld en daarna ging de tocht per auto ver
der naar het klooster, waar ondertusschen Z.
H. Exc Mgr G. Lemmens reeds was aangeko
men om den hoogen gast in zyn bisdom te
verwelkomen. z
Het ging alles op echt Limburgsche gemoede-
Ijjke en vlotte wijze. Voor het klooster waren
een paar honderd menschen verzameld, een
vrij groote groep voor dat eenzame plaatsje,
dat bestaat uit een klooster en enkele huizen.
Mgr. Lemmens wandelde op den weg heen en
weer en ging alle kinderen. zUn grootste
vrienden begroeten; hy gaf ze een hand en
-
dat’ hy volledig instemt met de poll
can de Britsche regeering.
De nota vervolgt dan:
..Met het oog op dezen toestand heb Ik. op
instructie myner regeering. de eer categorisch
het volgende te verklaren:
le. De Poolsche regeering zal niet toestaan,
dat langs den weg der voldongen feiten de
Poolsche rechten op douanegebied worden be
perkt.
2e De Poolsche regeering eischt een onder
zoek naar de schuldigen en mededeel mg van de
lesultaten van dit onderzoek.
3e. De Poolsche regeering eischt schadeloos
stelling voor de schade, die veroorzaakt is in
het huls waar de Poolsche douane-inspecteurs
te Kalthof zich bevonden.
4e Met het oog op de steeds veelvuldiger
aanvallen op Poolsche functionarissen en de
Poolsche bevolking in de vrije stad is de Pool
sche regeering verplicht een duidelijke en ver
plichtende verklaring te eischen. welke waar
borgen de Senaat van de vrye stad de Poolsche
regeering kan geven voor de verzekering van de
orde en van de veiligheid der Poolsche functio
narissen en der Poolsche bevolking in de vrije
stad Danzlg
maakte een kruisje op hun voorhoofd Hier en
daar trof Mgr een kennis met wten hy even
ging praten.
De begroeting van Z. Em. Kardinaal Fuma
soni Biondi droeg hetzelfde karakter. Gemoe-
deiyk en te goeder trouw. Z. &n was vergezeld
van den secretaris-generaal van Hét Pauselyk
Liefdewerk tot Voortplanting des Geloofs. mgr.
Carminati. Toen de Kardinaal uit den auto
stapte, werd hy verwelkomd door Mgr. Lem
mens, die hem naar de kerk leidde, waar Z
Em een kort gebed stortte voor het hoofd
altaar. waarna hy zich weer naar den hoofd
ingang van het klooster begaf, waar ljU werd
begroet door de geheele communiteit van het
klooster, die. evenals de belangstellenden langs
den weg. knielde om den zegen vah den Kar
dinaal te ontvangen.
Minister J. A. de Wilde af getreden.
Koning George viert zijn verjaardag in
Canada.
De omstandigheden biyken uit de tn een
nota <jer regeering van Danzlg vervatte offfc-
cieele lezing. Volgens deze lezing is het Zater
dagavond wegens het optreden van Poolsche
inspecteurs dér douane tegenover vrouwelijke
leden der Duitsch-Danzifcer volksgemeenschap
tot betoogingen van de opgewonden volksme
nigte gekomen voor het huis der Poolsche
oouane-lnspecteurs te Kalthof. By deze betoo
gingen is evenwel geen'der te Kalthof wonende
Poolsche Inspecteurs der douane materleele
schade of lichameiyk letsel toegebracht.
Om half elf des avonds was dit voorval door
het ingrijpen der plaatselyke politie reeds op
geklaard en geliquideerd. Dit werd door de
autoriteiten van Danzlg medegedeeld aan de
diplomatieke vertegenwoordiging van Polen al
daar.
Niettemin begaf de Poolsche legatieraad Per
kowskl zich met eenige Poolsche douane-be
ambten per auto naar Kalthof. ongeacht het
feit, dat het onderzoek van politieke inciden
ten een aangelegenheid der staatsautoriteiten
van Danzlg is en ook aan leden der Poolsche
diplomatieke vertegenwoordiging het recht van
een officieel onderzoek niet kan worden toe
gestaan.
Bij de samenstelling van de ont-
werpbegrooting voor het jaar 1940
zyn van de zijde van den minister
van Financiën bezwaren gerezen.
2 *»-
jel. a. 4.
Ir ond
lt blad
UW,
Scheve-
Tel
H 3SW1
leveturerzekeriBg Stwtfierenekerht
Lqfrente
Collectieve PentioenvenekeriRg
Toen Z. Em by de kloosterpoort gekomen
was. riep Mgr. Lemmens tot de menschen: Een
hoera voor den Kardinaal; nog een keer, en
nog eens. Het geroep weerklonk over den weg
en over het stille land, dat in dezen zonnigen
zomermiddag zich lag te koesteren. Z. Em
keerde zich om en wendde zich lachend tot de
menschen: Vive monseigneur l'évéque. Leve de
bisschop. een kreet, die door de aanwezigen
maar al te gaarne werd overgenomen.
De berichten van Duitache en
van Poolache zijde loopen
aterk uiteen
Op de hoogte gesteld van het Incident, xon<l
de Poolsche commissaris-generaal te Danxig
den commissaris Perkowskl en twee ambtena
ren naar Kalthof, na den senaat van Danzlg
verwittigd te hebben, welke hun geen politie-
geleide verstrekte. In Kalthof aangekomen
werden Perkowskl en de beide ambtenaren
aangevallen door vijf personen. De Poolsche
chauffeur Murawski loste vier schoten om zich
te verdedigen, en doodde hierbij een der aan
vallers. Gruebner geheeten.
ten tweede tijdens ontstentenis
van een minister vaïi financiën het
beheer van het departement van Fi
nanciën ad interim opgedragen is
aan den minister van Staat, minister
van Algemeene Zaken, voorzitter
van den raad van ministers, den heer
dr. H. Coljjn.
Deze bezwaren, die voornamelijk
betrekking hadden op nieuw aange
vraagde uitgaven, hebben den minis
ter van Financiën, mr. J. A. de
Wilde, aanleiding gegeven aan Hare
Majesteit ontheffing uit zijn ambt te
verzoeken.
De minister van Algemeene Zaken,
dr. H. Colyn, die ad interim is be-
l«st met het beheer van het departe
ment van Financiën, heeft op zich
genomen door bezuinigingen de
t>ak. die ook mr. De Wilde zich
voor oogen had gesteld, namelijk
om voor 1940 een budgetair even
wicht te bereiken, tot een goed einde
te brengen.
Daarna verdween het hooge gezelschap In de
hal van het klooster, waar Z. Em ging uit
rusten vah de lange reis, die hy achter den
rug had.
Incident is jn minder
flagrante wijze een ei
wordt op de Poolsdhe rechten te Danzlg. nj. het
recht op de contróle op de douane.
De commissaris eischte, dat terstond maatre
gelen zouden worden genomen om den douane
post te bevrijden en den Poolschen inspecteurs
volledige veiligheid te verzekeren.
Na deze energieke stappen hebben de Dan-
zlgsche autoriteiten een detachement politie
naar Piekel gezonden, hetwelk daar Zondag
avond de menigte der betoogers en partyforma-
ties uiteen joeg en de orde herstelde.
Mgr. P. Giobbe en Mgr. G. Lem-
mena verwelkomen den
hoogen bezoeker
in ona land
helder tot licht bewolkt, iets wanner
dan gisteren, zwakke verandssltjks wind.
Zon op 4J7 - onder 20-57 - Licht op 21.27 H
Maan^rp 8.18 onder 23.58
25 Mei E. K.
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirH
Kooy
ten
plein 21
H
'eele ryu
Uct>« n-
au-banv
ütenfcuu
I 1M—
nesburwi
oot UuT
le«t f yfc
alonklwMt
-TS
eetkuner
VQrtelnoot
oerde M.
PiCr*^
Per.
Ut*.
nieuw
Gothleke
rd lapyt
totay.
he kurut
an ij—
Jacob Adriaan de Wilde werd 7 Januari
*•<8 te Goes geboren. Na zyn gymnasiale studies
*e «-Gravenhage studeerde hy aan de vrye ünl-
tersitelt te Amsterdam tot aan zyn candidaats-
rxamen in de klassieke letteren. Na het candi-
Oaaisexamen te hebben afgelegd, wydde hy'zich
•an de juridische studie en promoveerde in 1905
*^n de Gemeentelijke Unlversitelt te Amsterdam,
an 1905 tot 1908 was hjj als advocaat-procureur
Ooes- In laatstgenoemd jaar ves-
'JBde hy zich als zoodanig te 's-Gravenhage
“ëdert 17 September 1918 is hy lid van de Twee-
Er is vastgesteld dat de doodeiyke schoten
op den onderdaan van Danzlg Gruebner zyn
gelost door een inzittende van den auto van
legatieraad Perkowskl. Gruebner zelf had in
het geheel nie^s te doen met de voorafgaande
geëindigde incidenten te Kalthof.
Het onderzoek heeft veeleer uitgewezen dat
hy den geheelen dag niet te Kalthof was ge
weest. Pas des nachts om half een bestelde hy
een taxi om daarmede van Marlënburg uit de
Duitsch-Danzi^er grens bQ Kalthof te pas-
reeren. Te Kalthof had de chauffeur van zyn
auto hinder van de lichten van den auto van
Perkowski. Hy werd aldus gedwongen te
stoppen.
Toen hij uit zijn wagen stapte om de oor
zaak der verblinding na te gaan werd hy. zon
der dat tfevoren een woordenwisseling
voorgekomen, door twee schoten gedood.
Ten eerste op zyn verzoek eervol
ontslag is verleend als minister van
Financiën aan den heer mr. J- A. de
Wilde, met dankbetuiging voor de
vele en gewichtige diensten den lan
de in deze moeilijke tijden bewezen;
BERLIJN. 20 Mei (Reuter). Van gezag
hebbende zyde wordt vernomen, dat prins-re-
gent Paul van Joego-Slavlë op 1 Juni as. voor
een bezoek te Berlyn komt.
Naar P. A. T. uit Danzlg meldt heeft zich
Zondagmiddag een anti-Poolsch Incident voor
gedaan in het plaatsje Piekel. gelegen op ge
bied der vrye stad Danzlg. waar een appél over
de S. A. werd gehouden. Om vyf uur deed een
menigte, onder aanvoering van geüniformeerde
leiders, een aanval op den post der Poolsche
douane-inspecteurs. die om hulp vroegen.
Zondagavond is na een kortstondige
ziekte na tijdig voorzien te zijn
van de H.H. Sacramenten der Sterven
den in den ouderdom van 86 jaren te
.Heemstede overleden de heer J. W. A.
Beijnes, voorheen president-commissa-
ris der N.V. Koninklijke Fabriek van
Rijtuigen en Spoorwagens J. J. Beijnes
le Haarlem, president-commissaris der
N.V. Drukkerij „De Spaarnestad", com
missaris van de voormalige N.V. de
Spaarnebank, van de
schap Kali Djompo. enz.
Lord Baldwin over de bezetting
van Tajecho-Slowakye
^^\\\\\\W1llllllflf///////JZ^
De Watertentoonstelling te Luik geopend.
Onderwy zeros en haar broer gearresteerd,
verdacht van poging tot vergiftiging van
echtpaar te Groningen.
H M. de Koningin bezichtigt de kustver-
sterkirigen tusschen Scheveningen en
Hoek van Holland.
WARSCHAU, 22 Mei (Havas) Te
Danzlg heeft xieh een incident voorgedaan,
dat zich, volgens de Poolsche lezing, aldus
heeft afgespeeld: Zaterdagavond bestorm
de te Kalthof, tuschen Danzlg en Ooot-
Pruisen, een in nazi-uniform gekleede
groep personen het gebouw van de Pool
sche douane, welke xieh niet verwette. Om
11 uur verscheen de commissaris van poli
tie te Danzlg. die den douanebeambten ver-
aoeht het gebouw te verlaten, daar hy er
niet voor kon Instaan wat er sou gebeuren
indien zij bleven. De beambten vertrokken
onder politiebescherming en het douane
kantoor werd vernield.
De heer J. W. A. Beijnes was commandeur
In de Orde van den H. Gregorius den- Groote.
ridder in de Orde, van Oranje Nassau, en sinds
1932 ridder in de Orde van den Nederlandschen
Leeuw.
Buitengewoon groot zyn de verdiensten,
welke de heer Beynes zich verwierf voor Kerk
en maatschafcpy en alom in den lande, maar
ir. het bijzonder te Haarlem, zal het bericht
van dit overlijden dan ook met groote deel
neming vernomen worden.
Ij®
