OPENING
PINKS'TE REIV feest wan wreugde
ZOMER-UITSTAPJES
HOHNER
H. VAN SIJZEN CD
Loterijkantoor OUD
A
in
WIM ^CORNELISSEN
HEEGER
„GOUDAL"
LOTISICO-POLISSEN
DAMES- EN HEERENKLEERMAKERS
DONDERDAG 25 MEI, 11 UUR
VAN ONZE
Symbolische gebruiken
uit den tijd der Middeleeuwen
CAFETARIA EN
AUTOMATIC-HAL
DE INSTUIF”
Folklore,
welke verdween
MOORD-HOLLANDSCH dagblad
WOENSDAG 24 MEI 1939
r
PLAATSE
GROOTSTE
MODERNSTE HIER TER
EN
DE BEKENDE CAFETARIA-PRIJZEN
Wie niet waagt, wie niet wint
TREKKING 4 JULI AANSTAANDE
Nog steeds solide agenten gevraagd
MONDORGELS
HARMON1KA
ALKMAAR
TELEF. 2.6.3.S.
ALKMAAR
PAYGLOP 20-22-24
I
en
ZOMERMANTELS - REGENMANTELS - SWAGGERS
Billijke prijzen
Hoittil 9 - Alkmaar - Telef. 3594 - Giro 234743
voor f 2.50 een prachtkans op de
100.000
BELEEFD AANBEVELEND,
J. H. VAN -AMSTEL
LAAT 120
qJj BOT€DrTPQPT 14
r
UW ADRES VOOR PRIMA
Jongeheeren- en Heerenkleéding
OP MAAT
VOOR DE PINKSTERDAGEN
032 en 0.16
K 0.05
0.25
0.10
0.16
0.14
0-12
0.90
eoflteJfe, de*- ooi/-
OVERHEMDEN
PRIJS F 2.50
HERM. DU CROCQ ^‘k^ar
PINKSTER-
FIETSTOCHTEN
Bekende Moderne coupe
ALK. PATROONSBAKKER1J
PINKSTER REIZEN
Zeer groote sorteering Stoffen voor kleeding naar Maal
r.
PINKSTER-BIJL AGE
„Luilak, alaapzak”
H et woord Pinkater en
De Drent ache luilak
I
1 50
Ringryden op Walcheren
Op Marken
Brooduitdeeling in
Ootmaraum
.Jfustkoek, nustkoek.
.Zit aoo diep in de veeren,
„Kan het roepen niet beuren
„Ptnksterhoed. Oranjezoet,
„Kan het roepen niet beuren,
„Was je eerder opgestaan
..Dan had je t roepen kunnen beuren!"
Mede in verband met het feit, dat het Pink
sterfeest valt in de lente, het jaargetijde van de
vernieuwing en herleving der natuur, waarbij
de mensch aoo gaarne geneigd is, rich in zijn
kleeding aan te passen, was en is het ook heden
ten dage nog voor velen een gereede aanleiding
om de garderobe aan de laatste voor jaars-mode
aan te passen En met dankbaarheid aanvaar
den we de producten, welke door een leger
modekunstenaars op elk gebied zijn uitgedacht.
Des te typischer is daarom wel het op bet
eiland Marken gekende gebruik. Want in plaats
Kinderen van het eiland Marken op hnn
pinkster beft" wtgedost!
.Luilak, slaapzak
Hfj is opgestaan en mag niet meer
[naar bed toe gaan!**
ESS
■vl»
ra
i dsas
m ge-
Hct geld, dat de kinderen kregen, bleef niet
lang in de zakken, want nauwelijks had men de
ronde door het dorp gemaakt, of de jongens
gingen het geld in snoepgoed omzetten.
Het gebruik van den Drentschen langslaper
is thans bijna geheel verdwenen
0.26
0.25
Pinkater gebruiken in
de kerk
Gooi.
3.—
3
Uw
en
»ch-
99
aai Tf
De vormen, waarin het Pinksterfeest gevierd
wordt. zijn wel zoo talrijk, dat een volledige op
somming der gebruiken, zoo niet onmogelijk,
dan toch in leder geval zeer eentonig zou wor
den. We zullen daarom volstaan met slechts en
kele san de vergetelheid te ontrukken.
stad vernield en verwoest zijn, soodat bet naar
was om aan te zien En is het schoer naar het
Noorden overgetrokken En om zoon straf af te
weren, beriepen de boerrigters eenen Hölting
(een vergadering van alle goedsheeren in de
marken) tezamen, om te beraden, wat aan de
zaak te doen was en men kwam daarin overeen,
om door liefdegiften in den vervolge bevrijd te
wezen van onweder en hagelslag”.
Uit een veel oudere aanteekening blijkt even
wel, dat bet gebruik reeds voor 1738 moet heb
ben bestaan Want in het oud-archief van Oot-
marsum komt nl. voor een „request voor die
Borgemetsteren ende Provisoren der Armengilde
tot Ootmarsum met beschikking van den Drost
van Twenthe van 19 January 1672". Daaruit
blijkt het volgende: Een vrouw in Klein-An
gele, Noe Telle genaamd, had aan den Armen
gilde 20 daalders vermaakt, staande onder* den
Brugger (een thans afgebroken boerenhuis) al
daar. waarop ook aanspraak werd gemaakt door
de Groot Angelen boeren, die onder den boom
van den Esrh staande, genaamd den Bokum.
aan armen brood uitdeelden.
F i
t.1
Een btj uitstek Zeeuwsch Plnkstergebruik is
wel het ringrijden op Walcheren, welke feeste
lijkheid de laatste japen hoe langer hoe meer
weer In eere wordt hersteld.
De Vllssingsche dichteres Betje Wolff, die de
Plnksterkermls te West-Bouburg in haar jeugd
wel meerdere malen zal hebben medegemaakt,
verhaalt in haar gedicht ..Walcheren" uitvoerig
over het ringrjjden Vanzelfsprekend zaten de
boerenzoons op hun mooist uitgedost te paard,
maar ook de Souburgsche meisjes lieten rich niet
onbetuigd! En .geen Waterlandertje was ooit
zoo puncteljjk dan Souburgs meisjes zijn om t
renperk te vereeren.. Wat vragt van goud aan
hoofd en hand! Ja, dat is d'opachlk van het
land!" Dat het er vrooiljk toeging, laat rich ge-
makkelpk indenken.
van rich in nieuwe kleeren te steken, halen de
eilandbewoners met Pinksteren de kleeren. wel
ke hun voorouders drie eeuwen geleden hebben
gedragen, voor den dag, om rich ermede te
tooien De folklorist Ter Oouw vertelt, dat in
het jaar 1869 bi) een verkooping op Marken een
hemd, dat reeds jaren in de familie was geweest,
voor niet minder dan vUf-en-dertig guldens werd
verkocht!
Prijs f
Prijs f
□enken we bij het lezen van het woord Plnk-
iteren onmiddellijk aan de herdenking van bet
rondere gebeuren van de Nederdaling van de o
H. Geest over de Apostelen, het woord Pinkste
ren «elf heeft etymologisch een andere beteeke-
nis. Het is namelijk afkomstig van het Griek-
Kbe woord .Pentekoste", dat „vijftig” beteekent.
Het oude woord Sinxen. dat onze voorouders
bezigden en dat de Vlamingen nog zeggen, is een
verbastering van het Fransche woord Cln-
quième. dat weer een afkorting is van het
Lattfnsche Quinquagesima en beteekent „vfjf-
ögrte’, waarmede bedoeld wordt de vijftigste
dag na Paschen. de dag waarop bet kerkelijk
feest gevierd wordt
9.19 en
per stuk
Wanneer er echter een feest is. dat reden tot
Heugde geeft, dan is het zeker wel het Pinkster
feest. Is Paschen bet feest der vreugde, de da
gen die tusschen Paschen en Pinksteren vallen,
rijn van oudsher, ook In de Kerk, dagen van
rreugde geweest. Het .Alleluja" is er het sym
bool van.
Deze vreugde uit zich niet alleen In de kerk,
maar heeft zich ook in den loop der eeuwen
«ffreteekend In de folklore Hier hebben rich
echter vele gebruiken van kerkdijken en heiden-
acben oorsprong zoo vermengd, dat In vele ge
vallen nauwelijks de kerkelijke oorsprong van
hét Pinksterfeest te onderscheiden is. Daarbij
komt nog. dat het Pinkstergebeuren gevierd
wordt juist in de periode, waarin de winter van
ons afscheid neemt en het Uefelljkste der jaar
getijden. de lente, zijn joyeuze entrée maakt! En
deze wisseling van de jaargetijden was weer
voor vele volkeren reden tot feestvieren. Aldus
vleien twee vieringen samen, hetgeen vanzelf
leidde tot een inniger samensmelting dan an-
den wellicht bet geval zou zijn geweest-
j
Het Pinksterfeest, een Hoogfeest der Kerk,
wordt helaas vaak te weinig als zoodanig ge-
owardeerd. Dat blijkt althans op vele plaatsen
oH de betrekkelijk geringe belangstelling, welke
de voorbereiding irordt geschonken. Voor
velen iaat het feest van de nederdaling van den' ®»«t de roggebrooden aan lange stokken over
g Geest over de Apostelen schier ongemerkt
voorbij voor wat de; kerkelijke viering betreft en
de beide Pinksterdagen worden als een welkome
korte vacantie benut en uitgebuit. Wat een ver-
jchll met vroeger, toen tot drie dagen toe de
kerkelijke viering voortduurde met algemeene
deelneming van het volk, opdat naar waarde het
genade-geheim van de nederdaling van den
H Geest herdacht kon worden.
kunnen w(j den nadruk leggen op het feit, dat al onze artikelen
dagelijks versch zijn.
Deze zijn niet te vergelijken met fabrieksproducten
0.50
Zoo bestond in den tijd der Middeleeuwen
het rinnebeeldlg gebruik op Pinksteren dut
sen in de kerk te laten rondvliegen. Dit wend
Ordes n ter herinnering aan de nederdaling
zsn den H. Geest onder de gedaante van
•en duif.
Ook liet men wei in sommige pissteen
*00je roaeblaadjes. hoog vanuit de gewd-
Mn van het kerkgebouw, op de geloovlgen
neeroalen onder het zingen van het „Vent
Oeaior". De roode roseblaadjee warer dan
een zinnebeeldige voorstelling van de vurige
tongen, onder welke gedaante de H. Geest
de apostelen is neergedaald.
In Drente „vierde" men het „Luilakkenfeest”
anders. Vroeger werd het vee lederen dag uit
de weide naar den stal gebracht voor de mest-
vorming, waarbij jongens én meisjes van tien
tot dertien jaar als begeleiding dienden
Nu was het vaak een wedstrijd tusschen de
kinderen, wie het eerst de koeien op de gemeen
schappelijke weide had gebracht, terwijl de laat
ste het in den regel moest ontgelden Vooral op
den Tweeden Pinksterdag sloofden de jongens
en meisjes zich uit. Voor dag en dauw werd bet
vee uit de stallen gehaald en hij, die het laatst
„op de diek" verscheen, kreeg dien dag den bij
naam van pluste koek". waarbij ,.nust" nest of
bed beteekent, terwijl het woord „koek" wel voor
zich spreekt!
Wanneer de jongens het vee in de welde had
den gebracht, wachtten zjj den slaapkop op den
weg op De jongens droegen op hun hoofd een
eigen gemaakt, uit takken bestaand, hoofddek
sel en niet zoodra was de laatste op de plek ver
schenen. of hij werd met de takkenhoeden ge
slagen. natgegooid en met brandnetels gepijnigd.
Vervolgens trok men hem In optocht ringend
door het dorp en de dorpelingen, die plezier in
het kwajongensspel hadden, gaven den kinderen
geld en lekkernijen.
Dc jongens zongen:
den schouder naar den „Boaken". ofwel zij stel
len het brood beschikbaar b|] den bakker in het
dorp
Een der oudste boeren neemt de leiding op
rich en roept: ..Eerst bidden jpngens!" en de
boeren knielen met ontbloot hoofd langs den
weg Wanneer het gebod .Is afgeloopen. telt men
hoeveel liefhebbers er zijn en vervolgens worden
de brooden verdeeld Zoo noodlg snijdt men de
brooden met een zakmes aan stukken, opdat
ieder zijn deel krijgt en als alles is verdeeld,
knielt men opnieuw neer en een oogenblik
heerscht er een plechtige stilte temidden van de
onafzienbare korenvelden.
Tevreden over hun liefdewerk, vertrekken de
boeren weer langs de verschillende paden naar
hun huis, terwijl de bedeelden met gevulde kin
derwagens langs de zandpaden in de richting
van Ootmarsum vertrekken.
Zeer oude aanteekemngen beschrijven den
oorsprong van het gebruik aldus: „In het jaar
1738, den 21en Juny. is er een donderschoer op
gekomen uit Zuid-West omtrent vijf uren en is
overgekomen te half zes. waaruit zoo een schrik
kelijke regen Is gevallen met zware donderslagen
en ligtingen. dat de hulzen beefden en daar Is
hagel gevallen zoo groot als eendeneyeren, waar-
de glazen met de wind werden Ingeslagen
en vele roggenvelden en andere vrugten rond de
met 2 boorden en 2 paar manch.
met mooie das CADEAU
Een oud gebruik, dat heden ten dage, ril het
in mindere mate in enkele plaatsen van ons
land, aooals Amsterdam en Haarlem, nog voort
leeft. is het zg „luilakken". En het is vooral de
jeugd, die zich hierbij op Pinksterzaterdag doet
gelden.
In Haarlem bijvoorbeeld staat zij vroeg op
om dan bij degenen, die nog rustig op één oor
liggen, op onzachte wijze aan de bel te trekken.
Sommigen gaan zelfs zoover om met wit krijt
het woord „luilak" op de deur te schrijven.
Bovendien wordt in deze stad een traditioneele
bloemenmarkt gehouden, welke Vrijdagavond
begint en den geheelen nacht voortduurt tot
Pinksterzaterdagmlddag twaalf uur. Tallooae
Haarlemmers trekken dan naar deze lullak-
markt om beladen met bloemen en planten
terug te keeren.
De „luilak" intusschen. die niet aoo vroeg op
staat als zfjn makkers of huisgenooten, moet het
dien dag ontgelden. Menigmaal moet het
.slachtoffer" het volgende minder vleiende
liedje aanhooren:
Ootmarsum worden nog vele oude gebrul-
■en in eere gehouden en een der minst bekende
mervan is de brooduitdeeling in den Angeler-
•J~* **der jaar op Maandag na Pinksteren
Kindt In al zjjn eenvoud heeft dit meer
“"karakter van een vrome plechtigheid
«k Jaar op Maandag na Pinksteren komen de
rewoners van de erven Groot en Klein Angelen
ween open piek In den „Esch de Boaken" ge-
•Boams<hen diek" en door kreu-
™out begrensd, om aan de armen van Oot-
raarsum roggebrooden uit te deelen. Met dit
doel hoopt men Gods zegen te verkrijger.
over de oogsten, opdat de rogge van vorst en
hagel gevrijwaard moge blijven. Op dien dag
begeven de armen rich naar den „boaken”;
moeders van groote gezinnen nemen al haar
kinderen mee, want ieder krijgt een brood.
Langs verschillende paden komen de boeren
OP EEN RUWIEL VAN
Sen le klas Dames- of Heeren-Rijwiel. met C N T R I X
remnaaf. compl. met gekeurd achterlicht, bel. bag-drager
met stand, kettlngkast enz. enz. slechts 25-23
Dito Rijwiel, met origin. TORPEDO-Remnaaf slechte ƒ26.53
Drie Jaar schrifteljjke garantie
Enorme sorteering Rljwlelonderdee'.en
Prima materiaal Lage prijzen
Buitenbanden vanaf f 0.69
PARA-Buitenbanden. met dik profiel, vanaf 1.10 met gar.
Bovendien nog MIDZA-BONNEN Koopt voordeelig. koopt bij
en n WT VB n V ALKMAAR, tel. 193»
ffUM nj u U A *4 ZILVERSTRAAT no 6
Cl
I
S7
29
39
1.45
32
45
44
44
34
TJES.
gel..
dergelyke rozenregen daalde in vroeger
**'J**n Rome op Hemelvaartsdag op de ge
lovigen neer In andere plaatsen verzamelde
rozeblaadjes van zeven verschillende
Wemsoorten, welke dan op het Pinksterfeest
strooid werden en welke symboliseerden dc
r*»en van den H Geest
°4 J^nJuur-drie“ worden op Wairheaan atnprvderèae pehouden» wMk. oud aoiiuapel tteeda tneer in mm wordt leuateid
Cake, per stuk
Pic-Nic-Cake. per stuk
Kleine Cake. 10 stuks
Korstjes. 5 stuks
Blanke kantkoek, per pond
Diverse soorten Theebanket, per ons
Fijne Allerhanden. per ons
Verder onze overbekende Krentenbrooden.
Fijne Tulbanden, gev. met Amandelpers. vanaf
Reclame Tulbanden, gev. met Amandelpers. vanaf
Vraag onze eigengebakken Ontbijtkoek, onovertroffen
in kwaliteit, per stuk 15 en
Gember Kluiten. 15 cent per stak. 2 voor
BELEEFD AANBEVELEND
PAYGLOP 7 TELEFOON 3007
2e PINKSTERDAG als le Pinksterdag.
3e PINKSTERDAG als le Pinksterdag.
14 JUNI: EXTRA-RECLAME-TOCHT n. Rotterdam—Vlaardingen
Westland.Haag en Schev. met Interess. Fabrieksbezoek.
2 maal consumptie en prima koffietafel. Afrit 7 uur. Haast U
met opgave, beperkt aantal Deelnemers. Prijs f 2.25
Om 6.30 uur vertrekt ook een wagen uit Behagen. Prijs f 2.75
2/2 dag n. BRUSSEL—ARDENNEN, GROTTEN v. RAN enz. f 17.—
4 dg. (Vertrek Woensdag 31 Mei) RECLAME RIJNREIS met prach
tige Bootvaart Wiesbaden-Bad Ems enz. Deze reis kost nor
maal f 36.—, NU RECLAMEPRIJS SLECHTS f 26.—.
Hotelkosten en maaltijden zijn In de prijzen Inbegrepen.
Inlichtingen en opg. Reisbur. H.A.B.O., Stationsweg 37B, Alkmaar,
maar, Tel. 4334, enbü den Reisleider: C. TEN BRUGGENCATE,
Heerenweg J 98, Heiloo, Tel. 4215.
le PINKSTERDAG. Rhenen met bezoek Dierenpark en
Inbegr. voll. entree 8.30 uur. Prijs f
Arnhem en omstreken 8.00 uur. Prijs f
Middagtocht naar Valkeveen-Hllyersum-Soestdljk etc.
13.30 uur. Prijs t
