F OP DEN
MOLEN
3
De taak der hoogere standen
Krachtige rede van
Kard. Faulhaber
VEREENIGING
HOUDT UW EIGEN LAND
IN EERE
MAANDAG 12 JUNI 1939
auto
gegrepen
van
Onze plicht jegens Indië
Groote belangstelling te Lochem
veile
Brand verwoest een
cartonnagefabriek
Zij
•r
Kerkelijk leven
NAAR SPANJE TERUG
BENOEMINGEN
ONTEIGENING IN LAREN
In het bisdom Haarlem
Indische indrukken
UIT DE STAATSCOURANT
Thans dreigt men:
moeten uitgeroeid!**
Burgemeester in
vrijheid
Gespeeld door Concertgebouw
orkest
Voor Noordhollands water
leidingbedrijf
Bedryf minstens vier weken
gestagneerd
NEDERL. ARBEIDSBEURS
TE OBERHAUSEN
VOOR MENSCHL1EVEND
HULPBETOON
NACHTEGAAL-SLACHTOFFER
TER AARDE BESTELD
TIENJARIG JONGETJE
ERNSTIG GEWOND
Onderwijs
De Kerkvorst herinnert aan de vele
priesters en theologanten, die
stierven voor het vaderland
Gramofoon-opname
Wilhelmus**
„De onderneming moet wezenlijk
een tak zijn van maatschap
pelijk hulpbetoon”
Dame en een kind ernstig gewond
MTEMATMULE MOTO R RACRS
ciacviv vam aaaMvwa
Medaille verleend aan dienst
plichtig soldaat
Nauwgezetheid vereischt by de
levering aan andere landen
Toespraak Mgr. dr. J. de Jong
Overplaatsing naar Arnhem
Beroeps-ethiek en moreele
herbewapening
a
ZU kunpen echter niet voldoende tot reali-
Haarlem
heeft
en
tot
tot
vice-
toenemend
Op allerlei gebied U een sterk
Zy houden echter -
alleen een loffelijk streven in.
De
besloot
schap
«as opnieuw gewijd aan de gedachte, dat
ontkerstening van het volk een vernietiging
van weerstandsvermogen en kracht.
Deze eisch geldt niet alleen voor deelnemers
aan internationale, mln of meer officieele sa
menkomsten, feitelijk behoort iedere Nederlan
der. die in het buitenland vertoeft, er voort
durend aan te denken, dat zijn optreden en ge
dragingen niet onverschillig zün voor den naam
van ons land.
Ook de wy«e, waarop men zich. in het bui
tenland s()nde en In het algemeen tegenover
buitenlanders uitlaat over ons land, is nier
zonder beteekenls.
Een ander verschijnsel, dat den naam van
ons land niet geringe schade toebrengt, is de
weinige nauwgezetheid, welke somtijds bjj le-
ZATEDDAcl
1 JULI
ASSIN
Met 1 October 1939 is opnieuw benoemd tot
lid van het college van curatoren der rijksuni
versiteit te Utrechtmr dr. J. Donner te s-Gra-
venhage.
Met 1 September 1939 is benoemd- tot leeraar
in vasten dienst aan de RHB8 te steenwijk
W. J. Tuin, thans tijd.
Wederom is tijdelijk benoemd tot leeraar aan
de R.H.B.S U Sneek: dr. J. F. Otta.
hel-
in de
Vervolgens was het woord aan oud-mlnlster
mr. dr. T. J. Verschuur, voorzitter der RK
Staatspartij, die een voordracht hield, getiteld:
..Indische Indrukken
Zaterdag werd te Utrecht de vierde Landdag
un de St. Adelberts-vereeniging gehouden.
Om half drie begon de namiddagbijeenkomst
in het Jaarbeurst estaurant. onder leiding van
Jhr mr. P. O. M van Meeuwen. Den Haag, die
memoreerde, hoe de vcreeniging dank zij een
contributie-verhooging in het afgeloopen jaa-
haar vleugels breeder kon uitslaan
Wil men aan de cultureele beteekenls van onr
land en aan Nederlandsche toestanden op al
lerlei gebied. waarbij ik natuurlijk ook denk
aan die in Ncderlandsch-Indie en in onze West
meer algemeene bekendheid geven, dan mag
en kan dit niet uitsluitend regeeringszaak zün.
dan dienen de handen ineengeslagen.
Dit heeft onze regeering voor 25 jaren inge
zien, toen zij. tegenover den aandrang tot het
benoemen van een vaste commissie, die zich
voor rjjksrekening sou belasten met het doen
houden van voordrachten door Nederlanders in
den vreemde, er de voorkeur aan gaf. dat voot
dit doel een particulier comité zou worden op
gericht, dat over een njkssubsidie zou kunnen
beschikken.
De uitkomst heeft bewezen, dat de regeering
dit juist had gezien. Toen, een paar jaar ge
leden, de regeering zich, onder den drang der
tijden, genoopt zag de geheele subsidie aan de
vereeniging te doen vervallen, hebben de leden
onder het Nederlandsche publiek zooveel be
langstelling weten te wekken, dat tal van nieu
we leden zich aanmeldden en het bestuur in
staat stelden zün nuttige werkzaamheid voort
te zetten, zy het met inachtneming van nog
grootere zuinigheid dan waarop het steeds be
dacht was geweest Een mooi voorbeeld inder
daad. dat men niet alles van den staat moet
verwachten en er ook met eigen krachten kan
komen.
Wij hebben een taak, aldus eindigde spr. zjjn
rede, die niet tot binnen onze grenzen beperkt
is. een taak ook met betrekking tot het buiten
land.- Al wat wij doen om den gemeenschaps
zin tusschen de volken te bevorderen en zelf
zucht en onoprechtheid te bestrijden, komt ten
slotte ons vaderland ten goede.
terllngen.
lenigingen,
gesneuveld
stroom van
dreigingen
zelfs openlijk: .Zij moeten uitgeroeid worden I”
Juist in den geestesstrijd der wereldbe-
•chouwingen aldus Kardinaal Faulhaber
•taan de priesters in het voorste gelid. Maar
het is moeilijk zich voor te stellen, dat een
Priester, die zijn trouw aan het vaderland en
T°lk bewezen heeft, In den .JCulturkampf" on
trouw zou worden aan zijn Kerk.
Op Dinsdag na Pinksteren heeft Kardi
naal Faulhaber, aartsbisschop van Mün
chen. een gedenksteen onthuld in den Dom
te München ter nagedachtenis aan de
Beiersche priesters en theologanten, die in
den wereldoorlog gesneuveld zijn in dienst
van het vaderland. De Kardinaal heeft bij
deze gelegenheid een belangrijke toespraak
gehouden
Op den weg naar Hatert bij Nijmegen zijn
Zaterdagmiddag een oude dame en een
kind door een auto van de F.T.T. aangereden
De chauffeur wilde uitwijken voor een kind, dat
op een autoped plotseling den weg overstak.
Twee jaren geleden arriveerde aan het Hoog-
ovenbedrijf te IJmulden het met erts beladen
stoomschip ..Mari Elvira” Juist toen het schip
gelost werd, viel haar plaats van bestemming,
Bilbao, in banden der troepien van Franco. De
officieren wenschten metiFhun schip naar deze
stad terug te keeran, doch de matrozen en
machlnekamerpersoneel weigerden dit, met als
gevolg dat er aan boord groote oneenigheid
ontstond, waardoor de politie zelfs genoodzaakt
werd in de onmiddellijke nabijheid van het
schip een politiepost te plaatsen. Vrij spoedig
kon deze post mede door het vertrek der offi
cieren en vele matrozen weer worden opigehe-
ven. Het schip, dat nu reeds twee jaren nabij
de Noordersluls aan den kant ligt, zal zeeklaar
worden gemaakt en weer naar zijn thuishaven
Bilbao vertrekken.
VAM kIMaiANI
Kaarten bg ge bekenëe veerverkeegera
kardinaal-aartsbisschop van München
met een woord over de vredesbood-
van den H. Vader Zijn laatste woord
de
te
Dezer dagen zijn aan H. M. de Koningin,
alsmede aan H H K K H H Prinses Juliana
en Prins Bernhard de eerste exemplaren aan
geboden van een. op initiatief van de Neder
landsche vereeniging ..Concertgebouw-vrtenden
vervaardigde gramofoonopname van het Wil
helmus. gespeeld door het Concertgebouw
orkest onder leiding van prof. dr. Willem Men
gelberg. terwijl aan de andere zijde van deze
plaat een fragment van het ..Wilt heden nu
treden” uit Valerius’ ..Oedenck clanck" is op
genomen.
Een der overwegingen, welke hiertoe hebben
geletd. vond haar oorsprong in het feit, dat
bij internationale 'manifestaties, zoowel hier te
lande als in het buitenland, de uitvoering van
ons volkslied dikwijls te wenschen overliet. Met
de moderne hulpmiddelen van gramofoon er
radio zal het thans mogelijk zijn tot in de
meest afgelegen streken, waar Nederlanders te
zamen «Dn. het Nederlandsche volkslied In al
zfjn schoonheid te doen weerklinken
Bereids is door het bestuur van de Neder
landsche vereeniging ..Concertgebouw-vrlenden
zoowel van den secretaris van H. M de Ko
ningin. als van H H K. K. H H Prinses
Juliana en Prins Bernhard een schrijven ont
vangen. dat zij dit initiatief op hoogen prijs
stellen en de plaat gaarne aanvaarden
De tijd, waarin men onversahllligheid aan den
dag legde met betrekking tot de vraag, hoe men
in het buitenland over ons dacht, aldus spr..
is voorbij. Meer en meer hebben de omstandig
heden er toe gedreven aandacht te wijden niet
alleen aan het gebeuren in andere landen. Maar
ook aan de meeningen. welke elders omtrent
ons rijk, zoo in Europa als dichter bij den
evenaar, tot uiting kwamen.
De schade, welke op f 50 000 gulden wordt
geraamd, wordt door verzekering op beurspolls
gedekt De fabriek was ook tegen bedrijfsschade
verzekerd. Het gebouw zelf was eigendom van
de N V Koninklijke Nederlandsche Machine
fabrieken en eveneens verzekerd. Het bedrijf zal
voorloopig minstens vier weken stil liggen.
Naar wc vernemen is Zaterdagmorgen de
burgemeester van West woud, die, zooals ge
meld. was gearresteerd in verband met het
vermoeden van steunfraude op de secre
tarie aldaar, op vrije voeten gesteld
Zaterdag heeft te Helmond in de N V. Car
tonnagefabriek .het Zuiden” aan den Kanaal
dijk. een felle brand gewoed, waardoor het be
drijf ernstig gestagneerd Is geworden. De brand
werd omstreeks elf uur ontdekt in een loods
met cartonvoorraden en sloeg van hieruit ovei
naar de aangrenzende fabriek In korten tijd
stond ook deze in lichter laaie, wat gezien het
zeer brandbare materiaal, geen verwondering
wekt. Inmiddels was de brandweer gealarmeerd,
die met groot materiaal het vuur bestreed
Zij slaagde er in den brand tot de fabriek te
beperken, maar deze is geheel verleren gegaan
met de zich daarin bevindende machinerieën.
-Wie de weermacht in militair opzicht
Bewaprenen, maar haar in godsdienstig
’Wcht wil ontwapenen, heeft haar niet
**vapend. maar in werkelijkheid ontwa-
l*nd! Want offerUefde en trouw tot in den
do°d staan in nauwe verbinding met den
«odsdianst De godsdienst is de bron van
kracht niet de godsdienst als alge-
veranties aan het buitenland wordt in acht ge
nomen. Menigmaal zijn goede kansen voor on
zen exporthandel verloren gegaan door de kwa
de praktijken, waaraan zich een Nederlandsche
koopman had schuldig gemaakt By de bestaan
de scherpe concurrentie ligt het voor de hand,
dat een dengelijk op zich zelf staand feit door
naijverige buitenlanders wordt uitgebuit. Maar
niets kan oox onzen goeden naam ernstiger be
ll ad reien. dan gebleken gebrek aan goede
trouw Even goed als hier te lande is men in
het buitenland al te veel geneigd te generali-
seereu
Daartegenover staat, dat weinig meer ge
schikt is om onzen buitenlandschen handel in
het algemeen te bevorderen dan de op ervaring
gegrond^ overtuiging, dat een Nederlander zijn
buitenlandsche afnemers in alle opzichten tot
hun volle tevredenheid bedient en dat men on
der alle omstandigheden op de degelijkheid zij
ner waren en op zijn goede trouw kan rekenen
Ingediend is bij de Tweede Kamer een ont-
eigenlrkpsontwerp voor het uitbreiden van de
waterwinplaa ts in de gemeente Laren van de
provincie Noord-Holland ten behoeve van het
verzorgingsgebied van het provinciaal waterlei
dingbedrijf van Noord-Holland in de afdeeiing
Zuid.
Om de kleine te sparen gooide hij het stuur
naar links en kwam met zijn wagen tusschen de
boomen terecht op het voetpad langs den hoofd
weg. Hier wandelden de 51-jarige mej. J. Teeu-
wlssen. de twee jongens Wijnschenk en bet
twee-Jarige jongetje V. De dame en de zeven
jarige W. Wijnschenk werden gegrepen en zwaar
aan het hoofd verwond. De twee anderen ble
ven ongedeerd
In alle stilte en eenvoud is Zaterdagmiddag
op de begraafplaats te Lochem ter aarde be
steld het stoffelijk overschot van den milicien
P B Leussink Jr, die zooals men zich her
innert Dinsdag jj. bij het ongeluk met het
KLM-vliegtuig ..Nachtegaal” bij Schiphol om
het leven is gekomen.
Onder de véle aanwezigen op het kerkhof be
vonden zich om de KLM -piloot, de heer Snit-
selaar. die de verongelukte „Nachtegaal" Dins
dagmorgen bestuurde, de KLM -marconist Ooi-
gaard. de heer Loo van den stationsdienst en
de heer Breedveld van den technischen dienst
der KLM op Schiphol. Ook de burgemeester
van Lochem. de heer R van Luttervelt. woon
de de-droeve plechtigheid bij.
Namens den oonjmandant van de 2e compag
nie luchtdoelartlllerie. kapitein Van der Laag,
die wegens famille-omstandigheden verhinderd
was. sprak luitenant Van Katwijk, die den om
gekomen milicien schetste als een flink en dap
per soldaat.
Er waren o m. bloemen van het 19e peleton
van de 2e compagnie, waarbij Leussink was in
gedeeld. van de officieren, onder-offlcieren en
manschappen van het le luchtvaartregiment.
van de officieren en vaandrigs van den lucht-
verdedlgingskring Amsterdam, van de KLM.,
van de bemanning van de ..Nachtegaal” en van
de vereenigirwi van KLM-vliegers
Naar wij vernemen zal binnen afzienbaren
tijd de Nederlandsche Rijks Arbeidsbeurs te
Oberhausen, in Dultschland. directeur Dr. B
Kapma. naar Arnhem worden overgeplaatst.
Het ligt in de bedoeling, dat deze overplaatsing,
welke zal geschieden om motieven van adrni-
nlstratieven aard, in medio September haar
beslag zal krijgen.
De voorzitter, de heer P. J. de Kanter. sprak
een openingsrede uit, waarin hij een woord van
welkom tot de aanwezigen sprak, onder wie
zich de minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. dr. J. R. Slotemaker de
Bruine en de gezant van de Unie van Zutd-
Afrika. dr. H. D. van Broekhuizen, bevonden en
tal van vertegenwoordigers van geestverwante
organisaties.
Na deze rede werden de prijzen uitgereikt
voor de twee prijsvragen, welke het hoofdbe
stuur had uitgeschreven. De eerste had tot op
gave de dwaasheden in beeld te brengen, die in
het buitenland zoo al over Nederland verkocht
worden. De tweede beoogde het ontwerpen van
een embleem voor de vereeniging. In beide
prijsvragen behaalden den eersten prijs de hee-
ren Joh. T. Hulsekamp en H A. van Botten
burg. In de eerste prijsvraag behaalde mr. D.
Vis den tweeden en mej. J. E. Thomas den der
den prijs. In de prijsvraag voor het embleem
behaalde de heer R van der Kllft den tweeden
prijs.
Hierna hield de minister van Staat,
president van den Raad van State, jhr. mr. F.
Beelaerts van Blokland, de feestrede.
Z. H Exc. dc Bisschop van
benoemd
tot deken van het dekenaat Alkmvar
en tot pastoor der parochie St. Laurentius aldaar:
den Zeereerw. heer J. Th. Jacobs;
tot deken van het dekenaat Wervershoof
pastoor te Wognum: den Weleerw. heer
L. H. M Nieuwenhuizen;
tot pastoor te Akersloot den Weleerw heer
A. A van den Berg;
pastoor te Rhoon den Weleerw. heer
G. H. Hubers, thans kapelaan te Rotteroam
(H. Lambertus»
Vijf en twintig procent van de legeraalmoe
zeniers en van de theologiestudenten, die mee
in den oorlog zijn gegaan, zijn niet terug geko
men Het is goed dit te weten. De Kerk behoeft
niet te vreezen voor de statistiek, hoeveel kloos-
leden van katholieke studentenver -
jonge mannenvereenigingen. enz.,
zijn. Juist nu verheft zich een
i aanklachten, smaadwoorden en
tegen de priesters, en men dreigt
Kardinaal Faulhaber wees eerst op de be
teekenls van de vier afbeeldingen in relief op
het monument: Een zwaargewonde soldaat
ontvangt van een geestelijke het H. Oliesel.
Een priester verkondigt het Woord Gods aan
•andachtig luisterende soldaten. Een gods
dienstoefening in het woud. Aan een stervenden
soldaat wordt bij een brandend dorp de H.
Teerspijze gegeven.
Daarop zeide Kardinaal Faulhaber dat het
■eer zeker gerechtvaardigd is, om nu dit mo
nument te onthullen. Juist in den tegenwoordl-
gen tijd is het noodlg er aan te herinneren,
hoeveel priesters in den oorlog gesneuveld zijn
1 e Tweede-Kamercommiasie, intesteld
fjom verslag uit te brengen over de
A-'nota van minister Ooaeling’betref
fende de zaak-Oss. heeft haar arbeid be
ëindigd. Zij is tot de conclusie gekomen,
dat behoudens enkele, niet de hoofdzaac
betreffende, details de geheele aangelegen
heid haar voldoende duidelijk is geworden
om een uitspraak over het door den minis
ter gevoerde beleid te doen en dat het als
nog instellen van een parlementaire en
quête niet noodzakelijk is. Al is de qpmmis-
sie het niet eens met de door minister
Gosellng genomen maatregelen tegen de
marechaussee-brigade te Oss. zij moet er
kennen. dat deze brigade fouten heeft be
gaan. die maatregelen wettigden. Zij is ech-
'ter van meening, dat met minder straffe
maatregelen had kunnen worden volstaan
Zij is ten volle overtuigd van de goede
trouw van den minister, ook al keurt zij
bet door hem gevoerde beleid af. De nota
van den minister en het haar ter beschik
king staande materiaal doen haar besluite::
de Kamer voor te stellen de nota van den
minister voor kennisgeving aan te nemen
Met deze uitspraak van de Kamercom
missie is heel de geweldig en tendentieus
opgeblazen affalre-Oss tot haar nuchtere en
lakelijke proporties herleid, n.l. tot een ver-
schil van meening over het gevoerde be
leid. een questie dus van appreciatie, waar
over men eindeloos en ook nutteloos kan
discussieeren. Deze uitspraak, die uitdruk
kelijk geen motie van wantrouwen in den
minister wil zijn, levert dan ook geen rede
lijken grond aan hen, die van de affalre-
Oss een galg hebben willen maken niet al
leen voor Barbertje Ooseling. maar ook
voor geheel het kabinet. Voor hun politieken
molen draagt de Kamercommissie geen
deugdelijk koren aan, maar het is hun meer
om het verblindende kat der sensatie, dan
om het koren, waaruit men het goede
brood maakt, te doen.
gemaaKZ van correct, reenisenapen en van
noo« intellectueel gehalte
Wanneer aan het vooruitstrevende bestuur ir.
Indiè een fout zou kleven dan is het misschien
d» imitatie-gedachte
Zco tracht men ook de democratie in te voe
ren om te komen tot decentralisatie.
Men dient bj) deze proef echter zeer voor
zichtig te zijn en er rekening mee te houden, dat
dc Inheenvche geest sterk verschilt van men
van den Europeaan.
Voor den inheemsche is het materieele aller
minst geschikt. Daarvoor is zijn ziel te fijn
bewerktuigd.
Een groot deel van de gouvemementszorgen is
om in verband met het voedseltekort groote
groepen van de Inwoners van Java en Madoera
naar minder bevolkte streken over te brengen
De Javanen, die naar andere streken zjjn over
gebracht en niet hangen aan eigen omgeving,
zijn meer ontvankelijk voor het christendom.
Deze transmigraties zijn voor de missionarissen
dus van groot belang. Op het gebied van den
landbouw is door ontwikkeling van den «indi-
seben boer nog veel te doen. Daarnaast moet
aan industrialisatie gedaan worden, wq^rbij spr.
vooral denkt aan fabreken voor inheemschen.
Deze industrialisatie geschiedt onder streng
toezicht van de regeering met het oog op socia
le toestanden, terwijl zü zich ondanks tegen
werking van de bevolking ook bemoeit met het
loonpeil.
Bu die industrialisatie van den inlander is
het merkwaardig, dat de Javaan het eerste eco
nomisch inzicht nog niet bezit. Door voorlich
ting wordt echter al veel bereikt Sommige
kleine ondememlrsren hebben zich door coöpe
ratief samenwerken al aardig weten te ont
wikkelen.
indiê verkeert op het oogenblik nog op het
dieptepunt van depressie Het staat op een
uitvoer-nlveau van 500 millioen per jaar. ter
wijl het 2000 millioen is geweest. Spr. heeft
echter den Indruk, dat Indië voor de® uitvoer
van grondstoffen voor heel de wereld weer veel
zal gaan beteekenen. Daarbij is het noodig. dat
de industrialisatie en de cultures onder leidmg
zjjn van Europeanen. De vooruitzichten voor
de cultures en de industrie in Indië lijken spr
Zeer bemoedigend.
Merkwaardig is de positie van den Indo-
Europeaan. Hij heeft een hoogere positie dan
de inlander, die hem een andere levenshouding
doet Innemen, waarvan het tragische is. dat
hij deze moet afleggen, als hjj te midden van
Europeanen komt te verkeeren De grootste
moeilijkheden, die de missies ondervinden, ko
men eensdeels van de gouvernementsambte
naren (artikel 1231 en anderdeels van een ge
vestigde religieuze kracht, den Islam Spr. neeft
den indruk, dat eerstdaags artikel 123 zal wor
den geschrapt, maar daarmede hebben de ka
tholieken het nog niet gewonnen Het betee-
kent alleen nog maar afschaffing van een be
lachelijk onrecht.
De invloed van
het mlssie-werk is^moeilijk
loven.
Spr..eindigde zijn interessant betoog met na-
drukkeljjk te wijzen op de verantwoordelijke
taak, die wij ten opzichte van Indië hebben.
Na een korte pauze hield pater dr. Th. Keu-
lernans O. Carm. een inleiding over
satie komen, als wij den inhoud niet bewust
worden en ons leven er naar richten, zooals H.
M de Koningin heeft gezegd: „Christ avant
tout”.
Wü zitten diep in het moeras, vooral door
dorst naar goud. Daarom wü men weer terug
naar oude geestelijke waarden.
In dit verband wijst spr. erop, dat op de
neutrale gymnasia nog alleen de oude
aensche schrijvers gelezen worden en
bloemlezing van moderne schrijvers op de H.B.8.
vindt men geen Mauriac of Rilke.
Toch hebben we allen het verlangen naar
iets hoogers en vandaar een intensieve bewe
ging als „Naar de nieuwe Gemeenschap” enz.
Om daarvoor materiaal bij te dragen wil spr
den inhoud overwegen van het begrip ..Beroeps
ethiek en moreele herbewapening”. Onder be
roep verstaan we maatschappelijken dienst, bet
elkaar dienen in het bevredigen van de maat
schappelijke behoeften.
Natuurlijk moet het allereerst met het ethisch
leven van den beoefenaar van het beroep in
orde zijn, waarvoor we de Tien Geboden en de
Acht Zaligheden als grondslag kunnen nemen.
Er zijn echter nog andere verhoudingen, zooals
van den beroepsgenoot tot de onderneming en
van de onderneming tot de maatschappij en
omgekeerd.
De beroepsgenoot heeft zijn beroep te zien als
-1 door God gewilden toestand, waarin hu
God en zijn naaste heeft te dienen om daar
door zijn zaligheid te bereiken. Zoodoende heeft -
ieder beroep een hoogere beteekenls.
De ondernemer moet aan den beroepsgenoot
condities bieden, waardoor hU den weg naar
God vergemakkelijkt, althans niet belemmert.
Er moet gezorgd worden voor behoorlijke levens
voorwaarden en een voldoende loon, zooals dat
In de encyclieken is aangegeven.
In het algemeen zit de economische leiding
nog te veel aan de gedachte vast, dat het be
drijf haar alleen toebehoort. Er moet voor de
beroepsgenooten een instantie bestaan, die even
competent is als het geldbezittende deel van
de onderneming.
De onderneming moet wezenlijk een tak zijn
van maatschappelijk hulpbetoon. Zij dient zich
ook te behoeden voor verstarring. Wat de ver
houding van de maatschappij tegenover het
beroep betreft, geldt de stelling, dat de onder
neming. indien zy werkelijk maatschappelijke
diensten bewijst, mag rekenen op de hulp en
steun van de samenleving, de overheid. Aan de
verwezenlijking van deze beroeps-ethiek staan
nog enkele beletselen in den weg. zooals de
individueele stemming van den beroepsgenoot.
het groeps egoïsme en een belemmering door
de overheid.-
Om dezd weg te ruimen, daaraan moeten wij
allen meewerken.
De voorzitter bracht aan Beide sprekers een
hartelijk woord van dank.
Om ongeveer half zes uur werd de Landdag
geschorst.
Frederik de Groote heeft eens aan een katho-
Bek. die hem zijn diensten aanbood voor den
•triid tegen de Kerk, het koninklijk antwoord
•*keven: ..Hij kan gaan, ik beschouw hem als
•en deserteur van zijn vlag.”
In het laatste gedeelte van zijn toespraak
•prak Kardinaal Faulhaber over de zielzorg bjj
Be weermacht. Hij zeide om.: „Ook nu nog
•troomt dezelfde kracht uit dezelfde bron. Ik
a*®* terug aan de jaren, waarin hooge en de
hoogste bevelhebbers aan de conferenties van
militaire zielzorgers deelnamen, en even-
tegenwoordig waren bij de sluitingsplech
tigheden van militaire retraites. Nu zijn hier
en daar andere meeningen aanvaard. De gods-
“enstoefening op Zondag wordt niet meer als
vrouweüjkk religieuzen voor
hoog genoeg te
•Bienst gewaardeerd
De Kerkvorst dankte voorts degenen, die de
opvoedkundige werking van de zielzorg ook nu
n°8 erkennen en legde er den nadruk op. dat
Kodsdlenstvijandige houding ook n diefstal
“•teekent ten nadeele van de weermacht van
het volk.
De slachtoffers konden na vertoonden te zfjn
naar hun woning worden vervoerd. Hun toe
stand is aqrgwekkend. De chauffeur kwam met
den schrik vrij en de auto, welke tegen een
boom botste, werd zwaar beschadigd.
Mr Verschuur begon met te wjjzen op het
groote nut van een goed contact tusschen de
politieke en cultureele organisatie en spr. hoopt,
dat uit de St. Adelbertsvereeniging nog vele
eminente persoonlijkheden voor de katholieke
staatkunde zullen voortkomen.
Tot zijn eigenlijke onderwerp komende, zegt
spr., dat van zijn reis naar Indië een mistroos
tige gedachte het meest is bygebleven en wel
over den beperkten triomf van het christen
dom in Indië. Daardoor moet missle-liefde wel
leiendlg opvlammen en we staan voor een ver
zuim van een christenheid, een verscheurde
christenheid, want op hetzelfde oogenblik dat
de blanke wereld een andere wereld ontdekte.
Is de christenheid verdeeld geraakt en daardoor
verlamd. Indië zien we uit godsdienstig oogpunt
beheeracht door énkele wereldgodsdiensten. Een
wereldgodsdienst als het katholicisme zal deze
godsdiensten meer aanspreken dan het protes
tantisme. dat meer een nationaal karakter aan
hangt. Dit is in somml/e deelen van Indië wei
gebleken, met name bij de Bataks.
Wanneer men tn Ceylon in Engelsch Indië
is geweest en later in ons Indië komt, ontdekt
men. dat de orde en hygiëne daar zeer bij ons
Indië ten achter staan. Nog onlangs zijn in het
Lager Huis complimenten uitgedeeld over den
vooruitgang in Nederlandsch Indië. Ten opzich
te van Indië is Nederland voor een ruime taak
gesteld.
Java en Madoera zün het dichtst bevolkt. Ben
van de angstigste indrukken is overbevolking
of wat overbevolking zou moeten heeten. In
i960 waren er op Java en Madoera 12 millioen
menschen. welk getal in 1930 was gestegen tot
41 millioen. Het bevolkingsvraagstuk is zeer be
langrijk en aorgwekkend.
Het bestuur in Indië heeft op spr. den indruk
Zaterdagmiddag omstreeks half twee is een
tien-jarig zoontje van de familie Wiekhard te
Leiden op den grooten verkeersweg by Oegst-
geest. ter hoogte van „De Slaag” gegrepen door
een personenauto uit Den Haag. Het jongetje
stak den rijweg over zonder den naderenden
auto op te merken. Hjj werd eenlge meters
meegesleurd en zeer ernstig aan het hoofd ge
wond. Ook kreeg hjj een zware hersenschud
ding. In sorgwekkenden toestand is het ventje
naar het academische ziekenhuis te Leiden ver
voerd.
Daardoor was het ook mogelyk een Bemid
delingsbureau in het leven te roepen. Veroer
werd een commissie in het leven geroepen, die
onder leiding van den heer Tilman het vraag
stuk van het groote gezin voor den stand der
leden van de St. Adelbertsvereeniging in stu
die nam. Het vereeniglngsleven was in de ver
schillende afdeelingen zeer opgewekt. In Am
sterdam en Den Bosch werden verschillend?
acties ingesteld ter bestudeerlng van belanc-
(yke kwesties. Het landeiyk bestuur zal steeds
iaarne dergeiyk werk steunen. Het instellen
van commissies is zeer belangrijk, omdat men
daardoor tot ds vorming van kernen komt.
De St. Adelberts-vereenlglng wordt in den
lande steeds meer gewaardeerd. Door onze
laaatschappelüke positie en ontwikkeling, al
dus spr zun wy bevoorrecht en staan we zeer
tooraan.
We leven in een overgangstijd, een nieuwe
gemeenschap is aan het groeien. Gelukkig we
ten we, wat we willen.
Spr. doet een beroep op iedereen individueel
om te doen, wat in zün vermogen ligt, door het
«trachten der sociale liefde en verdraag
zaamheid, waarbij spr. ook-wIjst op de moree
le en geestelüke herbewapening, zooals deze
door H. M. de Koningin is gepropageerd.
Verbreking van het isolement jnet het
behoud van de eenheid, dit is de conclusie
waartoe „St. Adelbert" na studie van het
isolementsvraagstuk is gekomen. Niet ver
geten moet worden dat onze emanclpati--
nog niet voltooid is.
meene, verwaterde, oppervlakkige „Gods-
géïoovlgheld”. die ook Hottentotten en Tur
ken kennen, maar de godsdienst als belü-
denis met scherp omlljnde geloofsbeginse
len’ en godsdienstige plichten.”
Zaterdagmorgen heeft op het voorplein van
de kazerne aan den Leusderweg te Amersfoort,
de medaille-uitreiklng van Menachlievend Hulp
betoon plaats gehad aan den dienstplichtig
soldaat van het 5e R.I„ H Jongkind, woonach
tig te Amsterdam Nadat de troepen in carré
stonden opgesteld, had de inspectie plaats door
kolonel J. de Vries en overste J Lelie. Na afloop
hiervan werd Jongkind voor het front der
troepen gesteld en door overste Lelie toege
sproken
De overste memoreerde zün moedige daad op
24 September van het vorige jaar. toen hij
zonder zich te bezinnen een vüfjarig knaapje
had gered 8pr wenschte den moedigen redder
van harte geluk met de welverdiende Konink-
lüke onderscheiding, de mooiste onderscheiding,
die een mensch in vredestüd kan verwerven
Een driewerf hoera volgde voor den redder!
Vervolgens werd Jongkind gefeliciteerd door
kolonel J de Vries, overste Lelie, alle officieren
en deputaties van iedere compagnie van het 5e
R.I. Aanwezig waren eveneens de geredde jon
gen met zün ouders, die hem nogmaals bedank
ten en feliciteerden met de ontvangen onder
scheiding. waarna ter eere van Jongkind werd
gedefileerd.
Te ’s-Gravenhage heeft de vereeniging
.Nederland in den vreemde" Zaterdag een
feestvergadering gehouden, welke was ge-
wijd aan de herdenking van het 25-jarig be
staan der vereeniging.
Mgr sprak zün vreugde uit over het initia
tief. dat destüds door Jhr. mr. Ch. Ruys de
Beerenbrouck tot oprichting van de St. Adal
berts'ereenlging is genomen Het gaat hier om
de leiders van het katholieke openbare leven,
die een verstrekkenden invloed kunnen uit
oefenen. Het werk der vereeniging ligt geheel
in de lün der Katholieke Actie. Spr ziet het
doel van de St. Adelbertsvereeniging drievou
dig. lo. De katholieken uit de hoogere stan
den meer intensief te doen deelnemen aan net
openbare katholieke leven. 2o. Nauw contact
te zoeken met andere standen, wat ten goede
komt aan onze saamhoorigheid en kracht. 3o.
Om het godsdienstig leven meer te verdiepen.
Dit is vooral in dezen tüd hoogst noodzakelük’
Men moet party kiezen Van harte hoopt spr..
dat de St. Adelbertsvereeniging er toe moge ieen
by dra gen. dat de katholieken met vrucht let-
ding gevende posities in het openbare leven
zullen innemen.
Het voornaamste is, dat de leden van de
St. Adelberts-vereeniging zich hun verant-
woordeiykheld bewust zün.
Spr. verwelkomde tenslotte de vertegenwoor
digers van het R K. Werkliedenverbond, dc
RK Werkgevers-vereeniging en den RK. Mid
denstandsbond.
Door den secretaris, den heer L. Bouwman
werd een uitvoerig verslag uitgebracht, waar
in een sjwekend beeld van het mooie werk der
St. Adelbertsvereeniging wMfc gegeven
Lof werd gebracht aan JI. P. Aalberse. voor
öe wyze. waarop hy zijn functie als adjunct-
■ecretaris vervult. Met erkentelükheid werd
eraan herinnerd, dat het secretariaat eerst was
ondergebracht bü het bureau van het Wlt-Gelc
Kruis te Utrecht, waarvoor werd dank ge
bracht- aan den voorzitter dier organisatie, mr
T. J. Verschuur.
De St. Adelbertsvereeniging gaat haar vüfde
jaar in met 24 afdeelingen en meer dan 1600
leden.
Bericht van verhindering was Ingekomen
tan de ministers mr. Goseling en prof. Ronune.
Om kwart over drie uur kwam Z. H. Exc at
Aartsbisschop. Mgr. dr. J. de Jong de vergade
ring met zün hooge tegenwoordigheid fluis
teren
Nadat de voorzitter Mgr. had begroet sprak
Z. H. Exc aanstonds de vergadering toe.
Onze conversatie-taal is tegenwoordig over
laden met allerlei termen aia ..Bond zond»
naam”, ..Oxford-beweging”. „Geestelüke en mo-
reele herbewapening” e.d. Zy houden echter
verkeer tusschen de volken der wereld. Voor
het oogenblik valt niet te betwisten, dat op in
ternationaal gebied de gedachte aan de ge
meenschap der volken en de vrüe ontwikke
ling van het internationaal handelsverkeer op
den achtergrond zün gedrongen door een stre
ven naar eenzijdige machtsontwikkeling en eco
nomische autarkie Maar dit tüdelük ver-
schynsel, aldus spr., mag de oogen niet doen
sluiten voor het feit. dat. zooals de zaken nu
eenmaal liggen, de volken elkaar noodlg heb-
men. Het mag ons niet doen verflauwen in het
streven hen nader tot elkander te brengen.
Hier ligt in de eerste plaats een taak voor
den staat, een taak voor de regeering. welker
streven er by voortduring op gericht moet zün
om onze betrekkingen met de andere mogend
heden te ontwikkelen en te verbeteren.
Het is van het grootste belang, bü de
keuze onzer officieele vertegenwoordigers en van
consulaire ambtenaren in het buitenland nauw
lettend te werk te gaan.
Nevens de diplomatieke en consulaire ambte
naren beschikt de regeering In het buitenland
ook nog over militaire en handelsattaché's,
tolken, kanseliers en lager kanselarypersoneel
Hier en daar heeft zü ook landbouwconsulen-
ten. Het is duldelük. dat deze alleen een spe-
clalen, nauw omlünden werkkring hebben
Speciale persattachë's zün tot dusver, voor
zooveel spr. bekend, aan geen onzer gezant
schappen verbonden. Maar het werk, dat el
ders aan een persattaché wordt opgedragen,
wordt daarom niet verwaarloosd.
By de aanwyzing van hen. die aan confe-
’renties en congressen in het buitenland heb
ben deel te nemen, is het van het grootste oc-
lang er op toe te zien, dat het personen zün.
met wie wü eer inleggen. Ons land en onze
cultuur worden naar die deelnemers beoor
deeid.
-
B-
te
i-
i-
n