F
Van stormen en overstroomingen
W aterhuishouding
BI
DE OVERSTROOMING
VAN 1675
NEDERLANDSCH RECORD
VERBETERD
'l
VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1939
Bergen
Een pryavraag ia uitgeachreven
Er
Herstelling
BINNENVAART-CURSUS
WIELERTO'ERISME
Ligtvaardige guy ten
Ongeveer 100 deelnemera
Duitschers
Een vreeaelylte winter
De boterheffing
J. Pronk wint het
sprintnummer
Een nieuwe poppenfilm
Biggenmerken
Clearingkoersen
Aardappelziekte
Boternoteering
Van de haardstede
verdreven
Driedaagsche tocht
door Noord-Holland
Vyf peraonen uit Limburg
uitgewezen
Arie van Vliet rydt de 1/4 Engel-
ache myl in 24 3/5 aeconde
COMPOSITIE VAN EEN
„MAGNIFICAT"
CURSUSSEN VOOR DE
MILITAIREN
Bezoek aan de internationale
tentoonstelling te Luik
„Soo hier en daer wierden ver-
acheyde menachen beacha-
digt of van den donder
d ood geslagen"
Het smokkelen van
Warmen huizen
konden
uur gelegen-
R
aanmerking
komt, staat
Eveneens
Alle gevaar kwam echter niet voor In Wa-
digen
moeten hun werk voor 1
AGENDA MANNELIJKE JEUGDBEWEGING
612 Augustus
Burchtvrede
grooten
Christo Regil
8T. JOSEPHSGEZELLEN
Trouw aan Kolping!
in
Ter-
De heffing en steunultkeering op
ckers. van Hasseltkade 7 te Maastricht,
ook alle benoodigde gegevens, als tekst,
verkrijgen zijn.
GRAVENHAGE, 3 Aug. Koersen voor stor
tingen op 4 Augustus 1939 tegen verplichtingen
luidende in: Reichsmarken f 75.45. Lires f 9.90.
Turksche ponden f 1.49 H.
er nog steeds op tal van pi
zekerheid bestaat. In de ee
Cornells
Om kw.
over
Blanc
de boeren hun eigendom niet meer
terugvinden.
Uitwijz
Den
ie
nc
eli
«o
«e
bu
de
ba
bu
fc,
uil
Te
ter
brug
ver»
beer,
Nina
een
rulte
midc
«eter
het
een
naar
Daar
zame
ren i
«enig
fanfi
stam
le m
brak
dig 1
Vo
daue
en d
die i
Een
Je. b
de d
Vrier
den 1
Na,
geme
raam
kindt
ten
leden
aoods
aanvi
zich
Purir
verse
weth<
meen
Krarr
Koed
Kooi]
schap
De
burge
mend
den l
aan c
Na
Uff J
sends
Het
geme,
noem,
belan,
te. E
heel i
men i
gemes
Peljjk
Mij:
loco-b
teven:
als bi
begra
teven:
met
ik hi<
Bur
niet
Be.
Maar
otn el
Want
te vai
van
meent
toesta
noemt
beter
stallat
den t
»orde
veel t
Mdra:
sinds
Uikhet
tuinbc
intern
toeges
Gea
standi
leidlni
gave
van d
Als
meent
geven,
mijn
vnorbt
moet
king t
Bun
met i
in Be
genan
vooral
•Is bi
Blei
genree
Mag
en u
dering
Ven
meeste
De
da:
*rvol]
ntng t
Een bijna ongekende overstrooming teisterde
Westfriesland in den winter van 1875. In de
voorgaande jaren waren ten koste van veel
moeite en arbeid de dijken opgehoogd, zoodat
men hoopte in het vervolg van overstroomin
gen gevrijwaard te zijn. Evenwel, ofschoon de
Noorddijk bij Medembllk bij dezen zwaren
Noord westerstorm, welke vier dagen aanhield,
„met veel volk en groote moeyten, met Gods
hulp behouden bleef", begaf de Zulddljk bij X
Swarte kerkje of Scharwoude het, zoodat toen
reeds het water tot aan Rustenburg, Heer Hu-
gowaard en Berkmeer kwam.
Verschillenden trokken direct door naar 8t.
Maarten of naar Schoor 1, waar de jaarlükscha
markten gehouden warden.
Doch daar de priji
velen hoopten sj
Zwaar hebben onze voorouders geleden on
der de stormen en overstroomingen, maar met
energie en wilskracht hebben zij steeds weer
de dijken verbeterd en zijn zij weer begonnen
het ondergeloopen land te bebouwen. Zij heb-
ben het nu zoo schoone Westfriesche land met
"water-1 Ai^nd en tand verdedigd tegen den steeds te-
Men was nog niet goed en wel klaar om het
groote gat bij het Swarte kerkje te dichten,
toen er weer een zware storm op kwam zet
ten.
Wü weten niet of deze records, die nogal
primitief werden opgenomen, wel erkend kun
nen worden, maar in ieder geval bracht daze
strjjc' „tegen het horloge” wat leven in de
overigens niet zoo erg interessante wleler-
brouwerU van dezen Donderdagavond.
H. Smits startte het eerst van de vjjf can-
dldaten, maar kwam precies één seconde te laat
om het oude record in gevaar te brengen M. v
Gelder noteerde cenzelfden tijd en eerst Pronk
wist den tijd van Meyers te evenaren. Toen
was de beurt aan P. Smits, dfe zooals gezegd
25 3/5 seconde noteerde. Arie van vliet ten
slotte deed onder groot enthousiasme een tijd
van 24 3/5 sec. noteeren.
Het sprintnummer der amateurs was bij ont
stentenis van Derksen voor J. Pronk, terwijl de
match A quatre door Smits werd gewonnen met
zeker een half wiel verschil op Van Gelder. De
De heffing en steunultkeering op boter Is.
behoudens tusschentjjdsche wijziging, voor de
week van 3 tot 10 Augustus vastgesteld op 55
cent per K G. (onveranderd).
Sedert eenigen tijd is het bureau voor ont
wikkeling en ontspanning van het algemeen
hoofdkwartier te Den Haag, onder leiding van
den kapitein van den generalen staf J D. S.
Paters, bezig met de organisatie van cursussen
voor militairen In samenwerking met het in
stituut voor Individueel onderwijs is thans een
begin gemaakt met deze cursussen In verschil
lende garnizoensplaatsen.
Het enthousiasme, vooral voor de cursussen
in de verschillende praktfjkvakken. zooals boek
houden, handelsrekenen, handelscorresponden
te, ook in de vreemde talen landbouw,
tuinbouw, enz. schijnt buitengewoon groot te
zijn.
De luitenant-generaal. chef van den genera
len staf, heeft aan de verschillende korpscosu-
mandanten een rondschrijven gericht, waarin
op de wenschelijkheid van het organlseeren van
dergelijke cursussen wordt gewezen. Als gevolg
hiervan zijn reeds In een aantal plaatsen offi
cieren aangewezen, die zich met het ontwikkè
lingswerk zullen belasten.
rijkdom van het bloed. Waterrijk bloed laat het
water gemakkelijker los dan geconcentreerd dik
bloed. De zaak laat zich verduidelijken, wanneer
men beschouwt, hoe het water en andere stoffen
uit het bloed in de nieren overgaan. Ruw uit
gedrukt, gaat het water door den wand van het
bloedvat heen en komt dan terecht in een van
de mlllioenen nierkanaaltjes, die te zamen komen
in grootere kanalen, die weer tenslotte in X nler-
bekken uitmonden Maar dit is dan ook heel ruw
uitgedrukt. De nierkanaaltjes bestaan uit ver
schillende deelen: X eerste heet de Bowmansche
kapsel en ziet er uit als een kogeltje met 'n dub
belen wand, dus als een voetbal. Op de plaats
van het ventiel komt er een bloedvat In, dat zich
zoozeer kronkelt, dat X den geheelen binnenbal
vult en daarna weer den bal verlaat. Het water
nu zweet door de wanden van het bloedvat en
door den binnenbal naar de ruimte tusschen
binnen- en buitenbal. Deze ruimte staat In open
verbinding met een kanaal, dat als een slangetje
den bal verlaat. Dit kanaaltje krijgt nu een ge-
slingerden vorm en heet de gedraaide buis; daar
na krjjgt het een rechten vorm en loopt in de
richting van den buitenkant van de nier naar
het nierbekken en dan weer terug, zoodat het een
lis vormt. Dit heet de lis van Henle, die dit or
gaan het eerst beschreven heeft. Welnu, men
houdt het er tegenwoordig voor, dat het water
wordt uitgescheiden in het eerste deel, n.L de
Bowmansche kapsel. Een groot deel der opge
laste stoffen in het tweede deel, nJ. de gedraalde
buisjes, en de zouten vooral in het derde deel,
nl. den eersten schenkel van de Henlosche lis. Ook
deze verdere gedeelten der kanaaltjes worden na
tuurlijk door bloed omspoeld. Het eerste gedeel
te, nl. de Bowmansche kapsel, wordt dan ook
wel eens de eigenlijke waterklier genoemd. Er
zijn er mlllioenen. Deze kapsels nu nemen meer
water op, wanneer er meer water in X bloed is.
Natuurkundig kunnen wij dit eelhlgszins begrij
pen, omdat het water in het bloed dan niet zoo
vastgehouden wordt. Het is voor een deel althans
een kwestie van osmose.
Bepaalde opgeloste stoffen trekken het water
tot zich. Hoe meer van die opgeloste stoffen in
het bloed, hoe sterker zjj het water vasthouden
en dus hoe dikker het bloed, des té minder water
wordt er losgelaten en gaat door den wand naar
de nlerkanalen. Op die wijze is er een automa
tische regeling. Maar het is waarschijnlijk niet
zoo automatisch, als in een proef met leven-
looze wanden.
Behalve deze regeling, speelt de bloedsdruk een
groote rolhoe hooger de bloedsdruk, des te meer
water wordt afgescheiden. Bij abnormaal lagen
bloedsdruk houdt de urine-afscheiding op.
Maar nu moeten we iets verder gaan. Vanwaar
komt het water in het bloed? Dit komt uit de
weefselen, uit spieren, hersenen, klieren en*. Nu
heeft ten eerste elk weefsel een bepaald water
gehalte noodig. om goed te kunnen functlonnee-
ren; het gehalte kan soms zeer varieeren, al naar
den toestand van het bepaalde weefsel.
Ten tweede zijn er factoren, dié op het alge
meen watergehalte invloed uitoefenen en als zoo
danig kennen wij ten eerste het algemeene ge
halte aan zouten hoe meer zouten, hoe meer
water; vandaar dat bij zwakke nieren soms een
zoutloos dieet wordt voorgeschreven, want dan
laat het lichaam het water beter los en hebben
de nieren het gemakkelijker. Verder wordt het
algemeene watergehalte beïnvloed door verschil
lende klieren met inwendige secretie, zooals het
pancreas met zijn insuline, de schildklier met
het thyroxine, de bijnier met adrenaline. En ten
laatste beeft het zenuwstelsel zelf een invloed
op het watergehalte. Er is zelfs een bepaald
plekje in de hersenen aan te wijzen, waarvan de
prikkeling een groot waterverlies te weeg brengt.
Samenvattend kunnen wij zeggen, dat wij er
heel veel van weten, maar juist het feit, dat wij
zooveel weten duidt aan dat er een groot aantal
factoren zijn, die meehelpen om de waterhuis
houding te regelen. En dit maakt de behandeling
van afwijking der waterhuishouding, dus vooral
de gevallen van waterzucht, vaak zoo moeilijk.
Maar anderzijds wordt onze bewondering op
gewekt voor de ongelooflijke ingewikkeldheid
der regeling, omdat met de eischen van elk
orgaan en elk weefsel rekening gehouden moet
worden, en toch allés vanzelf verloopt. Nietzsche
drukte het voortreffelijk uit met de woord A
„Uw gansche lichaam is één groot verstand
Dr. TH. H. SCHLICHTING
Na de merkwaardige poppenfilm „De nieu
we Gulhver” is een nieuwe film voor kinderen
gemaakt, welke uitgebracht is door de Moe-
kousche filmstudio’s (Moefilm). Deze film „De
gouden sleutel” is gebaseerd op een modern
Sovjet-sprookje van Alexei Tolstoi. Hoewel de
film gedeeltelijk in wonderland, gedeeltelijk in
een wereld van menschelijke wezens speelt, zijn
de hoofdfiguren poppen. In de scènes die in
Wonderland spelen, treden allegn poppen op.
maar de scènes in de menschelijke wereld wor
den gedeeltelijk door tooneelspelers, gedeeltelijk
door poppen gespeeld. De tooneelspelers wer
den fotografisch op poppengrootte gebracht. De
opmaak en het spel der tooneelspelers Is zoo
uitstekend, dat het voor de toeschouwers ón
mogelijk is te onderscheiden wanneer een pop
en wanneer een speler op het doek verschijnt.
Door het aanwenden van levende tooneelspe
lers tusschen poppen Is de beweeglijkheid ver
meerderd en waren er ook meer mogelijkheden
voor fllmtrucs. met het resultaat, dat daaruit
een kinderfilm ontstond, waarin de wereld van
Wonderland, die noch een poppenwereld is,
noch een menschenwereld, voor kinderen ech
ter levendig en werkelijk, in een levendige com-
De deelnemers aan den 20eteu vacantlecursus
voor de binnenvaart, hebben Donderdag een
bezoek gebracht aan de internationale tentoon
stelling voor watertechnlek te Luik.
In 1664 stormde het zoo hevig, dat verschil
lende dijken doorbraken. BU Texel kregen de
schepen veel schade. Toen men schepelingen,
die zich juist op tUd van een zinkend schip
hadden begeven, vroeg waar hun schip geble
ven was, ,soo antwoorden zU goddeloos! ijk:
ons schip is voor den Duyvel.”
„Foey ligtvaardige guyten". voegt de schrij
ver van de chronyk van Medembllk hier aan
toe. „is dit uw dankbaarheyd voor de genade
Gods, maar even aan uw bewezen."
Vele schepen van Texel werden naar de
Friesche kust gedreven, waar de bewoners, geen
hout en zand meer Voorhanden hebbende, de
dijken trachtten te dichten met groote zakken
peper.
Een schip, zoo wordt verhaald, was onder de
Friesche kust aan den grond geloopen en uit
angst was de bemanning in het want gekropen.
Een Jong maatje, dat gedurende den geheelen
storm in het kombuis geslapen had, werd toen
de storm eenigszins geluwd was, ’s morgens
wakker. Groot was zUn verbazing, toen hU de
bemanning boven in de touwen zag hangen.
ZU waren geheel versuft en verkleumd, doch
kwamen spoedig door brandewUn, die de jon
gen by hen bracht, weer bU. Spoedig kregen
zU het schip weer vlot en kondejjzy^de reis
naar Hoorn aanvaarden, waar zU niet weinig
averU binnenliepen.
.Haar handen en vingers waren tot het ge
beente door de touwen gesleten” zegt de schrij
ver.
TUdens de Donderdagavond op de Am-
sterdamsche Stadlonbaan gehouden wieler
wedstrijden zUn de sprinters P Smits en A
van Vliet erin geslaagd het Nederlandse!)
record over ’4 Engelsche mijl te verbeteren.
Smits bracht het record van Harris Meyers
(25 3/5) eerst 1/5 seconde omlaag, waarna
Arie van Vliet het zelfs op 24 3/5 sec. wist
te brengen.
De cotnmisienoteering voor Nederlandsche
boter is vastgesteld op 73 cents per k«.
De offlcieele Deensche boternoteering la vast
gesteld op 318 kronen, la 88 cent.
ZONDAG 6 Aug. Eerste Zondag van de
maand. Algemeene H. Communie voor de K. J.
C. Om half 5 gezamenlUke aanbidding, daarna
tot 6 uur ontspanning op het terrein; 's avonds
van 78.30 uur ontspanning groep II.
MAANDAG half acht: banuur voor alle bans
WOENSDAG geen kringen voor 8t. Janskna-
Pen.
Natuurlijk 1 Elk begin van brana
I de kit m sr.vith, Lr vet?!
H'»er noó is hor err hoelenuia1
i iet te rooken i»' bosrh of hei*
Hedenmiddag half 5 uitstelling van het H.
Sacrament. Aanbidding door de K J. O.; daar
na komen de meisjes bidden der Marla-Congre-
gatie. half 7 Lof en collecte voor den Eucharls-
tlschen Bond.
MAANDAG 7 uur in de kerk voor
Blankendaal en Catharina Llgthart.
v. 8 voor overl. fam. Damman.
DINSDAG 7 uur voor overl. ouders Llgthart
—van Diepen en Joannes Llgthart.' kwart voor 8
voor Franciscus Potveer en overl. fam.
WOENSDAG 7 uur voor Joannes van Diepen,
kwart voor 8 voor overl ouders Jonkerv. d.
Linden
DONDERDAG 7 uur voor Joannes Beemster-
boer en Geertruida Glas, kwart voor 8 voor fam
RUsGlavlmans, Lof om 7 uur,
VRIJDAG 7 uur voor Theodofiis Mosch en
Cornelia Huchtenburg, kwart voor 8 voor Aga
tha Moschde NUs.
In een vorig artikel lazen wtj,- dat vele
overstroomingen ons land en zijn bewo
ners teisterden. Door verhooging en ver-
stevlglng der dijken en door den golfslag
van het opgezweepte water te breken,
trachtte men het gevaar te keeren, wat na
1600 meer en meer gelukte. Men was nog
zeer onder den indruk van den vreeselij-
ken Allerheiligenvloed van 157Ö, waarover
wij eerder verteld hebben.
De mensch bestaat uit ziel en lichaam en het
lichaam bestaat voor het grootste deel uit wa
ter. Een bankgebouw bestaat voor X grootste
deel uit steen, maar de zaak waar het op aan
komt, zijn de geldswaarden, die in en uitgaan.
De steenen zijn maar middel; en zoo is het ook
ongeveer met de rol van het water in het
lichaam. Een bekende spreuk is: Corpora non
agunt nisi soluta; alleen opgeloste stoffen oefe
nen werkzaamheid uit en deze spreuk is bijna
altijd juist (niet juist b.v. in X geval van ont
plofbare stoffen).
Het water is het universeels oplosmiddel,
waardoor er in X lichaam iets gebeuren kan.
Bij een volwassen persoon is het watergehalte
van het lichaam 60 pCt., bij zuigelingen 66,4 pCt.
bij nog jongere vruchten veel en veel hooger en
oude menschen zijn vaak mln of meer uitge
droogd.
De waterrijkdom voor jonge menschen is ge
zond, want hun stofwisseling moet snel gaan.
Hoe meer oplosmiddel, des te sneller gaan de
reacties; en de scheikundige gebeurtenissen gaan
op jongen leeftijd sneller dan op ouderen leef
tijd. Een oppervlakkig mensch zou daaruit con-
cludeeren, dat oude menschen, die waterrijk,
dus sappig zUn, ook wel oud zullen worden,
maar de ervaring wijst het anders uit. En dat
is trouwens volgens de algemeene wet, dat
iemand dan het gezondste is, wanneer zijn con
stitutie met zijn leeftijd overeenstemt. De er
varing leert dan ook, dat oude droge menschen
lang leven. Ik heb mijn leermeester prof. Rul-
tinga wel eens hooren zeggen: Corpora sicca
durant. droge lichamen blijven.
Het watergehalte hangt ook samen met den
voedingftoestandgoedgevoede menschen zijn
minder jwaterriJk en hebben meer vet. Het vet
heeft n.l. betrekkelijk weinig water noodig, om
in de vetdepots opgeslagen te worden. Vet is
lichter van soortelijk gewicht dan water; dus
dikke, vette menschen drijven gemakkelijk op
het water.
Het watergehalte hangt ook samen met ziekte
en gezondheid; iedereen heefPgehoord van wa
terzucht, waarbij een groote hoeveelheid dun,
waterachtig vocht zich onder de huid verzamelt,
of soms in de buik- en borstholte; dit komt
voornamelijk bij hart- en nierlijders voor, maar
wat de beenen betreft, ook bij gezonde men
schen, die spataderen hebben. In die gevallen
is dus het watergehalte verhoogd. Dit is op
zichzelf beschouwd niet zoo gevaarlijk als een
snel waterverlies, zooals dat bij heftige diar-
rheeën voorkomt. Zulk een uitdroging is levens
gevaarlijk, en een inspuiting van vocht (een
bijzonder samengesteld vocht) onder de huid
kan dezen menschen het leven redden.
Van bevoegde zijde vernemen wü. dat in d«
week van 17 tot 22 Juli 1939 zijn aangebracht
46 191 biggenmerken, tegenover 51.036 in de
overeenkomstige periode van het vorige jaar.
Van 1 Januari tot 22 Juli 1939 zijn in totaal
gemerkt 1.254.782 biggen en in hetzelfde tijdvak
van het jaar 1938 1.269 590.
Maar bij gezonde menschen en zelfs ook bij
niet heel gezonde menschen blijft het water
gehalte tot op zekere hoogte constant. Dit is een
enorm ingewikkelde regeling,, zóó Ingewikkeld,
dat wij die niet kunnen overzien. Maar verschil-
Ignde bijzonderheden daaromtrent zijn ons toch
goed bekend. Het water komt bijna uitsluitend
in het lichaam door spijs en drank. Een volwas
sen persoon neemt per dag 27002800 gram wa
ter op; het watergehalte van de verschillende
spijzen is daarbij gerekend.
Het water wordt uitgeschelden door de nie
ren, de ingewanden, met de ademhaling en met
het zweet. Om een ruw denkbeeld te geven van
de hoeveelheden, zou men kunnen aannemen,
dat, wanneer, iemand per dag 3 liter water kwijt
raakt, er 2000 gr. met de urine verdwijnt, 100
met de ontlasting. 300 met de ademhaling en
700 door de huid. Over de wateruitscheiding met
de ontlasting is niet veel bijzonders te vertellen;
dat de mensch ook water uitademt, is aan
iedereen bekend.
Wel Interessant is te weten, dat een zekere
uitscheiding door huid en longen altijd plaats
grijpt, ook als de persoon in rust is, en geen
spijs of drank tot zich neemt. Dan is het wa
terverlies per dag langs huid en longen toch nog
zoo iets als 300 gram.
Wordt iemand wanner, dan beginnen de zweet-
klieren te werken, en bij groote Inspanning komt
het water bij druppels tegelijk uit de klieren te
voorschijn. Op die wijze kan de mensch vele
liters vocht in korten tijd verliezen. Ook dit
heeft zijn gevaar, zooals voor enkele jaren met
de groote hitte is ondervonden. Toen meende
men nog. dat marcheerende soldaten niet moes
ten drinken, maar wij weten thans, dat een
sterke uitdróging door zweeten de kans op een
zonnesteek grooter maakt.
Het meest bestudeerd is natuurlijk de water
uitscheiding door de nieren; en dit is op zich
zelf reeds zulk een ingewikkeld probleem, dat
n geen volkomen
plaats is de nier
in staat eer verdunde of geconcentreerde urine
af te scheiden; in het eerste geval is het gehalte
aan opgeloste stoffen gering en de kleur dan
ook zeer licht; in het tweede geval is het ge
halte aan opgeloste stoffen groot en de kleur
donkerder en het soortelijk gewicht hooger.
De nieren passen zich dus den watertoe-
stand van het lichaam aan; is er veel vocht bin
nengekomen, dan produceeren zij een dunne, wa
terrijke urine, en in X tegenovergestelde geval
juist andersom.
Hoe weet nu de nier, om het zoo te zeggen,
wat zij te doen heeft? De algemeene opinie is,
dat dit in hoofdzaak afhangt van den water-
Bü deze overstrooming verdronken honder
den koeien en schapen in de SpierdUkermeer.
bij Berkhout en Grosthulzen. Ook verder moest
men tallooze beesten aan den waterwolf prijs
geven. Overal heerschte een wanordelijke
vlucht, die zeer moeilijk gemaakt werd door
den feilen en kouden storm. Men deed de
grootste moeite op de droge plaatsen te komen.
Op Zandwerven, dat zoo men weet hoog ligt,
had men honderden stuks vee gebracht. De
terugkeerenden waterwolf.
Een woord van hulde voor dezen
moed en doortastendheid is zeker op zijn
plaats.
De stichting .Hei Graf van St. Servaas” te
Maastricht, welke van Z. H. Exc. Mgr. dr. J
H G. Lemmens opdracht gekregen beeft, de
feestelijkheden van het in Augustus 1940 te
Maastricht te houden internationaal Maria-
congres voor te bereiden en te verzorgen, heelt
hesloten een muzlekprijsvraag uit te schrijven
voor het componeeren van een „Magnificat",
dat bestemd is voor een openlucht-ultvoenng
tci gelegenheid van genoemd congres De tekst
is van Fr. van Oldenburg-Ermke.
De voornaamste elsch. waaraan dit werk
moet voldoen, is geschiktheid voor uitvoering
in de openlucht door eenvoud, sonoriteit en
afwisseling. Voorkeur verdient daarom de uni-
sono-schrljfwi)ze.
Verder mag niet overschreden worden de
medewerking van: vocaal: één zangsolist(e),
plus kinder-, vrouwen- en mannenstemmen. In
strumentaal: Hammond orgel, koper- en hout-
instrumenten en slagwerk.
De tijdsduur moet minimaal 20 en mag maxi
maal 30 minuten bedragen.
De Jury, bestaande uit de heeren Hubert Cuy-
pers, Henri Hermans. Henri Heydendael en dr.
Salomons, kan een prijs van 250.toe
kennen
Mocht geen der Ingezonden werken voor de
bekroning in aanmerking komen, dan kan de
jury een of meer inzendingen voordragen voor
een beloonlng
De componist, wiens werk in
toe dat de stichting .Het Graf
tan St. Servaas” het werk vijf maal mag laten
Uitvoeren, zonder eenige vergoeding daarvoor
te behoeven te betalen. Eveneens verkrijgt
voornoemde stichting het recht deze vijf uit
voeringen door de radio te laten uitzenden en
oe benoodigde partijen te laten vermenlgvul-
rtirren
Verder blijft de componist volledig eigenaar
van zfln werk
De deelnemers
December 1939 Inzenden bjj den heer L. Sna-
waar
te
Gedurende den tocht van Maastricht naar
Luik hadden de deelnemers gelegenheid een
gedeelte van het Albertkanaal in oogenschouw
te nemen.
In het Nederlandse!) paviljoen van de inter
nationale tentoonstelling voor watertechnlek
werden de bezoekers ontvangen door den heer
L. Lhoest. Nederlandsen consul te Luik. Onder
leiding van den directeur, ir. Ch. Vijghen, werd
het Nederlandsen paviljoen bezichtigd. Voor
al de groote maquette van de Nederlandsche
waterwegen trok de belangstelling van de
directeuren en leeraren der binnenvaartschepen.
De directeur van het Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart, de heer G. de Jong, dankte voor
de harteljjke ontvangst.
In de projectiezaal van de Philips’ inzending
op de tentoonstelllne werd vervolgens voor de
Nederlandsche en Belgische autoriteiten de
propagandafilm van het Onderwijsfonds voor
de Scheepvaart „onze volskracht in de
scheepvaart" vertoond.
Nadat In het paviljoen Luxembourg het mid
dagmaal was gebruikt, werd des middags een
bezoek aan de andere paviljoens van de ten
toonstelling gebracht.
Het instructievaartuig „Prinses Juliana", aan
boord waarvan de 20ste vacantlecursus voor de
binnenvaart wordt gehouden, zal vandaag van
Maastricht naar Venlo varen.
De palen en een groot deel van den dijk
vielen weer ten offer aan de steeds hooger
wordende golven en bij deze overstrooming liep
ook het land onder Opmeer, Hoogwouden
Aartswoud onder, zoodat ongeveer 20.000 mor
gen land blank en 34 kerken in het water
stonden. Met man en macht werkte men aan
den ZwaagdiJk om Drechterland droog te hou
den, wat gelukte.
NH. K. J. C.-ers geeft u tijdig op voor de
reis op 21 Augustus naar Rotterdam.
Op de hoogste gedeelten had het gewas
weinig schade geleden, maar in het laaggele
gen land, waar het water zoo’n langen tijd
boven gestaan had, kwam het gewas zwart
boven water, waarna het rood werd alsof het
verbrand was.
Toen de menschen zagen, dat er dat Jaar
toch niets van het gewas terecht kwam, heb
ben zij hun koeien maar verkocht, opdat ze
tenminste konden leven.
ZONDAG na de Hoogmis: Spaarbank.
WOENSDAG geen Paladijnen of Ontwikke-
lingsclub.
VRIJDAG: Vrije bijeenkomst om half acht.
Beleefd verzoek de repetitie van de band
niet te storen.
terland of Westfrleslandmen was toentertijd
van meening. dat de overstroomingen verge
makkelijkt werden door het Koegras tusschen
De Zijpe en Huisduinen. Reden waarom men
den Staten of Haar Edel Mogendheden van
Westfrlesland verzocht om dwars over het
Koegras „van de Huysduyner Dubbelduynen af
tot aian de Keeten toe" aldus schrijver te
bedijken, om zoodoende in de toekomst van 'n
overstrooming van deze zijde gevrijwaard te
zijn. Zonder dezen dijk zou men zelfs het Noor
derkwartier moeten prijsgeven, zei men. Zoo-
dra het mogelijk was werd er met man en
macht een dijk gemaakt, de Zanddijk. Binnen
twee maanden was hij gereed. Reeds in het
zelfde jaar 1610 Is hij door het aanbren
gen van meer zand steviger gemaakt en werd
hU met helm beplant, zoodat hij spoedig meer
op een duin dan een dijk leek.
Een geruim aantal jaren behoefde men niets
te vreezen voor overstrooming. totdat in 1635
het water weer een ongekende hoogte kreeg
en door den wind fel werd opgezweept.
Vermelding verdient nog het Jaar 1615, toen
op den ISden Juli plotseling een zwaar on
weer, gepaard gaande met hevige regen- en
hagelbuien, opstak, waardoor boomen met wor
tel en al werden geveld. Twee wagens werden
op den SchelllnkhouterdiJk opgenomen en met
paarden en al naast den dijk neergesmakt In
Berkhout werd de heele kap van een pasge
bouwde boerderij opgenomen en eenige meters
verder getransporteerd, „ook wierden soo hie-
zen daar verscheyde menschen beschadigt, of
van den donder doodgeslagen.”
Om nu terug te keeren tot den zwaren storm
van het Jaar 1665, op Texel, Wleringen en in
Waterland braken de dijken door. In TT_',
land zelfs op drie plaatsen, waardoor X water
tot aan Oudendijk en Avenhom steeg, zoodat
deze streek één watervlakte was. Daar men in
de Veenhopperkogge, Noorderkogge en in
Drechterland uitermate bevreesd was. dat het
water ook in deze streken zou komen, heeft
men den Zwaagdijk Ier hoogte van het Keern
door middel van palen en beschoeiingen, die
met aarde aangevuld werden, opgehoogd. Ook
op andere plaatsen maakte men de dijken hoo
ger. Het succes was groot Alleen bij Wervers-
hoof kwamen er enkele gaten in de dijken,
welke echter weer spoedig gedicht werden.
sprongen uithaalde klasseerde echter van
Gelder eerste en P. Smits.derde.
Er was nog wat geharrewar in het nummer
ploegachtervolging, maar tenslotte ging die
N.W.U.-équlpe toch verdiend met de bloemen
strijken. Ee»i 10 KM. klassementswedstrijd voor
amateurs werd regelmatig gewonnen door C. de
Best, die veruit de sterkste bleek.
De eerste manche van een overigens maar
matig Interessanten stayerswedstrjjd
40 KM. was voor van der Wulp vóór
Gartn, Bosland en Bakker.
De tweede manch werd gewonnen door Bos
land in den tijd van 31 mln. 44 3/5.
De uitslagen luiden:
Sprlntwedstrijc' voor amateurs le rft: 1. J.
Pronk. 13 sec.; 2. H. Smits; 2e rit: 1. P. Smits
14 sec.; 2. M. v. Gelder; om den derden prijs:
1. M. v. Gelder 13 1/5 sec.; 2. H. Smits; om den
eersten prjjs: 1. J. Pronk 13 3'5 sec; 2. P. Smits.
Match A quatre: 1. M. v. Gelder; 2. Pronk;
3. P. Smite; 4. H. Smits.
Recordpoging 14 Eng. mijl (40214 Meter) met
vliegende start (Ned. record 25 3/5 sec., wereld
record 23 4/5 sec.); Arie van Vliet 24 3/5 sec.;
P. Smits 25 2/5 sec.; J. Pronk 25 3/5 sec.; H.
Smits 26 3/5 sec.; M. v. Gelder 26 3/5 sec.
Match over 1 KM.: 1. A. v. Vliet 13 2/5 sec.;
2. tandem v. d. Maat—Herbershoff,
Klassementswedstrijd over 4 KM. voor ama
teurs: 1. C. de Best.
Ploegachtervolging 4 K.M. le rit: 1. Olym
pische ploeg 4 mln. 56 2/5 sec.; 3. Olyn.pla; 2e
rit: 1. De Kampioen (gevallen); 2. Excelsior
(lag ver achter en gaf den zegepalm sportief aan
De Kampioen). Om den eerden prijs: 1. Olym
pia 53 1/5; 3. Excelsior; om den eersten prijs:
1. Olympische ploeg; 3. De Kampioen (inge-
loopen).
Stayerswedstrijd over 2x40 KM., le rit: 1. F.
v. d. Wulp 32 min. 8 1/5 sec.; 3. Blanc Garin op
3<X M.; 3. Bosland 50 M.; 4. Bakker 350 M 5.
Seynaeve 550 M.; 6. Domhof 1200 M 7. Frans
man 1400 M.; 3e rit: 1. Bosland 31 min. 44 3/5
sec.; 2. Van der Wulp op 60 M.; 3. Bakker
375 M.; 4. Blanc Garin 435 M,; 5. Seynave 435
M 6. Domhof 950 M.; 7. Fransman 1300 M.
De eindstand luidt:
1. Van der Wulp 3 pt.; 2. Bosland 4 pt.; 3.
Blanc Garin 6 pt; 4. Bakker 7 pt.; 5. Seynave
In het etmaal van 's avonds 1 Augustus u.
's avonds 2 Augustus is in Noordholland
rchea Hoorn en Enkhuizen en waarschijn,.;k
ook ten noorden van Alkmaar de weersgesteld
heid kritiek geweest voor het optreden van
aardappelziekte; in het midden van het land
kritiek behoudens te geringe bewolking.
In het voorjaar van 1676 kon men met de
herstellingswerkzaamheden 'n aanvang nemen.
Allereerst werd het gat in den zeedijk bjj
Scharwoude gedicht. Tot nu toe vermocht de
zee er geen bres meer in te slaan. Stuk voor
stuk werden de polders leeggemalen en
langzamerhand konden de menschen weer
naar hun woningen terugkeeren, waar wel een
heele ravage was aangericht, maar waarvan
het meerendeel toch was blijven staan. In Mei
waren de polders weer droog, behalve die van
Hensbroek. De bewoners van Hensbroek riepen
de hulp in van De Vier Noorderkóggen. Doch
hier verwees men hen naar Obdam, daar deze
polder het meest nabij was. In Obdam wilde
men echter niet helpen, daar men reeds velen
polders de helpende hand geboden had.
Pas in Juli kwam Hensbroek toen droog.
ZATERDAG 7 uur voor Matheus Pronk. Ali-
'da Schuit en Nico Pronk, kwart voor 8 voor
Thecla SchuitV. d. Molen.
Blechthooren van 5 tot 8 uur. Lof ter eere
der H. Maagd, 7 uur.
ZONDAG 7 uur voor de Parochie, half 9 V.
overl. fam. van Hesteren. 10 uur voor overl.
armen.
De gebeden worden verzocht voor Henricus
Kemper die met de H.H. Sacramenten der
Stervenden is voorzien.
In den ondertrouw zijn opgenomen Adrianus
Bommer en Jacoba Pronk uit Tuitjehorn, 2e
afkondiging. Joannes Oudhuls uit Den Helder
en Jantje Tleman, vroeger uit deze parochie.
3e afk.
zeer slecht waren en
weer op hun haardste
de terug té zijn," bleef het meerendeel van de
ze markten weg. De hoop op spoedlgen terug
keer naar huis werd echter de bodem Inge
slagen, want na twee weken stak er weer een
zware storm op.
In den dijk bij Scharwoude, die inmiddels
weer gemaakt was, werden verschillende groo
te gaten geslagen. Zij waren enkele tientallen
meters diep, zoodat het land in een minimum
van tijd enkele meters onder water stond. In
den Zwaagdijk ontstond een gat. dat men ech
ter gelukkig spoedig met vereende krachten
weer dicht kreeg. Men kon evenwel niet ver
hinderen. dat het lage land bij Zwaagdijk voor
een groot deel onder water kwam te staan.
Enkele dagen later moest deze dijk het weer
ontgelden; vijf gaten werden er in geslagen,
zoodat toen ook Drechterland overstroomd
werd.
In de Geestmer Ambacht, waar men tot dan
toe weinig van het water geleden had, heeft
men ijlings een djjk gemaakt, waaraan 4800
man werk vonden. Deze dijk werd drie voet
hooger dan ooit het hoogste water was ge
weest en acht voet breed gemaakt Binnen 14
dagen was deze dijk gereed. Of de schrik
er ook in zat!
Ongeveer veertien dagen geleden werden
het veld tusschen Sittard en de Dultsche grens
door de Nederlandsche commiezen en mare
chaussees enkele personen uit deze streek aan
gehouden, in wier gezelschap zich een Dultsche
Joodsche doctor in de rechten bevond,
stond rees het vermoeden, dat deze over de
grens gesmokkeld was.
10e ZONDAG na Plnksteren De HU Mis
sen om 6, half 8 en 10 uur de Hoogmis. Heden
buitengewone schaalcollecte voor de kerk.
Avonds half acht. Lof.
In de week de H.H. Missen om 7 en 8 uur,
de H. Communie wordt iedere dag om half 7
Wtgeretkt.
maandag half 10 H Mis met huwelijks
inzegening.
DONDERDAG ’s avonds half 8 Lof met ro-
■enroedje voot de bekering van ons vaderlana.
VRIJDAG half 10 H. Mis met huwelijks
inzegening
ZATERDAG van 4—6 en 7—9
heid om te biechten.
As. Zondag: schaalcollecte voor de 8t. Pie
terspenning.
Bediend: Joanna SchutKuis; Mevr. Re
gina RegoutWesterwoudt; Joanna de Groot
—van Veen.
Overleden: Bimon van Wonderen; Maria van
Wonderende Waard.
Het ingestelde onderzoek bracht dit niet al
leen aan het licht, maar men bleek te doen te
hebben met een uitgebreid complot voor het
overbrengen van Dultsche uitgewekenen via ons
land naar België.
Het onderzoek heeft ertoe geleid, dat Woens
dag het bevel van .den Procureur-Generaal te
Den Bosch afkwam tot uitwijzing uit het be
wakingsgebied van vfjf personen, t. w. mej. 8.
en mej G. uit Broekslttard, van mej. van H.
uit Sittard, den heer K en den taxlhouder P„
eveneens uit Sittard. Behalve mej. G„ die in
Duitechland is aangehouden, zijn deze personen
heden uit Limburg geleid. Daar het onderzoek
nog gaande is. is het mogelijk dat nog meer
igen zullen volgen.
aatsten tijd is een vijftiental Dultsche
uitgewekenen door dit complot over de L>m-
burgsche grens gesmokkeld in do buurt van
Sittard en zf) werden dan door P. naar de
Maasdorpen gereden, vanwaar zfj met een boot
je over de Maas naar België werden gebracht
Bij het onderzoek is komen vast te staan,
dat de groep vertakkingen heeft van Ketlien
tot Brussel en Antwerpen. Wanneer de over
gebrachte Duitschers in Belgisch Limburg wa
ren aangekomen werden zij door P. verder
België ingebracht.
BU de aanhouding van den Duitschen rechts
geleerde, die na verhoor over de Dultsche
grens is teruggeleid, waar hu in handen van
de Dultsche politie is gevallen, bleek dat hU een
koffertje met bankpapier ter waarde van 40 000
k 50.000 Mark in zUn bezit moet hebben genao.
Dit koffertje zou door handlangers worden over
gebracht. doch is vermoedelijk bU de aanhou
ding door de Nederlandsche politie zoek ge
raakt. In verband hiermede heeft de Dultsche
politie enkele peraonen aangehouden, verdacht
van poging tot devlezenamokkelarijHet kof
fertje is echter nog niet achterhaald.
ZONDAG Feest: Gedaanteverandering des
Heeren op berg Thabor Eucharistische dag. 7 u.
H. Mis voor de Parochie, half 9 voor Jacobus
Theodorus Latenftljn, 10 uur Hoogmis voor de
leden van den Euch. Bond. Onder de H.H. Mis
sen collecte voor de sieraden der kerk, bijzonder
aanbevolen
Hedenmiddag half 5 uitstelling
Op initiatief van de Federatie van Vereent-
gingen voor Vreemdelingen-Verkeer heeft Don
derdag te Zaandam de start plaats gehad vooi
een driedaagschen wielertocht doog Noord-
Holland.
Het doel daarvan is Noord-Holland meer te
leeren kennen en de. belangstelling voor deze
provincie, die toch zooveel schoons en uit his
torisch oogpunt belangwekkends heeft, te ver-
grooten.
Eiken dag wordt een anderen weg genomen
met steeds Zaandam als punt van vertrek er.
aankomst.
AanvatlkelUk .hadden zich 250 deelnemers
doen inschrijven, doch op het laatste oogenbllk
kwam de teleurstellende tijding dat de soldaten,
die ten getale van 140 van de partij zouden zijn
geen verlof konden krijgen, hoewel te voren
toestemming tot deelname door de militaire
autoriteiten was verleend, zoodat ongeveer 100
deelnemers zUn gestart. Hieronder zljr^er uit
alle deelen van het land: uit Leeuwarden, Assen,
Dordrecht, Den Haag, Zeeland, enz.
De tochten staan onder de zeer deskundige
leiding van den heer J. J. Dinkelberg, bestuurs
lid van de federatie.
Er wordt eiken dag 80 KM. gereden met rust
posen van 2 x een half en éénmaal een heel
uur.
«Donderdag ging de tocht langs de Zaanstreek,
over Purmerend. Edam, Volendam naar Hoorn
en terug over Purmerend, Jlsp, Wormer en
langs de Zaanstreek naar Zaandam.
Onder de deelnemers zijn ook eenige dames.
Op vjjf plaatsen onderweg moet een oontróle-
kaart worden afgestempeld.
Het idee van een wedstrijd is geheel ter zijde
gesteld.
Voor geneeskundige hulp is gezorgd, terwijl
een reparatiewagen met enkele reserve-rijwlelen
in den tocht wordt meegenomen.
Aan allen, die de voorgeschreven tochten op
regelmatige wijze hebben afgelegd wordt een
insigne uitgereikt.
