Uit
vier
huwelijkeh kwamen
vijftien kinderen voort
KINDEREN VAN DEN ZWOJGER
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinoniiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
PAXUOLLAND na.
DE HISTORIE VAN
PALEIS SOESTDÜK
PO-;
Zijn vaderschap begon
met droefheid en
tragiek
Een wisselvallige geschiedenis, door de grootheid
van
den vader
beheerscht
Charlotte Brabantine
13.
5. Anna van Nassau
2. Philip» Willem
14. Emilia Antverpiana
IS. Frederih Hendrik
jonggestorven Maurits
11. Catharina Belgica
1. Prinses Maria
12.
EmÜie wm Nassau, Prinses van Portugal
4. Justinus van Nassau
Juliana
Prederik Hendrik ta HU
Charlotte Flandrina,
Abdis van Poitiers
„De oudste Dochter"
7. Prins Maurits
10. Elisabeth
r
6. De
Prinses Emilia van
Portugal
INTER \.\TIOAI.E I.ICH FABRIEK E
AMSTERDAM Sl’l ISTRAAT et ?o KISIHl s
TELEFOON 4Oim «ito* eojaj
r
Het kasteel te Breda, waar Willem van Oranje en
Anna
ge-
Prins Maurits in 1539
•nl
Men
prinsdom Oranje en
toen
ken
jong
3.
een
K
In December
bet leven aan
Op 13 Juli 1575 werd in de Sinte Cathanjne-
kerk te Den Briel door den predikant Tallin 't
h uwe luk ingezegend van Willem van Oran te met
Charlotte de Bourbon, de dochter aan Louis de
Na den dood van Willem III kwam het jacht
slot Soestdük tn 1703 aan Johan Willem Fried3’
die In 1711 aan den Moerdijk verdronk en aoo
bleef het slot als een ertstuk in de familie, zoo-
In 1596 huwde
graaf van Hanau
1648
Te Antwerpen werd op 31 Juli 1578 Charlotte's
derde dochter geboren, die den naam ontving
van Catharina, 's Prinsen zuster, en Belgica ge
noemd werd omdat zij het petekind mocht zun
van de Staten Generaal.
zü met Philips Lodewük II.
Miinsterberg. Zij overleed in
Willem van Oranje verloor *un eerste gema
lin, die hu feeder bemind had. op 34 Maart
1558.
HU was in Frankfort, toen hü het bericht van
haar ernstige ziekte ontving Onmiddellük.
schreef hü haar, dat hu ten spoedigste sou ko
men HU arriveerde 30 Maart te Breda, nog juist,
op tijd om haar te zien sterven.
Doch de jeugdige weduwnaar, die het geluk
gekend had en vooral in zün jonge jaren een
uitbundige behoefte aan levensvreugde en genot
aan den dag legde, bleef haar nagedachtenis niet
lang trouw. Een zekere lichtzinnigheid was den
nog onbeproefden Oranje ongetwuteld eigen. HU
zun innemende manieren HU nuttigde zlin een
voudig maal in den schoot van zun gezin, dat
hU op v rooi uk te door een stroom van opgeruimde
gesprekken De geschiedenis van die dagen toont
geen betooverender beeld dan dat van den ver
moeiden staatsman, die van duizenderlei staata-
verwlkkellngen rust zoekt in den familiekring,
bestaande uit zijn vrouw zuster zonen en doch
ters. neven en nichten het jonge volk van
verschillenden leeftUd. van Maria nu 28 jaar
oud en zeven andere dochters van vuftien
tot drie jaar, tot het kleine jongetje van juist
vUf maanden Het scheen dat de Prins hier rust
en veiligheid kon vinden."
Het laatste kind uit s prinsen derde huwelUk
wederom een dochter, werd het petekind van de
stad Antwerpen; het is op 8 December 1581 ge
boren en heet Emilia Antverpiana. Het was
drie maanden oud. toen Jean Jaureguy te Ant
werpen een aanslag deed op 's Prinsen leven
Dit geschiedde op 15 Maart 1582 de Prins werd
ernstig gewond, doch herstelde. Op 2 Met ging
hu weer voor het eerst naar de kerk. ZUn vrouw
vergezelde hem niet Ze lag met zware koortsen
te bed. Drie dagen later overleed zü. den Prins
zes dochtertjes nalatende.
Dit jongste kind van Charlotte de Bourbon
nuwde in 1604 met Fredenk Casimir paltsgraaf
van Zweibrücken en overleed In 1657.
den hoek van Rüksstnwtweg en betonweg 1
Utrecht herinnert nog aan dezen dappereh
daal
In het jaar 1796. In het hartje van den Pa
triottentijd. werd het slot tot Staatsdomein ver
klaard en als logement verhuurd, met welk ne-
drUf echter, en ook toen reeds met het oog op
de tijdsomstandigheden, geen winst werd be
haald. Zoo volgde de eehe exploitant op den
anderen en vaak pok stond t onbewoond, tot
Koning Willem I opmerkte, hoe bijzonder fraai
dit gebouwtje was gelegen.
'I
Prins Willem l naar een weinig ge
kende kopergravure van Goltzius
De vUfde dochter uit het huwelUk van Willem
van Oranje en Charlotte de Bourbon heet even
eens Charlotte, maar werd Brabantine genoemd
naar de Staten van Brabant. ZU werd 17 Sep
tember 1580 geboren, dus In den tüd dat Phl-
l.ps II den banvloek over Willem van Oranje
uitsprak. Prinses Brabantine was 'n bekoorlijk
meisje: zU was het lievelingszusje van Prins
Maurits. die haar „la belle Brabant" noemde
In 1598 huwde zu met Claude de la Tre-
mouïlle de Thouars Haar dochter Charlotte
werd de echtgenoote van James Stanley graaf
van Derby en onderscheidde zich in de Engel-
sche burgeroorlogen door de heldhaftige ver
dediging van Lathom House
Prinses Brabantine overleed in 1631.
Heuze voorstelling van 's Prinsen jeugd
In December 1553 werd het jonge huwelUk ge
zegend met de geboorte van een dochtertje, dat.
naar de Landvoogdes Maria werd genoemd
Dit kind werd op 13 December met buiten
gewone plechtigheid gedoopt in de hofkapel van
het slot te Breda. Deze stad, die zich de joyeuse
•wtrée van het jeugdige bruidspaar nog levendig
herinnerde, zag die heugenis door de ongehoorde
weelde van het doopfeest nog ver overtroffen
ontving voor deze gelegenheid den Aarts
bisschop van Keulen binnen haar muren, zoo
mede de weduwe van den Koning van Hongarüe.
die een zuster van keizer Karel V was; ook
kwam de hertog van Savoye. de hertog van
Aersschot en een schitterende schare vertegen
woordigers van den Nederlandschen en van den
Duitschen adel, allen vrienden en verwanten
van den jongen vader.
Deze grootsche doopplechtigheid te 't eenlge
openbare feit geweest in het leven van prinses
Maria van Oranje. Zij zou zeer jeugdig sterven.
De juiste datum van baar dood te niet bekend,
maar naar alle waarschUnlUkheid overleed zü
reeds in haar derde levensjaar
moeder van den beroemden maarschalk Turen -
ne. die door Bossuet werd opgenomen in de Ka
tholieke Kerk. Prinses Elisabeth overleed In
1642.
dat er doorgaans niet regeerende leden van het
Huls van Oranje verbluf hielden. Doch vaak
ook stond het leeg, aooals dat om het geval
was in den bekenden nacht van den 26en op
den 27en Juli 1787. toen een detachement onder
den Graaf van Mm een aanslag pleegde op
het Jachtslot Deze aanval mislukte echter om
dat de bezetting, bestaande uit Heaaen-Darm-
stadtsche militie. bijtijds in het geweer kwam.
Toen werd het slot gered door de onverzette-
lüke trouw van den soldaat Chrvtoffel Fuu-
mann die op schildwacht overvallen en van alle
suden door vijanden omringd, ondanks de waar
schuwingen toch het schot loste, dat de bezet
ting alarmeerde. Een bescheiden monument op
naar
soi-
trouwde in 169® met Eleonora van Bourbon.
Eenlge malen heeft hü de Nederlanden bezocht,
meestal om zakelUke regelingen aangaande het
familiebezit te treffen met zUn halfbroers Mau
rits en Frederih Hendrik In 1608 kwam hu
naar Noord-Nedarland. De Staten zagen zun
aanwezigheid In deze gewesten echter niet graag
en ze lieten hem dit gevoelen ook heel goed
merken.
Het huwelUk van Philips Willem bleef kin
derloos. HU overleed in 1818. Zün titel van Prins
van Oranje ging toen over op Maurits. die tot
dan toe Maurits van Nassau had geteekend.
Zun twee oudste kinderen heeft de Prins van
Oranje niet zien opgroeien. Het meisje moest hU
alstaan aan den dood, den jongen aan Spanje
Zoo begint de geschiedenis van zun vaderschap
met droefheid en tragiek.
ting
«mde slot heeft een moose loopbaan om
na zoovele lange jaren. nog zooveel schoon
jong geluk te mogen cznalullen.
1564 schonk Anna van Saksen
een zoontje. Maurits. dat met
groote praal werd gedoopt volgens den «ere
dienst van dé Katholieke Kerk. Bij deze gele
genheid bleek echter, dat de verhouding tus-
schen de ouders niet meer geheel ongeschokt
was. Nog scherper kwam dit tot uitdrukking,
toen het kind in zijn tweede levensjaar over
leed. De moeder, die toen reeds de eerste ver-
schUnselen vertoonde van haar latere krank
zinnigheid. liet geen enkel bldk van droefenis
merken, toen zü haar zoontje verloor.
knoopte een betrekking aan met Eva Eliver, die
hem in September 1556 een natuurlüken zoon
schol*. Justinus van Nassau, wiens naam In
onze geschiedenis overigens geen kwaden klank
heeft.
Hoewel Justinus bij den dood van ziln vader
slechts vut en twintig jaar oud was benoemden
de Staten hem tot admiraal van Holland en
Zeeland, in welke functie hu zich als dapper
zeevaarder onderscheidde Bovendien beschikte
hU over groote diplomatieke bekwaamheden.
Tezamen met Oldenbameveldt werd hu afge
vaardigd naar het Engelsche Hof HU organi
seerde voor een aanzienlijk deel de samenwer
king van onze zeemacht met de Engelsche voor
den strud tegen de OnoverwinnelUke Vloot in
1588.
Tijdgenooten. die zonder uitsondering zün
dapperheid prijzen, lieten daarenboven het ge
tuigenis na. dat hu handig, bekwaam en slim
was.
Het vierde kind van Anna van Saksen en Wil
lem van Oranje werd in April 1568 te Keulen
geboren; zü had een tragische jeugd, want baar
eigen moeder heeft se nauwelüka gekend en met
haar belde stiefmoeders, Charlotte de Bourbon
en Louise de Coligny kon zu het niet goed vin
den. Ook voor haar broer Maurits. dien Ml te
autoritair vond, had zü geen groote genegen
heid. Het grootste deel van haar kinderjaren
bracht zü op den Dillenburg door. bU haar oom.
Jan van Nassau. Wegens haar studielust werd
zü .Ja docte Amélle" genoemd ZU werd te Den
Haag, zeer tegen den zin van prins Maurits. ten
huweluk gevraagd door don Emanuel van Portu
gal. een zoon van koning Antonio, die slechts *n
blauwen Maandag -geregeerd had. Don Emanuel
was vurig katholiek Prins Maunts deed wat hu
kon om het huweluk te beletten Op 7 November
1597 had de katholieke huwelUksinsrgenlng
plaats in een der vertrekken van het Binnenhof
Doch de Staten-Generaal dwongen de jeugdige
bruid tot een scheiding Kr volgde een spannende
avonturenroman, die eindigde met de hereenl-
ging van belde gelieven. ZU vestigden zich te
Delft, maar weldri kwam de armoede in hun
gezin met acht kinderen: de Staten moesten een
toelage geven om in hun levensonderhoud te
voorzien.
Het huweluk bracht aan prinses Etnilie niet
het gewenschte geluk Haar man verliet haar om
in Spaanschen dienst te treden. In 1627 trok
hü uit Nederland weg. naar Prangires bij Ge
neve, waar hu stierf in 1638.
Prinses Erniiie. de zuster van Prins Maurits.
te een der meest deerniswekkende, maar ook een
van de meest romantische gestalten onder de
kinderen van den Zwijger
Toen de Prins van Oranje achttien jaar oud
was. trad hu in het huweluk met Anna van
Egmond. gravin van Buren, de dochter van een
der rUkste en meest hooggeplaatste Nederland-
sche edelen. Maxlmlliaan van Egmond. ZU was
evenals haar bruidegom geboren in het jaar
1533.
Hun huwelijksfeest wa* het meest luisterrijke
dat in die jaren in Nederland werd gevierd. De
Prins van Oranje was een schitterend hoveling
van keizer Karel V, wiens volle vertrouwen hu
genoot. Zun faam was In opkomst. HU had van
zun neef. René de Chalons, het prinsdom Oran
je geérfd. terwül hü voortkwam uit het oude
geslacht van de Nassau’s, welks historie met de
Nederlandsche geschiedenis ten nauwste verwe
ven was. Zun bruid was eveneens van zeer aan-
zlenluke afkomst. Heel de hoogere adel van de
Nederlanden was dan ook op de bruiloft tegen
woordig. Acht dagen lang zag het volk de schit
tering van festijn en wapenspel Maar t hoog
tepunt van het feest was de kerkelUke plech
tigheid met haar prachtig ceremonieel. Want
bruid en bruidegom waren den Katholieken
godsdienst toegedaan en wij hebben geen reden
om te twijfelen, of ze maakten zich ernst met
deze overtuiging, al was de Prins meer een man
van de wereld dan een religieuze natuur.
Op 29 Maart 1552 deed het jonge paar zijn
feestelijke intrede binnen de stad Breda, waar
het oude ïamlliekasteel van de Nassau’s stond.
Een lulsterruk onthaal viel beiden ten deel.
Daarna vestigden zü zich op het kasteel en de
jonge Prins beleefde er een der mooiste en rus
tigste perioden van zijn leven. HU was een
grand seigneur, een goed echtgenoot, een schit
terend gastheer, een weelderig vorst en naast
hem leefde zun betrekkelük stille, maar leven
dige gade, een voorname vrouw, die ieders aan
dacht trok door haar frissche schoonheid, doch
wier gemoed eerder geneigd scheen naar de in
getogenheid dan naar den luister van de hof-
weelde. Zeker heeft zu zich in haar omgeving
niet op den voorgrond gedrongen.
Aj spoedig werd echter haar jonge echtgenoot
van haar zijde weggeroepen. Hij moest naar het
leger. Uit zün briefwisseling spreekt de groote
genegenheid, welke hü zün gade toedroeg. Hu
maakte zich bezorgd, dat zu zich tijdens zün
afwezigheid té eenzaam zou voelen en schreef
baar, dat ze zich het gezelschap van haar moe
der en grootmoeder voor eenigen tüd moest
verzekeren De gedachte, dat dit huwelük van
Oranje niet gelukkig zou zün geweest, door en
kele auteurs verspreid, wordt met kracht be
streden door prof. A. A. van Schelven. Die ge
dachte is zeker niet in overeenstemming met de
feiten, maar vindt haar grond in een tenden-
Op dit tot palete herbouwde slot heeft de Prins
van Oranx een buaonder gelukkig huisetuk
leven geleld, doch desondanks moest hu het
ate Koning Willem II weer verlaten Nadat «en
ter a«n ’s Konlngs slechts negenjarige regvenrw
een eind was gekomen, werd het wederom be
trokken door de Konlngln-Weduwe Anna Pau-
lowna, de Russische grootvorstin, die den prins
van Oranje naar de lage landen aan de aee waa
gevolgd.
Na den dood van Koningin Anna Paulowna
stond het gebouw weer eenigen tud leeg, waar-
na het de woning werd van Prins Hendrik der
Nederlanden, denaelfde. die aooveel deed voor
scheepvaart, handel en industrie en aan wiens
nagedachtenis de Prins Hendrikkade te Amsler-
oam te- gewild. Tijdens zijn bewoning werd het
park ten zeerste verbeterd en in deaen staat
kwam het na den dood van Prins Hendrik en
Koning Willem nl ter beschikking van HM
Koningin Bmma. *i daarmee zun we gekomen
aan de moderne historie Het witte Paleis werd
de woon van de Koningin-Moeder, die er meer
dan wie ook in wijden kring werkelijk bemind
waa
*i sinds de laatste Jaren stemt Soestdük weer
volop in bet treken der nationale belangstelling,
van de wereldbelangsteUing seifs Het oude po
lets werd de woning van het jonge Prinseluka
Paar en al ging dat met vele technische ver
anderingen gepaard, onae beiaiwtstelllng gaat
thans naar de bewoners Het witte paleis werd
bet geboortehuis van ons Prinsesje Beatrix, wier
eerste schreden, door haar vader op het cellulotd
vastgelegd, door duizenden werden gadegesJa-
•- - te wederom Neerlands verwach-
Het tweede dochtertje van Charlotte de Bour
bon werd op 26 Maart 1577 geboren en 30 Mei
te Dordrecht gedoopt Zif werd het petekind van
koningin, Elisabeth van Engeland
Toen kort na deze geboorte de Prins met zun
gemalin een reis maakte door de Noordelifke ge
westen. gaf het volk hem voor het eerst den
eerenaam Vader Willem”
In 1595 huwde prinses Elisabeth met haar neef
Hendrik van Boülllon. prins van Sedan den
zoon van een zuster harer moeder. ZU was de
drik Fre<
werd hfj
denke aan Huygens, die hem in zün scheeps
praat Moy Heintge" laat heeten!
Het kind was nog geen half jaar oud. toen
zjjn vader te Delft vermoord werd. Louise de
Coligny bleet met twaalf kinderen uit vier ver
schillende huwelüken achter, in een berooiden
toestand. ZU verstond het, den familieband le
vendig te houden.
Haar zoon Frederlk Hendrik huwde op 4 April
1625 met Amalia van Solms; 19 dagen later
stierf Prins Maurits Zün jongere halfbroer werd
nu stadhouder en tudens zün regeering bereikte
de Hollandsche Republiek het hoogtepunt van
haar bloei. Hü veroverde Grol. Den Bosch. Ven
lo. Roermond. Maastricht. Breda en draagt
daarom den eerenaam van Stededwinger Zün
rageerlngsperiode te de kern der Gouden Eeuw
Hü stierf op 14 Maart 1647.
Ziedaar in het kort de levensgeschiedenis der
kinderen van Willem van Oranje: een wissel
vallige geschiedenis, doch die door de grootheid
van den vader wordt beheerscht.
Omtrent 'sPrinsfn karakter ate huisvader ge
tuigt de hoogleeraar Blok:
„In tegenspraak met zun volkomen paradoxs-
len bünaam de Zwüger. was Willem gedurende
geheel zun leven en het meest wel in «Ün laat
ste dagen, een van de voorkomendste en vrien-
delükste menschen, welbespraakt, beroemd om
Nog eenmaal huwde Willem van OranX Zün
vierde bruid was Louise de Coligny. de dochter
van den admiraal Caspar de Coligny. die in den
Bartholomeusnacht werd omgebracht. Het huwe-
lÜb werd gesloten in 1583.
Op 29 Januari werd er een zoon geboren op
het Prinsenhof te Delft Het werd genoemd
naar Hendrik, koning van Navarre en Frederlk
koning van Denemarken.
Officieel heette Fredenk Hendrik dus Hen
en in den dagelükschen omgang
altüd Hendrik genoemd.
Bourbon-Mortpcnsier. Haar ouders hadden
haar tn een klooster geplaatst waar zli op der-
tienjarigen leeftijd abdis werd, maar dit
stiet haar tegen de borst en zli vluchtte
naar net hof van keurvorst Frederlk III van
den Palts Hierheen zond de prins ziln vriend
Marnlx van Sint Aldegonde om voor hem haar
hand te vragen Na eenlge aarzeling stemde zü
toe Marnlx geleidde haar naar Holland
Reeds 31 Maart 1576 gaf ZU het leven aan een
dochter. Louise Juliana. Deze huwde in 1593 met
Fnedenk IV. L-urvorst van den Palts een klein
zoon van haar beschermheer Haar zoon. Fre-
derik V. werd de echtgenoot van de beroemde
..Queen of hearts Elisabeth, dochter van Ja
cobus I van Engeland. Louise Juliana werd de
grootmoeder van Prins Robert en van keurvor
stin Sophie en aldus de stammoeder van de
koningshuizen van Engeland. Pruisen. Oosten
rijk. Rusland Italié en Spanje Zu overleed in
164<
Het derde kind uit het huweluk van Willem
van Oranje en Anna van Buren was wederom
meisje, dat ter wereld kwam in Februari
1556 en evenals haar overleden zusje den naam
van Maria kreeg. De geschiedenis noemt haar
a'.tüd „de oudste dochter" var^ Oranje en met
dubbel recht, want zü was de oudste der over
levende dochters en bovendien heeft geen der
andere kinderen zooveel voor het gezin van den
Prins beteekend ate deze Maria. Vooral na den
dood van ’s Prinsen derde vrouw. Charlotte de
Bourbon, te prinses Maria, die toen zes en twin
tig jaar oud was. een moeder geweest voor de
moederlooee kinderen. De Prins heeft veel van
haar gehouden. Zü huwde in 1595 met Philips,
graaf van Hohenlohe-Langenburg. een dapper
soldaat en veldheer. Zif stierf in 1616.
Ken volksbeweging ontstond, geld were
ruimschoots bü elkaar gebracht en daarop
werd het slot ate nationaal huldebluk aan
geboden aan den overwinnaar van Quatre-
Bras, den Prins van Oranx. den la teren
Willem II. Doch in den staat waarin het
zich bevond, was het niet wel ate vorste-
Üjke woonplaats bruikbaar. De verbouwing
geschiedde onder leiding van de architecten
de Greeff en Reyerz in het >ar 1816 en wat
aU ervan maakten was uit een oogpunt van
stül niet veel zaaks Het werd echter een
uitstekende woning en toegegeven moet
werden, dat bet achter kalk verstopte bak
steengebouw m zun smettelooae blankheid,
met de wijde vlucht der gebogen zugevete,
tegen den donkeren achtergrond van het
boech eeo cngetwüfeld fraaien Indruk
maakt.
In 1561 hertrouwde Willem van Oranje Zün
nieuwe bruid was Anna van Saksen-Meiszen.
dochter van den keurvorst Maurits van Sak
sen. Toen zü vijftien jaar oud was. had zü haar
beide ouders verloren. Haar tante, prinses Anna
van Meiszen. voedde haar op. Het schünt. dat
oeze opvoeding te vreugdeloos te geweest, in ie
der geval werd het karakter van Anna van Sak
sen erdoor versomberd ZU was zeker niet de
Ideale vrouw voor den Prins, die dit huweluk met
een Duitsche prinses mede uit politieke overwe
gingen aanging en tijdens de bruldswesving op
vreemde wüze had geschipperd met de religie.
Tegenover Philips van Spanje hield hü zich
streng Katholiek, tegenover de ooms van
Saksen deed hU allerlei concessies aan het Lu
theranisme. Het huweluk te een ware tragedie
geworden. Anna van Saksen bedroog den prins
met een hoveling. Jan Rubens, den vader van
den schilder. Oranje heeft zich van haar laten
scheiden. Zü had hem toen vier kinderen
schonken.
Het oudste w-as een dochter Anna, die in '563
ter wereld kwam. Zu trouwde in 1587 met haar
oudsten neef. Willem LodewUk van Nassau een
zoon van Jan van Dillenburg. Maar ni stierf
reeds in het eerste huwelüksjaar 1588 Kinderen
liet zü niet na.
Het Prinaelük Paleis te Soestdük. waar
thans de Jongste Oranje-telg het levens
licht aanschouwde, heeft reeds een respec
tabelen staat van dfenst achter den rug. De
datum van stichting gaat terug tot het jaar
1874, toen Stadhouder Willem III op deze
plaats een jachtslot liet bouwen Dit jacht
slot, dat thans ongeveer I de midden-
partü van het tegenwoordige gebouw vormt,
was een betrekkelük simpel, baksteenen ge
bouw. dat niet ate aomerverbiüf. doch in
derdaad ate jpchtslot dienst deed. Ate vor-
steiük somerverblüf was het nXt in over
eenstemming met de waardigheid der
Stadhouders, dX in dten tud tot het toppunt
van hun macht waren gestegen. Maar al
was dat jachtslot betrekkelük klein, toch
bewuzen oude prenten, dat de bouwmeester
de kunst verstond, om eenvoud en schoon
heid te laten samengaan. Het «as belangrux
minder pompeus, doch veel zuiverder van
stül dan het tegenwoordige paleis.
Doch in 1567. toen Oranje de wuk nam uit
Brussel wegens de komst van den hertog van
Alva, droeg zun echtgenoote het derde kind
onder het hart. Het was wederom een zoon, die
op 14 November 1567 op den Dillenburg geboren
werd en ook den naam Maurits ontving, naar
Annas vader, den keurvorst van Saksen Hü
studeerde te Heidelberg en daarna op kosten van
de Staten te Lelden. Toen zün vader vermoord
werd, was Maurits zestien Jaar oud. Hü werd
het volgend jaar benoemd tot stadhouder van
Holland en Zeeland; in 1586 veroverde hü Axel
en dit was het begin van een roemrüke militaire
loopbaan. Hü vormde een groot en sterk leger.
Breda werd verrast. Zutfen. Deventer. Nijmegen.
Delfzül. Hulst Steenwük. Koevorden. Geertrui-
denberg en Groningen op de Spaanschen ver
overd. De grondslagen van den bloei der Repu
bliek zün tüdens Maurits’ regeenng gelegd. In
het godsdienstige was hu onverschillig. Zun
overgang van het Lutheranisme naar het Calvi
nisme ging met zeer weinig overtuiging gepaard
Zün karakter was stug en hard. HU vertoonde
minder den aard en de bekwaamheden van'zün
vader dan de karaktertrekken van zün moe
ders vader, keurvorst Maurits van Saksen. Een
groot veldheer, was hü een middelmatig staats
man. hetgeen in zün conflict met Johan van
Oldenbameveldt tot uitdrukking kwam
Prins Maurits bleef ongehuwd. Hü stierf op
23 Aprij 1625 zonder wettige nakomelingen. In
Let stadhouderschap werd hu opgevolgd door
zün halfbroer Frederlk Hendrik.
Op de vraag, hoeveel kinderen Prins Wil
lem I van Oranje gehad heeft, en hoeveel
van die kinderen nog in leven waren, toen
de kogel van Balthasar Gheeraerdte hem
trof, zal menig Nederlander, ook onder de
meer ontwikkelden, het antwoord schuldig
blijven!
Het te wel merkwaardig, dat mén den
Vader des Vaderlands, die in zoo me.nlg op
zicht de volle belangstelling van den histo
ricus verdient, zoo zelden afgeschUderd ziet
als den vader van zün gezin.
Hoe komt dat?
De voornaamste reden te zeker, dat Wil
lem van Oranje, die ook in zün particuliere
bestaan talrüke stormen moest trotseeren,
nooit al zün kinderen bUeen heeft mogen
zien. Hü had er vüftien. en daarvan waren
er bü zün dood nog twaalf in leven. Zü wa
ren voortgekomen uit vier verschillende hu
welüken: drie zonen en negen dochters. Drie
kinderen waren op jeugdigen leeftijd ge
storven. Bovendien had de Prins een na
tuurlUken zoon.
Het lükt ons wel de moeite waard, eens
iets op te halen uit de geschiedenis van al
die prinsjes en prinsesjes, wier lot zoo ver
schillend te geweest. Een der kinderen stierf
te jeugdig om een geschiedenis te hebben
gehad.
Een der merkwaardigste figuren onder de kin
deren van Willem den Zwüger is ongetwuteld de
vierde dochter van Charlotte de Bourbon, die
oen naam harer moeder kreeg en Flandrina ge
noemd werd, omdat de Staten van Vlaanderen
haar tot petekind namen. Zü werd geboren op
28 Augustus 1579 te Antwerpen Slechts 'n jaar
is zü in het ouderlük huis geweest Een nicht
van haar moeder. Madeleine de Long-Vie vroeg
het kind gedurende eenigen tüd te mogen ver
zorgen te Poitiers. De moeder stemde toe Doch
Charlotte Flandrina was nog in Frankrük
haar moeder overleed en uit medéluden hield
de nicht het kind bü zich in het klooster Para-
clet te Poitiers. Hier werd het in den Katholie-
godsdienst opgevoed Toen zü een
meisje was. trad zü in het klooster en deze doch
ter van een gevluchte abdis, na den sluier te
hebben aangenomen, werd Jiu zelf abdis van
Poitiers en muntte uit door deugd. Zü stierf in
1646.
Zü had toen juist een broertje gekregen, dat
te Buren ter wereld kwam op 19 December 1554.
doch dat eerst op 26 Maart 1555 zou w'orden ge
doopt in de slotkapel te Breda, eveneens met
groote plechtigheid.
Deze oudste zoon van Willem I van Oranje
te in onze geschiedenis een tragische figuur. Hü
heeft zün vader, wiens titel van Prins van Oran
je hü erfde, nooit mogen opvolgen in de Neder
landen.
Geboren uit een katholiek huwelUk. katholiek
gedoopt en vroom opgevoed, bleef de erfgenaam
van den Prins van Oranje levenslang trouw aan
het oude geloof. Om deze reden was hü In de
Staten niet gezien.
Op dertien jarigen leeftijd studeerde hit aan de
Unlversiteit van Leuven, toen de hertog van Al
va naar de Nederlanden kwam Nadat zün vader
In Januari 1568 ate „hoofdbewerker, helper en
medeplichtige van de opstandelingen en ver
stoorders van den vrede" was vogelvrij ver
klaard, werd Philips Willem, die toen den titel
voerde van Graaf van Buren, op verraderlüke
wüze uit Leuven ontvoerd naar Spanje, waar
koning Philips II hem gedurende negentien
jaar vasthield ate güaelaar.
Eerst in 1595 mocht hü het land züner bal
lingschap verlaten. Inmiddels was Willem van
Oranje vermoord. De zestienjarige Prins Mau
rits van Nassau was door de Staten Generaal
tot Zün opvolger gekoaen. Aan Philips Willem.
dX in Spanje vertoefde en katholiek was. kon
niet gedacht worden.
Hü erfde echter het
jfl'J
Hecht is htmd tus^chen \edertatul
en Kanje. Hecht ihiL is de hand die
<*«»s Intuit aan tlienlen. Ie
vredenheid en verlnnncen zifn de
c<H»rnaani\te eiffenschappen hiert'an.