„Japan zal zich wel tweemaal
bedenken”
EEN ERNSTIGE
MISGREEP?
Chamberlain niet
gerust
Polen waarschuwt
„Houd moed”
NIETS TE WINNEN BIJ
EEN ALLIANTIE
ERNSTIGE GASEXPLOSIE
TE LONDEN
Treedt Tokio toe tot de as?
ZATERDAG 5 AUGUSTUS 1939
VAN WEEK TOT WEEK
Het Chineesche zilver
l
Clearinglcoersen
Grens van Oost-Pruisen
blijve gesloten!
BELA KUN GEFUSILLEERD?
54-urige werkweek
voor Duitsche vrouwen
Weer explosies te
Bentheim
Dr. Monrad Hanten van Buenot
Air et naar Den Haag
Nieuwe Deensche
gezant
Een huit gtortte in; vele per tonen
werden gewond
Ernttige situatie in Europa in de
komende maanden mogelyk
VERSCH CADETJE OP DEN
NATION ALEN FEESTDAG
Vervroeging bakkertarbeid
dan geoorloofd
Duittchert te Wilna krygen
voedtelkaarten
EERSTE IERSCHE VROUW
UITGEWEZEN
BOERDERIJ AFGEBRAND
NA BLIKSEMINSLAG
Roode gloed en ’t geluid te Olden-
taal duidelijk waarneembaar
Koffiehuis- en hotel-pertoneel
Aangekondigde nota Vrijdagmid
dag aan den Senaat van Danzig
overhandigd
ring
De betprekingen met Japan
A. V. D.
Koersen voor stortingen op 5 Augustus 1939
tegen verplichtingen luidende in Reichsmarken
f 74 50 en Lires f 9 90.
van
competentie
overgelaten.
van 30 Juli vermindering van het aantal in
specteurs heeft gevraagd.
De Poolsche regeering is bereid de inspec
teurs in de fabriek „Amada” op hun post te
laten terugkeeren (ZU werden by besluit van
de Poolsche regeering met ingang van 1 Augus
tus teruggetrokken).
LONDEN. 4 Aug. (Havas). Miss Ardina
Sullivan, een 34-jarige dienstbode, is de eerste
lersche vrouw, die uit Engeland wordt gezet
Gisteravond heeft zU zich te Holyhead inge-
H. M. de Koningin, die natuurlijk voor
al in deze dagen gaarne ten paleize
Soestdijk wil z(jn, bij,het betreden van
het paleis
zilvervraagstuk te Tientsin geen overeenstem
ming bereikt.
I
LONDEN, 4 Aug. (Reuter) Het centrum
van de Londensche City werd Vrijdagmid
dag te half vfjf opgeschrikt door een hevige
ontploffing.
Naar uit Kopenhagen gemeld wordt, aal
dr. Knud Aage Monrad Hansen. thans
Deensch gezant te Buenos Aires, met ingang
van 1 November as optreden als Deensch
gezant te 's-Oravcrhage
te
de
die
het
dan voor het
Mooie, het overweldigende of 't ontroerende. Hy scheept voor Ierland.
Wij hebben, door de omstandigheden ge
dwongen. enkele zeer zware verplichtingen
in Europa op ons moeten nemen, waarvan
het gevolg Is, dat.' indien bepaalde dingen
zouden gebeuren, dit land in den oorlog zou
moeten gaan. Het zou mogelijk zijn, dezelf
de verplichtingen aan te gaan in het Verre
Oosten, doch ik wensch dit niet te doen.
My vraagt mijn lieve nichtje
Dat ik toch een klein dichtje
In 't album zal gaan schrijven.
Ik wil haar niet bekijven.
Maar enkel haar vertellen
Waar allen prijs op stellen.
Zyt altijd, lieve Truuske,
De vreugde van ons huuske,
Onschuldig blijf van harte
En bljj in vreugd en smarten.
Wilt ijverig steeds leeren,
Het kwaad van U te weren,
De zonde steeds te vluchten.
Geen kwaad in 't hart te duchten.
Dient God geheel uw leven,
De deugd zij al uw streven.
Gehoorzaam zij u lust.
Zoo hebt ge immer rust.
En elk zal u beminnen,
Gij zult den hemel winnen.
in
de
der
De
nota wijst er op, dat de Senaat in zijn nota
Van Seeds is een nieuw rapport over zijr.
onderhoud van Woensdag met Molotof ontvan
gen. Na de bestudeering daarvan zullen nleuwt
instructies naar Moskou gezonden worden.
Officieele Duitsche kringen te Berlijn zeg
gen volkomen in het onzekere te verkeeren. of
Japan al dan niet zal toetreden tot de mili
taire alliantie tusschen Italië en Dultschland.
Zfj willën zelfs niet zeggen, of Dultschland
zulk een stap zou verwelkomen Neutrale po
litieke kringen te Berlijn betwijfelen het echter
of de onmiddellijke gevolgen van Japans toe
treding tot de alliantie op het oogenblik aan
Dultschland welkom zouden zijn. Men oppert
ook daar het denkbeeld, dat de reactie in
Moskou en Washington zeer hevig zou kunnen
zijn.
aangekomen. De leden werden aan het Victoria
station verwelkomd door het hoofd der Brit
sche delegatie, admiraal Plunkett Drax, en ver
tegenwoordigers der regeenng. Politie en spoor
wegen hadden speciale voorzorgsmaatregelen
genomen.
Bij de ontploffing werden brandende brok
stukken tot dertig meter de lucht in geslingerd.
Een huis aan de overzijde van de straat stortt»
in. Het ongeluk had tot gevolg, dat vele perso
nen gewond werden, van wie verscheidene ern
stig, terwijl anderen snijwonden door wegge
slingerd glas opliepen. De gewonden werden in
vele ziekenauto’s en vijf door de politie opge-
eischte particuliere vrachtauto's weggebracht
De bemanning van vijf brandweerwagens be
streed het vuur In de buis en op het wegdek.
Honderden ruiten in den omtrek werden door
het geweld der ontploffing vernield. Ook ver
scheidene gebrandschilderde ruiter! van de in
de nabijheid gelegen St. Paul’s Cathedral meea
ten het ontgelden.
Vrijdagavond is tijdens hevig onweer dé blik
sem geslagen in de groote boerderij van der
landbouwer P. Janegraaf. gelegen onder de ge
meente Dtnther op de grens van Veghel.
De boerderij met den geheelen landbouwinven
taris en al het huisraad brandde tot den grond
toe af.
De brandweer van Dlnther kon tegen het felle
vuur niets uitrichten. Verzekering dekt de
schade.
Eenigen tijd gelecen hebben we melding ge
maakt van de geweldige explosies, te Bentheim
waar de Dultschers olieboringen verrichten.
Deze ontploffingen konden tot ver in den om
trek worden waargenomen.
Enorme hoeveelheden gas trokken met ge
weld naar de oppervlakte. Het gelukte toen aan
het technisch personeel de explosies tot staan
te brengen. Na dien werd niets meer verno
men.
Op het terrein van ce boringen en in de na
bijheid van den boortoren werd niemand meer
toegelaten, zoodat over de werkzaamheden daar
ter plaatse niets meer tot de buitenwereld
doordrong.
De boringen werden weer voortgezet.
Vrijcugavond meldde men ons uit Bent
heim, dat de explosies zich thans herhalen
en cJat de boventoren in brand staat De ex
plosies zijn te Oldenzaal duidelijk hoor
baar, terwijl ook de roode gloed van den
brand waarneembaar is.
Uit Bentheim geeft men ons over de gas
explosies de volgende lezing: In den loop van
het Jaar werd het boorgat met beton gestopt om
aldus te voorkomen, dat de schadelijke gassen
zich in groote hoeveelheden naar buiten kon
den werken.
Wjj mogen niet vergeten, dat wij wellicht
in de eerstvolgende maanden een nog ern
stiger probleem, dat ook dichterbij is, on
der oogen hebben te zien, en dat wij onze
krachten moeten sparen om iederen nood
toestand. die zich zou kunnen voordoen,
het hoofd te bieden.
De nota herinnert verder aan de overeen
komst van 9 November 1920, waarbij het toe
zicht der Poolsche douane werd ingesteld en
waarbij de vaststelling van het aantal
specteurs, benevens de organisatie
douane uitsluitend aan de
Poolsche regeering werden
In de Vrijdagmiddag overhandigde
nota wordt geen toespeling gemaakd
op een mogelijk openstellen van de
grens van de Vrye Stad voor Oost-
Pruisen. Reuter verneemt echter uit
Warschau, dat de Poolsche regeering
een ernstige waarschuwing zal richten
tot den Senaat van Danzig, waarin zal
worden gezegd, dat het openen van
een grens van het gebied der Vrye
Stad voor een derde mogendheid door
de Poolsche regeering zal worden be
schouwd als een buitengewoon ernstige
aangelegenheid.
Te half twee was op een plaats in Godliman-
ttreet het wegdek Ingezakt, waarschijnlijk ten
gevolge van de werkzaamheden, die ter plaatse
verricht worden voor <U uitbreiding-van Faraday
House, het belangrijkste Londensche telefoon
kantoor. Door het bezwijken van het wegdek
was een lek in een groote gasbuis ontstaan. Ter
wijl werklieden aan het herstel daarvan bezig
waren, deed de ontploffing zich voor. Een ge
deelte van de straat was tevoren voor het pu
bliek afgezet.
HABDES >m MDNHARDT
bij hoofdpijn, klaspijn, zenuwpijnen,
rheumatischa pijnen, periodieke pijnen,
migraine, spierpijn, spit, kou en griep
Bij apothekers en drogisten.
koker 12 st. 50 ct. doosje 4 st 50 cl
Naar nader uit Londen wordt vernomen, is
bij de gasontploffing een honderdtal menschen
gewond. De meeste gewonden konden het zie
kenhuis echter Vrijwel onmiddelllik verlaten en
ook de anderen konden later naar huls gaan,
met uitzondering van één, wiens toestand ern
stig moet zijn.
De „Wleczor Warszawskl” meldt, dat de
Duitsche burgers te Wilna voedselkaarten héb
ben ontvangen, die voor het geval zy Polen
zouden moeten verlaten, geldig zullen zyn voor
hun verblijf in Dultschland.
MOSKOU, 4 Aug. (Havas) Volgens een be
richt uit buitenlandsche bron zou Bela Kun in
Sovjet Rusland zijn gefusilleerd Dienaan
gaande bezit men te Moskou geen enkel nader
bericht.
Zooals men weet werd de gewezen leider der
ifongaarsche communisten ongeveer anderhalf
jaar geleden tot volksvijand verklaard. Men
verweet hem Trotskistische neigingen te heb
ben en de revolutie in Hongarije te hebben ge
saboteerd.
BERLIJN, 4 Aug. (Havas) In een onlangs
door het Duitsche ministerie van Arbeid uit
gegeven decreet wordt verklaard, dat een werk
week van 54 uur voor vrouwen normaal moet
worden geacht.”
Hieraan wordt toegevoegd, dat de werkdagen
niet langer dan tien uur mogen zijn
Dit Is. aldus Havas, een volkomen misken
ning van bet nationaal socialistische oeginsel.
dat de vrouw in het huishouden moet werken
en een Inbreuk op de wet van den achturigen
werkdag. Wel een bewijs hoe thans in Duitech-
land gebrek heerscht aan arbeidskrachten.
Vrijdagmiddag zou men deze gassen met op
zet hebben aangestoken met het doel de hoo
rnen in de omgeving tegen den zeer schadelijken
invloed te beschermen.
Ambtenaren, die uit Bentheim kwamen, gaven
dezelfde lezing. Ook werd gezegd, dat de bo
ringen geschieden, wijl men denkt helium te
vinden of een soort gas. dat dit zou kunnen
vervangen.
De Poolsche regeering vestigt hierin de aan
dacht van den Senaat op de gevolgen, die het
niet in acht nemen van de overeenkomsten
tusschen belde partijen zou kunnen hebben.
Warschau is van meening, dat de eerbied voor
de verdragen en het begrip voor de gemeen
schappelijke belangen Danzig tot een her
ziening van zijn houding moesten brengen.
Voor koffiehuis- en hotelpersoneel is de vol
gende regeling getroffen:
Op genoemde dagen mag de dagelyksche on
afgebroken rusttijd met zooveel uren worden
verminderd, als de betrokken inrichtingen
krachtens een vergunning langer geopend mogen
zijn, met dien verstande nochtans, dat die rust
tijd niet minder dan zeven uren mag bedragen,
en onder voorwaarde, dat, zoo lang van deze
vergunning wordt gebruik gemaakt, uit een
naast de arbeidslijst of den rooster opgehangen
geschrift duidelijk blijkt, welke de tijdstippen
van begin en einde van den rusttijd zijn, welke
Krachtens deze vergunning worden vastgesteld.
Om zooiets bij elkaar te krijgen behoeft men
Seen taalvirtuoos te zijn! De goedbedoelde raad:
•Geen kwaad in 't hart te duchten" klinkt al
keel averechtsch (waarschijnlijk heeft Monseig
neur. die al vijftien jaar in Mongolië zat, 't werk
woord „duchten", dat hem het rijm dicteerde,
met „dulden" verward. En de regel: „Gehoor
mare zij u lust” moet beteekenen, dat 't nichtje
haar vreugde had te vinden in de deugd van ge
hoorzaamheid, maar zegt eigenlijk heel iets an
ders! Het is allemaal niet erg, doch het geeft te
verstaan, dat dichterlijke ontboezemingen zeker
niet t dagwerk van onzen geloofsheld waren. Zijn
proza daarentegen mag er zijn; het is niet sier
lijk, maar het is trouwhartig van toon en nuch-
van stijl. Zonder groote zielsbewegingen
Openbaren, geeft het in pakkende détails
**krnerelngen weer van een goed opmerker,
oog heeft voor het aardige, het ongewone,
leuke, het karakteristieke, meer
Er wordt In deze omgeving op verscl:l'lende
plaatsen geboord en ook In de omgeving van
Gildehaus. Bij Bentheim heeft men geboord tot
op een diepte van 2000 tot 2500 Meter.
Tot zoover de lezing over den brand in den
boortoren, welke echter anderen zeer in twijfel
trekken.
Het geluid dat de brand veroorzaakte was te
Oldenzaal duidelijk hoorbaar: het had veel weg
van een op eenigen afstand draaienden motor
Vanaf den Oldenzalschen toren is ook de brand
duidelijk zichtbaar.
Preciese opgaven zijn niet te verkregen, daar
niemand in de nabijheid van het terrein der
boringen wordt toegelatep. zelfs geen personen
uit Bentheim en omgeving Het was den laat-
sten tijd zelfs onder strenge straffen verboden
het terreia met brandend rookmateriaal te be
treden.
Doch zij verklaart haar beslissing te laten
afhangen van de houding der autoriteiten van
Danzig. De Vrije Stad zal voortaan de rechten
der Poolsche inspecteurs in hun geheel moeten
eerbiedigen, hun de mogelijkheid moeten ver
schaffen hun functie uit te oefenen en in
structies moeten geven, opdat de Poolsche
douanereglementen voortaan door de douane
beambten van Danzlg gerespecteerd zullen
worden.
WARSCHAU, 4 Aug. Wjj hebben in ons
blad reeds melding gemaakt van de Pool
sche nota, waarin de regeering te War
schau antwoordt op de nota van den Dan-
sigschen Senaat van 30 Juli, Vrijdagmiddag
heeft de Poolsche commissaris-generaal te
Danzig deze nota aan den Senaat over
handigd.
De minister van Sociale Zaken beeft be
paald. dat in broodbakkerijen in alle gemeen
ten des Rijks op den dag na dien, waarop een
koninklijke prins of een koninklijke prinses
wordt geboren, of indien dat geschiedt op
een Zaterdag op den onmiddellijk daarop
volgenden Maandag door hoofden of bestuur
ders en door bakkersgezellen, in afwijking van
het bepaalde bij de artikelen 35. tweede lid, en
36. derde lid. der Arbeidswet 1919, bakkers-
arbeid mag worden verricht gedurende twee
uren vóór het tijdstip, waarop op dien dag in
gevolge het bepaalde by of krachtens de ge
noemde wet met dien arbeid mag worden be
gonnen Bovendien mag voor zoover betreft
broodbakkerijen, aan welke een vergunning,
als bedoeld in artikel 37. eerste lid. der Ar
beidswet 1919 is verleend op dien dag even
eens twee uren vroeger dan krachtens die ver
gunning geoorloofd is. worden begonnen met
arbeid, bestaande in het gereedmaken van deeg
en ovens.
Daarop is men weer gaan boren en opnieuw
ontwikkelden zich de schadelijke gassen van een
kwaadaardige soort, die haar uitwerking op de
omgeving niet misten, zoo zelfs, dat de boomen
In de omgeving van het boorterrein o.a. het
Bentheimer woud, dezen zomer geen bladeren
droegen. Men trachtte daarop en met succes
die gassen op te vangen en door middel van
speciale buizen in het boorgat terug te leiden.
Opnieuw echter kwamen deze gassen aan de
oppervlakte, waarop ingenieurs een installatie
zouden hebben aangebracht, om deze gassen op
een bepaalde plaats te laten ontsnappen.
Men wjjst er op. dat de nuidlge Japansche
ambassadeurs In Berlijn en Rome altijd krach
tig gepleit hebben voor een alliantie tusschen
Japan. Italië en Dultschland
Welingelichte Japansche kringen te Londen
geven aG~hun overtuiging te kennen, dat
Japan zich niet by de Itahaansch-Duitsche
alliantie zal voegen, en wel om de voor de
hand liggende reden, dat het niets heeft te
-W--W e leider van de ChristeUjk-Historl-
I 1 sche Kamerfractie, jhr. mr. D. J.
SS de Geer, heeft een opdracht tot
kabinetsformatie ontvangen en deze,
zooals te doen gebruikelijk is, in beraad
gehouden. Reeds na de eerste misluk
king van ColUn als kabinetsformateur
hadgen velen een opdracht tot kabinets
formatie aan jhr. de Geer verwacht, maar
zooals men weet, werd die opdracht toen
verleend aan Staatsraad Kooien. Ook na
het falen van diens zeer beperkte en
eenzijdig gerichte pogingen kwam jhr.
de Geer nog niet aan de beurt. Dr. CpUJn
kreeg opnieuw een opdracht en vervulde
óle op zulk een wijze, dat zijn semi-
hberjal kabinetsschip nog vóór het het
ruime sop had kunnen kiezen jammerlijk
strandde. Het parlement weigerde dit
schip met zulk een bemanning en met
zulke scheepspapieren een brevet van
parlementaire zeewaardigheid te ver
strekken en terecht. Niet de parlemen
taire meerderheid beging een emstigen
misgreep, gelijk jhr. de Geer thans in
een persgesprek verklaarde, maar dr. Co-
lijn beging een misgreep, toen hij zijn
vijfde, parlementair niet levensvatbaar
kabinet vormde, een misgreep, die gecor
rigeerd diende te worden en gecorrigeerd
werd. Indien er van een emstigen mis
greep zou moeten gesproken worden, zou
men van een misgreep van Colijn kun-
nen spreken, en eventueel van een mis
greep van jhr, de Geer zelve, toen hij
tegen de meening van een deel zijner
eigene fractie in, de regeeringsv erkia-
en het optreden van het vijfde
Kabinet Colijn beter verdedigde aan
Coljjn zelf. Ais politieke sport moge het
charme hebben een poging te wagen om
iemand, dien men reddeloos verloren
weet, alsnog te redden, het landsbelang,
ons democratisch staatsbestel eischte op
dat oogenblik geen vertoon van bij voor
baat onvruchtbaren heldenmoed, maar
den echten moed van de ..daad, die de
katholieke fractie stelde, en die jhr de
Geer zóó opvallend heeft afgekeurd, dat
men hem onmogelijk kan beschuldigen'
van medegewerkt te hebben aan het
wegwerken van het semi-llberale niliils-
terie-Colijn.
Jhr. de Geer heeft verklaart te zullen
streven naar een kabinetsformatie van
de breedst mogelijke samenstelling. In
dien hem dat ernst is. moet hij zich ont
houden van disqualificaties, waarmee
verschillende van zijn fractiegenuoten
het evenzeer oneens zijn als de meerder
heid van het parlement, waarmee hij
straks zal moeten samenwerken. Indien
hij slaagt.
Onder den afscheidsbrief, dien de Nymeegsche
Kruidenier Hamer zijn zoon Ferdinand schreef,
iiond nog een aanteekening namens Ferdinands
moeder. Het waren slechts twee regels, doch
hierin werd niet gesproken met UEerwaarde en
er werd geen Hoogachting met een hoofdletter
betuigd. De plechtige strengheid van de vorige
eeuw, zeker zoo harteljjk gemeend als de vlot
heid onzer dagen, nu het mooi staat, wanneer
de ouders door hun kinderen met .JU" en Jou"
worden aangesproken, wijkt in dit korte post
scriptum voor den eeuwigen styi van de moeder.
Wier liefde In alle tijden dezelfde uitdrukkings
wijze blijft houden:
„Verder, geliefde Ferdinand, herinnert U de
laatste woorden van moeder: „Houd moed, het
js Gods wil".
Eenvoudige woorden (de schrijffout, die de ge
biedende wijs „herinnert" in het meervoud zet,
legt op dien eenvoud nog een ongewllden na-
dnik), maar woorden, die ons het moederlijke
voorgevoel onthullen, dat haar geliefde Ferdi
nand het daar niet makkelijk zal hebben in dat
verre, onherbergzame China.
Hij heeft het er niet makkelijk gehad!
Uitvoérlg verhaalt pater Schneiders het ver
haal van zijn reis, over Frankrijk, naar Turijn,
vandaar naar Rome, waar de Paus de missio
narissen in particuliere audiëntie ontving
maar het was er snikheet! dan met de boot
naar Marseille, over zee naar Hongkong, met
korte landingen in Ceylon, te Singapore en te
Saigon, en, eenmaal aangekomen in China, op
een rivierboot naar Shanghai, waar de Holland-
eche consul de missionarissen aan tafel ontving:
het is een heel bijzonder avontuur, maar veel is
er toch ook weer niet over te vertellen. Alleen
valt op, dat Ferdinand Hamer aan boordozlch
houdt aan een strenge, kloosterlijke dagorde.
3jj was van nature stipt, de Nijmeegsche krul-
denlerszoon. HU voelt zich daar tenslotte het
best bij. Al wat onregelmatig is hindert hem
maar. Uiteraard is zulke stiptheid een der na
tuurlijke grondslagen van een deugdzaam leven
en daarom altijd prijzenswaardig. maar een be
wijs van heiligheid behoeft men er niet dadelijk
Ir. te zien, en pater Schneiders doet dit ook niet.
Hoewel hy alles verzamelt, waardoor wy het ka
rakter van zyn held zoo nauwkeurig en zoo
gunstig mogelyk leeren kennen, onthoudt hy
zich van voorbarige lofspraken. De Ferdinand
Hamer, die aan boord van de ..Impératrice"
naar China reist, onderscheidt zich niet door
opvallende kenmerken van de talryke missiona
rissen, die eenzelfden verren tocht ondernamen.
De tweeduizend kilometers tusschen Shanghai
en Mongolië, grootendeels af te leggen over land,
zijn avontuuriyker dan het vorige stuk van de
reis. Men wordt voortgerold in een wagentje,
joo groot als by ons een hondenwagen, heel
netjes met een huifje van zwart voeringkatoen.
dat zoo hoog is, dat men op den vloer van de
kar moet gaan zitten; een bank in karren ken
nen de Chineezen nog niet”.
Maar de Hollander past zich niet moeilijk
aan: „De andere heeren leden veel in hun equi
page; ik echter ging er op zyn Chineesch met
de beenen gekruist in zitten, zoodat ik zat als
een prins, of liever als een mandaryn en door
niets gestoord werd dan door de kreten van de
«zeïdryvers en nu en dan door een geweldigen
stoot, want de weg was duizend percent slechter
dan de binnenweg van Ravenstein naar Megen”.
De overste van de Congregatie van Scheut,
tevens haar stichter, pater Verbiot, is mee op
reis. ZUn wagentje kantelt, maar de man biyft
ongedeerd. Men komt te Peking aan en bezoekt
op het Fransche kerkhof de grafsteden van de
beroemde Jezuïeten. Riccl en Schall; de laatste
was ’n Keulenaar en tydgenoot van Vondel, die
hem laat optreden in zyn treurspel Zunchgin.
Waarschynlyk heeft Ferdinand Hamer, voordat
hij naar China vertrok, dit Chineesche drama
van onzen grooten dichter gelezen: dan zal de
grafzerk te Peking hem dat gevoel gegeven heb
ben van eenheid en vertrouwdheid, dat tevens
heimwee Inhoudt, waarmede men in den vreem-
de aan groote dingen uit het eigen vaderland
herinnerd wordt. Hy heeft dit sentiment in ie
der geval niet geboekstaafd. Een dichteriyk
droomer was Ferdinand Hamer allerminst, en
een versje, dat hy als missiebisschop, op bezoek
in het vaderland, in 1891 schreef. wekt niet den
indruk, dat hy om poëzie veel gaf. Het is zoo
banaal als maar kan:
Intusschen heeft de Britsche regeering de
antwoorden der regeeringen van FrankrUk en
de Vereenigde Staten ten aanzien van het Chi
neesche zilver te Tientsin ontvangen. Men
meent te weten, dat in het licht van de op
merkingen- der beide regeeringen aan Craigle
binnenkort nieuwe instructies zullen worden
gezonden. Men beperkt zich er toe. er aan te
herinneren, dat het probleem, door de Japan
sche regeering gesteld, van internationalen
aard is. ronals ook door Chamberlain in het
Lagerhuis werd gezegd.
De diplomatieke redacteur van Reuter ver
neemt verder dat aan het rapport van Cralgie
over de besprekingen te Tokio zeer veel aan
dacht wordt besteed. Naar verluidt is over het
Hoe wy ook mogen worden geërgerd, aldus
vervolgde Chamberlain, door de dingen, die in
het Verre Oosten gebeuren, ik kan het Huls
verzekeren, dat ik de heftigste gevoelens van
wien ook ten volle deel; mijn bloed kookt, wan
neer ik hoor en lees van sommige gebeurtenis
sen daar. Wy mogen echter ondanks dit alles
de verplichtingen, die wy op ons genomen heb
ben, en de positie onzer landgenooten, die zich
daar bevinden, niet vergeten.
By de voortzetting der onderhandellngen zul
len wij er naar streven de beginselen, welke
tot dusverre ons beleid beheerscht hebben, zoo
ver mogelyk te handhaven, wy zullen de be
langen en de bezittingen der Britsche onder
danen in het Verre Oosten tot het uiterste be
schermen. Wy zullen er naar streven geduld
en verstandige gematigdheid te toonen. in de
erkenning, dat achter al deze ergeriyke din
gen een ongeveinsde verdenking der Japan
ners ten aanzien van ons optreden kan schui
len.
winnen, doch wel veel kan verliezen door zich
te steken in de Europeesche aangelegenheden
Welingellohte buitenlandsche kringen hul
digen dezelfde meening. Volgens hen zou waar-
schyniyk niets de Amerikaansche gevoelens
meer kunnen doen verscherpen op dit delicate
tydstip nu het lot van den toekomstigen Ja-'
panschen handel met de Ver. SÏaten op het
spel stall t en zou ook niets sterker dan dit er
toe kunnen bydragen Sovjet-Rusland in de
armen der democratieën te dryven.
LONDEN. 4 Aug. (Reuter). In een verkla
ring over den toestand in het Verre Oosten
heeft minister-president Chamberlain o.a. het
volgende gezegd:
LONDEN, 4 Aug. Ondanks de berichten
uit Rome, volgens welke de Japansche
ambassadeurs te BerlUn en Rome tydens
een conferentie In Villa Este aan bet Conw-
meer besloten zouden heboen aan hun
regeering voor te stellen, dat Japan sou
toetreden tot het Duitsch-Italiaansche
militaire en politieke pact, meent men te
Londen, dat Tokio hiervoor wel niet te
vinden zal zyn.
Het -opschrift in een Londensch avond
blad: .Japan zal zich wel tweemaal be
denken alvorens toe te treden tot de as”,
schijnt wel den algemeen te Londen heer-
schenden Indruk ween te geven Reuter
verneemt, dat offfc-ieel niet bekend is. of
het communiqué van de Japansche ambas
sadeurs werkeiyk de meening vertolkt van
de regeering in Tokio.
Laat zich niet te buiten aan beschryvlngen van
de natuuj, Uit zyn styi biykt, dat hU een prac-
tisch man geweest moet zyn.
Van Peking naar Si-wan-tze wordt in draag
stoelen gereisd. maar de behouden aankomst
kunnen de dragers niet verzekeren! Daar is de
weg te gevaariyk voor! Moeder Hamer had goed
voorvoeld. dat haar jongen zich waagde aan 'n
onderneming, waarby het noodig was. moed te
houden! a
Een huls was er te Si-wan-tze niet. Ferdinand
Hamer woonde in een spelonk in een bergwand
en had in het begin nogal eens last van hoofd-
PUn. Maar aan de zonderlinge landsgebruiken
poste hy zich aan Telkens treft in zijn bio-
urafie dit gemak, waarmede hy zich schikt in
de omstandigheden. Hy was geen veeleischend
man, In zyn eerste parochie, Kou-li-t'ou in t
gebied der Zwarte Wateren, vond hy reeds vele
christenen, want de paters van Scheut namen
dit missiegebied in Mongolië over van de za -
risten. Reeds kort na zyn vestiging hoort hy ’t
gerucht, dat alle Chineesche soldaten opgeroe-
pen zouden zyn om de Europeanen uit te
roeien. Hy maakt zich niet bezorgd. Deze on
verschrokkenheid is een trek van zyn karakter.
Hy werd er om gewaardeerd. In 1869, nog geen
dertig jaar oud. werd hy benoemd tot provl-
caris van Mongolië. Het volgend jaar begonnen
de eerste antl-Europeesche onlusten in Tien
tsin.
In 1871 procurator van de missie in Mongolië,
in 1878 apostolisch vicaris van Kansou.
werd hy 27 October van dat Jaar tot
bisschop gezalfd door Mgr. Bax en daarna
begon hU een ontdekkingsreis door het onmete-
lUk Kansou-gebled. hem als bisdom toegewezen.
Slechts weinigen hadden tot nu toe een derge-
lyke onderneming aangedurfd, en die weinigen
hadden er„ dank zy hun publicaties, een wereld
naam mee verdiend. Mgr. Hamer heeft nooit
geschreven over zyn reizen”....
Hy was niet Udel, en het is daarenboven de
vraag, of hy wel veel belangstelling had voor
het soort dingen, waaromtrent men „belang
wekkende publicaties” in het licht kan geven;
ook in zooverre 'n zekere eerzucht 'n prikkel kan
zUn tot wetenschappeiyk onderzoek, werd hy
er niet door geplaagd, al heette hy dan op zyn
Chineesche paspoort Han-Mouo-Li, hetgeen be-
teekent Han, beoefenaar der wetenschap. Een
speculatieve natuur had hy niet. Bovendien
hielden andere zorgen hem bezig, want de on
derkoning Tso had hem duidelijk te verstaan
gegeven, dat hy met zyn verbiyf in Kansou
niet aan een behoefte van de regeering voldeed.
„Ik heb u niet geroepen” zei de onderkoning
en Hamer had geest genoeg om droog-komisch
te antwoorden: .Tiet is ook niet noodig, dat wy
geroepen worden.”
Maar hy wist nu meteen, dat hy niet veilig
was
Wil men uit de hier geschetste trekken zyn
karakter leeren kennen, dan wordt men zeker
het meest getroffen door de overheerschende
aanwezigheid der natuuriyke deugden van den
Nederlander: nuchterheid, practischen zin, on
dernemingsdurf, aanpassingsvermogen, stipt
heid, volharding, onverschrokkenheid, zelfs een
zeker flegma in het gevaar. Dit alles ging ver-
eenlgd met een gezonde deugdbeoefening, doch
het karakterbeeld la niet van dien aard, dat
men den man daarom een heilige zou noemen.
Het mist ook de fynere nuancen van verbeel
ding en gevoel. Ferdinand Hamer, door pater
Schneiders geschilderd, is een krachtig wlls-
mensch, met alle deugden van den echten wils-
mensch en ook alle beperktheden, want de een
zijdige ontwikkeling van den wil moge het ka
rakter stalen, ze verhardt ook dikwyls gevoe
ligheden van edele soort. Hy was, zooals zUn
moeder hem wenschte; een man, die moed hield,
omdat God het wilde. En dit is soms genoeg
om er een heilige mee te worden.