ONS BLAD
De onzekerheid
Europa
AvaN(j
F
m
I
Het nieuws van heden
m
Volkenbondscommissie keurt het
Britsche Witboek af
Fransche vluchten
boven Engeland
Mysterieus geval
Sofia
Koninklijk bezoek
aan de hoofdstad
GEOPEND
NERVEUZE STEMMING
IN BERLIJN
a.s.
INCIDENT AAN GRENS
VAN HONGARIJE
DE BAROMETER
GERUCHTEN OVER
VREDESPLANNEN
ONTIJDIGE TEWATER
LATING
Onjuiste interpretatie van
Palestina-mandaat
SCHOENER
Van 12 tot 18
VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1939
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
>n
Het iVeeriHiHiHiiiiiHiiiiiiiiiiuiiniiiiiiiiiiiiiiiiiH^
Het Britsche antwoord
Het moorddrama
Britach memorandum
te Amsterdam
Vit het Prinses Beatrix-fonds
r
t
i
Berichten over Poolache terreur
verwekken onruat in de
Duitache hoofdatud
Poolach-Duitache grena
gealoten
BELANGRIJKE GIFT VOOR
DE VIERLING
Militaire vliegtuigen
in botsing
Diplomatieke taach met geheime
Roemeenache militaire
atukken verloren
Het wordt warmer I
Denkt aan Boldoot
Roemeenache grenawacht
d ood geachoten
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Het betere
merk!
w
et
MacDonald in September
naar Genève
Militaire bedrijvigheid
in Danzig
Jkvr. E. J. van Haersma de With, dochter van H. M. s gezant te Berlijn, trad Donderdag te Nijkerk in het huwe
lijk met jhr. C. Roell uit Graveland. Het bruidspaar bij het verlaten, van de kerk
Londen en andere Engelache
ateden „gebombardeerd"
Onderzoek naar bruin lederen
koffer te Deventer
Geheimzinnigheden om
Csaky’s reis
Britach vlieghampachip ging te
vroeg glijden; een doode en
twintig gewonden
o e
De Poolache commiaaaria te Danzig,
Chodacki, ia na zijn bezoek
Beek weer in de Vrye
Stad teruggekeerd
Café-Hotel-Restwraatf
„DE GEKSTE HORREE"
DAMSTRAAT M AMSTERDAM
nnmlddellyk b. Dam
September
TWK EN DERTIGSTE JAARGANG No. 271
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ci p.
regal; Ingezonden Mededeellngen 40 ct. p. L
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIi
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abort'
nament wordt op aanvrage gaarne door onze
,irV
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
Administratie verstrekt
DIENSTAANBIEDINGEN. Gevraagd
rubriek 10 et- per regel.
VERWACHTING:
VOOR HET GEHEELE LAND:
bewolkt.
aan
p
n
tankversper-
ir
ie
>1
k
ren
i
sencie
4
i
i
men
niet
Het Prinses Beatrix-fonds heeft een belang
rijk bedrag beschikbaar gesteld ten behoeve van
de vierling der familie Pijlman te Hengeloo.
De spanning te Tientsin is nog niet verminderd. Een Engelsche patrouille aan de
grenzen van de Britsche concessie
beëindiging van het bestaande mandaat noodig
is, in laatste instantie de verantwoordelijkheid
dragen voor den vorm der constitutie, die ae
rechten van beide gemeenschappen handhaalt”.
SOFIA. 18 Aug. (Havas). Paulitsoe,
een kapitein van den Roemeenschen gene-
ralen staf, vertrok uit de Roemeensche le
gatie in Sofia om zich naar Belgrado te
begeven, toen hij in de taxi bemerkte, dat
een van zijn tasschen met geheime stuk
ken verdwenen was.
Te zamen met den Roemeenschen gezant
begaf hU zich naar het hoofdbureau van
politie, doch terwijl de gezant den prefect
van politie bezocht, pleegde de kapitein in
de taxi zelfmoord.
De Bulgaarsche politie doet thans naspo-
rlngen naar de tasch en heeft daartoe een
beloonlng van 50.000 levas uitgeloofd.
De mandaatscommiasie van den Volken
bond keurt het Britsche Witboek af.
i
IS
h.
I
t
3
GENEVE, 17 Aug. (Reuter) De Volken-
bondacommissie voor de mandaten geeft in
haar verslag,- dat aan den Volkenbondsraad
zal worden voorgelegd, eenstemmig te ken
nen, dat de Palestijnsche politiek der Brit
sche regeering, zooals die in het Witboek is
uiteengezet, niet in overeenstemming is met
de interpretatie, die de commissie aan het
mandaat over Palestina geeft.
er
ge
in
C.
It
St* nd op V’TUdag 9 uur 7SS.4
Vortge stoa*: 79&X
?r
n
s
i
is
et
h
ft.
rillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllln
Men zegt verder, dat het niet ae zaak der
Britsche regeering is te beoordeelen of een der
gelijke conferentie wenschelijk zou zijn. Men
heeft te Loncen de grootste waardeering voor
de bewonderenswaardige kalmte en het geduld
van de Poolsche regeering tegenover de steens
LONDEN. 17 Aug. (Havas). Twee Britsche
militaire vliegtuigen zijn boven Beal (Northum
berland) in volle vaart met elkander in botsing
gekomen.
Een der toestellen is brandend neergestort.
Het tweede toestel slaagde er in een noodlan
ding te maken Een inzittende van het eerste
toestel is om het leven gekomen, de andere wist
zich met zijn valscherm te redden.
Het Incident heeft zich voorgedaan bij Ata-
seuinou. waar een Roemeensche patrouille van
de Hongaarsche zijde van de grens uit door een
groep mannen werd aangevallen.
Zon op 5.45 - onder 28-22 LArht op 2».52
Maan op 14.2a onder 21-32
21 Augustus E. K.
Omtrent de vlucht der bommenwerpers over
Engelsch gebied in den loop van den nacht,
wordt nader medegedeeld, dat een bezoek werd
gebracht aan Liverpool, Bristol. Birmingham en
Manchester. De Fransche toestellen werden be
streden door zeven bombardementseskaders. Bij
de oefening werd gebruik gemaakt van formaties
lichte bommenwerpers, zware bommenwerpers
en Jagers, in totaal ongeveer 200 vliegtuigen.
Tengevolge van de berichten in de Duit
sche pers over Poolsche terreur, evenals een
jaar geleden over de Tsjechische wreed
heden, is in Berlijn een nerveuze stemming
merkbaar.
Dit verslag heeft betrekking op de bijeenkom
sten der commissie in Juni, toen minister Mal
colm MacDonald persoonlijk de vraagstukken
met de commissie heeft besproken.
Terwijl de meening der commissie ten aanzien
van het Witboek eenstemmig is, bestaat er ver
schil van meening met betrekking tot de vraag,
of het mandaat geen ruimte zou kunnen bieden
voor een nieuwe interpretatie, welke, met be
houd van de voornaamste beginselen, soepel ge
noeg zou zijn om de politiek van het Witboek
niet in strijd daarmede te doen zijn. Drie van
de zeven leden der commissie hebben zich vol
gens het verslag op het standpunt gesteld, dat in
dat geval de in Palestina beslaande omstandig
heden de politiek van het Witboek zouden recht-
vaaadigen, indien de Volkenbondsraad zich
daartegen niet zou verzetten.
De vier andere leden echter achtten zich niet
in staat te verklaren, dat de politiek van het
Witboek in overeenstemming niet het mandaat
is.
-o*
geboden, geplaatst onder de Omroeper-
Het gerucht over een plan voor een viermo-
gendhecënconferentie wordt te Londen slechts
beschouwd als een nieuwe zet in den zg.
„zenuwen-oorlog" der asmogendheden, waardoor
men bij Poolsche kringen wantrouwen wil
zaaien ten aanzien van de werkelijke Engelsche
bedoelingen en bovendien van „oorlogszuchtige
democratieën” wil spreken, die deze „vredes
plannen” verwerpen.
Men staat in Londen op het standpunt, dat
bjj een conferentie Polen als direct belangheb
bend land zou moeten deelnemen, terwjil ook
de Sovjet Unfe niet terzijde zou kunnen wor- i
den gelaten.
is het
bezoek
aan de
van
PARIJS, 17 Aug. (Havas) Zoowel in den
nacht van Woensdag op Donderdag als in
den ochtend heeft een groot aantal
Fransche bommenwerpers een vlucht over
Engeland ondernomen.
De in den nacht vertrokken vliegtuigen
keerden Donderdagmorgen weer naar hun
basis terug.
Onder leiding van den waarnemend Commis
saris van Politie te Deventer, den heer J. A.
Wuyster, wordt op het oogenbllk naarstig ge
zocht naar een gesloten bruin lederen koffer,
welke een schipper van een daar liggend
vaartuig uit België heeft opgevischt, doch weer
in het water van een der grachten gegooid. Het
onderzoek naar dezen koffer houdt verband met
het moord-drama, dat zich te Amsterdam heeft
afgespeeld.
BOEDAPEST, 17 Aug. (Havas). Men neent
te weken, dat Csaky zich na zijn verblijf tn
Dultschland naar Italië zal begeven om er het
tweede deel van zijn vacantie te vertoeven.
Er werd tot nu toe dienaangaande evenwel
n°8 geen enkele definitieve beslissing genomen.
Men heeft het gevoel, dat er iets gaat ge
beuren en wel spoedig. Er beerscht een sfeer
van gespannen afwachten. De Duitschers zijn
overtuigd, dat de Führer iets wil, doch men
weet niet wat. in niet-offlcieeie kringen Is men
van meeniAg, dat Hitler, wanneer de tijd daar
is, bliksemsnel zal toeslaan, zoodat een beslis-
-stap zal zijn gedaan voor de mogend
heden van het vredesfront tijd hebben gehad
Uit Moravisch Ostrau meldt Havas: De Polen
hebben alle grensovergangen tusschen Polen en
het protectoraat van Jablunkof tot Mosty ge
barricadeerd. Het verkeer is geheel stilgelegd
Deze maatregel is genomen in den nacht van
Dinsdag op Woensdag, als antwoord op de uit
gebreide voorbereidingen, welke van Duitsche
zijde in dit gebied zijn gemaakt De groote weg.
*elke het protectoraat verbindt met Slowakije
I* voor onbepaalden tijd voor alle verkeer ge
stremd. V
De politierechter te Danzig heeft den Pool-
schen arbeider Josef Liss wegens economische
sabotage veroordeeld tot een gevangenisstraf
van een jaar en twee maanden.
Verder zijn drie Poolsche seizoen-arbeidsters,
die plotseling haar werk hadden neergelegd en
in Kasemark by Danzig verscheidene andere
Poolsche arbeidsters hadden aangespoord haar
arbeidsovereenkomst te verbreken of sabotage
te plegen, elk tot twee maanden gevangenisstraf
veroordeeld.
toenemende provocaties. In Britsche kringen
gevoelt men thans evenmin eenige nervositeit
Intusschen is de Poolsche cc^nmissaris te
Danzig, Chodacki, Donderdag in de Vrije Stad
teruggekeerd na zyn bezoek aan Warschau, waar
hij minister Beek verslag heeft uitgebracht over
zyn besprekingen met den volkenbondscom-
missarts. Burckhardt, en den preslaent van den
senaat, Greiser
Uit gezaghebbende bron wordt het door het
Duitsche Nieuwsbureau verspreide bericht, als
zou de Poolsche grenswacht gisteravond het
vuur geopend hebben op een groep Duitsche
In een uitvoerig Britsch antwoord, vervat in
een op 5 Augustus 1939 gedateerd memorandum
van het Foreign Office, wordt betoogd, dat de
mandataire mogendheid, die verantwoordeiyk is
voor het bestuur van Palestina, politieke over
wegingen niet terzüde kan laten wat het imml-
gratievraagstuk betreft. Het Witboek van 1922
beteekende slechts, ciat de immigratie het eco
nomische opnemlngsvermogen van Palestina
niet te boven zou gaan.
Het memorandum verklaart met een verwijzing
naar het Witboek, dat het volkomen de bedoe
ling van de mandataire mogendheid is, dat haar
voorstellen niet zullen telden tot een onderge
schikt maken van de rechten en positie van
Joden of Arabieren.
Het voegt hieraan toe: „In leder geval zou
de Volkenbondsraad, welks goedkeuring voor de
BOEKAREST. 17 Aug. (Reuter). Donder
dagavond werd officieel verklaard, dat by een
nieuw incident aan de Hongaarsch-Roemeen-
fche grens een Roemeensche grenswacht werd
doodgeschoten en een andere door een bajonet
steek gewond. Een derde man. behoorende tot
den geneeskundigen dienst van het Roemeen
sche leger, wordt vermist.
Na het Incident werd een aantal dooaen met
patronen, van de in Hongarye gebruikte soort,
in de buurt aangetroffen. Het incident deed
zich voor op dat gedeelte van de grens, dat bet
nieuwe Roetheensche gedeelte van Hongarije
aangeeft. Te Boekarest heeft het gebeurde een
pyniyken Indruk gemaakt, daar verluidde, dat
de beide regeeringen stappen deden om de be
trekkingen te verbeteren.
Van offlcleele Hongaarsche zyde wordt om
trent dit incident het volggnde meegedeeld:
Vyf Roemeensche grenswachten zyn doorge
drongen op Hongaarsch gebied en hebben de
Hongaarsche grenswacht aangevallen. Uit zelf
verdediging opende toen een Hongaarsche pa
trouille het vuur, waardoor twee Roemeensche
grenswachten werden gedood. Twee anderen
wisten naar Roemeensch gebied te vluchten. Da
vyfde Roemeen werd gevangen genomen.
Onmlddeliyk Is een onderzoek ingestald.
BERLIJN, 17 Aug. Het Duitsche Nieuws
bureau bericht, dat de Poolsche terreur tegen
de Duitschers in Polen onverminderd voort
duurt. Overal zyn de Duitschers in Polen, die
nog niet gearresteerd zyn, gedwongen een toe
vlucht te zoeken in de bosschen en andere
schuilplaatsen. Het aantat arrestanten stygt
ieder uur en moet volgens het Duitsche Nieuws
bureau reeds ver over de duizend bedragen.
Het aantal vluchtelingen was begin Augus
tus reeds tot 76.535 gestegen. De meesten kon
den onmlddeliyk werk vinden in Dultschland.
Op het oogenbllk zyn in 19 vluchtelingenkam
pen 4.461 personen ondergebracht.
journalisten, beslist tegengesproken.
Morgenavond zullen voor het eerst 1500 ledên
van 8S. en Heimwehr voor gouwleider Forster
defüeeren.
Agenten van de geheime staatspolitie en SS -
mannen hebben glsteravono in Danzig een
razzia gehouden in het grootste koffiehuis te
Danzig, het „Deutsche Haus”. Drie personen
werden gearresteerd. Deze maatregel staat in
verband met ce geheime antl-Hltlerlaansche
propaganda, die op het oogenbllk gevoerd wordt
en een zekere opschudding onder de nationaal-
socialistische leiders veroorzaakt heeft.
Voorts wordt gemeld, dat cë tankversper-
ringen en het luchtafweergeschut sedert gisteren
speciaal bewaakt worden, hetgeen onder de be
volking eenige zenuwachtigheid teweeg heeft
gebracht.
Het memorandum besluit met de woorden:
„Het is in het belang van Joden en Arabieren
dat geregeerd wordt niet door geweld, maai
door overeenstemming.
Naar de meening der Britsche regeering is
het voor den vrede, de veiligheid en het wel-
zyn van het Joodsche Nationale Tehuis noodig
dat de betrekkingen tusschen Joden en Arabie-
berusten op wederzijdsche verdraagzaam
heid en goeden wil. De Britsche regeering ge
looft door hiernaar te streven het fundameu-
teele doel van het mandaat getrouw te die
nen”.
De arbeiders, die voor het schip aan hei
werk waren, zochten in alleryi een goed heen
komen. Stukken hou» en bouten vlogen overal
in het rond en kwamen ook in de toeachou-
wersrulmte terecht. Het ongeluk kostte één
persoon het leven, tetwyi twintig personen ge
wond werden.
Toen de .Formidable’ begon te glijden,
maakten de sleepbooten, die lagen te wachten,
in alleryi plaats voor het schip. Temidden
van tooneelen van opwinding hoorde men de
sirenes. Op de offlcleele tribune gaf men me
vrouw Kingsley Wood nog haastige aanwijzin
gen, hoe zy de flesch champagne op den boeg
moest breken en zoo kon het schip toch nog
gedoopt worden. Het gevaarte kwam overigens
goed in het water.
BUREAUX:
ALKMAAR, Hof 6, Telefoon 4530 mi 4W0
PEN HELDER, Stationsstraat 4, Telefoon 771
HOORN, Groote Noord 54, rood. Telefoon 442
SCHAGEN, Molenstraat 52, Telefoon X
ABONNEMENTSPRIJS:
Met ^begrip van gratis ongevallMtvMzeko-
ring: «oor Alkmaar 2— per kwartaal of
15 cent» per week, voor bulten Alkmaar
250 per kwartaal of 20 cont* por week.
UHg. N. V. Drukk. De Spaameitad - Haarlem.
Helder tot half bewolkt, droog warm
weer, zwakke tot matige Noordooatelijke
tot Ooetelijke wind.
Britsch vliegkampschip ging te vroeg in
zee; één doode en twintig gewonden.
De regeering te Burgos geeft aan alle
Fransche krijgsgevangenen en vele Fran
sche burgers de vrijheid terug.
De Raad voor de Luchtvaart heeft een
onderzoek ingesteld naar de vliegramp
van de Ekster*'.
Mr. J. van de Mortel te Tilburg is be
noemd tot lid van de Eerate Kamer als
opvolger van jhr. v. Sasse van IJsselt.
In Danzig neemt de militaire bedryvigheid
toe. Artillerie-afdeelingen en zware vracht
wagens ryóen coor de straten. Des nachts
hoort men de schietoefeningen met het
zware geschut. Gedurende den nacht komen
weer geregeld groote hoeveelheden wapen-
ma ter laai aan, die door auto's vervoerd
worden.
De andere bommenwerpers maakten een
vlucht naar de voornaamste steden in Zuid- en
Midden-Engeland. Zoo verschenen tegen 12 uur
honderdvyftig Fransche toestellen boven East
bourne, om deel te nemen aan de oefeningen in
Zuid- en Midden-Engeland.
Tegen drie uur maakten zy een vlucht boven
Londen, waarbij zy werden geëscorteerd door
zestig jacht toestellen. Zoodra de vliegtuigen in
Londen werden gesignaleerd, kwamen de lucht-
afweer-eenheden in actie.
in actie te komen.
In offlcleele kringen wil men doen voor
komen, dat de nervositeit niet algemeen Is
onder het volk, doch vreemdelingen, die hier
eenigen tyd gewoond hebben, hebben den in
druk. dat de onrust voortdurend toeneemt. De
lezers der dagbladen zien "n herhaling van de
campagne van het vorig. Jaar
Over het bezoek van Csaky aan Hitler gaan
de meest vreemde geruchten.
Van Duitsche zyde werd Donderdagavond
ontkend, dat de Hongaarsche minister door den
Führer zou zyn ontvangen. Zelfs werd 'n offi-
eleele kringen ontkend, dat von Ribbentrop
Csaky heeft ontvangen.
Deze ontkenning heeft te Berlyn in politieke
kringen eenige sensatie gewekt.
LONDEN, 17 Aog. Terwijl de Engelsche
bladen nog steeds vol staan met berichten
alt de verschillende hoofdsteden over
„vredesplannen”, verneemt de diplomatieke
redacteur van Reuter, dat In offlcleele
kringen van eenige vredesconferentie niets
bekend is.
SS Naar wij vernemen
jaarlyksche officieele
van H. M. de Koningin
SS hoofdstad dit jaar bepaald
SS Dinsdag 12 tot Maandag 18
September a.s. SS
Tydens dit bezoek zal, zoo- SS
zz als bekend is, in de Nieuwe
SS Kerk de doopplechtigheid van zz
SS Prinses Irene geschieden, waar- SS
schijnlijk op Vrijdag 15 of Za-
zz terdag 16 September a.a.
Reuter verneemt, dat MacDonald de zitting
van den Volkensbondsraad in September, waar
op het verslag der mandaatcommissie over Pa
lestina besproken zal worden, zal bywonen. In
welingelichte kringen verluidt, dat de Britsche
legeering voornemens is het uiterste té doen
voor de handhaving van een Joodsch Nationaal
Tehuis. Zelfs wanneer het land een vorm van
onafhankelykheid zou krygen.
Hoewel nog geenszins een voorspelling gedaan
kan worden ten aanzien van den bestuursvorm,
welken Palestina zal krygen. acht men een
federalen staat zeer wel mogeiyk, nu de Brit
sche regeering het voorstel van de commissle-
Peel twee staten met zelfbestuur als on
uitvoerbaar heeft afgewezen.
De vier leden der mandaatcommissie. die van
meening waren, dat de politiek van het wit
boek niet in overeenstemming met het mandaat
is, zyn Nederland. België, Zwitserland en
Noorwegen. -
Van andere opvatting waren Portugal. Frank
rijk en Engeland. Spanje was niet aanwezig,
terwyi de vertegenwoordigers van Japan.
Dultschland en Italië uit de commissie waren
getreden.
LONDEN. 17 Aug. (Reuter). Donderdagmid
dag zou te Belfast het vliegkampachip ^ot-,
mldable" voor de Britsche marine te water
gelaten worden in tegenwoordigheid van mi
nister Kingsley Wood en zUn echtgenoote. dia
het schip zou doopen. De heer en mevrouw
Kingsley Wood waren juist aangekomen, toen
men stukken van de houten stellage, waarop
het schip rustte, zag breken. Tot ieders schrik
begon het gevaarte twintig minuten voor den
vastgestelden tyd te glyden.
I
