I
DE RIJKSMIDDELEN IN JULI
I
I
Onderzoek naar vliegramp van
de „Ekster”
LITTHAUER
GEGREPEN?
UIT DE LUCHT
II
Vliegfout oorzaak
IJsvogel-ramp
Een alleszins gunstig
beeld
j
GETUIGEN WORDEN
GEHOORD
II
VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1939
MAGENBITTER
van
Oefenen dicht by den grond?
NIEUW EERSTE KAMERLID
RUSTOORD VOOR ZUSTERS
SOCIETY-HUWELIJK
ff
I
Dankschrijven van de
Koningin
Het vijfde kabinet-
Colijn
Manoeuvre algemeen
riskant geacht
Het overbosch van „Hageveld”
verkocht
Mr. J. van de
Jhr. v.
Lagere werkloosheid, grootere
omzetten
De kaad voor de Luchtvaart tast
in het duister omtrent de
omstandigheden
die fout
i
Positie van dr. Damme en mr. De
Visser tydelyk veilig gesteld
Antwoord op gelukwensch
der Eerste Kamer
Van Gemeren bestuurder
tydens ongeval
Heeft de bestuurder verkeerd ge
handeld door het afzetten van
der motoren op geringe
hoogte?
i
Geen storingen van
technischer» aard
i
Mortel opvolger van
Sasse v. IJsselt
is
van
een
Lockheed
een
ge
goed
i
Mr. J
op ge-
men aan
dus
dat
middelen
van
De opbrengst der Invoerrechten, anders een
Op 6 Juli 1911 werd de heer Van de Mortel
iid van den gemeenteraad en op 2 September
1917 wethouder. In dit ambt, dat hü nog steeds
bekieeöt, was hij de laatste jaren tevens loco-
burgemeester. In 1919 werd hjj voor de R. K
Staatspartij gekozen tot lid der Prov. Staten
van Noord-Brabant en tot op den huldigen dag
vaardigden de kiezers hem naar dit college af.
De nieuwe senator is waarnemend kanton
rechter en voorzitter van de Ned. Heidemaat
schappij. Hij is ridder in de orde van den Heili
gen Gregorius den Grooten.
Het Centraal Stembureau heeft tot lid
van de Eerste Kamer der Staten-Generaal
als opvolger van jhr. mr. A. F. O. van Sasse
van IJsselt benoemd verklaard den heer J. C.
A. M. van de Mortel te Tilburg
In antwoord op een hem gestelde vraag, zegt
getuige, dat oefeningen als het afzetten vin
een der motoren niet op geringe hoogte, zooals
dikwijls geschiedt, maar op wat grootere hort
te moeten gebeiAen. Getuige acht het beslist ’n
fout een dergejjjke oefening direct de eerste
maal te maken.
Na
vliegtuigbestuurder
als getuige-deskundige.
Getuige P. Neomen, vliegtuigbestuurder bü
de KLM., heeft een keer met Van der Süde
op een Lockheed gelest en wel op 8 December,
oen dag voor hét ongeval.
hem hoort de Raad den heer A. Viruly,
bij de K. L. M.. eveneens
van
en
den
De directeur van het Kabinet der Koningin
wg. VAN TETS VAN GOUDRIAAN.”
Door getuigenverklaringen heeft men getracht
inlichtingen te verkrijgen omtrent de vraag of
vlak voor de botsing de heer Duimelaar. dan
wel kapitein Van Gemeren het vliegtuig daad
werkelijk heeft bestuurd Hoewel zekerheid ter
zake niet is verkregetf, acht de raad het het
meest waarschijnlijk, dat kapitein Van Geme-
ren te dien tijde het vliegtuig bestuurde.
De raad heeft de oorzaak van het onge
val niet met zekerheid kunnen vaststellen.
Wel spreekt hij als zijn meening uit, dat
niet storingen van technlschen aard het
ongeval hebben veroorzaak. De raad meent
ook de weersomstandigheden, althans als
primaire oorzaak van het ongeval, te kun
nen uitschakelen. Zij kunnen echter wel
secundair tot de ramp hebben bijgedragen.
De Raad voor de Luchtvaart heeft uitspraak
gedaan omtrent het ongeval met het vliegtuig
PH-A.R.Y., type Douglas Dc-3, welk vliegtuig
14 November van het vorige jaar, komende van
Berlijn, in den Riekerpolder te Amsterdam is
verongelukt. Het vliegtuig, eigendom van de
KLM, vloog onder gezag van den gezagvoer
der J. J. E. Duimelaar.
Al deze cijfers vertoonen, behalve de reeds
genoemde uitzondering, een lichte stijging. Als
wy zeggen dat deze aanduiding van meer ver
bruik zijn oorzaak vindt in de verminderde
werkloosheid, dan zullen we. niet ver van de
juiste verklaring af zijn.
De maand Juli was dus den fiscus wel gun
stig gezind, evenals hij In hei geheele jaar niet
onvoordeelig geboerd heeft, maar In hoeverre
dit invloed zal hebben op de toekomst-verwach-
ttngen. zal pas uit de In September in te die
nen begrooting blijken.
De heer H. Fuchs, vliegtuigbestuurdei bij de
K.L.M.. is de laatste getuige, dien de raad hoort.
Hij is de plaatsvervanger van den heer Aler.
De methode van het afzetten van een motor
door den heer Van der Sijde toegepast achtte
getuige gevaarlijk Het is hem toen door den
heer Aler verboden de hoogtegasstopinrichting
te gebruiken en het is getuige bekend, dat van
der Sijde beloofd heeft zich hieraan te houden,
maar op 8 December in strijd mak deze belofte
heeft gehandeld.
Evenals de heer Aler is deze getuige door
drongen van de noodzakelijkheid, dat de oefe
ning van het afzetten van een motor gehouden
moet worden, als beseft getuige dat het risico
bil een Lockheed grooter Is dan bij een Douglas.
De Raad zal later uitspraak doen.
Even moet nog gewezen worden op het ver-
keersfonds. De rijwielbelasting brengt immers
in Juli veel geld in het laatje. In Juli is voor
t 3.683.015 aan rjjwielplaatjes verkocht. Nu
moet Augustus ook nog een Hinken stoot geven,
anders zal de raming van f 8'1 mlllioen niet
gehaald worden. Voor de motorrijtuigenbelas
ting Is de zomer ook geen slechte tijd. De Juli-
opbrengst van f 2.2 mlllioen ligt Immers ruim
twee ton boven 1/12 deel der raming.
De heer C. Spaans, boordwerktuigkundige bij
de K.L.M., die als getuige gehoord wordt, heeft
verschillende lesvluchten met de Lockheed mee
gemaakt.
De directeur van het Kabinet der Koningin
heeft naar aanleiding van het adres van ge
lukwensen van de Eerste Kamer der Staten-Ge
neraal. ter gelegenheid van de geboorte van
Prinses Irene, den volgendea brief aan den voor
zitter der Eerste Kamer gezonden:
Al moge de Raad ook' omtrent de vraag, wie
tijdens het ongeluk stuurde, geen absolute ze
kerheid hebben, hij vindt in leder geval aan
leiding tot het uitspreken van de verwachting,
dat de bevoegde instanties maatregelen zuilen
treffen, welke in de toekomst verzekeren, dat
op lijnvliegtuigen de besturing bij start en lan
ding, alsmede onder moeilijke omstandigheden
uitsluitend zal geschieden door bestuurders, die
de bevoegdheid daartoe ten aanzien van net
betrokken type bezitten.
Eenigen tijd
van den
Overbosch
De raad is van meening, dat een
vliegfout het ongeval moet hebben
veroorzaakt, doch tast bepaaldelijk
ook, indien hij let op de bekwaam
heid der beide vliegers, in het duis
ter omtrent de vraag, welke omstan
digheden tot het maken daarvan
aanleiding hebben gegeven.
Dr. Ir. H. J. van der Maas, hoofdingenieur -
vliegcr bij het Nat. Luchtvaartlaboratorium,
wordt als getuige-deskundige gehoord.
Bij het ongeluk zijn vier leden van de be-
Tnannlng en 2 vrouwelijke passagiers gedood, 3
passagiers werden zwaar en 1 licht gewond. De
Raad voor de Luchtvaart heeft de zaak in het
openbaar onderzocht in de zittingen van 10
en 17 Juli jj.
Aan de thans gedane uitspraak is het vol
gende ontleend:
Na korten tijd rechtspractijk te hebben uit
geoefend werd hfj benoemd tot griffier van het
kantongerecht te Tilburg. Deze functie nam hjj
waar tot in 1919 zijn aanstelling volgde ais
voorzitter van den Raad van Arbeid aldaar.
Eenige jaren geleden werd deze Raad opgeheven
en kwam hü op wachtgeld te staan.
s-GRAVENHAGE. den 16en Aug. 1139
„Voldoende aan de bevelen van Hare Ma
jesteit de Koningin heb ik de eer u hoogwelge
boren te verzoeken de betuiging van Harer Ma-
jesteits büzonderen dank te willen overbrengen
aan de Eerste Kamer der Staten-Generaal voor
haar adres van gelukwensch. Harer Majesteit
aangeboden bü uw schrüven van 12 Augustus
1939, waarvoor Hare Majesteit zeer gevoelig is
geweest
je heel goed uitkijken. Met Van der Syde heeft
getuige nimmer veel contact gehad. Af en toe
heeft hij zelf wat ..gelest" op deze toestellen.
Vindt u het noodta. dat reeds bij de eerste
vlucht bü voortgezetten start «en motor zou
worden af gezet? vraag de voorzitter
Ik vind dat zeer gevaarlük. Ik zelf heb bü
het lesgeven nimmer deze oefening vlak bü den
grond gedaan. Zelfs den derden keer zou ik het
niet doen.
Eveneens kan men dit zeggen van de omzet
belasting. Deze post vertoont een meerdere
opbrengst over 1939 boven de raming van f 42
De Raad meent er voorts nog op te moeten
wüzen, dat het naar zün meening ontoelaat
baar is. dat zoo belangrijke instrumenten als oe
hoogtemeters in toestellen van het type Dougias
DC-3 zoodanig zün opgesteld, dat zü uitsluitend
van de plaats van den linkszittenden bestuur
der behoorlük kunnen worden gecontroleerd
Als de tweede bestuurder den gezagvoerder bt)
de besturing behulpzaam is of hem geheel ver
vangt. moet hü immers eveneens in staat zün
de hoogtemeters nauwlettend gade te slaan
Ten slotte zü opgemerkt, dat. naar aanlei
ding van bü de sectie op het lük van een dei
leden van de bemanning aan den dag gekomen
afwükingen, de vraag is gerezen of deze alwu-
klngen bü de van rükswege voorgeschreven pe
riodieke keuring geconstateerd hadden kunnen
worden. Uit de hem ter beschikking staande
gegevens meent de Raad te moeten besluiten,
dat deze afwükingen niet met zekerheid te con-
stateeren waren geweest, ook al zou gebruik
gemaakt zün van de hulpmiddelen, welke se
dert het ongeval bü de keuring worden toege
past.
geleden I
verkoop van
van het
Hageveld te Voorhout
omstandigheden verantwoord te
achten zou zün geweest, dat kapi-
tein Van Gemeren het toestel land
de. Hoezeer deze ook een bekwaam
vlieger was, hij had nog onvoldoen
de ervaring opgedaan in het bestu
ren van het type Douglas Dc-3 on
der büzondere weersomstandighe
den en was ook nog niet in het
bezit van het vliegbewüs B.
Deze verklaart, meermalen met de Lockheed
te hebben gevlogen. De Lockheed is volgens
hem moeilüker te vliegen dan een DC. 2 of
DC. 3. Althans in het begin. Als je het toe
stel eenmaal kende ging het heel goed. „Het is
een renpaardje”. Vooral bü de landing moet
De Raad voor de Luchtvaart heeft
Donderdagmiddag in het departement
van
gehouden
ongeval,
vliegveld
Hü deelt mede, dat het zetten van de schroef
bladen van kleinen op grooten spoed hoogstens
15 seconden duurt.
Getuige voegt hieraan toe, dat de heer Van
der Süde iemand van groote plichtsbetrachting
was. Hü moge in dit geval ondisciplinair heb
ben gehandeld, toch meent getuige dat Van der
Süde alleen zoo gehandeld heeft, omdat hü vast
overtuigd was alt risico te kunnen en te mogen
nemen, dat het zelfs gewenscht was dit risico
te nemen bü het onderricht.
Nimmer heeft getuige gehoord, dat de vlie
gers deze toestellen ongeschikt zouden hebben
gevonden. Klachten waren er natuurlük wel
zooals: de stuurhut is wat nauw, het uitzicht
bü regen is met goed, de ventilatie is niet vol
doende. Principieele klachten waren er niet én
de andere klachten zün door allerlei verbete
ringen weggenomen
De K L M. gebruikt deze toestellen thans met
groot succes in de West. Getuige handhaaft op
een hem gesnelde vraag zün meening, dat de
oefening van het afzetten van een motor bü
voortgezetten start noodzakelük is.
Getuige verklaart, dat het afzetten van den
motor op 8 December welke oefening hü moest
maken, geschiedde door middel van de noogte-
gasstopinrichting.
Op de vraag, op welke hoogte een van de
motoren uiteindelük dus na de voorberei
dende oefeningen werd stopgezet, antwoordt
getuige: op 20 i 25 meter hoogte. Bü de voor
bereidende oefeningen was die hoogte 1500
meter.
Men kan niet zeggen, dat de nieuwe minis
ter van Financiën zich al te veel ongerust be
hoeft te maken omtrent slechte voorteekens.
De eerste de beste maandstaat omtrent de
rüksmlddelen, die jhr. de Geer in zün nieuwe
functie onder de oogen krijgt, vertoont het
gunstige beeld, dat hü f 132 mlllioen boven
de raming uitgaat, terwül deze opbrengst f 10.5
mlllioen in totaal meer bedraagt, dan in
Juli 1938
Het heeft de aandacht getrokken, dat, toen
het vüfde kabinet-Colün ontslag had gekre
gen, de minister van Sociale Zaken, dr. Damme,
en die van Justitie, mr. de Visser, weer aan
stonds zün opgetreden als directeur-generaal
der posterüen, telegrafie en telefonie en als
procureur-generaal bü het Amhemsche Hof,
welke functies zü hadden bekleed, voordat zü
minister werden.
Dit was mogelük, aldus verneemt Hfet Volk,
doordat de heeren, toen zü tot het vüfde ka
binet-Colün toetraden, in de functies, die zij
uitoefenden, op non-activiteit, bulten bezwaar
voor ’s rijks schatkist, werden gesteld. Deze
regeling was getroffen, omdat men. toen deze
heeren een portefeuille aanvaardden, rekening
hield met de mogelükheid, dat aan het vijfde
kabinet-Colün slechts een kort leven beschoren
sou zün. Toen deze mogelükheid werkelükhelö
bleek, konden de heeren. minister-af, als ge
volg van de getroffen regeling aanstonds hun
oude plaatsen weer innemen.
Dat de onderstelde vliegfout zou zün te wü-
ten aan onvoldoende obeerveerlng van de
hoogtemeters door den gezagvoerder dan wel
aan een plotselinge blokkeering van de hoogte-
besturing door een kaartentrommel of een an
der voorwerp, Is niet volstrekt uitgesloten, doch
anderzüds niet waarschünlük. Evenmin is het
uitgesloten, dat er een misverstand tusschen de
beide bestuurders is geweest. Tenslotte kan nog
worden gedacht aan een plotseling onwel ge
worden zün van den gezagvoerder. Zekerheid
hieromtrent bestaat echter evenmin; integen
deel het moet zelfs zeer onwaarschünlük wor
den geacht.
Hoewel het eerste halfjaar van 1939 verge
leken met de ramingen niet slecht was im
mers zü ging f 3.1 mlllioen hierboven uit
is een dergelüke onverwachte sprong omhoog
toch wel een extra meevallertje.
Alvorens tot een nadere ontleding over te
gaan, zou men kunnen opmerken, dat de van
vele züden binnengekomen gunstige berichten
omtrent de binnenlandsche conjunctuur in
deze belastingopbrengsten hun bevestiging
vinden. In de specificatie van de opbrengsten
is voor deze stelling wel eemg houvast te vin
den, echter niet In de opbrengsten varj de in
komstenbelasting, dividend en tantièmebelas-
tlng e.d. Deze zün immers volgens de resulta
ten van een jaar geleden vastgesteld; hoog
stens zou het mogelük zün, dat thans eerder
tot betaling is overgegaan. Doch deze hypo
these is al erg gezocht.
Opgemerkt zü. dat de opbrengst van deze
maand ad f 62.4 mlllioen slechts voor 2/3 ge
deelte van het belastingdienstjaar 1939-1940 is,
want er komt ook nog 1/3 deel aan het jaar
1938-1939 ten goede; een aanduiding te meer,
dat de opbrengsten over inkomsten van vorige
jaren wordt geheven.
Men zal dus beter kunneb volstaan met de
meerdere opbrengst van de Inkomstenbelasting
over de eerste 7 maanden van 1939 in vergelü-
king met 1938 van f 9.2 mlllioen als een dou
ceurtje te aanvaarden.
Het is vooral de gunstige wending van de
De volgende getuige-deskundige, die den Raad
hoort, is G. J. Geyssendorffer, vllegtulgbe-
stuurder bü de K L. M.
C. A M. van de Mortel werd op 19
Juli 1880 te Tilburg geboren als zoon van nota
ris Van de Mortel Verheyen van Estvelt. Hü
doorliep het R. K. Gymnasium te Kalwük en
studeerde daarna aan de universiteit te Am
sterdam. Na zün promotie in 1904 vestigde hü
zich als advocaat-procureur in zün geboorte
stad.
Doch de totaalcüfcrs der overige
bedragen over het loopende Jaar t 274 mlllioen,
dat is maar even f 16.3 mlllioen boven de ra
ming en f 17.3 mlllioen boven de opbrengst
van 1938.
zeer goede conjunctuuraandulder, kan helaas
dit Jaar hiervoor niet dienen Immers er zün
in deze heffihgen te veel wyzigingen ontstaan,
om de opbrengst met vorig Jaar van uit dit
oogpunt te kurlnen vergelüken. Maar als min
de Geer deze opbrengstcüfers naast de ramin
gen zal leggen kan hü ook hierover tevreden
het hoofd knikken. Met een opbrengst var.
f 9.8 mlllioen over Juli 1939 liggen de invoer
rechten f 1.8 mlllioen boven de raming en de
opbrengst over het loopend Jaar met f 66.3
mlllioen ligt ruim f 10 mlllioen boven 7/12
der raming.
De heer Viruly verklaart nooit met een Lock
heed te hebben gevlogen.
Meent u, dat het een Juiste bepaling is, dat
men den eenen motor bü voortzetting van don
start moet afzetten of acht u het beter, dat
zulks hooger in de licht moet geb^jgn?
Getuige meent, dat men een leerl I ngwMMt-
gëlük moet oefenen dicht bü den grond.
Bü de eerste vlucht moet men een dergelüke
oefening niet maken. Trouwens de K. L. M.
heeft haar voorschriften gewüzlgd en bepaald,
dat dergelüke oefeningen niet tüdens de eer
ste vlucht mogen worden gemaakt.
Op een desbetreffende vraag geeft getuige
toe. dat het atzetten van een der motoren op
dertig meter hoogte, zooals in het onderhavige
geval geschied is. in het algemeen riskant is
te noemen.
Als conjunctuuraandulder blüft dus thans
nog slechts over de accüns. Deze belasting op
verbruiksgoederen is een directe aanwüzing
van meerder verbruik en grootere consumptie.
Hoogee opbrengst is een aanwüzing dat het
geld meer gerold heeft.
Op den dag van het ongeluk maakten de
heeren Van der Süde en Schrey hun tweeds
serie lesvluchten.
Het lesschema is na dit ongeval gewtjz.gd in
dezen zin, dat de leerling nu nimmer zün lts mag
beginnen met de oefening van het afzetten
van een motor op geringe hoogte.
Tegen het afzetten van de hoogtegasstopin
richting bestord bezwaar. De heer Van der Süde
heeft getuige bü een bespreking op 28 Maart
1938 beloofd nimmer meer van dit middel
bruik te maken.
„U weet, dat dit op 8 December toch is ge
schied?” vraagt de voorzitter.
„Ja, dat weet ik antwoordt getuige”
Wanneer een dergelüke oefening goed ia
voorbereid, dan zou tenslotte op geringe hoogte
in den voortgezetten start wel een der motoren
mogen worden afgezet. Deze meening geeft
getuige echter onder voorbehoud, want hü kent
de Lockheed niet.
e KLM. gaat vaak over de tong.
I 1 Men is trotsch op deze voortvarende
luchtvaartmaatschappü bü leder suc
ces, dat zü behaalt, ipaar men spaart haar
ook geen critiek. wanneer men meent, dat
daartoe reden is. Zoo zün wü. nuchtere
Nederlanders. WÜ waardeeren het goede en
keuren af. wat wü niet juist vinden, en wü
weten, dat er niets op de wereld volmaakt
is. zoodat wü ons niet spoedig tot onver
deelde bewondering en geestdrift laten ver
leiden. Vandaar dat eert* blind vertrouwen
elschende leider ons niet ligt, wü doen niet
gaarne afstand van de contröle met onze
eigen persoonlüke waardemeters. En dat is
maar goed ook, want de nadeelen van deze
vaderlandsche „eigengereidheid” wegen niet
op tegen de voordeelen ervan. De K.L.M.,
die naar het heet nog al autoritair geleid
wordt, heeft zoo nu en dan een stormpje
van critiek te doorstaan. Treffen haar ram
pen door het neertuimelen van enkele van
haar stalen vogels uit de lucht, dan wordt
er üverlg door de bevoegde instanties naar
de oorzaken en mogelüke fouten gespeurd,
terwül tal van onbevoegden klaar staan met
hun oordeel, dat de stelregel; .safety first”
werd verwaarloosd. Koopt de KLM. mate
riaal in het buitenland, dan wordt dat door
velen de KLM. zeer kwalük genomen als
een bewüs van gebrek aan nationalen zin,
dat men van elke minder zwaar van rüks-
weg? gesubsidieerde maatschappü eerder zou
hebben kunnen verwachten dan van haar.
En de zakelüke argumenten, welke door de
KLM. ter verdediging van haar houding
worden aangevoerd, zün maar nauwelüks in
staat de bevorderaars van Nederlandsch fa-
bricaat te overtuigen. Dat alles is niet zoo
erg, integendeel, het is gezond, want het is
voor een leder, dus ook voor de KLM. nut
tig, dat zü zich niet boven critiek verheven
weet. Uit al die critiek blükt in ieder geval
een levendige belangstelling7 in het doen en
laten van onze Koninklijke Luchtvaartmaat
schappü En belangstelling is de starter van
den motor van energie en ondernemersgeest.
Successierechten, een zeer wisselvallige en on
berekenbare post, blüft met een totaal op
brengst over 1939 van f 27 3 mlllioen beneden
de raming van f 28 mlllioen en een opbrengst
van f 32 3 mlllioen over de eerste 7 maanden
van 1938.
In dit verband heeft de Raad zich
niet kunnen onttrekken aan de
vraag, of het onder de bestaande
is melding gemaakt
i het zoogenaamde
vroegere seminarie
en thans in eigen-
inkomstenbelasting geweest, ciie aan de directe
belastingen zoon gunstig beeld verleent,
want dan mag de grondbelasting met een op
brengst van f 10.6 mlllioen f 176 duizend bo
ven die van 1938 liggen, de vermogensbelasting
is met een totaal bedrag van f 13 2 millioen,
met f 277 mille bü vorig jaar ten achter ge
bleven en ook de verdedigingsbelasting heeft
f 821.000 minder dan vorig jaar opgebracht
Doch al met al hebben de directe belastingen
per einde Juli f 8.4 mlllioen meer opgebraclït
dan vorig jaar.
Het zuiver ontvangen bedrag is f 95.6 mil
lioen, tegen 87.2 millioen op het ultimo van
Juli in 1938.
Wat de „overige middelen" betreft, hierin is
bü sommige posten wel een aanwüzing te ont
dekken, voor de meening, dat het in het be-
drüfsleven thans beter gaat.
In Juli jJ. hebben zü in totaal f 50 mlllioen
opgebracht, tegen f 39.4 millioen in Juli 1938
en over de eerste zeven maanden van 1939
f 274 mlllioen tegen f 256 In het vorige Jaar
Ter vergelüking kan nog dienen, dat 7/12 van
de raming voor 1939 f 257 millioen bedraagt.
Deze cüfers zün dus ook alleszins gunstig
voor den fiscus.
n Indië is men den laatsten tüd over
de K.L.M. niet zoo best te spreken, niet
tegenstaande de K.L.M. zich groote en
onschatbare verdiensten heeft verworven
voor de bevordering van de Rükseenheids-
gedachte en het saamhoorigheldsgevoel van
Nederland in en bulten Europa. De Indi
sche pers, en deze niet alleen, verwüt de
K.L.M., dat Zü de K.N.IL,M„ de Indische
luchtvaartmaatschappü. op sommige deelen
van het deze méér toekomende terrein be
concurreert en tracht te verdringen en dat
haar verhouding tot de Indische zuster
organisatie beter diende te zün. Bovendien
wordt er beweerd, dat de K.L M.-leiding bü
het aanwerven van piloten een zoodanige
voorkeur aan volbloed-Europeanen zou ge
ven. dat Indo's (Nederlanders van gemengd
bloed) er practlsch geen kans zouden krü-
gen. De reden hiervan zou gezocht moeten
worden bü de Engelschen, die zich niet
gaarne zouden toevertrouwen aan gekleurd
luchtvaartpersoneel. Indien het waar zou
zün, dat de K.L.M. op verzoek of aandrang
van haar Engelsche passagiers Indo-Euro-
peanen als piloot zou weigeren, dan zou er
Inderdaad gegronde reden zün voor een
ernstige aanmerking. Wü hoeven ons door
niemand, dus ook niet door de Engelschen
een rassendiscriminatie te laten opdringen,
en dienen alle Rüksnederlanders uitsluitend
op hun bekwaamheden voor bepaalde func
ties en niet op hun huidskleur te beoordee-
len. Maar is het waar, dat de K.L.M. met
een zeker rasbeginsel is besmet? Onder de
70 piloten bü haar in dienst zün er zeven in
Indië geboren en onder deze zeven zouden
zich ook verscheidene indos bevinden. Op
zichzelf zegt dit feit nog niet veel, want ook
al heeft de KLM eenige Indo-piloten in
dienst, het percentage is op zichzelf te klein
om als deugdelijk argument voor het tegen
deel van de beweerde beschuldiging te die
nen. Men zou eerst moeten weten, of en
hoeveel Indo's zich als piloot bü de K.L.M.
aandienen en of en hoeveel er door haar
geweigerd worden en op welke gronden. Men
mag niet uit het oog verliezen, dat de Indo-
Europeanen, georganiseerd in het Indo-
Europeesch Verbond, soms al te licht aan
nemen, dat zü enkel op grond van hun ge
mengde afkomst worden achtergesteld bü
de volbloed Europeanen. Wat er van een en
ander waar of niet waar Is. zullen wü bin
nenkort wel officieel te hooren krijgen, want
in de Tweede Kamer werden aan den mi
nister van Waterstaat een drietal vragen
over deze aangelegenheid gesteld. De laatste
dezer drie vragen luidt: „Acht de minister
het juist, dat een door de Nederlandsche
Regeering gesubsidieerd lichaam als de
KLM. een duidelük onderscheid maakt
tusschen Nederlandsche piloten uitsluitend
op overwegingen van ras?”
Deze vraag werd gesteld door den heer
Rost van Tonningen, afgevaardigde van de
N.8.B., de partü, die alles in het werk stelt
om een hier te lande volksvreemd rigoureus
rassenbeginsel Ingang te doen vinden. Had de
bruine Roestam Effendi deze vraag gesteld,
dan zou niemand zich daarover verbaasd heb
ben, maar dat een N.S.B.’er met zulk een
vraag voor den dag komt, lükt bepaald ver
rassend, tenzü het waar is. wat beweerd
wordt, n.l. dat de heer Rost van Tonningen
zelf een indo is. In dat geval zou het bloed
gekropen hebben, waar de nationaal-socia-
listlsche rassenleer niet gaan kon, en zou
het eigenbelang de voorkeur hebben gekre
gen boven het gemeenschapsbelang, dat vol
gens de NS B. door een scherpe en dulde-
lüke discriminatie der rassen moet worden
gediend. Het is een niet onvermakelüke po
litieke coïncidentie, dat de heer Rost van
Tonningen van antwoord gediend zal moe
ten worden door Z. Exc. ir. Albarda. Moge
blüken. dat de grief tegen de KLM. uit de
lucht is gegrepen.
Gewezen moet ook nog even worden op de
opbrengst der z.g. beursbelasting, d.i. het ze
gelrecht van nota’s van makelaars en com-
misslonnairs in effecten, enz. Deze is slechts
f 227.000. tegen f 229.000 over Juni. Doch het
is toch heel wat hooger dan het laagterecord
van dit jaar in Mei met f 176 000. De opbrengst
in Juli 1938 was büna het dubbele met f 433 000
Neen, de omzetten ter beurze blüven nog steeds
beneden peil en het Is niet alleen de vacantie-
tüd, die deze rust veroorzaakte.
In hoeverre voldeed dit vliegtuig aan de hier
te lande gestelde eischen van luchtwaardig
heid en zün er ook bü enkele punten onthel-
fingen verleend? vraagt de voorzitter.
Met zekerheid kan getuige hierop niet ant
woorden. Hü meent, dat de Lockheed aan de
hier te lande geldende eischen voldeed.
Was dit vliegtuie voorzien van voldoende
nooduitgangen zoowel voor .passagiers als voor
de bemanning? luidt een 'andere vraag.
Getuige kan daarop geen antwoord geven.
Voorzitter: Achtte u dit vliegtuig, dat
lijntoestel was. geschikt als lesvliegtuig?
Getuige: In het algemeen niet.
Worden er van rükswege voorschriften aan
lesvliegtuigen gesteld?
Aan primaire lesvliegtuigen, waarin de aller
eerste lessen worden gegeven zeker wel, maar
aan secondaire lestoestellen zooals het onder
havige niet. Misschien door de K L. M.; dat
weet getuige echter niet.
De Lockheed acht hü onder normale om
standigheden niet moeilük bestuurbaar. Een
oefening als het afzetten van een motor op ge
ringe hoogte zou getuige zelf nimmer willen
uitvoeren.
Hoe groot is de snelheid waarmede
den grond komt?
Getuige meent 160 170 Kilometer.
Wü wezen er reeds op, dat een meerdere
opbrengst van f 153 mille aan dividend en
tantièmebelasting over het loopende jaar geen
aanwüzing kan zün voor een verbeterde con
junctuur in 1939. Wel is door de grootere op
brengst van f 2 millioen de achterstand met
vorig jaar geheel Ingehaald, zoodat „after all”
1938 voor het bedrüfsleven niet slechter is ge
bleken dan 1937. Immers thans zün de meeste
divldenduitkeeringen over 1938 geschied. Wel
moet er rekening mee gehouden worden, dat
de afrekening met den fiscus nog al eenigen
4üd ophoudt, zoodat ook de opbrengsten over
de^ komende maanden niet onaanzienlüke be
dragen zullen vertoonen. Dit moet ook wel. wil
deze belasting haar raming van f 27 mlllioen
bereiken, want thans is er f 17.7 millioen van
ontvangen.
Waterstaat een openbare zitting
ter onderzoeking van het
dat 9 December nabij het
Schiphol is overkomen aan
het K. L. M.-vliegtuig van het type
super electra, gemerkt PH-
APE (Ekster), waarmede een lesvlucht
werd gemaakt.
Bij dit ongeval vonden den dood de
vier inzittenden: de gezagvoerder A. v.
d. Sijde, de piloot C. M. Schrey, de ra-
dio-telegrafist A Becking en de boord
werktuigkundige H. L. H. Jaedicke.
millioen en deze voorsprong is grootendeels
in de maand Juli behaald. Want toen bedroeg
de opbrengst f 11.4 millioen tegen 1/12 deel der
raming van f 6.8 millioen. Men zou kunnen
zeggen, dat deze vergelüking niet zuiver is.
omdat bü een vergelijking met een voor elke
maand gelük deel der Jaarramlng. de invloed
der winterinkoojaen te veel tot uiting komt.
Doch dan gaat een vergelüking met de Jull-
opbrengst van 1938 toch zeker op. en dan
blükt de stijging nog frapj>anter te zün. want
Juli 1938 vertoonde het zeer lage cüfer van
f 4.8 millioen.
dom toebahoorende aan de Congregatie der
Eerw. Broeders van O. L. Vr. van Zeven Smar
ten. welke verkoop ten doel had. van dit bosch
een openbaar wandelpark te maken. De ge
meente Voorhout heeft evenwel geen goedkeu
ring op haar besluit mogen ontvangen van
Gedep. Staten, terwül de raad het besluit nam
niet in beroep te gaan bü de Kroon tegen deze
beslissing.
Thans eerst is bekend geworden, dat het
bosch Inmiddels in andere handen is overge
gaan. namelük in die van de Congregatie van
de Arme Zusters van het Goddelük Kind, ge
vestigd te Amsterdam, beter bekend onder den
naam van Zusters der Voorzienigheid. Het ligt
in de bedoelirvr. in het bosch een rustoord te
stichten voor oude en zieke zusters dier Con
gregatie.
Bij den bouw zal getracht worden zooveel
mogelük het houtgewas van het bosch te sparen
Het is alleen de accüns op geslacht, die in
Juli beneden de raming is gebleven; ook over
het geheele Jaar gezien is deze post een *kleine
tegenvaller. Zou dit er op wüzen, dat het
vleeschgebruik nog steeds blüft af nemen?
Alle overige accijnzen zün verder boven de
raming gebleven. Wü geven thans even de
cüfers over de zeven maanden van 1939 (in
millioenen).
De accüns op zout bracht op f 1.1, tegen
f 1.3 vorig jaar en een raming van f 1.1. Die
op geslacht f 4.1, tegen vorig jaar f 4.2 en een
raming van f 4.1; op wün f 1.2, vorig Jaar
f 1.1, raming f 1.3; op gedistilleerd f 16.6.
vorig jaar f 15.9, raming f 16.3; op bier f 5.1,
vorig Jaar f 4.7, raming f 4.6; op suiker f 33.4,
vorig jaar f 31.3, raming f 32.7; en ten slotte
op tabak f 22.1, tegen vorig Jaar f 21.4 en een
7/12 deel van de raming vary! 21.
Majoor A. K. Steup, majoor-vlieger bü de
luchtvaartbrlgade. deelt als deskundige mede
dat hü nooit met een leerling bü een voortge
zetten start een motor heeft laten afzetten.
Getuige I. A Aler. chef van den vliegdienst
der K.L.M zegt, dat de oefening van het af-x
zetten van een tier motoren gehouden moet wor
den. Uiteindelük behoort deze oefening ook op
geringe hoogte te geschieden, omdat de vlieger
haar geheel dient te kennen.
Donderdagmorgen half twaalf heeft de bur
gemeester van Nükerk. de heer Z. Bruins Slot,
in het gemeentehuis aldaar het huwelük vol
trokken tusschen Jkvr. E. J. van Haersma de
With en jhr. C. Roell
De bruid is een dochter van Jhr. mr. H. M.
van Haersma de With, kamerheer in buitenge
wonen dienst van H M. de Koningin, buiten
gewoon gezant en gevolmachtigd ministér te
Berlün en mevr. S. L. van Haersma de With
Van den Broek d'Obrenan.
De bruidegom is een zoon van jhr. J. A. Röell
en mevr. L. M. Röellvan Loon, uit 's-Grave-
land.
Als getuigen fungeerden jhr. dr. J. M.
Haersma de With, heer van de beide Pollen
Nüenbeek te Putten, de heer John
Broek d'Obrenan, beiden ooms van de bruid,
jhr. H M. van Loon, te Laren en jhr. J. Röell,
te 's-Graveland. resp. een oom en een neef van
den bruidegom.
Te twaalf uur Is het huwelük in de Neder
landsen Hervormde Kerk te Nükerk door den
plaatselüken predikant, D. A. Luteyn, Ingeze
gend.
