I
DE RIJKSMIDDELEN IN JULI
LITTHAUER
Onderzoek naar vliegramp van
de „Ekster”
UIT DE LUCHT
GEGREPEN?
Vliegfout oorzaak
IJsvogel-ramp
Een alleszins gunstig
beeld
GETUIGEN WORDEN
GEHOORD
VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1939
van
Oefenen dicht bij den grond?
NIEUW EERSTE KAMERLID
RUSTOORD VOOR ZUSTERS
SOCIETY-HUWEL1JK
Het vijfde kabinet-
Colijn
Manoeuvre algemeen
riskant geacht
De Raad voor de Luchtvaart tast
in het duister omtrent de
omstandig heden
die fout
Het overbosch van „Hageveld”
verkocht
Antwoord op gelukwensch
der Eerste Kamer
Lagere werkloosheid, grootere
omzetten
MAGENBITTER
Positie van dr. Damme en mr. De
Visser tydelyk veilig gesteld
Dankschrijven van de
Koningin
Van Gemeren bestuurder
tydens ongeval
Geen storingen van
technischen aard
Heeft de bestuurder verkeerd ge
handeld door het afzetten van
een der motoren op geringe
hoogte?
Mr. J. van de Mortel opvolger van
Jhr. v. Sasse v. IJsselt
I
B
van
dier Con-
Vlruiy,
een
ge-
aan
goed
Mr. J C.
v>n
men aan
dus
middelen
De opbrengst der Invoerrechten, anders een
Door getuigenverklaringen heeft men getracht
inlichtingen te verkrijgen omtrent de vraag of
vlak voor de botsing de heer Dulmelaar, dan
wel kapitein Van Oemeren het vliegtuig daad
werkelijk heeft bestuurd Hoewel zekerheid ter
zake niet is verkregen, acht de raad het het
meest waarschijnlijk, dat kapitein Van Geme-
ren te dien tijde het vliegtuig bestuurde.
Getuige P. Noomen. vliegt uigbestuurder bij
de K.L.M., heeft een keer met Van der Sude
op een Lockheed gelest en wel op 8 December,
den dag voor het ongeval.
De directeur van het Kabinet der Koningin
w.g. VAN TETS VAN GOUDRIAAN
van
i en
den
hooren krijgen, want
wérden aan den ml-
t<eer -
van meening, dat een
ongeval moet hebben
De Raad voor de Luchtvaart heeft uitspraak
gedaan omtrent het ongeval met het vliegtuig
P.H.-A.R.Y., type Douglas Dc-3, welk vliegtuig
14 November van het vorige jaar, komende van
Berlijn, in den Riekerpolder te Amsterdam is
verongelukt. Het vliegtuig, eigendom van de
KL.M, vloog onder gezag van den gezagvoer
der J. J. E. Dulmelaar.
De directeur van het Kabinet der Koningin
heeft naar aanleiding van het adres van ge
lukwensen van de Eerste Kamer der Staten-Ge-
neraal. ter gelegenheid van de geboorte van
Prinses Irene, den volgenden brief aan den voor
zitter der Eerste Kamer gezonden:
De maand Juli was dus den fiscus wel gun
stig gezind, evenals hij in het geheele jaar niet
onvoordeellg geboerd heeft, maar in hoeverre
dit invloed zal hebben op de toekomst-verwach-
tingen, zal pas uit de in September in te die
nen begrootlng blijken.
In antwoord op een hem gestelde vraag, zegt
getuige, dat oefeningen als het afzetten
een der motoren niet op geringe hoogte, zooals
dikwijls geschiedt, maar op wat grootere hom-
•e moeten gebeuren. Getuige acht het beslist ’n
fout een dergelijke oefening direct de eerste
maal te maken.
ter
dat 9 December nabij het
Schiphol is overkomen aan
van het type
super electra, gemerkt PH-
APE (Ekster), waarmede een lesvlucht
werd gemaakt.
Bij dit ongeval vonden den dood de
vier inzittenden: de gezagvoerder A. v.
d. Sijde, de piloot C. M. Schrey. de ra-
dio-telegrafist A. Becking en de boord
werktuigkundige H. L. H. Jaedicke.
zou kunnen
zuiver is.
Eenigen tijd geleden is melding gemaakt
van den
Overbosch
Getuige verklaart, dat liet afzetten van den
motor op 8 December welke oefening hu moest
maken, geschiedde door middel van de hoogte-
gasstop Inrichting.
Op de vraag, op welke hoogte een van de
motoren uiteindelijk dus na de voorberei
dende oefeningen werd stopgezet, antwoordt
getuige: op 20 i 25 meter hoogte. Bij de voor
bereidende oefeningen was die hoogte 1500
meter.
De heer C. Spaans, boordwerktuigkundige bij
de K.L.M., die als getuige gehoord wordt, heeft
verschillende lesvluchten met de Lockheed mee
gemaakt.
voorsprong is grootendeels
•I» bedroeg
het 1
vroegere
en thans
je heel goed uitkijken. Met Van der Syde heeft
getuige nimmer veel contact gehad. Af en toe
heeft h|j zelf wat .gelest” op deze toestellen.
Vindt u het noodle, dat reeds bij de eerste
vlucht bjj voortsezetten start «en motor zou
worden afgezet? vraag de voorzitter
Ik vind dat zeef gevaarlijk. De zelf heb bij
het lesgeven nimmer deze oefening vlak bij den
grond gedaan. Zelfs den derden keer zou ik het
niet doen.'
De raad is
vliegfout het
veroorzaakt, doch tast bepaaldelijk
ook, indien hij let op de bekwaam
heid der beide vliegers, in het duis
ter omtrent de vraag, welke omstan
digheden tot het maken daarvan
aanleiding hebben gegeven.
Al moge de Raad ook omtrent de vraag, wie
tijdens het ongeluk stuurde, geen absolute ze
kerheid hebben, hjj vindt in ieder geval aan
leiding tot het uitspreken van de verwachting,
dat de bevoegde instanties maatregelen zuilen
treffen, welke in de toekomst verzekeren, dat
op lUnvliegtuigen de besturing bij start en lan
ding. alsmede onder moeilijke omstandigheden
uitsluitend zal geschieden door bestuurders, die
de bevoegdheid daartoe ten aanzien van net
betrokken type bezitten.
Even moet nog gewezen worden op het ver-
keersfonds. De rjjwielbelastlng brengt immers
in Juli veel geld in het laatje. In Juli is voor
f 3.683.015 aan rijwielplaatjes verkocht. Nu
moet Augustus ook nog een flinken stoot geven,
anders zal de raming van t 8 Si mlllloen niet
gehaald worden. Voor de motorrijtuigenbelas
ting is de zomer ook geen slechte tijd. De Juli-
opbrengst van f 2.2 millioen ligt Immers ruim
twee ton boven 1/12 deel der raming.
■s-GRAVENHAGE, den 16en Aug 1139
„Voldoende aan de bevelen van Hare Ma
jesteit de Koningin heb ik de eer u hoogwelge
boren te verzoeken de betuiging van Harer Ma
jesteit bijzonderen dank te willen overbrengen
aan de Eerste Kamer der St aten-Generaal voor
haar adres van gelukwensch, Harer Majesteit
aangeboden bjj uw schrijven van 12 Augustus
1939, waarvoor Hare Majesteit zeer gevoelig is
geweest
Bjj het ongeluk zijn vier leden van de be
manning en 2 vrouwelijke passagiers gedood, 3
passagiert werden zwaar en 1 licht gewond. De
Raad voor de Luchtvaart heeft de zaak in het
openbaar onderzocht in de zittingen van 10
en 17 Juli jj.
Aan de thans gedane uitspraak is het vol
gende ontleend:
zeer goede conjunctuuraanduider, kan helaas
dit jaar hiervoor niet dienen Immers er zijn
in deze heffingen te veel wijzigingen ontstaan,
om de opbrengst met vorig jaar van uit dit
oogpunt te kunnen vergelijken. Maar als min.
de Geer deze opbrengstcijfers naast de ramin
gen zal leggen kan hij ook hierover tevreden
het hoofd knikken. Met een opbrengst van
f 9.8 millioen over Juli 1939 liggen de invoer
rechten f 1.8 millioen boven de raming en de
opbrengst over het loopend jaar met f 66.3
millioen ligt ruim f 10 millioen boven 7/12
der raming.
Eveneens kan men dit zeggen van de omzet
belasting. Deze post vertoont een meerdere
opbrengst over 1939 boven de raming van f 42
Dr. ir. H. J. van der Maas, hoofdingenieur -
vlieger hu het Nat Luchtvaartl^psratorium.
wordt als getulve-deskundige—'ffPTioord
Na korten tijd rechtspractjfk te hebben uit
geoefend werd hjj benoemd tot griffier van liet
kantongerecht te Tilburg. Deze functie nam hjj
waar tot in 1919 zijn aanstelling volgde als
voorzitter van den Raad van Arbeid aldaar.
Eenige jaren geleden werd deze Raad opgeheven
en kwam hij op wachtgeld te staan.
1
Op 6 Juli 1911 werd de heer Van de Mortel
iid van den gemeenteraad en op 2 September
1917 wethoudef. In dit ambt, dat hij nog steeds
bekleedt, was hjj de laatste jaren tevens loco-
burgemeester. In 1919 werd hjj voor de R. K
Staatspartij gekozen tot lid der Prov. Staten
van Noord-Brabant en tot op den huldigen dag
vaardigden de kiezers hem naar dit college af.
De nieuwe senator is waarnemend kanton
rechter en voorzitter van de Ned. Heidemaat
schappij. HU is ridder in de orde van den Heili
gen Gregorius den Grooten.
zoogenaamde
seminarie
in eigen-
A1 deze cijfers vertoonen, behalve de reeds
genoemde uitzondering, een lichte stijging. Als
wu zeggen dat deze aanduiding van meer ver
bruik zUn oorzaak vindt in de verminderde
werkloosheid, dan zullen we niet ver van de
juiste verklaring af zijn.
Dat de onderstelde vliegfout zou zün te wij
ten aan onvoldoende observeering van de
hoogtemeters door den gezagvoerder dan wel
aan een plotselinge blokkeering van de hoogte-
besturing door een kaartentrommel of een an
der voorwerp, is niet volstrekt uitgesloten, doch
anderzUds niet waarschUnlUk. Evenmin is het
uitgesloten, dat er een misverstand tusschen de
belde bestuurders is geweest. Tenslotte kan nog
worden gedacht aan een plotseling onwel ge
worden zUn van den gezagvoerder. Zekerheid
hieromtrent bestaat echter evenmin; integen
deel het moet zelfs zeer onwaarschünlük wor
den geacht.
De raad heeft de oorzaak van het onge
val niet met zekerheid kunnen vaststellen.
Wel spreekt hu als zUn meening uit, dat
niet storingen van technischen aard het
ongeval hebben veroorzaak. De raad meent
ook de weersomstandigheden, althans als
primaire oorzaak van het ongeval, te kun
nen uitschakelen. ZU kunnen echter wel
secundair tot de ramp hebben bügedragen.
Men kan niet zeggen, dat de nieuwe minis
ter van Financiën zich al te veel ongerust be
hoeft te maken omtrent slechte voorteekens.
De eerste de beste maandstaat omtrent de
rUksmlddelen, die jhr. de Geer in zijn nieuwe
functie onder de oogen krUgt, vertoont het
gunstige beeld, dat hü f 132 millioen boven
de raming uitgaat, terwijl deze opbrengst f 105
millioen in totaal meer bedraagt, dan in
Juli 1938.
verkoop van
van het
Hageveld te Voorhout
De Raad voor de Luchtvaart heeft
Donderdagmiddag in het departement
van Waterstaat een openbare zitting
gehouden ter onderzoeking van het
ongeval, dat 9
vliegveld
het K. L. M.-vliegtuig
Lockheed
Deze verklaart, meermalen met de Lockheed
te hebben gevlogen. De Lockheed is volgens
hem moellUker te vliegen dan een DO. 2 of
DC. 3. Althans in het begin. Als Je het toe
stel eenmaal kende ging het heel goed. ..Het Ls
een renpaardje”. Vooral bjj de landing moet
De volgende getulge-deskundlge, die den Raad
hoort, is G. J. Geyssendorffer, vllegtulgbe-
stuurder bü de K. L. M.
Het heeft de aandacht getrokken, dat, toen
het vUfde kablnet-Colün ontslag had gekre
gen. de minister van Sociale Zaken, dr. Damme,
en die van justitie, mr. de Visser, weer aan
stonds zUn opgetreden als dlrecteur-generaal
der posterUen, telegrafie en telefonie en als
procureur-generaal bU het Arnhemsche Hof.
welke functies zü hadden bekleed, voordat zU
minister werden.
Dit was mogelUk, aldus verneemt Het Volk,
doordat de heeren. toen zu tot het vUfde ka
blnet-Colün toetraden, in de functies, die zu
uitoefenden, op non-activiteit, buiten bezwaar
voor ’s rijks schatkist, werden gesteld. Deze
regeling was getroffen, omdat men. toen deze
heeren een portefeuille aanvaardden, rekening
hield met de mogelUkheld, dat aan het vulde
kabinet-ColUn slechts een kort leven beschoren
zou zUn. Toen deze mogelUkheld werkelijkheid
bleek, konden de heeren, minister-af, als ge
volg van de getroffen regeling aanstonds hun
oude plaatsen weer innemen.
ye KLM. gaat vaak over de tong.
I 1 Men is trotsch op deze voortvarende
-L-' luchtvaartmaatschappU bU leder suc
ces, dat zU behaalt, maar men spaart haar
ook geen critlek, wanneer men meent, dat
daartoe reden is. Zoo zUn wU, nuchtere
Nederlanders. WU waardeeren het goede en
keuren af. wat wU niet juist vinden, en wU
weten, dat er niets op de wereld volmaakt
is. zoodat wu ons niet spoedig tot onver
deelde bewondering en geestdrift laten ver
leiden. Vandaar dat een blind vertrouwen
eischende leider ons niet ligt, wU doen niet
gaarne afstand van de contröle met onze
eigen persoonluke waardemeters. En dat is
maar goed ook, want de nadeelen van deze
vaderlandsche „eigengereidheid" wegen niet
op tegen de voordeelen ervan. De K.LM.,
die naar het heet nog al autoritair geleid
wordt, heeft zoo nu en dan een stormpje
van critlek te doorstaan. Treffen haar ram
pen door het neertuimelen van enkele van
haar stalen vogels uit de lucht, dan wordt
er Ijverig door de bevoegde Instanties naar
de oorzaken en mogelUke fouten gespeurd.
terwUl tal van onbevoegden klaar staan met
hun oordeel, dat de stelregel: .safety first”
werd verwaarloosd. Koopt de K.L.M. mate
riaal in het buitenland, dan wordt dat door
velen de K.L.M. zeer kwalUk genomen als
een bewüs van gebrek aan natlonalen zin,
dat men van elke minder zwaar van rUks-
wege gesubsidieerde maatschappU eerder zou
hebben kunnen verwachten dan van haar.
En de zakelUke argumenten, welke door de
K.L.M. ter verdediging van haar houding
worden aangevoerd. zUn maar nauweluks in
staat de bevorderaars van Nederlandse!) fa-
bricaat te overtuigen. Dat alles is niet zoo
erg, integendeel, het Is gezond, want het is
voor een leder, dus ook voor de KL M. nut
tig, dat zü zich niet boven critlek verheven
weet. Uit al die critlek blUkt in ieder geval
een levendige belangstelling in het doen ën
laten van onze KonlnklUke Luchtvaartmaat
schappU. En belangstelling is de starter van
den motor van energie en ondernemersgeest.
M. van de Mortel werd op 19
Juli 1880 te Tilburg geboren als zoon van nota
ris Van de Mortel Verheyen van Estvelt. HU
doorliep het R. K Gymnasium te KalwUk en
studeerde daarna aan de universiteit te Am
sterdam. Na zUn promotie in 1904 vestigde hü
zich als advocaat-procureur in zUn geboorte
stad.
Het Centraal Stembureau heeft tot lid
van de Eerste Kamer der Staten-Generaai
als opvolger van jhr. mr. A. F. O. van Sasse
van IJsselt benoemd verklaard den heer J. C.
A. M. van de Mortel te Tilburg
millioen en deze
in de maand Juli behaald. Want toe;
de opbrengst f 11.4 millioen tegen 1/12 deel der
raming van f 6.8 millioen. Men
zeggen, dat deze vergelUklng niet
omdat bU een vergelUklng met een voor elke
maand geluk deel der jaarraming. de Invloed
der winterinkoopen te veel tot uiting komt.
Doch dan gaat een vergelUklng met de Jull-
opbrengst van 1938 toch zeker op. en dan
blUkt de stUging nog frappanter te zün. want
Juli 1938 vertoonde het zeer lage cUfer van
f 4.8 millioen.
In hoeverre voldeed dit vliegtuig aan de hier
te lande gestelde eischen van luchtwaardig
heid en zUn er ook bu enkele punten onthef
fingen verleend? vraagt de voorzitter.
Met zekerheid kan getuige hierop niet ant
woorden. HU meent, dat de Lockheed aan de
hier te lande geldende ei^hen voldeed.
Was dit vliegtuig voorzien van voldoende
nooduitgangen zoowel voor passagiers als voor
de bemanning? luidt een andere vraag.
Getuige kan daarop geen antwoord geven
Voorzitter: Achtte u dit vliegtuig, dat
ilintoestel was. geschikt als lesvliegtuig?
Getuige: In het algemeen niet.
Worden er van rUkswege voorschriften
lesvliegtuigen gesteld?
Aan primaire lesvliegtuigen, waarin de aller
eerste lessen worden gegeven zeker wel, maar
aan secondaire lestoestellen zooals het onder
havige niet. Misschien door de K. L. M.; dat
weet getuige echter niet.
Op den dag van het ongeluk maakten de
heeren Van der Sude en Schrey hun tweed*
serie lesvluchten.
Het lesschema is na dit ongeval gewuz.gd in
dezen zin. dat de leerling nu nimmer zijn les mag
beginnen met de oefening van het afzetten
van een motor op geringe hoogte.
Tegen het afzetten van de hoogtegasStopin-
rlchtlng bestond bezwaar. De heer Van der Sud*
heeft getuige bu een bespreking op 28 Maart
1938 beloofd nimmer meer van dit middel
bruik te maken.
„U weet, dat dit op 8 December toch is ge
schied?" vraagt de voorzitter.
..Ja. dat weet ik. antwoordt getuige"
Wannéér een dergelUke oefening goed la
voorbereid, dan zou tenslotte op geringe hoogte
in den voortge zetten start wel een der motoren
mogen worden afgezet. Deze meening geeft
getuige echter ouder voorbehoud, want hü kent
de Lockheed niet.
In dit verband heeft-de Raad zich
niet kunnen onttrekken aan' de
vraag, of het onder de bestaande
De Raad meent ei voorts nog op te moeten
wuaen, dat het naar zün meening ontoelaat
baar is. dat zoo belangruke Instrumenten als oe
hoogtemeters in toestellen van het type Dougias
DC-3 zoodanig zUn opgesteld, dat zU uitsluitend
van de plaats van den linkszlttenden bestuur
der behoorlUk kunnen worden gecontroleerd
Als de tweede bestuurder den gezagvoerder bu
de besturing behulpzaam is of hem geheel ver
vangt. moet hij immers eveneens in staat zur
de hoogtemeters nauwlettend gade te slaan
Ten slotte zü opgemerkt, dat, naar aanlei
ding van bU de sectie op het lUk van een dei
leden van de bemanning aan den dag gekomen
afwUkingen, de vraag Is gerezen of deze afwu-
kingen bu de van rUkswege voorgeschreven pe
riodieke keuring geconstateerd hadden kunnen
worden. Uit de hem ter beschikking staande
gegevens meent de Raad te moeten besluiten,
dat deze afwUkingen niet met zekerheid te con-
stateeren waren geweest, ook al zou gebruik
gemaakt zUn van de hulpmiddelen, welke se
dert het ongeval OU de keuring wórden toege
past.
n Indië is men den laatsten tUd over
de K.L.M. niet zoo best te spreken, niet
tegenstaande de K.L.M. zich groote en
onschatbare verdiensten heeft verworven
voor de bevordering van de RUkseenheids-
gedachte en het saamhoorigheldsgevoel van
Nederland in en buiten Europa. De Indi
sche pers, en deze niet alleen, verwüt de
K.L.M., dat ZU de K.N.I.L.M de Indische
luchtvaartmaatschappU. op sommige deelen
van het deze méér toekomende terrein be
concurreert en tracht te verdringen en dat
haar verhouding tot de Indische zuster
organisatie beter diende te zUn. Bovendien
wordt er beweerd, .dat de K.LM.-leiding bü
het aanwerven van piloten een zoodanige
voorkeur aan vol bloed-Europeanen zou ge
ven. dat Indo’s (Nederlanders van gemengd
bloed) er practisch geen kans zouden krU-
gen. De reden hiervan zou gezocht moeten
worden bü de Engeischen, die zich niet
gaarne zouden toevertrouwen aan gekleurd
1 uchtvaartpersoneel. Indien het waar zou
zUn, dat de KLM. op verzoek of aandrang
van haar Engelsche passagiers Indo-Euro-
peanen als piloot zou weigeren, dan zou er
inderdaad gegronde reden zUn voor een
ernstige aanmerking. WU hoeven ons door
niemand, dus ook niet door de Engelschen
een rassendiscriminatie te laten opdringen,
en dienen alle RUksnederlanders uitsluitend
op hun bekwaamheden voor bepaalde func
ties en niet op hun huidskleur te beoordee-
len. Maar is het waar, dat de K.LM met
een zeker rasbeginsel is besmet? Onder de
70 piloten bU haar in dienst zUn er zeven in
Indië geboren en onder deze zeven zouden
zich ook verscheidene Indo's bevinden. Op
zichzelf zegt dit feit nog niet veel, want ook
al heeft de K.L.M. eenige indo-piloten in
dienst, het percentage is op zichzelf te klein
om als deugdelUk argument voor het tegen
deel van de beweerde beschuldiging te die
nen. Men zou eerst moeten weten, of en
hoeveel Indo’s zich als piloot bü de KLM.
aandienen en of en hoeveel er door haar
geweigerd worden en op welke gronden. Men
mag niet uit het oog verliezen, dat de Indo-
Europeanen, georganiseerd in het Indo-
Europeesch Verbond, soms al te licht aan
nemen, dat zU enkel op grond van hun ge
mengde afkomst worden achtergesteld bü
de volbloed Europeanen. Wat er van een en
ander waar of niet waar is, zullen wU bin
nenkort wel officieel te hi
in de Tweede Kamer
nister van Waterstaat"^ een drietal vragen
over deze aangelegenheid gesteld. De laatste
dezer drie vragen luidt: „Acht de minister
het juist, dat een door de Nederlandsche
Regeering gesubsidieerd lichaam als de
KLM. een duidelUk onderscheid maakt
tusschen Nederlandsche piloten uitsluitend
op overwegingen van ras?”
Deze vraag werd gesteld door den heer
Rost van Tonningen, afgevaardigde van de
de partU, die alles in het werk stelt
om een hier te lande volksvreemd rigoureus
rassenbeginsel Ingang te doen vinden. Had de
bruine Roestam Effendi deze vraag gesteld,
dan zou niemand zich daarover verbaasd heb
ben, maar dat een N S B.'er met zulk een
vraag voor den dag komt, lukt bepaald ver-
rassend, tenzU het waar is. wat beweerd
wordt, nJ. dat de heer Rost van Tonningen
kelf een Indo is. In dat geval zou het bloed
gekropen hebben, waar de natlonaal-socla-
listische rassenleer niet gaan kon, en zou
bet eigenbelang de voorkeur hebben gekre
ten boven het gemeenschapsbelang, dat vol
gens de NJB.B. door een scherpe en duide
lijk* discriminatie der rassen moet worden
Bediend. Het is een niet onvermakelUke po
litieke coïncidentie, dat de heer Rost van
Tonningen van antwoord gediend zal moe
ten worden door Z. Exc. Ir. Albarda. Moge
bUjken, dat de grief tegen de KLM. uit de
U gegrepen.
De heer Viruly verklaart nooit met een Lock
heed te hebben gevlogen.
Meent u. dat het een juiste bepaling is. dat
men den eenen motor bij voortzetting van dou
start moet afzetten of ach* u het beter, dat
zulks hooger in de lucht moet gebeuren?
Getuige meent, dat men een leerling wel de
gelijk moet oefenen dicht bü den grond.
BU de eerste vlucht moet men een dergclU*#
oefening niet maken. Trouwens de K L. M.
heeft haar voorschriften gewUzigd en bepaald,
dat dergelUke oefeningen niet tijdaas de eer
ste vlucht mogen worden gemaakj.
Op een desbetreffende vraag geeft getuige
toe. dat het afzetten van een der motoren op
dertig meter hoogte, zooals in het onderhavige
geval geschied is. in het algemeen riskant is
te noemen
Hoewel het eerste halfjaar van 1939 verge
leken met de ramingen niet slecht was im
mers zU ging f 3.1 millioen hierboven uit
is een dergelUke onverwachte sprong omhoog
toch wel een extra meevallertje.
Alvorens tot een nadere ontleding over te
gaan, zou men kunnen opmerken, dat de van
vele zUden binnengekomen gunstige berichten
omtrent de binnenlandsche conjunctuur in
deze belastingopbrengsten hun bevestiging
vinden. In de specificatie van de opbrengsten
is voor deze stelling wel eenig houvast te vin
den, echter niet in de opbrengsten van de in
komstenbelasting, dividend en tantlèmebelas-
tlng e.d. Deze zUn immers volgens de resulta
ten van een jaar geleden vastgesteld; hoog
stens zou het mogelUk zUn, dat thans eerder
tot betaling is overgegaan. Doch deze hypo
these is al erg gezocht.
Opgemerkt zU. dat de opbrengst van deze
maand ad f 62.4 millioen slechts voor 2/3 ae-
deelte van het belastingdienstjaar 1939-1940 is,
want er komt ook nog 1/3 deel aan bet jaar
1938-1939 ten goede; een aanduiding te meer,
dat de opbrengsten over inkomsten van vorige
Jaren wordt geheven.
Men zal dus beter kunnen volstaan met de
meerdere opbrengst van de Inkomstenbelasting
over de eerste 7 maanden van 1939 in vergelU-
king met 1938 van f 92 millioen als een dou
ceurtje te aanvaarden.
Het 1* vooral de gunstige wending van de
Successierechten, een zeer wisselvallige en on
berekenbare post, blUft met een totaal op
brengst over 1939 van'f 27 3 millioen beneden
de raming van f 28 millioen en een opbrengst
van f 32.3 millioen over de eerste 7 maanden
van 1938.
Doch de totaalcUfers der overige
bedragen over het loopende jaar f 274 millioen.
dat is maar even f 16.3 mlllloen boven de ra
ming en f 17.3 millioen boven de opbrengst
van 1938.
Het is alleen de accüns op geslacht, die in
Juli beneden de raming is gebleven; ook over
het geheele jaar gezien is deze post een kleine
tegenvaller. Zou dit er op wijzen, dat het
vleeschgebruik nog steeds bluft afnemen?
Alle overige accunzen zün verder boven de
raming gebleven. WU geven thans even de
cUfers over de zeven maanden van 1939 (in
millioenen).
De accuns op zout bracht op f 1.1, tegen
f 1.3 vorig jaar en een raming van f 1.1. Die
op geslacht t 4.1, tegen vorig jaar f 4.2 en een
raming van f 4.1; op wUn f 12, vorig jaar
f 1.1, raming f 13; op gedistilleerd f 16 6,
vorig jaar f 159, raming f 16.3; op bier f 5.1,
vorig jaar f 4.7, raming f 4.6; op suiker f 33.4.
vorig jaar f 313, raming f 32.7; en ten slotte
op tabak f 22 1, tegen vorig jaar f 21.4 en een
7/12 deel van de raming van f 21.
Majoor A. K. Steup. majoor-vlieger b(j de
luchtvaartbrigade. deelt als deskundige mede
dat hU nooit met een leerling bü een voortge-
zetten start een motor heeft laten afzetten.
Getuige 1. A. Aler, chef van den viiegdienst
der K.L M zegt, dat de oefening van het af
zetten van een der motoren gehouden moet wor-
den. Uiteindelük behoort deze oefening ook op
geringe hoogte te geschieden, omdat de vlieger
haar geheel dient te kennen.
WU wezen er reeds op, dat een meerdere
opbrengst van f 153 mille aan dividend en
tantlèmebelastlng over het loopende Jaar geen
aanwüzing kan zün voor een verbeterde con
junctuur in 1939. Wel Is door de grootere op
brengst van f 2 millioen de achterstand met
vorig Jaar geheel ingehaald, zoodat „after all”
1938 voor het bedrüfsleven niet slechter is ge
bleken dan 1937. Immers thans zün de meeste
dlvldendultkeerlngen over 1938 geschied. Wel
moet er rekening mee gehouden worden, dat
de afrekening met den fiscus nog al eenigen
tüd ophoudt, zoodat ook de opbrengsten over
de komende maanden niet ooaansienlüke be
dragen zullen vertoonen. Dit moet ook wel, wil
deze belasting haar raming van f 27 millioen
bereiken, want thans U er f 17.7 millioen van
ontvangen.
omstandigheden verantwoord te
achten zou zjjn geweest, dat kapi
tein Van Gemeren het toestel land
de. Hoezeer deze ook een bekwaam
vlieger wa*. hjj had nog onvoldoen
de ervaring opgedaan in het bestu
ren van het type Douglas Dc-3 on
der bijzondere weersomstandighe
den en was ook nog niet in het
bezit van het vliegbewijs B.
Na hem lioort de Raad den heer
vliegtuigbestuurder bü de K. L. Meveneens
als getulge-deskundlge.
Gewezen moet ook nog even worden op de
opbrengst der z g. beursbelasting, d.l. het ze
gelrecht van nota’s van makelaars en com-
mlsslonnairs in effecten, enz. Deze is slechts
f 227 000, tegen f 229 000 over Juni. Doch het
Is toch heel wat hooger dan het laagterecord
van dit jaar in Mei met f 176 000. De opbrengst
In Juli 1938 was büna het dubbel* met f 433 000
Neen, de omzetten ter beurze blUven nog steeds
beneden peil en het is niet'alleen de vacantle-
tüd, die deze rust veroorzaakte.
inkomstenbelasting geweest, die aan de directe
belastingen zoo'n gunstig beeld verleent,
want dan mag de grondbelasting met een op
brengst van f 10.6 millioen 1 176 duizend bo
ven die van 1938 liggen, de vermogensbelasting
is met een totaal bedrag van f 132 millioen,
met f 277 miUe bU vorig jaar ten achter ge
bleven en ook de verdedigingsbelasting heeft
f 821.000 minder dan vorig Jaar opgebracht.
Doch al met al hebben de directe belastingen
per einde Juli f 8.4 millioen meer opgebracht
dan vorig jaar.
Het zuiver ontvangen bedrag is f 95.6 mil
lioen, tegen 872 millioen op het ultimo van
JuU in 1938.
Wat de „overige middelen” betreft, hierin Is
bü sommige posten wel een aanwijzing te ont
dekken, voor de meening, dat het in het be
drüfsleven thans beter gaat.
In Juli jJ. hebben zü in totaal f 50 mlllloen
opgebracht, tegen f 39.4 millioen in JuU 1938
en over de eerste zeven, maanden van 1939
f 274 millioen tegen f 256 in het vorige jaar
Ter vergelUklng kan nog dienen, dat 7/12 van
de raming voor 1939 f 257 millioen bedraagt.
Deze cüfers zün dus ook alleszins gunstig
voor den fiscus.
De Lockheed acht. hU onder normale om
standigheden niet moellük bestuurbaar. Een
oefening als het afzetten van een motor op ge
ringe hoogte zou getuige zelf nimmer willen
uitvoeren.
Hoe groot Is de snelheid waarmede
den grond komt?
Getuige meent 160 k 170 Kilometer.
Als conjunctuuraanduider blüft dus thans
nog slechts over de accüns. Deze belasting op
verbruiksgoederen is een directe aanwüzing
van meerder verbruik en grootere consumptie.
Hoogee opbrengst is een aanwüzing dat het
geld meer gerold heeft.
Donderdagmorgen half twaalf heeft de bur
gemeester van Nükerk. de heer Z. Bruins Slot.
In het gemeentehuis aldaar het huwelük vol
trokken tusschen jkvr. E. J. van Haersma de
With en jhr. C. Röell.
De bruid is een dochter van jhr. mr. H. M.
van Haersma de With, kamerheer in buitenge
wonen dienst van H M. de Koningin, buiten
gewoon gezant en gevolmachtigd minister te
Berlün en mevr. S. L. van Haersma de With
Van den Broek d’Obrenan.
De bruidegom is een zoon van jhr. J. A. Röell
en mevr. L M Röellvan Loon, uit ’s-Grave-
land.
Als getuigen fungeerden jhr. dr. J. M. i
Haersma de With, heer van de beide Pollen
Nüenbeek te Putten, de heer John van
Broek d’Obrenan. beiden ooms van de bruid,
jhr. H M van Loon, te Laren en jhr. J. Röell,
te ’s-Graveland. resp een oom en een neef van
den bruidegom.
Te twaalf uur is het huwelük in de Neder-
landsch Hervormde Kerk te Nükerk door den
plaatselüken predikant. D. A. Luteyn, ingeae-
gend.
van
nam
niet in beroep te gaan bu de Kroon te^en deze
beslissing.
Thans eerst is bekend geworden, dat het
bosch inmiddels in andere nanden is overge
gaan. namelük in die van de Congregatie van
de Arme Zusters van het Goddelük Kind, ge
vestigd te Amsterdam, beter bekend onder den
naam van Zusters der Voorzienigheid. Het ligt
in de bedoeling, in het bosch een rustoord te
stichten voor oude en zieke zusters dier Con
gregatie.
Bü den bouw zal getracht worden zooveel
mogelUk het houtgewas van het bosch të sparen
dom toebehoorende aan de Congregatie der
Eerw Broeders van O. L. Vr. van Zeven Smar
ten, welke verkoop ten doel had. van dit bosch
een openbaar wandelpark te maken. De ge
meente Voorhout heeft evenwel geen goedzeu-
ring op haar besluit mogen ontvangen
Gedep. Staten, terwül de raad het besluit
HU deelt mede, dat het zetten van de schroef
bladen van kleinen op grooten spoed hoogstens
15 seconden duurt.
Getuige voegt hieraan toe. dat de heer Van
der Süde iemand van groote pllcjitsbetrachting
was. HU moge in dit geval ondiscipilnair heb
ben gehandeld, toch meent getuige dat Van der
Süde alleen zoo gehandeld heeft, omdat hü vast
overtuigd was dit risico te kunnen en te mogen
nemen, dat het zelfs gewenscht was dit risico
te nemen bü het onderricht.
Nimmer heeft getuige gehoord, dat de vlie
gers deze toestellen ongeschikt zouden hebben
gevonden. Klachten waren er:' natuurlük wal
zooals: de stuurhut is wat nauw, het uitzicht
bü regen te niet goed, de ventilatie te niet vol
doende. Prlncipieele klachten waren er niet en
de andere klachten zün door allerlei verbete
ringen weggenomen.
De K L.M. gebruikt deze toestellen thans met
groot succes in de West. Getuige handhaaft op
een hem gestelde vraag zün meening. dat de
oefening van het afzetten van een motor bü
voortgezetten start noodzakelük is.
De heer H. Fuchs, vllegtulgbestuurder bü de
K.L.M., te de laatste getuige, dien de raad boort.
HiT te de plaatsvervanger van den heer Aler.
De methode van het afzetten van een motor
door den heer Van der Süde toegepast achtte
getuige gevaarluk. Het te hem toen door den
heer Aler verboden de hoogtegasstopinrichtlrig
te gebruiken en het te getuige bekend, dat van
der Süde beloofd heeft zich hieraan te houden,
maar op 8 December in strüd met deze belofte
heeft gehandeld.
Evenals de Leer Aler te deze getuige door
drongen van de noodzakelükheid, dat de oefe
ning van het afzetten van een motor gehouden
moet worden, als beseft getuige dat het risico
bü een Lockheed grooter te dan bü een Douglas.
De Raad zal later uitspraak doen.
