A
„Gij gaat, ik blijf”
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1939
VAN WEEK TOT WEEK
Minister Welter
Voor den komenden
student
Zweefvliegtuig neer
gestort
«1
Heidebrand op Texel
Het lijk in den koffer
het leven
Een ontaarde moeder
J. F. X. SANDERS OVERLEDEN
Oud-wethouder te Leiden
NIEUWE KAMERLEDEN
IN ZEE VERDRONKEN
Directeur van financieele instelling
aangehouden
TUSSCHEN TWEE SCHEPEN
BEKNELD GERAAKT
Minister wyst elk verwijt van
willekeur van de hand
12.500 aan «tffecten
verduisterd
SCHIPPER OVER BOORD
GEVALLEN
Een Abiturienten-nummer van de
„Vox Veritatis”
Oponthoud van den verdachte
te Amersfoort
Commisaie in haar geheel
afgetreden
Aangehouden financier
op vrije voeten
BOERENHOFSTEDE IN
ASCH GELEGD
Hooge Belgische
onderscheiding
H
Wijziging vestigingswet
Kleinbedrijf
Bosschen gespaard door gunstigen
wind
TOEZICHT OP DE R1JKSASYLS
VOOR PSYCHOPATEN
Half jaar geëischt wegens
kindermishandeling
Schippersknecht om
gekomen
Kabel sloeg los op ongeveer
acht meter hoogte
Minister Dijxhoorn
op de „Tromp”
Verzoek van eigenaar der
aandeelen ingewilligd
en dr. Van Dyk
PRIJZEN VANAF F. 8.50
t
op
!r
bijgestaan.
*s op
a
V
K
m van
'tenge-
Bureau
egeven
s-Gra-
Vrijdagnacht omstreeks twaalf uur moest de
lichter „Ophil”, welke ligplaats had gekozen In
de Vulcaanhaven te Vlaardlngen, worden ver-
aan-
eisch
..De Roomsch Katholieke Studenten-vereeni-
ging ..Veritas” onder de zinspreuk Deus Scien-
tiarum Dominus opgericht 30 Mei 1889 aan de
Rijks Universitelt te Utrecht, groet allen, die
met geestdrift zich opmaken voor de uitver
koren taak als katholiek student de wetenschap
te beoefenen
tilitaira
ibraldw
1c ia ran
chovaa
Mede-
id van
Neder-
m Die-
tenheid
m van
t FERD. H. HAMER
Vic. Ap.
het
met
Vrijdagmiddag is de 10-jarige L. Verhoog te
Terhelden. by het spelen met een plank In zee
verdronken. Badgasten hebben den jongen uit
zee gehaald.
Dokter De Hollander heeft nog gerulmen tyd
getracht de levensgeesten op te vgekken. waar
in hij echter niet, mocht slagen.
op ne-
amb-
rbelds-
ge op-
AN AP
Si
ns. van
ado in
ihteiyk
ze sta-
sn van
re ar-
iren ia
oor de
Vrijdagmorgen is bij de sluis aan den Donk in
de Roermondscffe weerd te Roermond een on
geluk gebeurd, dat een schippersknecht van 21
jaar het leven heeft gekost.
Voor de sluis lag een 150-tons motorschip te
wachten, terwijl langs den oever een aantal
schepen gemeerd lagen. Door de deining van
het water dreigde een roeibootje, dat langszij
het motorschip gebondeA was, gekraakt te wor
den. De 21-jarige schippersknecht Hutgens, uit
Arnhem, wilde dit voorkomen en bukte zich
over boord van het motorseh+p om het bootje
weg te trekken. Toen de schepen tegen elkan
der stieten, raakte de jongen met het hoofd
tusschen beide boorden bekneld, tengevolge
waarvan de jongeman op slag werd gedood.
Het lijk is naar het St. Laurentiuszlekenhuis
te Roermond overgebracht.
Voorstellen tot het verleenen van vrijstelling
van de vestlglngseischen aan zoons, die nun
vader in diens bedrijf willen opvolgen, zijn van
den minister niet te verwachten. Het tweede 11':
van artikel 10 der wet komt naar zijn meer.in
vqjdoende tegemoet aan de moeilijkheden var
de opvolging in middenstandszaken.
terming
gevon-
veel te
;nd' dat
m deze
ewaren,
immers
invloed
streven
oemden
an legt
n-num-
>it ver-
nvrièn-
Dr. B. deed indertijd naar ztfn zeggen dik
wijls zaken met de vroegere Spaansche re-
geerlng; jaren geleden onderhield hij con
necties met Barmat. Volgens zijn verklaring
heeft hij van een Spaansche universitelt en
van een Amerikaansche booger onderwijs
instelling een doctorsbul ontvangen.
Herhaaldelijk heeft de handelspolltie pro-
ces-verbaal tegen den man opgemaakt, zon
der dat evenwel later tot een vervolging
kon worden overgegaan.
De rijkscommissie van toezicht over de ryks-
asyls voor psychopaten te Avereest is in haar
geheel afgetreden.
De minister van
eigen verzoek, eervi
V De rivierpolitie heeft den geheelen nacht ge
dregd, doch' zonder resultaat. Schipper Kalk
man was 47 jaar oud en vader van twee kin
deren. HU woonde te Rotterdam.
De geboorte van prinses Irene werd in Batavia luisterrijk gevierd. We zien hier
de sprookjesachtige verlichting door guirlandes over de rivier die tusschen de
winkelstraten Noordwijk en Rijswijk doorstroomt
Op het oefenterrein van de Amhemsche
Zweefvliegclub nabij Terlet is Vrijdagmiddag
een zweefvliegtuig van deze club neerge
stort. In het toestel was gezeten de heer
Van Lamsweerde uit Nijmegen, die kort
tevoren met het vliegtuig was opgestegen.
In de onmiddellijke nabijheid van de den-
nebosseben op de Westermient te Den Burg is
Vrijdag door onbekende oorzaak een ernstige
heidebrand uitgebroken.
Gelukkig bevonden zich talrijke personen,
vooral kampeerders en militairen in de nabij
heid, die terstond met het.'blusschingswerk be
gonnen Ondanks de ingespannen pogingen om
het vuur te stuiten, ging een oppervlakte
prachtige heide van 70 H.A. verloren. Dank «ij
het feit, dat de wind uit een gunstige richting
kwam bleven de bosschen gespaard
Burgemeester Kamp, de opzichter van ge
meentewerken Tiessen en de boschwachter
Epe waren bij het blusschingswerk aanwezig.
Op ongeveer acht meter hoogte slceg de
kabel plotseling los. Het toestel had nog een
onvoldoende hoogte bereikt om in de lucht te
kunnen blijven, het daalde snel en stortte neer.
De heer van Lamsweerde viel met het hoofd
tegen den snelheidsmeter en kreeg een lichte
vleesch wonde.
Het vliegtuig werd zwaar beschadigd.
Justitie heeft den leden, op
oi ontslag verleend.
De voorzitter was mr. A E. baron van Voorst
tot Voorst, Commissaris der Koningin in de
provincie Overijsel Het secretariaat werd waar
genomen door burgemeester mr. W. A. J Vis
ser van Soest.
Naar wy vernemen, is dit aftreden een ge
volg van een verschil van Inzicht over de taak
der commissie.
Naar wy vernemen, is de directeur van een
hoofdstedelijke financieele instelling, die door
de politie was aangehouden, -verdacht van ver
duistering van aandeelen ter werkelijke han
delswaarde van 1250 gulden, door den rechter
commissaris in vrijheid gesteld en niet in het
huis van bewaring ingesloten.
De eigenaar der aandeelen heeft aan den
Officier van Justitie verzocht verder geen werk
van de zaak te maken.
Nu vele van HBS. en gymnasium afgestu
deerden -zich gereed maken een nieuw leven te
beginnen, dat voor hen nog geheel onbekend is
en het voorrecht gaan genieten aan de univer-
siteit zich wetenschap te vergaren, heeft de
R K. Studenten-vereeniging „Verltas” van de
„Vox Veritatis” een Abiturienten-nummer üit-
gegeven om de aankomende studenten in te
lelden in de Utrechtsche Universlteitswereld.
Dit fraai verzorgde nummer, waarin vele be
langwekkende bijdragen zoowel van hooglee-
raren als studenten zijn opgenomen, worct
katholieken Abituriënten gratis toegezonden,
waardoor dan het eerste contact met ..Verltas’
reeds is gelegd.
Op volgende plechtige wijze worden de aan
komende Veritijnen begroet:
Zij spreekt de hoop uit. dat allen zich diep
bewust zullen zijn van het hooge belang eener
krachtige katholieke studenten-gemeenschap
aan de liberale Universitelt.
En zy verwacht, dat alle abituriënten, die
naar de Domstad optrekken, van huis uit het
Here verlangen zullen meebrengen, omdoor
Veritas in het veelstroomige leven der Univer-
siteit, een waaraig en krachtig accent te leggen
op het oude geloof, dat eens Sintg Willibrord
kwam vestigen In deze grijze bisschopsstad
waarvan de zwierige Dom nog steeds een zin
gend heimwee is.”
Buiten de artikelen om worden verschillen
de practische mededeelingen gedaan, die den
jongeman of het jonge meisje, als zij in
Utrecht gaan studeeren, helpen voorloopig weg
wijs te raken.
Het bestuur houdt zitting tot inschrijving van
nieuwe ledbn in de bestuurskamer van het Eigen
Huis; Kromme Nieuwe Gracht 54 te Utrecht, op
Maandag 2 October van 14.3018.30.
De voorzitter van het Centraal Stembureau
heeft tot leden van de Tweede Kamer benoemd
verklaard: In de vacature-Albarda den heer
•L Bommer <8. D. A. P.j, te Amsterdam; in de
vacature-De Geer prof, dr J. R. Slotemaker de
Bruine (C. H.), te Wassenaar en in de vaca-
ture-Van den Tempel den heer B. C. Franke
<8. D. A. P.) te Amsterdam.
De heer J. Bommer is secretaris van den
Nationalen Woningraad.
De heer B. C. Franke is bestuurslid van de
afd. Amsterdam van den Centralen Nederland-
tehen Ambtenaarsbond.
Aan de memorie van antwoord aan de Tweedi
Kamer nopens het wetsontwerp Wijziging der
Vestigingswet Kleinbedrijf 1937 is het volgende
ontleend
Het is den minister van Economische Zager
bekend dat de kosten van de meeste cursussen,
welke dienen tot opleiding voor de examens
krachtens de Vestigingswet, bestreden moeten
worden uit de schoolgelden; het komt nem
echter niet gewenscht voor op dit oogenblik
bepaalde voorstellen tot subsidieerlng van dl’
onderwijs in te dienen. Wel wil hij er, ter ver
mijdlng van misverstand, op wijzen, dat het nen.
niet juist voorkomt om op de wijze, als In het
voorloopig verslag geschied is, een tegenstelling
te maken tusschen landbouw- en nijverheids
onderwijs, dat voor een zeer belangrijk gedeelte
van overheidswege wordt bekostigd, eenerzyd:.
en middenstandsonderwljs. dat geheel door den'
middenstand zelf bekostigd wordt, anderzijds
Immers niet uit het oog mag worden verloren
dat een groot gedeelte van het van overheids
wege gegeven of gesubsidieerde handels- en
nijverheidsonderwijs aan den middenstand ter
goede komt
Behalve voor de dertien bedrijfstakken, waar
voor thans maatregelen zijn genomen, zjjn nog
tientallen verzoeken om vestigingseischen inge
diend Over den inhoud wordt thans met de
aanvragende en de betrokken organisaties over
leg gepleegd. De minister is het geheel eens
met die leden, die er op wijzen, dat deze toe
passing een bewijs is van den noodtoestand in
het middenstandsbedr Ijlhij is er van ovei-
tulgd, dat de ervaring hfceft geleerd, hoezee
deze wet in ’n dringende behoefte heeft voorzien
Dat bü sommige leden de indruk gewekt
Voor de rechtbank te Assen stond Vrijdag
terecht Lea G.. vrouw van 8 M. C. te Eexter-
veenschekanaal, wegens ernstige mishandeling
van haar J3-jarig dochtertje Sophia.
Een tweetal buren, J. Pot en zijn vrouw, had-
dep. gezien, dat de vrouw haar dochtertje op
20 Juli had geschopt en geslagen. Het kind had
een goed heenkomen gezocht by de fam. Pot.
Den volgenden dag- kwam het meisje weer bij
hen en vertelde, dat geen eten had gekregen
en dat zy liefst naar haar grootvader in Stads
kanaal wilde. De vrouw van Pot had het kind
een paar boterhammen gegeven en geld voor den
bus naar Stadskanaal. Denzelfden avond was
zij echter loopend trt-ug gekomen, omdat haar
grootvader niet thuis was. Haar moeder wensch
te haar echter ook niet in huis, waarop Pot
dc marechaussee had gewaarschuwd. Het kind
werd tijdelijk by den hoofdonderwijzer ond^fr
gebracht.
Sophia werd zelf ook als getuige gehoord en
zij verklaarde, dat moeder haar dikwijls had
geschopt en geslcgen. Ook de andere kinderen
in huis kregen wel slaag. Zy was nu niet meer
thuis doch in Santpoort en zy wilde niet meer
naar moeder terug.
De inlichtingen over verdachte waren zeer
slecht, zelfs de Inlichtingen, die haar vader had
verstrekt Haar gedrag ter terechtzitting maakte
dezen indruk vooral niet beter.
De officier van Justitie eischte zes maanden
gevangenisstraf. Uitspraak over 14 dagen.
is dat willekeurige beslissingen ten aan
zien van de toelating van nieuwe onderne
mingen tydens den spertyd geenszins zyn
uitgesloten, betreurt de minister. Elk ver-
wyt van willekeur hoe bedekt ook. moet hy
met stelligheid van de hand wyzen.
In dit verband mag niet onvermeld biy-
ven dat het aantal gevallen, waarby de
vrager aan geen enkelen redeiyken
voldoet, ontstellend groot is.
Spr. noodigde de bemanning uit, deze woor
den te bezegelen met een driewerf hoera.
Terwyi de bewoners van de hofstede van A.
Kersbergen te Achthoven. gemeente Lexmcnd.
aan het melken waren, brak brand uit in den
hooiberg, welke vlak by het huis stond. In kor
ten tyd stonden ook de hofstede en de schuren
in vlammen. De brandweer kon niet verhinde
ren. dat alle gebouwen tot den grond toe af
brandden.
Slechts een gedeelte x’an den inboedel kon
in veiligheid worden gebracht. Men vermoedt,
dat hoolbroei de oorzaak van den brand te.
In aansluiting op ons bericht over het bezoek
van minister Dijxhoorn aan de Tromp kunnen
wy nog het volgende meedeelen.
Nadat de commandant van de ..Tromp” de
toespraak van den minister met enkele woor
den had beantwoord, vertrok de minister en
terwyi hy op de kade het militair^ saluut in
ontvangst nam, gSf de „Tromp” 19 saluut
schoten
Onmiddeliyk na het vertrek verrichtte de
Schout by Nacht H. Jolles, vergezeld van den
chef-staf. de inspectie aan boord van het schip,
waarna hy de bemanning ten afscheid toe
sprak.
Aan de woorden van den minister wenschte
spr. weinig toe te voegen. Hy wenschte de be
manning een goede reis en een behouden
thuiskomst. „Ik weet uit myn eigen loopbaan
aldus spr. hoe moeiiyk het is. zich los te
maken van het vaderland, met achterlating van
allen, die je Hef en dierbaar zyn." Spr. uitte
den wensch, dat de beftiannlng en haar familie
na de enkele jaren in Indië elkaar in goede
gezondheid en besten welstand mogen terug
zien.
De Justitie arresteerde den directeur van
een financieele instelling to Amsterdam, dr.
D. H. B„ verdacht van verduistering van
een pak effecten ter waarde van f 12500.
uitgegeven door een Utrechtsche financle-
ringsmaatschappy en eigendom van een
Hagenaar.
haald langszy van het ss. „Schiedam”, om te
laden.
De kapitein van de sleepboot wekte hlervco’’
.‘Chipper A. Kalkman, van de „Ophil", die zich
met zijn vrouw aan boord bevond, en die zich
reeds ter ruste had begeven. Kalkman was
spoedig aan het dek om de noodige instructies
in ontvangst te nemen, doch tydens het uit
voeren daarvan was hy op een gegeven oogen-
blik verdwenen.
Vermoed wordt, dat hy by het verhalen U
gestruikeld en over boord is gevallen.
Alvorens Ket verhaal te schryven van Mgr.
Hamers gruweiyken marteldood, wydt pater
Bchneiders een kort hoofdstuk aan de deugden
nn den bisschop en hoewel hieruit een diepe
vereerlng spreekt, wordt er toch de indruk niet
door weggenomen, dat werkelyk niemand uit
bisschops omgeving meer in hem\zag dan
een beminneiyk. yverlg en plichtsgetrouw man.
Men kan zyn levensbeschryver er met van be
schuldigen, dat hy uit persoonlyke bewonde
ring of uit klooeteriyke solidariteit de geschie
denis dat pleuze geweld aandoet, waardoor het
leven van buitengewone mannen vaak wordt
omschitterd met een voorbarige aureool of
gekleurd met zoo schrille verven, dat de iet
wat ervaren lezer gedurig door den lust ge
plaagd wordt, eenlg vernis te krabben van het
al te glanzende beeld. Pater Schneiders ge
draagt zich bescheiden als een goed en nuch
ter geschledschry ver Hy plaatst ohs. zonder
opgetogen commentaar, tegenover de eenvou
dige werkeiykheid.
Deze is nu eenmaal zoo, dat ook de held
haftigste menschen niet altya leven op de top
pen van hun eigen heroïsme' en dat de marte
laar niet verondersteld behoett te worden, ook
zonder marteldood voor een heiligverklaring
in aanmerking te zyn gekomen De kracht tot
de opperste geloofsbevestlglng beantwoordt aan
bijzondere genade, die theologisch gespro
ken niet door een voorgaand deugdzaam le
ven behoeft verdiend te zyn, omdat God naar
eigen welbehagen de bloedgetuigen zyner
waarheid kiest; het zal nochtans vaak voor
komen. dat deze veelal bovenmenschelyke
kracht zich heel diep wortelt in de groote
deugden, die het karakter van den martelaar
tevoren reeds hadden gestaald en geadeld. Ook
al vertoonden deze deugden dan nog niet het
kenmerk van de heldhaftigheid, waardoor de
heilige zich van gewone deugdzame geloovlgen
waarneembaar onderscheidt, hun aanwezigheid
verklaart toch, hoe het mogeiyk was. dat de
martelaar, door Gods genade bygestaan. die
kracht ontwikkelen kon
wy zien dit by Monseigneur Hamer,
vraag, of hy zonder den marteldood ook
Deze laatste had de effecten aan B. ter hand
gesteld om een bepaald object te financieren
In plaats hiervan beleende hy de* Incourante
aandeelen, zonder er den eigenaar in te kenner.
Met een derden persoon ging hij met de op
brengst zaken doen.
Het ongeluk wilde voor B„ dat de effecten,
waarop jarenlang geen dividend was uitge
keerd. 4% pet. gaven. De eigenaar wilde van
oit vordeeltje proflteeren en eischte de effecten,
nominaal waard f 25.000, doch opgestempeld op
50 pet. terug. Dr. B. kon aan dezen eisch geen
gevolg geven. De eigenaar stapte naar het
hoofdbureau en op de afdeeling handelspolltie,
waarvan Inspecteur Dykstra de leiding heeft,
deponeerde hy een klacht tegen B., wegens ver
duistering. Inspecteur Dykstra ontbood dr. B..
deze gaf echter een andere lezing van het ge
val. Hy werd in arrest gesteld en Vrydagmorgen
voor den Officier van Justitie geleid. De rech-
ter-ccmmisarls heeft zyn insluiting in het Huis
vgn Bewaring bevolen.
In den leeftijd van 63 jaar is Donderdag
avond. na een langdurige ziekte, te Lelden
overleden oe heer J. F. X Sanders, directeur
van de zeepfabriek aldaar en voorzitter van
den Nederlandschen Bond van Zeepfabrikan
ten.
De heer Sanders bekleedde in het plaatseUJk
leven een groot aantal functies en was o.m.
oud-wethouder van Financiën te Leiden.
Dlnsdaginorgeh om half tien zal in de St.
Petruskerk te Leiden een plechtige Requiemmis
worden opgedragen, waarna om elf uur de be
grafenis op dé R.K. Begraafplaats aan de Zyi-
poort zal geschieden.
De zaakgelastigde ad interim van België,
baron Ruzette. heeft den minister van Kolo
niën. den heer-Ch. J. I. M. Welter, en den oud-
minister van Defensie, dr. J-, J. C. van Dyk.
mededeeling gedaan van hun onderscheiding
met het grootkruis in de orde van de Kr'on'
ran België en heeft hun. respectievelijk Donder
dag op bet departement van Koloniën en Vrij
dagmiddag ten huize van dr. Van Dyk. de ver
sierselen dier hooge onderscheiding overhandigd.
Dit is het antwoord op den Afscheidsbrief
van vader en iets van dezelfde deftige styf-
heid. die tegen de overmacht van het gevoel
schynt te wapenen, klinkt erin na dit is
de uiterste vervulling van het „houd moed” der
moeder. Een kwartiertje heeft Mgr. Hamer
zich afgezonderd in gebed. Ziehier zyn besluit.
Het is de samenvatting van zyn karaktertrek
ken in een .styl, die geen opsmuk kent, nuch
ter en vastberaden, volmaakt vry van alle
pathetiek en van alle opgewondenheid, klaar-
Nederlandsch, eenvoudig, krachtig, zonder een
woord teveel en zonder een teeken van aar
zeling. Het handschrift wordt in het boek van
pater Schneiders in facsimile afgedrukt: de
pen heeft niet gebeefd; alle woorden zyn hel
der leesbaar, de tekst staat vast op het papier,
regelmatig ingedeeld in alinea's, met alle kom
ma's op hun plaats. Welk een document!
De woorden „Gy gaat, ik biyf”, by het over
handigen van dezen brief nog gesproken, zyn
de bondige samenvatting, de concrete conclu
sie van hetgeen Mgr. Hamer aan zyn priesters
zei en schreef, toen -by van het doodsgevaar
overtuigd was. Hy moest de anderen bevelen,
te gaan. Zy drongen aan, hem te mpgen be
schermen. Hy bleef, zooals de kapitein tot den
laatsten man op het schip biyft, overtuigd, dat
het zyn plicht was.
Nu nemen de feiten snel hun verloop; 11
Juli 1900 begon de aanval der Boksers; ze wer
den teruggeslagen. Twee dagen later keeren zy
versterkt weerom, weer moeten ze wyken. Op
14 Juli vindt Mgr. Hamer een zwaargewonden
Bokser in de vlakte buiten de stad. Hy neemt
hem op en laat hem verplegen als een vriend.
Op 20 Juli heeft de derde aanval plaats. De
residentie bezwykt. De bisschop wordt gevan
gen genomen, aan een boom gebonden, uren
lang mishandeld en bespot, dan weggedra
gen op de wyze. waarop Chineezen zware las
ten dragen; vastgebonden aan een balk, die
over de schouders van twee mannen wordt
gelegd, elndeiyk op een kar vervoerd, de rech
terhand gewond door een mes-steek. Op 20 Juli
kwam men te T'ouo tsch'eng, waar de bisschop
gevangen werd gezet, twee dagen later heeft
een soort rechtzitting plaats, die 23 Juli ver
volgd wordt. Het doodvonnis werd uitgespro
ken. Met op het hoofd de letters, die „oude
Europeesche duivel” beteekenen. werd de bis
schop in een kar rondgereden om door
volk te worden bespot. 24 JuU werd hy
het hoofd omlaag aan een yzeren galg* gehan
gen. ontwikkeld met watten, die men met olie
overgoot en toen in brand stak. De doodstrijd
duurde niet lang.
Na deze martelingen van het lichaam, werd
het iyk nog geschonden. Een bedelaar werd
gedwongen, het hart van Mgr. Hamer op te
eten. De Ingewanden werden langs den weg
verkocht.
Meer dan drie weken heeft Ferdinand Ha
mer geleefd in afwachting van een dood, waar
van hy de gruweiykheid kon vermoeden. Uit
deze weken is niet bijzonder veel over hem be
kend. Hy sprak zyn christenen moed in, hy
bereidde hen voor op het ergste. Zyn eigen ge
voelens bracht hy niet tot uitdrukking. Slechts
herhaalde hy by het gerechteiyk verhoor wat
hy reeds onderweg tot een bokserhoofdman had
gezegd: „we hebben de Chineezen nooit kwaad
gedaan”, en „wy lyden dit voor u!”
De gereserveerdheid in het uitspreken van
gevoelens, die den afscheidsbrief van zyn va
der tot zulk een merkwaardig stuk maakte, en
die wy in zyn eigen afscheidsbrief aan zyn
priesters terugvinden, was wel een grondtrek
van zyn. by alle beminnelijkheid en openheid
van aard, toch tamelyk gesloten gemoed. Hy
liep niet met zyn Inneriyke gewaarwordingen
te koop. Ook hlêrln was hy „een zoon van het
vrye Nederlandsche volk, een held van den
Dietschen stam, die zeggen kon: ik ben een
zoon der oude Nederlanden: myn vaderland is
waar de vryheld heerscht.” Schaepman. die
déze woorden over hem sprak, voegde daar nog
aan toe: ,Jn hem waren vereenlgd de eenvoud,
de stoerheid en de vroomheid van ons volk.”
Maar het meest teekenachtige woord, dat de
vroegere studiemakker bij het standbeeld van
den martelaar sprak was toch wel. dat hy in
dezen waarnam: „die behoorlijke gemeenzaam
heid met het heldhaftige, die het ongewone
alledaagsch zou maken als de dagelyks verry-
zende zon ooit alledaagsch kon zyn.”
Hy gaf er mede te kennen, dat hem het ge
wone” in Ferdinand Hamer geenszins ontgaan
was. Doch hy onderscheidde in dit .jdledaag
sche” het teeken der uitverkiezing; de rustige
volharding en volledige betrouwbaarheid van
het altyd weerkeerende zonlicht. Door werkelijk
lederen dag den mensch op te eischen is het
alledaagse he zoo grootsch. Het is de grondslag
voor het buitengewone en de school van den
heldeiynoed. Wie heüig worden wil, kan in de
zen zin niet „alledaagsch” genoeg zyn
A. T. D.
De
voor
de eer der altaren in aanmerking zou komen,
mag men menschelykerwys ontkennend beant
woorden als byvoorbeeld die andere vraag, of
hy ook tot de waardigheid en de verantwoor
delijkheid van het episcopaat zou zyn geko
zen. Indien hy na voldane seminarie-studies
in het vaderland gebleven ware. Het verdul-
deiykt slechts de waarheid, dat God wonder
baar is in zyn heiligen, wanneer wy zonder
opgewondenheid erkennen, hoe in aUe boven-
natuuriyke werking van de genade de wetten
van het natuuriyke leven worden geëerbiedigd
en tot hun volle recht komen. Bovendien is
deze waarheid een groote troost voor wie God
beminnen en een ernstige waarschuwing tegen
degenen, die denken, dat men God niet kan be
hagen zonder zich te wijden aan het ongewone,
het bultenmaatschappeiyke en het verbazende.
De persooniykheid, die uit de levensschets
van Mgr. Hamer naar voren komt, is zeker in
geen enkel opzicht excentriek. De prikkelende
nieuwsgierigheid naar buitengewoonheden
wordt door deze biografie van den man, die
„met hart en ziel Hollander gebleven” was.
allerminst bevredigd. Men mist by hem de «yke
natuuriyke begaafdheid van zyn studiegenoot
dr. Schaepman, die hem by de onthulling van
het Hamer-monument te Nymegen mocht hul
digen als een typischen „zoon van het vrye
Nederlandsche volk”, in wlen de nationale
deugden dutdelyk belichaamd waren, maar die
juist daardoor de sterk geïndividualiseerde ka
rakteristiek van den buitengewonen mensch nu
eenmaal mist. In zyn missle-arbeid, die vrucht
baar is geweest en gezegend ontwaart men dan
ook niet de hervormende kracht van een oor-
spronkeiyken geest. Monseigneur Hamer is een
onverdroten werker. Hy is geen vernieuwer of
baanbeker. wy leeren hem kennen als een man
des gebeds. maar „hy hield zich aan een vaste
dagorde, waarvan yy op zyn residentie nooit
afweek." Practische zin en aangeboren handig
heid zyn de natuuriyke hoedanigheden, die
zijn biograaf het meest in hem pryst. daar
naast vertoont hy een groote goedheid, zelfs
een zekere meegaandheid, waardoor hem het
gehoorzamen niet zwaar valt, terwyi het be
velen erdoor wordt vergemakkeiykt. Van een
sterk intellect, een dichteriyk gemoed, een
vooruitzienden geest heeft hy zeker niet de
meest sprekende kenmerken.
Wy meenen dan ook, dat hy den Bokser
opstand onderschat heeft. Er was al zooveel
van dien aard voorgevallen. Het gebeurde al
lemaal op enorme afstanden; de berichten er
over kwamen laat en gebrekkig naar Ortos;
een aangeboren optimisme overwon de opko
mende angsten, die in de laatste jaren wel
eens de kracht aannamen van een waarschu
wend voorgevoel, maar die de bisschop toe
schreef aan zyn stygenden leeftijd en wellicht
voor bekortten van den Booze hield. Het
werd Juli 1900, voordat hy zich den vollen om
vang van het gevaar realiseerde.
Priesters uit verre missieposten in Mongolië
kwamen toen gevlucht naar Eu-che-sl-k'ing-ti
waar de bisschop woonde; dë christenen liepen
er te hoop, 5 Juli zond een missionaris het be
richt: „wy zyn allen in doodsgevaar". De bis
schop besluit, de residentie te versterken. Alle
missionarissen zullen daar biyven. 6 Juli ver
neemt hy, dat te Peking de Europeanen ver-
Dat door de voorgestelde verlenging van den
maxlmum-duur de spertyd een integreerend
deel van de vestigingswet zal worden, is in zoo
verre juist, dat de praktyk heeft bewezen, dat
de spertydregeling als noodmaatregel niet g"
mist kan worden by de uitvoering van deze wet
Slechts eenmaal, by een kleinen bedryfstak
kon direct tot het vaststellen van vestigings
eischen worden overgegaan zonder een vooral-
gaanden spertyd.
De minister heeft met belangstelling kenni-
genomen van de opmerkingen dier leden, die
meenen dat deze gelegenheid had moeten woi -
den aangegrepen om enkele wyzigingen ir de
Vestigingswet aan te brengen ten behoeve van
de houders van winkels in kleine plaatsen, waai
allerlei ulteenloopende artikelen worden ver
kocht, zoomede ten behoeve van de seizoen-
bedryven. Hy stelt zich voor deze beide aan
gelegenheden, tezamen met het vraagstuk van
de bedryfsregistratie nader onder oogen te zier
by de reeds in uitzicht gestelde voorstellen tot
een meer omvangrijke wyziging van de Vesti
gingswet. Overigens zy. voor zooveel noodlg, nog
herinnerd aan de mogelijkheid, vervat in het
tweede lid van artikel 1 van genoemde wet. oir
de vestigingseischen in bepaalde gemeenten
niet van toepassing te verklaren.
Naar thans bekend is geworden, heeft de
hofmeester K toen hy met zijn lugubere vracht
op weg was van Amsterdam naar Deventer, dien
Zondagavond ook een bezoek gebracht aan een
hotel te Amersfoort.
Hy parkeerde den auto voor het hotel en
ging Zelf op het terras aan den straatweg
Jtten. Hij deed zeer zenuwacht^; en bestelde
een glas bier ven een borrel tegelyk. Als reden
voor zyn nervositeit gaf hy op, dat hy by Beam
bijna een aanrijding had gehad met een zwa-
ren zeswieler. waarby het maar weinig had ge
scheeld, of hy was doodgereden.
Toen hy wat kalmer was geworden, knoopte
hy een gesprek aan met den hotelhouder zelf
Hy vertelde van de op handen zynde proef
vaart van de „Oranje”. Hy beloofde daarna nog
eens terug te komen en inderdaad deed hy dat.
By die gelegenheid bracht hy een boekje mede
voor den hotelhouder, waarin o. m. de namen
stonden van de genoodigden voor den proef
tocht. De Amersfoortsche politie heeft dit boek
je in beslag genomen en ter beschikking ge
steld van de Justitie te Amsterdam.
Op denzelfden Zaterdag heeft K. een hotel
in de Langestraat te Amersfoort bezocht. Hy
wilde vandaar naar het telegraafkantoor gaan
om een telegram naar Deventer te verzenden,
doch het kantoor was gesloten, waaruit volgt,
dat het na negenen was.
De Amersfoortsche politie, die voortdurend
in de weer is geweest om gegevens te verza
melen, schynt thans dusdanige belangryke aan-
wyzingen te hebben «gevonden, dat het niet
onmogelijk is. dat deze tot algeheele oplossing
van het drama kunnen leiden.
moord zyn. Dienzelfden avond zegt Mgr. Ha
mer tot zyn priesters:
„Is er een middel om u te ledden. dan moet
ik dat middel gebruiken; ik mag de missie,
wier hoofd ik ben, niet in gevaar brengen, haar
priesters te verliezen Wordt gy in een stad
vervolgd, zegt de Heilige Schrift, vlucht in een
andere. Welnu: haastig vluchten te het eenlge
redmiddel. Daarom gebied ik u. dezen nacht
nog naar San-tao-ho te vertrekken."
Hy gaf hun dezen brief mee. dien zy eerst
te San-tao-ho, in het byzyn van andere mis
sionarissen. mochten openen:
Eerw. Heeren.
Gy zmlt begrypen. dat het geen tyd-
stlp is om veel te schryven; de Heeren
kunnen u alles vertellen. Ik biyf hier,
.offer my geheel op voor het heil van het
vicariaat, de Eerw Missionarissen en
Christenen. Moge myn offer aangenaam
zyn aan O. L. Heer en tot heil der missie
strekken. Zulks hoop ik te verkryger.
door Uwe gebeden.
I* bedank U allen, ieder in ’t by zon
der voor Uwen yver. voor - de hulp en
troost, die gy my verleend hebt, en voor
zoover ik U beleedigd mocht hebben of
door myn slecht voorbeeld ontsticht,
vraag ik U vergeving en verzoek U my
in Uwe gebeden en H Offerande indach
tig te zyn.
In den geest omhels ik U en geef U
mynen bteschoppelyken zegen.
wyzende op den onrustigen toestand op de
wereld, zou spr. gaarne zeggen, dat die toestand
niet ernstig is. Dat kan hy echter niet, omdat
deze by tyd en wyie wel ernstig is. „Gaat daar
om echter niet met een bang hart,” aldus spr.,
„doch denkt, als _in Indië de toestand ernstig
wordt, aan het vaderland en aan ons lichtend
voorbeeld in Den Haag. H. M. de Koningin.
Gedenkt.” zoo eindigde spr., „dat gy in haar
dienst zyt en voor haar en het vaderland
strijdt."
LET OP T ZOOLMtftK
