den
van
Sociale studiedagen
R.K. Volksbond
Het voormalig Slot te Schagen
IN HET BISDOM HAARLEM
MAANDAG 21 AUGUSTUS 1939
Krommenie viert feest
fm
Twee leerzame lessen
En zyne bewoners
N
-
UIT DE STAATSCOURANT
ALKMAARSCHE WIELERBAAN
MARKTEN
I
o
en
o-
IjJlllsij
Amb.»
at
ia
at
sn
19
1)
2»
Arbeidaliefde ia gedood
W aterachappen
aterland.
van
werd
D« tweede te» handelde over: .De arbeid al*
f
Spel
fljnl
»tlr'
1 K.M. zwemwedstrijd te
Westzaan
IS-
at
middel tot levensonderhoud werd Ingeleld door
den zeereerw. zeergel. heer prof A. Cleophas te
Warmond.
te
m
in
om
Ml
R.
VI.
>sel
VI.
VI.
waren
po-
N.
R.
Re
Fr.
TT
:jn
ld
I-
is
Hei RUIS te ICHAO1X.
°r a. f,,.
aomer-
studie-
bisdom
NUver-
MH
id-
er-
?n-
la«
I.
wi
de
ht
in
us
Onder begunstiging van schitterend
weer mftnen circa 200 personen aan de
dasen van den R K Volksbond In het
Haarlem deel. In de Bisschoppelijke
heidsachool te Voorhout, stond een schare van
nijvere broeders gereed om den .studenten” een
harteiyk welkom toe te roepen
BLOKKER. 1» Aug.
Sla 2.70 Elgenbcimsr»
3 40,
groote
Kwetepn
«0011,
r, Amsterdam.
di er 4 K M was
Armaria en Vlc-
Thans Ingeleld door het Bondslied en een
woordje vooraf volgde de eerste in de reeks van
tien lessen, te houden door den geestelijken ad
viseur van den Volksbond, Dr. A. A Olierook
te Amsterdam, met het onderwerp ..De mensen
en zyn arbeid in het wereldplan van God,”
Evenals twee anderen zijner broeders, die
zich op de schepen van Bossu bevinden tijdens
den slag op de Zuiderzee.
Gebcuwd op de plek waar de eerste Kerk
heeft gestaan In 1460. verbrand In 1895 en weer
op dezelfde plaats gebouwd
3) De hierbij gaande afbeelding toont het
Slot, te beginnen met deze poort De buitenpoort
was toen reeds afgebroken.
4) Graaf de Mérode. Markies van Werserloo.
p ins van Rupersbroc en Eversliergen.
vloed bleef op de geschiedenis van het Slot
De familie van Schaden was in de stad Haar
lem zeer machtig; zij bewoonde een prachtig
huis in de Koningstraat en leden van het ge
slacht hadden zitting in de vroedschap of ver
vulden de betrekking van hoofdofficier of van
schout.
In de haven van Westzaan organiseerde
Westzaansche Zwemvereeniging De Kroosdui
kers Zaterdagmiddag haar jaarlyksche 1 K M
zwemwedstrijd, welke was opengesteld voor
leden van zwemvereenlglngen van den kring
Noordholland boven het IJ van den KN.Z B
leden van de organlseerende vereenlging, als
mede een propaganda-klasse.
Niet minder dan 150 deelnemers verschenen
De voornaamste uitslag luidt
Pastoor J^P. P. Boman» op
waardige wijze gehuldigd
Op plechtige wijze is $feor de parochie Krom
menie het 40-jarig priesterjubileum van pastoor
J. F. P. Bomans herdacht.
Zaterdagavond werd een danklof gecelebreerd
door den jubilaris Voordat de jubilaris net
kerkgebouw betrad werd een welkomstlied aan
geheven. Het hoofdaltaar was voor deae spe
ciale gelegenheid prachtig versierd. Voor een
tot de laatste plaats bezette kerk sprak de feest
vierende jubilaris de parochianen in treffende
bewoordingen toe. waarin hy vooral uitdruk
king gaf aan zlln vurigen wensch om veel voor
hem te bidden, hetgeen hy sou beschouwen
als zyn mooiste cadeau by dit jubileum Zondag
morgen had Krommenie een feestltjk aanzien
door de vele vlaggen, uitgestoken door katho
lieken en niet-kathloieken 's Morgens om
uur werd de feestdag Ingezet met een kinder
mis. waaronder bijna allen ter H "Tafel nader
den Om 10 uur werd de plechtige Hoogmis op
gedragen door den jubilaris met assistentie van
de zonen der parochie, de weleerw heeren Scha
per en Jongkind Het zangkoor zong op voor
treffelijke wyze de Missa .Jtegina Martyrum"
van Reflcé. voor gemengd koor De feestpre
dikatie werd gehouden door den oud-kape.aan
der parochie, rector Groot. In een gloedvol be
toog, waarin vooral tot uitdrukking kwam, over
welke groote gave van het woord de jubileeren-
de pastoor beschikt, schetste spr. om de ver
heten waardigheid van het priesterschap en
maande de parochianen aan. veel voor hun her
der te bidden. Met eenige treffende woorden be
sloot spr. deze schoone feestpredikatie De plech
tige Hoogmis werd besloten met de uitvoering
van „Hare Dies” van Alph Franken. eveneens
door het kerkkoor onder leiding van den neer
Klitsie Des middags om 12.30 uur werd den
herder een aubade gebracht door het R K H<r-
moniegeaelschap ..Kunst en Vriendschap", waar
bij het woord werd gevoerd door den heer Jb
Neelen Toen pastoor Bomans des middags on
geveer 3 uur het R K. Vereeniglngsgebouw be
trad voor de officleeie receptie, waren vele fraaie
bloemstukken en cadeaux. o m van „de Algen:
Oranjevereenlging", de „Werkmeestersbond”.
de Vereenlging „Vriendenkring”, „de Graal” en
van den heer J. H. A. M. Lampe van Wormer-
veer, opgesteld Namens de parochianen was
reeds eerder aangeboden een fraaie aitaaraan-
kleeding en een enveloppe met inhoud Onder
de familieleden van den priest er jubilaris merk
ten wy op den heer Bomans, lld'van Ged Sta
ten. broeder van den jubilaris. M Weytenburg.
burgemeester Kalff, F. Groep, voorz. der R K.
raadsfractleW Boon, papierfabrikant. Sche
ven tngen; pastoor Middelburg, de weleerw heeren
Voets uit Wormerveer; rector de Groot. Bon,
Schaaper, Jongkind en Rulgewaard uit Schie
dam; H. Noom. oudste lid Kerkbestuur en vele
afgevaardigden van vak- en stsuidaorganlsaties
en sportvereenlglngen. Alvorens de sprekers ge
legenheid werd gegeven hun gevoelens te ver
tolken, song het R K. Zangkoor onder leiding
van haar dirigent het ..Haec Dies” van Alph.
Franken op lofwaardige wyze Kapelaan Bon
trad als eerste spreker op en bracht een woord
van hulde voor al hetgeen de jubilaris heeft
verricht op geestelyk en sociaal gebied, waar
van de bereikte hoogte een blyvende getuige
nis is en een bewijs leveren van de vele werk
zaamheden en offers die hiervoor gebracht zyn.
Namens de schoolkinderen, waarvoor, in ver
band met een te grooten toeloop, een andere
dag is gereserveerd, overhandigden Willy Posuna
en Willy Dratema een portret van alle leerlin
gen met een toepasselyk gedicht door eerst ge
noemde. waarvoor de jubilaris zichtbaar ont
roerd met enkele woorden dankte Hierna com
plimenteerde de heer J. Caro den jubilaris en
bood aan bloemstuk aan. Namens da oud-kape-
laans speak kapelaan Rulgewaard uit Schie
dam en bracht zijn harteiyke gelukwenschen
over onder aanbieding van een Missaal. Namens
het kerkbestuur werd het woord gevoerd door
het oudste lid. den heer H Noom van Buscb a.
Dam. Namens het armbestuur werden sympa»
thleke woorden gesproken door den heer G.
Luytlng De voorz. van G.V.O., de heer J. Neelen.
overhandigde met een geestig speechje een kist
je sigaren en de heer Vredenburg bood bloemen
aan namens den Werkmeester.sbond Vervol
gens bracht de jubilaris een woord van dank
voor de gelukwensch, cadeaux en de zeer gey
waardeerde belangstelling. Na dit officleeie ge
deelte maakten velen gebruik van de gelegen
heid om den pastoor perzooniyk te complimsn-
teeren.
Na een korte verantwoording, waarom juist
dit onderwerp vdbr deze studiedagen werd ge
kozen, constateert spr.; dat er tegenwoordig
zelfs gesproken wordt over den eeredlenst van
den arbeid, waarvoor het wierookvat wordt op
geheven. Spr verwierp dese moderne opvatting
van den arbeid volkomen, aangezien de arbeid
voor ons niet anders kan zhn dan hét door God
gegeven middel tot vervolmaking van onszelve
en derhalve van de geheele wereld De arbeid
is den mensch geschonken als instrument, waar
mede alleen de mensch hr slaat is te werken
God heeft de wereld geschapen als een openba
ring 'van zyn macht en goedheid en schoon
heid, opdat de mensch door al het geschapene
God zou bewonderen, verheeriyken en aanbid
den De gelijkenis van den mensch op God moet
steeds sprekender worden; door meerdere gees
telijken arbeid keme de mensch tot vervolma
king van den menschelyken geest. Tot hoogere
volmaaktheid brengt de mensch zichzelf en de
Wereld door den arbeid, waardoor de wereld een
tm verder afstraling wordt van Gods grootheid
De mensch Is een wezen van de gemeenschap
en moet zich daardoor wijden aan het algemeen
belang, terwyi daartegenover de gemeenschap
ook den plicht heeft te zorgen, dat het individu
zyn Individueele werkkracht kan vervullen. Spr.
noemt dit een wisselwerking van plichten en
rechten van persoon, zoowel als van gemeen
schap. dat het eigenlyke vraagstuk van den
arbeid vormt. Iedere arbeid heeft ook een doel
By den arbeid moge zeker de ideeele doelstelling
niet vergeten worden, vandaar, dat het niet
waar mag zyn. dat men uitsluitend werkt om
te leven. Hier belandt spr by de in de encycliek
Rerum “'”Srum gegeven definitie, waarin de
arbeid omschreven wordt als: „de werkzame
toeleg van den mensch om aan verschillende
eischen van het leven te voldoen.” Als een der
voornaamste eischen noemt spr. de ..arbeids
vreugde' en den „arbeidseer". De mensch ver
wacht een natuuriyke bevrediging van zyn ar
beid.
In zyn opening citeert deze redenaar prof.
Huizinga en zegt dan dat levensonderhoud el-
geniyk de som is van goederen, noodzatoelyk om
het leven in stand te houden en te vervolmaken
tot vol waardig menscheiyk bestaan. De mensch
is daarby verplicht zich alle stoffelUke zoowel als
gees tel yke goederen te verschaffen, welke hem
in staat stellen zyn leven en dat van de zijnen
tc behouden en te vervolmaken Niet iedere ar
beid geeft recht op levensonderhoud Zeker Is
dat de gaven door de schepping aan den mensch
niet zyn geschonken om werkeloos te blUven:
deze moeten ontwikkeld worden, hetgeen weer
alleen kan geschieden door ze in werking it stel
den. Deze vervolmaking is in de praktlik in de
meeste gevallen niet anders te verwezeniyken
dan door beroepsarbeid, waartoe spr zich dan
cok beperkte. Die encyclieken Rerum Novarlum.
Muadragestmo Anno en Dlvlni Redemptorls lee-
ren over het arbeidsloon In loondienstverhou-
dlng. dat de patroon-werkgever aan zijn vol
waardige arbeiders ook een loon moet garandee-
ren. waaruit gy hun levensonderhoud kunnen
voteeren Dit levensonderhoud moet weer niet al
te individueel bezien worden In dien zin. dat
by de loonbepallng de vraag gesteld moet wor
den, welke zyn de levenselschen van een op
passend arbeidersgezin in een bepaalde streek
De grondslagen voor bepaling van het levens
onderhoud zyn verschillend naar den tijd zoo
wel als den stand waarin men leeft Het bezit
van meerderen rykdom stelt den mensch In
staaj cultureele ontwikkeling op te doen. Verba
zingwekkend Is het te moeten constateeren. dat
diegenen die voldoende kapitaalkrachtig zijn om
hun kinderen «en cultureele opvoeding te
geveh. zulks om redenen van financieelen of
zakeiyken aard achterwege laten. Daarom
brengt spr met diep respect hulde aan die ar
me ouders, die hun kinderen ondanks zeer
vele en zware opofferingen een op cul
tureel hooger peil staande opvoeding schenken
dan die welke zy zelf eenmaal hebben ontvan
gen. Een zekere welstand is het die het geeste-
lyk leven van den mensch krachtig bevordert
Spr. releveert met genoegen, dat de tijd dat de
arbeid uitsluitend werd gezien als kostenfactor
voorby is. De Chrlsteiyke Sociale Actie beziet
het groote vraagstuk meer van ethische zyde
Rechtvaardig loon veronderstelt een rechtvaar-
dlgheidsverhoudlng en wel van twee zilden. dat
wil zeggen dat er aan beide zyden rechten maar
cok aan beide zyden plichten bestaan Plicht
van den arbeider is verwaardigen arbeid te la
veren: plicht van den patroon Is volwaardig
loon te betalen. Hieruit volgt als vanzelfspre
kend. dat de arbeider zorg draagt dat hy zijn
vak volledig kent en voor de werkloozen geldt
hier, dat zy hun vakkennis moeten onderhou
den en zoo mogeiyk nog vergrooten Er zit hier
van samenwerken gesproken, n.l. de werkgevers
dienen ervoor te zorgen door middel van de
collectieve arbeidsovereenkomst een behoorlijk
loon te garandeeren. waartegenover de arbeiders
verplicht zyn te zorgen voor gedegen vakkennis
en opleiding daartoe dat een goede arbelds-
I praestatie verzekerd zy.
den I door Prins Johan Maurlts. door den Heer van
Brederode. door den Vorst van Anhalt, door den
Verst van Holstein, door den Vorst van Dohna
en nog eenige andere hooggeboren heeren. Het
gezelschap overnachtte op het Slot te Schagen
op hun doorreis naar den Helder, waar zy de
vloot bezochten. Hun terugreis ging direct naar
den Haag zonder Schagen aan te doen.
Lang duurde evenwel de glorie niet, want reeds
op 11 Juli 1675 werd de heeriykheld Schagen in
veiling gebracht en opgehouden op een bod van
56.200 gulden Op 24 Januari 1676 werd zy In den
Haag in veiling verkocht voor 170 000 gulden aan
Heer Floris Carel van Beieren. Graaf van Werf-
frise. Heer van Goudrlaan, enz.
Deze overleed In het jaar 1699, nadat zyne
echtgenoote hem reeds in 1684 was voorgegaan.
Zijn zoon Dirk Floris van Beleren, die hem in
de. heeriykheld was opgevolgd, sneuvelde in den
slag by Ramlllies op 23 Mei 1706
In het jaar daarop volgende huwde de dochter
van Floris Carel met Franciscus Paulus Emilius,
Graaf van Oultremont d'Han. soodat de heer-
lykheid in Belgische handen kwam.
De nakomelingen uit dit huwe’yk lieten zich
aan de heeriykheld niet veel gelezen liggen Het
Slot verviel en werd In het jaar 1795 geheel af
gebroken.
Verscheidenen der Heeren van Schagen en
hunne familieleden werden na hun dood in de
naast bet Slot gelegen St. Chrlstoffelkerk 2) be
graven.
Men vond daar den mooi gebeeldhouwden steen
van den eersten Heer Willem met zyne tweede
gemalin Elisabeth van Bronkhors: en een prach
tige tombe van Heer Jan van Schagen. overleden
18 Febr. 1618 en zyne gemalin Anna van Assen
delft. overleden 12 November 1630. Verder vond
men er nog wapenborden van overleden Heeren
In het jaar 1440 bouwde Willem, de eerste
Heer van Schagen (1394—1473) even bezuiden
de reeds langen tyd bestaande kerk een voor
naam. sterk slot.
Deze Willen» was een Illegitieme zoon van
Hertog Albrecht van Beieren. Paltsgraaf tot den
Ryn. Graaf van Henegouwen. Holland en Zee
land en van Maria van Bronkhorst.
Hy was dus een kleinzoon van den Dultschen
Keizer Lodewyk.
Reads In het Jaar 1404 werd hy verheven tot
Heer van Schagen thy werd tot ridder geslagen
in den stryd van Graaf Willem tegen de Frie
zen; hy was admiraal van Holland en kastelein
op het slot van Medemblik. Aan het hof van
Philips van Bourgondië bekleedde hy de charge
van kamerheer en de Graaf zyn Heer bewerkte
by Paus Nlcolaas V, dat hy gelegitimeerd en dus
van echte geboorte verklaard werd.
In zijn veelbewogen leven is hy twee malen
In Jeruzalem geweest en hy stierf op hoogen
leeftijd in het jaar 1473.
Uit zyn huweiyk met Alyt van Hodenpyi werd
geboren Albrecht, die in het jaar 1467 door Her
tog Karei van Bourgondië (Karei den Stoute)
in den krijg tegen Luik tot ridder werd geslagen.
Albrecht de tweede Heer van Schagen werd
In het jaar 1477 gevonnist wegens verzet tegen
den Graaf van Holland en wegens tegen zyne
breeders Jan en Willem gepleegd geweld. Hy
werd veroordeeld leder door hem benadeelde
schadevergoeding te geven, doch weigerde daar
aan te voloen en sloot zich In zyn versterkt kas
teel op. De steden van Holland en Westfriesland
brachten een krijgsmacht op de been, die te
Egmond en te Schoorl geconcentreerd werd en
die zich gereed maakte het kasteel van Schagen
te belegeren. Albrecht echter wachtte zulks niet
af. maar gaf zich over en werd naar den Haag
gebracht, waar hy zoo lang moest blyven. totdat
hy aan alle geldelyke verplichtingen zou hebben
voldaan Later werd hy naar het Slot te Medem
blik overgebracht, waar hy in het jaar 1480
stierf. Hy werd in de kerk te Schagen begraven.
Uit zyn huweiyk met Andrlna van Nienrode
was eene dochter geboren, Josioa van Schagen.
Deze huwde met Wouter van Egmond. heer van
Benthuizen en uit dit huweiyk werd geboren
David van Egipond. die jong is gestorven en eene
dochter, die in 1524 op hoogen leeftijd overleed,
na de heeriykheld aan haren neef Jan van
Schagën te hebben vermaakt. Deze was een
kleinzoon van den eersten heer Willem en zoon
van diens zoon Jan van Schagen en van Aafje
van Berkenrode.
Deze laatste was in het jaar 1475 tot ridder
geslagen tijdens het beleg van Nuls. waaraan
hij deel nam als kapitein der benden van Haar
lem
Zijne dochter Johanna van Schagen. die op
84-jarigen leeftyd In 1567 te Beverwyk overleed,
had sedert 1542 geprocedeerd tegen den boven
genoemden zoon Jan van Schagen over het bezit
der heeriykheld. zy had als groctste argument
dat zy één graad nader tot Willem stond dan
Jan. maar deze grondde zyn recht op de erfla
ting aan hem door Joslna. Het Hof van Holland
erkende ten slotte het recht van Jan. die dus in
het onbetwiste bezit van Schagen bleef, dat se
dert het jaar 1427 een aaneengesloten heeriyk-
heid vormde van Schagen, Barsingerhorn. Blns-
horn. Kolhom en Haringbuizen
In het jaar 1517 deden de Gelderschen. de
Zwarte Hoop genaamd, een aanval op Kenne-
merland en Westfriesland, waaroy oa. Alkmaar
werd gebrandschat. Zy trachtten ook het Slot
van Schagen te overweldigen, doch Floris van
IJssekteln, die met een compagnie soldaten der
waarts was afgezonden, wist de plunderaars bul
ten het kasteel te houden.
Jan van Schagen was gehuwd met Catharina
van Schagen en werd opgevolgd goot hun zoon
Willem, die zonder nakomeingen stierf.
Een oom van denzelfden Jan, Chris tof fel van
Schagen, speelde in de voorperlode van het
Haaremache beleg gep ro, die niet zonder in-
van Schagen. die in het Koor der Kerk ayn by
geaet.
By den brand der Kerk in 18»5 ia dit alles ver
nield geworden.
Het door Heer Willem in 1440 gebouwde Slot
was geheel door gegraven vyvers omringd en
men kon het alleen betreden na over twee brug
gen door twee poorten te zyn gegaan.
De voorpoort stond aan het marktveld; zy was
zeer hoog en sterk, met een siertyken voorgevel
en een schuinen met leien gedekten kap. Aan de
rechterzijde stond een ronde sternen toren van
50 voet hoogte. Nadat men de poort gepasseerd
was. kwam men op een ruim plein en als men
over de eerste brug was gekomen, kwam men bij
de binnenpoort, die in vorm gclyk was aan de
voorpoort doch alleen iets lager was. en verder
met een zwaren muur naar weerszyden was
voorzien 3) Eenigszins naar binnen vond men
ter weerszyden van de poort een zwaren vier
kanten toren die hooger was dan deae. met
groote vensters, die uitzicht gaven op de voor
poort.
Aan de linkerzijde ging men door een galerij,
waarboven woningen waren gebouwd, naar de
woningen, zalen en vertrekken van de Heeren.
Over het middenplein kwam men in de groote
benedenzaal en aan de Unkerzyde bevonden zich
allerlei vertrekken.
Ten slotte werd da voormuur aan beide zyden
afgesloten door zware en hooge ronde torens,
de eene aan de Oostzyde tot woning van familie
leden, de Westelyke tot gevangenis Ingericht.
De voormuur was zoo zwaar, dat hy geschut
kon dragen tot de verdediging van het Slot.
Omstreeks het jaar 1658 heeft de nieuwe eige
naar Heer George van Cat* de loorpoort doen
afbreken en laten vervangen door een houten
poort. Het voorplein werd met klinkers bestraat
en rondom met lindeboom™ beplant. Inplaats
van de ophaalbrug kwam een vrije brug op bo
gen, die men onverlet kon passeeren als men
naar het slot wilde gaan
Het gebouw en vooral de benedenzaal was In
de gloriedagen van het slot schitterend Inge
richt.
Een der Heeren van Schagen had van zyne
Kruistochten uit Tunis twee gladde marmeren
zuilen uit de ruïnen van Carthago medegebracht,
die hy ter weerszijde Van de schouw had opge
richt. Boven de schouw stond op een zwart stee
nen plaat een Latynsch gedicht van Caspar van
Baerle uitgebeiteld, waarvan dë vertaling hier
volgt
„Gy. die u verwondert over de Oorlogskastee-
len van het aloude Carthago en hooge wallen
van Byrsa. door Dido gesticht: merk aan uit
deze pylonen, over de Lvblsche zee gebracht, ten
bezltte j'oor onzen Nederlander, op hoedanlge
schooren die stad gebouwd was, en wanneer gy
deze ziet, weet dan meteen, hoe 1 oorlogslot en
de eeuwen de groote paleizen der Vorsten ver
woesten”.
Ook bevonden zich in die burchtzaal de
mille-portretten der Heeren van Schagen
By de afbraak van het slot zyn de marmeren
zullen naar de 8t. Christoffel Kerk overgebracht
en de portretten en andere stukken in een groo
te kist in een der bygebourven feplaatst en ver
geten.
Toen in het jaar 1821 de Heer d Oultremont 4)
zich het eigendom van Schagen weer te binnen
bracht, heeft hy de twee marmeren zuilen naar
Brussel laten overbrengen.
Toen omstreeks het jaar 1860 de rentmeester
zich beklaagde over den sta-ln-den-weg, de kist
met familieportretten, en voorstelde om dien
ouden rommel maar op te ruimen, lieten de
Heeren d'Oultremont eens nazien wat er nog van
over was. Het viel ten slotte nog al mee en de
nog gave inhoud werd in het jaar 1864 eveneens
naar Brussel verzonden.
Wanneer men nu te Schagen komt en naar de
plek zoekt, waar destyds het heeriyke schoone
Slot heeft gestaan, dan vindt men. den door-
gi-ng van de markt passeerende. In een aardig
plantsoen alleen de met behulp van rtjkssteun
gerestaareerde Westelyke Oostaiyke Slot
torens
Wel zyn hier in vervulling gekomen de slot
regels van het vers van Barlaeus in de schouw:
..Disce cellas princlplum
et sorte belle et seculo labt domus".
Doch leert cok hoe verdwynt
der Vorsten Ryk en Land
Door t Oorlogslot en tyd
Dr H. C PRINSEN GEERLIG8
Bergen CNH.), 1 Augustus 1939
'De Bad bode)
Het Is de grootste grief tegen de rationali
satie en mechanisatie van dezen tyd. dat zy de
arbeidsliefde van den arbeider heeft gedood,
waardoor in vele gevallen de arbeidsvreugde
verdrukt werd. Het bewustzyn van den arbel-
der. dat hy iets beteekent, verhoogt zyn gevoel
van eigenwaarde By de beoordeeling van den
arbeid dringt het levensonderhoud als een zeer
l belangrijke factor als doel Van den arbeid zich
allengs meer naar voren Men constateere in
nagenoeg alle gevallen, dat het stoffelyke loon
niet steeds evenredig, niet evenwaardig is aan
t den arbeid, aangezien die ook niet in alle ge-
vallen zelfs te waardeeren is. Daarom is hier een
taak weggelegd voor de overheid. Het is een
Calvinistische, en voor ons onaanvaardbare idee.
te denken, dat by de organisatie der gemeen
schap de overheid geen actieve taak te vervul-
len heeft, doch kan volstaan met achteraf te co-
dificeeren datgene wat uit de gemeenschap en 1
gemeenschapsleven is gegroeid. In tegenstelling
met deze opvatting staat de onze, zegt spr.. n.l.
dat het gezag principieel de taak heeft het aard-
sche teven te leiden en te stuwen in de richting
van zyn wezenlyk verheven doel. Zeker ifet het
In de taak der overheid opgesloten de werkver
schaffing te stimuleeren en te bevorderen.
waarby zooveel mogelyk rekening gehouden moet
worden met de vrye keuze van den arbeid, die
een uitvloeisel is van het natuurrecht. Een goe
de arbeidsgemeenschap brengt ongetwyfeld ook
een goede levensgemeenschap voort.
Was de mlddeleeuwsche arbeidsgemeenschap
meer gericht op de menscheluke positie van den
arbeider, by de moderne individualistische ar
beidsgemeenschap gaat het allereerst om de
winst, waarbu arbeider en arbeid als koopwaar
beschouwd gewerden zyn De moderne slavernij
deed zyn intrede in de liberale arbeidsidée; de
socialistische en communistische arbeidsidée heb
ben deze slavemy niet kunnen opheffen, omdat
zy in 'n ander uiterste vervielen. Arbeid is nim
mer doel, maar middel ter vervolmaking van de
gemeenschap en wordt zoo teruggevonden in het
Christendom. Christus zelf heeft den handen
arbeid geadeld Hij heeft den arbeid zelf aange
wezen als het middel ter bereiking van het eind
doel van dit leven. Wy moeten derhalve het
Godsrijk zien als eén groot geheel, waarin ieder
zyn werk doet waartoe hy geroepen is. wel niet
gewaardeerd door de luidruchtigheid des volkj.
maar wél gewaardeerd naar de gesteltenis
waarmede ze Is verricht geworden, ’n Hartelyk
applaus gaf uiting aan de gevoelens waarmede
de aanwezigen deze byzonder Interessante eer
ste les hebben gevolgd, waarvan ook de hierop
gevolgde gedachtenwtsseltng uiting gaf.
Nadat Zondagmorgen alle aanwezige deelne
mers ter H. Tafel waren genaderd, werd na het
nntbyt een plechtige Hoogmis opgedragen door
den zeereerw. zeergel. heer dr. A A. Olierook,
geestel. adviseur van den bond.
#0 cent. Dubb
ikers 3033 cent,
Augurken fun 2 302.80.
I 90 cent, grof 4456 eent.
Tpr opening volgde een kort Lof. opgedragen
door den rector van het huis, den weleerw. heer
L. M. van der Griendt.
In de aula van het huls toonde de voorzitter,
de heer Van den Akker uit 's-Gravenhage in
zyn openingswoord zich namens allen aeer er-
kenteiyk voor de gastvrijheid, welke de Volks-
bonders ditmaal voor den vyfden keer binnen
de muren dezer gebouwen mochten ondervin
den De voorzitter aelde voorts, dat JJ. Dinsdag
het hoofdbestuur zyn opwachting had gemaakt
by Z.H Exc Mgr Hulbers, onder aanbieding
van f 1500. zynde f 750 door de leden recht
streeks en t 750 vanuit de Bondskas gefourneerd
voor het z.g Bisschopsfonds By deze gelegen
heid heeft Z H Exc zyn reeds eerder uitgespro
ken waardeerlng voor het werk van den Volks
bond uitdrukkeiyk bevestigd Staande de
vergadering werd besloten 'aan Z.H. Exc. een
telegram te zenden, waarin de congressisten den
jubilaris onder het octaaf nogmaals geluk-
wenschten met zyn Priesterjubileum
over Spaamdam en Sloterdyk kwam het ge
zantschap te Amsterdam kan. waar don Frede-
rik den Heeren te woord stond, zy vroegen par
don voor de stad en voor de burger y waarop don
Fredrtk antwoordde, dat hy er zich over ver
heugde. dat de Heeren schuld bekenden en re
missie verzochten; hy beloofde den Hertog van
Alva van een en ander in kennis te stellen en
hem aan te bevelen, dat die van Haarlem in
genade en gratie zouden wojden aangenomen. De
Heeren konden gerust naar hun woonplaats te
ruggaan en moesten dan als eerste teeken van
onderwerping des Prinsen krygsvolk uit 'de stad
doen vertrekken.
Burgemeester de Vries waagde het niet met
zulk een mager resultaat naar Haarlem terug te
gaan; hy bleef te Amsterdam en heeft uit die
plaats gedurende het beleg steeds tegen de Haar
lemmers gestookt.
De beide anderen keerden terug, doch von
den by aankomst de situatie geheel gewyzigd.
Nauweiyks had des Prinsen bevelhebber Wlg-
bota van Ripperda van het zender der drie af
gevaardigden gehoord of hy riep de hoofden der
burgery en der schuttery in den Doelen bijeen
en wist de bevolking te bewegen geen pardon
te vragen, doch zich met man en macht tegen
den Hertog van Alva te verzetten.
Op denzelfden dag werden de beelden uit de
Groote Kerk, die tot nog toe ongestoord
gebleven, weggenomen en daarmede iedere
ging tot toenadering omnogeiyk gemaakt.
Ripperda liet de Heeren van Schagen en ian
Assendelft gevangen nemen en onder geleide
over Leiden naar den Prins te Delft brengen.
Het zou den Heer, van Schagen zeer goed moge
lyk zyn geweest 4e. Leiden te ontvluchten, doch
hy had alle vertrouwen op xyn gued recht, aan
gezien hy niets anders had gedaan dan een be
sluit der Vroedschap naar beste weten ten uit
voer te brengen. Hy meende met opgeheven
hoofd voor de rechtbank van den Prins te kun
nen verschynen.
Deze dacht er evenwel andeis over en deed
de beschuldigden scherpelijk examineeren. De
Heer van Schagen stierf in de gevangenis, vol
gens zeggen ten gevolge van de folteringen op
de pijnbank, en de Heer van Assendelft werd
den 24 December ter dood veroordeeld en terecht
gesteld.
De Prins wilde met dit strenge vonnis eens en
voor al een eind maken aan de weifeling in
de vroedschapsvergaderingen, waar men nu eens
tot den Koning. dan weer tot den Prins over
helde laatstgenoemde wilde nu eens duidelyk
i doen zien, dat degenen, die hem trouw gezworen
hadden, geep enkele kans op genade van den
Koning hadden, doch ook niet van de zyde van
den Prins, zoo zy het probeerden by den Span
jaard in het gevlei te komen.
Jan van Schagen. de kasteelheer, neef van
Christoffel. was eveneens de party des Konings
toegedaan 1) Hy werd door Diederik van Sonoy
uit zyn slot verdreven, die er zyn hoofdkwartier
van maakte. Het w-as daar, waar de Alkmaarsche
stadstimmerman Gerrit van der Mey de brieven
van de Alkmaarsche Vroedschap overhandigde
Later, toen het beleg van Alkmaar was opge
broken. nam Sonoy zijn Intrek binnen die stad
in een gewezen nonnenklooster, dat sedert dien
nog den naam Hof van Sonoy draagt.
Het Slot bleef nog geruimen tyd door de
Staatsche troepen bezet. In het jaar 1575. toen
Gilles van Barlaimont van Beverwyk uit be
proefde met Spaansch krygsvolk het Noorder
kwartier aan te vallen, werden eenige lieden, die
van heulen met den vyand verdacht werden, op
het Slot te Schagen terechtgesteld
Toen later de rust in deze streken terugkeerde,
kwamen de Heeren van Schagen weder in het
bezit van de heeriykheld en van het kasteel,
wy zullen hier niet de lange lyst opnoemen
dergenen. die er achtereenvolgens hebben ge
zeteld.
Wy vermelden alleen den laatsten heer. nJ
Willem, Heer van Schagen. Barsingerhom. Ha
ringbuizen en Binshorn. Graaf van Werffrise,
die in 1658 overleed. Op den 6 December van
datzelfde jaar kocht 0e Heer George van Cats
de heerlijkheid met al hare dependenties voor
de som van 263 000 gulden
Deze Heer van Cats was Heer van Coulster,
en gehuwd met Justtna vafi Nassau.
In het jaar 1666 ontving de Heet van Schagen
het bezoek van den Prins van Oranje, die verge-
Toen in het jaar 1572, evenals de meeste Hol- zeld was door den keurvorst van Brandenburg,
landsche steden. Haarlem de zyde van
Prins van Oranje koos, bleef Christoffel. of
schoon hy een aanhanger van den Koning van
Spanje was. in de vroedschap.
In het jaar 1567 stelde Philips als zyn stad
houder en kapitein-generaal van Holland. West
friesland en Utrecht Graaf Maximlliaan de
Bossu aan. ter vervanging van den Prins van
Grapje, wien evenwel de steden, die afge
vallen waren, trouw bleven.
Op 25 November 1572 zond Bossu aan de re
ferring en de burgery van vele steden, oa. ook
aan die van Haarlem uitvoerige brieven, waarin
hy aandrong zich aan den Koning te onderwer
pen. Wanneer men zich aan Bossu overgaf en
hem de eer deed deelachtig worden de weder-
«pannigen tot rede te hebben gebracht, dan zou
de behandeling die hun te wachten stond, veel
zachter zyn dan wanneer don Frederik de Toledo
®et zijne krijgsbenden de 'onderwerping zou af
dwingen.
Ook Pater Wy van het Begynnof. die zich te
Amsterdam bevond, schreef eer dringenden
hricf, waarin hy tot onderwerping aanspoorde.
Beide brieven werden in een zitting der
▼rcédschap op 3 December 1572 behandeld en
ha een langdurige discussie werd besloten een
^zending uit den Raad naar don Frederik te
Amsterdam af te vaardigen, ten einde dezen
hunne onderwerping aan te bieden
Bü loting werden de Spaanschgezinde bur
gemeester Diedrick de Vries en Jan Janszoon
Verwer tot leden der delegatie aangewezen, maar
hwn laatstgenoemde bezwaar maakte, bood de
Bpaanschgezinde Christoffel van Schagen aan.
rijn plaats te gaan. Als derde man werd de
eveneens Spaanschgezinde in 1567 benoemde
Pensionaris Adriaan van Assendelft gekoaen.
een bezwaariyke reis per slede en te voet
aan den start.
als volgt:
Heeren: 1 P Göbel, Nereus. Zaandyk in 17
min. 21 sec; 2 A. C. van Hinte. Het Zwet.
Wormer. 17 mln 45 sec 3 F Mavs. D A W..
Mkmaar. 17 84
Dames: 1 T. Bakker. Nereus. Zaandyk. in 19
min 12 sec.; 2 A. Melk. Nereus. Zaandijk.
19 53 2; 3 A. Klünenn. DJk.W.. Alkmaar In
1956.6.
kg. 35500 kg. Roode kooi 1—1 10. 6000 kg Oele
kool 11 50. 1700 kg Witte kool 90 cent per 100
kg
„Op Hoop van Zegen”
-. igenbcimera 22 80. Suikerperen 1 10
Dirkjes 3 704 40. Roode bessen 5 6*0.
Blauwe Pruimen 9 60 14 60. Blauwe
'ulmen 110014. Witte Kwetsprulmen
Reine Victoria «00 30 Yellow 12 00
KR AAR. 19 Aug Central* Veiling. Snybooneu.
80«5 cent. Prlnceeseboonen
Stainboonen 60 cent. Witte F
Spekboonen 60 cent, j
fIjr'.baster<1 1.30. basterd
19 Au«
MEDKMBIJK. 19 Aug Veilingsver. ..St. Josef”
Aardappelen grove 0 90—1 fdne 85—95 ct.< Wil
de Due «O 95. Borger» 80 -95. Roode kool 100.
Oele kool 100. Slaboonen 90 105 cent.
AVEN'HORN 19 Aug Coop. Land- en Tuin
bouw- en Marktvereen Avenhorn en Omstreken
3500 xg. Eigenheimers 12 40 per 100 kg 54700
kg R.ode kool I140 per 100 kg 8800 kg. Uien
gewone maat 170— 2 50, drielingen 180 2 30. nep
2 2 60 per 100 kg 68500 kg. augurken: grof 63
70 cent. baaierd 83 cent, atek 1728
et., bommen 11—22 cent per 100 kg 620 zak Sla
boonen van 15 kg dubbele zonder ar»ad 0 90
1 55 per 15 kg
bovenkarspel 19 Aug De Tuinbouw”
3000 baal aardappelen truke 80—«5. Scboteche:
grof 90—95. fyne 90—100. kleine 90. Bintje 90—
95. Blauwe 105—125. Bonte 130—140. Klgenbei-
mera 95115. kleine 5070. grof 70100 cent per
baal 32000 kg Augurken: fyn 6 20—4.80. fynbaet
44 60 baat 3 60. grof 180 2 70. fynstek 100
grof atek 70 cent per 100 kg 700 etuka Bloem
kool: I 7.80—9 60. II 3 30—8. Hl 1.50—3 per IOC
■tuks. 80 aak dubb. Slaboonen 0.90—1.18 per 15
In de provincie Noord-Holland is bgnoemo
met tngang van 1 October 1939 tot hoogheem
raad van het hoogheemraadschap Wi
J. Groot Jzn.. te Broek in Waterlarffl.
Benoemd zyn: in de provincie Utrecht: tol
dykgraaf in den dykstoel van de Rhenensche
Nude en Achterbergsche Hooilanden. G. C. D.
d'Aumale, baron van Hardenbroek, te Rhenen,
uiteriyk tot het einde van het zittingsjaar
waarin hy zeventig jaar zal zün geworden;
In de provincie Noordholland: a met ingang
van den eersten Woensdag tn October 1939, tot
dykgraaf van het waterschap De Purmer. J.
Koning Azn., te Purmer (gemeente Purmer-
end)
b met Ingang van 1 October 1939. tot heem
raad van den polder de Zeevang, P. Bakker
Jzn., te Warder,
c. met tngang van den eersten Donderdag te
October 1939. tot heemraad van het waterschap
De Beetnster, J. Stolp, te Beemster;
d. met ingang van 1 October 1939. tot heem
raad van den polder Wierlngerwaard. C. Schenk
te Wierlngerwaard;
3. in de provincie Zuldholland: a. tot heem
raad van den polder Nieuw-Stellendam. M
b. tot lid van het bestuur van den polder
Oud-Hongerland. P. H Kleinen, te Spykenlsse.
Aleman Tz te Oudorp;
De menach en zyn arbeid in het
wereldplan van God
Voor de Zondag door de Fed. van Wielerclubs
In Noord-Holland georganiseerde wedstryden
was de belangstelling niet zoo groot als wel ver
wacht mocht worden
Ongetwyfeld was het mooie, warme zomer
weer, dat mee naar zee lokte, hieraan schuldig
De sprlnlwedstryd tusschen Bos. Peters en
Scheffer was voor G Peters Haarlem; 2 E. Bos,
N Scharwoude; 3 J Scheffer,
De Olympische achtervolging
voor de gecombineerde ploeg i
trix. bestaande uit P Evers. J. Groot. C Kuil-
boer en J Ottenbro» die na 9 ronden de ande
re ploeg Inhaalde.
De 40 ronden-race voor nieuwelingen
gewonnen door L Ekkers. Heiloo. tijd 9 mln. 20
seconden.
Afval-wedstrUd voor amateurs en onathanke-
lyken: 1 J. Groot. Alkmaar. 2 J Matzen Har
lem. 3 J. Schipper. Alkmaar.
De koppelwedstrijd na de pauze verreden, was
de wedstryd van het kop»pel P. EvenJ Groot,
waarvan vooral P. Evers byzonder goed reed
Kit koppel won dan ook dezen wedstrijd met
3 ronden voorsprong 2 SchefferMatzen. 3.
Schipper— Bos.
■tippel 15 cent.
BNKHUIZKN. 19 Aug. Veiling Bloemenlust
Aardappelen: Blauwe Eigenheimer» 2 —2 20. Scbot
eche Muizen 2—2 10. allee per baal van 100 kg.
KNKHUIZKN. 19 Aug Vlach Aan den Oem.
Vlachafalag werd door 40 vaartuigen aangevoe-d
6800 pond Koraal 2021 cent per pond en door
20 vaartuigen 2600 pond Lynaal 26—45 cent per
pond
ALKMAAR. 19 Aug. NV ElcrveUIllg voor Holl.
N«.mrderkw»rt ier. Aanvoer 190 000 klpeleren
4 90. kulkeneleren 3 05. 3 90 per 100 stuks.
WARMENHUIZEN. 19 Aug. Aardappelen; Eigen
heimer» 3 30 S, groote 100190. Drielingen 1.40
160. Bintjes ISO. Uien: Oele Uien 3 50. Drie
lingen 2 50 Oele Nep 3 50. Ztlvernep 3 60 4 40,
Zilverorlelingen 2 2 20. Zllveruien 60 cent. Roo
de kool 1 1 10. Oele xool 1 00. Snyboonen 6 10.
Slaboonen 7 80 13 87 aanvoerders, handel goed
WARMENHUIZEN 21 Aug Blauwe Elgenh. 2 80.
Blanke Eigen h 2 40. groote blanke 170. 2 aan
voerders. handel goed.
ROTTERDAM 21 Aug Totaal aanvoer
2300 stuks. t.w 636 vette runderen. 252 vette
kalveren. 9 nuchtere kalveren. 625 schapen en
lammeren. 678 varkens. Pryzen per kg Vette
koeien le kw. 78. 2e kw 64. 3e kw 38—52. vette
ossen le kw 66. 2e kw 62. 3e kw 4053; vette
kalveren le kw. 90. 2e kw. 75. 3e kw 45—56;
varkens (levend gewicht) le kw. 53. 2e kw. 53.
3e kw 51; schapen Ie kw. 44. 3e kw 39 3c kw.
32; lammeren le kw 49. 2e kw. 44 3e kw. 39.
Prijzen per stuk: Schapen le kw. 19, 2e kw. 17,
3e kw 15; lammeren le kw 12, 2e kw. re. 3e
Overzicht: Vette koeien en ossen: aanvoer ge-
lyk vorige week, handel lui. prijzen als vorige
week Dinsdag; prima koeten 80 ct prima ossen
72 ct. vette kalveren aanvoer geiyk vorige
week handel slecht, pryzen van vorige week
moeiiyk te handhaven, prima tot f 1. Schapen
en lammeren: aanvoer veel kleiner handel ta-
meiyk. pryshoudend. varkens: aanvoer iets rui
mer. handel vlug, pryzen van vorige week goed
te handhaven Eenige partytjes schapen voor
export verkocht.
ROTTERDAM. 31 Aug Aardappelen. Briel-
sche eigenheimers 2 252.70. Zeeugrsche eigen
heimers 22 50. idem blauwe 3.504, eigenhei
mers blauwe 2 502 75. Brielsche drielingen
1602. Blauwpitters. Geldersche 33.50. West-
landsche ronde zand 2.20—3 60, idem drielin
gen 3—3*0. Idem eerstelingen 2.40—2*0. West-
landsche eerstelingen 2.40—3.80. Aanvoer vol
doende. handel zeer kalm.
ROTTERDAM. 21 Aug Vlasmarkt Aan
voer: 1600 kg blauw, schoon 68—72 ct. 8000 kg
Hollandsch geel 65—73 et, 1000 kg. Dauwroot
5560 ct per kg. De beurs te flauw gestemd,
terwyl ook de vraag verminderd te. Pryzen zeer
zwak. Verdere daling is niet uitgesloten. Aan
voer slechte gedeelteiyk verkocht.
Prof. A. Cleophas
