van
AR T I S
De ontvangst van het bericht
der voor-mobilisatie
I
f
ONBEGRENSDE
MOGELIJKHEDEN
J
De bliksem doodt
drie personen
BOOSWICHTEN OP EEN
KUSTVAARTUIG
OVER HET ALGEMEEN
KALM OPGENOMEN
DE
IN DIENST GESTELD
N
G
r”
E42V KINSBERGEN”
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1939
t
In Arnhem
V
4
In Utrecht
overgegaan
Drukte in stadsleven
De nieuwe radio
ras
In Den Helder
S5SI
In Amsterdam
In Haarlem
Door trein overreden
en gedood
16-jarig meiaje het alachtoffer
HT:
Motorrijder gedood
Kath. Grafische Bond
vijftig jaar
Onder vrachtauto geraakt
[-
de veldpostdienst
IS
Geen plaatsaanduiding in ’t adres
De vermiate 2800 gulden verbrand
i.
I
Plechtigheid in verband met
omatandigheden vervroegd
Zoo niet, dan moet tot een groot
aantal uitaluitingen worden
T elef oongespr ekken
dienen beperkt
De moordaanslag
te Stein
Wel atonden tot laat in den avond
de menachen in groepjea het
nieuwa te beapreken
Het waa het meeat moderne
theater van Java
Tegen kok een jaar tuchtachool en
tegen monteur zes maanden
gevangeniaatraf geëiacht
Errea-aerie met nieuwe
verbeteringen
MOLESTRIS1CO-PREMIES
VERHOOGD
Voorta werden twee boerderijen
door brand verwoest
j
Nieuwe bioscoop
afgebrand
Ij 5M
In geval van
Chronische verstopping
adviseeren doktoren:
In Den Haag
I
«V
*1
♦A
I
leden.
In aansluiting
H
T J
Hoe noodlg en vastberaden gy u voorneemt
te zyn in de uren des gevaars, gij bereikt hler-
van het publiek de wacht betrokken bij het
Kon. Paleis en Hoofdpostkantoor.
i. Een voor den gebruiker
'nde oplossing heeft men
te
nog
had
lek
»r-
cominan-
J. L. K.
ische
■ken
'elke
islon
en
Elk
ng.
nl-
-rr
■Is
eei
voor.
ver-
Tijdens een hevig onweer is Donderdag
avond omstreeks zes uur onder Reuver de
25-jarige W. Rijnders. die per rijwiel op
weg was naar zijn woning aldaar, door den
bliksem getroffen en gedood. Zijn rijwiel
werd geheel vernield
In het naburige Swalmen is op ongeveer
hetzelfde tijdstip de 2O-jarige mej. Kessels,
doordat het hemelvuur in een drinkwater-
pomp sloeg, eveneens getroffen en op slag
gedood.
Om zeven uur werd de dienstplichtige
soldaat Dekkers uit Wanrooy. toen hij rich
met sijn flets op den Katwykscheweg te
Cuyk bevond, door het hemellicht getrof
fen en gedood.
knop ingeschakeld kan laten
zeer eenvoudige verandering
leder gewenscht station met
verbinden.
Vanaelfsprekeno heelt de
In een drukkende atmosfeer juist als
in de dagen, onmiddeliyk voorafgaande aan
den grooten oorlog van 1914 beleeft men
in de hoofdstad opnieuw de spanning en
bange benauwenis gepaard gaande met de
teekenen die wijzen op komende sombere
gebeurtenissen. Onheilspellend en als vol
dreiging is de loome hitte, die de menschen
bevangt en beklemt, een dampige lucht
die ais een lauw-vochtlge doek over de stad
ligt gespreid.
Hierna hield de commandant een toespraak,
waarin hij allereerst het leven schetste van J. H.
van Kinsbergen, die in de tweede helft van de
achttiende eeuw een belangrijke rol in *s lands
zeedienst vervulde. Vervolgens wees hij op den
grooten ernst van dezen tijd.
mede niets. Indien gij het aan u toevertrouwde
onderdeel niet volkomen beheerscht. Alleen In
dit geval is het mogeljjk, uit dit mooie, uiterst
moderne schip alles te halen, wat het vernuft
van onze marine-deskundigen en scheepsbou
wers aan gevechtswaarde er in heeft weten te
leggen en dat kan alleen, indien gij allen, van
hoog tot laag, u inspant om in den kortst moge-
Hjken tijd schip en alle onderdeden, waarmede
gü te maken hebt, te beheerschen.
„Ik ben er van overtuigd aldus spr.
dat, wanneer wij geroepen mochten worden om
onze beste krachten te geven asn de verdedi
ging van ons vaderland, op geen van u tever.
geefs -oep gedaan zal worden, maar ik
wil wel zeer ernstig wijzen op de gebiedende
noodzaak, zoo spoedig mogelijk alle onderdee-
len van het schip te leeren kenn enen te be
handelen.
SOERABAJA. 24 Aug. (Aneta) Alhier is
het City-theater, dat eerst een maand geleden
van de andere schepen niet. De café’s waren gr- is geopend en dat de bekende Batavla'sche bios-
oop-elgenaar en musicus John Duell exploi
teerde, geheel afgebrand. Dit theater was het
meest moderne van Java. De brandweer mocht
er niet in slagen, de ramp te verhinderen. De
in de zaal zijnde personen konden deze tijdig
verlaten, zoodat geen persoonlijke ongelukken te
betreuren vallen.
De oorzaak is vermoedelijk kortsluiting.
De schade bedraagt circa f 200.000.
Tegen half zes gisterenmiddag ging de mare
door de stad, dat de voormobilisatle was afge-
kondigd en eenige oogenblikken later werden op
de muren van vele openbare gebouwen en groote
bedreven, op schuttingen en transformatorhuls-
jes de oranje oproeplngsbevelen aangeplakt. Te
gelijkertijd werd bekend gemaakt, dat vanmor
gen om 6 uur de gerequireerde auto's in de
lordensstraat. ingang Koninginneweg, aanwezig
moesten zijn. De loco-burgemeester. de heer W
van Liemt, vaardigde onmiddellijk tegen heden
een drankverbod uit en in talrijke bedrijven
werden maatregelen getroffen om de krachten.
r»
Oroote menschenmenigten verzamelden zich op de plaatsen waar de bekendmakin
gen van de voormobilisatle werden aangebracht. In de hoofdstad trok de
proclamatie bij het post- en telegraaf kantoor wel zeer groote belangstelling
Het bericht der voormobilisatle heeft ook in
het Utrechtsche stadsleven en stadsbeeld een
duidelijke reactie teweeggebracht.
Het tempo, waarmede het straatleven zich on
der normale omstandigheden voltrekt, verzamelde
plotseling toen des avonds half 7 de Oranje-
plakkaten aan de muren van openbare gebou
wen werden geplakt.
Bjj deze biljetten concentreerde zich aanvan
kelijk de drukte, welke zich echter later op den
der normale omstandigheden voltrekt, versnelde
Auto's met autoriteiten reden af en aan. Het
publiek stond rijen dik voor net stationsgebouw,
vanwaar militairen vertrokken.
Men verzocht ons, er op te willen wijzen, dat
allen hun zakboekje goed moeten nakijken en
zich niet te spoedig aan het stadhuis om inlich
tingen moeten vervoegen.
Donderdagmorgen tien uur is te Nleuwe-
diep het artillerie-instructleschip „Van
Kinsbergen" in dienst gesteld, welke plech
tigheid aanvankelijk Maandag as. zou ge
schieden, doch in verband met de omstan
digheden is vervroegd.
In verband met de internationale spanningen
rullen in navolging van de Vereenlgde Staten
ook in Nederland nieuwe premies voor verzeke
ring tegen molestrlsico bij veevervoer worden
vastgesteld.
Voornamelijk de vrije molest-premies blijken
heden te Rotterdam aanmerkelijk verhoogd. Het
betreft hier dus verzekeringstransactles. waarbij
medewerking van de regeertng Is uitgesloten.
Dat vooral de gebieden in Oostzee en Middel-
landsche Zee voor verhooging In aanmerking
komen, is begrijpelijk. Voor deze rayons bedraagt
1 de verhooging van pet tot 1.75 pet.
De onmiskenbare teekenen der laatste dagen
vonden hun eerste bevestiging in de verschij
ning, juist voor etenstijd, van de oranjekleu
rige biljetten, die de voor-mobilisatie aankon-
digden. En ofschoon men van uur tot uur op
dit oogenbllk was voorbereid, ging toch een
sterke ontroering door de menschen, die samen
drommend overal bij openbare gebouwen en
aanplakzuilen, waar de fel-kleurige oproepen
waren te lezen.
Met opmerkelijke kalmte heeft Amsterdam
het fei der voor-mobilisatie vernomen. Het
nieuws verspreidde zich snr' door de stad; het
gaf nieuwe stof tot discussie aan de samen
scholende groepen in de binnenstad, die in de
vooravond geleidelijk aangro-iden. Duizenden
begaven zich na het eten de stad lm Vooral bjj
de redactiebureaux op de N. Z. Voorburgwal
was het een gaan en komen van tallooze
nieuwsgierigen, die op de hoogte wilden bljjven
van de laatste berichten omtrent de ontwik
keling van den internationalen toestand.
Inmiddels was het vertrek der gemobiliseer-
den begonnen Vooral In de volksbuurten wekte
dit veel deining. Algemeen was het meeleven
met de Jonge menschen, die met Inderhaast
gepakte bagage, vaak vergezeld van familie
leden zich per tram of bus naar de stations
spoedden.
In deskundige militaire kringen verzekerde
men ons, dat de volle aandacht was gericht
op het buitenland, en dat men van gevoelen
was, dat het nog niet zoo snel tot een drasti
sche ontwikkeling zou komen. Het besluit, tot
voor-mobilisatie over te gaan, moet niet lang
vóór 5 uur zjjn genomen. Onmiddellijk. daarna
zagen wij het Oranje-plakkaat op de postkan
toren te Den Haag aangeplakt. Het was toen
het oogenblik, waarop de kantoren en fabrieken
uitgingen, zoodat zich spoedig groote massa's
menschen bjj de aankondigingen verdrongen.
Het bericht werd echter eerst tegen 6 uur
voor de pers vrijgegeven. Ongeveer half zeven
zag men de eerste reservisten naar de stations
gaan. Het viel op, dat ook later In den avond
meestal officieren en onderofficieren van land
en zeemacht zich onder-Se opgeroepenen be
vonden. Bij geen enkel postkantoor ontstond
een run op de spaarbank, slechts hier en daar
deed zich het verschijnsel van hamsteren voor.
Bjj de stations had zich een groote menigte
verzameld. De treinen reden op de gewone
tijdstippen, doch waren overvol. De trein uit
Parijs vervoerde drie maal meer passagiers dan
gewoonljjk. onder wie zich verschillende bui
tenlanders bevonden. Tegen tien uur waren
nog geen orders ontvangen tot het treffen van
bijzondere vervoersmaatregelem. Van een ze
nuwachtige stemming was voorzoover wjj kon
den vaststellen geen sprake. Alle voorgeschre
ven maatregelen werden vlot uitgevoerd en al
les geschiedde in de grootste kalmte.
De bestaande verkeersafwikkeling ten aan
zien van telefoongesprekken blijft voorloopig
gehandhaafd. Intusschen wordt ieder dringend
verzocht zich bij het voeren van locale en in-
terlocale gesprekken, zoowel wat het aantal als
den duur daarvan betreft, tot het uiterste te
beperken daar anders van militaire zijde tot
uitsluiting van een groot aantal telefoonaan
sluitingen zou moeten worden overgegaan.
N ofAmsterdammers Zondags en Zaterdags F 0.50
^fadgenooten Zondags F. 0 50, Zaterdags F. 0 25
Bezoekt de nieuwe kinder boerderij.
Zooals bericht, heeft einde vorige week de
gepensionneerde mijnwerker D. te Stein op zijn
79-jarige zuster, een moordaanslag gepleegd. Al
spoedig was gebleken dat een belangrijke som
gelds. 2800 gulden, was verdwenen. De politie
heeft thans het geld gevonden in een doosje
in het fornuis. Toen het doosje geopend werd,
bleek de Inhoud verbrand.
Fovenop lag de asch van een verbrand biljet
van 1000 gulden.
In den toestand van mej. D. la eenige ver-
betering te corutateeren.
„Gwn rww ralelaende la■aermlddelew".
Deze geven wel tijdelijk opluchting, maar bij
chronische verstopping is het gebruik et van nut
teloos. De oorzaak der kwaal nemen zij n.l. niet
weg. terwijl bovendien de darmen onnoodig sterk
worden geprikkeld.
Da aaraaak van chronische verstopping
ligt in een gebrek aan massa In de darmen.
De spijaverteringsmten uit het voedsel, de z.g.
bsllsststoffen vormen daar een natuurlijke massa.
Alleen wanneet deze groot genoeg is om voldoen
den weerstand uit te oefenen, kunnen de darm-
spieren zich samentrekken en zoodoende de darm-
bewegii
Te Haps (N.B.) sloeg Donderdagavond half
acht de bliksem in de kapitale boerderij „Oude
Tolpost”. bewoond door den landbouwer G.
Nabuurs. De boerenhoeve brandde geheel af
Verzekering dekt de schade.
Ten slotte is de bliksem geslagen in de boer
derij van M. van der Loo te Kerkdriel. In een
oogwenk stond de boerderij in lichter laaie. De
geheele aanwezige oogst ging verloren. De boe
renwoning brandde uit
In een vijftal woningen te Kerkdriel trof de
bliksem voorts de electrlsche geleiding, ten ge
volge waarvan de lampen stuksloegen.
Nadat de bemanning, van wie de officieren in
ceremonieel tenue en de korporaals en man
schappen in Zondags-tenue, voor de boeg was
aangetreden, deed de pas benoemde
dant, de kapitein-luitenant ter zee
Hoeke, die thans het commando over Hr. Ms.
„Gelderland" met dat over de „Van Kinsber
gen" verwisselde, wimpel, vlag en geus hjjschen,
ten teeken, dat aan het schip zijn bestemming
als oorlogsbodem was gegeven.
ngaar.
ri Qual
ionnat,
inland-
By nader onderzoek bleek het te zijn het 16-
jarlg dochtertje van de familie R. B. uit Ber-
chem. Vermoedelijk is het meisje door den D-
trein, die om kwart over negen den overweg
passeert, overreden.
Het stoffelijk overschot is per autobrancard
naar het St. Anna Ziekenhuis te Oss vervoerd.
Een groote menschenmenigte verzamelde
zich bij de stations om van het vertrek der
opgeroepen militairen getuige te zijn. Rustig
ah beheerscht gingen zü „per eerste reis
gelegenheid” al was menig afscheid niet
zonder ontroering.-Op de perrons was mi
litaire politie aanwezig, die het statlons-
personeel assisteerde bij d» regeling van het
vervoer. Ook buiten de stations trad de
militaire politie aan, om de orde te hand
haven.
De Nederlandsche Kath. Grafische Bond te
Amsterdam bestaat 1 September vyftk? jaar
Ter viering van dit feest wordt, voorafgegaan
door een triduum in de kerk op het Begynhot.
geleld door den eerw adviseur pater C. J. Bol
len O. P., in de St Dominlcus-kerk op Zondag
10 September een plechtige H. Mis opgedragen
Daarna volgt gemeenschappelijk ontbijt in Bel
levue. In hetzelfde gebouw wordt 's avonds de
feestavond gegeven, waarvan het programma is
verzorgd door Paul Hut. Medewerkenden zijn
o a. Kommer Klein en de heer en mevrouw
Gonst, v. Kerkhoven. De receptie wordt even
eens in Bellevue gehouden en wel op Zaterdag
middag 9 September van twee uur tot half vier.
In het geheele land is het bericht over de
voor-mobilisatie met groote belangstelling ont
vangen. En wellicht ook met eenige huivering
door de onzekerheid voor wat misschien nog
komen gaat. Maar overal ook werd het bericht
met kalmte opgenomen, al deden zich by het
afscheid der opgeroepen militairen van hun fa
milieleden wel ontroerende tafereeltjes
We laten hieronder de indrukken uit
schillende plaatsen volgen.
veroorzaken. De moderne sterk gecon-
spijzen zijn evenwel arm aan sptjsver-
teringsresten. zoodat een tekort aan massa - dus o
aan weerstand - in de darmen ontstaat. Dit heeft
een verslapping der darmspieren tot gevolg.
Narmacal naamt dn oerraak wog.
De kleine zuiver plantaardige korrels Normacol
zwellen in den darminhoud gelatineus' op tot een
sponsachtige massa, die de plaats inneemt der
ontbrekende balasrstoffien. Nu kunnen de darm
spieren weer hun normale werking uitoefenen.
Neem nog heden een proef met Normacol. Het
is een onschadelijk naruurlijk werkend middel,
dat chronische verstopping opbeft en een gezon
den stoelgang bevordert.
Het ligt in mijn voornemen, zoodra de ge
legenheid geboden wordt, te oefenen, teneinde
in den kortst mogeljjken tijd een gevechtswaar-
dig schip, een oorlogsbodem dus. van Hr. Ms.
„Van Kinsbergen" te maken.
NU het radioseizoen weder begint, komt ook
Erres met zijn nieuwe serie op oe markt.
In de fabrieken van v. d. Heem N.V. te Den
Haag, waar de toestellen worden vervaardigd,
heeft ir.en sinds Januari aan de nieuwe pro
ductie gewerkt. De verbeteringen, die zijn aan
gebracht. betreffen niet zoozeer essentieele. dan
wel detailpunten. Deze zijn in de eerste plaats
wat men wetenschappelijk noeznt: de physio-
loglgsche sterkteregeling. Bjj vermindering of
vermeerdering der geluidssterkte toch wordt ce
natuurlijke verhouding tusschen hooge en lage
tonen verbroken. In de nieuwe Erres-apparaten
nu bevindt zich een schakeling, waardoor bij
klein volume de lage tonen meer worden ver
sterkt dan de hooge tonen; deze schakeling
werkt eigenlijk in tegengesteloen zin van ons
gehoor en compenseert een onaangename eigen
schap. Een tweeoe vooruitgang betreft de ver
betering in de verhouding van selectiviteit en
timbre. In het algemeen immers is het zeer
moeilijk eejj zuiver afgestemd station op de volle
weergave te laten spelei - -
eenvoudige en doeltreffi
bij de nieuwe toestellen aangebracht.
Bij het nieuwe Erres-systeem toch worden de
selectiviteit en het tin.bre geregeld ooor een
schakelaar met 6 of 6 standen, waarbij 3 stan-
cen correspondeeren met 3 verschillende gra
den van selectiviteit, genaamd .minimum"
.normaal" en .maximum”. Voorts is er een
stand, eveneens me^ een mlnimum-selectlvtteit.
waarbij de hooge tonen nog eens extra opge
haald worden om het verlies, dat er toch altijd
nog is. door de noodzakelijke mlnlmum-selec-
tlvileit. verder te compenseeren Tenslotte zijn
er nog twee’ standen, beide met maximum-se-
lectiviteit. waarbij de hooge tonen desgewenscht
nog verder kunnen worden verzwakt. Deze
laatste standen werken tevens bij gramofoon-
weergave De naam „octaafschakelaar" is daar
aan ontleent1, dat met behulp van dezen scha
kelaar oe weergave der hooge tonen practisch
over 3 octaven kan worden geregeld.
Het drukknop-systeem tenslotte is een derde
verbeterihg: het is een mechanisch systeem,
waarbij men regelmatig 6 stations door drux-
staan. Door een
kan men zelf
deze automatiek
Moge de man, naar wien dit schip ge
noemd is, allen tot voorbeeld strekken ert
bovenal: mogen wjj allen een voorbeeld
nemen aan de plichtsbetrachting van Haar.
Die reeds zoo vele malen ons volk door wijs
inzicht en beleidvol bestuur door moeilijke
tijden heeft heen geholpen. Ik noodlg u uit
aldus eindigde spr. onze aanhanke
lijkheid aan H. M. de Koningin en het Huis
van Oranje te bezegelen met een driewerf
hoezee”.
Een spoorwegambtenaar die om half tien
Donderdagavond van zijn dienst op het station
te Berchem langs de spoorlijn huiswaarts keer
de. bemerkte op eenigen afstand van den be
waakten overweg nabij het Vossenhol te Ber
chem. dat een meisje zwaar verminkt langs de
lijn lag.
die waren opgeroepen, te vervangen. Er waren
drie drukke centra in Haarlem: Het Stations
plein, waar het een gaan en komen was van
talrijke militairen, die door hun familie uitge
leide werden gedaan; reeds nu bleek dc bur
gerzin, want vele particulieren hadden hun wa
gen beschikbaar gesteld om de vertrekkenden
te vervoeren. Dan de Groote Markt, waar het
aantal politici schrikbarend toenam, zoodat de
politie maatregelen moest nemen om het ver
keer nog een plaatsje te geven. De cafés hadden
een zeer drukken avond, de strijkjes hielden er
den moed in en er was dan ook geen spoor van
zenuwachtigheid te ontdekken. Ten slotte de
Ripperda-kazerne aan de Kleverlaan. waar de
nieuwtjeszoekende burgers op den prachtigen
zomeravond zich achter de hekken verdrongen.
\alsof er een vuurgevecht te zien was. Ook hier
moest de politie strenge maatregelen treffen.
Zoowel het hoofdpostkantoor als het stadhuis
bleven den geheelen nacht open. De N.Z.H.
zoowel als de Brockway-Bus Maatschappij
hadden hun materiaal beschikbaar gesteld voor
het vervoer van de opgeroepen militairen.
De Haarlemmer ging opmerkelijk laat naar
bed, om van het ongewone niets te missen
In aansluiting op het bericht van weder in
•trklng stelling van een veldpostdienst wordt
va" de zjjde van P TT. nog eens uitdrukkelijk
5e aandacht er op gevestigd dat, in verband met
5e desbetreffende militaire bepalingen, in het
adres van correspondentie, bestemd voor de bij
5e grens- en kustbeveiliging betrokken troepen,
«een aanduiding omtrent de plaats, waar mili
tairen zijn gelegerd, mag voorkomen. Dergeljjke
•tukken kunnen niet worden uitgereikt en wor-
5en aan de afzenders teruggezonden.
Toegelaten is alleen de aanduiding „Veldpost”
„Gebied van den territorialen bevelhebber
ttw.: Friesland, Overijsel, Noord-Brabant of
“•54-Limburg).
sloten in verband met het tapverbod, dat B w
W. In geval van de voor-mobilisatie hadd<
efgekondigd. Op verschillende punten dromden
voor de Oranje-blljetten de menschen samen
Militaire auto's en ook luxe- en bestelwagens van
particulieren reden door de straten van de stad.
Ook in de Buitenhaven was het zeer druk,
omdat daar vele schepen gemeerd lagen. Trou
wens daar was het den geheelen dag al onge
woon druk geweest. De schepen namen munitie
en brandstof in en maakten zich zooveel mo-
geijjk gereed, om direct af te kunnen varen.
Op het station en het stationsplein was ook
een bijzondere drukte van gaande en komende
militairen en van talrijke belangstellenden. De
grijze bussen van de marine en de vrachtauto's,
waarmee de opgeroepenen van de landmacht
vervoerd werden, vulden een groot deel van het
Stationsplein. Hun gedaver door de straten
verwekte een nerveuze stemming bij de bevol
king. Toch hield men zich kalm. Slechts een
enkele poging tot hamsteren viel te constatee-
ren. Gebouwen werden gereed gemaakt cm
militairen te huisvesten.
In de binnenstad brachten de passagiers der
verschillende schepen en bemanningen der
oorlosschepen, die anders een levendig beeld
tan de stad gaven. Donderdagavond geen drukte
teweeg. Direct na het bekend worden van het
mobiUsatiebesluit begaven de militairen, die
opgeroepen waren, zich aan boord of naar ue
inrichting, waar zjj hun militaire plichten
moesten vervullen. De militaire tehuizen
stroomden leeg, en waren dadelijk ongMtellig
rn leeg. Alleen de bemanning van de „Gelder
land" mocht gaan pasagieren, de bemanning
Erres-sexle ver
schillende klassen: het zijn de K.Y. 185, K.Y.
186. K.Y. 187 en de K.Y. 188. Onder het type-
nummer K Y. 180 wordt het laatste toestel in
een staande kast gebracht.
ot voor zeer kort hadden de Ver-
'I eenigde Stoten van Noord-Ameri-
ka een onbetwist monopolie in
Europa nJ. de reputatie en den titel van
het «Jandxler onbegrensde mogelijkhe
den”. Aan dit monopolie is thans een
einde gemaakt en dat is zeer pijnlijk
goor Amerika, dat verzot is op allerlei
reCords, ook dat der onbegrensde moge
lijkheden. Het nationaalsociallstiache
puitschland van Adolf Hitler en de bols
jewistische Unie van Sovjetrepublieken
van dictator Stalin hebben dit record,
öit monopolie gebroken door het door
hen zelf als een volstrekte onmogelijk
heid voorgestelde niet alleen tot moge
lijkheid, maar zelfs tot werkelijkheid te
maken. Wat een maand geleden nog als
een beleediging van een bevriend
gtaatshoofd zou zijn opgenomen, is
thans een hulde geworden aan de han-
cigheid, de „Realpolitik” van hetzelfde
bevriende staatshoofd.
Hitler heeft in de ure des gevaars
grooten verzoendag gevierd met den
dictator der Russische terreur Stalin.
De Ideologische doodsvijanden hebben
elkander logisch gevonden en voor tien
jaar lang en desgewenscht nog langer
een pact afgesloten, waarbij zij beloven
elkander niet te zullen aanvallen, niet
te zullen deelnemen noch rechtstreeks
noch zijdelings aan combinaties, welke
tegen een van beide zouden zijn gericht,
en onderling geregeld overleg te plegen
over alle gemeenschappelijke belangen.
Een soortgelijk tienjarig pact sloot Hitler
ongeveer vijf jaar geleden met Polen.
En wat heeft dat gebaat? Wanneer men
nu oude Duitsche nationaalsocialistische
kranten ter hand neemt en in de ergste
schimpaan vallen op Sovjet-Rusland de
woorden bolsjewieken. Russen, Sovjet
enz. door Polen vervangt, krijgt men een
getrouw beeld van wat de Duitsche re-
geering thans haar onderdanen over de
Polen te gelooven voorhoudt. Men zou
haast geneigd zijn te gaan meenen, dat
men zich van zekere zijde beijvert zoo
veel mogelijk verdragen te sluiten, om-
dat ze toch niets waard zijn, en men de
zekerheid wil hebben van een voldoen
den voorraad papier voor mogelijke ver-
■cheurwoede-aanvallen. Getrouw aan
hun groote voorbeelden, die zij op de hie
len plegen te volgen, hebben de natio-
naal-socialistische en de communistische
pers zich hier te lande vereenigd tot een
unisono-koor ter bejubeling van de ge
niale eenheid der ideologische tegendee-
len, die tot stand werd gebracht. Het is
eigenlijk een gelukkig verschijnsel, dat
de meest ongerijmde mogelijkheden tot
werkelijkheden gerijmd kunnen worden.
Dat biedt tot nbg toe onvermoede per
spectieven voor de toekomst. Wan
neer Hitler zich realpolitisch zelfs met
Stalln kan verstaan, moet het hem be
paald licht vallen een concordaat, niet
alleen te sluiten, maar ook na te komen
met Rome, en wie weet of niet te eeniger
tijd het Duitsche anti-semitisme den
Weg zal op gaan, dien nu het Duitsche
anti-communisme en de Anti-Komin-
tem hebben Ingeslagen.
Engeland en Frankrijk bouwen aan
een anti-agressie-front. Hitler en Stalin
hebben er thans ook een gevormd. Alle
groote mogendheden en alle kleine mo
gendheden in Europa zijn dus officieel
tegen agressie en toch is het gevaar
van agressie nooit zoo groot geweest als
thans. Zou het dan misschien voor het
behoud van den vrede noodzakelijk zijn,
dat allen voorstanders van agressie wer
den? Of is de vrede de eenige volstrek
te en niet mogelijk te maken onmoge
lijkheid, omdat hij „begrensd” is?
Het besluit van de Regeering, tot voor-mo
bilisatie over te gaan, heeft ondanks de som
bere inzichten, die heerschten, toch nog eenige
verrassing teweeggebracht. In den namiddag
trachten wy nog een bezoek aan eenige offl-
cleele Instanties. Weliswaar gaf men toe, dat
de toestand steeds slechter werd, maar het
was niet te voorzien, dat er vóór Vrijdag nog
iets zou gebeuren. In dien geest legde men ook
het feit uit, dat de ministerraad Donderdag
niet meer bijeen zou komen, en dat geen ver
dere mededeelingen over den kabinetsraad zou
den worden verstrekt.
Aan de vertrekkende treinen werd extra ma
teriaal aangebaakt, ook aan den nachttrein naar
T waarmee een groot aantal Franschen
kennelijk overhaast vertrok. De treinen uit het
buitenland kwamen met groote vertraging bin
nen.
i B Omstreeks kwart voor negen kwam ook de
5en toestand werd' hét slachtoffer naar het St. I trein met de Amsterdamscae bedevaartgangers
Kevelaer aan. Z(j vertelden, dat
I Kevelaer, waar men den avond tevoren
een groote luchtbeschermingsoefenlng
meegeniaakt. de stemming onrustig en nerveus
was. Het eten was goed geweest en de be
handeling overal correct.
Ook zeer vele vacantiegangers bleken hun
oponthoud elders verhaast te hebben onder
broken en keerden In de overvolle treinen huis
waarts.
Door de stad passeerden gedurig militaire
convoolen, vrachtauto's vol soldaten; ook mi
litaire motorrijders reden door de verschillende
buurten om dienstplichtigen in hun woningen
te waarschuwen. Op de politiebureaus was men
volkotner geïnformeerd voor het geven van alle
gewenschte inlichtingen. I- daartoe ontruimde
scholen togen de kwartiermakers aan het werk;
het publiek toonde veel belangstelling. Hier en
daar werden de manschappen op chocolade en
clgaretten onthaald.
De schipper- van binnenvaartschepen en
sleepbooten hebben order gekregen op hun
schepen tc blijven om het geval deze voor mi
litaire doeleinden moeten worden opgeéischt.
Om kwart over tien is de Burgerwacht aan
getreden en heeft onder groote belangstelling
Twee schepelingen van het Groningsche kust
vaartuig „Nejaco”. een 16-jarige kok uit Delfzijl
en een 21-jarige monteur uit Schlldwolde. bel
den thans gedetineerd, hebben voor de Groning
sche rechtbank terechtgestaan wegens diefstal
reap heling van geld, gepleegd tijdens een reis
naar Engeland, ten nadeele van den kapitein
van het schip. Er was tijdens deze reis naar En
geland echter nog meer gebeurd. Zoo heeft er
brand gewoed aan boord, terwijl ook een poging
tot vergiftiging van de bemanning is gedaan. In
het bijzonder moet in een en ander de jongste
verdachte de hand hebben gehad, waarbij hij
zjjn ouderen kameraad wist mede te sleepen. Hij
zou zelfs met een plan hebben rondgeloopen om
het schip te laten zinken na de bemanning te
hebben bedwelmd en na zich van het aan boord
aanwezige geld te hebben meester gemaakt.
De eisch luidde tegen M. een Jaar tuchtschol
en tegen K. zes maanden gevangenisstraf.
Uitspraak 1 September.
Nadat door de bemanning hieraan was vol
daan, namen de werkzaamheden hun gewonen
gang, om het schip, waarvan de geheele be
manning nog niet aan boord is. zoo spoedig
mogeljjk in gereedheid te brengen.
Hr. Ms. „Var, Kinsbergen" werd gebouwd
door de Rotterdamsche Droogdok Mij. te Rot
terdam. De atmetingen zijn:
Washington deplacement: 1760, lengte 1033.
breedte 1160. diepgang 3.30 meter.
Bewapening: 4 kanonnen van 12 c m., 4 mi
trailleurs van 40 mm. op dubbele affuit.
Snelheid 25 5 vermogen 16.000 «pk
De kiellegging geschiedde op 11 September
1937, terwijl de bodem op 5 Januari van dit
jaar ta water werd gelaten.
Toen de biljetten, waarop de voormobilisatle
was aangekondlgd, werden aangeplakt, groepten
zich velen samen rond de offlcleele aanplak
borden. Ondanks de verontrustende berichten
van de laatste dagen was er te Arnhem voor bet
bekend worden der voormobilisatle geen angstige
stemming op te merken. Er werd niet geham
sterd en abnormaal veel geld is er niet opge-
nonien. Na het békend worden van het bericht
veranderde de stemming echter eensklaps en
wjj hoorden over oorlog spreken, alsof deze
reeds een vaststaand feit was. Dit verhinderde
echter niet, dat op echt volksche wijze, waarin
de humor niet ontbrak, toch nog vele glossen
werden gedebiteerd.
Tegen den avond was er een groote drukte
in de stad, vooral rond de gemeentebureaux,
waarvan vele hel verlicht waren.
Voor de kazernes op het Willemsplein en den
Klarendalschen weg. waar zich geregeld nieuwe
manschappen aanmeldden en waar vele mili
taire en particuliere auto’s af en aan reden,
stonden honderden belangstellenden, die den
toestand bespraken. De aanplakbiljetten trok
ken eveneens nog den geheelen avond veel be
kijks. terwjjl wjj op onzen tocht door de stad
bemerkten, dat in btfna alle huizen de Neder
landsche zenders waren Ingeschakeld, waarover
het laatste nieuws werd uitgezonden.
Op den Rjjksstraatweg nabij den Warmon-
derdam te Sassenheim liep Donderdagmiddag
omstreeks half vjjf dc 36-jarige motorrijder J.
Eggeraat uit Haarlem, naast zjjn motorfiets, ten
einde den motor te laten aanloopen. Hij kwam Par^s;
hierbij te struikelen, sloeg tegen den grond en
’erd door een vrachtauto welke uit de rich
ting Leiden kwam, overreden. Zijn beide bee-
nen werden verbrijzeld. In hoogst zorgwekken-
Bernardusgesticht te Sassenheim overgebracht, uit
•aar hy by aankomst reeds bleek te zün over-
