De toestand
was
HET DUITSCHE VERWEER
Eén wil beheerscht Lagerhuis
Hitler moet vernietigd
Daladier: Hitler
wilde den oorlog’
Lipski vertrokken
van
Chamberlain: Alles waarvoor ik gewerkt
heb gedurende mijn openbaar leven
is in puin gestort
Radiorede
Roosevelt
Koning George tot
zijn volk
De zitting van
Zondagmiddag
Mobilisatie t in
Ierland
en
ALLEEN GEWELD KAN
HITLER STUITEN
Ver. Staten zijn neutraal
MEMORANDUM VAN
BERLIJN AAN LONDEN
Chamberlain’s radiorede
Frankrijks zaak is die van
alle vredelievende
vrije volken
i
MAANDAG 4 SEPTEMBER 1939
WEER
uit
De rede
Sinclair
van
Voor elf uur kwam
geen antwoord
Burckhardt in Kaunas
Engeland in oorlog
Uit zyn bureaux te Danzig gezet
Engeland vastberaden
De vrye stad Danzig
Daarom moeten wij de
uitdaging aannemen
De Duitsche ambassade te
Warschau wordt ontruimd
Proclamatie inzake
neutraliteitswet
De Britsche bedoeling met
het Duitsche volk
„Wy zullen strijden tegen het brute
geweld, tegen kwade trouw,
onrechtvaardigheid
vervolging"
i
ondraaglijk
geworden
HET IJZEREN KRUIS
iï/GESTELD
Wy stryden voor de vrijheid
der wereld
Eire zal pogen zoo lang mogelyk
neutraal te blijven
De leer dat macht recht is, be-
teekent een gevaar voor het
Britsche gemeenebest en
geheel de wereld
'p
Daladler heeft heden-
en
.J’ransche
van
moeten
ar
er
hel
en
op
in
dar
ver-
van
den zich evenwel
nog te
Dubtoche
de
sche
ge-
is evenwel vooral niet
mishandelen door Po-
Het is een
voor niemand
WU zijn echter vastbesloten onze verplich
tingen na te komen, bereid tot alle opofferin
gen, welke men van ons zal verlangen en dan,
met Gods hulp, sullen wij zegevieren.
De vrije stad Danzig werd tegen alle wette-
H)ke bepalingen in strijd met het recht behan-
Na Greenwood nam de leider Her liberale op
positie, Sir Archibald Sinclair, het woord;
„Op dit ernstige oogenbllk achten wjj, die
geluisterd hebben naar de ontroerende
Nadat alle pogingen een vreedzame cplosslng
te vinden door de onverzettelijkheid van dc door
Engeland gedekte Poolsche regeering onmoge
lijk waren gemaakt, nadat de sinds reeds eenige
maanden op een burgeroorlog gelijkende toe
standen aan de Oosteljjke grens van het r(jk,
zonder dat de Britsche regeering daartegen ook
maar iets had Ingebracht, zich geleidelijk- tot
De
niet
f
law
At.
plannen
wijj^jn
WASHINGTON, 4 Sept. (Rewter). Fre-
sMent Roosevelt heeft Zondagavond
door de Amerikaansehe omroepeenders ait-
gezonden radiorede gehouden, waarin hü de
neutraliteit der Vereenigde Staten heeft ZI-
gehondigd.
WU zullen strUden tegen het brute% geweld, te
gen kwade trouw, tegen onrechtvaardigheid en
tegen vervolging. Ik ben er zeker van. dat het
goede recht in den strijd tegen deze dingen de
overhand zal behouden. God zegene ons allen.''
eve dag voor ons allen, maar
de dag droever dan voor mij.
Alles, zoo vervolgde Chamberlain, waarvoor ik
gewerkt heb, waarop ik gehoopt heb en waarin
ik geloofd heb gedurende mijn openbare leven,
is in puin gestort. Het eenige, dat voor mij is
overgebleven, is, na te gaan, welk vermogen ik
bezit voor de overwinning van onze zaak. Ik
kan niet zeggen, welke rol ik wellicht zal mo
gen spelen, maar ik vertrouw*, dat ik den dag
zal mogen aanschouwen, waarop het ^Hltlerdom
vernietigd is (luide algemcene toejuichingen)
en waarop een bevrud Europa is hersteld. (Op
hieuw luide toejuichingen).
Het Witte Huls deelt mede, dat een procla
matie wordt opgesteld om een beroep te doen
op de neutraliteitswet.
De secretaris van Roosevelt hoeft gezegd. dat
de proclamatie zou worden uitgegeven, zoodra
de Vereenigde Staten officieel in kennis zijn
gesteld van het optreden der regeeringen van
Groot-BrlttannUi en Frankrijk.
PARIJS. 3 Sept.
avond een radiorede gehouden tot het Fran
sche volk, waarin hü nogmaals uiteenzette.
Frankrijk en Engeland alles in het
LONDEN. 4 Sept. Reuter). Zondagmorgen
om 11 15 (Britschen zomertijd» richtte de Eerste
Minister, Chamberlain, zich tot de Engelsche
natie over alle Engelsche zenders, voor het uit
spreken van de navolgende toespraak
hadden versterkt, heeft de regeering van 't Duit
sche Ruk besloten deze voortdurende en voor
een groote mogendheid onverdraaglUke bedrei
ging van in de eerste plaats den buitenlandschen
en dan den blnnenlandschen vrede van het
Duitsche volk, een halt toe t^ roepen met al
Kardinaal Verdier heeft zich eveneens tot
het Fransche volk gewend, met de verklaring,
dat allen Frankruk moeten helpen om zich bü
zUn vUanden te doen eerbiedigen en het ver
trouwen in de wereld te herstellen. De geallieer
den strUden voor een goede zaak en een offer,
dat op christelUke wijze gebracht wordt, be
reidt den weg voor de overwinning. Dat God
ons bescherme
Duitschland en Polen, maar Hitler wilde zulks
niet. Klaarblijkelijk had hU besloten. Polen aan
te vallen, wat er ook gebeurde, en nU zegt thans
wel. dat hU redelUke voorstellen naar voren heeft
gebracht, welke door de Polen werden verwor
pen. maar dat is geen waarachtige verklaring.
De voorstellen werden nooit getoond aan de
Polen, noch aan ons en ofschoon zU in de
Duitsche radio-uitzending van Donderdagavond
uitgezonden werden, wachtte Hitler niet op het
vernemen van commentaar op deze voorstellen,
doch gaf hü zün troepen bevel, den volgenden
morgen de Poolsche grens over te trekken.
dtld. Eerst op economisch en douane-politiek
gebied met vernietiging bedreigd en vervolgens
militair omsingeld en wat het verkeer betreft,
afgesloten. Al deze aan de Britsche regeering
Lekende overtredingen tegen de wet van hei
statuut van Danzig werden goedgekeurd en door
de aan Pelen gegeven blanco-vol mach ten gedekt.
De Duitsche regeering heeft, geroerd door het
leed van de door Polen gekwelde en op onmen-
schelUke wijze mishandelde Duitsche bevolking,
toch nog vUf maanden lang geduldig toegezien
zonder ook maar éénmaal tegen Polen een
dergelüke agressieve houding aan te nemen. ZU
heeft Polen slechts gewaarschuwd, dat deze
gebeurtenissen op den duur ondraaglUk zouden
worden en dat zü vastbesloten was .yoor het
geval deze bevolking anders niet geholpen zou
worden, hulp te verleenen Al deze gebeurtenis
sen waren de Britsche regeering zeer nauwkeurig
bekend. Het zou zeer gemakkeluk voor haar zUn
geweest haar grooten invloed tc Warschau aan
te wenden om de machthebbers 'aldaar te ver
manen gerechtigheid en menschelUkheid te laten
gelden en de bestaande verplichtingen na te
komen. De Britsche regeering heeft dat niet
gedaan. Integendeel. ZU heeft steeds met na
druk haar jegens Polen aangegane verplichting,
Polen onder alle omstandigheden bij te staan,
herhaald om de Poolsche regeering juist aan te
moedigen in haar misdadige, den vrede van
Europa in gevaar brengende houding voort te
gaan
BERLIJN, 2 Sept. (Havas). De
Poolsche ambassadeur te Berlijn,
Lipski, is Zaterdag uit Berlijn
trokken. De hooge functionarissen
de Poolsche ambassade bevin-
Berljjn.
Deze toestand was ondraaglUk geworden
en nu wü besloten hebben, er een einde aan
te maken, weet ik. dat gü allen rol
daarin zult spelen met kalmte en dapper
heid.
KAUNAS. 2 Sept. (D.N.B.) De vroegere
Hooge-Commissarls van den Volkenbond te
Danzig. Burckhardt. heeft zich voorloopig naar
Kaunas begeven. Ook de Fransche consul-
LONDEN, 4 Sept. Zondagmiddag is het
Britsche Lagerhuis bijeengekomen. Terwijl
de sirenen loeiden en voor het eerst Londen
tegen een luchtaanval waarschuwden,
wachtte het Lagerhuis op Chamberlain's
verklaring. De eerste rinnen, die de pre
mier uitsprak, yngen verloren in het geloei
van de sirenes.
Hun kameraadschap en broederschap zun
evenzeer onontbeerlUk. Dat Is de eenige grond
slag, waarop de beproeving en de tegenspoe
den van den modernen oorlog gedragen en
overwonnen kunnen worden. Buiten kunnen de
stormen' van den oorlog woeden en kunnen de
landen door hevige vlagen gegeeseld worden,
maar in onze eigen harten heerscht op dezen
zondagmorgen vrede. Onze handen kunnen
actief zün, ons geweten echter is rustig
BERLIJN, 2 Sept. (DNB) De Führer heeft
heden het onderacheldingsteeken van het
Ijzeren Kruis opnieuw ingesteld. Het be
staat uit vier klassen, nJ. 2e klasse, le
klasse, ridderkruis en grootkruis. Dit onder-
scheldingsteeken wordt alleen gegeven voor
daden van büzondere dapperheid ot voor
büzondere prestaties bü de oorlogsvoering.
Ook Britsche staatslieden hebben verklaard,
oat Juist de toenmaals (bü het verdrag van Ver
sailles) aan Duitschland opgedrongen oplossing
in het Oosten de klem bevatte voor latere oor
logen. Dat gevaar uit den weg te ruimen was
de wensch van alle regeeringen van het Duit
sche rük en in het bijzonder de bedoeling van
de nieuwe nationaa'-socialistische volksregee-
ring. Deze vreedzame herziening te hebben ver
hinderd. is de schuld der politiek van het Bril-
sche kabinet. De Britsche regeering heeft ee.i
gebeurtenis welke zich slechts eenmaal in de
geschiedenis heeft voorgedaan den Poolsche»»
staat een algemeene volmacht verstrekt voor
alle handelingen tegenover Duitschland voor
zoover deze staat mogelUk voornemens zou zün
De Britsche regeering heeft de Poolsche regee
ring de verzekering gegeven onder alle omstan
digheden. voor het geval Duitschland zich tegen
eenige uitdaging of een aanval te weer zou
stellen, haar militair te zullen steunen. Daarop
heeft de Poolsche terreur tegen de in de een-t
van Duitschland afgescheurde gebieden wonend*
Duitschers direct onverdraaglUke vormen aan bopenlüke aanvallen op het gebied van het Rük
genomen. „—.„w -
GU kunt u voorstellen, welk een bittere slag
het voor mij is, dat heel mün lange worsteling
om den vrede te redden gefaald heeft. Toch
kan Ik niet gelooven. dat er iets meer of iets
anders bestaat, wat ik zou hebben kunnen doen
en dat meer succes zou hebben gehad.
Tot op het allerlaatste oogenbllk zou het vol
strekt mogelük geweest zün. een vreedzame re
geling met eere tot stand té brengen tusschen
BERLIJN, .3 September. Het
Nieuwsbureau deelt mede:
De Britsche regeering heeft in een nota
aan de rijksregeering den eisch gewield de
op Poolsch gebied opdringende Duitache troe
pen weer naar hun oorspronkelijke stellin
gen terug te trekken.
Vanochtend om negen uur werd door den
Engelschen ambassadeur te Berlijn in een
uitdagende nota medegedeeld, dat, wanneer
voor elf uur te Londen geen bevredigend ant
woord sou zün ontvangen, Engeland zich zou
beschouwen als in staat van oorlog met
Duitschland.
Hierop is den Britschen ambassadeur het
volgende memorandum overhandigd
WU moeten den ernst niet onderschatten
van de taak, die voor ons ligt of de hardheid u
de Greenwood, dat de Polen
gestaan aan de portalen der beschaving,
verdediging van „ons en alle vrije naties
van alles, waaraan wü hechten en wat
dierbaar was."
,,WU begroeten Polen als een kameraad, dien
niet in den steek zullen laten. Tot Polen
Geen belofte van dien aard, aldus
vervolgde Chamberlain, ^was op het
aangeduide tijdstip ontvangen en bij
gevolg verkeert dit land thans in oorlog
met Duitschland.
Ik kan het Lagerhuis er van in ken
nis stellen, dat, volgens de afspraken,
welke tusschen de Engelsche en Fran-
•che regeeringen gemaakt zijn, de
Fransche ambassadeur in Berlijn op
dit oogenbllk een soortgelijke démarche
onderneemt, welke eveneens vergezeld
gaat van een bepaalde tijdslimiet. Het
Huis is op de hoogte gebracht van onze
en, gelijk ik reeds gezegd heb,
Sfwrred-
De Britsche regeering heeft het voorstel
van Mussolini, dat den vrede In Europa nog
steeds had kunnen redden, van de hand
gewezen, hoewel de Duitsche regeering zich
bereid had verklaard daarop In te gaan.
Daarom draagt de Britsche regeering de
verantwoordel.jkheid voor al het ongeluk
en al het leed, dat thafta over alle volken
is gekomen en nog zal komen.
LONDEN, 4 Sept. Koning George
beeft Zondagavond een radiorede gehou
den, bestemd voor alle deelen vzn het Brit
sche rifk, waarin hü o.m. zeide: „In dit
noodlottigste uur onzer geschiedenis willen
wü aan elk gezin in het geheele Empire
een boodschap zenden met dezelfde innig
heid, alsof wü den drempel der kamers
hadden kunnen overschrijden om onze on
derdanen zelf toe te spreken."
Een dergel Uk beginsel Is gebaseerd
primitieve leer, dat macht recht Is en in
dien het over de geheele wereld zou wor
den gevestigd, zou de vrüheld van ons eigen
land en het geheele Britsche gemeenebest
In gevaar komen. Doch nog meer dan dit.
De volken der wereld zouden in de bon
worden gehouden van de vrees en alle
verwachtingen op een duurzamen vrede en
veiligheid, van recht en vrüheld tusschen
de naties zouden den bodem worden inge
slagen.
Daarom moeten wü deae uitdaging aan
nemen.
Onze taak aal zwaar zün en de strüd zal
niet beperkt worden tot de slagvelden.
DUBLIN. 2 Sept. (Reuter). De regeering
van Eire heeft gelast dat het leger onnut,
dellük zal worden gemobiliseerd.
De totale sterkte bedraagt ongeveer
25.000 man. Het parlement is vandaag in
speciale büeenkcmst bijeengeroepen om eeni
ge noodwetten aan te nemen.
De Valera heeft in de Dail verklaard,
dat Eire zal pogen zoo lang mogelük neu
traal te blüven.
dat
werk hebben gesteld om den vrede te red
den en waarin hü- nu dit onmogelUk is
gebleken, een beroep deed op de natie, baar
plicht te vervullen.
Zün optreden toont overtuigend, dat er geen
kans bestaat om te verwachten, dat deze man
ooit zün praktüken zal opgeven om geweld toe
te passen, ten einde zün wil door te zetten. Hü
kan alleen gestuit worden door geweld en wü en
Frankrük gaan vandaag ter nakoming van onze
verplichtingen hulp verleenen aan Polen, dat zoo
dapper Veerstand biedt aan dezen gemrenen
en niet uitgelokten aanval op zün volk
Wü hebben een zuiver geweten. Wü hebben
alles gedaan wat een land kon doen om den
vrede te vestigen. WU bevinden ons echter in
een toestand, waarin men geen vertrouwen zou
kunnen stellen In eenlg woord, gegeven door
den leider van Duitschland. een toestand waar
in geen enkel volk zich In veiligheid kan ge-
voelén.
namelük
van opluchting, kalmte en vastberaden
zeggen wü: Onze harten zün met u. met onze
harten geheel onze macht, tot den terugkeer
van den vrede. .Het nationaal-soclalisme mo?t
definitief omvergeworpen worden
De eerste-minister aldus ging Greenwood
verder heeft zün woord gegeven, dat dit
zoo zal zün. Zoolang dat doel met kracht, voor
uitziendheid en vastberadenheid door de re
geering wordt nagestreefd, zoolang zal er een
eensgezinde natie zün (toejuichingen). Moch
ten er echter verwarde raadgevingen, ondoel
matigheid en aarzeling bestaan, dan
andere mannen geroepen worde».
Ten slotte, na opnieuw den steun van La
bour te hebben bevestigd aan de noodmaat
regelen der regeering. verklaarde Greenwood:
In andere richtingen zullen wü. naarmate wü
daartoe de gelegenheid krUgen. onze volle
dige büdrage geven aan de nationale zaak (toe
juichingen) Moge de oorlog snel en zeker zUn.
Voor den tweeden keer in ons leven zün de
meesten onzer in oorlog. Steeds weer opnieuw
hebben wü geprobeerd een vreedzame oplossing
te vinden voor de geschillen, welke tusschen
ons en onze vüanden bestaan. Wü worden
tot een conflict gedwongen, want onze bond ge
noot en en wü zün genoodzaakt de uitdaging
te aanvaarden van een principe, dat. Indien
net zou overheerschen, fataal zou zün voor de
wereldbeschaving. Dit principe toch veroorlooft
een staat op zelfzuchtige wüze geweld te ge-
t ruiken, de aangegane verdragen en plechtige
beloften te negeeren en zich gewelddadig te
keeren tegen de souvereiniteit en onafhanke-
lükheid van andere staten.
Hü kon echter niet vragen, zoo zeide hü. dat
iedere Amerikaan in gedachten neutraal sou
blüven, ..want zelfs als men neutraal is kan
men niet vragen, zün geest of geweten af te
sluiten
Na te hebben gewezen op de bestaande neu-
traliteltawetgevlng sprak president Roosevelt
de hoop uit. „dat in de komende dagen onze
neutraliteit tot waarlüke neutraliteit kan wor
den gemaakt" en verder zeide hü: ..Zoolang het
In mün macht blUft. zal ik voorkomen, dat de
vrede in de Vereenigde Staten verstoord wordt."
Wanneer niettemin ergens de vrede verbro
ken wordt, is de vrede van alle landen In ge
vaar. Hoe hartstochtelük wü echter ver
schoond wenschen te blüven van een oorlog, zün
wü echter toch gedwongen ons ervan bewust
te blüven dat elk woord dat door den aether
komt, elk schip dat op zee vaart en elke slag
die gestreden wordt invloed heeft op de toe
komst van Amerika."
Roosevelt sprak de hoop en het geloof uit.
dat Amerika buiten den oorlog sou blüven.
Sprekende over de rol, die Amerika reeds voor
de zaak van den vrede had gestreden, zeide
Roosevelt, dat zelfs nu deze groote oorlog U
uitgebroken, de Amerikaansche invloed dient
aangewend te blüven tot het vinden van een
ultelndelüken vrede voor de menschheid. waar
door het gebruik van geweld tusschen naties
zooveel mogelük zal worden voorkomen.
hate woord „oorlog" is door Engeland uitge
sproken ter nakoming van zün belofte en zün
onwrikbare voornemens, om de vrüheden van
Europa te verdedigen. Wü hebben méér ge
hoord dan het uitgesproken woord „oorlog".
Wü hebben den oorlog hooren beginnen bul
ten de omheining van dit huis. Wü mogen
hulde brengen aan de groote zelfbeheerschlng,
die Polen getoond heeft gedurende de afgeloo-
pen weken. (Algemeene toejuichingen).
Na Polen nogmaals gehuldigd te hebben zel-
i alleen hadden
ter
en
ons
Lulde toegejuicht door alle leden van
Huis, zeide Chamberlain het volgende:
„Toen ik gisteravond het woord tot het Huls
richtte, moest ik mij er wel van bewust zün.
dat bü sommigen twijfel of verbüstering be
stond ten aanzien van de vraag of er aarzeling
of wankeling aan den kant van de regeering
was geweest. Wanneer ik in dezelfde positie
geweest was als de leden en niet In het bezit
van alle inlichtingen, zou ik van het zelfde ge-
dvoelen hebben kunnen zijn.
generaal van Koningsbergen heeft zich hier
heen begeven.
Burckhardt heeft den Reuter-correspondent
te Kaunas medegedeeld, dat Forster en Oreiscr
hem hebben medegedeeld, dat zun taak In de
Vrfee Stad ten einde was en dat hü zün bureaux
binnen twee uur moest verlaten. opcat de haken-
krulsvlag zou kunnen worden geheschen.
Burckhardt verliet Danzig In gezelschap van
twee beambten van de Gestapo te ha f tien
in den ochtend. Al zün huisraad en zün bi
bliotheek moest hü achterlaten.
Toen hü in zün auto stapte hoorde hü kre
ten uit het volk. Men riep .Doodt den hom.”,
doch hem werd geen letsel gedaan.
Burckhardt voegde hieraan toe voorl»
Kaunas te zullen blüven.
rede
van den eerste-mlnlster, het wenschelük, hem
een betuiging van sympathie te doen geven
(Toejuichingen). Doch Wü zün tevens in een
stemming van vastberadenheid en vastbeslo
tenheid om tot het einde te volharden
Sinclair sloot zich op warme wüze aan bü
de hulde, die Greenwood aan het Poolsche
volk en het Poolsche leger gebracht heeft. Te
vens bracht Sinclair warme hulde aan het
Fransche volk, waaraan hü toevoegde: „Wü
hebben zoo langen tijd zoo groote voorberei
dingen getroffen voor de worsteling, waarvoor
wü thans geplaatst zün, dat wü thans geen
twüfel mogen koesteren aan de vastberaden
heid. waarmede het Fransche volk dezen strüd
opneemt.
Laat mü er hier slechts aan toevoegen, dat
de wereld moet weten, dat het Britsche volk
onverblddelük vastbesloten is. een einde te
maken aan de nattonaal-soclalistische over-
heerschlng en een orde op te bouwen, gevestigd
rechtvaardigheid en vrijheid.”
Hierna sprak Churchill;
„Tn dit plechtige uur, zoo zeide hü. zal het
een troost zijn, aan onze herhaalde pogingen
voor het behoud van den vrede, terug te den
ken en daar even bü te verwlllen. ZU waren
alle onder een slecht gesternte geboren, maar
zün alle trouw en oprecht geweest en dat is
van de hoogste moreele waarde. En niet al
leen van moreele waarde, maar ook van
practische waarde op het huidige oogenbllk.
Want die van ganscher harte beloofde samen
werking van tientallen millioenen mannen en
vrouwen is noodzakelük.
„Ik spreek in het kabinetevertrek tn Dow-
ningstreet 14. Hedenmorgen heeft de Brit
sche ambassadeur in Berlün de Duitsche
regeering een laatste nota overhandigd, ver
klarende dat. tenzü wü van haar vóór elf uur
vernamen, dat sü bereid is haar troepen uit
Polen terug te trekken, de staat van oorlog
tusschen ons zal bestaan. Ik moet n thans
mededeelen, dat geen belofte van .lien aard
is ontvangen en dat bügevolg dit land
oorlog is met Duitschland.
Op- een oogenbllk als dit vormen de verzeke- -
ringen van steun, die wü uit het Britsche rük
ontvangen hebben, een bron van diepe aanmoe
diging voor ons
Wanneer ik mün toespraak zal hebben ge
ëindigd. zullen namens de regeering zekere ge
detailleerde aankondigingen worden gedaan.
Wüdt daaraan uw volle aandacht. De regeering,
heeft plannen gemaakt volgens welke het mo
gelUk zal zün. de werkzaamheden der natia'
voort te zetten in de dagen van druk en span
ning. welke voor ons kunnen liggen. Deze plan
nen echter hebben uw hulp noodig
GU kunt uw deel op u nemen bü de strijdende
diensten of als vrijwilliger bü een van de tak
ken der civiele defensie. Wanneer dat het geval
is. zult gü u aanmelden voor dienstverrichting
in overeenstemming met de instructies, die g‘J
ontvangt.
Wü hebben gisteren den geheelen dag over
leg gepleegd met de Fransche regeering en wij
waren van oordeel, dat het nog krachtiger op
treden van de Duitschers tegen Polen geen ver
traging gedoogde in de verduidelüking van onze
positie.
In overeenstemming daarmede besloot ik.
onzen ambassadeur te Berlün instructies te
zenden, om hedenmorgen om negen uur aan
den Duitschen minister van Buitenlandsche
Zaken een boodschap te overhandigen, «(elke
luidt als vdlgt:
Het gaat hier niet om een strüd voor
Danzig en Polen, zoo voegde Churchill hier
aan toe. Wü strijden om de wereld te red
den van de pestilentie van een nationaal-
socialistische tirannie en voor de verdedi
ging van alles, wat den menschen het hei
ligst is-
Deze oorlog wordt niet gevoerd om te over
heerschen en evenmin vcor uitbreiding van het
imperiu mef materieele voordeelen. Dit is geen
oorlog om eenlg land van het zonlicht uit le
sluiten. Deze oorlog heeft ten doel, het toe-
kcmstlge statuut van de menschheid te vesti
gen. Wellicht HJkt het een paradox, dat een
oorlog, die ondernomen wordt uit naam van
de vrüheld en het recht, noodzakelükerwüze
eischt, dat zoovele van die gewaardeerde rech
ten en vrüheden thans moeten worden beknot.
Wü zün er zeker van. dat de vrüheld in
handen is van mannen, die er geen misbrui*
van zullen maken, maar die ze zullen ver
zorgen en behoeden.
En wij zien met vertrouwen den dag tegemoet,
waarop onze vrüheld en rechten hersteld zul
len worden en waarop wü in staat zul'en zü>>
ze te deelen met dat volk, aan hetwelk de ze
geningen dezer vrüheld thans onbekend zün.”
Ik richt met bewogen- en teederheid een
groet tot onze jonge soldaten, die thans den
heiligen plicht gaan volbrengen, dien wü
■elf hebben vervuld. Zü kunnen vertrouwen
hebben in hun chefs, die dengenen, die
Frankrijk eens ter overwinning gevoerd
hebben, waardig zün. De zaak van Frankrük
gaat samen met die der gerechtigheid. Het
is de zaak van alle vredelievende en vrüe
volken. Dese saak aal overwinnen.
Fransche mannen en vrouwen, wü gaan In den
oorlog, omdat men ons dien oplegt. Ieder van
ons is op zün post op den Franschen grond,
op dezen bodem der vrüheld. waar de eerbied
voor de menschelüke waardigheid een van zün
laatste wükplaatsen heeft gevonden. Gü zult
al uw kracht in het werk stellen. In het diepe
gevoel van eenheid en broederschap voor het
heil van het vaderland. Leve Frankrük!"'
„Münheer; in de mededeeling, die ik de
eer had u op 1 September te overhandigen
stelde ik u er van In kennis, op instructies
van den Britschen minister van Buitenland
sche Zaken, dat, tenzü de Duitsche regeering
bereid was, bevredigende verzekeringen te
geven, dat zü iedere agressieve actie tegen
Polen zou opschorten en bereid was, met
spoed haar troepen terug te trekken van het
Poolsche gebied, de Britsche regeering in
het Vereenigde Koninkrijk zonder aarzeling
hare verplichtingen jegens Polen zou nako
men
„Ofschoon deze mededeeling ruim 24 uur
geleden is gedaan, is geen antwoord ontvan
gen. De Duitsche aanvallen op Polen werden
voortgezet en namen in hevigheid toe."
„In overeenstemming hiermede moet ik u
tnededeelen, dat, tenzü niet later dan elf uur
Britschen zomertüd, heden, 3 September, be
vredigende verzekeringen betreffende het
bovenstaande door de Duitsche regeering
gegeven en door de Britsche regeering tc
Londen ontvangen zün, tusschen beide lan
den, vanaf het bovengenoemde uur. de staat
van oorlog zou bestaan."
mannen en vrouwen", zoo begon
de premier, .sedert 1 September, bü het aan
breken van den dag. is Polen het slachtof
fer van den meest brutalen en cynischen aan
val. Zün grenzen zün geschonden, zün steden
worden gebombardeerd, zün leger biedt den
invaller heldhaftigen tegenstand. De verant-
woordelükheld voor het vergoten bloed rust ge
heel op de Duitsche regeering. Het lot van den
vrede was In de handen van Hitler: Hü heeft
den oorlog gewild.
Frankrijk en Engeland hebben hun pogin
gen om den vrede te redden verdubbeld. Nog
hedenochtend hebben zü een dringenden stap
te Berlün verricht om bü de Duitsche regee
ring een laatste beroep op den vrede te doen en
haar te vragen de vüandelükheden te staken
en vreedzame onderhandelingen te openen
Duitschland heeft geweigerd
Het had reeds geweigerd een antwoord te
doen geworden aan alle menschen. die den
laatsten tüd hun stem ten gunste van den
vrede hebben doen hooren. Het wil dus de
vernietiging van Polen om zich daarna snel
van de hegemonie over Europa te verzekeren
en Frankrijk te knechten.
Ons keerende tegen de verschrlkkelükste
der tyrannleén en ons gegeven woord nako
mende. strUden wü voor de verdediging van
land en haardsteden en voor onze vrüheden
Ik ben mü er van bewust, zonder ophouden
en tot de laatste minuut tegen den oorlog te
hebben gevochten.
regeering van het Dwiteche Rijk is
bereid, ingevolge welke Britsche be
doelingen of verplichtingen dan ook. in 't
Oosten van hel Rük toestanden te dulden,
welke gelijken op die. welke bestaan in 't
onder protectoraat
staande Palestina.
Het Duitache volk
bereid sich te laten
len.
Daarom wijst de regeering van 't Duit
sche Rük de poging van de hand Duitsch
land door een ultimatieven eisch te dwin
gen iün ter bescherming van het Rük aan
getreden weermacht weer terug te roepen
en daarmede de oude onrusten, het oude
onrecht opnieuw te acceptceren.
van de vuurproef, waartegen wü bestand moeten
■ün. WÜ moeten op vele teleurstellingen en on
aangename verrassingen rekenen, madr v»u
mogen er zeker van zün. dat de taak, die wü
vrüelük aanvaard hebben, er een is. die de
kracht van het Britsche rijk en van de Fran
sche republiek niet te boven gaat.
De eerste minister zoo ging Churchll voort
zeide. dat het rt-n droeve dag was. Maar
het schijnt mü toe. dat er nog een andere fac
tor is. waarvan men zich op dit oogenbllk be
wust moet zün en dat is: het gevoel van dank
baarheid, dat. indien deze groote beproevingen
over ons eland moeten komen, er hier op dit
oogenbllk een geslacht Britten gereed staat om
te bewüzen. datifihet den jongens van weleer
waardig is en niet onwaardig aan onze voor
vaderen. aan die groote mannen,2dle dc grond
slagen gelegd hebben van de grootheid van
ons 1J$k'.
die middelen, welke, nadat de regeeringen van
de democratieén alle andere hbrzienlngsmoge-
lükheden feitelük hadden gesaboteerd, alleen
nog over blüven om de rust, de veiligheid en
de eer van het Duitsche Rük te verdedigen.
Zü heeft op de laatste, het gebied van het
RUk bedreigende aanvallen van de Polen met
gelüke maatregelen geantwoord.
De bedreiging, Duitschland anders in een
oorlog te bestrüden. Is in overeenstemming
met de sedert jaren door tal van Britsche po
litici geproclameerde bedoeling.
De Duitsche regeering en het Duitsche volk
hebben het Engelsche volk tallooze malen de
verzekering gegeven, hoezeer zü ren verstan
dige. ja een zeer nauwe vriendschap met dit
volk wenschen. Wanneer de Britsche regeering
deze aanbiedingen tot nu toe steeds van de
hand heeft gewezen, en thans antwoordt met
een openlüke oorlogsbedrelging. Is dat niet de
schuld van het Duitsche volk en zün regee
ring, doch uitsluitend de schuld van het Brit
sche kabinet, respectievelük van die mannen,
die sedert jaren de vernietiging en uitroeiing
van het Duitsche volk prediken. Het Duitsche
volk en '®ün regeering hebben niet, zooals
Groot-Brittannië, het voornemen de wereld te
overheerschen. doch zün vastbesloten, hun eigen
vrüheld. hun onafhankelükheld en vooral hun
leven te verdedigen.
De in opdracht van de Britsche regeering
door den heer King Hall aan ons medegedeel
de bedoeling, het Duitache volk nog meer te
vernietigen dan door het verdrag van Versail
les. nemen wü voor kennisgeving aan en daar
om zullen wü iedere aanvalshandeling van
Engeland met gelüke wapens en in gelüken
vorm beantwoorden.
Uit Warschau wordt vernomen, dat men
thans bezig is de Duitache ambassade te
Warschau te ontruimen.
van Groot-Brittannië
De Lebour-lelder, Greenwood, die eveneens
met algemeene toejuichingen werd begroet,
wees op de gewüzigde atmosfeer in het Lager
huis. Hü voegde hier' aan toe: ,.Ek is wrok
gevoeld en er - heerschten gisteravond ongerust
heid en woede bü de gedachte, dat het uitstel
zou kunnen uitloopen op nationale oneer en
opoffering van het Poolsche volk aan de Dult-
tirannle. Thans, zoo voegde Greenwood
hier aan toe, komen wü bü elkander in een
volkomen verschillende sfeer, namelük een
sfeer
heid.
De onduldbare beklemming der onzekerheid
is voorbü- Wü weten thans het ergste. Het
