Nederland
de oorlog
en
Historische vergadering
LUCHTAFWEER
VOOR ALLES
een
Minister-president legt in de Tweede Kamer
verklaring af
NATIONALE EENHEID
DINSDAG 5 SEPTEMBER 1939
Het
DEN BOSCH BEZINT ZICH
VERBINDING MET ENGELAND
De af le ver inga bewijzen
Bij het zwerrmen verdronken
Miniater-preaident apreekt
naar
OVERZICHT TWEEDE KAMER
Verkeer met België
Volk en weermacht
Nationaal park De Hooge Veluwe
Minister doet beroep
op bedrijfsleven
RIJKSBUREAU VOOR
ZEESCHEEPVAART
Nederlandach paapoort
vereiacht
BOERDERIJEN DOOR BLIKSEM
GETROFFEN
Van af morgen dekking door
certificaat noodzakelijk
UITVOER VAN ZUIVEL
PRODUCTEN
Geen sirenegeloei meer
op fabrieken
Er zal atreng toezicht worden
uitgeoefend
St. Alphonsus Seminarium (Nebo)
te Nijmegen
VOOR ENGELAND IS VISUM
NOODIG
Engelach onderzoek
lading?
Dr. Colijn lid der
Eerste Kamer
Tegen hamsteren en
prijsopdrijven
soa thans misleidend
kunnen werken
„Groenlo
Ramsgate gevorderd
VERZEKERINGS-
VOORWAARDEN
De Zeeland voert een ander- -
daagschen dienst uit
Voor tchepen, welke zich op
reia bevinden
van de
Jfen onthoude zich van abnormale
tranaacties
brengen.
nen
dit
1
deze
ons heeft
(Van onzen parlementairen redacteur)
DEN HAAG, 4 September 1939
Bij den aanvang der Maandagmiddag ge
houden zitting van de Tweede Kamer heeft
de voorzitter, mr. J. R. H. VAN 8CHAIK, de
volgende rede gehouden:
Zondagmiddag is de 17-jarige E. uit Hengeloo
bü het zwemmen in het Kleigat „De Houtmaat"
onder Weerseloo verdronken.
Mijn schild ende betrouwen
zjjt Gij, o God. mijn Heer.
Op U zoo wil ik bouwen,
verlaat mij nimmermeer.
vertolkt en dit zal blijven doen hoe hoog straks
de nood ook moge stijgen, uit ons nationale lied
het Wilhelmus, de woorden citeerde.
Mjjn schild ende betrouwen
Züt Gij o God mijn Heer
Op U soo wil ick bouwen
Verlaat mU nimmer meer.
De rector van het St. Alphonsus Seminarium
der Paters Redemptoristen (Nebo) te Nijmegen
verzoekt mede te deelen. dat in verband met den
internationalen toestand de school in Beek later
zal beginnen. De leerlingen worden eerst Dins
dag 12 September verwacht.
Er wordt op gewezen, dat de Nederlanders,
die zich naar Engeland wenschen te begeven, in
het bezit moeten Zijn van een visum. Dit ver
strekt uitsluitend het British Passport Office
te 's-Gravenhage.
ngs-
1939
l de
maar
in
itand toestaat. Zoo neen, dan
yllerbelangrijkst onderdeel
defensie met man en macht en
houding.
litgebroken
In tegenstelling met de reeds eerder verstrek
te berichten worden met Ingang van heden de
Nederlanders slechts in België toegelaten, in
dien zjj in het bezit zijn van een geldig Neder
landsen paspoort.
Het was in het donkerste uur van onze ge
schiedenis. dat de geloofshymne geboren werd,
die de eeuwen trotseerde; de hymne die ook nu
nog de diepste en zuiverste gevoelens van ons
volk vertolkt, en dit zal blijven doen, hoe hoog
straks de nood moge stijgen:
Bij het zwemmen in de Lek onder de ge
meente Nieuwpoort is de 14-jarige C. O. uit
Nieuwpoort verdronken.
Toen O. plotseling in de diepte verdween, heb
ben twee vrienden, die met hem zwommen, te
vergeefs getracht hulp te verleenen.
alles geplaatst voor den plicht tot het In
spannen van al onze krachten om rondem
den troon, in eendrachtige samenwerking
tusschen regeering. volk en weermacht de
neutraliteit van ons grondgebied te hand
haven en alles te doen wat in ons vermo
gen ligt om den oorlogsgruwel buiten onze
grenzen te houden.
De Commissaris van Politie te Arnhem ves
tigt nogmaals de aandacht van 'belanghebben
den op onderstaande bepalingen an de Pnjs-
opdrijvings. en Hamsterwet 1939 er. de Ham-
vterbeschlkklng.
met een
kunnen
Bij een hevig onweer is Zondag te Hengevelde
(Ambt-Delden) ce bliksem ingeslagen in oe boer
derij van den heer Eetgerink. De boerderij
brandde totaal af. Behoudens een geceelte van de
administratie en eenig geld kon niets worden
gered. Verzekering oekt oe schade. -
Het is voorts dringend gewenscht, dat hel
bedrijfsleven zich, in afwachting van nog ver
dere door de regeering te treffen maatregelen,
van elke abnormale transactie en van transacties
tegen hoogere dan tot dusverre geldende prij
zen onthoudt. De minister zal niet aarzelen de
gevolgen van al dergelijke transacties, welke
schadelijk zijn voor het algemeen belang, met
behulp van de ter beschikking van de regeering
staande ««ettelijke bevoegdheden ongedaan te
maken.
In verband met de tijdsomstandigheden heeft
het nationale park De Hooge Veluwe zich ge
noodzaakt gezien den ingang Deelen te sluiter;.
De hekken bij Hoenderloo. Otterlo en Oud-
Reemst, benevens de hoofdingang, blijven open.
Zondagmiddag waren in de Vliet te Leid-
schendarti een aantal jongens, onder wie de
18-jarige H. van Meggelen. uit Den Haag aan
het zwemmen. Daarbij zonk van M. na eemge i
tiid om niet meer beven te komen.
Na ruim een uur dreggen werd het lichaar'
opgehaald.
De minister van Economische Zaken, ge
hoord de commissie van advies en de regee-
rlngsgemachtigden. heeft nader bepaald, dat
alle schepen, welke thans op Jaarpolis inge
volge de Zee- en Luchtvaartverzekerlngwet 1939
verzekerd zijn en welke zich nu op reis be
vinden. de meest nabij gelegen veilige haven
moeten opzoeken. tenzU zij er de voorkeur aan
geven de reis voort te zetten tegen opnieuw
overeen te komen voor waarden.
Deze voorwaarden zullen ten spoedigste wor
den vastgesteld door den minister van Econo
mische Zaken, gehoord de commissie van ad
vies en de regeerlngsgemachtlgden.
Verzekerden, die er de voorkeur aan geven,
de reis voort te zetten, moeten positie der sche
pen en aard van de ladingen uiterlljk Dinsdag
5 September 1939 Inzenden aan een der re-
geeringsgemachtigden.
Tijdens een onweersbui is Zondagavond te
zeven uur de bliksem geslagen in een boerderl’
te Leeuwarden. In een oogwenk stond de schuur,
welke gevuld was met hooi, geheel in vlammen
De brandweer bestreed het vuur met vijf stralen
doch kon niet verhinderen, dat de boerderij en
het woonhuis zoo goed als geheel uitbrandden.
Een deel van den inboedel kon worden gered.
Verzekering dekt de schade.
Dat die omstandigheden ook naar het inzien
der regeering een hoogst ernstig en zorgelijk
karakter dragen zal ik wel niet behoeven te
zeggen.
Ruim 25 jaar geleden, op Maandag 3 Augustus
1914. werd door len heer De davomln Lohman
in deze Kamer gezegd: „Ik geloof niet, dat ooit
□ns Koninkrijk in een zóó gevaarlijken toestand
is geweest als op dit oogenbllk.” Het was aan het
begin van den wereldoorlog en de Kamer was
met een gelijksoortig doel bijeengeroepen als op
dezen middag.
Ons Koninkrijk bestond toen honderd jaar.
Het is wel een bittere ervaring dat de genera
tie, die dien onheilsdag heeft meegemaakt, reeds
na een kwarteeuw neiging moet gevoelen die
sombere woorden te herhalen. Dit ondanks de
hoop, die een tjjdiang gekoesterd werd, dat de
les van den wereldoorlog niet vergeefsch zou zijn
geweest en den volken de kracht zou geven,
hun onderlinge verhouding op nieuwen en be
trouwbaarder grondslag te vestigen.
aangezien dit in verband
lucbtalarm misleidend zou
De minister-president, jhr. mr. D. J.
de Geer, heeft hierna namens de Regee
ring de volgende verklaring afgelegd
Mijnheer de voorzitter,
De regeering wenscht u en de Kamer dank
te zeggen voor den spoed, waarmee deze verga
dering op een ongewoon tijdstip is bijeengeko-
De minister van Economische Zaken hjjeft,
voor de uitvoering van de zeeschepenvorder
wet 1939 en de wet behoud schcepsruimte
laatstgenoemde wet voor zoover betre
zeescheepvaart een rijksbureau zeescheep
vaart ingesteld, dat gevestigd is t« ’s-Graven
hage, Rijnstraat 24.
De dageljjksche leiding van het rijksbureau
berust bij een directeur, die ten dezen optreedt
namens den minister van Economische Zaken.
Ata directeur wordt aangewezen dr. T. P. van
der Kooy,
Geachte medeleden.
De in de menschelijke gemeenschap levende
krachten ten goede zijn tenslotte onvoldoende
sterk gebleken, om het verschrikkelijk onheil te
verhoeden, dat zich thans over de volkeren
dreigt uit te storten. Opnieuw zal een worsteling
om recht en gerechtigheid p:aats vinden, niet
met de edele wapens des geestes, maar met
strUdrfiiddelen, die onze beschaving in haar
hart zullen treffen.
De A.N.W.B. heeft bericht ontvangen, dat
verschillende Belgische grenskantoren, o.a. dat
te Wemhout op den weg van Breda naar Ant
werpen gesloten zijn. Langs die kantoren wordt
niemand meer in België toegelaten. Wel Is het
voor Nederlanders, die in België verblijven nog
mogelijk terug te keeren. Ook de gelegenheid
om grensdocumenten van motorrijtuigen door
de Belgische douane voor definitieven uitvoer
te laten afstempelen, blijft nog,-open.
Nederlandsche houders van motorrijtuigen,
waarvan de documenten nog niet gezuiverd zijn,
kunnen deze alsnog in orde laten maken door
naar de grens te rijden en de documenten ter
afstempeling aan te bieden. Op deze wijze kun
nen zij zich ontdoen van het financieele risico,
dat het bezit van ongezuiverde grensdocumenten
meebrengt.
Hoewel dit nog met wettelijk is verboden,
verzoekt het hoofd van den luchtbeschermings
dienst te ‘s-Gravenhage den directies van fa
brieken en werkplaatsen dringend reeds thans
het aanvangen en eindigen van den werktijd
niet meer door het loeien van een sirene aan
te geven,
eventueel
werken.
Naar de „Standaard” meldt zal dr. H Colijn
zitting nemen in de Eerste Kamer.
Dr. W de Vlugt, burgemeester van Amster
dam, heeft zijn ontslag als lid van de Eerste
Kamer genomen. Dr. De Vlugt heeft dr. Colijn
bij zijn aftreden als minister zijn zetel aange
boden.
Het Nederlandsche volk is trotsch en te
vens dankbaar, dat zijn geliefde Koningin
zich nog in het uiterste uur der dreiging in
persoon gewijd heeft aan pogingen om een
wereldramp te voorkomen er tot verzoening
te geraken.
Waar de regeering heeft besloten onze
neutraliteit strikt te handhaven en als het
moet zonder aarzeling te doen eerbiedigen,
staat het geheele volk achter haar.
Zorgvolle en moeilijke tijden wachten
onze bevolking, welke zij echter eendrachtig
en vastberaden zal weten te doorstaan.
Staande hoorde de vrijwel voltallige Kamer
deze redevoeringen aan. Het voltallige Kabinet
was achter de regeeringstafel gezeten.
De geloofsbrieven der nieuwe leden, de hee-
ren prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine (C.H.),
C. J. van Kempen <Lib.) en J. Bommer (SDI
worden goedgekeurd. Tot toelating van deze
leden wordt besloten. In handen van den voor
zitter leggen de eerste beiden de vereischte
eeden af, de laatste de beloften.
Om 14.45 gaat de Kamer in de afdeelingen.
Zoo sprak ook de heer Schouten (A.R.), die
van .ons volk verwachtte, dat het in Gode
sterkte zou vinden en onder leiding van Oranje
voor het vaderland zou doen, wat de omstan
digheden naar recht en billijkheid vorderden
Zoo sprak ook de heer Tilanus (C.H.). die het
oprecht toejuichte, dat de minister-president
de kerken van Nederland had aangespoord tot
een gebed voor den vrede.
Daarna: een nationale gezindheid, waarbij
niemand achtet wilde blijven en waarin nie
mand de regeering den noodzakelijken steun
weigerde. Niemand, niet alleen van die groe
pen. die de formatie van het nieuwe kabinet
niet met onverdeelde instemming zagen de
heer Bierema (Lib.) verklaarde uitdrukkelijk,
dat de liberalen er zich bewust van willen zijn,
dat de regeering steeds het landsbelang voor
oogen staat en dat zij zich verplicht achtte
loyalen steun aan het kabinet in zijn moeilijke
taak te verleenen doch ook van den kant
der nationaal-sociallsten. die vanzelfsprekend
de regeering niet vertrouwen, maar haar toch
de gevraagde bevoegdheden niet willen onthou
den.
En ten slotte: demonstratie van de verbon
denheid tusschen volk en weermacht. Niemano,
die niet ten volle Instemde met de maatregelen
door de regeering. getroffen; alleen de heer
Van Houten (C.D.U.), die den oorlog nu een
maal als een zonde beschouwt en daaruit de
zonderlinge consequentie trekt, dat ook de
bouw van een weermacht zonde is. liet aan-
teekenen, dat hij tegen de directe defensievoor-
stellen was.
Ditmaal een Kamervergadering in grooten
stijl. Een historische dag in de parlementaire
geschiedenis van Nederland.
Dit laatste, dat Godsvertrouwen in moeilijke
omstandigheden, teekende het meest treffend
datgene dat in deze dagen de groote meerderheid
van ons volk bezielt. Dat was het steeds terug-
keerend motief in vele redevoeringen. Zoo sprak
de Kamervoorzitter die vertrouwde, dat Gods
goedheid de werken van vernietiging opnieuw
door die des vredes zou vervangen. Zoo sprak
de premier, die uit de hymne welke ook nu nog
Toen verleden jaar September de Kamer, even
als thans telegrafisch opgeroefien in een sjwed-
vergadering te beslissen kreeg over de economi
sche bevoegdheden en de credieten, die de regee
ring voor het geval van oorlog ter beschikking
moest hebben, ontbrak wat men zou kunnen
noemen, de groote historische stijl. Het oogen-
blik was er niet naar. In München confereerden
de. mogendheden. En van uur tot uur zakte de
spanning en werd de hoop sterker, dat de vrede
ten slotte nog zou worden bewaard. Thans is de
oorlog een voldongen feit. Thans twijfelt nie
mand er aan, dat er zware slagen over Europa
zullen komen en zware dagen voor Nederland
zullen aanbreken. Spanning is er ook nu niet
meer. Was verleden jaar echter de spanning
geweken voor een zekere lusteloosheid, om zich
te verdienen in beschouwingen over dingen, die
op het moment, dat men ze uitsprak, werkelijk
reeds verleden tijd waren, ditmaal maakte de
spanning plaats voor een vastberaden rust in de
afwachting van de komende ellende.
Die stemming van rustlgen ernst sprak prac-
tisch alleen uit redevoeringen van den voorzitter
mr. van Schalk en van den minister-president, die
door de bijna voltallige Kamer bjj den aanvang
der vergadering staande en in eerbiedige stilte
werden aanhoord, doch ook uit de redevoeringen
van de fractieleiders die, toen de vergadering na
Het ss. „Groenlo groot bruto 1084 ton. ge
bouwd in 1926. van de Stoomvaart Mij. Noord
zee te Amsterdam, op reis van Bilbao naar Rot
terdam. passeerde hedenochtend Dungeness op
weg naar Ramsgate voor orders. Vermoedelija
heeft het schip van de Engelsche admiraliteit
opdracht gekregen naar Ramsgate te gaan
voor onderzoek van de lading.
Vanaf heden zal cp de naleving van Ce be
palingen streng worden gelet en onmiddcHifk
tot het opmaken van proces-verbaal en even
tueel tot Inbeslagneming van goederen wor
den overgegaan
Omtrent de politieke
dóór ons land in bet ui
conflict aan te nemen, bestaat in ons
midden geen verschil van gevoelen.
Ons land is vast besloten zijn
neutraliteit naar alle zijden met de
grootste nauwgezetheid en de vol
ledigste consequentie te handhaven.
Wü hebben van de naastliggende belli-
gerente mogendheden een verklaring ont
vangen, dat zij die neutraliteit zullen ont
zien. En wij stellen vertrouwen in den ernst
en de oprechtheid van die verklaring. De
mobilisatie van onze weermacht is dan ook
tegen niemand gericht, maar werkt ten gun
ste van allen. Zij is zeker eën plicht tegen
over onszelf, maar zij is nog veel meer een
plicht tegenover de, oorlogvoerende partijen.
De paraatheid van ons leger, en onze on-
verzettelijke wil, om iedere, ook geringste
aantasting onzer neutraliteit met alle be
schikbare middelen tegen te gaan, verschaft
hun de zekerheid en veiligheid, die zü be
hoeven.
neutraliteit en integriteit zou eerbiedi
gen, beteekenen niet meer dan verkla
ringen heden ten dage en in oorlogs
tijden nog beteekenen, en zij wer
den bovendien beperkt door de voor
waarde, dat zij alleen dan zouden
gelden, indien ook anderen .op gelijke
wijze onze neutraliteit en integriteit
zouden eerbiedigen. Hieruit volgt dat
Nederland op het oogenblk géén groo-
ter zorg heeft dan met alle energie en
vastberadenheid en met alle mogelijke
middelen schendingen van ons gebied in
de lucht te- voorkomen en als ze plaats
vinden te bestrijden. Dit Is méér noo-
<ttg dan passieve luchtbescherming te
gen de gevolgen van mogelijke schen
dingen, en méér noodig dan welke an
dere hoogstnoodzakelijke militaire maat
regelen ook.
Alleen wanneer onze actieve luchtaf
weer menschelijkerwljze gesproken per
fect is, loepen wij voortoopig het ge-
ilngste risico orp meegesleurd te wor
den in den maalstroom van dood en
verderf, die thans rondom ons aan het
kolken is geslagen.
Is deze actieve luchtafweer perfect?
Zoo Ja, dan kunnen wij zoo gerust zijn
als de toes
moet
onzer
zoo snel mogelijk tot de bereikbare per
fectie worden opgevoerd, vóór het voor
altoos te laat is.
Het afleveren van vorengenoemde soorten van
gcederen is slechts toegestaan, indien terzake
van de aflevering door af namens den leveran
cier in tweevoud wordt uitgeschreven, een af-
leveringsbewjjs. vermeldende de dagtaekenlng
ran de aflevering, de soort en de hoeveelheid
der afgeleverde goederen en den naam en het
adres van den leverancier en van dengene,
die de goederen moet ontvangen.
Het aMus in tweevoud uitgeschreven afleve-
ringsbewjjs zal op ieder exemplaar voorzien
moeten zijn van een door of namens den leve-
verancier daarop te stellen handteekening.
Van het afleveringsbewijs zal een exemplaar
door den leverancier, het andere door degene,
die de goederen ontvangt, moeten werden be
waar gedurend een termijn van tenminste drie
maanden, om dit op eerste aanvraag aan oe
bevoegde autoriteiten te toonen.
Het vervoer van de hiervorenvermelde soor
ten van goederen, is slechts toegestaan, indien
een der vorenbedoelde exemplaren van het af-
everingsbewijs de goederen vergezelt.
De minister van Economische Zaken brengt
het volgendb ter kennis van het bedrijfsleven.
De thans ingetreden internationale toestand zal
de reeds bestaande moeilijkheden voor het be
drijfsleven ongetwijfeld vergrooten. Zooals be
kend, is gedurende de laatste weken reeds een
complex van maatregelen getroffen, dat er op
gericht is aan den toestand het hoofd te bieden.
Er wordt door de betrokken instanties onafge
broken gewerkt aan het verder aanvullen van
deze regelingen, teneinde een zoo goed moge-
Hjk functionneeren van de volkshuishouding in
al haar geledingen te verzekeren. Men kan
'evenwel niet verwachten, dat aanstonds aan
alle moeilijkheden kan worden tegemoet geko
men. Om de werkzaamheden van het reeds
zwaar belaste ambtelijke apparaat niet te be
moeilijken, wordt met nadruk verzocht in ieder
geval de eerst komende dagen het telefonisch,
telegrafisch en schriftelijk contact met het de
partement tot het uiterste te beperken.
Eenige Poolsche loggers uit Gdynia, die op de Noordzee aan het visschen waren,
zijn In IJmuiden binnengeloopen en vervolgens in de Coenhaven te Amsterdam
opgelegd
het onderzoek der vijf oorlogsontwerpen in de
afdeelingen, een onderzoek, dat met het opstellen
der verslagen en antwoorden ruim vijf uren in
beslag nam, tegen half acht werd heropend, stuk
voor stuk van de grootste tot de kleinste partij
het woord voerden.
Voor de katholieke fractie sprak daarbij dr.
Deckers als volgt:
V
„Door mij zal worden medegewerkt, dat
de aan de orde gestelde wetsontwerpen,
alle verband houdende met de buitengewo
ne omstandigheden, waarin Nederland is
komen te verkeeren, met bekwamen spoed
hun staatsblad vinden.
Het wordt, mij gemakkelijk gemaakt dooi
de even ernstige als vertrouwenwekkende
woorden, dezen middag door den heer voor
zitter van den Raad van Ministers gespro
ken. Het beroep, door u, mijnheer de voor
zitter, op de Kamer gedaan, zal voor wat
trün partijgenooten en njij betreft, niet
vergeefsch zijn.
Geen volk kan de verschrikkelijke tijding
van de ontketening van den oorlog in ons
werelddeel met grooter ontzetting hebben
ontvangen dan het Nederlandsche, dat zich
in -vredelievendheid niet laat overtreffen.
Smartelijk getroffen door de berichten,
welke ons nu reeds van het terrein van den
strijd hebben bereikt, huiveren we bij de
gedachte aan den vloed van ellende, die
over Europa dreigt te worden uitgestort en
vernietigen zal wat door den gestadigen ar
beid van vele geslachten werd opgebouwd;
die rotiw zal brengen In duizendenvvreed-
zame gezinnen en het geluk van tallooze
medemenschen zal verwoesten. In dit uur
en In deze vergadering weten wij ons voor de diepte en zuiverste gevoelens van ons volk
•Wat de toekomst aan Europa ral
weten wij niet.
Wél weten wü, dat het In bange tijden als
deze meer dan ooit aankomt op die eigen
schappen van geest en karakter, die ook in ach
terliggende eeuwen onze natie in de liacheljjk-
ste oogenblikken hebben geschraagd.
De Stoomvaartmaatschappij „Zeeland" te
Vlissingen maakt bekend, dat. onvoorziene om
standigheden voorbehouden, met Ingang van
heden. 5 September, haar dienst van en naar
Engeland om den anderen dag zal worden uit
gevoerd.
Gedurende de maand September zal op de
oneven data een boot vaft Vlissingen en op de
even data een boot van Tilbury Docks vertrek
ken. Het vertrekuur, zoowel van Vlissingen als
van Tilbury Docks, is bepaald op zes uur v.m.
Bij de ernstige taak. die ten deze aan de
regeering is opgelegd, rekent zjj op de eendracht
van het volk en op de trouwe plichtsbetrachting
en toewijding van allen, die. op hoogere of
t
De Nederlandsche Zuivelcentrale. afdeeling
Zuivel, ‘s-Gravenhage. brengt ter kennis van
exporteurs van melk, boter, kaas, melkproduc
ten en caseïne, dat Ingevolge nadere bepaling
reeds Dinsdag - 5 September alle uitvoer van
deze producten moet zjjn gedekt door hetzij
een reeds afgegeven uitvoer-pertificaat. hetzij
een monopohe-overeenkomst, tevens ultvoer-
machtiging.
Exporteurs, die Dinsdag of Woensdag willen
uitvoeren en niet in het bezit zijn van een door
de centrale afgegeven uitvoer-certiflcaat. kun
nen telefonisch een machtiging aanvragen.
De centrale zal beoordeelen of de machtiging
kan worden verleend.
Wij moeten ons echter ervan bewust zijn,
dat ook al mag de geest tot den oorlog ons
gespaard blijven, niettemin groote moei
lijkheden en zware zorgen het Nederland
sche volk wachten. Laten wij aan die
moeilijkheden in een waarlijk nationale
eensgezindheid het hoofd weten te bieden
en schouder aan schouder die zorgen tor
sen, allen voor één en één voor allen.
Het is thans veel meer de tijd voor han
delen dan voor discussieeren. Naast de
weermacht die zich één kan weten met de
natie, gedragen als zij wordt door het volle
vertrouwen, zij ook het Nederlandsche volk
gemobiliseerd ter vervulling van zijn plicht
jegens het vaderland.
Elk lid van de katholieke kamei fractie
aanvaardt dezen hoogen plicht ten volle èn
als volksvertegenwoordiger én als staats
burger.
Onverdroten werkend aan de vervulling
van onze gewichtige en edele zaak, vragen
wij Ood den vrede dien de wereld niet geven
kan, het blusschen van den oorlogsbrand in
het zwaar beproefde Europa en zijn vader
lijke bescherming van het rijk der Neder
landen hier en overzee.”
men Zij zou het op prijs stellen, wanneer*
verschillende wetsontwerpen In verband staande
met de buitengewone omstandigheden waarin
w|j verkeeren, hier nog vandaag konden worden
afgehandeld.
De nationale gezindheid moge allereerst tot
uitdrukking komen In de volksvertegenwoordi
ging. Ondanks verschil van staatkundig inzicht
spreke nu meer dan ooit de innerlijke saamhoo-
rlgheid, waar het gaat om de hoogste belangen
van het land. Laten wjj onze regeering, die voor
een uiterst verantwoordelijke en zware taak
komt te staan, daarbij in klis opzichten onze
krachtdadige, onze hartelijke medewerking ver
leenen, en laten wjj alles vermijden wat haar in
haar nationaal en internationaal beleid ook
maar in het minst zou kunnen bemoeilijken.
Moge de tijd niet lang uitblijven, waarop doot
Gods goedheid de werken van vernietiging op
nieuw door die des vredes zullen worden ver
vangen.
Met het voorbeeld der vaderen voor oogen,
willen wjj ons evenwicht bewaren; rusteloos
arbeiden aan de beveiliging van wat ons
toevertrouwd is. maar tegelijk rustig zjjn
temidden van de opgezweepte golven: elk in
eigen kring doen wat ter leniging van nood
en verlichting van druk mogeljjk is. en bo
venal een diep en innig geloof bewaren in
onzen trouwen Vader in den Hemel, die ook
door nacht en stormtij de volken en perso-
wil leiden naar een betere toekomst.
Met betrekking tot het te koop aanbieden,
of verhuren van goederen en het verrichten vn
ciensten. is PRIJSOPDRIJVING VERBODEN.
Indien een burgemeester gegronde verdenking
koestert, dat een overtreding plaats vindt kan
hij den in zijn gemeente aanwezigen voorraad
van de door hem verdachte personen cf onder
nemingen voorzoover betreft de soort goe-
deren ten aénzien waarvan hij overtreding er-
moedt. zoryler eenige formaliteit doen in bezit
nemen.
Ingeval de verkoop van goederen uit den
voorraad eener onderneming geweigerd werdt,
kan de inbezitneming zonder eenige forma 1-
teit eveneens geschieden, indien de burgemees
ter de weigering ongegrond of in strijd met
bet doel dezer wet acht.
Als soorten^ van goederen, waarvan het een
ieder verboden is zich binnen een kalen'er-
week meer teyerschaffen dan hij of de troep
van personen, voor welke hij gewoon is zich die
goederen te verschaffen, daarvan gedurende
een week pleegt te verbruiken, wcr.cn aan
gewezen
rijst. rijstebloem. rystmeel, gejpalen rijst,
tarwebloem en •tarwemeel, roggebloem en rogge
meel. havermout, gort, vermicelli, macaroni en
spaghetti, maïzena. groene erwten, en spllt-
erwten, bruine boenen, witte boonen. capucij-
ners en roejjnerwten. andere soorten gedroogde
(Peulvruchten, witte suiker, basterd suiker, sla.-
olie, raapolie, boterolie en andere spijsoliën,
bak- en braadvet, margarine, koffie, koffie-
surrogaten, thee, cacko. harde zeep, zachte en
vloeibare zeep, zeeppoeder, zeepvlokken, zeep-
schilfers, waschpoeder. alle soorten kaarsen,
petroleum.
Zoo de vóorteekenen niet bedriegen, wacht
ons werelddeel en zjjn beschaving in de
naaste toekomst een nog bangere crisis dan
in de jaren tusschen 1914 en 1918 werd
doorgemaakt. En al mogen wjj hopen, dat
de rechts treeksche verschrikkingen van den
oorlog aan ons land zullen worden bespaard,
dan toch zullen wjj ons deel hebben in de
spanningen die hjj oproept, in de vernieti
ging van welvaart die hij brengt, in het
onzegbare leed, dat in allerlei vorm over
de volken komen zal.
Daarbij zullen de moeilijkheden en gevaren,
waarvoor de jongste wereldoorlog
geplaatst, niet alleen met nieuwe kracht zich
openbaren, maar ook, naar te vreezen valt, nóg
zwaarder eischen aan ons beleid en geduld en
uithoudingsvermogen stellen dan destijds het
geva' was.
Van gemeentewege wordt medegedeeld, dat
de kermis te ‘s-Hertogenbosch. die van 10^18
September zou worden gehouden, in verband
met den ernstigen internationalen toestand
niet doorgaat^
lagere plaats, buiten of binnen staatsrechtelijk
verband, tot medewerking in eenlgerlei opzicht
geroepen worden Zij is overtuigd dat het beroep
dat z*j ten dezen op heel ons volk doet, niet
onbeantwoord zal blijven. De ervaring, gedu
rende de jongste week opgedaan, zoowel in de
voorbeeldige en van een voortreffelijken geest
getuigende wuze waarop zich de mobilisatie
voltrok, als in andere symptomen die te barer
kennis kwamen versterkt haar in die over
tuiging
m onze alzijdige* onzijdigheid te
kunnen handhaven met den on-
verzettelijken wil, waarvan de Ne
derlandsche regeering in haar overtui
gend categorische verklaring heeft ge
waagd, is vóór alles noodig een krach
tige, schrikaanjagende en daardoor ten
*- opzichte van mogelijke ^phenders pre
ventief werkende actieve luchtafweer.
De eerste nieuwe wereldoorlogsdagen
hebben helaas maar al te duidelijk be
wezen, dat In de lucht de grootste en
meest direct dreigende gevaren zitten
voor de schending van onze neutrali
teit door een der oorlogvoerenden.
De officieele verklaringen, welke wij
van verschillende zijden mochten ont
vangen en die inhielden dat men onze
