ONS BLAD
Britsche vliegers bestoken
Wilhelmshaven
Gedrukte stemming
te Warschau
R
Zuid Afrika breekt
met Berlijn
Het nieuws van heden
Twee bommen
Luchtalarm te
Parijs
Binnenhof... Rióóeruial
op
Deensche stad
Grand Hotel Wientjes - Zwolle
Speciaal ingericht voor langer of korter verblijf
in crisistijd
Duitsche oorlogsbodems getroffen; oyf
Engelsche vliegtuigen neergehaald?
s 71^
Buitenhof ..DLJJERS
VREEMDE VLIEGTUIGEN
BOVEN ONS LAND
HISTORISCH MOMENT
IN OLDENZAAL
DE BAROMETER
GRIEKSCH SCHIP OP
DUITSCHE MIJN
K.L.M. HER VA T DIENST
OP INDIË
HET EERSTE FRANSCHE
LEGERCOMMUNIQUÉ
E-N-A.van ME VERDEN
ACCUia^jivuii
.DOMINIT
li rilHI IdrWli
DINSDAG 5 SEPTEMBER 1939
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
In
land
Groote luchtaanval
Uitwisseling van gezanten
Hitler naar het front
Ook Argentinië neutraal
De toestand te Berlyn
De
DEN HAAG
’n TIP VAN BOOTZ
De Duifschers zouden niet
veraf meer zyn
Duitsch afweergeschut opgesteld op een
boot op een der rivieren
Vliegtuigen in België
tot dalen gedwongen
Koning George tot de
Britsche vloot
Voorstel aangenomen met 80
tegen 67 stemmen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Poolsdhe troepen hebben bij het
terugtrekken vele dorpen
in brand gestoken
Josti in de Oostzee tier gaan;
bemanning gered
Duitseh schip tot zinken
gebracht
ACCOUNTANT, Lio ned.uniev.acc
Engelsche vliegtuigen boven
West-Duitschland
Franco kondigt strikte
neutraliteit af_
KRANTEN MET
SENSATIE KOPPEN,
verontrustende
gejaagde sfeer.
SCHUILKELDER
onder deskundig toezicht
mayonnaise
- AL 14 («5ALADE5AU5
Het Weer
Indië.
AMSTERDAM TEL.9QJ61-225Ó1
P.C. HOOFTSTR. 7 na 6 uur 2512J
de omgeving van Amsterdam
onder vuur genomen
Route&thans over Frankryk
en Italië
WILHELMSHAVEN, 5 Sept. Twaalf Engelsche bom-
-bardementsvliegtuigen van het nieuwste model hebben Maandag
avond tegen 6 uur V^ilhelmshaven en Cuxhaven gebombardeerd.
De bommen richtten, aldus het D.N.B., geen schade aan, daar de
vliegtuigen door sterk afweergeschut in hun verrichtingen belem
merd werden. Van de twaalf machines werden er, aldus het Duit
sche bericht, vijf neergeschoten. De aanvallers onttrokken zich in
Zuid-Westelijke richting aan het spervuur en zetten koers naar
Nederlandsch gebied.
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
f
te
n-
en vergaan
alle opvarenden der Athenia
over
betuigd
Ned.-
op
O
Men zie hierover verder elders in dit blad.
vas,
4
speciaal
aangelegd
ongunatige weersomstandigheden
en
De oorlog tegen Duitschland is begonnen. In allerijl wordt in het Duitsche rijk op
^vele plaatsen luchtafweerge schut in stelling gebracht
BERGEN, 4 Sept. (Belga). Twee kleine Fran-
tche jachttoestellen. die bij Qulevrain over de.
Belgische grens waren gekomen, zijn gedwon
gen bij de grensposten te dalen. De bemanning
werd geïnterneerd. Zij verklaarden, dat zij te
gen hun wil over de grens waren gekomen.
lllllllllillllllllllllllllUlllllflIllllllillllillHL
VERWACHTING: Zwakke M matigen
wind uit westelijke richtingen, gedeel-
Ijjk bewolkt, welrfig of geen regen, wei
nig verandering in temperatuur.
Zon op 6.15 onder 19.42. Licht op 20.12.
Maan op 22.23 onder 13.13. 6 Sept. L.K.
Stand op Dinsdag nar VJB.: 7«M
Vorige stand: 7634
de
van
het
bij-
berichtA,
hoe goed
I
[Amsterdam Tel 36948 - Marmxstr 425
[Deventer^ Tel 4292 - Diepenv. weg 265
TWEE EN .DERTIGSTE JAARGANG No 286
Voljens Havas hebben Duitsche vliegtuigen
gisteren het dorp Omnieluch. dat tM in?
weners telt, geheel vernield. In hetzelfde dia-
•rie't wierpen de toestellen bommen uit op de
weilanden. waarbij con groot© hoeveelheid ve®
««dood werd.
Australië en Nieuw-Zeeland beschouwen
zich ook als in staat van oorlog met
Duitschland.
STOCKHOLM. 4 Sept. (Havas). Het eerste
slachtoffer van de Duitsche mijnen ten zui
den van de Sont is het Grieksche schip
„Josti”, dat op weg was van Leningrad naar
Antwerpen. De geheele bemanning, bestaan-'
de uit 29 personen, is gered. ZU werd aan
boord genomen door de Zweedsche loodsboot
en het Finscbe schip „Poseidon".
BUENOS AIRES. 4 Sept. (Havas). De mi
nisterraad heeft een besluit dfgekondigd. be
helzende de neutraliteit van Argentinië.
door generaal Smuts ingediende
de
te
80
Van het Westfront worden nog geen mi
litaire operaties bericht.
Het Grieksche schip Josti in de Oostzee
op Duitsche mijn geloopen
de bemanning werd gered.
Vrijwel
gered.
DtStsche troepen bereiken
Oost-Pruisen.
Het ministerie voor Voorlichting te Londen
deelt mede, dat in den nacht van S. op 4 Sep
tember vliegtuigen van de Royal Air Force uit
gebreide verkenningsvluchten hebben onderno
men boven Noord- en West-Duitschland. Hun
werd geen strijd geboden door vijandelijke vlieg
tuigen. Ruim 6.000.000 exemplaren van een waar
schuwing aan het Duitsche volk werden over
een uitgestrekt gebied neergeworpen.
De Regeerlngspersdienst meldt:
Op enkele blijkbaar verdwaalde vliegtuigen,
die om ongeveer vier uur hedenochtend over
ons land, en met name in de omgeving van
Amsterdam verschenen, kon het vuur wor
den geopend.
js het dan, even tot zichzelf
komen, gesterkt door
TIP van BOOTZ
LONDEN, 4 Sept. (Havas). De Ekigelsche
Koning heeft een bemoedigingsboodschap aan
de vloot doen toekomen, waarin hjj er aan her
innert. dat hU zelf vroeger bij de marine dienst
heeft gedaan. De minister van Marine
Churchill, heeft den Koning dank gezegd en
hem verzekerd, dat de geheele vloot haar taak
met eere zal vervullen. I
De Duitsche luchtmacht heeft reeds
vele plaatsen in Polen gebombardeerd.
Het ophangen der bommen voor het
vertrek der vliegtuigen
Dinsdagmorgen om 6.30 uur is de „Torenvalk”,
gezagvoerder Kooper, van Schiphol naar Bata
via vertrokken. De route loopt over Frankrijk en
Italië. Het ligt in het voornemen de luchtver
binding Amsterdam—Batavia op regelmatige
wijze te herstellen, dus zal Donderdag a.s. het
volgende vliegtuig en Zaterdag het daarop vol
gende vertrekken.
Ook verwacht de directie der K.L.M., dat de
„Oehoe”, die sedert Zaterdag in Alexandrië
wacht op nadere orders. Woensdag binnenkomt.
Coulondre en Henderson vertrekken uit
Berlijn via Nederland naar hun land.
Jaarbeurs - Stand Na.
In den sector Pommeren werden wij na zeer
verbitterde gevechten gedwongen Bydgoszcz en
Groedziadz te ontruimen. Aan het front van
Cietsjanof en Przasnysz duurt de strijd voort.
BURGOS, 4 Sept. (Havas). Franco heeft
een decreet onderteekend, waarbij de „stride
neutraliteit'’ van Spanje wordt afgekondigd.
ken. Uitvoerig beschrijft hij de Duitsche lucht
aanvallen op militaire objecten. Uit alle ge
vechtsvliegtuigen, zoo zegt hij, glijden de bom
men en verdwijnen in de gebouwen van een
vliegveld, in de hangars, de benzinetanks en-
zoovoort. Waar zij verdwijnen stijgt terstond
een wolk van rook en vlammen omhoog.
Ooggetuigen melden volgens Reuter uit Ber
lijn, dat de bevolking aldaar noch het wilde
enthousiasme van 1914 betoont, noch uitbarstin
gen van haat of verbittering.
Een groot jantal menschen heeft geluisterd
naar de radio-uitzending van het Britsche ulti
matum. waarbij zij zlgh onthielden van blijken
van goed- of afkeuring. Er zijn geen betoogingen
gehouden in de buurt van de ambassadege
bouwen van Frankrijk en Engeland, en de daar
geposteerde schildwachten hadden niets te doen.
Volgens een officieele persoonlijkheid te
Washington is de Amerlkaansche ambassa
deur te Berlijn, Hugh Wilson, Vrijdag afge
treden uit protest tegen het binnendringen
der Duitsche troepen in Polen.
Een speciale berichtgever van de JbZ. am
Mittag” schildert den Dultschen opmarsch In
Polen, en schrijft, dat de Polen op hun terug-
tocht de eigen Poolsche dorpen in brand ste-
Van officieele zijde te Berlyn werd me
degedeeld;
Door het snelle optrekken der Duitsche
troepen zijn de Polen er niet in geslaagd
uitvoering te geven aan hun voornemen
wat door mededeelbigen van gevangenen
bevestigd is de Wart hes telling te be
houden. Ostrowo, Krotosjin en Lissa zijn
in Duitsche handen. Vanmorgen hebben
troepen uit het Rijk voor het eerst over
land Oost-Pruisischen bodem bereikt.
LONDEN. 4 Sept. (Reuter). De admiraliteit
deelt mede, dat het optreden der vloot voort
gezet WG>'dt op alle zeeën, maar dat tot dus
verre nog geen groote operaties te melden
vallen. Dover te gesloten voor de koopvaardij.
Het Britsche ministerie van voorlichting deelt mede: Hedenmiddag
hebben eenige eenheden van de Britsche luchtmacht een aanval gedaan op
schepen van de Duitsche vloot te Wilhelmshaven en Brunsbuttel, aan den
ingang van het Kielerkanaai. Verscheidene Duitsche oorlogsschepen, die in
de wateren buiten Wilhelmshaven lagen, werden door voltreffers met zware
bommen ernstig beschadigd. Te Brunsbuttel werd een aanval gedaan op
een oorlogsschip, dat langs den havendam lag, welk schip eveneens zwaar
beschadigd werd.
Gedurende de operatie, die in zeer
Werd uitgevoerd, werden onze vliegtuigen door vjjandelyke vliegtuigen
luchtafweergeschut bestookt, hetgeen eenige verliezen ten gevolge had
De Regeerlngspersdienst meldt:
Maandagavond kort na 7 uur zijn In het
uiterste noorden des lands twee buitenland -
sche militaire vliegtuigen gesignaleerd, die
zien binnen ons rechtsgebied in westelijke
McHting bewogen.
De in verschillende plaatsen verkregen ge
gevens worden verzameld en vergeleken,
ten einde te kunnen vaststellen, tot welke
fiationaliteit de vliegtuigen behoorden en de
betreffende regeering voor deze schending
van onze neutraliteit aansprakelijk te
stellen.
millliiiiillliimiilimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiuiiiiiiiiiiiiii^
PARUS, 4 Sept (Havas). Het communi
qué van den avond van 4 September
luidt: „Geleidelijk wordt op het front con
tact tot stand gebracht. De Fransche aee-
strjjdkrschten hebben zich naar de haar
aangewezen posten begeven. De luchtmaeht
verricht de noodige verkenning".
Uitwisseling van gezanten te Oldenzaal.
Het Duitsche gezantschap te 's Gravenhage
deelt mede; De Nederlandsche radio heeft
Maandagavond het bericht verspreid, dat Duit
sche vliegtuigen de Nederlandsche grens heb
ben overschreden. Dit bericht te niet juist. Mer.
heeft geconstateerd, dat deze vliegtuigen de
Engelsche lange afstands-bombardements-
vllegtuigen waren, die zich na hun vergeef-
schen aanval op Wilhelmshaven hebben kun
nen redden door over Nederlandsen gebied te
vliegen. Meer dan de helft der aan dezen bom
aanval op Wilhemshaven en Cuxhaven deelne
mende Engelsche vliegtuigen te door Duitsche
jagers en luchtafweergeschut vernield.
Het vierde communiqué van het Poolsche al-
gemeene hoofdkwartier luidt als volgt:
„In den loop van den nacht van 3 op 4 Sep
tember zijn de luchtaanvallen op plaatsjes in
de nabijheid van Warschau voortgezet, waar
door talrijke branden ontstonden en slachtoffers
onder de burgerbevolking vielen. Vanmiddag is
Warschau gebombardeerd. In den loop van gis
teren zijn talrijke steden in geheel Polen ge
bombardeerd Vandaag heeft de Poolsche lucht
macht talrijke en doeltreffende aanvallen op
vijandelijke gemotoriseerde en gepantserde een
heden in de streek ten noordoosten vanCzesto-
chowa gedaan. Zeventien vjjandelijke vliegtuigen
werden neergeschoten. De Polen verloren acht
vliegtuigen.
Aan het zuidwestelijke front duren de hard
nekkige gevechten voort. In den nacht van 3 op
4 September hebben de Poolsche troepen doel
treffende aanvallen op gepantserde eenheden
van den vijand gedaan. De vijand leed verhezen.
Dr. Colyn zal zitting nemen in de Eer
ste Kamer; dr. De Vlugt heeft zijn zetel
daarvoor ter beschikking gesteld.
De Tweede Kamer heeft verschillende
oorlogsontwerpen aangenomen; verkla
ringen van de fractieleiders tot steunver
lening aan de regeering.
K. L. M. 'hervat den dienst
BERLIJN, 4 Sept. (D. N. B.) Van he< ooste-
UJke front wordt gemeld: a
Op den weg Rhede—Briesen heeft Maandac
een Duitsch eskader vliegtuigen een colonne
Poolsche militaire voertuigen aangevallen die
op den terugtocht was. De aanval in duikvlucht
van de Duitsche bommenwerpers dwong de
Polen tot overijlden vlucht. Neergeworpen bom
men deden de Poolsche voertuigen in alle rich
tingen uiteenstuiven en richtten een heillooze
verwarring aan. Een bom viel midden in een
machinegeweemest, dat volkomen vernietigd
werd.
PARIJS, 5 Sept. (Reuter). In den af-
geloopen nacht om 3.4» uur loeiden de
sirenes in de Fransche hoofdstad de
bevolking er voor te waarschuwen, dat een
luchtaanval te verwachten was.
Om 6-40 uur werd het signaal alles 'veilig
gegeven. v
BRUSSEL, 4 Sept. (Reuter).
Volgens Belgische en Zwitsersche
journalisten, die zich nog steeds te
Berlijn bevinden, is Hitler vastbeslo
ten dat Groot Brittannië en Frank
rijk aan het westelijke front de eer
ste schoten zullen moeten lossen.
In de Wilhelm strasse wordt ver
klaard, aldus zeggen zij, dat
Duitschland zal reageeren, doch niet
xal provoceeren.
Naar het oppercommando van de Duitsche
weermacht te Berlijn mededeelt, hebben de aan
meldingen voor vrijwillige dienstneming bij de
weermacht een zoodanlgen omvang aangenomen,
dat een tijdige afhandeling.niet mogelijk was en
de betrokken bureaux tijdelijk geen aanmel
dingen meer kunnen aannemen.
Indische sultans hebben trouw
aan H. M. de Koningin en de Indische
regeering.
De Britsche kruiser Ajax heeft, volgens Ha.
het Duitsche vrachtschip Olinda voor de
monding van de Rio Grande tot zinken ge
bracht. De bemanning te gevangen genomen
en naar Montevideo gebracht aan boord van
het Britsche vrachtschip Saintgerald.
WARSCHAU, 4 (F-A-TJ- Hedenmid
dag tegen 17 uur te de grootste luchtaanval
op Warschau gericht. De Duitsche eskaders
bombardeeren verscheidene plaatsen in de
buitenwijken der stad, achtervolgd door
Jachtvliegtuigen en krachtig aangevallen
door luchtafweerbatterijen. Verscheidene
toestellen werden neergehaald. Een der neer
gehaalde machines kwam midden in een
straat terecht, tengevolge waarvan talrijke
slachtoffers vielen, wier aantal nog niet is
vastgesteld.
Dinsdagmorgen om 5.50 uur arriveerde op
het station té Oldenzaal de Duitsche gezant
uit Parijs. De Fransche ambassadeur uit
Berlijn, die reeds Maandagavond met een
specialen Dultschen trein te Oldenzaal was
aangekomen, te Dinsdagmorgen om zeven
uur niet den Franschen trein van Olden
zaal naar Parijs vertrokken, terwijl de
Duitsche ambassadeur met den anderen
trein naar zijn land te afgereted.
KAAPSTAD, 5 Sept. (Reuter).
Het parlement van Zuid-Afrika heeft
een
motie, wakrin werd voorgeateld
betrekkingen met Duitschland
verbreken. aangenomen met
tegen 6 7 stemmen.
Men seint ons uit Warschau d.d. 4 Sept.:
Het grootste deel der Duitsche weermacht is
in Pommeren geconcentreerd. Daar zijn Bye!-,
geszez, Ciechanow, Grudziondz en Przasnysz
bezet.
Poolsche cavalerie is hedenavond Oost-Prul-
sen binnengerukt.
De Duitschers bombardeerden een vluchtelin-
gentrein uit Czenstochowa. Alle vensters wer
den verbrijzeld. Het aantal dooden en gewon-
e’en te onbekend.
Duitschers inkwartlerden manschappen en
paarden in het vermaarde klooster Jasna Gora
in Czenstochowa (het Poolsche ..Lourdes').
Monniken brachten het 'wonderbaar beeld der
Moeder oods in veiligheid. Het religieuze besef
van het Poolsche volk is diep gekwetst.
24 Polen op de Westerplatte verdec4gen zich
reeds vijf dagen tegen enkele Duitsche divisies
Tallooze vrouwen en meisjes vertrekken naar
het front ter verpleging der soldaten.
De stemming ïn Warschau gedrukt.
De stemming In Warschau is gedrukt. De
Duitschers stjgn niet veraf meer. Overal wor
den zandzakken aangebracht.
Benzine verkoop te verboden.
Hedenmidoag vier uur volgde een zwaar
bombardement van Warschau. Brand- en gas
bommen werden geworpen.Vier huizen en een
legerwerkplaats raakten in brand. Vele huizen
werden beschadigd. Er vielen tallooze cooden
en gewonden.
De tramremise werd vernietigd. Aan het Oost-
station van Warschau is een sanitaire trein
met Roode Kruisteekenen getroffen. De voor
stad Praga werd getroffen door een gasaanval.
Duitschers confiskeerden overal den oogst. Vee
en levensmldcelen worden naar Duitschland
gezonden
STOCKHOLM, 4 Sept. (Havaa) Een
vliegtuig heeft twee bommen op de Deen-
ache stad Esbjerg geworpen. Een huis werd
aanzienlijk beschadigd, terwijl twee dooden
en drie gewonden vielen. Volgens de „Af
tonbladet” heeft merr gisteren zeven Duit-
ache bombardementsvliegtuigen waargeno
men, die boven de Oeresund in noordelijke
richting vlogen.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
„Munch, de Deensche minister van Buiten-
landsche Zaken, neeft vandaag den Dultschen
gezant ontvanger, en hem medegedeeld, dat te
gen 17 uur een vliegtuig twee bommen op de
Deensche stad Esbjerg heeft laten vallen, waar
door een huls verwoest werd. De nationaliteit
van het vliegtuig kon niet worden vastgesteld.
De bomscherven zullen onderzocht worden.
De Duitsche gezant heeft onmlddellljk duide
lijk verklaard, dat hier in geen geval sprake was
van een Rjjksvliegtuig, omdat het Duitsche
luchtwapen van den Fuehrer order heeft gekre
gen tot eiken prijs het gebied der neutrale sta
ten te eerbiedigen. Ondertusschen is geconsta
teerd. dat geen enkel Duitsch vliegtuig over
Jutland heeft gevlogen.
Dit feit is onmlddellljk ter kennis van
Deensche regeering gebracht. Het werpen
dezen bom moet ongetwijfeld beschouwd wor
den als een ultdaglngspoging van Engeland en
door het publiek gelaakt worden.”
Havas seinde later nog, dat vier bommen ge
worpen zijn, waarvan er slechts een ontplofte.
Er zouden tien gewonden zijn, van wie vier
ernstig.
Uit het hoofdkwartier van den Fuehrer werd
bericht; Hitler te op weg naar het front van
ochtend over de grens van den Poolschen cor
ridor gekomen. In den vroegen middag berelk-
te hij bij Kulm den WelchseL waar hij
overtrekken van de Duitsche voorhoede
woonde. De hulzen in de steden en dorpen,
waardoor HiUer kwam, waren met bloemen en
hakenkrutevlaggen versierd. Bij aankomst van
den Fuehrer luidden de kerkklokken.
