DKW
OOG OM OOG
de
van
JAND OM TAND
>1
Cultureele zorg voor gemobiliseerden
Wijziging
vestigingswet
ONZE HANDEL IN
OORLOGSTIJD
BAJRNETT’s
WEK UW LEVER-GAL OP
HET MILITAIR VERLOF
Kerkelijk Leven
K.R.O. REEDS GEREED
Een zonderlinge Duitsche
beschouwing
OPENING DER STATEN-
GENERAAL
VRIJDAG IS SEPTEMBER 1939
BENOEMINGEN
BENOEMINGEN
Rouleeren lectuurkisten
Interneering eventueele
oorlogsvluchtelingen
Tegen afgifte van den verlof pat
worde geldig plaatsbewys
verstrekt
Prinselyk Paar zal de Koningin
vergezellen
Graanvervoer naar
Nederland
Bescherming van onze
koopvaardijschepen
c
l
F
1
Één liter
op 15KJ4.
DUITSCHE DUIKBOOT
PRAAIDE DE WESTERNLAND
PRINS BERNHARD BEZOCHT
ZUID-LIMBURG
Vermist lid der bemanning
gevonden
BEPERKING SCHEEPVAART
DOOR ORANJESLUIZEN
COMMISSARISSEN AFVOER
BURGERBEVOLKING
LONDON BUY GIN
NIEUWE MIJNENVEGERS
OP STAPEL
Waarschuwing tegen
mijnengevaar
Vrijwillige burgerlijke
dienst
Benzine-besporing
gebiedend noodzokeliikl
Bij de paters Augustijnen
K.L.M.-PILOOT KLEIN
VRIJGELATEN
DE RAMP VAN DE
„VAN EW1JCK”
Plannen, welke onder leiding van
Anton Sweers ten uitvoer
worden gelegd
Soepele regeling voor waarnemend
beheerder van kleinbedrijf
Schouwen en Duiveland, Tholen
en Zuid-Beveland er voor
bestemd
BLIJFT VANAF
NIEUWBENOEMDE
KAMERLEDEN
Wekelijksche radios
uitzendingen
Bij de Paters Jezuïeten
Steenkolenvoorziening
van ons land
DISPENSATIE VOOR WOL
INGETROKKEN
Afscheid missionarissen te Katwijk
(Van onzen Haagschen redacteur)
als
zich
s-GRAVENHAGE. 14 Sept. In Munsliiiting
in
KRO,
bont
I
en
i
sterdam vertrokken is en de
hebben.
Clearingkoersen
IS September
I
I
Woensdag heeft de sleepboot „Stenotr” van
de firma Wijsmuller te Den Helder aangeoraci.
het stoffelijk overschot van een der vermist*
leden van de bemanning van de „Van Ewyck'
l.L van den nofmeester-zeemilicien S. C. van
Steenklster. Het stoffelijk overschot werd naai
het marine-hospltaal te Den Helder vervoer.,
en zal te Vlisslngen ter aarde worden besteld
De hoofdingenleur-directeur van den Rijks
waterstaat in de directie Noord-Holland maakt
bekend, dat ten behoeve van het herstellen van
de sluisdeuren van de groote middenschutsluls
van de Oranjesluizen te Schellingwoude, te be
ginnen met Zaterdag 23 September, de scheep
vaart tot nadere aankondiging (vermoedelijk tot
Het regeeringscommissariaat voor den vrlj-
willigen burgerlijken dienst deelt mede:
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
alsnog benoemd tot commissarissen af voer bur
gerbevolking mr. R. G. A Höppener, wethoude.-
tc Roermond; Tnr P M J. L Janssen, wethou
der te Maastricht en P. N. L. Staal, oud-onder-
directeur van de N. V. Philips’ Gloeilampen
fabrieken te Eindhoven.
De Regeerlngspersd lenst deelt het volgende
mede:
deelt
welke
Vrijdagmiddag te drie uur zullen de missio
narissen te Rotterdam met de „Java” naar him
missie vertrekken.
Naar wij vernemen zal het Prinselijk Paar
Dinsdag H M de Koningin vergezellen bij
de opening van de vereenlgde zitting der
Staten-Generaal. Dit is de eerste keer, dat
Prins Bernhard de plechtigheid in de Rid
derzaal bijwoont.
i
i
de programma-afdeeling,
wekeljjk-
De K.
Naar „De Nederlander" verneemt, zullen op
de werven der firma Smit Co. te Kinderdijk,
lp opdracht van de Ned. regeering, twee nieuwe
mijnenvegers op stapel worden gezet, waarvan
er een zal dienen ter vervanging van den ver
ongelukten mijnenveger „Willem van Ewjjck'’,
terwjjl de andere als een uitbreiding aan onze,
sterkte zal worden toegevoegd.
De automobiel met het
laagste brandstofver
bruik blijft de DKW
wagen.
Levering direct uit voor
raad zonder nrijsver-
arderfng.
30 December) in dien zin zal worden beperkt
dat slechts met de halve lengte van deze mlu-
denschutAluis zal kunnen worden geschut. j
Gedurende dien tijd zullen in de Oranjesluizen
schepen met een breedte van ten hoogste 17,71
M. tot een lengte van 40 M met een breed tJ
van ten hoogste 13.00 M. tot een lengte van j
64 M. en met een breedte van 9.20 M tot een
lengte van 68 M. geschut kunnen worden.
Op voordracht van den hoogeerw. Pater Pro
vinciaal der Paters Augustijnen heeft Z. H. Exc.
de Bisschop van Haarlem Mgr. J. P. Huiberg,
met ingang van 15 Sept, eervol ontslag verleend
aan den weleerw. Pater' Cyprianus Hildebrand
O.E.S.A., kapelaan van de parochie St Rita te
Amsterdam, en als diens opvolger benoemd den
weleerw. Pater Chrysologus Duvergë O.EB.A.
kan
ligt
en Duiveland.
Het scheen gewenscht een regeling als hier-
voren bedoeld, volledigheidshalve ook van toe
passing te doen zijn gedurende een z.g. „sper
tijd".
De Minister van Economische Zaken
mede, dat is ingesteld een commissie,
hemzelf of In zijn plaats den directeur van het
Rijkskolenbureau van advies kan dienen inzake
alle vraagstukken met betrekking tot de toe
passing der Distrlbutiewet 1939 op vaste brand
stoffen. Tot voorzitter der commissie is be
noemd rm. dr. ir J. A. M. van Buuren, terwijl
als secretaris is aangewezen dr. H. van Blan-
kenstein. De commissie is gevestigd Bezuiden-
houtscheweg 30 te 's-Gravenhage
Wellicht ten overvloede vestigt de minis
ter van Defensie er de aandacht van com
pagnies-, batterij-, eskadrons-, detache-
ments- en overeenkomstige commandanten
op. dat aan de met verlof vertrekkende
militairen een afzonderlijke verlofpas moet
worden verstrekt voor elk te bezigen ver
voermiddel, geldig zoowel voor de heen-
als voor de terugreis.
De Minister van Economische Zaken deelt
mede, dat de Directeur van het Rijkskolenbu
reau aan alle hem bekende verbruikers met een
jaarverbruik van meer dan 500 ton aan vaste
brandstoffen of een daarmede gelijk te stellen
hoeveelheid fabrieksturf, een vragenlijst ter in
vulling heeft doen toekomen, teneinde een Juist
overzicht te verkrijgen van de-aanwezige voor
raden van, alsmede van de behoeften aan vaste
brandstoffen hier te lande.
Voor zoover hiervoor In aanmerking komende
verbruikers een dergelijke vragenlijst tot op he
den niet mochten ontvangen, wordt dezen in
hun eigen belang aangeraden hiervan ten spoe
digste bericht te geven aan het Rijkskolen
bureau, Camegielaan 12 te 's-Gravenhage.
en u xnlt morgens uit bed springen,
o gereed om bergen te vernetten.
lederen dag moet uw lever een liter iever-gal in uw
ingewanden doen vloeien. Wanneer deze stroom van
lever-gal onvoldoende is. verteert uw voedsel niet,
het bederft. U voelt u opgeblazen, u raakt verstopt.
Uw lichaam is vergiftigd, u voelt u beroerd en
ellendig, u ziet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmidde
len. U moet CARTER S LEVER-PILLETJES nemen
om deze liter lever-gal vrij te doen vloeien en u
zult u een geheel ander mensch voelen. Onschade-
Itjk plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever-
gal te doen vloeien.
Eischt Carter s Lever-Pillatjes b(j apothekers en
drogisten, f. 0.75.
Naar de K LM. telegrafisch uit Calcutta ver
nomen heeft, is de K.L.M.-plloot Klein, die al
daar door de Britsch-Indische autoriteiten we
gens zijn Duitsche nationaliteit was geïnter
neerd. vrijgelaten.
De heer Klein bevindt zich reeds op weg naar
Batavia.
Z.K.H. Prins Bernhard heeft Donder
dag namens H. M. de Koningin een be
zoek gebracht aan Zuid-Limburg.
Het sa, „Westernland’’ van de HollandAme-
rika-Ljjn is, naar de gezagvoerder, de hee»
Koster, bij aankomst te New-York mededeelde
onderweg door een Duitsche duikboot gepraald
De kapitein verklaarde, dat de duikboot in de
nabijheid van het schip aan de oppervlakte Ver
scheen. Nadat groeten waren gewisseld, kon d-’
„Westemland” de reis vervolgen.
Bi) de Tweede Kamer is ingediend een wets
ontwerp tot wijziging der Vestigingswet klein
bedrijf 1937.
Aan de memorie van toelichting tot dit wets
ontwerp is het volgende ontleend:
Nu in verband met de huidige buitengewone
omstandigheden talrijke ondernemers en be
heerders Van inrichtingen, waarin een tak var
detailhandel, ambacht of kleine nijverheio
wordt uitgeoefend, ten aanzien waarvan de ves
tigingswet kleinbedrijf 1937 toepassirs? vindt,
in werkelijken militairen dienst geroepen zijn
is gebleken, dat zich terzake van de vervan
ging van de betrokkenen moeilijkheden voor
doen, o.m in verband met den wetteljjken eisch
dat slechts personen, die aan de gestelde ves
tigingseischen voldoen, daarvoor in aanmerking
komen. Verder zou vasthouden aan dergelijke
vestigingseischen bij voortzeting van het be
drijf, Ingeval van" heropening van zaken, welke
gesloten zijn in verband met opkomst in wer
kelijken dienst van den ondernemer, op ernsti
ge bezwaren sluiten.
Teneinde deze moeilijkheden te ondervangen
en tevens een behoorlijke naleving van de wet-
teljjke voorschriften te verzekeren, heeft de
minister van Economische Zaken gemeend de
totstandkoming van een algemeene voorziening
B voor gevallen als deze te moeten bevorderen
welke is nedergelegd in een nieuw in de vestl-
gingswet kleinbedrijf op te nemen artikel.
Importour «oor NodoHond: f 1035.-
HART NtBaglG ENGREtVl N. V.Pwkrtr.ri »1, O- Hu|
De voorzitter van het Centraal Stembureau
heeft in de vacature, ontstaan door het niet
aannemen van zijn benoeming door dr. H. Co-
Uin, tot lid van de Tweede Kamer benoemd
Verklaard mr. J. A. de Wilde te 's-Gravenhage.
ïn de vacature, ontstaan door het bedanken
■Is lid door dr. W. de Vlugt, la tot lid van de
Eerste Kamer benoemd verklaard de heer T,
Nauta. te Dantumawoude.
Naar wy vernemen zal de heer Nauta deae
benoeming niet aanvaarden, ten einde de be
noeming van dr. Coljjn tot Eerste Kamerlid
mogeiijk te maken.
Aan de eerstgenoemde uitzendingen zal o.m.
de Kon. Militaire Kapel medewerken en van
tijd tot tijd ook de gemobiliseerden zelf met
nummers, die tevoren ergens in den lande on
der de militairen zijn opgenomen. De wekeiyk-
sche rubriek „Nederland paraat” beweegt zich
weer op ander terrein. Met de reportagewagen
van den K.R.O. zullen populaire reportages
worden vastgelegd en Dinsdagsavonds worden
uitgezonden over onderwerpen, die op het
oogenblik de aandacht hebben, zooals inrich
ting en werkwijze van mijnenvegers en mijnen
leggers, luchtverdediging, grensrecht enz.
Voor de militairen in Hilversum en omgeving
biedt de K.RO. In zijn studio gastvrijheid tij
dens de bonte avonden op Zaterdag en verder
bij de klassieke concerten. Hiermede Is reeds
een begin gemaakt en het is opmerkelijk, hoe
de goede muziek onder de gemobiliseerden
wordt gewaardeerd. Dit bezoek aan de studio
moet tevoren via den groepscommandant wor
den aangevraagd; bovendien is hiertoe een or
ganisatie te Hilversum in voorbereiding.
Naar het Handelsblad verneemt, zullen in de
kamende weken zoo mogelijk alle Nederlandsche
koopvaardijschepen uitgerust worden met para
vanes. d wz. beschermingsmiddelen tegen drij
vende mijnen. De passagiersschepen komen het
eerst aan de beurt.
Reeds twee mallbooten. op weg naar Ned. In-
dië. zijn met deze kostbare toestellen uitgerust.
Het zijn de „Oranje” die 4 September van Am
sterdam vertrokken Is en de „Dempo”. die
Woensdag van Rotterdam is uitgevaren
aan het bericht omtrent het voornemen, enkele
Zeeuwsche eilanden in te richten voor internee-
ring van eventueele oorlogsvluchtellngen.
worden gemeld, dat het in de bedoeling
hiervoor de eilanden Schouwen
Tnolen en Zuid-Beveland te bestemmen.
De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft
de voorbereiding van deze aangelegenheid op
gedragen aan een kleine commissie, bestaande
uit Staatsraad mr. j. B. Kan. voorzitter, mr. dr.
K. J. Frederiks. secretaris-generaal van het De
partement van Binnenlandsche Zaken, den gep.
generaal-majoor De Jongh en de chef van de
afoeeling Ai m wezen van het Departement van
Binnenlandsche Zaken, mr. A. J. Rosman.
Deze commissie heeft reeds verscheidene be
sprekingen te dezer zake gehouden.
verzorgen van plaatselijke soldatenavonden in
den lande. Hier Immers ligt een taak voor de
oudere leden der jeugdvereenigingen, terwijl de
Jongeren weer op ander terrein werkzaam kun
nen zijn ten behoeve der gemobiliseerden. Daar
toe zouden, volgens de gedachte van den heer
Sweers, teekenaars opdracht moeten ontvangen
kinderspeelgoed, gebruiksvoorwerpen enz. te
ontwerpen, welke de Jeugdige leden kunnen
vervaardigen ter distributie in de gezinnen der
soldaten.
Ook aan de jeugdleiders, die zelf In dienst
zijn, wordt materiaal toegezonden, opdat zij
ieder in eigen kring het initiatief kunnen ne
men tot het organiseeren van ontspannings- en
ontwikkelingsbjjeenkomsten.
De Regeeringspersdienst meldt
De minister van Defensie verzoekt de di
recties van de onderscheiden tramwegmaat-
schappijen, alsmede de ondernemers van
autobus- en bootdlensten, militairen, die
aanvangende 16 September as. met perio
diek verlof vertrekken, voor Rijksrekening
te vervoeren zoowel voor de heen- als voor
de terugreis. Aan voornoemde militairen
wordt voorloopig een eenvoudige verlofpas
verstrekt, welke geteekend moet zijn door
den compagnies-, batterij-, eskadrons-, ae-
tachements- of overeenkomstigen comman
dant. Verzocht wordt tegen afgifte van
dezen verlofpas een plaatsbewijs voor heen-
en terugrit (-vaart) met ’n geldigheidsduur
van meer dan een dag te willen verstrekken.
Verrekening geschiedt door het departe
ment van Defensie.
De luitenant-kolonel. commandant van de
groep 's Gravenhage van de Vesting Holland,
vestigt de aandacht van de bevolking op de
mogelijkheid van het aanspoelen van mijnen.
Hij waarschuwt een ieder, aangespoelde mijnen
niet aan te raken. Tevens verzoekt hij iedereen,
die een aangespoelde mijn aantreft, dit ten
spoedigste te melden aan de dichtstbijzijnde
kust wachtpost. Bij aanspoelen van een mijn in
een watergebied, waar geen kustwachtstation
gevestigd is. moet deze mededeeling worden ge
daan aan den burgemeester ter plaatse.
De voorgestelde regeling komt hierop neer,
dat dien ondernemers, die zelf of wier be
heerders in het eerstbedoelde geval verkee-
ren, een bijzondere vergunning zal worden
verleend, welke hun toestaat, een waarne
mend beheerder in dienst te nemen, die
niet aan de vastgestelde vestigingseischen
behoeft te voldoen. Een waarnemend be-,
heerder zal evenwel niet langer dan tot het
tijdstip van terugkeer tot den normalen toe
stand als zoodanig werkzaam kunnen blij
ven. Op gelijke wjjze zal den ondernemer,
die zijn zaak heeft moeten sluiten in ver
band met zijn opkomst in werkeiijken
dienst, worden vergund de door hem ge
staakte bedrijfsuitoefening na terugkeer uit
werkelijken dienst te hervatten.
Het regeeringsbureau voor den invoeg van
granen heeft het m.s. „Alphard”. groot bruto
5483 ton. van Van Nievelt Goudriaan Co.
te Rotterdam bevracht voor het vervoer van
graan uit Argentinië naar Nederland. Ook het
s.s. „Eiberger.", groot bruto 4801 ton. van Fur
ness Scheepvaart en Agentuur Mij. te Rotter
dam werd bevracht voor graanvervoer van Mon
treal naar Nederland.
Verschillende andere Nederlandsche schepen
zullen eveneens voor graanvervoer naar Neder
land bevracht worden.
Intusschen heeft de K.R.O. zijn pro
gramma voor de gemobiliseerden» reeds ge
reed. Er komen, naar de heer H. Schaf
fers, leider van
ons mededeelde, twee geregeldfe
sche uitzendingen: Zondagsavonds
R.O. in de cantine bjj Leger en Marine”
8.15 tot 9.15 uur, een bont programma,
amusement van het goede en betere soort
voor de militairen en verder eiken Dins
dagavond van 7.35—8 uur een radio-ru-
briek „Nederland Paraat” voor burgers
militairen.
In verschillende kringen blijkt eenig misver
stand te bestaan omtrent taak en doelstelling
van den vrjjwilllgen burgerlijken dienst.
De bedoeling is geenszins, dat bemiddeling
wordt verleend bij de voorziening in de openge
vallen plaatsen van hen. die onder de wapenen
geroepen zijn, vooraoover door de openbare ar
beidsbemiddeling daarin kan ^worden voorzien
Intusschen zijn er verschillende functies, waar
van de vervulling in den regel niet mogelijk Is
langs den weg der gewone arbeidsbemiddeling
Het regeeringscommissariaat is doende (por
deze functies bepaalde voorzieningen te treffen.
Voor Ingenieurs en architecten is een regeling
getroffen met het „Bureau 1939". dat door het
Koninklijk Instituut van 'Ingenieurs tezamen
met de vereeniging van Deutsche ingenieurs
wordt beheerd. Dit bureau, dat gevestigd is
Prlnsessegrjcht 23 ’s-Gravenhage. stelt zich
ten doel bemiddeling te verleenen bij de voor-
Z. H. Exc. Mgr. J. P. Huibers. Bisschop van
Haarlem heeft met ingang van 18 September
benoemd töCkapelaan te Amsterdam (H. Ign.)
den WE. Pater A. Timmers SJ„ tot assistent
te 's-Gravenhage (H. Theresia v. Av.) den W E.
Pater F. A. Huygen S.J., tot assistenten te
's-Gravenhage (O. L. Vr. Ono. Ontv.) de WE.
Paters P. F. Lodders S.J. en C. F. van Meeren-
donk S.J., tot assistent te Rotterdam O. L. Vr.
Onb Ontv den WK. Pater Ch Th B Hanckx
8J.
De mobilisatie in Nederland is al weer
twee en een halve week oud. Zoo heel lang
zal het niet meer duren, of de nieuwe situ
atie is, precies als in 19141918, als „nor
maal” te beschouwen. Dit öcteekent. dat de
dagen weken, de weken maanden, de maan
den wellicht jaren worden. Het is duide
lijk, dat men hiermee rekening dient te
houden en tot de voorzieningen, die voor
het leger te velde noodlg zijn, behoort stel
lig niet in de laatste plaats het scheppen
van behoorlijke afleiding en ontspanning
voor de mannen, die ver van gezin, familie
en omgeving, hun vrjjen Hid moeten pas-
seeren.
Wij hebben dezer dagen reeds bericht,
dat door de Interdiocesane Jeugdcommissie
een groep menschen naar voren is gebracht,
die deze aangelegenheid onverwijld ter
hand zal nemen. Gevormd is de Kath. Nat.
Commissie tot ontspanning en ontwikke
ling van Militairen, waarin zitting hebben
Koersen voor stortingen op IZ
1939 tegen verplichtingen luidende in: Relcha-
marken f 75,5«; Uree «M.
ten doel bemiddeling te verleenen bij de
voorziening in functies, welke door het onder
de wapenen komen van Ingenieurs en architec
ten tijdelijk zijn opengevallen.
Zij die bereid zijn, zich daartoe besenikbaar
te stellen, worden verzocht zich rechtstreeks
aan het bureau op te geven.
Maatregelen zijn In voorbereiding om ook
voor andere functies soortgelijke regelingen te
treffen. Nadere mededeelingen zullen daarom
trent binnenkort worden verstrekt.
Aan organisaties, waarvan te verwachten Is.
dat zij op eenlgerlei wijze te dezen behulpzaam
kunnen zijn, wordt verzocht zich op te geven
aan het Regeeringscommissariaat, Binnenhof
19, 's-Gravenhage.
Onder leiding van Anton Sweers zal een
kleine groep het land rondtiekken om over
al voor de gemobiliseerden, in de steden
zoo goed als op het land, in eenvoudige
lokaliteiten, desnoods op de deel van een
boerderij, voor de ingekwartlerde man
schappen, met eenvoudige middelen too-
neelvoorstellingen te geven of avonden van
ontspanning of ontwikkeling te organisee
ren. Reeds zijn Nederlandsche auteurs bezig
hiervoor een speciaal repertoire samen te
stellen. Opdracht werd hiertoe verleend
o.m. aan Witn Snitker, Herman Divendal en
Gottfr. Bomans. Naast de opvoering van
één-acters staan zang en declamatie op
het program.
Vooral de zang is een belangrijke factor.
Getracht zal worden geheel gratis een bun
deltje soldatenliederen, getiteld b.v. „Het
leger zingt” uit te geven, terwijl de mede
werking is verkregen van den KRO, welke
door het vastleggen op gramofoonplaten en
uitzenden via de radio, tot het popularisee-
ren dezer soldatenliederen kan bijdragen.
Tenslotte zou een beroep op de Jonge in-
tellectueelen moeten worden gedaan voor het
houden van voordrachten en lezingen voor de
gemobiliseerden, die hier belangstelling voor
Alle krachten, die zich dienstbaar willen
stellen voor cultureel werk onder de gemobili
seerden. zullen zooveel mogelijk van uit een
centraal punt worden ingeschakeld, terwijl aan
de bestaande plannen onverwijld uitvoering zal
worden gegeven.
De minister van Economische Zaken heeft
bekend gemaakt, dat hij overeenkomstig de
Wolbeschikking 1939, zooals deze thans is ge
wijzigd. de dispensatie met ingang van heden
intrekt voor zoover betreft ruwe Jgewasschen
en ongewasschen) wof
Van 14 September af is het derhalve ook aan
bij het Rijksbureau voor wol ingeschreven on
dernemingen verboden ruwe (gewasschen en
ongewasschen) wol te verkoopen. te koopen, te
verwerken, te bewerken, te doen verwerken, te
doen bewerken of af te leveren zonder daartoe
van den directeur van dat rijksbureau verkregen
schriftelijke vergunning.
y—e harde wet van „Oog om oog en
I 1 tand om tand”, die de tijden van
het Oude Verbond bcheerschte en
door Christus vervangen werd door de
wet van liefde en barmhartigheid, vormt
thans weer den stelregel voor de oorlog
voering, en daardoor wordt bewezen, dat
er sinds 1914 minder veranderd is in den
geest der leiders dan enkele incidenteele
edelmoedigheidsdemonstraties gaarne
zouden willen doen gelooven. Zoo lang
de snelle opmarsch der Duitschers in
Polen vlotte, was men van Duitsche zijde
bereid hulde te brengen aan den moed
der Polen, die al bijzonder sterk aan den
dag is getreden bij de langdurige verde
diging der Westerplatte tegen een ge
weldige overmacht. Toen de strijd in
Polen echter een minder voorspoedig ver
loop voor de Duitschers scheen te zullen
krijgen tengevolge van de weersomstan
digheden, de modder en vooral de dap
perheid der zich tot het uiterste verzet
tende Polen, werden de- Poolsche leiders
door de Duitschers niet alleen misdadig*
maar ook nog onbekwaam genoemd. Zoo
lang het verzet der Poolsche strategen
scheen te falen, waren zij dus bekwaam,
en zoodra het succes scheen te hebben,
werden zij onbekwaam. De Duitschers
gaven zich daarmee geen fraai brevet
van bekwaamheid. Het gaat hier net als
met Chamberlain, die in September vorig
jaar, toen hij te München voor de Duit
schers zwichtte, door Duitschers haast
nóg enthousiaster werd bejubeld dan de
Führer zelf, maar die nu door diezelfde
Duitschers verguisd wordt als Duitsêh-
lands staatsvijand no. 1. Wij zouden
voor zulke waardeeringswisselingen de
schouders kunnen ophalen, indien zij niet
gepaard gingen met ernstige wijzigingen
in de oorlogvoering. Zoo heeft het groote
hoofdkwartier van den Führer thans
aangekondigd, dat voortaan met aüe ter
beschikking staande griddelen tegen de
Polen zal worden opgetreden en open
steden en de burgerbevolking, welke door
hem gerekend worden tot het strijdge
bied. niet meer zullen worden ontzien, in
tegenstelling met de eerste orders van
den Führer, welke volgens de Polen
echter niet werden opgevolgd. De Duit
sche legerleiding meent hiertoe gerech
tigd te zijn op grond van het beweerde
optreden van Poolsche franctireurs, van
gruwelen, die door Polen aan in Polen
wonende Ddltschers zouden zijn bedre
ven, en van de deelname der burgerbe
volking aan de verdediging van War
schau. Zelfs indien het onomstootelijk
zou vaststaan, dat Poolsche franctireurs
op Duitsche soldaten hebben geschoten
en dat Poolsche onderdanen hun haat
tegen de Duitsche indringers zouden
hebben gekoeld aan Duitsche burgers in
hun land iets wat onder de gegeven
omstandigheden wel verklaarbaar, maar
niet te billijken zou zijn dan nóg
zou de Duitsche legerleiding niet h'et
recht hebben de aanvankelijk aanvaarde
internationale rechtsregelen ten aanzien
van de oorlogvoering te laten varen.
Immers, men heeft niet het recht on
recht met onrecht te vergelden.
Datzelfde geldt ook voor de blokkade
door Engeland en de voorgenomen
contra-blokkade door Duitschland, waar
bij de rechten van de neutralen leelijk
in het gedrang dreigen te raken. Maar
zooals gezegd, van recht en rechtvaar
digheid wil de huidige oorlogvoerende
wereld niet méér weten dan haar in een
bepaald geval lief is en voor haar be
langen dienstig lijkt. Het gaat thans oog
om oog en tand om tand en alleen de
onzijdige volkeren kunnen en moeten de
fakkel van het recht en de liefde en den
vrede, die uit deze befde wordt geboren,
hoog en helder brandend houden voor de
komende geslachten.
Rector Jos. v. Campen te Ginneken, A. P.
J. Duynstee te Den Haag. Majoor W. v.d.
Made, legeraalmoezenier te Vught, Jos.
Veldman te Utrecht, Anton Sweers te Bus-
sum en namens het RK. Werklieden Ver
bond H. J. Kuiper.
Anton Sweers, de leider van het Tooneelfonds
„Ons Leekenspel”, die bU het uitwerken en
verwezenlijken der plannee zonder twijfel een
belangrijke rol zal spelen, hebben wij gevraagd
In welke richting en hoe men denkt te gaan
werken.
De heer Sweers deelde ons mede, dat „Ons
Leekenspel”, in samenwerking met de boven
genoemde commissie, reeds een begin heeft ge
maakt met d» uitwerking van het navolgend
plan.
Allereerst het verzamelen van materiaal
waaruit de jeugdgroepen kunnen putten tot het
13 September had in het Missiecollege Sint
Willibrord te Katwijk aan den Rjjn een tref
fende plechtigheid plaats.
vijf paters Minderbroeders vertrokken van
hier uit naar hun Missiegebied. Pater Hunger
Bult O.F M. uit Gaasterland, Pater Leonorus
Schoorl O.F.M. uit Llsse en Pater Terentianus
Seezink uit Voorburg met bestemming het Apos
tolisch Vicariaat van Luanfu In China, de Pa
ters Sanctes Molenkamp OFM uit Oegstgeest
en Maternus Dassen OFM. uit Maastricht met
bestemming de Apostolische Prefectuur van
Kiangchow in China.
Om half tien werd in de ka[>el een plechtige
Hoogmis opgedragen door den weleerw. Pater
H. Bult met assistentie van de Paters L.
Schoorl en S. Molenkamp resj>ectieve!kjk als
diaken en subdiaken.
Na de plechtige Hoogmis had het kerkelijk
afscheid plaats.
De uitreiking der Mlssiekrulsen werd ver
richt door den hoogeerw. Pater Prudentlus van
Leusden O FM.. Provinciaal van de Ngderland-
sche Minderbroeders met assistentie van de
Z.E.PF. Dr. Isaias Onings O.F.M.. rector van
het Missiecollege, en Agnus Ambrosius O.F.M.,
Procurator der Missles.
Alvorens tot de uitreiking der kruisen over
te gaan sprak de hoogeerw. Pgter Provinciaal 'de
jonge missionarissen als volgt toe.
Hoewel verschillende gevoelens bij een af
scheid van missionarissen en zeker in de hui
dige omstandigheden zich aan ons opdrin
gen, is het toch een gevoel van dankbaarheid
en vreugde dat alles overstemt.
Dankbaarheid om de heilige roeping tot het
kloosterleven en priesterschap en de groote uit
verkiezing tot missionaris.
Dankbaarheid om de vele genaden waardoor
deze roeping is ontkiemd en gegroeid. Vreugde
om het offer, dat we mogen brengen. Vreugde
om te mogen brengen in de vreemde missiën
datgene wat onze beschaafde wereld versmaadt:
de leer en de liefde van Christus.
Na deze woorden van den Hoogeerw. Pater
Provinciaal werden de zendbrieven voorgelezen,
de Mlssiekrulsen gewijd en aan de Missionaris
sen ultgèrelkt.
Hierna brachten de Missionarissen hun groet
aan Moeder Maria Sterre der Zee en Vader
Franciscus. baden het reisgebed en na den ze
gen met het Allerheiligste trokken de Jonge
missionarissen onder het zingen van het Mag
nificat den vredesgroet ontvangend van hun
medebroeders de kapel uit.
Deze indrukwekkende en ontroerende plech
tigheid werd door de Inwoners van het Missie
college, de familieleden van de vertrekkende
missionarissen en door den ZK. Zeergel. Pater
P. Maarschalkerweerd OFM. Assistent van
het Lateraansch Missiemuseum te Rome bijge
woond.
welke thans door de Kath. Nat. Commis
sie ten uitvoer zal worden gelegd. Zeer be
langrijk is b.v. ook de lectuurvoorziening.
Hiervoor bestaat het plan, om in de jeugd-
werkloozenkampen boekenkisten te laten
vervaardigen, welke met zorgvuldig
gestelden inhoud
legereenheden zouden
Verder vraagt ook de
aandacht.
Eenlgen tijd geleden heeft de Duitsche ge-
zant te Den Haag aan H. M de Koningin de
verklaring afgelegd, dat Duitschland de neu
traliteit van Nederland zou eerbiedigen. Een
nadere omschrijving »v*n het begrip neutrali-
telt behoefde toen niet te worden gegeven, om
dat men het erover eens is, wat daaronder moet
wprden verstaan.
De Duitsche ..Diplomatisch-Polltische Kor-
respondenz” heeft nu echter een beschouwing
gepubliceerd, volgens welke de Duitsche regee-
ring haar algemeene verklaring t.a.v. naar be-
teekenis op economisch gebied zou hebben ver
duidelijkt; in het bijzonder tegenover de Oslo-
staten, waaronder Nederland. Deze opvatting
van ’de Duitsche regeering zou zijn dat de
economische neutraliteit de voortzetting
beteekent van den normalen goederenruil en het
normale goederentransito Duitschland zoo neet
het, heeft zich bereid verklaard tegenover de
neutrale staten zijn normalen goederenaanvoer
voort te zetten en den normalen Invoer uit deze
staten op te nemende Duitsche regeering
heeft de verwachting en de vordering uitgespro
ken, dat deze staten van hun kant principieel
hetzelfde doen tegenover Duitschland.
Naar wjj vernemen, heeft deze Beschouwing
In bevoegde Nederlandsche kringen Bevreem
ding gewekt, temeer, daar men ook nog ver
klaart, dat de Duitsche regeering met voldoe
ning kan vaststellen, dat haar prtnclpieele op
vatting door de regeerlngen, tegenovei welke
de verklaringen zijn afgelegd, positief is opge
nomen en aanvaard.
In bevoegde kringen ontkent men. dat ooit
aan Nederland de eisch zou zijn gesteld, den
normalen goederenruil en het normale tranSltd-
verkeer met Duitschland te handhaven. Indien
een conflict zou uitbreken. Deze eisch is noch
op het moment, dat de Duitsche verzekering
aan H. M de Koningin werd gedaan, noch op
een latei tijdstip, gesteld. Trouwens de Duitsche
regeering moet wel overtuigd zijn, dat Nederland
een dergeljjken eisch niet zou kunnen aanvaar
den. Immers reeds uit het feit, dat onze re
geering tal van uitvoerverboden heeft aange
kondigd. blijkt, dat in verband met de nationale
behoefte de goederenruil onmogelijk dezelfde
kan blijven. Nederland heeft in de eerste plaats
aan de voorziening in eigen behoeften te vol
doen en kan slechts daarna bepalen, welke
goederen en welke hoeveelheden daarvan voor
export in aanmerking komen. Dit principe geldt
voor den goederenruil met alle landen, dus ook
voor Duitschland.
Ten aanzien van het transitoverkeer merkt
men in bevoegde kringen op. dat dit direct af- i
hankelljk is van de bereidwilligheid van andere
landen, die voor Duischland produceeren,
goederen af te leveren. Weigeren deze landen
hun producten naar Duitschland in het alge
meen. of in het bijzonder via Nederland, te
verzenden, dan kan toch nimmer van Neder
land verlangd worden, dat het het ontbrekende
aanvult.
Wanneer bijv. Engeland als belligerente
mogendheid geen goederen via Nederland naar
Duitschland zendt, kan. de Duitsche regeering
in geen enkel opzicht van' {iederland verlangen,
dat de Engelsche goederen, welke vroeger wer
den geleverd, ook thans zullen worden doorge
voerd. Evenzoo staan de zaken ten aanzien van
Amerika en welke andere natie ook, neutraal
óf niet neutraal, die vroeger van ons transito
verkeer gebruik maakte.
De interpretatie van het neutraliteitsbegrip,
die door de „Korrespondenz” gegeven wordt,
heeft dus geenerlel grondslag. Intusschen geeft
het feit, dat anders dan de „Korrespon
denz" het doet voorkomen. van offldeeie
Duitsche zijde geen stappen by onze regeering
zjjn gedaan, de zekerheid, dat het Duitsche blad
hier een particuliere opvatting verkondigt,
welke niet die der Duitsche regeering kan zün.
Natuurlijk vormen ontspanning en ont
wikkeling slechts een onderdeel van de
cultureele zorg voor do gemobiliseerden.
De Prins was vergezeld van zijn waarnemend
adjudant, majoor H. J. Phaff. Bij zün aankomst
te Slttard werd Z.K.H. ontvangen door den
territorialen bevelhebber van Zuid-Limburg en
«enige officieren van het stafkwartier te
Maastricht.
In den loop va.n den dag bezocht de Prins
verschillende militaire opstellingen in Zuld-
Llmburg, terwyi hij in de middaguren een be
zoek bracht aan het bureau van den territo
rialen bevelhebber te Maastricht. Prins Bern-
hard Inspecteerde de hier opgestelde eerewacht,
waarna hij de officieren, verbonden aan het
stafkwartier. aan zich liet voorstellen.
Prins Bernhard vertrok om kwart voor vyf
van Maastricht naar ’s-Gravenhage.
te
samen
onder de verschillende
kunnen rouleeren.
sportbeoefening de
