ONS BLAD
Chamberlain verklaart:
voorbeeld zullen
Hitler
s
wij niet volgen
van
en
J
1
Poolsche olievelden door de
b'
Duitschers bezet
I
I
Zitting van Lagèr-
Hoogerhuis -
AVANfi
K|
I
'^1
een a
Het nieuws van heden
m
Britsche schepen
getorpedeerd
Soldaten blijven
dienst
Kanongebulder bij
Saarbriicken
I
I
Ontploffing te
Liverpool
aïival op burgers met geen ander
doel da^errorisme zal Engeland
nooit zijn toevlucht nemen
I
WARSCHAU BIEDT EEN
KRACHTIG VERZET
BERLIJN WORDT MET DEN
DAG DROEFGEESTIGER
I
VRIJDAG IS SEPTEMBER 1939
Een belofte van Hitler
’n TIP VAN BOOTZ
Een aanval op Lemberg
werd afgeslagen
Bemanning van een der schepen
door Nederlandsch tank
schip gered
2. K. H. Prins Bernhard maakte Donderdag een inspectietocht langs de Nederlandse he grensverdediging in Zujd-Limburg. De
Prins inspecteert de eere-wacht by zijn bezoek aan Maastricht
Het Weer
I
Fransche troepen trekken geleide
lijk op naar de Siegfriedlinie
SCHOENEN
Het betere
merk
De vergadering van
het Hoogerhuis
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
De aanval op Lemberg
'n TIP van BOOTZ
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Fransch offensief by grens
van Luxemburg
Poolsch legerberichi
r
t
Hitler gebruikte aan het front in Polen zijn maaltijden aan de keukenwagens
f
ge-
deze
hU
no.
B10
VOOR HET GEHEELE LAND:
DH
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
Stand op Vrijdag W uur Tja.1 755-1
Vorige stand: 75L9
Chamberlain over de mededeeling
Woensdag „uit het hoofdkwartier
Hitler”.
van
van
eg mo-
x>r den
lenglng
gestaan
van de vraag betreffende Roo-
zeide Halifax: „Het blijkt ml]
een
den
tember alleen voertuigen met een speciaal offi
cieel kenmerk nog sullen mogen rilden.
'an het
en niet
Ie geen
Wetsontwerp ingediend tot wijziging der
Vestigingswet Kleinbedrijf.
Benoemingen bij de Paters Augustijnen.
O
I
dingen
r over-
de
lerd is
gevolg
7.50
7.78
7.50
5 90
8 75
3.50
825
590
5.75
5.50
5.50
5.40
5M
5.—
5
190
175
130
I/—
Nk
rt. dezer
erpach-
de wa-
'elegen-
t dreigt
Utrecht
Itie (en
n voor-
d) ver-
i gemo—
nomen:
4702
llllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllllllHHIItg
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No 294
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 ct P
regel; Ingezonden Mededeelingen 40 ct p.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt.
LONDEN, 14 September (Reu
ter). Minister-president Chamber-
lain heeft vanmiddag in het Lager
huis verwezen naar de officieele me
dedeelingen, welke gisteren uit het
hoofdkwartier van Hitler werden ge
daan over de Duitsche methoden in
Polen. Chamberlain zeide, dat hoe
ver anderen ook mogen gaan, de
Britsche regeering nimmer haar toe
vlucht zal zoeken tot een welover-
wogen aanval op vrouwen, kindèren
en andere burgers met geen ander
doel dan terrorisme.
ontslag van
krachtens art.
Dienstplichtwet met ingang
I October 1939 uit den dienst
den worden ontslagen,
order wordt uitgesteld.
om
sief tngeret
tegenover
Schengen,
gemaakt van gevechtswagens en artillerie.
Mei» heeft een achttal deser gevechtswagens
die een weg baanden, kunnen waarnemen.
De Duitsche voorposten moesten wijken,
terwijl de Duitsche troepen de spoorrails In
de lucht deden vliegen. Het gebulder van
het kanonvuur kon tot in Luxemburg ge
hoord worden.
De Luxemburgsche douaneposten en gen
darmes zijn teruggetrokken en de bewolking
is uit Schengen geëvacueerd.
vliegtuigen zich
^aan Poolsche
■weren in
Nemen ts-
liste
In het Hoogerhuis heeft Lord Snell heden de
debatten over de gisteren door Lord Halifax af
gelegde verklaring en over de tekortkomingen
van het ministerie voor de Voorlichting ingeleid.
Lord Snell zeide, dat het een goed ding was. te
weten, dat een Opperste Oorlogsraad in dit
vroege stadium was opgericht en hij gaf uit-
Op de Ujn Kaloessyn-Lowkow duurt' de
hardnekkige strCd voort. Een gepantserde
colonne en een infanterleregiment werden
vernietigd. Nog steeds wordt hardnekkig
gevochten op de Ujn Skiemiewlee-Lowicz.
Onze troepen bestrijden den vijand, die bij
Opole over den Weichsel is getrokken. In
het suiden heeft een gepantserde colonne
Zanwsc bereikt. Een aanval van een ge
pantserde colonne in de richting van Lwow
in den middag van 13 September werd af
geslagen.”
komt nog, dat de synthetische textielproduc
ten. waarmede de Duitschers thans gekleed
gaan, volgens de ervaring niet voldoende warm
te geven. De benzine wordt voortdurend kost-
BERLIJN, 15 Sept. (D.N.B.) Tenge
volge van den snellen opmarsch in Galicië
sijn de Poolsche olievelden in de districten
Jasio, Drohobycz en Baryslaw in Duitsche
handen gevallen. In verband 'met de groote
^k°l van het motorvoertuig in den oorlog is
wit voor Polen een even groot verlies als een
winst voor Duitschland. In de beide laatste
jaren heeft Polen ongeveer 500.000 ton
ruwe olie gewonnen. De velden van Droho-
hyes en Baryslaw zijn de rijkste.
protocol
maakt”.
Ten aanzioi
sevelts opro?b
dat behalve zijn woorden in den Rijksdag op 1
September Hitler inderdaad een antwoord heeft
gezonden aan den president via den Amerl-
kaanschen zaakgelastigde In Berlijn en wel met
de volgende strekking
„De opvatting, uitgesproken in de boodschap
van Roosevelt, dat het een beginsel van men-
schelljkheid is om zich te onthouden van net
bombardeeren van niet-mllltalre doelen onder
alle omstandigheden in verband met militaire
operaties, komt volledig overeen met mijr
eigen standpunt en is door mij reeds eerder
aanvaard.
Daarom onderschrijf ik onvoorwaardelijk net
verzoek, dat de regeeringen. die betrokken zijn
bij de thans aan den gang zijnde vijandelijk
heden, openlijk een verklaring in dezen zin zul
len afleggen.
Wat mij betreft, neem ik aan, dat gij hebt
cpgemerkt. dat in mijn Rijksdagrede van he
den de Duitsche luchtmacht bevel heeft ge
kregen de operaties te beperken tot militaire
doelen. Het is een vanzelfsprekende eisch voor
de handhaving van dit bevel dat de strijd
krachten van de tegenpartij denzelfden regel in
acht nemen".
(Zie vervolg elders in dit blad)
PARIJS, 14 Sept. (Havas). Het
Fransche oorlogscommuniqué van
hedenavond luidt:
Plaatselijke vorderingen, waarbij
wij krijgsgevangenen maakten.
buitgemaakt. De vijand heeft aanzienlijke ver
hezen aan dooden en gewonden geleden. In den
afgeloopen nacht is in verscheidene arbeiders
woningen te Praga brand ontstaan tengevolge
van een luchtbombardement. rHLziekenhuis
te Praga werd opnieuw gebombanteard en is
ernstig beschadigd. Een bom is terecht geko
men op het paleis van den Apostolischen Inter
nuntius. Vandaag heeft de Duitsche luchtmacht
zich beperkt tot verkenningsvluchten.
half tot zwaar bewolkt, enkele plaatselijke i
regenbuien, vooral in den namiddag,
«wakke tot matige Westelijke tot Noor
delijke wind, weinig verandering in
temperatuur.
5llllllllllWIIIIIIIIIIIIIIIIII|ll|||||||||||||||||||||||||||||(||||(|||||H||||||H|||
LONDEN, 14 Sept. (Reuter) Na een ont
ploffing, welke in een gebouw te Liverpool
brand heeft doen ontstaan, moesten meer dan
dertig personen in een ziekenhuis worden op
genomen. Velen hunner zijn ernstig gewond.
De ontploffing werd mijlen ver in den omtrek
gehoord. De brand was de hevigste welke sinds
lang te Uverpool is voorgekomen. Verscheiden
personen die zich op het dak van het gebouw
bevonden, konden nog Juist ontkomen.
Eenige uren lang hing een dichte rookwolk
boven de binnenstad van Liverpool. De oorzaak
van de ontploffing is nog niet bekend.
drukking aan de hoop, dat vele fouten en mis
verstanden uit den vorlgen oorlog bijgevolg zou
den worden vermeden. Voorts sprak hij voldoe
ning uit over de berichten uit het Britsche ge-
meenebest van naties, waaraan hij toevoegde,
dat, wanneer de agressor zijn daden grondvestte
op de verwachting, dat er oneenlgheid zou too
rnen in het Britsche rijk, hij reeds een groote
ontgoocheling heeft ervaren.
Verder Juichte Lord Snell het succes toe, dat
behaald is met het uitwerpen van de vlug
schriften. Klaarblijkelijk heeft dit zoo groot suc
ces gehad, dat de Duitsche regeering zoo bang
bleek te zijn voor de waarheid, dat zij een ieder,
van wlen gezien werd, dat hij een dergelijk
pamflet opraapte of las. met den dood be
dreigde.
De geest van het Britsche volk in de afgeloo
pen weken is prachtig geweest om te zien.
Ik heb geen woord van haat vernomen Jegens
het Duitsche volk, noch eenigerlei wensch hoo-
ren uitspreken om dat land zijn gepaste plaats
in de wereld te ontzeggen, maar met duidelijk
inzicht is het Britsche volk in staat geweest om
de verantwoordelijkheid precies daar te plaatsen,
waar zij thuis hoort, n.l. op een groep avontu
riers. die de heerschappij en de macht in
Duitschland zelf in handen hebben gekregen.
Wat het ministerie voor de Voorlichting be
treft, verklaarde de krantenmagnaat Lord Cam-
rose. dat wat tot dusverre geschied is. niet veel
voldoening heeft geschonken aan de dagbladen
of nieuwsagentschappen.
Ieder nieuw ministerie, aldus Lord Camrose,
moet uiteraard fouten maken. Spr. hield echter
staande, dat, zoolang 't ministerie een staf had
als thans en gecontroleerd werd als nu het geval
is, men zou voortgaan dwalingen in de beoor-
deellng te maken, welke niet alleen den Engel-
schen bladen moeilijkheden veroorzaakten, maar
ook den bladen in Amerika en in de belangrijkste
neutrale landen.
Sedert gisteren is aan het Westelijk front
tegenover Saarbriicken en ter weerszijden van
deze stad, daar waar de Franschen tot nu toe
den meesten voortgang hebben gemaakt, het
woord vooral aan het kanon.
Het Duitsche opperbeveUvan de Siegfriedlinie
heeft, naar het schijnt, zeer ongerust over de
aanmerkelijke door de Fransche voorhoeden tot
stand gebrachte terreinwinsten, batterijen zware
artillerie gedemaskeerd, die de verkeerswegen
achter de Fransche linies bestoken en een sper
vuur op uitgebreide schaal onderhouden. -
Natuurlijk blijft de Fransche artillerie harer
zijds niet werkeloos.
De operaties in de lucht werden aan weers
zijden gehinderd door den eersten najaarsregen,
welke na een lange periode van mooi weer giste
ren-en in den loop van den nacht is gevallen.
Toch zetten de Fransche troepen ondanks de
omstandigheid, dat het terrein doorwéekt is, hun
geleidelijken voortgang door de vooruitgeschoven
punten der Siegfriedlinie voort. Gisteren in den
loop van den dag hebben zij met name den be-
boschten uitspringenden zak verkleind, hetgeen
uiterst profijtelijk zal zijn voor latere operaties.
Het Fransche opperbevel neemt nog steeds een
zeer groot stilzwijgen in acht met betrekking tot
de bezette plaatsen, teneinde den vijand geen
enkele aanwijzing te geven De vijand is door
het slechte weer verhinderd verkenningsvluchten
te ondernemen en kan pu slechts met groote
moeilijkheden de Fransche vorderingen volgen
door het beboschte en geaccidenteerde terrein,
waar de operaties geschieden.
Het radiostation te Wilna heeft volgens Reu
ter Donderdagavond een beschrijving van Pool
sche zjjde over het afslaan van den Dultschen
aanval op Lwow (Lemberg) gegeven. Duitsche
gemotoriseerde eenheden, gesteund door zwaar
veschut, deden een aanval op de stad, doch
werden afgeslagen. De Poolsche troepen maak
ten tien tanks, elf motorrijwielen en een ge-
pantserden auto bult. x
Toen een twintigtal Duitób
In den strijd mengden wei
zijde luchtdoelgeschut en macïilSf
werking gesteld. Verscheidene boml
vliegtuigen werden neergejjeetd, doch het^i
aantal is nog niet vastgesteld. In deze bescl
ving werd verder gezegd, dat het leger de hulp?
die het bij de verdediging van Lwow van de
burgerbevolking ontving, zeer op prijs stejt.
Vet Poolsche telegraafagentschap deelt het
volkende mede:
/^volgens tot 12 September opgestelde bereke
ningen bedroeg het aantal niet-gewonde Duit
sche krijgsgevangenen 13.000, onder wie 350 offi
cieren, die voor het meerendeel tot de lucht
macht behooren en tot de gepantserde wapens.
Acht en veertig stukken geschut, 15 mitrail
leurs, 170 tanks en ruim duizend auto's zijn op
den vijand buitgemaakt. 280 Duitsche vliegtui
gen werden neergehaald.”
DIENST-AANBIEDINGEN, Gevraagd of Aan
geboden, geplaatst onder de Omroeper-
rubriek 10 ct- per regel.
Het commando der verdediging van War
schau deelt mede, dat in de omgeving der stad
over het algemeen schermutselingen tusschen
patrouilles hebben plaats gehad. Grootere aan
vallen op de buitenwijk van Wola zijn op grop-
ten afstand tot staan gebracht door het optre
den van infanterie en machinegeweren. Ben
tank werd in brand gestoken. Verscheidene ge
pantserde auto's en een antl-tankkanon werden
GUN UZELF E.EN
RUSTIG OOGENBUK
Bedenk dat het altyd nog
erger kan.
Geniet eens echt, met
BUREAUX;
'ALKMAAR, Hof 6, Telefoon 4530 en 4220
DEN HELDER, Statlonsstreat 4, Telefoon 771
HOORN, Groote Noord 54, rood. Telefoon 412
SCHAGEN, Molenstmat 52, Telefoon 45».
ABONNEMENTSPRIJS:
Met inbegrip van gratis ongevallenverzeke
ring: voor Alkmaar 2.per kwartaal of
15 cents per week, voor buiten Alkmaar
BRUSSEL, 14 Sept. (Reuter). Berlijn
wordt dagelijks droefgeestiger. volgens be
richten iiit de eerste hand, die te Brussel
langs verschillende wegen zijn ontvangen.
Bijna lederen dag vinden de Beriyners in
hun kranten kleine paragraphen, welke
nieuwe offers aankondigen, die zjj zullen
moeten brengen voor de verdediging van
het vaderland
De Fransche troepen zetten hun
leidelülcen opmarsch voort aan het Wes
telijk front.
foto werd gemaakt na een landing van het vliegtuig tusschen Lodz en Warschau
niet
die overblijft
De Britsche regeering moet zich de vrij
heid voorbehouden, dat indien een derge
lijke beperking in feite niet wordt in acht
genomen, zal worden opgetreden op een
wij» als passend wordt geacht.”
Uit Luxemburg meldt Belga: Vanmiddag
vier uur hebben de Franschen een offen-
nabU Perl aan den Moesel,
het Luxemburgsche plaatsje
Bij dit offensief werd gebruik
Afgekondigd is Staatsblad
589a, houdende een Kon. Besluit
van 1 4 September 1939, waarbij, uit
overweging, dat de internationale
politieke toestand het wenschelijk
maakt, de sterkte van de land- en
zeemacht voorshands niet belangrijk
te verminderen, is bepaald, dat het
de dienstplichtigen, die
43 eerste lid der
met ingang van
zou-
tot nader
NEW YORK, 14 Sept «Reuter). De Ameri-
kaansche mailboot „Manhattan” heeft per radio
medegedeeld, ;dat zij van haar koers is afge-
weken om de bemanning van bet Britsche schip
„British Influence” te redden. Later meldde de
„Manhattan”, dat het Noorsche vrachtschip
„Idabakke” de overlevenden van het Engelsche
schip had opgenomen. r
Het Britsche stoomschip „Vancouver City" voor den gewonen man, groot zal zjjn. Daarbij
heeft per radio medegedeeld, dat het op den
AUantischen Oceaan is aangevallen en dat de
bemanning In de booten ging. Het mailschip
„President Roosevelt" dat te hulp snelde meld-
de, dat de bemanning van de ..Vancouver City’ baander en gemeld wordt? dat vanaf 20 Sep-
was opgenomen door een Nederlandsch *-
tankschip, geassisteerd door een vliegtuig.
Indien een actie van den voorgestelden aard
zich mocht voordoen, zal zij onvermijdelijk ver
der de vastberadenheid van onszelf en onze
bondgenooten, aldus ‘chamberlain, versterken
om den oorlog voort te zetten, teneinde te ver
zekeren. dat de bedreiging, waartegen wjj thans
strijden, finaal zal worden weggenomen.
tocol van 17 Juni 1925 en vermeld in de nota
van Halifax van 3 September 1929.
Zij behoudt zich volledige vrijheid van op
treden voor in geval op de bepalingen van net
door den vijand inbreuk wordt ge-
Het vooruitzicht drie jaren of langer te moe
ten leven op de tegenwoordige voedselrantsoe
nen. is deprimeerend genoeg. Van het ont
vangen van gasten is vrijwel geen sprake De
twee nieuwe vleeschlooze dagen, Maandag en
Vrijdag, hebben den chaos in de restaurants
wat minder gemaakt, maar toch is het nog
waarschijnlijk dat de klant een half uur moet
wachten voor hem iets wordt opgedischt, dat
hij niet besteld heeft, met d< opmerking „dat
hebben wij”.
Visch is thans veel gewone; dan vleesch De
mededeeling. dat Duitschland voornemens is de
steenkoolexporten naar de neutrale landen
voort te zetten, heeft de menschen zich doen
afvragen, wat de binnenlandsche steenkool-
rantsoenen zullen ohivatten Terwijl de Saar-
mjjnen vermoedelijk niet geëxploiteerd zullen
kunnen worden, en een geweldige oorlogsindus
trie moet worden bediend, -s het niet waar
schijnlijk. dat de hoeveelheid.
Het 14e legerbericht van den Poolschen ge-
neralen staf, dat te 23 uur door den zender
Warschau is verspreid, zegt: „De vijandelijke
luchtmacht blijft zeer actief; zjj heeft o.m
Doebno. Wlozimij en Radziwlllow gebombar
deerd. In het gebied van Rawaroesca, Debica en
Krolewska heeft onze luchtmacht met succes
een vijandelijke gepantserde colonne gebombar
deerd. Twee vjjandelljke vliegtuigen zijn neer
gehaald. Bij Soewalki hebben de Duitschers de
Poolsch-Duitsche grens overschreden. De vijan
delijke afdeeljngen, die in de streek van de
Narew en Diebrza waren binnengedrongen, zijn
waargenomen bij Bialystok en Bielsk. Onze af-
deelingen houden de westelijke zone van het
woud bij Balowieza bezet.
Lord Samuel stelde de vraag welk antwoord
de Duitsche regeering heeft gegeven op den
oproep va» Roosevelt betreffende het bombar
deeren van de burgerbevolking en het gebruik
van gifgassen en bacteriën. Lord Halifax ant
woordde, dat de situatie aldus is, dat de Brit
sche ambassadeur in Berlijn toen hij zjjn pas
poort aanvroeg bij de Duitsche regeering. een
nota overhandigde, waarin gevraagd werd of
Duitschland de bepalingen in acht zou nemen
van het Geneefsche- gasprotocol van 1925 dat
het gebruik van giftige en verstikkende gassen
en van bacteriologische methoden in de oor
logvoering verbood. De Duitsche regeering heeft
thans bevestigend geantwoord via den Zwitser-
schen gezant in Londen, die belast is met de
behartiging der Duitsche belangen. De verta
ling van het Duitsche antwoord luidt:
"„De Duitsche regeering zal voor den duur
van den oorlog het verbod in acht nemen, dat
het onderwerp vormt van het Geneefsche pro-
Intusschen, aldus voegde Chamberlain hier
aan toe, moet er aan worden herinnerd, dat
onze strategie en tactiek in alle stadia be-
heerscht moeten worden door één en ook slechts
één overweging, n.l. de meest doeltreffende
wijze van voortzetting.
Chamberlain deelde verder mee, dat het
parlement Vrijdag na het vragenuurtje uiteen
zal gaan tot volgende week Woensdag.
Ontslag van dienstplichtigen wordt uit
gesteld.
Chamberlain voegde hieraan, toe, dat
'mededeeling in feite een botte tegenspraak is
van de jongste verklaring van den Dultschen
kar.selier in den Rijksdag, toen hl) betoogde
niet in het minst den wensch t- hebben oorlog
te voeren tegen vrouwen en kinderen.
Voortgaande zeide Chamberlain: „De beper
kingen, welke wij en de Franschen ons opleg
gen bij de operaties van onze eigen strijd
krachten, waren gebaseerd op de voorwaarde,
dat onze tegenstanders een gelijke beperking
zouden ‘in acht nemen.