ONS BLAD
Hardnekkige strijd tusschen
m
van
Molotof poogt zich
te rechtvaardigen
Veertien dagen van strijd aan
het Westfront
Polen en Russen
1
Inval der Sovjettroepen
Oost-Polen
I ^fiièendê^' S|l]
FISK SAFTI-FLIGHT
Krachtige druk op de Siegfriedlinie
Bezorgdheid in de
randstaten
Saradjogloe naar
Moskou
Bomaanslag m
Berlijn
5 NIEUW ROOD W
Bessen-aperitief A fZf'll
fl. 2.85 p. Iiterfle$ch<%£; f
Het nieuws van heden
■n
EERSTE LEGERBERICHT
DER SOVJETS
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 18 SEPTEMBER 1939
Hitlers adjudant
plotseling overleden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Het Weer
Zondagmorgen om zes uur Moskouschen tijd zijn de Sovjettroepen
over de geheele Poolsche Oostgrens, van Polozk in het Noorden
tot Kamnez-Podolsk in het Zuiden, gelijktijdig Polen binnen
gerukt. De Polen boden oyer het geheele gebied hardnekkig
weerstand aan den Russischen inval.
Men verwacht, dat de Sovjettroepen heden de Duitschers bij
Brest-Litovsk zullen ontmoeten.
X
R
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
4
7illlllllllllllllllllllllllllllllllllll||||||l|||||||||||||||f|||||||||||nill|||||||||fr
telegraaf-agentschap der
Sovjet-Unie
De Ruaaiache plannen
Sovjet-troepen in Ooat-
verlof
terug-
van
Randstaten
Rome
Roemenië
Dt'afgeloopen dag en nacht hebben aan het
♦la i.
I
I
Rome acht onvoorziene gevolgen
mogelijk
De situatie van het Pool
sche leger
onl
vernield
Russen aan de grena van
Roemenië
door
deze
De inval der
Polen.
De dorpen, die door de Duitschers op de Polen worden veroverd zijn meerendeels
door granaten, bommen en brand verwoest
de
tevoren te hebben verwoest.
Te Moskou verluidt, volgens Reuter, dat de
Sovjet-regeering voornemens is Sllezlë. Danzig
en den corridor aan Duitschland te laten, de
Westelijke Oekraïne voor zich te behouden en
een Poolschen bufferstaat te vormen.
uit de beide
doch ook door/
Werkzaamheden
pjjk heeft nauw-
groot aantal ja-
jerzijds heeft Duitsch-
half jaar t(jd gehad om
Verkrijgbaar bij alle Apothekt
4 R. 1.50 per doosje va
Een prachtige kar die men maar
half vertrouwt
Is als een mooie schotel
zonder sout
Uw grootste zorg zU veiligheid
het zout voor ieder die auto rijdt
acjxl* hgl veeleer
'Wrleening te rei-
frwante bevolking
en het westelijke
DIENST AANBIEDINGEN, Gevraagd
geboden, geplaatst onder de
ANKARA. 17 Sept. (Reuter). AU gevolg
van een besluit van het Turksehe kabinet
zal de minister van Buitenlandsche Zaken.
Saradjogloe. aoo spoedig mogeljjk op uft-
noodiging van de Sovjet-regeering naar
Moskou vertrekken. Er loopen hardnekkige
geruchten, dat Turkije een nieuw verdrag
met de Sovjet-Unie aal sluiten, hetwelk ten
doel heeft de banden der Rusoisch-Turksche
vriendschap te versterken.
De Turksehe minister van Buitenlandsche
Zaken, Saradjogloe, naar Moskou.
I
Warschau volgens Duitsche berichten be
reid te onderhandelen over de overgave
van de stad.
Sovjet-Rusland blytf toch
neutraal!
lllllllinilHIIHIIIIIIIIlilHHIllllllHllllllHie
werken pijnstillend en genezen in
korten tijd de ontstoken slijmvliezen.
maakt het in-
makkelijk
lers en Öropstes
>n 12 slaks
H HAmriNC-t rs.ro CUm F.tnsk. N VMN HAAG.
of Aan-
Omroeper-
Mljnheer de ambassadeur. Ingesloten doe ik
u een afschrift toekomen van de nota der
Sovjetregeering van 17 September 1939 aan den
Poolschen ambassadeur te Moskou.
Ik heb de eer u in opdr^pht van mijn regee
ring er van in kennis te stellen, dat Sovjet-
Rusland een politiek van neutraliteit sal voort
zetten in de betrekkingen tusschen Sovjet-Rus
land en uw land.
Ik heb de eer te zijn enz.
Deze tëkst is overhandigd aan de diplomatieke
vertegenwoordigers van Duitschland. Italië, Iran.
China, Japan. Oroot-Brittannië. Frankrijk,
Afghanistan, Vereenlgde Staten, Turkije, Fin
land, Bulgarije. Letland, Mongoolsche volks
republiek, Denemarken. Estland, Zweden, Grie
kenland. België, Roemenië. Lltauen, Noorwegen
en Hongarije.
Aan Nederland werd geen nota gezonden, daar
zooals men weet, de Nederlandsche regeering
geen diplomatieke betrekkingen met de Sovjets
onderhoudt.
Duitsche druk op de Fransche troepen bjj
Zweibrucken; de strijd in het gebied van
Moezel en Blies.
LONDEN. 17 Sept. (Reuter.) De Russische
inval in Polen wordt door de meeste Londensche
bladen onvoorwaradeljjk veroordeeld, hoewel net
feit, dat er een duidelijk verschil van meening
s over de motieven van Stalin tusschen be
langrijke organen als de Times en de Daily
Telegraph, de gedachte doet rijzen, dat het
Russische raadsel nog niej tot ieders bevredi
ging is opgelost. De Daily Telegraph legt Stalins
besluit uit als een maatregel van zelfbescher
ming tegenover Duitschland. Het is duidelijk,
genoeg, aldus het bald, dat Rusland ongerust is
over de snelheid van den Duitschen opmarsch
en de bedreiging die daardoor voor de Russische
westgrens ontstaan is. Rusland heeft besloten,
dat niet geheel Polen onder Duitsche overheer-
sching zal komen
In Estland en Ltwand, aldus Havas, is oe
vrees voor een inval Vh de Sovjet-troepen, die
reeds sinds geruim entijd bestond, nog toege
nomen. Belangrijke troepenconcentraties, voor
het meerendeel bestaande uit gemotoriseerde
afdeellngen, znü aan de Baltische grenzen waar
genomen.
Diep is ook de indruk, dien de Sovjet-Russi-
sche inval bij de bevolking in Litauen gewekt
heeft. Op het dejjartement van Buitenlandsche
Zaken te Kaunas heeft de rcgecring haastig een
conferentie belegd.
geschoven
Rjjn tot Mc
Duitsch grol
de volkomen
Fransche gebied.
Anderzijds Hgt de ytjand sterk verschanst
in een aantel stellingen, de Siegfriedlinie
genaamd.
KOPENHAGEN, 17 Sept. (Reu
ter). Volgens den Berijjnschen cor
respondent van Politiken is de ge
heele ingang van het Duitsche minis
terie van Luchtvaart in de Leipxiger-
strasse te Berlijn verwoest, vermoe
delijk door een bom. Alle ruiten
aan de zijde van het gebouw, welke
uitziet op de Leipzigerstrasse zijn,
ve?klaard wordt, vernield. De
loffing heeft ook de vensters
van een groot tegenover
het ministerie gelegen warenhuis.
PARIJS, 17 Sept. (Havas). Na de eerste
veertien dagen van oorlog aan het Weste
lijk front ziet de militaire toestand er
thans als Aolgt uit:
Een deel der Fransche troepen welker
mobilisatie thans geëindigd is, is een twin
tigtal kilometers vóór de Maginotlinie op
lang» het geheele front vjui
«eteL, Zij dringen thans overal
[bied binnen en verzekeren
onschendbaarheid van het
Het bericht, dat de Sovjet-Russische troepen
Polen zijn binnengerukt, aldus Havas, werd bil
het Italiaansche publiek eerst Zondagmiddag
bekend door een Stefanibericht, dat via de
radio uitgezonden werd. Het bericht maakte die
pen Indruk op de bevolking. Tot nu toe neemt
men in officieuze kringen de grootste reserve
in acht. Wel geeft men te kennen, dat de han
delwijze van Sovjet-Rusland onvoorziene ge
volgen kan hebben
Extra treinen voor
keerende militairen.
Bomaanslag bij het ministerie van Lucht
vaart te Berlijn.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit Boe
karest: Roemenië is, naar hier wordt vast^fe-
sield, wel ts waar door een militair pact en eer.
verdrag van bijstand met Polen verbonden, doen
deze overeenkomsten treden bjj een Sovjet-Rus-
cisshen aanval op Polen niet in werking.
Roemenië kan na kennisneming der Russi
sche motlveering uit den onder volledige in
acht neming der Roemeensche 'neutraliteit vol
trokken opmarsch in Polen geenerlei aanvals-
haqdelingen afleiden. Een Poolsche regeenng
aldus het bericht, bestaat de fatco niet meer.
Onder deze omstandigheden blijft Roemenië bij
de tot nu toe gevolgde politiek van strikte neu
traliteit.
De voorzitter van den SovJet-Russischen
raad van volkscommissarissen en volks
commissaris van Buitenlandsche Zaken,
Molotof, heeft Zondagmorgen een door
alle Sovjeteenders uitgezonden radiorede
uitgesproken, waarin hij mededeeling deed
van den hedenmorgzn voltrokken opmarsch
van het roode leger in Oost-Polen en deze
daad poogt te rechtvaardigen.
treden pver het voorwendsel, dat
iegeering heeft verzonnen om
dePVF
schel
Press
wijze
Poolsc]
de Duitsche aanvallers met alle middelen, welke
in "haar vermogen liggen, voort.
Door de daad van directe agressie, Zondag
ochtend door de Sovjetregeering gepleegd, is
het Poolsch-Russische niet-aanvalspact, dat op
25 Juli 1932 te Moskou is gesloten en waarbij
beide partijen zich wederzijds verplichtten zich
te onthouden van iedere agressieve actie of
aanval jegens elkander, op flagrante wijze ge
schonden. Bovendien werd op 5 Mei 1934 bij te
Moskou onderteekend protocol bovengenoemd
pact verlengd tot 31 December 1945. Bjj over
eenkomst op 3 Juli 1933 te Londen gesloten
kwam Sovjet-Rusland en Polen tot overeen
stemming over de definitie voor agressie.
Door haar thans begane daad van moedwil-
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 296
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt 20 Cl. P-
ragal; Ingezonden Medodeelingen 40 cl p. r.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor adverteeren bij abon
nement wordt op aanvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt.
BERLIJN. 17 Sept. (DNBi. Het officieele Rus
sische legerbencht over de operaties van het
roode leger in Polen is door alle Sovjetzenders
uitgezonden. Het zegt, dat de Sovjettroepen Zon
dagochtend de Poolsche grens van de Dwina in
het noorden tot de Dnjestr in het zuiden over
schreden hebben. Nadat de zwakke tegenstand
der Poolsche voorposten was gebroken, werden
in het noorden de plaatsen Glebockie en Molo-
deczno ën andere plaatsen bezet. In de richting
van Baranowitsj werd de Njemen overschreden
en de plaatsen Mir en Snow, alsmede het be
langrijke spoorwegknooppunt Baranowitsj bezet.
In de jrestelljke Oekraïne werden de steden Row-
no. Doebno, Tarnopolen en Kolomes reeds bezet.
Door het oprukken naar Kolomea is de grens
tusschen Polen en Roemenië reeds voor het
grootste gedeelte afgesneden. De Sovjet-lucht-
macht heeft zeven Poolsche Jagers en drie bom
bardementsvliegtuigen neer geschoten. De troe
pen van het roode leger, aldus het legerbericht.
werden door de plaatselijke Wit-Russische en
Oekrainsche bevolking met gejuich begroet.
Met transportvliegtuigen worden ten behoeve van Duitsche infanterie rijwielen
naar tyst Poolsche front vervoerd. De aankomst van een vliegtuig op een der
vliegvelden
-X/NDEN. 17 Sept. (Reuter) Uit Duitschland
wordt gemeld, dat de dood van Ernst Bahls. een
van Hitlers adjudanten, aanleiding heeft gege
ven tot vele gissingen. Behalve dat hij plotseling
overleed, terwijl hij met Hitler aan het front
was. hebben de berichten van zijn dood geen bij
zonderheden medegedeeld. Bahls stond in nauw
contact met Hitler.
Stefani meldt, dat de Russische troepen
Zondagavond Zalemezyki bezet hebben en
In contact met de Roemeensche grens-
autorHeiten zijn gekomen.
perkt blijft tot de berooving van Polen. De
Russen, die ongetwijfeld verrast zijn door de
snelheid van den Duitschen opmarsch, hebben
zich gehaast de hun beloofde gebieden te be
zetten, voor het te laat was. In ieder geval is
men van meening, dat Duitschland de distric
ten in OOBt-Galieië, waar zich de petroleum-
bronnen bevinden voor zich ml reserveeren,
onverschillig of de bevolking Oekralnsch is of
niet.
VERWACHTING:
VOOR HET GEHEELE LAND:
Gedeeltelijk bewolkt, droog weer, weinig
verandering in temperatuur, matige tij
delijk krachtige meest Noordoosteljjke
wind.
lige agressie heeft de Sovjet-regeering zich
daarom self als schender veroordeeld van haar
internationale verplichtingen. Zij is aldus opge
treden in strijd met alle moreele beginselen
waarop Sovjet-Rusland beweerde zijn buiten
landsche politiek te baseeren sedert het tot
den Volkenbond was toegetreden.
De volgende dramatische gebeurtenissen gingen aan dezen inval vooraf:
Zondagmorgen om vier uur ontbood Molotof den Poolschen gezant bij
zich. Toen de gezant kwam wilde Molotof hem de Russische nota overhan
digen, waarin van den opmarsch kennis gegeven werd. De gezant Grzybowski
weigerde evenwel deze nota in ontvangst te nemen.
In den loop van den Zondagmorgen heeft de Sovjet-regeering aan alle
bij haar geaccrediteerde regeeringen nota's laten overhandigen, waarin van
haar invalsbesluit kennis wordt gegeven. Moskou zegt in deze nota. dat*het
den Poolschen staat als niet meer bestaand beschouwt en dat dus verdragen
met Polen vervallen zijn. Voorts, dat de Sovjet-regeering haar neutraliteit
in het huidige conflict handhaaft, maar niet neutraal kan blijven tegenover
de gebeurtenissen in Polen.
Van Duitsche, Italiaansche en Russische zijde wordt gemeld, dat de
Poolsche regeering zou zijn gevlucht, doch van deze berichten is geen beves
tiging te krijgen. Zij worden van Poolsche zjjde categorisch tegengesproken.
Het
meldt:
De tekst der nota, welke de regeering der Sov
jet-Unie in den ochtend van den 17en Septem
ber aan de ambassadeurs en gezanten der staten,
welke diplomatieke betrekkingen onderhouden
met de Sovjet-regeering, heeft overhandigd,
luidt:
Uit Berlijn wordt over dezen bomaanslag ge
meld aan Belga: Gisteravond heeft zich in een
magazijn in de Leipelgerstrasse tegenover het
ministerie van Luchtvaart een ontploffing voor
gedaan.
Van Duitsche zijde zegt men. dat de pleger
van den aanslag weldra zal worden gearres
teerd en dat men tot nog toe geen enkele ver
klaring over deze gebeurtenis kan geven Het is
niet mogelijk zich met zekerheid een oordeel te
vormen over den omvang van de ontploffing,
daar het verkeer door de politie werd verlegd.
Menmerkte slechts op. dat de ruiten in ver
scheiden vensters vernield waren.
Naar de meening van Poolsche kringen tc
Moskou is de Russische agressie te karakteris
tieker, omdat het oprukken der roode troepen
den terugtocht der Poolsche strijdkrachten, die
zich nog bij Wilna Jievlnden en die naar Roe
menië trachten terug te trekken, wel moet af
snijden. Deze Poolsche troepen zullen dus ge
dwongen zijn met de Russen slag te leveren om
te probeeren zich een weg te banen. De Polen
tc Moskou rekenden er dan ook op, dat hun
regeering Fransche en Engelsche hulp tegen de
Russische agressie zou vragen op grond van de
bestaande verdragen. Hoe het zij, de algemeene
meening is, dat iedere Poolsche weerstand on
mogelijk wordt. In het diplomatieke corps
heeft de opwinding haar hoogtepunt bereikt.
De vertegenwoordigers der randstaten toonen
zich meer en meer ongerust. Niemand twijfelt
er aan. dat de Russische inval plaats grijpt
krachtens een voorafgaand accoord met Duitach-
’♦nd «n men vraagt zich af of dit axxoord be-
Er bestaat een diepgaand verschil tusschen
de Maginotlinie en de Siegfriedlinie. niet al
leen voortkomende uit de beide .opvattingen
vau versterking, doch ook door/ue zeer ver
schillende tijden, waarin de
zijn tot stand gebracht. Frank;
gezet en in den loop van eep'
ren zijn uitgebreid stelsel/van versterkingen,
welke van Zwitserland tejr de Belgische grens
loopen, opgebouwd. Ai
land slechts twee en eei
een evpn belangrijk .werk te voltooien.
Men spreekt min of meer onjuist van Sieg-
fried^llnie. Een juister benaming zou zyn Sieg-
ine^lstellingen. Deze volgen zooals men weet
den loop van de Lauter, vervolgens van de
bergkammen van de HaaMt, de heuvels in de
Siéeek van Pirmasens en Zweibrucken en dan
den middenioop van de Blies. Het geheel der
Duitsche versterkingen gaat dan langs de
Saar naar de hoogten aan den rech
teroever vn deze rivier. Doch terwijl de Magi-
uotllnie bestaat uit een opeenvolgende reeks
van groote werken, schijnt het niet dat de
Siegfriedlinie uit veel groote forten bestaat.
Het is veeleer een hoopje kleine werken, die el
kander Wederzijds in alle richtingen flankee-
ren. Dit kan blijken uit de bezorgdheid te voor
komen dat een ten gevolge van de haast bij
den bouw of om een geheel andere reden ge
brekkig maaksel de buiten gevechtstelling me
debrengt van een beslissend element voor de
verdediging. Toch bestaan er eenige groote
werken en met name een groot fort in de directe
buurt van Saarbrilcken. Natuurlijk zjjn deze
talrijke kleine werken, welker algemeene rang
schikking den vorm heeft van de ligging der
oogen van een stoof, bedekt met prikkeldraad
versperringen. mijnenvelden en tankversperrin-
gen. In dit verband is het belangwekkend op
te merken, dat waarschijnlijk met het oog op
het gebrek aan staal de Duitsche genie geen ge
bruik heeft gemaakt van metalen rails voor
de Inrichting van tankversperringen. doch van
lange pylonen gewapend beton, die stevig ge
plaatst zijn op ondergrondsche sokkels, die
eveneens van beton zijn uitgevoerd.
Na een korte schets van den door een snel
len opmarsch der Duitsche troejaen in Oost-
Europa ontstanen nieuwen toestand en van het
ingetreden bankroet van den Poolschen staats
vorm, zooals hij tot dusverre bestond, ver
klaarde Molotof. dat de ineenstorting van Polen
een voor de Sovjet-Unie als nabuurstaat in toe
nemende mate dreigend karakter had aangeno
men. Desondanks was de Sovjet-Unie tot het
laatste oogenblik neutraal gebleven. Het kon
echter niet verder werkeloos toezien bij de ont
wikkeling. Bovendien kon niemand van de Mos-
kousche regeering verlangen, dat zij onver
schillig stond tegenover het lot van de onder
drukte en door de Polen van haar rechten be
roofde Wit-Russische en Oekrainsche bevol
king in Oost-Polen.
De Moskousche regeering
haar plicht de hand tot hulpi
ken aan de stam- en bloedv^
van de westelijke Oekrainp
Wit-Rusland.
De Sovjet-Russische Jfoepen hebben derhal
ve de Sovjet-Russ^ftie grens, zooals die tot
dusverre bestond, overschreden <xn het leven
en eigendom der bevolking van de westelijke
Oekraïne en het westelijke Wit-Rusland onder
hun becherming te nemen.
Bovendien zou de Sovjet-regeering steeds be
reid zijn het Poolsche volk te helpen om te
ontkomen aan de vreeseiyke catastrophe, waar
in het geraakt is door de avontuurlijke en ge-
wetenlooze politiek van zijn regeering.
Het roode leger, zoo ging Molotof verder,
staat thans voor een eervolle taak en de Sov
jet-regeering is er zeker van. dat het leger
deze taak in volle discipline ten uitvoer zal
leggen. De bevolking van de Sovjet-Unie wordt
opgeroepen om het leger bij deze taak door
eerlijken en opofferenden arbeid van lederen
enkeling te steunen.,De regeering is niet voor
nemens de voorziening van de bevolking met le
vensmiddelen of andere waren aan beperkingen
te onderwerpen. De geheele bevolking der Sov
jet-ünle staat, zoo besloot Molotof, in deze
uren achter de regeering en kan nieuwe, weer-
galooze successen op het gebied van den vreed-
zamen opbouw van haar Industrie en ^ndbouw
tegemoet zien.
Toegang tot het Duitache miniaterie
van Luchtvaart vernield
De Poolsche ambassade te Londen verklaart
Op 17 September om vier uur 's ochtends zijn
Sovjet-troepen de grens van Polen op vel^ pun
ten overgetrokken. Zü ontmoetten er direct
krachtigen tegenstand van de zijde van het
Poolsche nationale leger.
Het voorwendsel der Sovjetregeering voor de
rechtvaardiging van deze flagrante daad van
directe agressie Is, dat de Poolsche regeering
heeft opgehodden te bestaan en het grondge
bied van Polen heeft verlaten, aldus de Pool
sche bevolking in het gebied buiten de
zone van den oorlog met Duitschland zonder
bescherming achterlatend.
De Poolsche regeering kan niet in discussie
de Sovjet-
de schending
•oolsche grens te rechtvaardigen. De Pool-
regeering is verantwooroelijk jegens den
dent der Republiek en het op behoorlijke
gekozen nationale parlement. Zij werkt op
grondgebied en zet den oorlog tegen
front tusschen Rijen en Moezel bovendien es-
sentleele wijzigingen gebracht in de onder
scheiden posities, afgezien van rectificaties,
waartoe de Duitsche troepen overgingen
ontruiming van zekere plaatsen, na
Verklaring van de ambaaaade
te Londen
Dr. H. NANNfNG’s
De nieuwe flottieljeleider .Jacob van Heemskerck” is Zaterdag te Amsterdam
te water gelaten. Het schip gftfdt in zijn element
