ONS BLAD
m omgeving van
Polen bieden nog tegenstand
Grodno
Hitler’s rede brengt geen
wijziging in den toestand
ST.WILLIBRORDUS
r
i
i
I
"^1
Reeds zes of zeven duikbooten hebben den
Het nieuws van heden
voor
vollen prijs voor hun aanvallen op
Britsche schepen betaald
V redessymptoom
op den Balkan
Luchtgevechten in
het Westen
Von Brauchitsch
in het Westen
Vergoeding
neutrale landen
Bombardement op
Warschau
Chamberlain spreekt:
GEEN POLITIEK VAN
A VONT UREN
Parys meldt:
Zal Rusland geheel Oost-
Galicië bezetten?
handelaar in cocaïne
GEARRESTEERD
DAUL MULDER’S
1 ICCADILLY
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 21 SEPT. 1939
n
llllllll
j
3
HET
GOEBBELS IN HECHTENIS?
Blijft Wilna Russisch?
Het Weer
I
Grenzen in Polen nog
niet betataald
DIT NUMMER BESTAAT UIT
BLADZIJDEN
HOTEL EN RESTAURANT
DES PAYS-BAS, UTRECHT
--- VERGADERZALEN -
N.V. NEDERL.VERZ.MU
CATHAR IjNESINGEL4ÖUtRECHT
NIEUWE CENTRUM
VAN DEN HAAG
RESTAURANT TAVERN
HOEK HOFWEG - LANGE POTEN
In Lagerhuis betreurt Greenwood
dat Polen niet meer hulp
heeft ontvangen
Wat zijn de strategische plannen
der Duitschen aan het
Westelijk front?
De Russisch-Duitsche grenzen
De oorlog ter zee
TWEE EN DERTIGSTE JAARGANG No. 299
De handel der neutralen
De Baltische landen
Italië en Griekenland trekken
troepen terug op de Alba-
neesche grens
Churchill over de Courageous
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
in
a
4
Chamberlain bespreekt in het Lagerhuis
1
troepen
I
o
VOOR HET GEHEELE LAND:
Stand
Poolsche officieren, die door Reuter te Czer-
nowite zijn geïnterviewd, zeggen dat naar het
WARSCHAU, 20 Sept. (Havas). De een
der Warschaa 2 deelde mede, dat de stad
Woensdagmiddag hevig is gebombardeerd.
Er talrijke slachtoffers, vooral onder
de vrouwen en kinderen. In de buitenwijk
Praga duurt de strijd voort.
Laat mij besluiten met oe woorden van
een beroemd Poolsch generaal, die onlangs
vaarwel zeggend aan een militaire missie zei-
de: „WU zullen strijden. Een groot deel van
ons land is bezet en we zullen vreeselfjk lij
den. Doch wanneer u zult helpen, dan zullen
we opnieuw ópstaan." (Luide toejuichingen).
De Poolsche onderzeeboot .JSep" (links) is gevlucht naar de Zweedsche haven
Stockholm. De bemanning is in de voorstad van Stockholm, Wax holm, geïnterneerd
et
te
o.
n
n
r
i
1
hebben verloren, omdat voldaan moest worden
aan den machtswellust der leiders.
Gcneraal-veldmaarschalk Goering be
zichtigt eenige aan het Galicische front
buitgemaakte Poolsche vliegtuigen
dat de oorlog minstens drie jaar kan di
zekert, dat wij onze kracht geleidelijk L
sterken om alles wat moge komen het hoofd te
bieden.
„Een andere macht heeft een daad van
aanval gesteld. Er bestaat geen twijfel aan
dat de rechtvaardiging, welke gegeven werd,
door redelijke menschen op het oogenblik
niet kan worden aanvaard Ik moet nog
één ding zeggen. Het is zeer droevig, dat,
nadat overeenstemming met Polen was be
reikt, het niet meer edelmoedig is voorzien
van de hulp welke het aoo bitter noodlg
had
KAUNAS, 20 Sept. (Reuter) Hier wordt
gemeld, dat volgens de Dultsch-Russlsche de
marcatielijn de steden Wilna. Grano. Bialystok
Brest-Litowsk en Lwow in Russisch bezit gullen
n
n
te
U
*r
1.
t
l
r
Op dit oogenblik van den oorlog kan ik nog
niet zeggen waar en wanneer de beslissende
macht vereenigd zal zijn, of wanneer het be
slissende oogenblik zal komen. Dit hangt af van
de gebeurtenissen, welke niemand kan voorzien.
De omvang van onze voorbereiding en het feit
dat wfj ons grondvesten op de veronderstelling,
duren, ver
zotten ver-
Ons algemeen doel In dezen strijd Is bekend:
Europa te verlossen van een voortdurenden en
steeds terugkeerenden angst voor een Duitschen
aanval en de volken van Europa in staat te
stellen hun onafhankelijkheid en hun vrijheden
te bewaren. Geen bedreigingen zullen ons of
onae Franaqhe bondgenooten afhouden van dit
voornemen.
maken en te zelfder tijd de eigen en neutrale
koopvaardij te beschermen. „De belangen van de
neutralen zijn werkelijk gelijk aan de onze.
In oorlog en In vrede hangt ons leven af van den
ononderbroken handel en het is fundamenteel
voor de Britsche politiek om zooveel mogelijk
de voorwaarden van den normalen handel te
handhaven. Het onderdrukken van den handel in
contrabande moet evenwel noodzakelijkerwijze
eenig ongemak verschaffen aan de neutralen.
WU zfjn voornemens dit tot een minimum te
beperken.
Er is geen offer waarvoor wjj rallen terug
schrikken. er is geen operatie welke wij niet
rallen ondernemen op voorwaarde, dat onze
verantwoordelijke raadslieden, onse bondgenooten
en wijzelf overtuigd lijn. dat het een bijdrage
te tot de overwinning. Wat wij evenwel niet ral
len doen te ons storten in avonturen, welke wet-
nig uitzicht geven op succes, welke onze krach
ten uitputten en de aitelndeljjke overwinning
verschuiven. De les, welke de militaire geschie
denis ons heeft geleerd, zegt, dat dese weg tot
een Zekeren ondergang leidt.
Italië en Griekenland trekken
terug van de Albaansche grens.
De „Nieuw-Amsterdam" vertrekt in den
nacht van Donderdag op Vrijdag.
In het opbouwen van onze land- en lucht
macht zijn door dit land en Frankrijk ont
zaglijke voorbereidende maatregelen geno
men. Men moet evenwel niet vergeten, dat
bij alle militaire voorbereiding de aanvaller
het groote voordeel van het begin heeft.
Tenslotte zeide Chamberlain: „Mijn laatste
woord, dat ik vandaag wil spreken, Is een waar
schuwing. De regeering zal zich niet laten mee-
sleepen In avonturen, welke niet zUn goedge
keurd door onze militaire raadgevers, met wie
wü in het nauwste contact en wederkeerig ver
trouwen samenwerken.
Polen bieden nog tegenstand bjj Grodno.
Generaal von Brauchitsch is in het Wes
ten aangekomen.
UlïtlfllNGEN TOT ElR BEDRAG
Vertegenwoordigers gevraagd
a
bericht
Overigens wordt vernomen, dat de kwestie
der afbakening van de zones voor de bezetting
door Duitsche en Russische troepen in Polen
bezorgdheid lijkt te wekken in Duitsche politieke
kringen. Het schUnt. dat van tevoren geen en
kele duidelijke afbakening tusschen Moskou en
Berlijn is overeengekomen. Volgens een telegram
uit Berlijn aan de „Basler Nachrichten” wordt
de opmarsch der Russische legers voortgezet in
de Galicische gebieden, die deel uitmaken van de j
zuidelijke Oekraïne. De Sovjets hebben eveneens
Kolomes bezet. De Russen breiden hun bezet- i
tlngsgebieden uit, terwijl een Dultsch-Russisch
accoord over de afbakening der zones nog niet
tot stand Is gekomen.
BERLIJN, 29 Sept. (D.N.B.). De opperbe
velhebber van het leger, overste-generaal
von Brauchitsch, heeft zich op 19 Septem
ber naar het westelijk front begeven. Na een
bespreking bjj een hoogeren staf bezocht de
generaal verscheidene troependeelen in de
voorste linies. Hij liet zich door den comman
dant rapport uitbrengen en stelde zich diep
gaand op de hoogte omtrent den toestand.
Op zijn rit door het Saargebied werd von
Brauchitsch door de bevolking en de militai
ren, toegejuich'
De vrees voor de luchtaanvallen op Warschau miste haar uitwerking op de
jeugd niet. Een groep Poolsche kinderen, waarvan er een reeds bij een aanval
gewond werd, hoort met ontzetting het geloei der waarschuwende sirenes
Ik vertrouw, niet te veel te zeggen, wan
neer ik verklaar. Jat reeds zes of zeven
Duitsche duikbooten den vollen prfjs heb
ben betaaM voor hun aanvallen op Britsche
schepen.
KAUNAS, 29 Sept (Havas). Men ver
neemt alhier, dat de Polen nog tegenstand
bieden in de omgeving van Grodno. Het land
ten zuidwesten van deze plaats is door de
Duitsche gemotoriseerde troepen bezet. De
rest van de troepen rukt op naar Litqpen en
bevindt zich op 12 kilometer van de grens.
deeltelijk bewolkt,
regenbuien,, weinig
peratuur. Zwakke
Noord-Oostelijke wind.
PARIJS. 29 Sept. (Havas). Hei Fransche
legerberieht van Woensdagavond luidt.
De vtjandeUjke artillerie was actief op
verschillende deelen van het front. Fran-
■che en Duitsche jachtvliegtuigen hebben
verschillende gevechten geleverd. Een vjj-
andelijk toestel werd boven onze linies
neergehaald.
Onze Romeinsche correspondent
no^omtrent het bovenstaande:
Het bericht over de terugtrekking van
Grieksche en Itallaansche troepen van de
GriekschAlbaansche grenzen wordt in Ita-
llaansche politieke kringen beschouwd als
een bewijs voor de vreedzame werkzaamheid
van Italië, dat zijn Invloed op den Balkan
'aanwendt om een blok van neutrale staten
te vormen die in Rome een steunpunt van
hun neutraliteitspolitiek zouden kunnen
vinden.
Verschillende berichten te Bern melden, vol
gens Havas, dat de Poolsche troepen zich in
Wilna zeer dapper hebben verdedigd tegen de
Russen. Zij hadden barricaded opgeworpen, die
verbroken werden door Russische tanks, welke
kort tevoren door Poolsche vliegtuigen waren
aangevallen. Alvorens Wilna te verlaten, ver
deelden de Poolsche militaire autoriteiten de
levensmiddelen van het leger onder de burger
bevolking.
Zoodra de Russische troepen In de stad waren
aangekomen beschen zij de roode vlag op talrijke
openbare gebouwen. Daar geen voldoende
ATHENE. 20 Sept. (Atheensch Tel Ag.). De
dagbladen publiceeren een communiqué van den
volgenden inHbud
„De koninklijke Helleensche regeering en de
koninklijke Itallaansche regeering, die het nut
tig hebben geacht om in den huldigen toe
stand in Europa haar aandacht te wijden aan
den huldigen staat der betrekkingen tusschen
de beide landen, hebben geconstateerd, dat deze
betrekkingen voortgaan oprecht vriendschappe
lijk te zijn en bezield worden door een geest
van volkomen wederzijdse!) vertrouwen.
Een tastbaar bewijs van deze gevoelens is ge
leverd door het besluit, dat door de Itallaan
sche regeering is genomen, om zijn militaire
strijdkrachten terug te trekken aan de Grieksch-
Albaansche grens, evenals door soortgelijke
maatregelen, die de Helleensche regeering van
haar kant bezig is te nemen.”
Een gelijkluidend communiqué te in de Ita-
liaansche bladen gepubliceerd.
Naar Reuter uit Londen bericht wordt er veel
gegist over de bedoelingen van Dultschland aan
het westelijk front. De jongste operaties hadden
duidelijk ten doel de Franschen te verdrijven
van de hoogten aan de Saar en aan de Blies,
een kleine rivier (en oosten van Saarbruecken,
welke door bosscifëh is omzoomd en het plateau
ten westen van de rivier de Nied, van welke
plaatsen de Fransche kanonnen uitgestrekte in
dustriegebieden beheerst hen en waar zij in aan
raking zijn met de Siegfried-llnie zelve.
De vraag is of de Duitschers zullen probeeren
•ver te gaan tot een bliksemoorlc®, welke voor
hen in Polen zoo succesrijk is geweest. De Duit
sche mededeeling. dat de luchtmacht haar taak
in Polen heeft vervuld en thans gereed is voor
andere plichten, voorspelt de spoedige komst van
mogelijk wel driedulsend vliegtuigen aan het
westelijk front. Het zal evenwel eenige weken
duren eer net leger met zijn geheele zware uit
rusting zal kunnen zijn overgebracht.
LONDEN. 20 Sept. (Reuter) In een nieuwe
Uitzending deelde de „Duitsche vrijheidszender”
tnede dat Goebbels gearresteerd is en bewaakt
•ordt door de lijfwacht van Goering
In Polen schijnen de Russen aldus be
richt Reuter uit Londen vrijwel het ge
heele gebied weer te hebben bezet, dat zij op
grond van het verdrag van Brest-Litovsk
aan het einde van den vorigen oorlog aan
Dultschland hebben moeten afstaan. Alge
meen wordt verwacht dat zij voornemens zijn
geheel Oost-Galicië in bezit te nemen. In
dien dat zoo is zal Dultschland, bedreigd
(foor Frankrijk en Groot-Brlttannlë. niet in
staat zijn zich daartegen te verzetten.
De oorlog ter zee is er een van intense en
voortdurende activiteit der vloot geweest. Het
resultaat van den strijd tegen de duikbooten
is na Iets langer dan veertien dagen meer dan de
Britsche marine tot stand heeft gebracht, zelfs
in een langer tijdperk, gedurende den vorigen
oorlog.
Terwijl wy in den vorigen oorlog een verde
digende houding aannamen tegen de duikboo
ten, zijn wij thans in den aanval en steeds
worden zij zonder verwijl aangevallen, zoodra zij
zich vertoonen
DE PRIJS DER ADVERTENTIEN bedraagt »-ei- P-
regel; Ingoronden Mededeellngen 40 ct. p. r.
BIJ CONTRACT AANMERKELIJKE REDUCTIE
Uitvoerig tarief voor edverteeren bij abon
nement wordt op aenvrage gaarne door onze
Administratie verstrekt
■Ier ea daar ochtendmist, overdag ge-
eakele piaateeiyke
verandering in tem-
tot matige, meeat
petroleumveld snel te bezetten, ten einde te voor
komen dat de Duitschers dit in bezit zouden
nemen.
we moeten verwachten, dat we nu en dan
klappen zullen krijgen en soms zelfs zware, too
rts het verlies van de Courageous, doch dit is
de niet te vermijden tol, welke een vloot In dé
actieve contröle ter zee in tijd van oorlog moet
betalen. Het is evenwel duidelijk dat de vloot en
de koopvaardij in hun voortdurend pogen in
staat zullen zijn de noodzakelijke voorraden van
grondstoffen en levensmiddelen voor de bevolking
en de industrie aan te voeren.
De minister-president gaf vervolgens een
overzicht van de cijfers der tonnages, welke tot
zinken zijn gebracht in dezen oorlog en den
vorigen. Deze toonen een vermindering. Cham
berlain senreef dit toe aan het convooi-systeem,
dat steeds meer in werking treedt. Tengevolge
van aanvallen van duikbooten zijn tot nu toe
de levens van 139 Britten en onderdanen van
neutrale mogendheden verloren gegaan. Hierbij
is niet inbegrepen het verlies aan menschen -
levens tengevolge van het zinken van de Cou
rageous. Er worden 44 personen vermist.
Chamberlain zeide verder dat het eerste doel
van de Britsche politiek ter zee is de vijandelijke
oorlogsschepen te vernietigen of onschadelijk te
De rede van Hitler, welke hij gisteren
te Danzig heeft uitgesproken, brengt geen
wijziging in den toestand, welken wjj het
hoofd moeten bieden.”
De Brttache premier zeide verder dat de
uiteenzetting van Hitler over de gebeurte
nissen niet als juist kan worden aanvaard.
De rede bevatte verzekeringen van de soort,
„welke Hiller in de afgeloopen juten steeds
naar voren heeft gebracht, wanneer het
dienstig was voor zijn doe,
Chamberlain zeide verder, dat Hitler in zijn
rede veel heeft gesproken over humane me
thoden. waarmede hij oorlog voerde. „Ik kan
alleen zeggen, dat methoden niet humaan wor
den gemaakt door ze zoo te noemen en de ver
halen over het bombardeeren van open steden
door de Duitschers en het met mitrailleurs
schieten op vluchtelingen hebben de geheele
wereld geschokt”. (Toejuichingen).
„Wat ik heb gemist in deze rede, is een en
kel woord, waarmede Hitler de dappere man
nen herdenkt, die reeds in dit conflict, dat door
hem is gemaakt, hun leven hebben verloren,
of waarmede hij hun vrouwen en kinderen her
denkt. die voor altijd het hoofd van het gezin
De Rotterdamsche politie heeft een Fransch-
man gearresteerd, die zich graaf De Breton
noemde en er van veroacht wordt, handel ge
dreven te hebben in verdoovende middelen
Cocaïne tot een waarde van f 2000 kon in be-
genomen worden.
Politieke en diplomatieke kringen te Kaunas
verwachten geen verdere Russisch-Duitsche sa
menwerking in Oost-Europa. Men is. volgens
Reuter, van meening, dat de opmarsch van bet
roode leger in Polen den invloed van de Sovjet
unie in het Baltische gebied heeft' vergroot en
dien van Dultschland belangrijk heeft vermin
derd. met het resultaat dat Moskou veeleer dan
Berljjn een overheerschende rol speelt odder de
Baltische landen. Ook gelooft men, dat Duitsch-
land zijn Invloedsfeer ih Roemenië bezig is ver
liezen. aangezien de Russische troepen thans aan
de Roemeensch-Poolsche grens staan. Intusschen
ontkennen politieke Sovjet-kringen, dat er eenl-
gerlel bedreiging met agressie is tegen de Bal-
IIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIHIIIIIIinilllllHIIIIMIIlË
3
^IIIIIIIIIIIIIHHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIHHII^
gen die de kleuren wit-rood vertoonen
door en lieten het roode deel wapperen.
DIENSTAANBIEDINGEN, Gevraagd of hen-
geboden, geplaatst onder do Omrooper-
rubrlek 10 ct. por regel.
LONDEN, M september. (Reuter). In
zijn wekeWksch overzicht van den oorlogs
toestand heeft Chamberlain gezegd:
„De gebeurtenissen in de afgeloopen
week zijn van zoo vergaand belang, dat er
nog geen tjjd te geweest den invloed
hiervan op den uitslag van den oorlog en
op de heeding van de andere landen na te
gaan. De druk van Dultschland op het
Poolsche leger en de tegenstand van de
Pelen hebben dese week voortgeduurd en
deren neg voert in vele deelen van Polen.
Nog steeds bestaan eilanden van verzet
sooals te Warschau, dat geweigerd heeft
zich over te geven. Op 17 September ge
beurde iets, dat onvermijdelijk een beslis
senden Invloed had op den oorlog aan het
Oostelijk front. Op den ochtend van 17
September overschreden de Russische troe
pen de Poolsche grens op verscheidene pun
ten langs de geheele lengte van de grens
en trokken Polen binnen. Ik kan niet zeg
gen, dat deze actie van de Sovjet-Russi-
sche regeering onverwacht kwam."
„Het Is nog te vroeg om ?en uiteindeHjke
uitspraak te doen over de motievet of de ge
volgen van het optreden van de Russen. Voor
het ongelukkige slachtoffer van dezen cyru-
schen aanval is de meest akelige tragedie het
gevolg geworden.”
De wereld, welke den vergeefschen strijd
van de Poolsche natie tegen de overweldigen
de moeilijkheden met diep medelijden en sym
pathie beeft gadegeslagen, bewondert haar dap
perheid. welke nu nog weigert de nederlaag
toe te geven. Indien Frankrijk en Engeland al
niet in staat zijn geweest de nederlaag van
de Poolsche legers af te wenden, zij hebben
toch verzekerd, dat zfj hun verplichtingen niet
zijn vergeten en niet verzwakt zijn in hun be
sluit den strijd te blij ."en voeren.
LONDEN. 20 Sept. (Reuter). In bet Lager
huis heeft het onafhankelijke lid miss Rath
bone gevraagd, of den neutralen landen scha
deloosstelling zal worden betaald voor rampen,
welke door onvrijwillige schending van de
neutraliteit zijn ontstaan. De onderstaatssecre
taris van Buitenlandsche Zaken, Butler, heeft
hierop geantwoord, dat de Britsche regeering
bereid is schadeloosstelling te betalen In alle
gevallen, waarin bewezen wordt dat Engeland
verantwoordelijk Is.
Verder heeft Anderson in een schriftelijk
antwoord medegedeeld dat de Zomertijd zal
worden verlengd tot 18-19 November.
Hierna heeft Churchill, de minister van Ma
rine. verklaard dat de duikboot, welke een aan
val heeft gedaan op de Courageous onmiddel-
HJk Is aangevallen door de escorteerende sche
pen en vermoedelijk verloren is gegaan. «Het
verlies van dit waardevolle schip, aoo zeide
Churchill verder, is niet Iets dat ik sou wil
len verkleinen. Sedert het uitbreken van den
oorlog heeft de Courageous waardevolle dien
sten bewezen in het beschermen van de koop
vaardij tegen onderzeesche aanvallen en haar
optreden tegen Indlvidueele duikbooten was
niet zonder succes”.
De leider van de oppoeltloneele Laboür-
fractie. Greenwood, heeft verklaard dat men
aan alle zijden de toenemende openhartigheid
van Chamberlain’s verklaringen toejuichte.
Sprekende over den aanval van de Russen op
Polen zeide Greenwood:
Ik veruouw, dat wanneer het convooi-sys
teem in vollen omvang zal worden toegepast er.
het aantal en de doeltreffendheid van de Jacht
makende eenheden snel zal zijn vermeerderd,
deze onderzeesche bedreiging met overeenkom
stige snelheid zal verdwijnen.
We moeten verwachten, dat we
Volgens Poolsche radioberichten heeft
Dultschland in Polen ernstige verliezen aan
menschen en materiaal geleden, den Poolschen
terugtocht ten spijt. Op dit oogenblik, aldus
radlo-Warschau, bestaan er verschelden pun
ten van weerstand, waarvan Warschau de
voornaamste is.
De hoofdstad vertrouwt in de kracht en den
moed barer soldaten. Geweld kan slechts door
geweld gekeerd worden.
